Ustalanie zobowiązania podatkowego Decyzje podatkowe Zasady

Ustalanie zobowiązania podatkowego
Decyzje podatkowe
Zasady ustalania zobowiązania podatkowego uregulowane są w niemieckiej ordynacji
podatkowej. W zależności od rodzaju zobowiązania podatkowego deklaracje
zobowiązanie podatkowe może mieć charakter decyzji określającej lub ustalającej.
Ustalenie zobowiązania podatkowego stosownie do § 155 ust. 1 zdanie 1 Ordynacji
podatkowej następuje z reguły w drodze decyzji podatkowej na piśmie. Decyzja taka
stosownie do przepisów § 157 ust. 1 Ordynacji podatkowej musi zawierać:
- ustalone zobowiązanie podatkowe według rodzaju podatku i kwota ustalonego
podatku,
- wskazania podatnika zobowiązanego do zapłaty podatku,
- pouczenia o dopuszczalnych formach odwoławczych, terminach i organach, do
których należy składać odwołanie od decyzji.
Dodatkowo decyzja ustalająca zobowiązanie podatkowe musi zawierać dane organu
wydającego decyzję oraz uzasadnienie z podaniem podstawy prawnej.
Wyjątkiem przy wydawaniu decyzji ustalających są miesięczne deklaracje na podatek
obrotowy.
Decyzje
wydawane
dla
określenia
miesięcznego
zobowiązania
podatkowego są decyzjami określającymi. Dlatego też w oznaczeniu niemieckim
deklaracje podatkowe na podatek obrotowy oznaczone zostały jako „zameldowanie o
ciążącym podatku” (Steueranmeldung). Stosownie do § 167 ust. 1 Ordynacji
podatkowej w przypadku samookreślenia zobowiązania podatkowego nie jest
wymagane wydawanie dodatkowych decyzji ustalających. Wyjątkiem w tym
przypadku są powstałe różnice pomiędzy podatkiem naliczonym, a należnym i
powstałe w ten sposób błędne wyliczenie zobowiązania podatkowego. Ustalenie
zobowiązania podatkowego w podatku obrotowym może nastąpić również na skutek
niezłożenia we właściwym urzędzie skarbowym deklaracji na podatek obrotowy. W
takim przypadku organ podatkowy wydaje decyzje ustalającą z zaznaczeniem
możliwości sprawdzenia i dokonania zmiany wydanej decyzji (§ 168 Ordynacji
podatkowej).
1
W zależności od okresu rozliczeniowego wydanej decyzji ustalającej decyzje te
niemiecka ordynacja podatkowa dzieli na:
- ustalenia przejściowe § 165,
- ustalenia ostateczne § 168,
Decyzje ustalające przejściowe wydawane są w trakcie roku podatkowego lub na
początku roku podatkowego (podatek od wynagrodzenia) i mogą w trakcie roku
podatkowego ulec zmianie. Ustalenia te dokonywane są na podstawie okresowych
miesięcznych raportów. Ustalenie przejściowe zobowiązania podatkowego następuje
również, gdy:
- nie ma dokładnej pewności wejścia w życie umów o unikaniu podwójnego
opodatkowania z innymi państwami, które będą korzystniej wpływały na
zobowiązanie podatkowe podatnika,
- Niemiecki Trybunał Konstytucyjny stwierdzi niezgodność ustawy podatkowej z
ustawą zasadniczą, a ustawodawca zobowiązany został do dokonania nowelizacji
ustawy podatkowej zgodnej z Konstytucją,
- uzgodnienia ustaw podatkowych prawa wyższego są przedmiotem postępowania
przed Europejskim Sądem Wspólnotowym, Trybunałem Konstytucyjnym lub
Najwyższym Sądem Federalnym.
W decyzjach tych podawany jest zakres i powód wydania decyzji przejściowej. Tak
długo jak ustalenie zobowiązania podatkowego następuje w drodze decyzji
przejściowej, może zostać ona unieważniona lub zmieniona
Decyzje ustalające ostateczne wydawane są przy ustalaniu zobowiązania podatkowego
ostatecznego, w którym podany zostaje ostateczny termin uiszczenia podatku.
Korekty decyzji podatkowych
Stosownie do postanowień § 129 i 169 ust. 1 ordynacji podatkowej organ podatkowy
uprawniony jest do skorygowania pomyłek językowych, obliczeniowych i innych
podobnych nieprawidłowości wydanej decyzji ustalającej, które pojawiły się przy
wystawianiu decyzji podatkowej, przed upływem ustalonego terminu zapłaty
2
zobowiązania podatkowego. Korekty, jak i poprawki, w wydanej decyzji podatkowej
mogą nastąpić w przypadku błędu popełnionego przez organ podatkowy. W
przypadku błędu popełnionego przez podatnika korekty decyzji podatkowych mogą
zostać dokonane w postępowaniu odwoławczym. Jeżeli na podstawie złożonej
deklaracji podatkowej, w której widoczny był błąd podatnika, organ podatkowy wydał
decyzję ustalającą zobowiązanie podatkowe, decyzja taka została wydana wadliwie z
winy leżącej po stronie organu podatkowego. W takim przypadku organ podatkowy
zobowiązany był skorygowania błędu podatnika.
Korekty wydanych decyzji podatkowych ostatecznych mogą zostać wydane przed
upływem terminu ich przedawnienia. Terminy ustalenia zobowiązania podatkowego
wynoszą:
1. dla ceł i akcyzy - 1 rok
2. dla pozostałych podatków - 4 lata
3. w przypadku drobnych błędów powodujących zmniejszenie obciążenia
podatkowego – 5 lat
4. w przypadkach zaliczanych do przestępstw podatkowych – 10 lat
W trakcie obowiązujących terminów do skorygowania decyzji podatkowych
ostatecznych mogą zostać one zmienione stosownie do § 172 ordynacji podatkowej na
wniosek lub za zgodą podatnika w przypadku, gdy:
- przed upływem terminu do wniesienia odwołania na korzyść lub niekorzyść
podatnika,
- po upływie terminu do wniesienia odwołania przez podatnika korekty decyzji mogą
być dokonane tylko i wyłącznie na korzyść podatnika.
Decyzje podatkowe ustalające mogą zostać uchylone lub zmienione, jeżeli zachodzą
okoliczności określone w § 173 ordynacji podatkowej, czyli po wydaniu decyzji
ustalającej pojawiły się nowe fakty i dowody mające wpływ na wysokość
zobowiązania podatkowego, które doprowadziły do zaniżenia podatku, a podatnik
ujawniając nowe okoliczności nie ponosi kary, lub zawyżenia obciążenia
3
podatkowego. Jako duże przewinienie podatnika organa podatkowe wskazują: błędne
prowadzenie ksiąg rachunkowych, nieprzestrzeganie lub błędne interpretowanie
wydanych przez organa podatkowe okólników zawierających informację o stosowaniu
prawa podatkowego, nie stosowanie się do wskazówek i poleceń otrzymanych od
organów podatkowych. Jako nowe okoliczności wpływające na zmianę decyzji
podatkowej organa mogą wskazać ujawnienie nieopodatkowanych przychodów, które
mają zasadnicze znaczenie zgodnie z § 173 ust. 1 ordynacji podatkowej.
Stosownie do rozporządzenia z dnia 19 grudnia 2000 r. o niskich kwotach dla
podatków (Kleinbetragverordnung):
- dochodowego od osób prawnych,
- dochodowego od osób fizycznych,
- podatku od spadków i darowizn,
- podatku od nabycia nieruchomości,
- podatku od zakładów i gier losowych
korekty podatków dokonuje się, jeżeli kwota podatku podlegającego korekcie wynosi
co najmniej 10,- €
W przypadku korekt w podatku od towarów i usług, podatku od ubezpieczeń, podatku
od ubezpieczenia przeciwpożarowego w trakcie roku podatkowego dokonuje organ
podatkowych, jeżeli kwota podatku określonego w decyzji podatkowej wynosi co
najmniej 10,- €
Zasady dokonywania korekty zobowiązania podatkowego w podatku od towarów
i usług
Niemiecka ustawa o podatku obrotowym reguluje w § 15a zasady dokonywania korekt
podatku naliczonego w dotyczącego środków trwałych i wartości niematerialnych i
prawnych zaliczanych przez ustawodawcę do dóbr materialnych. Jeżeli w przeciągu 5
lat od wprowadzenia środka trwałego do użytku oraz spowodowania zmian w
dotyczących odliczonego podatku VAT należy dokonać korekty za rok kalendarzowy,
4
w którym powstały zmiany. W stosunku do nieruchomości i gruntu przyjmuje się
okres 10 letni.
Jako podstawę naliczenia korekty przyjmuje się 1/5 lub w przypadku nieruchomości i
gruntów 1/10 odliczonej kwoty za każdy rok podlegający korekcie. Tak samo należy
dokonać w przypadku skróconego okresu używania środka trwałego. Przepisy
wykonawcze do ustawy o podatku obrotowym wprowadziły uproszczenia w
dokonywaniu korekt podatku VAT naliczonego. Stosownie do § 44 przepisów
wykonawczych korekty podatku VAT naliczonego w przypadku nabycia lub
wytworzenia środka trwałego nie dokonuje się, jeżeli przypadający do skorygowania
podatek VAT naliczony od tego środka nie przekracza 250,- €. W przypadku, gdy
kwota podatku VAT podlegająca korekcie (na plus) nie przekracza 1000 €, można
dokonać korekty za ten rok, w którym powstał obowiązek dokonania korekty z
uwzględnieniem jednolitego zastosowania tej kwoty w latach następnych.
Korekty podatku VAT odliczonego dokonuje się w stosunku miesięcznym lub
rocznym. Uzależnione jest to wysokości kwoty podlegającej korekcie. Jeżeli kwota
korekty podatku VAT nie przekracza sumy 6000 €, korekty tego podatku dokonuje się
w deklaracji rocznej przy rocznym ustalaniu zobowiązania podatkowego w podatku
VAT.
W przypadku, gdy kwota do korekty podatku VAT odliczonego jest większa niż 6000
€, korekty dokonuje się w deklaracji miesięcznej, w której nastąpiła zmiana.
Niemieckie deklaracje na podatek VAT zawierają dodatkową rubrykę na dokonanie
korekt podatku naliczonego od zakupionych i wprowadzonych do używania środków
trwałych i na tej podstawie wyliczony zostaje podatek VAT należny do zapłaty za
dany okres rozliczeniowy.
Do zastosowania przelicznika kwoty podlegającej korekcie przyjmuje się wzór:
Podatek VAT
odliczony
Kwota = ------------------------- X (okres korekty
okres amortyzacji
amortyzacji
liczba
X 50%
miesięcy
użytkowania śr.trw)
5
Korekty podatku VAT odliczonego od zakupu środków trwałych i wartości
niematerialnych i prawnych dokonywane są również na korzyść podatnika. Ma to
zastosowanie szczególnie wtedy, gdy zakupiony środek trwały wykorzystywany był
najpierw d celów prowadzonej działalności gospodarczej i prywatnie, a następnie
przeszedł w całości na cele działalności gospodarczej. Przy zakupie i wprowadzenia
środka trwałego przysługiwało procentowe odliczenie podatku VAT naliczonego od
zakupu lub wytworzenia środka trwałego. W momencie zmiany użytkowania go
podatnik dokonuje korekty na swoją korzyść.
Wpływ korekt podatku VAT na podatek dochodowy.
Zobowiązania podatkowe w podatkach dochodowych ustalane są decyzja ustalającą.
Dokonywanie korekt w podatku dochodowym uwzględnione zostało w § 9b ustawy o
podatku dochodowym. Stosownie do zapisów ustawy korekty dokonane na podstawie
§ 15a ustawy o podatku VAT w zakresie podatku odliczonego od zakupu lub
wytworzenia środków trwałych nie mają wpływu na zmianę dokonywanych odpisów
amortyzacyjnych według ustalonego planu. Korekty podatku VAT podwyższające lub
obniżające koszty uzyskania przychodu, określane jako koszty związane z
prowadzeniem przedsiębiorstwa, ujmowane są w księgach w miesiącu dokonania
korekty. W zależności od dokonanej korekty uznawane są one po stronie przychodów
– jeżeli dotyczą zwrotu podatku VAT na rzecz podatnika, lub po stronie kosztów –
jeżeli podatnik zobowiązany jest do dopłacenia podatku VAT. Ustalony wcześniej
plan amortyzacji podatkowej nie podlega korekcie. Wcześniej ustalone zobowiązanie
podatkowe można zmienić tylko i wyłącznie w drodze decyzji podatkowej, dlatego też
niemiecka ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przyjmuje rozwiązania
dokonywania korekt w księgach na bieżąco.
opracowała: I.E.Cech WEH Berlin
6