docDOKTRYNA WSPARCIA PRZEZ PAŃSTWO GOSPODARZA (DD/4.5
download 
Reklamacja Transkrypt
DOKTRYNA WSPARCIA PRZEZ PAŃSTWO GOSPODARZA (DD/4.5
MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ SZTAB GENERALNY WOJSKA POLSKIEGO Szt. Gen. 1587/2005 DOKTRYNA WSPARCIA PRZEZ PAŃSTWO GOSPODARZA (DD/4.5) WARSZAWA 2005 1 SZTAB GENERALNY WP ROZKAZ Nr 894/Log./P4 SZEFA SZTABU GENERALNEGO WP z dnia 25 października 2005 r. w sprawie wprowadzenia do użytku w resorcie obrony narodowej „Doktryny wsparcia przez państwo gospodarza - DD/4.5” Na podstawie § 7 ust. 2, w związku z § 41 ust. 1 i ust. 2 pkt 4 regulaminu organizacyjnego Ministerstwa Obrony Narodowej, stanowiącego załącznik do zarządzenia Nr 5/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 20 lutego 2002 r. w sprawie regulaminu organizacyjnego Ministerstwa Obrony Narodowej (Dz. Urz. MON Nr 3, poz. 20, z 2003 r. Nr 11, poz. 118, z 2004 r. Nr 1, poz. 1 i Nr 11, poz. 114 oraz z 2005 r. Nr 14, poz. 106) rozkazuję: 1. Wprowadzić do użytku w resorcie obrony narodowej „Doktrynę wsparcia przez państwo gospodarza – DD/4.5”. 2. Rozkaz wchodzi w życie z dniem podpisania. SZEF (-) generał Czesław PIĄTAS 2 SPIS TREŚCI W S T Ę P ........................................................................................... 5 1 . O G Ó L N E ZA S A D Y W S P A R C I A P R ZE Z P A Ń S T W O G O S P O D A R ZA ........................................... 7 1 . 1 . Wprowadzenie ............................................................... 7 1.2. Koncepcja realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza ................................... 8 2 . S Y S T E M R E A L I Z A C J I ZA D A Ń W Y N I K A J Ą C Y C H Z O B O W I Ą ZK Ó W P A Ń S T W A G O S P O D A R ZA I P A Ń S T W A W Y S Y Ł A J Ą C E G O .............................................. 21 2.1. Organizacja narodowego systemu HNS ............................ 21 2.2. Podsystem kierowania obronnością ................................. 23 2.3. Podsystem militarny ..................................................... 25 2.4. Podsystem pozamilitarny ............................................... 36 2.5. Koordynacja realizacji zadań HNS .................................. 37 3. PLANOWANIE REALIZACJI ZADAŃ WYNIKAJĄCYCH Z OBOWIĄZKÓW PAŃSTWA GOSPODARZA ........................... 41 3.1. Zasady ogólne dotyczące planowania HNS ....................... 41 3.2. Planowanie HNS w planowaniu obronnym........................ 42 3.3. Planowanie HNS w planowaniu operacyjnym.................... 44 3.4. Przebieg procesu planowania HNS .................................. 47 3.5. Organizacja i koordynacja procesu planowania HNS ......... 56 4. REALIZACJA ZADAŃ WYNIKAJĄCYCH Z OBOWIĄZKÓW PAŃSTWA GOSPODARZA I PAŃSTWA WYSYŁAJĄCEGO..... 59 4.1. Organizacja procesu realizacji zadań HNS ....................... 59 4.2. Prawne aspekty realizacji zadań HNS .............................. 63 3 4.3. Finansowanie i rozliczanie realizacji zadań HNS .............. 66 4.4. Przyjęcie i przemieszczenie się wojsk w ramach HNS ....... 72 4.5. Wsparcie materiałowe i techniczne państw wysyłających w ramach HNS .......................................... 75 4 .6 . Ud o s tę pnianie infrastruktury w ramach realizacji zadań HNS 78 4.7. Wsparcie medyczne w ramach HNS ................................. 82 4 . 8 . W sp a r c i e w z a k r e s i e łą czno ści i informatyki w ramach HNS 85 4.9. Świadczenia osobiste i rzeczowe na potrzeby realizacji zadań państwa gospodarza i państwa wysyłającego .......... 88 4.10. Wsparcie geograficzne i hydrometeorologiczne w realizacji zadań HNS ................................................ 89 4.11. Rozliczanie szkód powstałych podczas pobytu lub przemieszczania się wojsk państw wysyłających przez terytorium państwa gospodarza ............................. 92 4.12. Ochrona środowiska w czasie pobytu i przemieszczania wojsk sojuszniczych .......................... 94 4.13. Współpraca cywilno-wojskowa w realizacji zadań HNS .... 96 4.14. Ochrona wojsk podczas realizacji zadań HNS .................. 97 L I T E R A T U R A ............................................................................ 101 S Ł O W N I K T E R M I N Ó W I D E F I N I C J I ...................................... 105 4 WSTĘP Członkostwo Rzeczypospolitej Polskiej w Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego nie oznacza jedynie otrzymania gwarancji bezpieczeństwa od Sojuszu, lecz powinno być także rozumiane jako proces ciągłego wypełniania określonych traktatowo zobowiązań, które dają podwaliny dla realizacji wspólnej obrony. W sytuacji zagrożenia zewnętrznego bezpieczeństwa państwa, Rzeczpospolita Polska może liczyć na wsparcie Sojuszu, realizowane w postaci wydzielenia Sojuszniczych Sił Wzmocnienia. Siły te przybywając do Polski, będą oczekiwały szeroko rozumianego wsparcia w zakresie: udostępnienia infrastruktury, transportu, środków materiałowych i usług, zabezpieczenia medycznego, łączności, obsługi prawnej i w wielu innych obszarach, które są nierozerwalnie związane ze skuteczną realizacją misji militarnej przez wojska przebywające na obcym terytorium. Dlatego też działania podejmowane w celu przygotowania obszaru Polski do realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza, niosą konkretne wyzwania wobec wszystkich struktur organizacyjnych naszego państwa. Należy przy tym pamiętać, że to Polska, a nie tylko siły zbrojne, jest stroną Traktatu Waszyngtońskiego, a w konsekwencji wszystkie organy systemu obronnego państwa są odpowiedzialne, między innymi za realizację zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza i państwa wysyłającego. Doświadczenia nabyte podczas licznych i różnorodnych działań, przeprowadzanych w ostatnim okresie, ujawniły jak znaczącą rolę dla skutecznego wykonania misji odgrywa wsparcie udzielane przez państwo, na obszarze którego są one realizowane. Powyższe powoduje konieczność unormowania rozwiązań, które będą zbieżne z polityką, zasadami i procedurami postępowania przyjętymi jako wspólne przez NATO, jednak zachowają cechy właściwe dla naszego Państwa. „Doktryna wsparcia przez państwo gospodarza” – zwana dalej „Doktryną” jest dokumentem drugiego poziomu w przyjętej hierarchii wiodących dokumentów doktrynalnych w Siłach Zbrojnych RP. Określa ona ogólne zasady funkcjonowania narodowego systemu, tworzonego na potrzeby realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza, a także sposób postępowania przy kierowaniu Sił Zbrojnych RP, poza granice państwa. 5 Szczególnie istotnym zadaniem, jakie ma spełnić Doktryna jest ustalenie ogólnych zasad, niezbędnych do planowania, organizowania i realizacji zadań, wykonywanych w ramach wsparcia przez państwo gospodarza na różnych poziomach organizacyjnych systemu HNS. Doktryna jest przeznaczona dla szerokiego grona odbiorców, zaangażowanych w proces planowania i realizacji wsparcia udzielanego przez państwo gospodarza, w całym spektrum pokojowej i wojennej działalności resortu obrony narodowej. Jej treść może być wykorzystywana również przez osoby realizujące przedmiotową problematykę w pozamilitarnej części systemu obronnego państwa. Jednocześnie dokument ten ma służyć dowódcom w procesie osiągania celów operacyjnych i szkoleniowych. Zakłada się, że treść publikacji jest materiałem „żywym”, który będzie dostosowywany systematycznie do aktualnych realiów militarno-politycznych i wymagań doktrynalnych. Dlatego też Doktryna będzie weryfikowana stosownie do zmian wprowadzanych w sojuszniczej doktrynie HNS AJP-4.5(A) i zmian zachodzących w SZ RP. Proces ten będzie koordynowany przez Generalny Zarząd Logistyki – P4. 6 1. OGÓLNE ZASADY WSPARCIA P R ZE Z P A Ń S T W O G O S P O D A R ZA 1.1. Wprowadzenie 1000. „Doktryna wsparcia przez państwo gospodarza” obejmuje ogólne zasady funkcjonowania, tworzonego przez Rzeczpospolitą Polską, narodowego systemu realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza i wykonywanych przez państwo polskie, na rzecz sił zbrojnych państw wysyłających, uczestniczących w operacji (ćwiczeniu) prowadzonej przez NATO na jej terenie, a także sposób postępowania przy kierowaniu Sił Zbrojnych RP poza granice kraju do udziału w operacji sojuszniczej (ćwiczeniu), w której wykorzystywane jest wsparcie udzielane przez państwo gospodarza. 1001. Celem doktryny jest ustanowienie narodowych procedur, niezbędnych do planowania, organizowania i realizacji zadań, wykonywanych w ramach wsparcia przez państwo gospodarza na różnych poziomach organizacyjnych systemu HNS (politycznym, planistycznym i wykonawczym) oraz zadań państwa wysyłającego, z uwzględnieniem elementów współpracy z dowództwami NATO, państwami członkowskimi Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego i innymi państwami partnerskimi oraz organizacjami międzynarodowymi, wspomagającymi ten proces w czasie pokoju, podwyższania gotowości obronnej państwa i w czasie wojny. 1002. Doktryna jest dokumentem, który ma zastosowanie w całym spektrum działalności pokojowej i wojennej, w potencjalnych operacjach militarnych i niemilitarnych, zarówno w rozumieniu art. 5 Traktatu Północnoatlantyckiego, jak również w działaniach spoza art. 5 Traktatu Północnoatlantyckiego. 1003. Doktryna określa narodowe zasady i reguły funkcjonowania systemu realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza i państwa wysyłającego w najbardziej prawdopodobnych wielonarodowych operacjach militarnych i pokojowych oraz ćwiczeniach, prowadzonych z udziałem Sił Zbrojnych RP. 1004. Doktrynę stosuje się do wszelkich operacji oraz ćwiczeń prowadzonych przez NATO, również z udziałem państw nie będących członkami NATO, a także we 7 współdziałaniu z Organizacją Narodów Zjednoczonych (ONZ), Unią Europejską (UE) i Organizacją Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE). 1005. Doktryna swoim zakresem obejmuje przedsięwzięcia, wynikające z organizacji i funkcjonowania systemu obronnego państwa w odniesieniu do realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza i państwa wysyłającego. Dotyczy w szczególności przedsięwzięć związanych ze wsparciem logistycznym, w tym: medycznym, materiałowym i technicznym, a także infrastrukturą oraz transportem i ruchem wojsk. Obejmuje również prawne i finansowe aspekty wsparcia sił zbrojnych państw wysyłających, ochronę wojsk, ochronę środowiska, łączność, wsparcie geograficzne i elementy współpracy cywilno – wojskowej, a także problematykę realizacji zamówień i dostaw środków zaopatrzenia oraz świadczenia usług w ramach wykonywania obowiązków państwa gospodarza. 1.2. Koncepcja realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza 1006. Proces planowania realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza, w odniesieniu do Sił Zbrojnych RP, jest integralną częścią planowania logistycznego, jak również istotnym składnikiem zarówno planowania operacyjnego jak obronnego. 1007. Wsparcie przez państwo gospodarza1 – (Host Nation Support – HNS), zwane dalej „HNS” to cywilna i wojskowa pomoc udzielana przez państwo gospodarza w czasie pokoju, kryzysu i w czasie wojny sojuszniczym siłom zbrojnym i organizacjom, które są rozmieszczane, wykonują zadanie lub przemieszczają się przez terytorium państwa gospodarza. Podstawę do udzielania takiej pomocy stanowią porozumienia, zawarte pomiędzy stosownymi władzami państwa gospodarza i państw wysyłających oraz/lub NATO. 1008. Celem realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa polskiego, występującego w roli państwa gospodarza wobec sił zbrojnych innych państw, 1 Definicja opracowana na podstawie tłumaczenia z Sojuszniczej Doktryny i Procedur Połączonego Wsparcia przez Państwo-Gospodarza - Allied Joint Publication - 4.5(A) (AJP 4.5A). 8 przebywających na jego terytorium jest zapewnienie wsparcia operacji i ćwiczeń prowadzonych przez dowódcę NATO, w celu wzmocnienia jego wysiłku w dążeniu do osiągnięcia odpowiedniego poziomu sprawności i efektywności ekonomicznej operacji. Zadanie to realizowane jest między innymi poprzez udostępnienie dowódcy NATO zasobów narodowych, wynikających z przyjętych zobowiązań. 1009. Istotą realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza jest zorganizowanie odpowiedniego i we właściwym czasie wsparcia w ramach HNS, zapewniającego wielonarodowym, sojuszniczym siłom zbrojnym warunki do przemieszczania się i podtrzymywania zdolności bojowej. Tak rozumiane wsparcie uzależnione jest od właściwego współdziałania i koordynacji pomiędzy dowódcą NATO, państwami wysyłającymi i państwem gospodarzem oraz od podpisania niezbędnych porozumień w tym zakresie. 1010. Wsparcie udzielane wojskom sojuszniczym na zasadach kontraktowania bezpośredniego z dostawcami komercyjnymi, nie objęte porozumieniami, wynikającymi z procesu planowania HNS, a tym samym gwarancjami państwa gospodarza, nie wchodzi w zakres zadań realizowanych w ramach HNS. 1 . 2 . 1 . Za k r e s r e a l i z a c j i z a d a ń w y n i k a j ą c y c h z obowiązków państwa gospodarza 1011. Rzeczpospolita Polska, wykonując zadania w ramach obowiązków państwa gospodarza, jest zobowiązana do podjęcia wszelkich możliwych działań, zapewniających udzielenie wsparcia wojskom sojuszniczym, realizującym zadania na jej terytorium lub przemieszczającym się przez to terytorium. 1012. Przedsięwzięcia zapewniające udzielenie wsparcia, realizowanego w ramach obowiązków państwa gospodarza, zostały włączone do zadań obronnych Rzeczypospolitej Polskiej i w konsekwencji, dotyczą całego systemu obronnego państwa, wszystkich jego struktur, a także poszczególnych szczebli władzy i administracji publicznej oraz przedsiębiorców. 9 1013. Wsparcie udzielane w czasie pokoju, głównie podczas wspólnego prowadzenia ćwiczeń sojuszniczych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w przeważającej mierze będzie realizowane przez Siły Zbrojne RP. W zależności od potrzeb, w organizację i udzielanie wsparcia mogą być także zaangażowane organy administracji publicznej oraz przedsiębiorcy, w zakresie wynikającym z właściwych umów i porozumień. 1014. Podczas kryzysu i w czasie wojny realizacja zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza, będzie związana z uruchamianiem przedsięwzięć ujętych w planach operacyjnych, opracowanych w Siłach Zbrojnych RP oraz w pozamilitarnym systemie obronnym państwa. 1 . 2 . 2 . Za d a n i a w y n i k a j ą c e z o b o w i ą z k ó w p a ń s t w a g o s p o d a r z a 1015. Odpowiedzialność za zabezpieczenie sił, kierowanych do wykonania zadań w ramach operacji i ćwiczeń sojuszniczych, ponosi państwo wysyłające. Wsparcie udzielane przez Rzeczpospolitą Polską, w ramach HNS, stanowić będzie jedynie uzupełnienie potencjału wydzielonego przez to państwo, a wielkość tego uzupełnienia będzie uzależniona od bieżących możliwości państwa polskiego. 1016. Zakres wsparcia udzielanego w ramach HNS jest zawsze przedmiotem negocjacji, których wynikiem są stosowne porozumienia2, określające faktyczne rozmiary i warunki realizacji tego wsparcia. 1017. Zakres zadań i zobowiązań przyjętych do realizacji przez państwo gospodarza (HN)3 na rzecz sił zbrojnych państw wysyłających i dowództw NATO określany jest w Porozumieniu Technicznym (TA)4 oraz Wspólnych Porozumieniach Wdrożeniowych (JIA)5 i dotyczy on w szczególności: a) działalności prewencyjnej państwa gospodarza, która powinna zapewniać sojuszniczym siłom zbrojnym bezpieczeństwo oraz ochronę przed działalnością dywersyjno – sabotażową i penetracją, 2 Porozumienie Techniczne i Wspólne Porozumienia Wdrożeniowe. HN – Host Nation 4 TA – Technical Arrangement 5 JIA – Joint Implementation Arrangements 3 10 b) udostępniania rejonów i infrastruktury dla potrzeb ześrodkowania i zakwaterowania wojsk oraz składów do magazynowania ich uzbrojenia i sprzętu wojskowego, zapasów środków bojowych, materiałowych i wyposażenia, c) realizacji funkcji transportowych, w tym: zapewnienia możliwości wykorzystania sieci transportowej państwa gospodarza, wydzielonej do przyjęcia sił i środków państwa wysyłającego, udzielania pomocy w zakresie organizacji przemieszczania z punktów przyjęcia do rejonów wykonywania zadań, umożliwienia realizacji zaopatrywania uzupełniającego przez lądowe i morskie przejścia graniczne oraz w portach lotniczych i na lotniskach, d) wsparcia przybyłych wojsk w sprzęt, środki materiałowe i usługi w zakresie zakwaterowania, warunków socjalno – bytowych, sanitarno – higienicznych, kulturalnych i rekreacyjnych, e) udzielania pomocy siłom sojuszniczym w wykonywaniu prac konserwacyjnych i remontowych, zapewnieniu dostępności środków spożywczych, wody, energii elektrycznej, f) udostępnienia źródeł zaopatrzenia w materiały pędne i smary, g) zapewnienia pomocy medycznej, h) pomocy w zatrudnianiu pracowników cywilnych do wsparcia funkcjonowania tworzonych baz, realizacji napraw, konserwacji i obsługi sprzętu oraz ochrony przeciwpożarowej, i) udostępnienia systemów informatycznych i systemów łączności, j) udzielania wsparcia inżynieryjnego, k) udostępniania informacji o wymaganiach, wynikających z obowiązującego prawa, dotyczących spraw porządkowych, ochrony środowiska itp., l) gromadzenia oraz aktualizacji informacji ogólnych i danych o narodowych zasobach obronnych nie zarezerwowanych na mobilizacyjne i wojenne potrzeby sił zbrojnych państwa gospodarza, a możliwych do wykorzystania w ramach udzielanego wsparcia, m) zapewnienia obsługi prasowej, pomocy prawnej i innych form wsparcia sił sojuszniczych. 11 1 . 2 . 3 . Za s a d y r e a l i z a c j i z a d a ń w y n i k a j ą c y c h z obowiązków państwa gospodarza 1018. Wykonując zadania, wynikające z obowiązków państwa gospodarza i państwa wysyłającego należy stosować niżej wymienione zasady, które zapewniają skuteczność działań oraz stanowią trwałą podstawę osiągnięcia powodzenia w planowaniu i realizacji HNS: a) zasada kolektywnej odpowiedzialności – państwa Sojuszu i władze NATO ponoszą wspólną odpowiedzialność za organizację wsparcia operacji i ćwiczeń prowadzonych przez NATO. Każde państwo jednocześnie ponosi ostateczną odpowiedzialność za zapewnienie zabezpieczenia własnych sił wydzielonych do NATO, a ponadto dowódca NATO ponosi odpowiedzialność za zidentyfikowanie wymagań w zakresie HNS dla swoich sił, zorganizowanie we współpracy z państwami wysyłającymi procesu planowania HNS oraz za określanie priorytetów i koordynację realizacji procesu udzielania wsparcia przez państwo gospodarza, b) zasada zabezpieczenia zasobów – państwa Sojuszu zapewniają indywidualnie lub przez wspólne przygotowania i ustalenia, wydzielenie niezbędnych zasobów w celu zabezpieczenia sił własnych, wydzielonych do NATO. HNS stanowi zasadnicze uzupełnienie potencjału logistycznego sił sojuszniczych i powinno być realizowane przez państwo gospodarza, w możliwie najszerszym zakresie, w oparciu o narodowe regulacje prawne, narodowe priorytety i faktyczne możliwości państwa gospodarza, c) zasada suwerennych uprawnień – dowódca NATO posiada stosowne uprawnienia do inicjowania, w imieniu potencjalnych państw wysyłających, planowania, wypracowywania porozumień i uzgodnień, koordynowania oraz realizacji HNS. Uprawnienia te nie ograniczają prawa państw wysyłających do negocjowania i finalizowania dwustronnych porozumień z państwem gospodarzem, d) zasada współdziałania – niezbędne jest współdziałanie pomiędzy państwem gospodarzem, państwami wysyłającymi oraz dowództwami NATO w zakre12 sie uzyskania i wykorzystania wsparcia państwa gospodarza, które eliminuje współzawodnictwo w pozyskiwaniu ograniczonych zasobów oraz działa na korzyść całości sił sojuszniczych poprzez optymalizowanie wsparcia wydzielanego przez państwo gospodarza. Współdziałanie takie powinno uwzględnić potrzeby organizacji międzynarodowych i organizacji pozarządowych, które mogą działać wspólnie lub niezależnie od NATO, e) zasada koordynacji wsparcia – zapewnienie wysokiej efektywności i skuteczności działania oraz eliminowanie konkurowania o dostępne zasoby państwa gospodarza osiągane jest poprzez ścisłą koordynację procesu przygotowania i realizacji HNS. Koordynacja wsparcia jest prowadzona przez dowódcę NATO z władzami narodowymi państw sojuszniczych na właściwych poziomach organizacyjnych i w uzasadnionych sytuacjach może obejmować również państwa nie będące członkami NATO oraz organizacje międzynarodowe i pozarządowe, f) zasada oszczędności wykorzystywania zasobów – przygotowanie i realizacja wsparcia przez państwo gospodarza odzwierciedla najbardziej efektywne i oszczędne wykorzystanie dostępnych zasobów do zaspokojenia potrzeb sił sojuszniczych, dlatego w celu zagwarantowania najbardziej efektywnego i skutecznego wykorzystywania zasobów państwa gospodarza, skoordynowany proces HNS powinien być realizowany w ekonomicznie uzasadnionym wymiarze i zapewnić poprawę ogólnych zdolności do wspierania sił, g) zasada przejrzystości udostępniania zasobów – informacje, dotyczące zakresu wsparcia, realizowanego przez państwo gospodarza podczas wsparcia działań sił sojuszniczych muszą być udostępniane właściwemu dowódcy NATO i państwom wysyłającym. Zasada ta zapewnia czytelność i przejrzystość sytuacji odnośnie dostępności zasobów oraz ułatwia proces przygotowania HNS. Dowódca NATO, w celu ustalenia priorytetów odnośnie otrzymywanego wsparcia, poza wsparciem realizowanym przez państwo gospodarza, które sam koordynuje, musi posiadać także informacje na temat innych zobowiązań w zakresie wsparcia świadczonego przez 13 państwo gospodarza, które mogą wywierać wpływ na prowadzone przez NATO operacje i ćwiczenia. W celu umożliwienia dowódcy NATO wypracowania przejrzystego i dokładnego obrazu całości zasobów udostępnianych w ramach wsparcia przez państwo gospodarza, poszczególne państwa powinny opracować Katalogi Możliwości HNS, h) zasada refundacji kosztów – zwrot kosztów za wsparcie udzielone przez państwo gospodarza realizowane zarówno w ramach finansowania narodowego, jak i proporcjonalnego podziału kosztów wielonarodowych, albo wspólnego finansowania, stosownie do zaistniałej sytuacji, będzie uzgadniany pomiędzy państwem gospodarzem i państwami wysyłającymi oraz/lub z władzami NATO. Procedury zwrotu kosztów zostaną opracowane zgodnie z zasadami, które będą zaakceptowane przez poszczególne państwa i będą zobowiązujące dla tych państw, a ponadto, państwa gospodarze powinny stosować zasadę naliczania standardowych kosztów za realizowane świadczenia HNS – sprawiedliwie w stosunku wszystkich odbiorców wsparcia. 1.2.4. Obowiązki i uprawnienia stron w procesie przygotowania i realizacji wsparcia przez państwo gospodarza 1019. Polska, w przypadku prowadzenia ćwiczeń lub operacji NATO na swoim terytorium, jako państwo gospodarz, jest współorganizatorem procesu przygotowania HNS, natomiast w sytuacjach wymagających zabezpieczenia jednostek Sił Zbrojnych RP, biorących udział w operacjach lub ćwiczeniach poza granicami kraju, jest uczestnikiem procesu przygotowania HNS organizowanego przez dowódcę NATO oraz określone państwo gospodarza i będzie się aktywnie włączać w ten proces w roli państwa wysyłającego. 1.2.4.1. Obowiązki i uprawnienia państwa gospodarza 1020. Polska, jako państwo gospodarz, podczas planowania i realizacji przedsięwzięć przygotowujących, jak i w czasie uruchamiania procesu wsparcia sił zbrojnych państw wysyłających i dowództw NATO, powinna: 14 a) wyznaczyć Centralny Punkt Kontaktowy HNS, odpowiedzialny za koordynację przedsięwzięć narodowych w odniesieniu do całości spraw związanych z planowaniem i realizacją zadań HNS, a także utrzymywać system punktów kontaktowych, odpowiedzialnych za przygotowanie porozumień HNS na poszczególnych szczeblach organizacyjnych państwa, b) informować państwa wysyłające i dowódców NATO o funkcjonującym systemie punktów kontaktowych, c) przygotować i posiadać aktualne informacje o możliwościach realizacji wsparcia, zarówno w zakresie ogólnym, jak i szczegółowym, w celu opracowania i udostępnienia państwom wysyłającym oraz dowództwom strategicznym „Katalogu Możliwości wsparcia przez państwo gospodarza” (HNS Cap Cat)6; Katalog powinien obejmować informacje w zakresie: − zasad i uwarunkowań państwa gospodarza, dotyczących przyjęcia i pobytu sił zbrojnych państw wysyłających na jego terytorium, − wybranych charakterystyk obiektów infrastruktury wojskowej i cywilnej, przewidywanych do wsparcia sił zbrojnych państw wysyłających, podczas ich przyjęcia i pobytu na terytorium państwa gospodarza, − możliwości wydzielenia zasobów w różnych obszarach (zaopatrywania w środki materiałowe, wsparcia medycznego, wsparcia technicznego, wsparcia w zakresie środków transportowych, urządzeń, środków łączności, zakwaterowania, wyżywienia itp.), − dostępności sił i środków w zakresie świadczenia usług i działań związanych z ochroną wojsk, − zasad i wymogów dotyczących warunków ochrony środowiska naturalnego, d) informować państwa wysyłające i właściwego dowódcę NATO o zaistnia- łych istotnych zmianach w odniesieniu do możliwości zapewnienia HNS, 6 Cap Cat – Capability Catalogue 15 e) zapewniać możliwie najwyższy poziom koordynacji i współpracy pomiędzy siłami zbrojnymi i elementami pozamilitarnego systemu obronnego, aby jak najlepiej wykorzystać istniejące zasoby obronne państwa na potrzeby HNS, f) dokonywać przeglądu istniejących planów i stanu prawnego, w celu takiego ich dostosowania, aby umożliwiały optymalne użycie cywilnych zasobów obronnych państwa na rzecz sił zbrojnych państw wysyłających i dowództw NATO, w możliwie najszerszym zakresie i w najwcześniejszym etapie kryzysu, g) zapewnić wydzielenie personelu łącznikowego do Grupy Koordynacyjnej ds. HNS, funkcjonującej w ramach Wielonarodowego Połączonego Centrum Logistycznego (MJLC)7, h) w odniesieniu do procesu planowania HNS: − formować, w oparciu o stałe Porozumienie Ogólne (MOU)8 w sprawie zapewnienia HNS na terytorium RP, wraz z dowódcą NATO, Połączony Komitet Koordynacyjny ds. HNS (JHNSSC)9, który stosownie do potrzeb będzie koordynował wypracowywanie Porozumień Technicznych oraz Wspólnych Porozumień Wdrożeniowych, − rozpatrywać „Wniosek o Zapewnienie HNS”, wystosowany przez dowódcę NATO lub władze państwa wysyłającego powyższe porozumienie oraz, w przypadku gdy stałe MOU nie ma zastosowania, opracowywać i negocjować Porozumienie Ogólne, które pozwala przejść do kolejnych etapów planowania HNS; podczas procesu negocjowania Porozumienia Ogólnego z dowódcą NATO, ustalenia, dotyczące jego treści powinny być konsultowane z potencjalnymi państwami wysyłającymi, w celu eliminowania zapisów, uniemożliwiających przystąpienie tych państw do porozumienia, i) informować właściwego dowódcę NATO o aktualnym stanie i dostępności uzgodnionych zasobów; format, treść i częstotliwość informowania ustalane 7 MJLC - Multinational Joint Logistic Centre MOU – Memorandum of Understanding 9 JHNSSC – Joint Host Nation Support Steering Committee 8 16 są we współpracy z dowódcą NATO; Pozwala to na określenie priorytetów i koordynowanie realizacji wsparcia przez Rzeczpospolitą Polską oraz wyeliminowanie powielania zapotrzebowań na świadczenia, które planuje się realizować z tych samych źródeł, j) opracowywać narodowe wskaźniki kosztów świadczeń HNS, które będą udostępniane dowódcy NATO i potencjalnym państwom wysyłającym. 1021. Strona polska ma prawo domagać się refundacji kosztów poniesionych przez siebie w ramach świadczenia HNS, określonych jako przewidziane do pokrycia w drodze bezpośredniego narodowego finansowania lub w ramach podziału wielonarodowego, od tego dowódcy NATO, który zapewnia refundację kosztów za wsparcie udzielone na rzecz państw wysyłających. 1.2.4.2. Obowiązki i uprawnienia państwa wysyłającego 1022. Zabezpieczenie logistyczne Sił Zbrojnych RP, wykonujących zadania poza obszarem kraju, leży w zakresie odpowiedzialności narodowej. Istotnym elementem efektywnego zabezpieczenia jednostek Sił Zbrojnych RP, biorących udział w operacjach i ćwiczeniach poza granicami kraju jest także pozyskanie wsparcia od państwa gospodarza. 1023. Strona polska, gdy nie ma zastosowania stałe Porozumienie Ogólne w sprawie zapewnienia HNS na terytorium określonego państwa gospodarza, może wyrazić zgodę na negocjowanie Porozumienia Ogólnego, w swoim imieniu, przez dowódcę NATO lub rozpocząć proces dwustronnych negocjacji takiego porozumienia z władzami tego państwa gospodarza. 1024. Jako państwo wysyłające (SN)10, strona polska realizuje następujące zadania: a) informuje państwo gospodarza oraz dowódcę NATO o właściwym Punkcie Kontaktowym, odpowiedzialnym za negocjowanie porozumień w zakresie HNS (HNSA)11, 10 11 SN – Sending Nation HNSA - Host Nation Support Arrangements 17 b) dokonuje analizy Porozumienia Ogólnego, zawartego pomiędzy dowódcą NATO a państwem gospodarzem i powiadamia o zamiarze zastosowania się do jego postanowień w formie Noty o Akcesji (NOA)/Deklaracji Intencji (SOI) lub podejmuje negocjacje z państwem gospodarzem, mające na celu wypracowanie MOU, c) opracowuje Koncepcję Wymagań (COR)12, w której przedstawia wstępny zakres potrzeb sił kierowanych do udziału w operacji (ćwiczeniu), w poszczególnych obszarach wsparcia (materiałowego, technicznego, medycznego, bezpieczeństwa, transportu, telekomunikacji, obiektów infrastruktury itp.). W dokumencie tym dostarcza państwu gospodarzowi ogólnych informacji o charakterze wymaganego wsparcia, w miarę możliwości także odnoszących się do wielkości i czasu jego wydzielenia; opracowanie Koncepcji Wymagań może być poprzedzone wstępnym rekonesansem na terytorium państwa gospodarza, d) dokonuje analizy Porozumienia Technicznego, opracowanego przez dowódcę NATO i państwo gospodarza oraz powiadamia o zamiarze zastosowania się do niego w formie Noty o Akcesji (NOA)13 lub Deklaracji Intencji (SOI)14, e) wyznacza i kieruje swoich przedstawicieli do uczestnictwa w tworzonym Połączonym Komitecie Koordynacyjnym ds. HNS, w celu przygotowania odpowiedniego projektu Porozumienia Technicznego i koordynacji procesu opracowywania Wspólnych Porozumień Wdrożeniowych, f) przekazuje państwu gospodarzowi Zestawienia Potrzeb wojsk własnych (SOR)15, a także identyfikuje i przekazuje istotne zmiany w zakresie tych potrzeb, g) negocjuje i podpisuje z państwem gospodarzem Wspólne Porozumienie Wdrożeniowe, 12 COR – Concept of Requirements NOA – Note of Accession 14 SOI – Statement of Intent 15 SOR – Statement of Requirements 13 18 h) uczestniczy w negocjacjach porozumień, dotyczących wsparcia przez państwo gospodarza i zasad zwrotu kosztów, poniesionych przez to państwo na rzecz wojsk polskich, i) zapewnia zwrot kosztów wynikających z realizacji dwustronnych lub wielostronnych porozumień w sprawie HNS oraz będących skutkiem zgłoszenia dodatkowych potrzeb, wykraczających poza wcześniej wynegocjowane porozumienia, j) informuje na bieżąco dowódcę NATO o stanie trwających negocjacji dwustronnych w zakresie porozumień HNS, w szczególności o zasadniczych trudnościach oraz fakcie zawarcia porozumień; strona polska musi zapewnić dowódcy NATO przejrzystą informację na temat wszystkich przedsięwzięć realizowanych w zakresie HNS, które mogą wywierać wpływ na opracowywanie porozumień dotyczących HNS, k) wydziela, na czas prowadzonych operacji lub ćwiczeń, oficerów łączniko- wych do odpowiednich dowództw NATO, zgodnie z otrzymanym zapotrzebowaniem. 19 20 2 . S Y S T E M R E A L I Z A C J I ZA D A Ń W Y N I K A J Ą C Y C H Z O B O W I Ą ZK Ó W P A Ń S T W A G O S P O D A R ZA I PAŃSTWA WYSYŁAJĄCEGO 2.1. Organizacja narodowego systemu HNS 2000. Naczelnym zadaniem narodowego systemu, budowanego na potrzeby HNS jest stworzenie warunków, niezbędnych do przyjęcia sił zbrojnych państw wysyłających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (RP) oraz zapewnienie tym siłom możliwości funkcjonowania w warunkach umożliwiających wykonanie misji. 2001. Przygotowanie Rzeczypospolitej Polskiej do planowania i realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza i państwa wysyłającego jest jednym z przedsięwzięć realizowanych w ramach przygotowań obronnych państwa. 2002. Organizacja narodowego systemu tworzonego na potrzeby HNS oparta jest o niezbędne elementy systemu obronnego RP (podsystem kierowania obronnością, podsystem militarny oraz podsystem pozamilitarny), a realizacja zadań w ramach tego systemu odbywa się na trzech poziomach funkcjonalnych: politycznym, planistycznym i wykonawczym. Na każdym z tych poziomów zakres zadaniowy określonych organów wynika z ich właściwości w tym systemie: a) poziom polityczny – obejmuje uprawnione organy państwa, które w ramach swoich kompetencji współuczestniczą w budowaniu sojuszniczych instrumentów zaufania, tworzeniu warunków prawnych do realizacji przyjmowanych przez RP zobowiązań międzynarodowych oraz kierują realizacją wynikających z nich zadań. Przejawia się to m.in. we współuczestniczeniu w opracowywaniu, uzgadnianiu i zawieraniu wielostronnych i bilateralnych Porozumień Ogólnych. Zadania te mogą być realizowane np. poprzez powoływanie międzyresortowych zespołów eksperckich, w celu wypracowania końcowej treści danego porozumienia; nadrzędną i koordynującą rolę w tym zakresie pełni Minister Obrony Narodowej poprzez podległe mu komórki organizacyjne, 21 b) poziom planistyczny – obejmuje w szczególności elementy podsystemu militarnego; koordynatorem całokształtu działań podejmowanych na tym poziomie jest Pełnomocnik Ministra Obrony Narodowej do Spraw HNS. Do zasadniczych zadań realizowanych na tym poziomie zalicza się: planowanie niezbędnych przedsięwzięć umożliwiających realizację obowiązków państwa gospodarza, utrzymywanie baz danych o możliwościach udzielania wsparcia na rzecz sił zbrojnych państw wysyłających i dowództw NATO, przebywających na terytorium RP oraz o możliwościach uzyskania wsparcia na rzecz wojsk własnych, przebywających poza terytorium kraju, przygotowywanie i realizacja niezbędnych porozumień międzynarodowych, a także opracowywanie analiz, ocen i propozycji, dotyczących organizacji i funkcjonowania systemu HNS w RP. Jednocześnie elementy podsystemu pozamilitarnego, w ramach prowadzonego planowania obronnego, uwzględniają zadania, wynikające z obowiązków państwa gospodarza w planowaniu operacyjnym i programowaniu obronnym, c) poziom wykonawczy – obejmuje wytypowane jednostki Sił Zbrojnych RP poziomu taktycznego, wyznaczone do realizacji zadań państwa gospodarza, terenowe organy administracji wojskowej, organy administracji publicznej oraz inne niezbędne pozamilitarne ogniwa obronne. Koordynatorem całokształtu przedsięwzięć na tym poziomie są komórki organizacyjne poziomu operacyjnego Sił Zbrojnych RP, realizujące zadania wsparcia przez państwo gospodarza. Do zasadniczych zadań na tym poziomie zalicza się: prowadzenie baz danych o zasobach przewidywanych do użycia w trakcie realizacji zadań HNS, udział w szczegółowym planowaniu zabezpieczenia operacji (ćwiczenia) w zakresie wsparcia udzielanego przez państwo gospodarza oraz praktyczną realizację zadań wsparcia na rzecz wojsk sojuszniczych, wynikających z zawartych porozumień i przygotowanych planów. Organy administracji publicznej realizują zadania w zakresie HNS ujęte w operacyjnych planach funkcjonowania, odpowiednio: działów administracji rządowej i województw, oraz wynikające z zawartych porozumień. 22 2.2. Podsystem kierowania obronnością 2003. Podsystem kierowania obronnością państwa obejmuje siły i środki, zapewniające ciągłość podejmowania decyzji w zakresie obronności oraz kierowanie wykonywaniem zadań na rzecz zewnętrznego bezpieczeństwa państwa. W czasie pokoju podsystem kierowania obronnością oparty jest na organach decyzyjnych administracji publicznej państwa i organach dowodzenia Sił Zbrojnych RP, w ramach przypisanych im kompetencji oraz w zakresie nałożonych na nie zadań. W czasie podwyższania gotowości obronnej państwa i w czasie wojny, podsystem kierowania obronnością organizowany jest w oparciu o rozwijany, w Siłach Zbrojnych RP, Wojenny System Dowodzenia i o stanowiska kierowania bezpieczeństwem narodowym organów władzy i administracji publicznej. Według funkcjonalnego kryterium podziału zadań HNS, podsystem kierowania obronnością realizuje zadania, głównie na poziomie politycznym oraz, w ograniczonym zakresie, na poziomie planistycznym. 2004. Minister Obrony Narodowej w czasie pokoju koordynuje całokształt działań podejmowanych przez organy administracji rządowej oraz sprawuje ogólny nadzór nad realizacją zadań HNS w Państwie. W resorcie obrony narodowej organizację i koordynację zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza, w imieniu Ministra Obrony Narodowej, realizuje Pełnomocnik Ministra Obrony Narodowej ds. HNS. 2005. Do głównych zadań Pełnomocnika Ministra Obrony Narodowej do Spraw HNS należy: a) utrzymywanie stałej współpracy ze swoimi odpowiednikami w Państwach-Członkach Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO) oraz w dowództwach strategicznych tej organizacji, b) pełnienie funkcji Centralnego Punktu Kontaktowego HNS, c) inicjowanie, koordynowanie i nadzorowanie przedsięwzięć, mających na celu przygotowywanie projektów umów w sprawie udzielania siłom sojuszniczym wsparcia przez państwo gospodarza, 23 d) współdziałanie z komórkami organizacyjnymi Ministerstwa Obrony Narodowej oraz jednostkami organizacyjnymi podporządkowanymi Ministrowi Obrony Narodowej oraz przez niego nadzorowanymi, a za pośrednictwem Departamentu Polityki Obronnej z właściwymi ministrami i wojewodami – w sprawach dotyczących realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza, e) opracowywanie propozycji dotyczących struktur i sposobów realizacji w resorcie obrony narodowej zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza, f) reprezentowanie Ministra Obrony Narodowej w kontaktach międzynarodowych, w zakresie problematyki dotyczącej HNS. 2006. Organy administracji publicznej w czasie pokoju ujmują zadania, wynikające z obowiązków państwa gospodarza, we właściwych regulaminach organizacyjnych i zakresach zadaniowych. Jednocześnie wyznaczają osoby pełniące funkcję Punktów Kontaktowych HNS. 2007. W strukturach podsystemu kierowania obronnością, zadania wynikające z obowiązków państwa gospodarza w szczególności obejmują: a) uwzględnianie problematyki HNS w trakcie prowadzenia planowania obronnego, b) prowadzenie wspólnej polityki NATO w obszarze HNS we współpracy z dowództwami strategicznymi i państwami Sojuszu, c) wydawanie decyzji o wyrażeniu zgody na pobyt sił Sojuszu na terytorium kraju oraz wsparciu ich w zakresie przyjęcia, transportu i rozmieszczenia, d) współdziałanie z Pełnomocnikiem Ministra Obrony Narodowej do spraw HNS, w zakresie tworzenia warunków do realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza oraz przekazywania ustalonych informacji do Centralnej Bazy Danych, na potrzeby HNS, 24 e) udział w opracowywaniu i negocjowaniu umów oraz porozumień, dotyczących problematyki HNS, w zakresie realizowanym na poziomie politycznym. 2.3. Podsystem militarny 2008. Podsystem militarny HNS obejmuje poszczególne poziomy dowodzenia Sił Zbrojnych RP oraz jednostki wojskowe wyznaczone do wspierania sił sojuszniczych w zakresie realizacji zadań, wynikających ze zobowiązań podjętych przez Polskę jako państwo gospodarza. Za przygotowanie i realizację zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza odpowiedzialni są dowódcy poszczególnych poziomów dowodzenia. Według funkcjonalnego kryterium podziału zadań HNS, podsystem militarny realizuje przedsięwzięcia przyporządkowane do poziomu politycznego, planistycznego oraz wykonawczego. 2009. Organy podsystemu militarnego wykonują przedsięwzięcia związane z przygotowaniem i realizacją zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza i państwa wysyłającego, zgodnie z zakresem swoich właściwości i kompetencji, uwzględnionych we właściwych regulaminach organizacyjnych lub w oparciu o rozkazy, decyzje i wytyczne wydawane w związku z operacją (ćwiczeniem) prowadzoną przez NATO. 2010. Możliwość realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza, szczególnie obejmujących dostawy środków zaopatrzenia, świadczenie usług oraz udostępnianie obiektów infrastruktury przez podsystem militarny, w czasie podwyższania gotowości obronnej państwa lub w czasie wojny zostanie znacznie ograniczona. Wówczas główny ciężar zadań, realizowanych przez państwo gospodarza, będzie ponoszony przez pozamilitarne ogniwa systemu obronnego państwa, przy zmniejszonym udziale potencjału logistycznego podsystemu militarnego. 25 2011. Szczegółowe zakresy zadań, przewidzianych dla poszczególnych organów podsystemu militarnego, ustalane są podczas procesu planowania przedsięwzięć związanych z realizacją zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza. 2.3.1. Realizacja zadań HNS na poziomie strategicznym S i ł Zb r o j n y c h R P 2012. Jednostki organizacyjne Sił Zbrojnych RP poziomu strategicznego uczestniczą w przygotowaniu i realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza i państwa wysyłającego przewidzianych, zgodnie z funkcjonalnym kryterium podziału zadań, dla poziomów politycznego i planistycznego. 2013. Organizatorem systemu realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza i państwa wysyłającego w podsystemie militarnym jest pion logistyki Sił Zbrojnych RP, w którym na poziomie strategicznym, usytuowany jest Centralny Punkt Kontaktowy HNS. 2014. Do zasadniczych zadań logistyki poziomu strategicznego Sił Zbrojnych RP, w tym Centralnego Punktu Kontaktowego HNS, realizowanych w ramach wykonywania obowiązków państwa gospodarza i państwa wysyłającego należy: a) planowanie w resorcie obrony narodowej przedsięwzięć niezbędnych do realizacji zadań, w tym szkoleniowych, wynikających z obowiązków państwa gospodarza, b) opracowywanie analiz, ocen i propozycji, dotyczących organizacji i funkcjonowania systemu HNS, c) prowadzenie uzgodnień z komórkami organizacyjnymi Ministerstwa Obrony Narodowej i dowództwami poziomu operacyjnego Sił Zbrojnych RP w sprawie zadań oraz warunków, dotyczących organizacyjnego, technicznego, materiałowego i finansowego przygotowania zasobów wydzielanych na potrzeby HNS, d) identyfikowanie zasobów HNS, które mogą być udostępniane w celu wsparcia operacji (ćwiczeń) NATO oraz gromadzenie i uaktualnianie tych informacji w Centralnej Bazie Danych na potrzeby HNS (CBD HNS), 26 e) opracowywanie narodowego „Katalogu Możliwości wsparcia przez państwo gospodarza” i kierowanie go do państw - członków Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego oraz dowództw: strategicznych, połączonych i komponentów rodzajów sił zbrojnych, f) zapewnienie funkcjonowania Centralnego Punktu Kontaktowego HNS (CPK HNS) w układzie narodowym i sojuszniczym oraz prowadzenie ewidencji punktów kontaktowych, włączając w to punkty kontaktowe w resortach cywilnych i terenowych organach administracji rządowej oraz samorządowej, g) koordynowanie planowania i udzielania wsparcia na rzecz sił zbrojnych państw wysyłających, zgodnie z postanowieniami porozumień zawartych w sprawie udzielenia wsparcia przez państwo gospodarza, h) nadzorowanie działań dotyczących: wsparcia logistycznego, kontraktowania usług oraz rozliczeń finansowych za udzielone wsparcie w ramach realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza, i) koordynowanie opracowywania propozycji Zestawień Potrzeb Sił Zbrojnych RP i przesyłanie ich do państw, na terenie których planuje się pobyt lub przemieszczanie tych sił, j) pozyskiwanie, aktualizowanie i utrzymywanie danych o możliwościach uzyskania wsparcia HNS ze strony państw członków Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego oraz innych państw, zawartych w Katalogach Możliwości HNS, tych państw, k) koordynowanie udziału strony polskiej w procesie planowania HNS dla potrzeb wsparcia operacji i ćwiczeń, prowadzonych przez NATO na obcym terytorium, w których uczestniczą kontyngenty wojskowe Sił Zbrojnych RP, l) rozwijanie Narodowego Centrum Koordynacji HNS w czasie podwyższania gotowości obronnej państwa, w oparciu o Centralny Punkt Kontaktowy HNS. 27 2015. Pozostałe piony funkcjonalne poziomu strategicznego Sił Zbrojnych RP współdziałają z pionem logistyki, w zakresie realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza i państwa wysyłającego, zgodnie z zakresem swoich właściwości i kompetencji. 2016. Do zasadniczych zadań komórek organizacyjnych pozostałych pionów funkcjonalnych poziomu strategicznego Sił Zbrojnych RP należy: a) udział w planowaniu zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza, b) udział w uzgodnieniach porozumień, zawieranych w związku z realizacją zadań HNS oraz uzgadnianie warunków, dotyczących przygotowania zasobów wydzielonych na potrzeby wsparcia sił sojuszniczych, c) zapewnienie funkcjonowania doraźnych lub stałych Punktów Kontaktowych HNS, współdziałających z Centralnym Punktem Kontaktowym HNS i Narodowym Centrum Koordynacji HNS, d) realizacja przedsięwzięć na rzecz wsparcia sił sojuszniczych, wynikających z właściwych zakresów zadaniowych i regulaminów organizacyjnych. 2.3.2. Realizacja zadań HNS na poziomie operacyjnym S i ł Zb r o j n y c h R P 2017. Jednostki organizacyjne poziomu operacyjnego Sił Zbrojnych RP realizują zadania, wynikające z obowiązków państwa gospodarza i państwa wysyłającego w ramach funkcjonującego w państwie systemu HNS, zgodnie z zakresem swoich właściwości i kompetencji. 2018. Dowódcy rodzajów sił zbrojnych są organizatorami systemu tworzonego na potrzeby realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza i państwa wysyłającego w dowodzonych przez siebie rodzajach sił zbrojnych. 2019. Wsparcie przez państwo gospodarza sił sojuszniczych w operacjach (ćwiczeniach) z udziałem komponentów lądowych, powietrznych i morskich organizowane jest w oparciu o system logistyczny, odpowiednio: Wojsk 28 Lądowych, Sił Powietrznych i Marynarki Wojennej, poprzez organy kierowania poziomu operacyjnego i taktycznego, jednostki logistyczne poziomu operacyjnego i taktycznego oraz inne jednostki organizacyjne Sił Zbrojnych RP, wskazane w odrębnych decyzjach, rozkazach i wytycznych. W zależności od potrzeb, w organizację i udzielanie wsparcia angażowane są także pozamilitarne struktury systemu obronnego państwa i przedsiębiorcy, świadczący usługi na podstawie decyzji administracyjnych i umów cywilno prawnych. 2020. Wojska Lądowe, Siły Powietrzne i Marynarka Wojenna planują i realizują zadania, wynikające z obowiązków państwa gospodarza, organizując wsparcie dla wojsk sojuszniczych, prowadzących operacje (ćwiczenia) z udziałem komponentów lądowego, powietrznego i morskiego, wykorzystując do tego celu etatowe komórki HNS oraz sieć Punktów Kontaktowych HNS. System ten powinien zapewniać właściwą organizację i koordynację przedsięwzięć, realizowanych w ramach wykonywania zadań państwa gospodarza. 2021. Struktury organizacyjne poziomu operacyjnego Sił Zbrojnych RP ustanowione do realizacji zadań HNS na podstawie otrzymanych decyzji, rozkazów i wytycznych oraz porozumień zawartych z państwami wysyłającymi i dowódcami NATO, planują i koordynują realizację wsparcia wojskowego i cywilnego w czasie pokoju, podwyższania gotowości obronnej państwa i w czasie wojny, dla sił sojuszniczych, których przyjęcie i zabezpieczenie pobytu pozostaje we właściwości jednostek organizacyjnych podległych dowódcy właściwego rodzaju Sił Zbrojnych RP. 2022. Do zasadniczych zadań jednostek organizacyjnych poziomu operacyjnego Sił Zbrojnych RP, wykonywanych w ramach obowiązków państwa gospodarza należy: a) utrzymywanie Punktów Kontaktowych HNS i prowadzenie bieżącej współpracy w planowaniu wsparcia wojsk sojuszniczych z Centralnym Punktem Kontaktowym HNS (w przypadku prowadzenia operacji lub ćwiczenia o małym rozmachu, z udziałem jedynie jednego komponentu rodzajów sił zbrojnych wojsk sojuszniczych, Punkt Kontaktowy HNS 29 odpowiedniego rodzaju sił zbrojnych może wykonywać zadania przewidziane dla Centralnego Punktu Kontaktowego HNS), b) ustalanie priorytetów i sposobów realizacji zadań HNS w rodzaju sił zbrojnych oraz ich koordynacja w jednostkach i komórkach organizacyjnych tego rodzaju sił zbrojnych, c) organizowanie wydzielania infrastruktury rodzaju sił zbrojnych dla sił sojuszniczych na potrzeby realizacji uzgodnionych świadczeń, w tym: rejonów i infrastruktury dla potrzeb ześrodkowania i kwaterowania wojsk oraz magazynowania ich uzbrojenia i sprzętu wojskowego, zapasów środków bojowych i materiałowych, d) planowanie wsparcia w zakresie potrzeb umożliwiających funkcjonowanie sił sojuszniczych uczestniczących w operacjach (ćwiczeniach) NATO na terytorium kraju w zakresie dostaw środków materiałowych, żywienia, zakwaterowania, pomocy medycznej, łączności oraz usług transportowych itp., a także wskazywanie im możliwych źródeł zaopatrywania, e) uzgadnianie i koordynacja planowania i realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza z innymi rodzajami sił zbrojnych i pozamilitarnymi ogniwami obronnymi, f) zapewnianie realizacji ustaleń wynegocjowanych w procesie planowania zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza, określonych w porozumieniach zawartych z państwami wysyłającymi i/lub dowództwami NATO, g) pozyskiwanie informacji, prowadzenie i uaktualnianie bazy danych o możliwościach rodzaju sił zbrojnych w zakresie udzielania wsparcia siłom sojuszniczym biorącym udział w operacjach (ćwiczeniach) na terytorium Polski i ich przekazywanie do Centralnej Bazy Danych HNS, h) przygotowywanie danych na potrzeby kolejnych edycji „Katalogu Możliwości wsparcia przez państwo gospodarza”, dotyczących możliwości wsparcia sił sojuszniczych biorących udział w operacjach (ćwiczeniach) na terytorium RP, 30 i) prowadzenie działalności prewencyjnej, zapewniającej siłom sojuszniczym bezpieczeństwo oraz ochronę przed działalnością dywersyjno sabotażową i penetracją, w zakresie właściwości odpowiedniego rodzaju sił zbrojnych, j) wsparcie w zakresie transportu, w tym: udział w organizacji i koordynacji przyjęcia sił sojuszniczych na lądowych i morskich przejściach granicznych oraz w portach lotniczych i na lotniskach, a także zapewnienie możliwości wykorzystania wydzielonej sieci transportowej do przemieszczania sił i środków wojsk sojuszniczych z punktów przyjęcia do rejonów wykonywania zadań, k) udostępnianie siłom sojuszniczym informacji o wymaganiach administracji rządowej i samorządowej, dotyczących obowiązującego prawa, spraw porządkowych, ochrony środowiska itp., niezbędnych do prowadzenia operacji i ćwiczeń - zgodnie z prawem i wymogami państwa gospodarza, l) tworzenie, według potrzeb, Centrów Koordynacji HNS poziomu operacyjnego Sił Zbrojnych RP oraz Zespołów Realnego Zabezpieczenia, działających w bezpośredniej styczności z siłami zbrojnymi państw wysyłających w rejonach ich przyjęcia, przemieszczenia i rozwinięcia. 2023. Na poziomie operacyjnym Sił Zbrojnych RP planowanie i realizacja zadań wynikających z obowiązków państwa wysyłającego, na rzecz wsparcia wojsk własnych kierowanych do udziału w operacjach lub ćwiczeniach dowodzonych przez NATO poza granicami kraju, odbywa się przy udziale struktur HNS poziomu operacyjnego (Punktu Kontaktowego HNS), w przedsięwzięciach organizowanych przez dowódcę NATO. 2024. Jednostki organizacyjne poziomu operacyjnego Sił Zbrojnych RP, wyznaczone do realizacji zadań HNS, planują i nadzorują proces wykorzystania zasobów udostępnianych podległym jednostkom wojskowym skierowanym do operacji (ćwiczenia) poza granice kraju przez dane państwo gospodarza. Podstawą do otrzymania takiego wsparcia są porozumienia HNS zawarte wcześniej z władzami państwa gospodarza. Koordynacja procesu odbioru wsparcia, otrzymywa31 nego ze strony państwa gospodarza, realizowana jest przez właściwe dowództwo poziomu operacyjnego, któremu podlegają wojska skierowane do działań poza granice kraju. 2025. Do głównych zadań jednostek organizacyjnych poziomu operacyjnego Sił Zbrojnych RP, realizowanych w ramach obowiązków państwa wysyłającego, należy: a) gromadzenie informacji o możliwości pozyskania wsparcia na obszarze planowanego działania wysyłanych sił, b) uzgadnianie i planowanie wykorzystania infrastruktury państwa gospodarza w celu przyjęcia i zabezpieczenia przemieszczenia własnych sił i środków, kierowanych do operacji (ćwiczenia) na jego terytorium, c) organizowanie rekonesansów w celu ustalenia możliwości przyjęcia i przemieszczenia sił kierowanych do operacji (ćwiczenia) poza granice kraju oraz uzgodnienia źródeł zaopatrywania w rejonach planowanego rozmieszczenia tych sił, d) opracowywanie Koncepcji Wymagań oraz koordynacja zgłaszania Zestawień Potrzeb na wsparcie, przewidywane do uzyskania od państwa gospodarza w celu zabezpieczenia funkcjonowania wojsk wysyłanych poza granice kraju, e) kierowanie własnych przedstawicieli na stanowiska oficerów łącznikowych do komórek koordynacyjnych HNS, formowanych przez dowódcę NATO, f) udział w procedurach kontraktowania dostaw środków materiałowych i usług na potrzeby sił własnych, kierowanych do działań poza granicami kraju, g) udział w opracowaniu Wspólnych Porozumień Wdrożeniowych z właściwymi władzami państwa gospodarza, h) egzekwowanie realizacji zawartych umów i porozumień oraz dokonywanie rozliczeń finansowych. 32 2.3.3. Realizacja zadań HNS na poziomie taktycznym S i ł Zb r o j n y c h R P 2026. Właściwe jednostki organizacyjne poziomu taktycznego Sił Zbrojnych RP planują oraz realizują zadania wynikające z obowiązków państwa gospodarza i państwa wysyłającego w ramach funkcjonującego na poziomie operacyjnym Sił Zbrojnych RP systemu HNS, zgodnie z zadaniami określonymi przez właściwych przełożonych. 2027. Dowódcy jednostek organizacyjnych poziomu taktycznego Sił Zbrojnych RP są odpowiedzialni za organizację przygotowania i realizację zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza i państwa wysyłającego w podporządkowanych jednostkach. 2028. Wyznaczone jednostki organizacyjne poziomu taktycznego Sił Zbrojnych RP przygotowują i realizują zadania w ramach HNS wynikające z rozkazów, decyzji, wytycznych oraz porozumień zawartych z państwami wysyłającymi i dowództwami NATO, w odniesieniu do tych sił sojuszniczych, których przyjęcie i wsparcie pobytu stanowi odpowiedzialność danych jednostek. 2029. Do głównych zadań jednostek organizacyjnych poziomu taktycznego Sił Zbrojnych RP, realizowanych w ramach wykonywania obowiązków państwa gospodarza, należy: a) wyznaczenie doraźnego Punktu Kontaktowego HNS i utrzymywanie bieżącej współpracy w organizowaniu wsparcia wojsk sojuszniczych z Punktem Kontaktowym HNS poziomu operacyjnego, b) zapewnienie siłom zbrojnym państw wysyłających i dowództw NATO wsparcia, udzielanego w ramach realizacji zadań państwa gospodarza, uzgodnionego we Wspólnych Porozumieniach Wdrożeniowych, zawartych z państwami wysyłającymi i/lub dowództwami NATO, c) współpraca z terenowymi organami administracji wojskowej, Żandarmerią Wojskową, terenowymi organami administracji rządowej i samorządowej oraz Strażą Graniczną, Policją, Państwową Strażą Pożarną, Głównym 33 Urzędem Ceł i innymi pozamilitarnymi ogniwami obronnymi w realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza, w zakresie powierzonych kompetencji, d) pozyskiwanie informacji o zasobach wojskowych i cywilnych, możliwych do wykorzystania w ramach HNS na obszarze odpowiedzialności (środki materiałowe, infrastruktura, usługi itp.) i przekazywanie ich do bazy danych poziomu operacyjnego, e) udzielanie pomocy wojskom sojuszniczym w ustalaniu źródeł zaspokajania potrzeb oraz negocjowaniu umów na dostawy środków materiałowych i usług, zapotrzebowanych w ramach HNS, f) realizowanie zadań HNS wynikających z decyzji, rozkazów, wytycznych i zawartych porozumień. 2030. Na poziomie taktycznym Sił Zbrojnych RP, realizacja zadań wynikających z obowiązków państwa wysyłającego ma na celu stworzenie warunków organizacyjno-funkcjonalnych, zapewniających otrzymanie niezbędnego wsparcia ze strony państwa gospodarza dla wojsk własnych, biorących udział w operacjach lub ćwiczeniach dowodzonych przez NATO i prowadzonych poza terytorium kraju. 2031. Jednostki organizacyjne poziomu taktycznego Sił Zbrojnych RP wskazane do realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa wysyłającego, uczestniczą w planowaniu i odbiorze wsparcia udzielanego na rzecz wojsk własnych przez określone państwo gospodarza. 2032. Do głównych zadań jednostek organizacyjnych poziomu taktycznego Sił Zbrojnych RP wynikających z obowiązków państwa wysyłającego należy: a) wyznaczanie doraźnego Punktu Kontaktowego HNS, współdziałającego z Punktem Kontaktowym poziomu operacyjnego oraz Punktami Kontaktowymi HNS dowództw NATO i państwa gospodarza, funkcjonującymi na poziomie taktycznym, b) udział w planowaniu i organizowaniu wsparcia udzielanego przez państwo gospodarza na rzecz wojsk własnych, 34 c) udział w rekonesansach prowadzonych na terytorium państwa gospodarza, mających na celu pozyskanie danych do wykonania Koncepcji Wymagań oraz Zestawień Potrzeb wojsk własnych, d) udział w opracowywaniu Koncepcji Wymagań oraz wykonywanie Zestawień Potrzeb na wsparcie planowane do pozyskania od państwa gospodarza i niezbędne do funkcjonowania wojsk własnych na jego terytorium, e) opracowywanie i zawieranie Wspólnych Porozumień Wdrożeniowych z właściwymi władzami państwa gospodarza, f) kierowanie swoich przedstawicieli do prac w ramach organizowanych przez dowódcę NATO komitetów, których celem jest wypracowanie wspólnego stanowiska w zakresie wykorzystania zasobów państwa gospodarza i opracowania porozumień HNS. 2.3.4. Realizacja zadań HNS przez organy administracji wojskowej 2033. Przez organy administracji wojskowej należy rozumieć dowódców okręgów wojskowych, szefów wojewódzkich sztabów wojskowych oraz szefów wojskowych komend uzupełnień. Kluczowymi organami administracji wojskowej uczestniczącymi w procesie HNS są dowódcy okręgów wojskowych, którzy realizują zadania wynikające z obowiązków państwa gospodarza w sposób określony dla poziomu operacyjnego sił zbrojnych (podrozdział 2.3.2 Doktryny) oraz szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych. 2034. Szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych, w ramach realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza, odpowiadają za koordynowanie i integrowanie działań cywilno-wojskowych na obszarze właściwego województwa na rzecz wojsk sojuszniczych. Są oni reprezentantami interesów Sił Zbrojnych RP wobec administracji rządowej, samorządowej lub przedsiębiorców. 35 2035. Szefowie Wojewódzkich Sztabów Wojskowych, w głównej mierze, odpowiadają za gromadzenie informacji na potrzeby realizacji przedsięwzięć, wykonywanych w ramach obowiązków państwa gospodarza oraz za: a) organizowanie i utrzymywanie współpracy z pozamilitarnymi ogniwami obronnymi, w zakresie organizacji wsparcia udzielanego siłom zbrojnych państw wysyłających i dowództwom NATO, b) gromadzenie informacji o stanie przygotowania terenu, przewidywanego na potrzeby sił zbrojnych państw wysyłających i dowództw NATO, c) planowanie i koordynowanie wykorzystania pozamilitarnych zasobów obronnych do wsparcia sił sojuszniczych. 2.4. Podsystem pozamilitarny 2036. Podsystem pozamilitarny jest częścią systemu obronnego państwa i swoje zadania w zakresie HNS realizuje poprzez pozamilitarne ogniwa obronne (gospodarcze, ochronne oraz informacyjne). Pod względem funkcjonalnym zadania tych ogniw realizowane są na poziomie politycznym, planistycznym oraz wykonawczym. Szczególnym ich zadaniem jest udostępnianie aktualnych danych i informacji na potrzeby planistyczne. 2037. Gospodarcze ogniwa obronne (przedsiębiorcy, rezerwy państwowe, potencjał logistyczny, infrastruktura), w zakresie zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza realizują, na rzecz sił zbrojnych państw wysyłających, ustalone wcześniej dostawy i usługi, mogą także (po podpisaniu stosownych umów) utrzymywać wytypowane siły i środki na potrzeby tych wojsk. Najistotniejsze miejsce w tych ogniwach zajmuje przemysł obronny. 2038. Ochronne ogniwa obronne, w zakresie zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza, podejmują działania zmierzające w szczególności do zapewnienia bezpieczeństwa i niezbędnego poziomu ochrony wojsk państw Sojuszu, przebywających i działających na terytorium RP. Zadania te realizowane są przez właściwe terytorialnie komórki organizacyjne Policji (np. piloto36 wanie przemieszczających się kolumn wojsk, zapewnienie porządku publicznego), Państwowej Straży Pożarnej (np. osłona przeciwpożarowa, monitoring zagrożeń), Straży bezpieczeństwa w Granicznej strefie (monitoring nadgranicznej) zagrożeń i i Agencji zapewnienie Bezpieczeństwa Wewnętrznego (np. rozpoznanie i przeciwdziałanie aktom sabotażu i terroryzmu, ochrona specjalna). 2039. Informacyjne ogniwa obronne (w tym media, wywiad, kontrwywiad, dyplomacja, organizacje społeczne i polityczne), w zakresie zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza, działają m.in. w kierunku zapewnienia jak najwyższego poparcia społecznego dla pobytu i działania sił zbrojnych państw wysyłających, a poprzez dostarczanie informacji obywatelom, zgodnie z zasadą przejrzystości, stymulują i umacniają poczucie patriotyzmu. Jednocześnie, poprzez wykorzystanie służb dyplomatycznych oraz środków masowego przekazu, propagują polskie interesy na arenie międzynarodowej. 2.5. Koordynacja realizacji zadań HNS 2040. Minister Obrony Narodowej koordynuje całokształt przedsięwzięć wynikających z obowiązków państwa gospodarza i państwa wysyłającego, zarówno w wymiarze narodowym, jak i sojuszniczym. Zadanie to realizowane jest przede wszystkim poprzez Centralny Punkt Kontaktowy HNS, który współpracuje ze swoimi odpowiednikami w dowództwach i siłach zbrojnych państw Sojuszu oraz z krajowymi Punktami Kontaktowymi HNS. 2041. Wszystkie dowództwa NATO, państwa wysyłające i państwa gospodarze, wyznaczają po jednym Centralnym Punkcie Kontaktowym HNS, który reprezentuje właściwe dowództwo lub państwo we wszystkich sprawach, związanych z procesem realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza i państwa wysyłającego. 2042. W Rzeczypospolitej Polskiej funkcję Centralnego Punktu Kontaktowego HNS sprawuje Pełnomocnik Ministra Obrony Narodowej ds. HNS, a jego aparatem wykonawczym jest etatowa komórka organizacyjna do realizacji zadań wynika37 jących z obowiązków państwa gospodarza i państwa wysyłającego powołana na poziomie strategicznym Sił Zbrojnych RP. 2043. Organy administracji rządowej, jednostki organizacyjne Sił Zbrojnych RP poziomu strategicznego i operacyjnego, włączone w proces planowania i realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza i państwa wysyłającego oraz szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych także wyznaczają stałe Punkty Kontaktowe HNS, które współpracują i wymieniają informacje z Centralnym Punktem Kontaktowym HNS. 2044. Inne elementy i jednostki organizacyjne podsystemu pozamilitarnego i militarnego, wyznaczają doraźne Punkty Kontaktowe HNS, w miarę powierzania im zadań związanych z udziałem w przygotowaniu realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza i państwa wysyłającego. 2045. Koordynacja całości zagadnień, związanych z przygotowaniem i realizacją obowiązków państwa gospodarza opiera się na ścisłym współdziałaniu pionu logistyki z pionem prawnym, finansowym, oficerami współpracy cywilnowojskowej (CIMIC)16 oraz innymi jednostkami organizacyjnymi, zarówno wewnątrz resortu obrony narodowej, jak również z zaangażowanymi organami pozamilitarnej części systemu obronnego państwa. 2046. Departament Polityki Obronnej Ministerstwa Obrony Narodowej sprawuje ogólny nadzór i kontrolę oraz koordynuje przygotowanie i realizację przedsięwzięć, dotyczących udziału ministrów i wojewodów w realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza. W tym zakresie współdziała z Pełnomocnikiem MON ds. HNS. 2047. Za koordynację całości przedsięwzięć związanych z realizacją zadań HNS na arenie międzynarodowej odpowiedzialne są Centralne Punkty Kontaktowe poszczególnych państw wysyłających, państwa gospodarza i dowództw NATO. Dodatkową płaszczyznę współpracy stanowi Połączony Komitet Koordynacyjny ds. HNS, który powoływany jest, w miarę potrzeb, na etapie planowania przez właściwego dowódcę NATO we współpracy z państwem gospodarzem. 16 CIMIC – Civil Military Cooperation 38 Głównym zadaniem Komitetu Koordynacyjnego ds. HNS jest ukierunkowywanie prac i nadzorowanie postępów w procesie wypracowywania Porozumień Technicznych oraz Wspólnych Porozumień Wdrożeniowych. 2048. Przygotowanie i realizacja zadań wynikających z obowiązków państwa wysyłającego na rzecz wsparcia sił własnych, wydzielanych do działań poza granicami kraju, odbywa się na drodze udziału w przedsięwzięciach organizowanych przez dowódcę NATO oraz poprzez dokonywanie szczegółowych uzgodnień Zestawień Potrzeb wojsk własnych i zawieranie Wspólnych Porozumień Wdrożeniowych z właściwymi władzami państwa gospodarza. Za realizację tych zadań odpowiedzialny jest dowódca kontyngentu wojskowego, kierowanego poza granice kraju, a koordynację tych przedsięwzięć prowadzi Centralny Punkt Kontaktowy HNS lub, w przypadku operacji (ćwiczenia) o małym rozmachu, z udziałem wojsk jednego komponentu, właściwy Punkt Kontaktowy HNS poziomu operacyjnego Sił Zbrojnych RP. 39 40 3 . P L A N O W A N I E R E A L I ZA C J I Z A D A Ń W Y N I K A J Ą C Y C H Z O B O W I Ą ZK Ó W P A Ń S T W A G O S P O D A R ZA 3 . 1 . Za s a d y o g ó l n e d o t y c z ą c e p l a n o w a n i a H N S 3000. Planowanie HNS, we wszystkich typach operacji (ćwiczeń) sojuszniczych, zarówno w czasie pokoju oraz podwyższania gotowości obronnej państwa i wojny, odbywa się według jednakowych procedur. 3001. W planowaniu HNS uwzględnia się: a) zdolność struktur i zasobów narodowych, cywilnych i wojskowych do przyjmowania, rozmieszczania, przemieszczania i podtrzymywania zdolności sił sojuszniczych, biorących udział w operacjach (ćwiczeniach) kierowanych przez NATO i prowadzonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub wspieranych z jej terytorium, b) zaangażowanie struktur oraz zasobów narodowych (cywilnych i wojskowych) w zabezpieczenie potrzeb wojsk własnych oraz ludności cywilnej, c) potrzeby uzyskania wsparcia ze strony państwa gospodarza, zgłaszane przez siły zbrojne państw wysyłających i dowództwa NATO, biorące udział w operacjach (ćwiczeniach), prowadzonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub wspieranych z jej terytorium. 3002. Ogólnymi celami planowania HNS na potrzeby operacji (ćwiczeń) są: a) opracowanie ogólnego planu zapewnienia HNS, b) utworzenie struktur i warunków organizacyjnych wymaganych dla wsparcia sił sojuszniczych, c) identyfikacja wymagań, potrzeb i porozumień, niezbędnych dla udzielenia wsparcia siłom sojuszniczym podczas ich pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub wspieranych z jej terytorium, d) określenie dostępności zasobów cywilnych i wojskowych w celu spełnienia wymagań państw wysyłających i dowództw NATO oraz zawarcie umów i porozumień umożliwiających dostarczenie tych zasobów. 41 3.2. Planowanie HNS w planowaniu obronnym 3003. Planowanie realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza zawiera się w przedsięwzięciach ogólnego planowania obronnego państwa. W ramach przygotowań obronnych Siły Zbrojne RP oraz organy administracji publicznej ustalają sposób wykonywania zadań obronnych, w tym także zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza. 3004. Zakres planowania obronnego obejmuje zespół czynności organizacyjnych, związanych z przygotowaniem i realizacją zadań na rzecz obronności. Planowanie odbywa się poprzez wykonywanie, uzgadnianie i aktualizowanie planów operacyjnych, programów obronnych i innych dokumentów weryfikowanych w ramach przeglądów obronnych. 3.2.1. Podsystem militarny 3005. W planowaniu obronnym uwzględniana jest analiza i ocena zagrożeń bezpieczeństwa, a następnie na jej podstawie identyfikowane są cele obronne, które przeradzają się w konkretne zdolności wojskowe. Efektem planowania będzie określenie kierunku rozwoju Sił Zbrojnych RP, w tym ustalenie strukturalnych kierunków rozwoju oraz określenie wymaganego potencjału, a zarazem zdolności do prowadzenia operacji w pełnym spektrum wymagań NATO. 3006. Planowanie obronne realizowane jest poprzez następujące rodzaje planowania: a) planowanie sił zbrojnych, b) planowanie logistyczne, c) planowanie uzbrojenia, d) planowanie zasobów, e) planowanie systemów łączności i informatyki, f) planowanie zwalczania klęsk żywiołowych i katastrof. 3007. Planowanie HNS stanowi integralną część planowania logistycznego, które zapewnia znaczący wkład zarówno do planowania operacyjnego, jak i obronnego. 42 Celem planowania obronnego jest zapewnienie, aby operacje kierowane przez NATO były wspierane przez siły, posiadające odpowiednie struktury i zdolności, natomiast planowanie HNS w ramach planowania obronnego jest wykorzystane do zidentyfikowania możliwości HNS, które będą udostępniane przez państwo gospodarza w celu wspierania operacji NATO. 3008. Planowanie HNS jest procesem długofalowym, który należy podejmować z wyprzedzeniem, zapewniającym dowódcom NATO i państwu gospodarzowi możliwość przeprowadzenia negocjacji w celu zawarcia porozumień HNS oraz ujęcia wydatków we właściwych planach budżetowych. 3009. Planowanie HNS jest prowadzone przez logistyczne komórki organizacyjne, we współdziałaniu z innymi komórkami organizacyjnymi dowództw i sztabów. System planowania zapewnienia HNS powinien być włączony do ogólnego systemu planistycznego wojsk, na wszystkich poziomach organizacyjnych Sił Zbrojnych RP. 3010. W zakres planowania HNS, prowadzonego w ramach planowania obronnego, wchodzi: a) tworzenie struktur zdolnych do planowania i kierowania procesem realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza, b) tworzenie warunków organizacyjnych do realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza na rzecz przyjęcia sił zbrojnych państw wysyłających i dowództw NATO oraz wsparcia ich pobytu, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, c) planowanie zasobów, możliwych do wykorzystania w ramach realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza, d) opracowanie Katalogu Możliwości wsparcia przez państwo gospodarza sił sojuszniczych, biorących udział w operacjach na terytorium RP, e) zawarcie stałych porozumień z dowództwami strategicznymi NATO lub państwami Sojuszu, określających ogólne ramy i zasady realizacji przez Rzeczpospolitą Polską zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza na rzecz sił sojuszniczych. 43 3.2.2. Podsystem pozamilitarny 3011. Elementy podsystemu pozamilitarnego prowadzą planowanie obronne zgodnie ze swoimi właściwościami i zasadami ustalonymi przez Radę Ministrów RP. W trakcie planowania, w sporządzanych planach operacyjnych, ujmowane są zadania, wynikające z obowiązków państwa gospodarza. 3012. Organy administracji publicznej, w czasie planowania operacyjnego, uwzględniają w szczególności możliwości infrastruktury państwa, możliwości organizacyjnofinansowe wykonawców zadań operacyjnych, zadania określone w Programie Mobilizacji Gospodarki oraz towarzyszące tym zadaniom regulacje prawne. 3013. Plany operacyjne sporządzają ministrowie kierujący poszczególnymi działami administracji rządowej, wojewodowie, marszałkowie województw, starostowie i prezydenci miast, wójtowie i burmistrzowie, a także kierownicy centralnych organów administracji oraz jednostek organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez Prezesa Rady Ministrów RP lub właściwego ministra. 3.3. Planowanie HNS w planowaniu operacyjnym 3014. Celem planowania operacyjnego jest wcześniejsze przygotowanie wariantów zadań dla sztabów, wojsk i organów zabezpieczenia, umożliwiających natychmiastowe działanie w przypadku powstania sytuacji kryzysowej lub nagłej agresji. 3015. Proces planowania HNS jest ściśle związany z przedsięwzięciami, realizowanymi w poszczególnych etapach planowania operacyjnego oraz prowadzony równolegle z procesem identyfikacji sił. 3016. Wyróżnia się dwa zasadnicze rodzaje planowania: a) planowanie wyprzedzające, b) planowanie reagowania kryzysowego. 3017. Ze względu na różny stopień szczegółowości dostępnych informacji proces planowania HNS w planowaniu wyprzedzającym przebiega odmiennie niż w planowaniu reagowania kryzysowego. 44 3018. W planowaniu wyprzedzającym realizację zadań państwa gospodarza ujmuje się w postaci ogólnej koncepcji HNS ujętej w załączniku HH – „Wsparcie przez państwo gospodarza” do Planu Wariantowego. Ponadto w planowaniu wyprzedzającym wykonywane są następujące przedsięwzięcia HNS: a) uaktualnienie Katalogu Możliwości HNS i przesłanie go do dowództw strategicznych, b) uaktualnienie danych, dotyczących systemu Punktów Kontaktowych HNS, funkcjonujących zarówno w wymiarze narodowym, jak i sojuszniczym, c) dokonanie przeglądu istniejących porozumień w sprawie wsparcia przez państwo gospodarza. W przypadku braku Porozumienia Ogólnego w sprawie HNS następuje zawarcie takiego porozumienia. Natomiast ze względu na brak identyfikacji sił, przewidzianych do udziału w operacji, nie opracowuje się Zestawień Potrzeb, Porozumienia Technicznego oraz Wspólnych Porozumień Wdrożeniowych. 3019. W planowaniu reagowania kryzysowego planowanie HNS odbywa się równolegle z procesem opracowania planu operacji. Zasadniczy wpływ na terminy realizacji przedsięwzięć planowania HNS ma, prowadzony w ramach planowania operacyjnego, proces określania potrzeb i identyfikacji sił, niezbędnych do przeprowadzenia operacji. 3020. Proces planowania HNS rozpoczyna się z chwilą podjęcia decyzji przez właściwego dowódcę NATO o potrzebie pozyskania wsparcia ze strony państwa gospodarza w wielonarodowych operacjach lub ćwiczeniach sojuszniczych. 3021. Do czasu określenia niezbędnych sił do przeprowadzenia operacji, tj. zakończenia opracowania koncepcji operacji w ramach planowania HNS dokonuje się w szczególności: a) uaktualnienia Katalogu Możliwości HNS, b) uaktualnienia danych, dotyczących systemu Punktów Kontaktowych HNS, c) przeglądu istniejących porozumień w sprawie wsparcia przez państwo gospodarza, d) zawarcia Porozumienia Ogólnego. 45 3022. Zasadnicza część procesu planowania HNS realizowana jest w etapie opracowywania planu operacji, a terminy wykonywania poszczególnych przedsięwzięć uzależnione są od zrealizowania kolejnych zamierzeń procesu identyfikacji sił. Procesy planowania HNS oraz identyfikacji sił powiązane są w sposób następujący: a) podczas wstępnej Konferencji Tworzenia Sił, dowództwo NATO podejmuje decyzję o utworzeniu Połączonego Komitetu Koordynacyjnego ds. HNS, jednocześnie zapraszając potencjalne państwa wysyłające do korzystania ze wsparcia przez państwo gospodarza, poprzez przystąpienie do Porozumienia Ogólnego, b) na Konferencji Tworzenia Sił potencjalne państwa wysyłające, przedstawiają Koncepcje Wymagań (COR), określając ogólne obszary wsparcia oczekiwanego ze strony państwa gospodarza. Państwo gospodarz przedstawia ogólne informacje, dotyczące zakresu wsparcia możliwego do udzielenia państwom wysyłającym, a Komitet Koordynacyjny ds. HNS przedstawia projekt Porozumienia Technicznego, c) po oficjalnym potwierdzeniu przez poszczególne państwa wysyłające swojego udziału w operacji, przeprowadza się rekonesans rejonów przyjęcia i rozmieszczenia sił wydzielanych przez poszczególne państwa. Państwa te przedstawiają następnie swoje stanowisko do projektu Porozumienia Technicznego i przekazują szczegółowe Zestawienia Potrzeb. 3023. Wraz z projektem wykazu sił uczestniczących w operacji, przed podpisaniem „Prośby o aktywację” (ACTREQ)17, kończy się proces opracowania i podpisania Porozumienia Technicznego. 3024. Okres od zakończenia identyfikacji sił do czasu zatwierdzenia planu operacji wykorzystuje się na uzgodnienia zakresu wsparcia z państwami wysyłającymi, opracowanie Zestawień Potrzeb oraz opracowanie i podpisanie Wspólnych Porozumień Wdrożeniowych. 17 ACTREQ – Activation Request 46 3.4. Przebieg procesu planowania HNS 3025. Planowanie w zakresie realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza obejmuje 5 etapów: - Etap 1. Wniosek o Zapewnienie HNS i Porozumienie Ogólne, - Etap 2. Koncepcje Wymagań, - Etap 3. Porozumienie Techniczne, - Etap 4. Zestawienia Potrzeb, - Etap 5. Wspólne Porozumienia Wdrożeniowe. W operacjach o małym rozmachu Etapy 2. i 3. mogą być pominięte. 3026. Realizacja każdego z etapów procesu planowania HNS odbywa się na różnych poziomach dowodzenia Sił Zbrojnych RP: - Etap 1. Poziom Strategiczny (opcjonalnie Operacyjny), - Etap 2. Poziom Strategiczny i Operacyjny, - Etap 3. Poziom Strategiczny i Operacyjny, - Etap 4. Poziom Taktyczny, - Etap 5. Poziom Operacyjny i Taktyczny. ETAP 1: Analiza Wniosku o Zapewnienie HNS i zawarcie Porozumienia Ogólnego 3027. Za realizację Etapu 1. procesu planowania HNS odpowiedzialne są jednostki organizacyjne poziomu strategicznego Sił Zbrojnych RP, występujące na poziomie politycznym w narodowym systemie HNS. W szczególnych przypadkach w realizację wybranych przedsięwzięć tego etapu mogą być angażowane również jednostki organizacyjne poziomu operacyjnego Sił Zbrojnych RP. W ramach prac Etapu 1. realizowane są następujące przedsięwzięcia: a) Centralny Punkt Kontaktowy HNS przeprowadza analizę Wniosku o Zapewnienie HNS, opracowanego i przesłanego przez Dowódcę Strategicznego NATO niezwłocznie po zidentyfikowaniu potrzeby otrzymania wsparcia ze strony państwa gospodarza. Czynność ta jest realizowana bez względu na fakt, czy Stałe Porozumienie Ogólne jest w mocy, czy też nie, 47 b) Centralny Punkt Kontaktowy HNS przedstawia wyniki analizy Wniosku o Zapewnienie HNS Ministrowi Obrony Narodowej, wraz z propozycją udzielenia stosownej odpowiedzi, c) strona polska, w rezultacie podjęcia decyzji o udzieleniu wsparcia, przesyła do dowódcy strategicznego NATO odpowiedź na Wniosek o Zapewnienie HNS, w której przedstawia ogólne możliwości w zakresie udzielenia tego wsparcia, następnie rozpoczyna negocjacje w sprawie zawarcia Porozumienia Ogólnego HNS, d) Centralny Punkt Kontaktowy HNS, wspólnie z dowództwem NATO, opracowuje projekt Porozumienia Ogólnego, który poddawany jest procesowi opiniowania, uzgadniania i negocjowania, zgodnie z procedurami przewidzianymi dla zawierania umów międzynarodowych, e) Porozumienie Ogólne jest podpisywane (ze strony polskiej) przez osobę upoważnioną przez Radę Ministrów RP w drodze uchwały, natomiast ze strony NATO przez dowódcę strategicznego lub upoważnionego przez niego dowódcę NATO. 3028. Stałe Porozumienie Ogólne w sprawie zapewnienia HNS ma zastosowanie do wszystkich operacji dowodzonych przez NATO i określa ramy polityczne, stanowiące podstawę do opracowania i zawierania dalszych porozumień wynikających z procesu planowania HNS. 3029. Potencjalne państwa wysyłające, poprzez Notę o Akcesji, akceptują zapisy przedłożonego im Porozumienia Ogólnego oraz wyrażają wolę korzystania ze świadczeń HNS w oparciu o postanowienia w nim zawarte. W przypadku sformułowania przez potencjalne państwa wysyłające jakichkolwiek zastrzeżeń do treści przedłożonego im Porozumienia Ogólnego, powinny one wystosować Deklarację Intencji do właściwego dowódcy NATO i państwa gospodarza, która powinna zawierać szczegółowy opis tych zastrzeżeń. W takim przypadku strona polska potwierdza wolę przyjęcia zastrzeżeń poprzez podpisanie Deklaracji Intencji, albo odstępuje od jej podpisania, wykazując w ten sposób swój sprzeciw do uznania zgłoszonych zastrzeżeń. Centralny Punkt Kontaktowy przeprowadza 48 analizę Not o Akcesji i Deklaracji Intencji oraz przedstawia wnioski i propozycje Ministrowi Obrony Narodowej. 3030. Jeżeli któreś państwo wysyłające postanowi nie brać udziału we wspólnym wypracowaniu Porozumienia Ogólnego i jego przyjęciu poprzez zastosowanie Noty o Akcesji lub Deklaracji Intencji, wówczas państwo polskie podejmie negocjacje z takim państwem wysyłającym w sprawie wypracowania lub zastosowania odrębnego, dwustronnego Porozumienia Ogólnego. W takich okolicznościach, strona polska informuje dowódcę NATO o prowadzeniu odrębnych negocjacji takiego porozumienia. 3031. Podczas wykonywania przez Rzeczpospolitą Polską obowiązków państwa wysyłającego, Centralny Punkt Kontaktowy HNS zgłasza dowódcy NATO potrzebę skorzystania ze wsparcia ze strony państwa gospodarza, (jeżeli potrzeba taka zostanie wygenerowana w procesie planowania operacyjnego). CPK HNS analizuje Porozumienie Ogólne, zawarte z państwem gospodarzem przez dowództwo strategiczne NATO i przedstawia Ministrowi Obrony Narodowej propozycje przystąpienia do postanowień Porozumienia Ogólnego poprzez wystosowanie Noty o Akcesji lub Deklaracji Intencji zawierającej zastrzeżenia strony polskiej. Minister Obrony Narodowej lub osoba przez niego upoważniona, podpisuje Notę o Akcesji lub Deklarację Intencji, która jest kierowana do właściwych władz państwa gospodarza oraz właściwego dowódcy NATO. Jeżeli strona polska uzna, że zapisy Porozumienia Ogólnego uniemożliwiają przystąpienie do jego postanowień lub państwo gospodarz nie zaakceptuje zastrzeżeń strony polskiej wniesionych w Deklaracji Intencji, wówczas Centralny Punkt Kontaktowy HNS uruchamia procedurę zawarcia odrębnego, dwustronnego Porozumienia Ogólnego z państwem gospodarzem. ETAP 2: Wypracowanie Koncepcji Wymagań 3032. Za realizację Etapu 2. procesu planowania HNS odpowiedzialne są jednostki organizacyjne poziomu strategicznego i operacyjnego Sił Zbrojnych RP, występujące na poziomie planistycznym w narodowym systemie HNS. W ramach prac Etapu 2. realizowane są następujące przedsięwzięcia: 49 a) Centralny Punkt Kontaktowy HNS przeprowadza wstępną analizę Koncepcji Wymagań potencjalnych państw wysyłających, których zestaw dowódca NATO przedkłada Rzeczypospolitej Polskiej. Wymagania te mogą być w dalszym ciągu sformułowane ogólnie, a ich celem jest zobrazowanie zakresu wsparcia oczekiwanego od państwa polskiego, b) Centralny Punkt Kontaktowy HNS uzgadnia z właściwymi Punktami Kontaktowymi HNS poziomu operacyjnego Sił Zbrojnych RP oraz podsystemu pozamilitarnego, możliwości spełnienia zgłoszonych wymagań państw wysyłających. Wypracowane w ten sposób stanowisko strony polskiej jest przesyłane do dowódcy NATO, w formie odpowiedzi państwa gospodarza, c) państwa wysyłające mogą poprzedzić opracowanie Koncepcji Wymagań przeprowadzeniem rekonesansów na terytorium Polski. Właściwe jednostki organizacyjne poziomu operacyjnego Sił Zbrojnych RP odpowiedzialne są za udział w organizacji niezbędnych rekonesansów oraz ich zabezpieczenie, a Centralny Punkt Kontaktowy HNS koordynuje całość przedsięwzięć we współdziałaniu z Punktami Kontaktowymi państw wysyłających, d) wszelkie wymagania, które nie mogą zostać spełnione przez stronę polską, zidentyfikowane w odniesieniu do Koncepcji Wymagań państw wysyłających i dowództw NATO, będą omawiane z właściwym dowódcą NATO oraz państwami wysyłającymi przez Centralny Punkt Kontaktowy HNS. 3033. Podczas występowania Rzeczypospolitej Polskiej w roli państwa wysyłającego, Koncepcje Wymagań opracowywane są przez właściwe jednostki organizacyjne poziomu operacyjnego Sił Zbrojnych RP i przesyłane do dowódcy NATO, w uzgodnieniu z Centralnym Punktem Kontaktowym HNS. Przy opracowywaniu Koncepcji Wymagań należy kierować się wymaganiami operacyjnymi, własnymi możliwościami zabezpieczenia sił kierowanych do działań poza granice kraju oraz rachunkiem ekonomicznym zabezpieczenia tych sił. 50 ETAP 3: Zawarcie Porozumienia Technicznego 3034. Za realizację Etapu 3. procesu planowania HNS odpowiedzialne są jednostki organizacyjne poziomu strategicznego i operacyjnego Sił Zbrojnych RP, występujące na poziomie planistycznym w narodowym systemie HNS. 3035. W ramach prac Etapu 3., strona polska formuje wraz z dowódcą NATO (w miarę potrzeb) Połączony Komitet Koordynacyjny ds. HNS. W pracach komitetu, ze strony polskiej uczestniczą przedstawiciele Centralnego Punktu Kontaktowego HNS, Punktów Kontaktowych właściwych jednostek organizacyjnych poziomu strategicznego oraz operacyjnego Sił Zbrojnych RP oraz zaangażowanych organów podsystemu pozamilitarnego. 3036. Komitet Koordynacyjny ds. HNS, w ogólnym zarysie, planuje zakres wsparcia możliwego do udzielenia przez państwo gospodarza, w odniesieniu do przedłożonych Koncepcji Wymagań. W tym zakresie Komitet Koordynacyjny ds. HNS: a) określa wymagania dotyczące realizacji zadań wsparcia przez państwo gospodarza oraz ustala potrzebę połączenia czynności etapów od 3 do 5 procesu planowania HNS (jeśli taka potrzeba wystąpi), b) stanowi forum dyskusyjne dla wspólnego wypracowania projektu Porozumienia Technicznego wraz z załącznikami, c) ponosi odpowiedzialność za koordynację planowania prowadzonego przez podkomitety18 Połączonego Komitetu Koordynacyjnego ds. HNS oraz opracowuje wytyczne dla osób bezpośrednio odpowiedzialnych za wypracowanie Wspólnych Porozumień Wdrożeniowych, d) monitoruje postęp prac nad planowaniem, a w szczególności nad opracowa- niem Zestawień Potrzeb i wypracowaniem Wspólnych Porozumień Wdrożeniowych, a także udziela wskazówek do działania, stosownie do zaistniałych potrzeb, e) określa sposób postępowania w odniesieniu do spraw, które nie mogą być rozwiązane przez Połączony Komitet Koordynacyjny ds. HNS, ani przez 18 Połączone Podkomitety Wdrożeniowe (JIC – Joint Implementation Committee) tworzone są doraźnie w przypadku stwierdzenia takiej potrzeby. 51 utworzone podkomitety oraz w sytuacjach, które wymagają podjęcia działań przez inne agencje, państwa wysyłające, dowództwa NATO lub państwo gospodarza. 3037. Udział przedstawicieli strony polskiej w pracach Połączonego Komitetu Koordynacyjnego ds. HNS koordynuje Centralny Punkt Kontaktowy HNS, który przedstawia także Ministrowi Obrony Narodowej wnioski i propozycje dotyczące podpisania Porozumienia Technicznego. Porozumienie Techniczne zawierane jest na zasadach dwustronnych pomiędzy państwem gospodarzem i dowódcą NATO, niezależnie od tego, czy zostało wynegocjowane i opracowane wspólnie w ramach obrad Połączonego Komitetu Koordynacyjnego ds. HNS, czy też bez jego udziału. Porozumienie Techniczne ze strony NATO podpisywane jest na szczeblu operacyjnym, natomiast ze strony Rzeczypospolitej Polskiej podpis składany jest przez właściwą osobę funkcyjną, wyznaczoną przez Ministra Obrony Narodowej. 3038. Państwo gospodarz w następstwie złożenia podpisów na dwustronnym Porozumieniu Technicznym, zawartym z właściwym dowódcą NATO, powinno zaprosić państwa wysyłające do przystąpienia do tego porozumienia poprzez złożenie Noty o Akcesji. Państwa wysyłające mogą również przystąpić do tego porozumienia poprzez przedłożenie państwu gospodarzowi Deklaracji Intencji, w której przedstawiają swoje zastrzeżenia do postanowień porozumienia (kopię tego dokumentu przesyłają do właściwego dowódcy NATO). Państwa wysyłające mogą także zawrzeć z państwem gospodarzem odrębne Porozumienia Techniczne. Układ Noty o Akcesji i Deklaracji Intencji jest w tym przypadku taki sam jak w przypadku akceptacji treści Porozumienia Ogólnego. 3039. Podczas występowania Rzeczypospolitej Polskiej w roli państwa wysyłającego, w pracach Połączonego Komitetu Koordynacyjnego ds. HNS uczestniczą przedstawiciele Centralnego Punktu Kontaktowego HNS, a w razie stwierdzenia takiej potrzeby, również przedstawiciele innych jednostek organizacyjnych poziomu strategicznego lub operacyjnego Sił Zbrojnych RP i organów podsystemu pozamilitarnego. 52 ETAP 4: Opracowanie Zestawień Potrzeb 3040. Za realizację Etapu 4. procesu planowania HNS odpowiedzialne są jednostki organizacyjne poziomu taktycznego Sił Zbrojnych RP oraz organy podsystemu pozamilitarnego, występujące na poziomie wykonawczym w narodowym systemie HNS. Koordynatorem przedsięwzięć realizowanych na tym etapie są jednostki organizacyjne poziomu operacyjnego Sił Zbrojnych RP i organy administracji wojskowej. 3041. W Etapie 4. planowania HNS, po określeniu składu wydzielanych sił przez państwa wysyłające i dowództwa NATO, następuje podjęcie prac nad wypracowaniem Zestawień Potrzeb, które realizowane są równolegle z procesem wypracowania Porozumienia Technicznego. 3042. Po potwierdzeniu przez państwa wysyłające udziału swoich wojsk i ustaleniu miejsc ich rozmieszczenia, wyznaczony dowódca NATO, we współpracy z państwami wysyłającymi, ustala z państwem gospodarzem liczbę i rejony rekonesansów, które powinny być przeprowadzone w celu uszczegółowienia Zestawień Potrzeb i wypracowania Wspólnych Porozumień Wdrożeniowych. 3043. Właściwe jednostki organizacyjne poziomu operacyjnego Sił Zbrojnych RP, we współdziałaniu z przedstawicielami wyznaczonego dowódcy NATO, uczestniczą w wykonaniu projektu planu rekonesansów, który zostanie przedstawiony państwom wysyłającym. W miarę możliwości plan ten powinien uwzględniać potrzebę prowadzenia rekonesansów w układzie wielonarodowym i połączonym (podczas wspólnego rekonesansu powinny być reprezentowane wszystkie państwa wysyłające rozmieszczane w tym samym rejonie). Notę zapraszającą państwa wysyłające do udziału w rekonesansach wystosowuje dowódca NATO. 3044. Analiza Zestawień Potrzeb przesłanych przez państwa wysyłające i dowództwa NATO prowadzona jest na poziomie taktycznym Sił Zbrojnych RP. Niedobory wykazane na poziomie taktycznym są analizowane na poziomie operacyjnym, gdzie przygotowywana jest ostateczna odpowiedź dla państw wysyłających i dowództw NATO. W odpowiedzi potwierdza się poziom zdolności strony polskiej do spełnienia potrzeb zgłoszonych przez państwa wysyłające i wskazuje 53 ewentualne niedobory, występujące w zakresie możliwości dostarczenia zapotrzebowanych świadczeń. 3045. W procesie planowania wsparcia przez państwo gospodarza, zgłaszane potrzeby wojsk sojuszniczych będą poddawane wnikliwej analizie, w kontekście możliwości państwa polskiego, z uwzględnieniem następujących założeń: a) pierwszeństwo ma zabezpieczenie potrzeb Sił Zbrojnych RP i innych elementów narodowych, realizowane z zasobów państwa, b) bilans potrzeb i możliwości zasobów wojskowych i cywilnych opracowy- wany jest łącznie, z zachowaniem komplementarnego charakteru (wzajemnie się uzupełniającego) tych zasobów, c) wykorzystanie zasobów cywilnych jest uzasadnione tylko wtedy, gdy przynosi określone efekty, np. uzupełnienie niedoborów zasobów wojskowych, oszczędności czasowe lub korzyści finansowe, d) korzystanie z zasobów państwa polskiego zawsze musi być zgodne z polskim prawodawstwem. 3046. Zestawienia Potrzeb, po ich podpisaniu przez upoważnionych przedstawicieli państw wysyłających i państwa gospodarza, stają się dokumentami wykonawczymi, nakładającymi zobowiązania na sygnatariuszy i stanowią podstawę do przeprowadzenia końcowego etapu procesu planowania, polegającego na wypracowaniu Wspólnych Porozumień Wdrożeniowych, zapewniających realizację potrzeb państw wysyłających. 3047. Podczas występowania Rzeczypospolitej Polskiej w roli państwa wysyłającego, w celu uwzględnienia wszystkich niezbędnych potrzeb danej jednostki wojskowej, dotyczących wsparcia wymaganego od państwa gospodarza na poziomie taktycznym Sił Zbrojnych RP, opracowuje się Zestawienia Potrzeb. Następnie, po ich weryfikacji, przeprowadzonej na poziomie operacyjnym, przesyłane są one za pośrednictwem Centralnego Punktu Kontaktowego HNS do państwa gospodarza. W przypadku prowadzenia operacji i ćwiczeń o małym rozmachu, Zestawienia Potrzeb mogą być kierowane do państwa gospodarza, bezpośrednio przez Punkt Kontaktowy HNS poziomu operacyjnego Sił Zbrojnych RP. 54 3048. Zestawienia Potrzeb jednostki wojskowej należy opracowywać dla poszczególnych faz operacji. Jeżeli potrzeby danej jednostki wojskowej, w zakresie wymaganego wsparcia, nie zmieniają się wraz z przejściem z jednej fazy operacji do następnej, wówczas wystarczającym będzie opracowanie pojedynczego Zestawienia Potrzeb, obejmującego wszystkie fazy operacji. 3049. W organizowanych rekonesansach powinni uczestniczyć przedstawiciele tych jednostek wojskowych, które są kierowane do działań poza granice kraju. ETAP 5: Zawarcie Wspólnych Porozumień Wdrożeniowych 3050. Za realizację Etapu 5. procesu planowania HNS, odpowiedzialne są jednostki organizacyjne poziomu operacyjnego i taktycznego Sił Zbrojnych RP oraz organy podsystemu pozamilitarnego, występujące na poziomie wykonawczym w narodowym systemie HNS. Koordynatorem przedsięwzięć realizowanych na tym etapie jest poziom operacyjny Sił Zbrojnych RP i organy administracji wojskowej. 3051. Podczas końcowego etapu planowania podpisywane są Wspólne Porozumienia Wdrożeniowe, mające na celu skuteczne i bezkonfliktowe wprowadzenie w życie opracowanych planów i ustaleń dotyczących wsparcia przez państwo gospodarza, zawartych w Porozumieniu Technicznym i Zestawieniach Potrzeb. 3052. Wspólne Porozumienia Wdrożeniowe zawierają zobowiązania finansowe, w związku z czym stanowią one zasadniczą “umowę”, zawieraną między państwem polskim a państwami wysyłającymi i wyznaczonym dowódcą NATO, na dostarczenie określonego wsparcia przez stronę polską. Porozumienia te podpisywane są w drodze dwustronnej, przez każde państwo wysyłające lub wyznaczonego dowódcę NATO, ale w odniesieniu do ogólnych postanowień porozumienia, każde państwo wysyłające/wyznaczony dowódca NATO, może złożyć podpis na wspólnej stronie podpisów, wyrażając w ten sposób przyjęcie postanowień ogólnych. Osoby upoważnione do podpisania Wspólnych Porozumień Wdrożeniowych wskazuje się w Porozumieniu Technicznym. 3053. W zależności od ustaleń przyjętych w procesie planowania HNS, Wspólne Porozumienia Wdrożeniowe mogą być podpisywane na poziomie taktycznym lub operacyjnym Sił Zbrojnych RP. Należy dążyć do tego, aby we Wspólnych 55 Porozumieniach Wdrożeniowych zostały wskazane imiennie osoby upoważnione do potwierdzania odbioru wsparcia realizowanego przez państwo gospodarza. 3054. Podczas występowania Rzeczypospolitej Polskiej w roli państwa wysyłającego szczególną uwagę zwraca się na uwzględnienie we Wspólnych Porozumieniach Wdrożeniowych potrzeb wojsk własnych i precyzyjne określenie sposobów wsparcia w zakresie zabezpieczenia tych potrzeb przez państwo gospodarza, a także na sprecyzowanie szczegółowych warunków świadczenia wsparcia. 3.5. Organizacja i koordynacja procesu planowania HNS 3055. Proces planowania HNS jest w pełni zintegrowany z procesem planowania logistycznego i wymaga pełnej koordynacji pomiędzy: dowództwami NATO, państwem gospodarzem i państwami wysyłającymi, zapewnianej przez organizację niezbędnej liczby logistycznych konferencji planistycznych, które poprzedzają operację (ćwiczenie). Niezbędne jest też współdziałanie wszystkich uczestników procesu planowania operacji, aby planowanie HNS współgrało z planowaniem operacyjnym. 3056. Podczas planowania przemieszczenia wojsk obcych, planiści HNS powinni ściśle współpracować z planistami transportu i ruchu wojsk, w celu dokonania właściwej oceny potrzeb w zakresie przyjęcia, ześrodkowania i dalszego przemieszczenia wojsk (RSOM)19 w ramach wsparcia realizowanego przez państwo gospodarza. 3057. W planowaniu wsparcia medycznego należy uwzględniać bilans zdolności rozwijanych pododdziałów medycznych państw wysyłających oraz możliwości wsparcia medycznego przez stronę polską, z uwzględnieniem wielkości rozmieszczanych sił oraz oceny stopnia zagrożenia. Z przyczyn politycznych, prawnych lub etycznych, wsparcie medyczne przez państwo polskie będzie przedmiotem odrębnych rozważań. Personel medyczny będzie aktywnie włączany do prac we wszystkich etapach procesu planowania HNS. 3058. W planowaniu wykorzystania istniejącej infrastruktury uwzględnia się potrzeby 19 RSOM – Reception, Staging and Onward Movement 56 operacyjne i logistyczne sił sojuszniczych, poprzez typowanie ogniw gospodarczoobronnych do realizacji wsparcia inżynieryjno-budowlanego i innych form działań. Infrastruktura RP będzie niezbędna w szczególności do wsparcia procesu RSOM. 3059. W celu właściwego skoordynowania przedsięwzięć planowania każda jednostka organizacyjna Sił Zbrojnych RP, zaangażowana w przygotowanie i realizowanie wsparcia na rzecz wojsk sojuszniczych, wyznacza Punkt Kontaktowy HNS. 3060. W odniesieniu do operacji sojuszniczych, prowadzonych w ramach Art. 5 Traktatu Waszyngtońskiego, Operacji Reagowania Kryzysowego, prowadzonych poza Art. 5 lub ćwiczeń sojuszniczych o dużym rozmachu, prowadzonych na terytorium Polski, funkcję koordynatora procesu planowania HNS pełni Centralny Punkt Kontaktowy HNS. 3061. W odniesieniu do ćwiczeń lub operacji, prowadzonych na niewielką skalę, głównie z udziałem kontyngentu wydzielonego przez wyłącznie jeden rodzaj Sił zbrojnych, funkcję koordynatora planowania HNS pełni Punkt Kontaktowy HNS dowództwa tego rodzaju sił zbrojnych, które jest głównym organizatorem ćwiczenia lub operacji. 3062. Punkty Kontaktowe HNS okręgów wojskowych, organizują i koordynują proces planowania HNS w układzie terytorialnym i współpracują z administracją cywilną bez względu na to, który rodzaj sił zbrojnych jest właściwym dla realizacji wsparcia przez państwo gospodarza. 57 58 4 . R E A L I ZA C J A ZA D A Ń W Y N I K A J Ą C Y C H Z O B O W I Ą ZK Ó W P A Ń S T W A G O S P O D A R ZA I PAŃSTWA WYSYŁAJĄCEGO 4.1. Organizacja procesu realizacji zadań HNS 4000. W celu uruchomienia procesu realizacji zadań HNS wymagane jest przeprowadzenie procesu planistycznego, a w szczególności odpowiednio wczesne zawarcie Wspólnych Porozumień Wdrożeniowych, opracowanych na potrzeby działań obronnych lub operacji reagowania kryzysowego (albo ćwiczenia). Realizacja zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza polega na wykonywaniu dostaw, usług lub innych czynności określonych we wcześniej zawartych porozumieniach, oraz na podejmowaniu niezbędnych działań, adekwatnych do zmieniających się warunków ich realizacji, w celu dostosowania zaplanowanych przedsięwzięć do zmieniającej się sytuacji. 4001. Struktury organizacyjne tworzone w celu sprawnego przeprowadzenia etapu realizacji wsparcia przez państwo gospodarza zależne są od ogólnych logistycznych i operacyjnych ustaleń, podjętych w zakresie dowodzenia i kierowania, a także od wymogów operacyjnych i bieżących możliwości państwa gospodarza. 4002. Za koordynację i ustanowienie priorytetów w zakresie realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza i państwa wysyłającego podczas prowadzenia operacji i ćwiczeń, odpowiedzialny jest dowódca NATO. Zadania te realizowane są bezpośrednio przez Grupę Koordynacyjną ds. HNS, tworzoną w ramach Wielonarodowego Połączonego Centrum Logistycznego lub komórki logistycznej CJ4 Dowództwa Sił Połączonych. 4003. Grupa Koordynacyjna ds. HNS Dowództwa Sił Połączonych jest odpowiedzialna za współdziałanie pomiędzy siłami dowodzonymi przez NATO i państwem gospodarzem, związane z realizacją wsparcia przez państwo gospodarza. Jeśli zachodzi taka potrzeba, to w ramach Rejonu Operacji Połączonych mogą być tworzone Sekcje Regionalne HNS, podległe bezpośrednio Grupie Koordynacyjnej 59 ds. HNS. Skład ilościowy tej grupy oraz decyzje dotyczące tworzenia Sekcji Regionalnych są uzależnione od zakresu wsparcia, zaplanowanego do udzielenia siłom zbrojnym państw wysyłających przez państwo gospodarza. Do głównych zadań Grupy Koordynacyjnej ds. HNS należy: a) bieżące koordynowanie procesu realizacji wsparcia udzielanego przez państwo gospodarza podczas prowadzenia operacji lub ćwiczeń, b) koordynowanie procesu zgłaszania nowych potrzeb przez dowódców NATO i państwa wysyłające oraz ich przekazywanie do odpowiednich struktur organizacyjnych HNS państwa gospodarza, c) tworzenie warunków do współpracy pomiędzy siłami zbrojnymi i władzami lokalnymi państwa gospodarza, w celu zapewnienia wysokiego poziomu realizacji wsparcia ze strony państwa gospodarza, d) monitorowanie procesu realizacji wsparcia udzielanego przez państwo gospodarza, w celu niwelowania skutków zakłóceń powstałych w związku ze wsparciem w zakresie przyjęcia, przemieszczenia, rozwinięcia i pobytu sił zbrojnych państw wysyłających na jego terytorium, e) analizowanie, we współdziałaniu z państwami wysyłającymi i państwem gospodarzem, wpływu zmian, powstałych w zakresie wymagań i możliwości udzielania wsparcia przez państwo gospodarza, a także ustalanie priorytetów w zakresie realizacji zadań HNS, f) przygotowywanie i koordynowanie, we współpracy z Terenowym Biurem ds. Kontraktowania, zawierania umów i ustalania zasad płatności za usługi i środki materiałowe, które będą dostarczane przez państwo gospodarza, a których nie uwzględniono we wcześniej zawartych Wspólnych Porozumieniach Wdrożeniowych. 4004. Rzeczpospolita Polska, w celu zapewnienia właściwego przebiegu etapu realizacji HNS, ustanawia własne struktury organizacyjne, zdolne do skoordynowania działań wszystkich organów zaangażowanych w dostarczanie i odbiór świadczeń HNS. Szczegółowe dane dotyczące tych struktur powinny być określane w Porozumieniu Technicznym. Jeżeli w Porozumieniu Technicznym niemożliwe 60 jest określenie takich struktur, wówczas stosowną informację na ten temat należy przekazać do właściwych dowództw NATO i państw wysyłających, w oddzielnym trybie. 4005. Elementy podsystemu kierowania obronnością państwa (usytuowane w urzędach obsługujących ministrów i urzędach wojewódzkich), zaangażowane w proces realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza utrzymują Punkty Kontaktowe HNS, współdziałają z Centralnym Punktem Kontaktowym HNS (w czasie podwyższania gotowości obronnej państwa, z Narodowym Centrum Koordynacji HNS, po jego powołaniu) i są w gotowości do rozwiązywania problemów zgłaszanych przez dowódców NATO lub państwa wysyłające. 4006. Elementy podsystemu militarnego, zaangażowane w proces realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza utrzymują w ciągłej gotowości do działania, odpowiednio: a) na poziomie strategicznym – Punkty Kontaktowe HNS, współdziałające z Narodowym Centrum Koordynacji HNS lub Centralnym Punktem Kontaktowym HNS, b) na poziomie operacyjnym – Punkty Kontaktowe HNS lub Centra Koordynacji HNS oraz Zespoły Realnego Zabezpieczenia, współdziałające z Centralnym Punktem Kontaktowym HNS (po jego powołaniu, w czasie podwyższania gotowości obronnej państwa, z Narodowym Centrum Koordynacji HNS) oraz ze strukturami organizacyjnymi HNS państw wysyłających, c) na poziomie taktycznym – Punkty Kontaktowe HNS i oficerów łącznikowych, rozmieszczanych w zasadniczych rejonach przewidywanych do przyjęcia, przemieszczenia i pobytu sił zbrojnych państw wysyłających. 4007. Elementy podsystemu pozamilitarnego zaangażowane w proces realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza, w razie potrzeby, powołują i utrzymują w ciągłej gotowości do działania Punkty Kontaktowe HNS, 61 współdziałające z odpowiednimi strukturami organizacyjnymi podsystemu militarnego i państw wysyłających. 4008. Podstawą pomyślnej realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa wysyłającego w wymiarze wielonarodowym jest nawiązanie ścisłej współpracy struktur organizacyjnych HNS dowódcy NATO, ze strukturami organizacyjnymi HNS państwa gospodarza i państw wysyłających. Za nawiązanie i podtrzymanie tej współpracy odpowiedzialne są struktury organizacyjne HNS podsystemu militarnego oraz struktury organizacyjne CIMIC jednostek wojskowych kierowanych w rejon operacji (ćwiczenia). 4009. W zależności od przyjętych operacyjnych i logistycznych ustaleń, na etapie realizacji wsparcia przez państwo gospodarza, rolę koordynatora całości przedsięwzięć przejmuje Wielonarodowe Centrum Logistyczne, które współdziała z Centralnym Punktem Kontaktowym HNS (a podczas podwyższania gotowości obronnej i w czasie wojny z Narodowym Centrum Koordynacji HNS) oraz z Narodowymi Elementami Wsparcia państw wysyłających. W przypadku operacji lub ćwiczeń o małym rozmachu, zadania Centralnego Punktu Kontaktowego HNS mogą być realizowane przez Punkt Kontaktowy HNS poziomu operacyjnego Sił Zbrojnych RP. Odpowiednia koordynacja procesu udzielania wsparcia prowadzona jest również w płaszczyźnie poziomej poprzez współdziałanie Punktów Kontaktowych HNS poziomu operacyjnego Sił Zbrojnych RP z dowództwami odpowiednich komponentów, a także Zespołów Realnego Zabezpieczenia z Narodowymi Elementami Wsparcia państw wysyłających. Szczegóły dotyczące struktur i sposobów prowadzenia koordynacji zawierane są w Porozumieniu Technicznym. 4010. Oficerowie Łącznikowi (LOs)20 każdego państwa wysyłającego, wyznaczeni do realizacji zadań HNS, powinni być rozmieszczani we wspólnej lokalizacji z Grupą Koordynacyjną ds. HNS bądź z innymi komórkami Wielonarodowego Połączonego Centrum Logistycznego. Niezbędnym może się również okazać wydzielenie 20 LOs – Liaison Officers 62 Oficerów Łącznikowych państw wysyłających do Portów Załadunku/Wyładunku (POEs/PODs)21 oraz innych punktów kluczowych dla rozwinięcia i przemieszczenia sił zbrojnych państw wysyłających na terytorium państwa gospodarza. Oficerowie Łącznikowi, wykonujący zadania w zakresie HNS, powinni być przygotowani do wypełniania tego typu funkcji łącznikowych. 4011. Narodowe Elementy Wsparcia każdego państwa wysyłającego koordynują działania Oficerów Łącznikowych ds. HNS. W innym przypadku Grupa Koordynacyjna ds. HNS i personel państwa gospodarza, wyznaczony do realizacji zadań HNS, informowany jest o strukturach organizacyjnych państw wysyłających, ustanowionych w celu koordynacji działań HNS. 4.2. Prawne aspekty realizacji zadań HNS 4012. Umowa między Państwami - Stronami Traktatu Północnoatlantyckiego, dotycząca statusu ich sił zbrojnych (NATO SOFA) oraz Umowa między PaństwamiStronami Traktatu Północnoatlantyckiego, a innymi państwami uczestniczącymi w Partnerstwie dla Pokoju, dotycząca statusu ich sił zbrojnych (PdP SOFA) są podstawowymi umowami międzynarodowymi stanowiącymi część krajowego porządku prawnego, w których umawiające się strony (w tym także Polska, ratyfikując te umowy) ustaliły podstawowe zasady pobytu wojsk obcych na terytorium umawiającej się strony i zobowiązały się do tworzenia warunków, sprzyjających działalności obcych sił zbrojnych na terenie państwa gospodarza, w miarę posiadanych przez to państwa możliwości. Regulacje zawarte w umowach NATO SOFA i PdP SOFA, które zostały ratyfikowane i ogłoszone w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej mają charakter norm samowykonalnych, zatem aby można je było stosować nie muszą być w szczególny sposób przeniesione do polskiego systemu prawnego. Postanowienia zawarte w tych umowach, jedynie w sposób ogólny regulują problematykę związaną z realizacją zadań wynikających ze sprawowania funkcji państwa gospodarza, ale stanowią one bazę wyjściową do opracowania kolejnych umów 21 POE/POD – Port of Embarkation/ Port of Disembarkation 63 międzynarodowych, uszczegółowiających zasady udzielania wsparcia siłom sojuszniczym. Taką umową, regulującą w sposób szczegółowy kwestie udzielania wsparcia siłom sojuszniczym przez Polskę, jest stałe Porozumienie Ogólne HNS. 4013. Stałe Porozumienie Ogólne zawarte pomiędzy Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Naczelnym Dowództwem Połączonych Sił Zbrojnych NATO w Europie oraz Kwaterą Naczelnego Dowódcy NATO do Spraw Transformacji w sprawie zapewnienia wsparcia przez państwo gospodarza dla operacji NATO, prowadzonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwane dalej „MOU HNS”, wyznacza prawne podstawy stosowania procedur HNS. Stosownie do postanowień ustawy o umowach międzynarodowych, MOU HNS posiada status umowy międzynarodowej, zawieranej na szczeblu rządowym. 4014. MOU HNS ma charakter umowy ramowej. Określa ona ogólne zasady i metody planowania wsparcia przez państwo gospodarza, zakres odpowiedzialności finansowej stron umowy oraz warunki niezbędne do szybkiego wejścia i rozmieszczenia sił NATO na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podczas operacji (ćwiczenia) prowadzonej przez NATO. 4.2.1. NATO/PdP SOFA i MOU HNS a krajowy porządek prawny 4015. Postanowienia umowy SOFA mają pierwszeństwo przed narodowymi dokumentami ustawodawczymi, w razie powstania sprzeczności z ich postanowieniami, z uwagi na fakt, iż związanie się Rzeczypospolitej Polskiej postanowieniami umowy SOFA, nastąpiło w skutek ratyfikacji przedmiotowej umowy za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, o której jest mowa w artykule 91 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. 4016. Postanowienia MOU HNS nie mają pierwszeństwa przed narodowymi dokumentami ustawodawczymi, w razie powstania sprzeczności z ich postanowieniami, z uwagi na fakt, że związanie się Rzeczypospolitej Polskiej postanowieniami MOU HNS nie nastąpiło w skutek ratyfikacji przedmiotowej umowy za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, o której mowa w art. 91 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. 64 4.2.2. Dokumenty opracowywane na podstawie i w oparciu o postanowienia MOU HNS 4017. Zgodnie z postanowieniami MOU HNS, warunkiem niezbędnym do przeprowadzenia operacji (ćwiczenia) NATO na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z wykorzystaniem procedur obowiązujących dla HNS, jest zawarcie Porozumienia Technicznego i Wspólnych Porozumień Wdrożeniowych. Porozumienie Techniczne to porozumienie dwustronne lub wielostronne dotyczące określonej operacji (ćwiczenia) NATO, które określa obowiązki oraz procedury, dotyczące realizacji zadań wsparcia przez państwo gospodarza na rzecz dowódcy NATO i państw wysyłających. Wspólne Porozumienie Wdrożeniowe to porozumienie dwustronne lub wielostronne, określające zobowiązania między stronami, dotyczące dostarczania i odbioru świadczeń realizowanych w ramach HNS. Zawiera ono maksymalnie szczegółowe informacje o zapotrzebowanym i zaoferowanym wsparciu oraz określa procedury w zakresie jego wykonania i zwrotu kosztów lub warunków płatności, obowiązujące na określonym terenie. 4018. Stosownie do postanowień ustawy o umowach międzynarodowych, Porozumienie Techniczne i Wspólne Porozumienie Wdrożeniowe nie stanowią umów międzynarodowych, a zatem związanie się Rzeczypospolitej Polskiej ich postanowieniami nie wymaga wcześniejszego przeprowadzenia procedury uzgodnień międzyresortowych. Akty te powinny być przedmiotem konsultacji jedynie w resorcie obrony narodowej. Jeżeli postanowienia Porozumienia Technicznego lub Wspólnego Porozumienia Wdrożeniowego wkraczają w zakres kompetencji innych ministrów, akty te są przekazywane do odpowiednich resortów w celu zaopiniowania. 4019. Podjęcie przez państwo wysyłające decyzji o korzystaniu ze świadczeń wsparcia przez państwo gospodarza podczas określonej operacji (ćwiczenia) NATO ma charakter fakultatywny i następuje w drodze podpisania Noty o Akcesji lub Deklaracji Intencji. Zgodnie z ustaleniami MOU HNS, Nota o Akcesji jest dokumentem, który określa intencję państwa wysyłającego do uczestniczenia w uzgodnieniach, dotyczących udzielenia mu wsparcia przez państwo gospodarza 65 w określonej operacji NATO. Deklaracja Intencji jest dokumentem, który wyraża wolę państwa wysyłającego uczestnictwa w uzgodnieniach, dotyczących udzielenia mu wsparcia przez państwo gospodarza, jednak zawierającym określone zastrzeżenia zgłoszone przez państwo wysyłające. Nota o Akcesji i Deklaracja Intencji nie są umowami międzynarodowymi, w świetle uregulowań krajowego porządku prawnego. 4.3. Finansowanie i rozliczanie realizacji zadań HNS 4.3.1. Aspekty finansowe realizacji zadań HNS 4020. Na finansowanie zadań należących do obowiązków państwa gospodarza i wykonywanych, w ramach HNS, na rzecz sił zbrojnych państw wysyłających, przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub przemieszczających się przez to terytorium, środki finansowe, zwane dalej „budżetem HNS”, przeznacza dysponent budżetu odpowiedzialny za przygotowanie i realizację tych zadań. Budżet HNS (w walucie właściwej dla państwa gospodarza) mogą uzupełniać w odpowiednich proporcjach (określanych w Porozumieniach Technicznych) środki narodowe państw uczestniczących w operacji (ćwiczeniu). Wysokość wkładu do budżetu wspólnego uzależniona jest od liczby, zaangażowania pododdziałów wielonarodowych oraz liczebności stanu osobowego. 4021. Środki finansowe na realizację zadań wynikających z obowiązków państwa wysyłającego wydziela dowódca rodzaju sił zbrojnych, wg zasady określonej w pkt 4020. Zadania te finansowane są bezpośrednio przez dysponenta budżetu wydzielającego środki lub z budżetu wspólnego utworzonego na ten cel przez państwo gospodarza. Wysokość środków finansowych przekazywanych do budżetu wspólnego określa każdorazowo stosowne Porozumienie Techniczne lub Wspólne Porozumienie Wdrożeniowe. 4022. Działania podejmowane przez organy administracji rządowej na rzecz wsparcia planowych operacji lub ćwiczeń sojuszniczych są finansowane z budżetów tych organów administracji rządowej, które realizują określony rodzaj wsparcia. 66 Refundacja poniesionych kosztów odbywa się na zasadach określonych w Porozumieniu Technicznym i Wspólnych Porozumieniach Wdrożeniowych. 4023. Środki finansowe na zamierzenia wojskowe oraz inne wspólne, nieplanowane w budżetach organów administracji rządowej, przedsięwzięcia związane z zewnętrznym bezpieczeństwem państwa, pochodzą z rezerwy ogólnej budżetu państwa. Zadania związane z udziałem w Operacji Reagowania Kryzysowego finansowane są ze środków pochodzących z wewnętrznych przesunięć wydatków w budżetach dysponentów oraz/lub z rezerwy ogólnej budżetu państwa. 4024. Środki finansowe na realizację zadań HNS dysponenci planują jako odpowiednio zwiększone wydatki własne, z uwzględnieniem oczekiwanych w ciągu roku budżetowego zwrotów z tytułu udzielonego wsparcia dokonywanych przez państwa wysyłające, dowództwa sojusznicze lub inne organizacje korzystające ze wsparcia HNS. W określonych sytuacjach możliwy jest zwrot tych środków w kolejnym roku budżetowym. 4025. W procesie planowania zabezpieczenia finansowania realizacji zadań HNS ze środków budżetowych resortu Obrony Narodowej stosuje się postanowienia właściwej decyzji Ministra Obrony Narodowej, regulującej zasady planowania i wykonywania budżetu resortu obrony narodowej. 4026. Wydatki na finansowanie zadań HNS realizowanych przez inne resorty planowane są w budżetach tych dysponentów, zgodnie z postanowieniami ustawy o finansach publicznych oraz wydanych na jej podstawie przepisów wykonawczych. 4 . 3 . 2 . Za s a d y f i n a n s o w a n i a i r o z l i c z a n i a r e a l i z a c j i z a d a ń H N S 4027. Wsparcie w ramach HNS może być prowadzone „w naturze” - z zasobów Sił Zbrojnych RP lub w formie zakupów finansowanych z budżetu HNS. Kontraktowanie dostaw i usług, realizowane przez siły sojusznicze bezpośrednio z dostawcami, nie wchodzi w zakres zadań HNS i nie jest finansowane z budżetu HNS. 4028. Wsparcie w ramach HNS realizowane „w naturze” zapewniają jednostki budżetowe dysponujące niezbędnymi zasobami. Wykaz tych jednostek oraz zakres 67 udzielanego przez nie wsparcia określa się w Porozumieniu Technicznym lub Wspólnych Porozumieniach Wdrożeniowych. 4029. Finansowaniem zakupów na rzecz HNS zajmuje się jednostka organizacyjna dysponująca budżetem HNS, odpowiedzialna za całkowite finansowe rozliczenie udzielonego wsparcia, określona w Porozumieniu Technicznym lub Wspólnych Porozumieniach Wdrożeniowych. W przypadku nieplanowanych operacji wojskowych (nie uwzględnionych w resortowych budżetach), finansowanych ze źródeł innych niż rezerwa ogólna budżetu państwa oraz udziału w nich jednostek organizacyjnych spoza resortu obrony narodowej, wydatki budżetowe tych jednostek organizacyjnych refundowane są (stosownie do wielkości poniesionych kosztów) przez wojskową jednostkę budżetową wskazaną w odpowiednim porozumieniu. Szczegółowe ustalenia w tym zakresie regulowane są odrębnymi umowami. 4030. Udzielone przez państwo gospodarza wsparcie w ramach HNS, z wyjątkiem udzielonego bezpłatnie (dotyczy wyłącznie operacji sojuszniczych w zakresie niektórych obszarów wsparcia wojskowego), wymaga pełnego rozliczenia. Rozliczenia udzielonego wsparcia dokonuje się poprzez zwrot w naturze, kompensację rozliczeń lub zapłatę za dostarczone świadczenia. Wymiar świadczeń, cena jednostkowa, miejsca dostaw/odbioru, terminy, forma, rodzaj i zakres rozliczenia oraz Punkty Kontaktowe określa się w Porozumieniu Technicznym lub Wspólnym Porozumieniu Wdrożeniowym. Przed podpisaniem porozumień, we wszystkich przypadkach, negocjuje się najkrótsze okresy rozliczeń, dążąc do ich ostatecznego zakończenia przed lub bezpośrednio po opuszczeniu przez wojska obce terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku określenia terminu rozliczeń zgodnie z postanowieniami STANAG–u 203422, negocjuje się (w miarę możliwości) dokonywanie rozliczeń bezpośrednio pomiędzy udzielającym wsparcia a siłami zbrojnymi państw wysyłających. W innym przypadku rozliczenia finansowe realizowane są poprzez ambasady krajów, których rozliczenia dotyczą. 22 STANAG 2034 – NATO Standard Procedures for Mutual Logistic Assistance 68 4031. Działania gospodarcze, związane z udzielonym wsparciem, ujmowane są w ewidencji księgowej z towarzyszącą jej niezbędną analityką, w układzie poszczególnych państw i ich rodzajów sił zbrojnych, umożliwiającą bieżący monitoring stanu wzajemnych rozliczeń. 4032. Dostarczone wsparcie dokumentuje się i rozlicza zgodnie z procedurami oraz zasadami i formularzami określonymi w STANAG-u 2034. W świetle ich postanowień obieg dokumentów i dowodów księgowych w Siłach Zbrojnych RP organizują, stosownie do zakresu działalności, na poziomach: a) wojskowej jednostki budżetowej – główny księgowy b) rodzaju sił zbrojnych (w szefostwie lub oddziale finansów) - szef szefostwa lub oddziału finansów. 4033. Wpływy uzyskiwane z budżetów narodowych poszczególnych państw wysyłających, będące zwrotem kosztów za udzielone wsparcie, przeznacza się na zmniejszenie wydatków jednostek budżetowych finansujących zadania HNS oraz refundację kosztów jednostek organizacyjnych realizujących wsparcie HNS w naturze. Podstawą refundacji kosztów jest stosowna nota lub inny dokument ustalony pomiędzy stronami, wystawiany przez udzielającego wsparcie. 4034. Dokumenty narodowe są dokumentami pomocniczymi i nie podlegają przekazaniu przedstawicielom wojsk obcych chyba, że posłużą ułatwieniu i rozstrzygnięciu ewentualnego nieporozumienia bądź sporu. W takich przypadkach udostępnione dokumenty podlegają zwrotowi niezwłocznie po rozstrzygnięciu spornej kwestii. 4035. W celu prowadzenia nadzoru lub weryfikacji pod względem finansowym udzielonego wsparcia, a w szczególności wynikających z niego zobowiązań narodowych państw wysyłających wobec państwa gospodarza, dopuszcza się możliwość wglądu przez zainteresowane strony do dokumentacji i dowodów księgowych. Dokumenty te udostępniane są w siedzibie wojskowej jednostki budżetowej lub dowództwa rodzaju Sił Zbrojnych (w miejscach ewidencji wystawionych dokumentów). Warunki i zasady udostępniania dowodów księgowych określa się w Porozumieniu Technicznym lub Wspólnych Porozumieniach Wdrożeniowych. 69 4.3.3. Struktury organizacyjne związane z finansowaniem zadań HNS 4036. Obsługę finansową realizacji HNS, wykonywanego przez państwo gospodarza na rzecz sił sojuszniczych, sprawują etatowe komórki pionu głównego księgowego wojskowej jednostki budżetowej. 4037. W przypadku finansowania zadań z utworzonego na ten cel budżetu wspólnego, dopuszcza się możliwość angażowania do prac w polskich strukturach finansowych przedstawicieli państw tworzących wspólny budżet, bez ich prawa do dodatkowego wynagrodzenia z tego tytułu. Zwiększone koszty osobowe, związane z uposażeniem i wynagrodzeniem delegowanych do prac pracowników, jeżeli wynikają one z narodowych regulacji właściwych państw, finansowane są bezpośrednio z budżetów tych państw. 4038. W operacjach lub ćwiczeniach sojuszniczych, a także innych wspólnych działaniach wojskowych prowadzonych poza granicami państwa, w których Siły Zbrojne RP uczestniczą w charakterze państwa wysyłającego, obsadę i wielkość polskiego organu finansowego, organizowanego w strukturach finansowych państwa gospodarza, uzależnia się od: a) charakteru operacji, ćwiczenia lub innego przedsięwzięcia, b) zakresu udziału Sił Zbrojnych RP, c) ilości i liczebności stanu osobowego wysyłanych oddziałów i pododdziałów Sił Zbrojnych RP. 4039. W przypadku realizacji zadań państwa wysyłającego służba finansowa tworzona jest z przedstawicieli polskiego korpusu osobowego finansowego, delegowanych do wielonarodowego organu finansowego lub innych wewnętrznych komórek koordynacyjnych. Liczba polskich przedstawicieli uzależniona będzie od stopnia zaangażowania Sił Zbrojnych RP w konkretne zamierzenie (rola, ilość oraz liczebność stanu osobowego oddziałów i pododdziałów) i każdorazowo jest określana w Porozumieniu Technicznym. 70 4040. Jako alternatywę przyjmuje się, iż w przypadku znacznego zaangażowania Sił Zbrojnych RP, służba finansowa tworzona będzie w Narodowym Elemencie Wsparcia (NSE)23, stanowiącym ogniwo pośrednie pomiędzy źródłami zaopatrzenia w kraju, a pododdziałami działającymi poza granicami państwa oraz zajmującym się zaopatrzeniem, z uwzględnieniem możliwości rynku lokalnego państwa gospodarza. Kierownik Sekcji Finansowej Narodowego Elementu Wsparcia podlega dyscyplinarnie i merytorycznie dowódcy tego pododdziału. Dowódca Narodowego Elementu Wsparcia realizuje przydzielony budżet w zakresie i na zasadach określonych przez dysponenta budżetu III stopnia, który to dysponent jest organem właściwym do rozliczania tych wydatków i zaliczania ich w ciężar działalności bieżącej swojej jednostki budżetowej. 4041. W przypadku powołania przez dowódcę NATO, Połączonego Komitetu Koordynacyjnego ds. HNS, w celu wypracowania i monitorowania postanowień Porozumienia Technicznego oraz Wspólnych Porozumień Wdrożeniowych, do prac w tym komitecie deleguje się przedstawicieli organów finansowych. 4042. W celu monitorowania postępu we wdrażaniu i realizacji ustaleń zawartych we Wspólnych Porozumieniach Wdrożeniowych, śledzenia procesu rozliczeń finansowych, udzielania pomocy w rozwiązywaniu problemów i kwestii spornych pomiędzy państwem gospodarzem, państwem wysyłającym oraz dowództwami NATO, dopuszcza się możliwość kierowania narodowych przedstawicieli korpusu osobowego finansowego do prac w komórkach koordynacyjnych Wielonarodowego Połączonego Centrum Logistycznego. Liczbę przedstawicieli wraz z wykazem państw ich delegujących uzgadnia się w Porozumieniu Technicznym. 4043. Zakres zadań i obowiązków służby finansowej zależy od charakteru uczestnictwa w operacjach (ćwiczeniach) organizowanych przez siły sojusznicze oraz stopnia zaangażowania pododdziałów Sił Zbrojnych RP. 4044. W zakresie wykonywania obowiązków państwa gospodarza, do zadań służby finansowej należy: 23 NSE – National Support Element 71 a) udział w negocjowaniu Porozumień Technicznych i Wspólnych Porozumień Wdrożeniowych (warunki finansowe), b) pomoc państwom wysyłającym przy zawieraniu umów na dostawy i usługi, c) organizowanie obiegu dokumentów, niezbędnych do późniejszego rozliczenia udzielonego wsparcia, d) zapewnienie przejściowego finansowania wsparcia – w ramach planu finansowego określonego przez dysponenta środków budżetowych, e) prowadzenie ewidencji księgowej wraz z niezbędnymi analizami, f) dokonywanie rozliczeń udzielonego wsparcia (fakturowania dostaw i usług na rzecz wojsk obcych, przyjmowania wpłat gotówkowych i bezgotówkowych), g) udzielanie wszelkiej możliwej pomocy personelowi finansowemu wojsk obcych w ich działalności na terytorium Polski. 4045. Podczas wykonywania obowiązków państwa wysyłającego i organizacji służby finansowej w Narodowym Elemencie Wsparcia zakres jej odpowiedzialności będzie analogiczny jak w przypadku wykonywania obowiązków państwa gospodarza. Ponadto przewiduje się delegowanie polskich przedstawicieli do wielonarodowego organu finansowego lub jego wewnętrznych komórek koordynacyjnych. Realizowane zadania wynikać będą głównie z nadzoru nad procesem tworzenia, wydatkowania i rozliczania budżetu wspólnego oraz realizacją postanowień zawartych porozumień. 4.4. Przyjęcie i przemieszczenie się wojsk w ramach HNS 4.4.1. Przyjęcie i przemieszczenie się wojsk sojuszniczych 4046. Przemieszczanie wojsk sojuszniczych drogą lądową, morską lub powietrzną, odbywa się na zasadach wynikających z umów międzynarodowych, wiążących Rzeczpospolitą Polską i państwo wysyłające, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa przewozowego oraz prawa o ruchu drogowym, z uwzględnieniem przepisów celnych i granicznych. 72 4047. W stosunku do sił zbrojnych państw członków NATO, są stosowane przepisy i rozwiązania standardowe, przyjęte przez te państwa w umowie NATO SOFA. 4048. Zgodę na pobyt wojsk obcych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w zależności od wielkości sił, celu i czasu pobytu, wydaje Rada Ministrów RP lub Minister Obrony Narodowej. Minister Obrony Narodowej, w szczególnych przypadkach, może upoważnić do wyrażenia zgody Szefa Sztabu Generalnego WP i dowódców rodzajów sił zbrojnych. 4049. Zgoda, o której mowa w pkt 4048, może być również wyrażona w porozumieniu zawartym z właściwymi organami państwa wysyłającego albo z organem organizacji międzynarodowej, pod którego dowództwem wojska te pozostają. 4050. Przemieszczanie transportów wojskowych (kolumn pojazdów, pociągów, statków, samolotów) przez terytorium RP podlega koordynacji i nadzorowaniu przez polskie organy transportu i ruchu wojsk oraz służby dyżurne (dyspozytorskie) wojskowe oraz cywilne, które czuwają nad bezpieczeństwem ruchu, a także mają prawo podejmowania w tym zakresie stosownych decyzji. 4051. Odpowiedzialność za przemieszczenie, a w tym uzyskanie niezbędnej zgody oraz przestrzeganie przepisów międzynarodowych i narodowych przez wojska obce przemieszczające się przez lub przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ponoszą państwa wysyłające, a w szczególności dowództwa tych wojsk. 4.4.2. Sprawy celne 4052. Sposób prowadzenia kontroli celnej sprzętu, uzbrojenia i innych towarów do wyłącznego użytku wojsk obcych, wprowadzanych i wyprowadzanych oraz przemieszczanych tranzytem przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, uregulowany jest szczegółowo w odrębnych przepisach. 4053. Sprzęt, uzbrojenie i inne towary do wyłącznego użytku wojsk państw członków Unii Europejskiej, nie są objęte procedurą celną. 73 4.4.3. Sprawy kontroli ruchu granicznego 4054. Przekraczanie granicy państwowej przez obce siły zbrojne odbywa się z zasady przez zaplanowane i ustalone przejścia graniczne, na podstawie dokumentów uprawniających do jej przekroczenia. 4055. Przekraczanie granicy poza wyznaczonym przejściami granicznymi (np. wysadzenie desantu powietrznego lub morskiego, lądowanie samolotu itp.) wymaga każdorazowo odrębnych uzgodnień ze stroną polską. 4056. Wprowadzenie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub tranzyt sprzętu, uzbrojenia i innych towarów do wyłącznego użytku wojsk państw członków Unii Europejskiej odbywa się na warunkach uregulowanych w odrębnych przepisach. 4.4.4. Koordynacja transportu i ruchu wojsk w SZ RP 4057. Wojskowe organy transportu i ruchu wojsk stanowią podstawowy element systemu koordynacji oraz kierowania ruchem wojsk na obszarze Polski. Zasadniczym zadaniem wojskowych organów transportu i ruchu wojsk Sił Zbrojnych RP jest planowanie, organizowanie i kontrolowanie zadań zabezpieczenia transportowego działań wojsk. 4058. Do obowiązków organów transportu i ruchu wojsk należy w szczególności dokonywanie niezbędnych uzgodnień dotyczących zasad oraz warunków korzystania z infrastruktury transportowej kraju (stacji, portów, lotnisk, punktów ładunkowych), przejazdu pojazdów nienormatywnych, przewozu materiałów niebezpiecznych, realizacji czynności ładunkowych oraz spraw związanych z organizacją przekraczania granicy państwowej, z właściwymi organami wojskowymi państw wysyłających, przewoźnikami oraz z cywilną administracją właściwą w sprawach transportu. 4059. Wojskowy organ transportu i ruchu wojsk, pełniący funkcję narodowego Centrum Koordynacji Ruchu Wojsk – CKRW24, koordynujący ruch wojsk w układzie 24 Odpowiednikiem CKRW w doktrynie NATO jest National Movement Co-ordination Centre - NMCC 74 narodowym oraz międzynarodowym, współdziała z podobnymi organami państw wysyłających i tranzytowych oraz dowództw NATO. 4060. Procedury i dokumenty obowiązujące w zakresie koordynacji transportu i ruchu wojsk SZ RP poza granice kraju oraz wojsk państw NATO, PdP, a także innych państw biorących udział w operacjach i ćwiczeniach pod przewodnictwem NATO, są zgodne z sojuszniczą doktryną transportu i ruchu wojsk oraz szczegółowymi ustaleniami zawartymi w sojuszniczych publikacjach AMovP25, objętymi porozumieniami standaryzacyjnymi. 4.4.5. Wysyłanie wojsk własnych poza granice kraju 4061. W procesie planowania i realizacji przemieszczenia oddziałów lub pododdziałów Sił Zbrojnych RP poza granice kraju strona polska, jako państwo wysyłające, realizuje zadania zgodnie z procedurami NATO oraz przepisami narodowymi państwa gospodarza i państw tranzytowych. Sposób prowadzenia kontroli celnej sprzętu, uzbrojenia i innych towarów do wyłącznego użytku Sił Zbrojnych RP, wywożonych poza granice Polski, uregulowany jest szczegółowo w odrębnych przepisach. 4062. W razie potrzeby, Siły Zbrojne RP wydzielają oficerów łącznikowych do odpowiednich komórek koordynacji ruchu wojsk państw gospodarzy (przyjmujących i tranzytowych) oraz dowództw NATO. 4.5. Wsparcie materiałowe i techniczne państw wysyłających w ramach HNS 4063. Zabezpieczenie materiałowe to zespół działań podsystemu zaopatrywania sił zbrojnych, którego celem jest zaspokojenie potrzeb wojsk w wymagane ilości środków zaopatrzenia oraz logistyczne usługi gospodarczo-bytowe, w miejscu i czasie umożliwiającym wszystkim elementom składowym sił zbrojnych właściwe funkcjonowanie w okresach pokoju, kryzysu i w czasie wojny. 25 AMovP – Allied Movement Publication 75 4064. Zabezpieczenie techniczne to zespół działań obejmujący planowanie, organizowanie i realizowanie przedsięwzięć związanych z eksploatacją i utrzymaniem uzbrojenia i sprzętu wojskowego (UiSW) w czasie pokoju, podwyższania gotowości obronnej i w czasie wojny. 4 . 5 . 1 . Za s a d y w s p a r c i a m a t e r i a ł o w e g o i t e c h n i c z n e g o w o j s k państw wysyłających w ramach HNS 4065. Wsparcie materiałowe i techniczne realizowane jest w ramach cywilnej i wojskowej pomocy udzielanej przez państwo gospodarza w czasie pokoju, kryzysu oraz w czasie wojny sojuszniczym siłom zbrojnym, które są rozmieszczane lub przemieszczają się przez terytorium państwa gospodarza. 4066. Wielkość i zasady udzielanego wsparcia materiałowego i technicznego określa się we Wspólnych Porozumieniach Wdrożeniowych. 4067. Przedsięwzięcia związane ze wsparciem materiałowym i technicznym powinny być przygotowywane i realizowane z uwzględnieniem zakresów odpowiedzialności jednostek i komórek organizacyjnych Sił Zbrojnych RP. 4068. Wykonanie zadań wsparcia materiałowego i technicznego uwarunkowane jest rodzajem i liczbą jednostek wojskowych (związków taktycznych), wraz z ich zaopatrzeniem (środkami bojowymi, środkami materiałowymi, środkami technicznymi), liczbą dni działań oraz sposobem przemieszczania wojsk sojuszniczych. 4069. W celu wsparcia materiałowego i technicznego wojsk należy przewidzieć wydzielenie z podsystemu materiałowego i technicznego Sił Zbrojnych RP, elementów bazy magazynowej, ewakuacyjnej i obsługowo remontowej, rozmieszczonej w rejonach przyjęcia i przegrupowania wojsk sojuszniczych. 4070. Uzgodniony zakres wsparcia może być realizowany przez wyznaczony do tego celu potencjał materiałowy i techniczny Sił Zbrojnych RP, ale tylko przy granicznym warunku - w miarę posiadanych możliwości, tj. „nadwyżek” ponad potrzeby wojsk własnych. 76 4071. Wydzielona baza magazynowa, ewakuacyjna i obsługowo-remontowa, powinna zapewniać wsparcie materiałowe i techniczne wojsk w różnych obszarach funkcjonalno-zadaniowych, w tym w zakresie: a) dostępności do miejsc i placów składowania środków materiałowych i bojowych, infrastruktury, logistycznych usług materiałowych, stacjonarnej infrastruktury materiałów pędnych i smarów oraz ruchomego sprzętu transportowo-dystrybucyjnego, b) dostępności do wojskowej bazy parkowania pojazdów mechanicznych oraz prostych warunków codziennego obsługiwania, związanych z ich utrzymaniem i gotowością do eksploatacji, dostępności do wojskowej stacjonarnej bazy obsługowo-remontowej (lub jej elementów), c) usług ratownictwa technicznego (w tym morskiego), d) możliwości obsługiwania technicznego i remontu podstawowych środków transportowych, sprzętu powszechnego użytku oraz UiSW o niskim stopniu technologicznych procedur i małej pracochłonności. 4 . 5 . 2 . Za b e z p i e c z e n i e m a t e r i a ł o w e i t e c h n i c z n e w o j s k w ł a s n y c h wysyłanych poza granice kraju 4072. Odpowiedzialność za zabezpieczenie materiałowe i techniczne sił kierowanych do wykonania zadań w ramach operacji sojuszniczych i wielonarodowych ponosi państwo wysyłające. 4073. Zabezpieczenie materiałowe i techniczne wojsk własnych w ramach realizacji zadań państwa wysyłającego jest realizowane w oparciu o własne narodowe możliwości i/lub poprzez dwu/lub wielostronne porozumienia z innymi państwami, NATO lub z innymi organizacjami - według potrzeb. 4074. Zabezpieczenie materiałowe i techniczne wojsk własnych w ramach realizacji zadań państwa wysyłającego może odbywać się poprzez Narodowy Element Wsparcia. 4075. Narodowy Element Wsparcia odpowiada za bezpośrednią realizację zadań wsparcia narodowego. W tym celu, w zależności od potrzeb, magazynuje środki 77 zaopatrzenia, organizuje obsługiwanie i remonty UiSW, dokonuje zakupów środków zaopatrzenia i usług na rynku lokalnym, zapewnia dystrybucję, ekspedycję i transport środków zaopatrzenia do wojsk własnych. 4.6. Udostępnianie infrastruktury w ramach realizacji zadań HNS 4076. W podrozdziale 4.6 określa się zasady udzielania wsparcia w ramach HNS siłom zbrojnym państw wysyłających i dowództwom NATO, w zakresie wydzielenia na ten cel nieruchomości, a w tym portów morskich, lotnisk wojskowych i poligonów oraz ruchomych składników majątkowych infrastruktury, a także zadania, jakie spoczywają na resorcie obrony narodowej, w związku z pozyskiwaniem z zasobów państwa gospodarza nieruchomości oraz ruchomych składników majątkowych infrastruktury, potrzebnych do zabezpieczenia działań wojskowych, prowadzonych poza terytorium kraju w okresie pokoju, kryzysu lub wojny. Podrozdział ten zawiera również informacje z zakresu usług wykonywanych przy użyciu ruchomych składników majątkowych infrastruktury. 4.6.1. Wsparcie wojsk sojuszniczych w zakresie infrastruktury 4077. Zaspokajanie potrzeb wojsk sojuszniczych w zakresie infrastruktury może odbywać się w oparciu o zasób infrastruktury, pozostający w gestii Ministra Obrony Narodowej oraz zasoby będące we władaniu innych jednostek organizacyjnych, a także osób prawnych i fizycznych. 4078. Wydzielanie nieruchomości na potrzeby wojsk sojuszniczych odbywa się na podstawie Zestawień Potrzeb państw wysyłających. 4079. Po wstępnej analizie Zestawień Potrzeb, przeprowadzonej przez jednostki wojskowe wyznaczone do realizacji wsparcia na rzecz wojsk sojuszniczych, ostateczną weryfikację i decyzję w sprawie udostępnienia nieruchomości (w tym w zakresie wykorzystania portów morskich, lotnisk wojskowych i współużytkowanych oraz poligonów) dla poszczególnych faz operacji (ćwiczenia) podejmują dowództwa rodzajów sił zbrojnych lub okręgów wojskowych. 78 4080. Decyzje, dotyczące możliwości udostępnienia nieruchomości dla potrzeb sił zbrojnych państw wysyłających przesyłane są do tych państw za pośrednictwem Centralnego Punktu Kontaktowego HNS. 4081. W Porozumieniu Technicznym należy ujmować ustalenia dotyczące dostosowania zasobu nieruchomości, który ma być wykorzystywany w ramach realizacji zadań HNS, do wymagań wojsk sojuszniczych. 4082. Wykorzystywanie zasobów nieruchomości odbywa się na zasadzie odpłatności lub wzajemności. 4083. Rozliczenia za korzystanie z infrastruktury będącej w zarządzie Ministra Obrony Narodowej, a także będącej własnością osób fizycznych, osób prawnych lub innych jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, odbywa się w oparciu o Wspólne Porozumienia Wdrożeniowe oraz postanowienia umów międzynarodowych, a w razie ich braku - w oparciu o ogólnie obowiązujące przepisy prawa polskiego. 4084. Wojska sojusznicze zwalnia się, pod warunkiem wzajemności, z obowiązku rozliczenia za korzystanie z infrastruktury stanowiącej własność Skarbu Państwa, o ile tego typu ustalenia zawarto w stosownej umowie. 4085. Koordynatorem działań w zakresie przekazywania nieruchomości będących w gestii resortu Obrony Narodowej jest centralny organ infrastruktury wojskowej, natomiast wykonawcami są rejonowe organy infrastruktury. 4086. Wsparcie w ramach wydzielenia ruchomych składników majątkowych infrastruktury powinno być zgodne z postanowieniami przepisów określających funkcje gestorów sprzętu wojskowego oraz centralnych organów logistycznych. Do ruchomych składników majątkowych infrastruktury przekazywanych wojskom sojuszniczym w ramach HNS należą: sprzęt kwaterunkowy, sprzęt pożarniczy mogący stanowić wyposażenie obiektów, kontenery mieszkalne, kontenery specjalistyczne infrastruktury (oczyszczalnie ścieków, kotłownie, sanitariaty), elektryczne źródła zasilania do UiSW infrastruktury, paliwa do celów grzewczych. Zgodnie z wspomnianymi przepisami, gestorem i centralnym organem logistycznym dla wymienionych asortymentów, z wyjątkiem sprzętu pożarniczego, jest 79 centralny organ infrastruktury wojskowej, natomiast dla sprzętu pożarniczego, środków i urządzeń służących do ochrony przeciwpożarowej - instytucja właściwa w sprawie wojskowej ochrony przeciwpożarowej, a centralnym organem logistycznym - centralny organ infrastruktury wojskowej. 4087. W ramach zakwaterowania wojsk sojuszniczych w obiektach koszarowych, państwo gospodarz udziela wsparcia w zakresie wyposażenia pomieszczeń w stacjonarny sprzęt kwaterunkowy i sprzęt pożarniczy, na podstawie Zestawienia Potrzeb państwa wysyłającego. 4088. W ramach zakwaterowania wojsk sojuszniczych poza obiektami koszarowymi, państwo gospodarz udziela wsparcia w zakresie wyposażenia namiotów i kontenerów w polowy lub stacjonarny sprzęt kwaterunkowy oraz sprzęt pożarniczy zgodnie z zapotrzebowaniem zgłoszonym przez państwo wysyłające, ujętym w Zestawieniu Potrzeb. 4089. Przekazanie do użytkowania sprzętu kwaterunkowego i jego przyjęcie powinno odbywać się zgodnie z przepisami określającymi zasady gospodarowania sprzętem kwaterunkowym w wojsku. 4090. Dostarczanie ruchomych składników majątkowych infrastruktury odbywa się w ramach posiadanego (aktualnie nie użytkowanego) zasobu oraz wydzielonych środków finansowych, koniecznych do ewentualnego dokonania niezbędnych zakupów. 4091. Państwo gospodarz świadczy usługi na rzecz państwa wysyłającego przy użyciu następujących ruchomych składników majątkowych infrastruktury: sprzętu technicznego (z wyjątkiem samochodów pożarniczych), sprzętu pożarniczego oraz środków i urządzeń służących do ochrony przeciwpożarowej nie stanowiących wyposażenia obiektów, a także materiałów kwaterunkowych, pożarniczych i budowlanych. 4092. Państwo gospodarz w wyjątkowych sytuacjach może przekazać państwu wysyłającemu ruchome składniki majątkowe infrastruktury, przy pomocy których wykonywane są usługi na rzecz państwa wysyłającego. 80 4093. Państwo wysyłające ponosi koszty na rzecz państwa gospodarza z tytułu użytkowania ruchomych składników majątkowych infrastruktury i usług wykonywanych przy użyciu ruchomych składników majątkowych, określone w oparciu o postanowienia zawarte w Porozumieniu Technicznym i Wspólnym Porozumieniu Wdrożeniowym. 4 . 6 . 2 . Za b e z p i e c z e n i e w o j s k w ł a s n y c h wysyłanych poza granice kraju 4094. Zabezpieczenie wojsk własnych w ramach realizacji zadań państwa wysyłającego w zakresie korzystania i rozliczania udostępnionej infrastruktury odbywa się na takich samych zasadach jak wsparcie wojsk sojuszniczych w ramach realizacji zadań wsparcia przez państwo gospodarza i jest przedmiotem negocjacji prowadzonych z państwem gospodarzem. 4095. Państwo wysyłające zabezpiecza wojska własne w ruchome składniki majątkowe infrastruktury, w szczególności takie jak: sprzęt kwaterunkowy, sprzęt pożarniczy mogący stanowić wyposażenie obiektów, kontenery mieszkalne, kontenery specjalistyczne infrastruktury (oczyszczalnie ścieków, kotłownie, sanitariaty), elektryczne źródła zasilania do UiSW infrastruktury, paliwa do celów grzewczych - poprzez jego pozyskanie od państwa gospodarza. 4096. Państwo wysyłające otrzymuje ruchome składniki majątkowe infrastruktury, na podstawie przekazanego państwu gospodarzowi Zestawienia Potrzeb. Strona polska, jako państwo wysyłające, ponosi koszty na rzecz państwa gospodarza, wynikające z tytułu użytkowania ruchomych składników majątkowych infrastruktury. Wielkość tych kosztów uzależniona jest od przeprowadzonych negocjacji i ustaleń zawartych w Porozumieniu Technicznym i Wspólnych Porozumieniach Wdrożeniowych, natomiast procedura odbioru wsparcia realizowana jest z wykorzystaniem formularzy określonych w STANAG-u 2034. 4097. W Zestawieniu Potrzeb oprócz ruchomych składników majątkowych infrastruktury ujmuje się także usługi z zakresu obsługi infrastruktury, potrzebne do 81 wykonania przez państwo gospodarza. Naliczenia tych potrzeb, w oparciu o przepisy resortowe, dokonuje jednostka wojskowa Sił Zbrojnych RP odpowiedzialna bezpośrednio za zorganizowanie zakwaterowania. 4.7. Wsparcie medyczne w ramach HNS 4098. Zabezpieczenie medyczne sił zbrojnych, niezależnie od charakteru realizowanej operacji (ćwiczenia) pozostaje zawsze w zakresie odpowiedzialności narodowej. Część tej odpowiedzialności może zostać w ramach umów dwustronnych lub wielostronnych przeniesiona na dowództwo operacji (kierownictwo ćwiczenia), w której biorą udział Siły Zbrojne RP. 4099. Wsparcie realizowane przez państwo gospodarza w zakresie służby zdrowia może obejmować: a) zapewnienie bezpośredniej pomocy medycznej na każdym poziomie zabezpieczenia medycznego, a zwłaszcza na poziomie 3., b) zapewnienie środków ewakuacji medycznej (lądowej, powietrznej i morskiej), zarówno do ewakuacji wewnątrz, jak i na zewnątrz teatru działań, c) realizację zaopatrzenia medycznego w leki, materiały jednorazowe, materiały zużywalne, krew i preparaty krwiopochodne, d) udzielanie niezbędnego wsparcia innego niż medyczne, obejmującego np.: udostępnianie budynków, dostawy prądu, siłę roboczą, zaopatrzenie w wodę, utylizację odpadów medycznych i odbiór nieczystości. 4100. Jednostką organizacyjną Sił Zbrojnych RP odpowiedzialną za planowanie i nadzór nad realizacją wsparcia medycznego w ramach HNS oraz zabezpieczenia medycznego Sił Zbrojnych RP w ramach realizacji zadań państwa wysyłającego jest komórka organizacyjna poziomu strategicznego Sił Zbrojnych RP odpowiedzialna za wojskową służbę zdrowia. 4101. Jakość i ilość środków służby zdrowia dostępnych na teatrze działań determinuje wielkość i potencjał zabezpieczenia medycznego, którego wymagają sojusznicze siły zbrojne dla właściwego funkcjonowania. Im większe są możliwości państwa 82 gospodarza tym mniejszy może być wysiłek włożony w przygotowanie sił wydzielanych przez państwa wysyłające. Decyzja o wielkości udziału własnej służby zdrowia w operacji (ćwiczeniu) zależy od zaoferowanych możliwości wsparcia medycznego przez państwo gospodarza, wyniku wywiadu medycznego i rekonesansu rejonu działań. 4102. Wszystkie działania wsparcia medycznego, podjęte w ramach realizacji zadań przez państwo gospodarza oraz w ramach realizacji zadań państwa wysyłającego, muszą być zgodne z polskim prawem i zasadami etyki zawodowej personelu służby zdrowia. W przypadku braku możliwości realizacji wszystkich zadań obowiązujących w ramach umów dwu i wielostronnych nieredukowalnym minimum, które reguluje zasady pomocy medycznej są "Konwencje genewskie" i "Konwencje haskie" wraz z uzupełniającymi je protokołami dodatkowymi. 4103. W czasie kalkulacji możliwości udzielenia wsparcia medycznego wojskom państw wysyłających, działającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub przemieszczającym się przez to terytorium, należy zawsze brać pod uwagę priorytet dla zabezpieczenia potrzeb Sił Zbrojnych RP. Informacje zawarte w "Katalogu Możliwości HNS" stanowią jedynie podstawy do wykonania kalkulacji wstępnych, natomiast decyzje o udzieleniu wsparcia medycznego podejmowane są indywidualnie w ramach rozpatrywania Zestawień Potrzeb. Tylko siły i środki, które pozostaną do dyspozycji po zabezpieczeniu sił własnych mogą zostać zaoferowane jako wsparcie dla sił sojuszniczych. 4104. Wszystkie środki i siły wydzielone przez Rzeczpospolitą Polską do użycia przez siły sojusznicze w ramach realizacji wsparcia medycznego przez państwo gospodarza pozostają wyłączną własnością strony polskiej i muszą być używane zgodnie z polskim prawodawstwem. Pomimo dopuszczalności wykonywania pewnych procedur medycznych przez prawo państwa wysyłającego, to w Polsce może być to działanie niedopuszczalne, jeżeli zabrania tego nasze prawo. 4105. Wszystkie działania medyczne podjęte wobec żołnierzy i personelu cywilnego sił zbrojnych państw wysyłających stacjonujących lub przemieszczających się przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będą wykonywane zgodnie z procedurami 83 i standardami naukowych towarzystw medycznych, obowiązującymi w Polsce i na zasadach określonych dla osób ubezpieczonych w kraju. 4106. Ze względu na wysoką złożoność, kosztowność i pracochłonność zabezpieczenia medycznego Sił Zbrojnych RP stacjonujących poza granicami kraju oraz mając na uwadze, że zabezpieczenie medyczne stanowi odpowiedzialność narodową podczas wykonywania obowiązków państwa wysyłającego należy dążyć do uzyskania wsparcia medycznego ze strony państwa gospodarza. Wykorzystanie wsparcia medycznego zaoferowanego przez państwo gospodarza może przyczynić się do redukcji personelu, środków ewakuacji medycznej oraz sprzętu, leków i materiałów medycznych, w które należy wyposażyć wysyłane wojska. 4107. Decyzja o wykorzystaniu sił i środków służby zdrowia państwa, przez terytorium którego przemieszczają się Siły Zbrojne RP lub na terytorium którego działają, może zostać podjęta po uzyskaniu pewności, że: a) we wszystkich przypadkach zachorowań i urazów zachowane będą standardy i procedury postępowania obowiązujące w takich sytuacjach w Polsce, b) sprzęt medyczny jest standaryzowany zgodnie z normami europejskimi, a personel służby zdrowia potrafi się nim posługiwać, c) używane leki są dopuszczone do obrotu w Polsce, d) środki ewakuacji są dostępne w odpowiedniej liczbie, jakości i we właściwym czasie, a obsługujący je personel jest wystarczająco doświadczony i certyfikowany do udzielania pomocy, e) leki i materiały medyczne przechowywane są w prawidłowych warunkach, a ich dostępność nie zagrozi ciągłości świadczenia pomocy medycznej. 84 4.8. Wsparcie w zakresie łączności i informatyki w ramach HNS 4.8.1. Koordynacja i zarządzanie systemem telekomunikacyjnym 4108. Podmioty wykonujące działalność telekomunikacyjną są zobowiązane do wykonywania zadań na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa. 4109. Wojskowy system telekomunikacyjny (WST) zapewnia ciągłą, bezpieczną, terminową i niezawodną wymianę informacji organom dowodzenia i zarządzania Siłami Zbrojnymi RP wszystkich poziomów organizacyjnych w czasie pokoju, w sytuacjach kryzysowych, w czasie podwyższania gotowości obronnej i w czasie wojny. Dla zapewnienia współdziałania organów dowodzenia i kierowania Sił Zbrojnych RP z naczelnymi organami kierowania obronnością państwa, elementami podsystemu pozamilitarnego, organami dowodzenia i kierowania Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego oraz z jednostkami sił sojuszniczych czasowo przebywających na terenie Polski i z jednostkami SZ RP poza terenem kraju, WST powiązany jest z systemami innych operatorów telekomunikacyjnych, działających zarówno w Polsce, jak i za granicą. 4110. Organizatorem wojskowego systemu telekomunikacyjnego jest komórka organizacyjna poziomu strategicznego Sił Zbrojnych RP, właściwa w zakresie normowania, kierowania, nadzorowania i koordynowania całokształtu zagadnień, związanych z rozwojem, organizacją, funkcjonowaniem oraz rozbudową i modernizacją WST oraz wykorzystaniem sieci telekomunikacyjnej podmiotów wykonujących działalność telekomunikacyjną dla potrzeb tego systemu. 4111. Potrzeby wojsk sojuszniczych w zakresie telekomunikacji są realizowane na takich samych zasadach jak potrzeby Sił Zbrojnych RP. 4112. Przydziału pasm częstotliwości na potrzeby wojsk obcych dokonuje się z zasobów Sił Zbrojnych RP. Przydziału pasm częstotliwości, wykraczających poza te zasoby, dokonuje się za pośrednictwem właściwych organów wojskowych Rzeczypospolitej Polskiej - zgodnie z prawem polskim. 85 4113. Zasady korzystania z linii i urządzeń telekomunikacyjnych oraz pasm częstotliwości przez wojska sojusznicze regulują przepisy prawa polskiego oraz przepisy danego podmiotu świadczącego usługi, odnoszące się w szczególności do sposobu naliczania opłat, wystawiania oraz opłacania rachunków, albo umowy międzynarodowe. Szczegóły dotyczące tych zasad ustala się w Porozumieniu Technicznym i Wspólnych Porozumieniach Wdrożeniowych. 4114. Urządzenia telekomunikacyjne sił zbrojnych państwa wysyłającego, które mają być eksploatowane na terytorium państwa gospodarza lub mają być podłączone do sieci telekomunikacyjnych operatora publicznego na tym terytorium, powinny spełniać wymogi zgodne z prawem państwa gospodarza. 4115. W celu zapewnienia sprawnego działania systemu dowodzenia i łączności, organy łączności i informatyki poszczególnych poziomów dowodzenia Sił Zbrojnych RP, stosownie do swoich kompetencji, koordynują, planują, organizują, nadzorują (kontrolują) i monitorują obronne systemy łączności. 4.8.2. Zadania państwa gospodarza w zakresie łączności i informatyki 4116. Do zasadniczych zadań realizowanych w zakresie łączności i informatyki przez państwo gospodarza należy: a) prowadzenie analizy możliwości zaspokojenia potrzeb, zgłaszanych przez siły zbrojne państw wysyłających i dowództwa NATO, w zakresie wykorzystania infrastruktury telekomunikacyjnej kraju, b) udzielanie pomocy w zakresie analizy operacyjnego przygotowania obszaru działań, z punktu widzenia rozwijania systemu telekomunikacyjnego, na potrzeby dowodzenia wojskami sojuszniczymi i współdziałania z organami administracji publicznej, c) wypracowanie propozycji udostępnienia wojskom sojuszniczym sił i środków infrastruktury telekomunikacyjnej państwa (potencjału będącego w dyspozycji Sił Zbrojnych RP i podmiotów wykonujących działalność telekomunikacyjną), 86 d) pomoc w zakresie wyboru podmiotów komercyjnych, świadczących usługi telekomunikacyjne (zapoznanie z warunkami świadczenia usług, taryfami i opłatami) oraz w zakresie koordynacji, autoryzacji i zawierania umów oraz porozumień, e) udzielanie wsparcia w zakresie organizowania dostępu do stacjonarnego systemu łączności i informatyki w ruchu lokalnym, międzystrefowym i międzynarodowym, f) planowanie zaspokajania potrzeb w zakresie wykorzystywania przez wojska sojusznicze pasma częstotliwości. 4.8.3. Zabezpieczenie wojsk własnych wysyłanych poza granice kraju 4117. Do zasadniczych zadań realizowanych w zakresie łączności i informatyki przez państwo wysyłające zalicza się: a) zapewnienie wymiany informacji pomiędzy narodowym ośrodkiem dowodzenia, a dowództwem i sztabem wysyłanej jednostki (realizacja takiego połączenia leży w gestii narodowej i Polska ustala mechanizmy wymiany informacji, do strony polskiej należy także decyzja, co do rodzaju realizowanych usług telekomunikacyjnych), b) zorganizowanie relacji łączności zapewniających wymianę informacji najwyższym władzom polityczno-wojskowym kraju z odpowiednimi gremiami NATO, c) zapewnienie łączności dowództwu wysyłanych wojsk z ośrodkami dowodzenia i wsparcia logistycznego w kraju, d) opracowanie, przygotowanie i koordynowanie systemu dowodzenia i łączności na potrzeby wysyłanych jednostek. 87 4.9. Świadczenia osobiste i rzeczowe na potrzeby realizacji zadań państwa gospodarza i państwa wysyłającego 4118. Przedsięwzięcia realizowane z zakresu zadań wynikających z funkcji państwa gospodarza i państwa wysyłającego wpisują się w obszar systemowych rozwiązań obronnych i mogą być realizowane z wykorzystaniem świadczeń osobistych i rzeczowych, których planowanie i nakładanie jest realizowane na ogólnie obowiązujących zasadach. 4119. Zadania HNS mogą być realizowane zarówno przez wytypowane jednostki Sił Zbrojnych RP, jak też inne podmioty, stąd tryb przeznaczania rzeczy ruchomych i nieruchomości na ten cel jest różny, zależnie od podmiotu, który ma realizować to zadanie. 4120. Organem właściwym do przeznaczania (nakładania obowiązków), w drodze decyzji administracyjnej, osób oraz rzeczy ruchomych i nieruchomości na potrzeby świadczeń osobistych i rzeczowych jest właściwy terytorialnie wójt lub burmistrz (prezydent miasta). 4121. Świadczenia osobiste i rzeczowe wykonywane na rzecz jednostek organizacyjnych Sił Zbrojnych RP, wykonujących zadania na potrzeby HNS, są realizowane za pośrednictwem wojskowego komendanta uzupełnień. W odniesieniu do pozostałych podmiotów nakładanie obowiązków świadczeń realizowane jest na podstawie wniosków składanych odpowiednio przez: a) kierownika jednostki organizacyjnej przewidzianej do militaryzacji lub stanowiącej bazę formowania specjalnie tworzonej jednostki zmilitaryzowanej - za te jednostki organizacyjne, które są przewidziane do militaryzacji, b) organ obrony cywilnej - za formacje obrony cywilnej, c) kierownika jednostki organizacyjnej wykonującej zadania na potrzeby obrony państwa - za te jednostki. 88 4122. Organem upoważnionym ustawowo do koordynacji zadań, związanych z wykonywaniem świadczeń na rzecz obrony oraz zobowiązanym do rozstrzygania kwestii spornych jako organ odwoławczy jest wojewoda. 4123. Wsparcie wojsk sojuszniczych w ramach realizacji zadań państwa gospodarza oraz zabezpieczenie wojsk własnych w ramach realizacji zadań państwa wysyłającego w zakresie świadczeń osobistych i rzeczowych następuje na podstawie zapotrzebowania zgłaszanego w Zestawieniach Potrzeb i uszczegóławianego we Wspólnych Porozumieniach Wdrożeniowych. 4124. W przypadku stwierdzenia braku możliwości zrealizowania zadań wynikających ze zgłoszonych Zestawień Potrzeb, zadania te powinny być realizowane przez osoby lub podmioty gospodarcze w ramach kontraktowania dostaw lub zatrudniania pracowników z gospodarki narodowej, według powszechnie stosowanych unormowań prawno - finansowych. 4.10. Wsparcie geograficzne i hydrometeorologiczne w realizacji zadań HNS 4.10.1. Wsparcie geograficzne 4125. Zapewnienie danych geograficznych, a w szczególności produktów kartograficznych w ramach HNS, realizowane jest zgodnie z zasadami, określonymi w Polityce Geoprzestrzennej NATO. 4126. Dystrybucji podlegają produkty opracowane na podstawie porozumień standaryzacyjnych z rejonu odpowiedzialności geograficznej Sił Zbrojnych RP. Instytucją odpowiedzialną za opracowanie i wymianę międzynarodową danych geograficznych jest komórka organizacyjna służby geograficznej poziomu strategicznego Sił Zbrojnych RP, która jest Punktem Kontaktowym służby geograficznej. 4127. Dane geograficzne (mapy topograficzne, numeryczne dane geograficzne w postaci map wektorowych oraz informacje z geograficznych baz danych) dla komponentu lądowego i lotniczego przekazywane są siłom zbrojnym państw wysyłających 89 i dowództwom sojuszniczym przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio przez Wojskowe Centrum Geograficzne. 4128. Zaopatrywanie komponentu morskiego sił zbrojnych państw wysyłających oraz dowództw sojuszniczych przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej odbywa się poprzez Centralną Składnicę Marynarki Wojennej. 4129. Dane geograficzne dotyczące rejonów poza obszarem odpowiedzialności geograficznej Sił Zbrojnych RP dystrybuowane są, dla wojsk wysyłanych do realizacji zadań poza granicami kraju, za pośrednictwem komórki organizacyjnej poziomu strategicznego Sił Zbrojnych RP, właściwej w zakresie organizacji zabezpieczenia geograficznego Sił Zbrojnych RP. 4130. Obszar odpowiedzialności geograficznej Sił Zbrojnych RP określa NGP. 4131. Informacje o aktualności i rodzajach standardowych produktów kartograficznych zawarte są w raporcie GEOSTAR A, wydawanym raz w roku zgodnie z postanowieniami NGP. 4132. Sposób dokonywania zamówień materiałów geograficznych oraz zasady rozliczeń będą realizowane zgodnie z postanowieniami porozumień bilateralnych, zawartych pomiędzy służbami geograficznymi państw NATO, a instytucją określoną w Aneksie H NGP lub Biurem Hydrograficznym Marynarki Wojennej. W przypadku braku odpowiedniego porozumienia realizacja zamówień będzie dokonywana w oparciu o postanowienia Porozumienia Technicznego, w asortymencie i ilościach zgłoszonych w Zestawieniach Potrzeb oraz uzgodnionych we Wspólnych Porozumieniach Wdrożeniowych. 4133. Procedury składania zamówień ustala się w Porozumieniu Technicznym. 4134. Materiały geograficzne niejawne będą dostarczane zgodnie z właściwymi porozumieniami międzynarodowymi, dotyczącymi ochrony informacji. 4135. Przekazane dane geograficzne mogą być udostępniane stronom trzecim, jedynie za zgodą Punktu Kontaktowego. 90 4.10.2. Zasady uzyskiwania pozwoleń na wykonywanie zdjęć lotniczych 4136. Wykonywanie fotogrametrycznych zdjęć lotniczych wymaga zezwolenia Ministra Obrony Narodowej. 4137. Uzyskanie zgody na fotografowanie realizowane jest za pośrednictwem komórki organizacyjnej służby geograficznej poziomu strategicznego Sił Zbrojnych RP. 4138. Informacja o planowanych lotach fotogrametrycznych lub teledetekcyjnych powinna zostać przedstawiona nie później niż na miesiąc przed planowanym lotem, i powinna zawierać następujące dane: a) określenie rejonu fotografowania, b) rodzaj i typ urządzenia rejestrującego oraz typ statku powietrznego, c) planowane miejsce przetworzenia i przechowywania materiałów fotograficznych (bądź nośników numerycznych). 4139. Wykonane materiały nie mogą być udostępniane stronom trzecim bez zgody komórki organizacyjnej służby geograficznej poziomu strategicznego Sił Zbrojnych RP. 4.10.3. Wsparcie hydrometeorologiczne 4140. Wsparcie hydrometeorologiczne (według NATO: meteorologiczno- oceanograficzne – METOC) jest realizowane przez służby hydrometeorologiczne pracujące w sposób ciągły przy wykorzystaniu dedykowanych sieci wymiany informacji METOC NATO. 4141. Dane i produkty przygotowywane są zgodnie ze standardami Światowej Organizacji Meteorologicznej (WMO)26, Międzynarodowej Organizacji Lotnictwa Cywilnego (ICAO)27 oraz NATO. 26 27 WMO - World Meteorological Organization. ICAO - International Civil Aviation Organization 91 4142. Informacje standardowe (aktualne dane obserwacyjne, prognozy dla lotnisk, rutynowe prognozy dla rejonów) dostępne są na bieżąco w dedykowanych sieciach METOC. 4143. Rodzaj i zakres informacji niestandardowych, niezbędnych do wsparcia hydrometeorologicznego (METOC), realizowanego w ramach wsparcia przez państwo gospodarza, jest uzgadniany w procesie planowania HNS. 4144. Zamawianie informacji niestandardowych jest realizowane przez służby meteorologiczne sił zbrojnych państw wysyłających, w zależności od rodzaju operacji (ćwiczenia), poprzez komórki organizacyjne służby meteorologicznej poziomu strategicznego Sił Zbrojnych RP i komórki organizacyjne służby geograficznej poziomu strategicznego Sił Zbrojnych RP. 4.11. Rozliczanie szkód powstałych podczas pobytu lub przemieszczania się wojsk państw wysyłających przez terytorium państwa gospodarza 4145. Państwo wysyłające, pod warunkiem wzajemności, nie ponosi odpowiedzialności za szkody spowodowane w mieniu stanowiącym własność państwa gospodarza, użytkowanym przez jego siły zbrojne, wyrządzone przez wojska państwa wysyłającego albo żołnierzy lub personel cywilny tych wojsk, o ile szkody te zostały wyrządzone podczas realizacji celów określonych w zgodzie na pobyt wojsk państwa wysyłającego na terytorium państwa gospodarza. 4146. Organy państwa wysyłającego i państwa gospodarza współpracują w celu sprawnego przeprowadzenia postępowania roszczeniowego. 4147. Roszczenia uregulowane przez państwo gospodarza przedstawiane są do notyfikacji państwu wysyłającemu. 92 4.11.1. Rozliczanie szkód wyrządzonych przez wojska państw wysyłających na terytorium RP 4148. Roszczenia z tytułu szkód spowodowanych przez wojska państw wysyłających w innym mieniu, stanowiącym własność Skarbu Państwa, powstałe podczas realizacji celów określonych w zgodzie na ich pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, rozstrzygane są na drodze dyplomatycznej. 4149. Osoby fizyczne, osoby prawne i niepaństwowe jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej kierują roszczenia z tytułu szkód wyrządzonych przez wojska państw wysyłających albo żołnierzy lub personel cywilny tych wojsk do Ministra Obrony Narodowej. 4150. Organem właściwym do rozpatrzenia roszczenia z tytułu szkód wyrządzonych przez wojska państw wysyłających jest komisja powoływana przez Ministra Obrony Narodowej. 4151. Skład i tryb powoływania komisji oraz sposób jej działania określa Minister Obrony Narodowej w drodze rozporządzenia. 4.11.2. Rozliczanie szkód wyrządzonych przez siły zbrojne RP na terytorium państwa gospodarza 4152. Siły zbrojne oraz ich personel cywilny, a także członkowie ich rodzin mają obowiązek przestrzegać prawa państwa gospodarza. 4153. W przypadku roszczeń z tytułu szkód powstałych w mieniu państwa gospodarza, innym niż używane przez jego siły zbrojne, organem właściwym do ich rozpoznania jest arbiter, wybierany spośród obywateli państwa gospodarza, na mocy porozumienia między państwem wysyłającym a państwem gospodarzem. 4154. Roszczenia z tytułu szkód, wyrządzonych przez Siły Zbrojne RP realizujące zadania państwa wysyłającego w odniesieniu do osób trzecich, są wnoszone i rozpatrywane zgodnie z przepisami prawa państwa gospodarza, dotyczącymi jego sił zbrojnych. 93 4.12. Ochrona środowiska w czasie pobytu i przemieszczania wojsk sojuszniczych 4155. Realizacja celów prowadzonej operacji (ćwiczenia) musi uwzględniać przestrzeganie zasad ochrony środowiska oraz dążenie do minimalizacji strat ekologicznych. 4156. Dowódcy wszystkich szczebli organizacyjnych wojsk podczas prowadzenia operacji i ćwiczeń, obowiązani są podejmować wszelkie możliwe działania, mające na celu minimalizowanie negatywnego oddziaływania na środowisko. W przypadku wystąpienia takich zdarzeń są zobowiązani do przywrócenia poprzedniego stanu oraz do pokrycia wszelkich strat, które wystąpiły z tego tytułu. 4157. Działalność Ministerstwa Obrony Narodowej w zakresie ochrony środowiska odbywa się na zasadach określonych w polskim prawie ekologicznym. Siły Zbrojne RP podlegają wszelkim obowiązującym krajowym uregulowaniom formalno-prawnym w przedmiotowym zakresie. 4158. Plan ochrony środowiska, podczas prowadzenia wspólnych operacji i ćwiczeń, jest dokumentem dowódcy prowadzącego wspólną operację lub ćwiczenie i stanowi załącznik do planu operacji lub instrukcji planowania ćwiczenia. Dokument ten jest podstawą do organizowania procesu ochrony środowiska podczas prowadzenia wspólnej operacji lub ćwiczeń, dla których został opracowany. 4159. Plan ochrony środowiska wykonywany jest w formie opracowania tekstowograficznego, w którym przedstawia się zasady i sposoby ochrony środowiska. Odpowiedzialnym za opracowanie planu ochrony środowiska na każdym poziomie dowodzenia jest szef logistyki (równorzędny). 4160. Celem opracowania planu ochrony środowiska jest określenie: a) działań operacyjnych (szkoleniowych), które mogą mieć wpływ na środowisko, b) elementów środowiska, które mogą być naruszone w wyniku działań operacyjnych lub mogą mieć na te działania wpływ, c) potencjalnych skutków prowadzonej działalności, 94 d) skutecznych działań zapobiegawczych w celu zmniejszenia ryzyka zagrożenia środowiska oraz bezpieczeństwa i zdrowia ludzkiego, e) czynności mających na celu zapobieganie skażeniom i ochronę bogactw naturalnych oraz prowadzenie działań zapobiegawczych i rekultywacyjnych. 4161. W przypadku wykonywania zadań na terytorium RP na poligonie lub garnizonowym placu ćwiczeń zasadnicze informacje są uzyskiwane: a) z „Planu ochrony środowiska” lub „Planu przestrzennego użytkowania poligonu wojskowego (garnizonowego placu ćwiczeń)”, b) z planu ochrony przeciwpożarowej, opracowywanego dla danego ćwiczenia, na podstawie „Planu ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych poligonu”, c) od komendanta poligonu lub odpowiedzialnego za garnizonowy plac ćwiczeń w trakcie prowadzenia rekonesansu, w ramach przygotowania HNS lub innych uzgodnień, d) w Punktach Kontaktowych jednostek i komórek resortu obrony narodowej realizujących problematykę ochrony środowiska. 4162. Ogólne zasady, dotyczące ochrony środowiska podczas wykonywania zadań państwa gospodarza, w tym Punkty Kontaktowe właściwe w sprawach ochrony środowiska określa się w Porozumieniu Technicznym. Oprócz powyższych informacji, szczegóły dotyczące zastosowania odpowiednich lokalnych planów ochrony środowiska umieszcza się we Wspólnych Porozumieniach Wdrożeniowych. 4163. W przypadku wykonywania przez Siły Zbrojne RP zadań na terytorium państwa gospodarza, zasadnicze informacje uzyskujemy: a) z „Planu ochrony środowiska” lub „Planu przestrzennego użytkowania poligonu wojskowego (garnizonowego placu ćwiczeń)”, b) z planu ochrony przeciwpożarowej, c) od komendanta poligonu, ośrodka szkolenia poligonowego w trakcie prowadzenia rekonesansu i innych uzgodnień podczas przygotowania HNS, 95 d) określenia wymienione w lit. a) – c) obowiązują w Polsce, działając na terytorium innego państwa należy stosować ich lokalne odpowiedniki. 4164. W przypadku wykonywania zadań na terytorium państwa nie będącego członkiem Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego i nie będącego uczestnikiem programu Partnerstwa dla Pokoju, Szef Sztabu Generalnego WP, w okresie poprzedzającym wyjazd do rejonu operacji (ćwiczenia), wydaje wytyczne, z uwzględnieniem zadań z zakresu ochrony środowiska. 4.13. Współpraca cywilno-wojskowa w realizacji zadań HNS 4165. Współpraca cywilno-wojskowa (CIMIC) w głównej mierze jest ukierunkowana na określenie źródeł zasobów oraz zawarcie i przestrzeganie porozumień, które wspierają wzajemne relacje pomiędzy dowódcą NATO, organizacjami międzynarodowymi, organizacjami pozarządowymi oraz władzami cywilnymi i miejscową ludnością. Pomimo, że rola CIMIC w obszarze logistyki różni się od zadań wykonywanych w ramach realizacji zadań wsparcia przez państwo gospodarza, to jednocześnie stanowi ich uzupełnienie. Zadania realizowane w ramach HNS mają na celu zapewnienie siłom zbrojnym państw wysyłających cywilnej i wojskowej pomocy w postaci środków materiałowych, urządzeń, infrastruktury, usług i wsparcia administracyjnego. Zadaniem CIMIC jest udzielanie pomocy w uzyskaniu dostępu do powyższych świadczeń oraz zapewnienie warunków, aby korzystanie z zasobów państwa gospodarza nie zagrażało zabezpieczeniu potrzeb miejscowej ludności lub innych organizacji, zaangażowanych w operację (ćwiczenie). 4166. W przypadku niektórych operacji reagowania kryzysowego, zawarcie porozumienia w sprawie HNS przed rozpoczęciem operacji może okazać się niemożliwe. W takich sytuacjach komórka CJ4 (Grupa Koordynacyjna ds. HNS) powinna wystąpić do właściwej komórki CIMIC (CJ9) o pomoc, w zakresie: a) udziału w rekonesansach, które mogą być prowadzone na terytorium państw w rejonie przewidywanych działań, mając na celu gromadzenie 96 danych, wstępną ocenę sytuacji oraz ustanowienie relacji łączności i współdziałania z potencjalnymi państwami gospodarzami, b) uzyskania danych na temat ogólnego stanu i możliwości państwa gospodarza, dotyczących jego gospodarki, infrastruktury, opieki zdrowotnej i sieci komunikacyjnych, c) identyfikacji właściwych władz państwa gospodarza, zarówno tych, z którymi będą prowadzone negocjacje na szczeblu centralnym, jak i tych, z którymi będzie koordynowana realizacja wsparcia przez państwo gospodarza na szczeblach regionalnych i lokalnych, d) doradztwa w zakresie innych zawartych porozumień (przez państwa wysyłające, organizacje międzynarodowe lub pozarządowe), które mogą być sprzeczne z proponowanymi porozumieniami HNS, e) udzielenia pomocy w negocjowaniu porozumień HNS w zakresie dostarczania danych, dotyczących możliwości wsparcia i struktur rządowych państwa gospodarza, f) umożliwienia udziału w forum na rzecz koordynacji z organizacjami międzynarodowymi, pozarządowymi i/lub administracją państwa gospodarza. 4.14. Ochrona wojsk podczas realizacji zadań HNS 4167. Ochrona wojsk jest całokształtem podejmowanych i realizowanych przedsięwzięć zapewniających ochronę i obronę stanów osobowych, obiektów infrastruktury, sprzętu wojskowego i środków zaopatrzenia oraz systemów informatycznych, umożliwiających zachowanie swobody oraz efektywności działania sił w czasie pokoju, podwyższania gotowości obronnej państwa i w czasie wojny. 4168. Celem ochrony wojsk jest stworzenie warunków do zminimalizowania wrażliwości stanów osobowych, obiektów, sprzętu i środków zaopatrzenia na wszelkie zagrożenia oraz łagodzenie ich skutków w czasie pokoju, kryzysu i wojny, w celu zachowania posiadanych zdolności. 97 4169. Podmiotem ochrony wojsk, w ramach realizacji zadań HNS, są jednostki wojskowe państw wysyłających, będące pod narodowym lub sojuszniczym dowództwem, które są rozmieszczone, wykonują zadania lub przemieszczają się przez terytorium państwa gospodarza. 4170. Przedmiotem ochrony wojsk, w ramach realizacji zadań HNS, są siły i środki w ciągłej gotowości do stosownego rozwinięcia (częściowego lub pełnego – w zależności od potrzeb) w celu zapewnienia skutecznego bezpieczeństwa, ochrony i obrony sił oraz infrastruktury w razie zaistnienia sytuacji nadzwyczajnych (kryzysu lub wojny). 4 .14 .1.Odpo wiedzia lno ść za realizację p r zed s i ę wzięć o ch ro ny wo j s k 4171. Odpowiedzialność za realizację przedsięwzięć ochrony wojsk ponoszą: a) państwa członkowskie Sojuszu – w stosunku do sił własnych uczestniczących w operacjach sojuszniczych i wielonarodowych, b) państwo gospodarz - w stosunku do ochrony zewnętrznej rejonu zgrupowań sił sojuszniczych, dowództw NATO i ich elementów lub wydzielonego personelu na swoim terytorium - zgodnie z wytycznymi i priorytetami dowódcy NATO, a także ustaleniami zawartymi w stosownych porozumieniach międzynarodowych i planach operacyjnych, c) dowódcy wszystkich szczebli dowodzenia – w stosunku do podległych im wojsk, d) właściwe organy podsystemu pozamilitarnego – w zakresie realizacji zadań utrzymania porządku i bezpieczeństwa wewnętrznego oraz utrzymania infrastruktury komunikacyjnej. 4.14.2. Dowodzenie i zarządzanie ochroną wojsk 4172. Struktura systemu dowodzenia i zarządzania ochroną wojsk jest oparta na funkcjonującym systemie dowodzenia Siłami Zbrojnymi RP i zapewnia 98 zdecydowane działanie, prowadzące do osiągnięcia celów operacyjnych w najbardziej efektywny sposób. 4173. W każdym czasie dowódcy wszystkich szczebli dowodzenia, wraz ze swoimi sztabami, powinni realizować kierowanie ochroną wojsk poprzez stosowanie znormalizowanych procedur oraz posługując się wspólnym systemem informacyjnym i łączności. Procedury te umożliwią planowanie, organizowanie, koordynowanie, kierowanie oraz zabezpieczenie ochrony wojsk. 4174. Zarządzenia i rozkazy, dotyczące ochrony wojsk, kierowane przez wyższego dowódcę (przełożonego) do podległych dowódców (podwładnych), powinny zawierać zadania dla elementów (komponentów) sił zbrojnych, rodzajów wojsk lub ugrupowania operacyjnego, dostosowujące dowodzenie do każdej konkretnej operacji (ćwiczenia) oraz zaistniałego poziomu zagrożenia. 4175. Poprzez przekazanie podwładnym części kompetencji, umożliwiających im swobodę działania oraz podejmowanie optymalnych decyzji w zakresie wykorzystania sił i środków, zapewnione zostaje racjonalne i pełne wykorzystanie posiadanego potencjału, szczególnie w wypadku zaistnienia niespodziewanego rozwoju sytuacji. 4.14.3. Planowanie przedsięwzięć ochrony wojsk 4176. Planowanie przedsięwzięć ochrony wojsk jest integralną częścią każdego procesu planowania użycia wojsk na wszystkich poziomach dowodzenia. 4177. Celem planowania winno być określenie koncepcji użycia sił i środków do ochrony wojsk oraz sprecyzowanie struktury organizacyjnej i wykonawców przyjętej koncepcji. 4178. Planowanie ochrony wojsk powinno obejmować ustalenie celów, punktów ciężkości, zadań i sposobu ich realizacji, sposobów użycia oraz współdziałania sił i środków będących we własnej dyspozycji i niższych szczebli dowodzenia, organizacji dowodzenia, a także zakresu zabezpieczenia oraz wsparcia logistycznego oddziałów i pododdziałów. 99 4179. Problematyka ochrony wojsk zawarta jest w załączniku J do planu użycia wojsk, który dla potrzeb zmieniających się warunków, kierunków, charakteru oraz poziomów zagrożeń, powinien uwzględniać warianty zwiększania sił i środków, angażowanych do ochrony wojsk. 4180. Za planowanie przedsięwzięć wchodzących w zakres ochrony wojsk odpowiedzialny jest szef komórki operacyjnej sztabu. Na podstawie danych i informacji uzyskanych z komórki rozpoznania dokonuje on analizy poziomu zagrożeń i wspólnie z oficerem (specjalistą) ochrony wojsk przygotowuje specjalistyczne wytyczne planistyczne oraz czuwa nad właściwym adresowaniem wymagań dowódcy w stosunku do podległych wojsk. 100 LITERATURA Przy opracowywaniu dokumentu wykorzystano następujące publikacje: 1. STANAG 2034 LOG „Standardowe procedury wzajemnego wsparcia logistycznego w NATO”. 2. STANAG 3113 LOG „Zapewnienie wsparcia dla przybywającego personelu, samolotów i pojazdów”. 3. STANAG 3430 ACS „Wymagania w zakresie wzajemnych usług lotniczych”. 4. STANAG 7141 „Wspólna doktryna ochrony środowiska podczas operacji i ćwiczeń prowadzonych przez NATO”. 5. „Sojusznicza doktryna połączonej logistyki AJP-4 (A)”. 6. „Sojusznicza doktryna i procedury połączonego wsparcia przez państwo gospodarza AJP-4.5(A)”. 7. „Doktryna wielonarodowego połączonego centrum logistycznego AJP-4.6”. 8. „Sojusznicza doktryna połączonego wsparcia medycznego AJP-4.10”. 9. „MC 469 Polityka ochrony środowiska NATO”. 10. „MC 319/2 Kierunki i zasady logistyki NATO”. 11. „MC 334/2 Kierunki i zasady wsparcia przez państwo gospodarza w NATO”. 12. Regulamin Organizacyjny Ministerstwa Obrony Narodowej, stanowiący załącznik do zarządzenia Nr 5/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 20 lutego 2002 r. w sprawie regulaminu organizacyjnego Ministerstwa Obrony Narodowej (Dz. Urz. MON Nr 3 poz. 20, z 2003 r. Nr 11, poz. 118, z 2004 r. Nr 1, poz. 1 i Nr 11, poz.114 i z 2005 r. Nr 14, poz. 106). 13. „Zasady planowania operacyjnego w SZ RP (DD/3.5)”, sygn. Szt. Gen. 1553/2003. 14. „Instrukcja opracowywania, wydawania i dystrybucji wojskowych wydawnictw specjalistycznych i wewnętrznych w resorcie obrony narodowej”, sygn. Szt. Gen. 1515/99. 15. „Doktryna logistyczna Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (DD/4)”, sygn. Szt. Gen. 1566/2004. 101 16. „Doktryna narodowa - operacje połączone (OP/01)”, sygn. Szt. Gen. 800/2002. 17. „Zasady opracowywania dokumentów doktrynalnych w Siłach Zbrojnych RP”, sygn. Szkol. 801/2002. 18. Słownik terminów i definicji NATO – AAP-6. 19. Słownik skrótów używanych w NATO – AAP-15. 20. Ustawa z dnia 23 września 1999 roku o zasadach pobytu wojsk obcych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zasadach ich przemieszczania przez to terytorium (Dz.U. Nr 93, poz. 1063, z późn. zm.). 21. Umowa między Państwami-Stronami Traktatu Północnoatlantyckiego dotycząca statusu ich sił zbrojnych sporządzona w Londynie dnia 19 czerwca 1951 r. (Dz. U. z 2000 r. Nr 21, poz. 257). 22. Umowa między Państwami Stronami Traktatu Północnoatlantyckiego oraz innymi Państwami uczestniczącymi w Partnerstwie dla Pokoju o Statusie ich sił zbrojnych oraz jej Protokół dodatkowy (PdP SOFA), podpisane w Brukseli w dniu 19 czerwca 1995 r. (Dz. U. z 1998 r. Nr 97, poz. 605). 23. Decyzja Nr 297/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 listopada 2002 r. w sprawie określenia funkcji gestorów, centralnych organów logistycznych, a także użytkowników uzbrojenia i sprzętu wojskowego, środków bojowych i materiałowych w resorcie obrony narodowej. (Dz. Urz. MON Nr 22, poz. 188 oraz z 2004 r. Nr 17, poz. 183). 24. Ustawa z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416 z późn. zm.). 25. Ustawa z dnia 14 kwietnia 2000 roku o umowach międzynarodowych (Dz.U. Nr 39, poz. 443 oraz z 2002 r. Nr 216, poz. 1824). 26. Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o zasadach użycia lub pobytu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa (Dz. U. Nr 162, poz. 1117 oraz z 2004 r. Nr 210, poz. 2135). 27. Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie wojewódzkich sztabów wojskowych i wojskowych komend uzupełnień (Dz. U. Nr 66, poz. 613). 102 28. „Normy i katalog sprzętu kwaterunkowego”, sygn. Kwat. Bud. 116/97. 29. „Normy należności dla sprzętu pożarniczego”, sygn. Kwat. Bud. 110/90. 30. „Encyklopedia prawa” – wydawnictwo C.H. Beck Warszawa 2004. 31. Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP (podpisana przez Prezydenta RP w dniu 8 września 2003 roku). 32. Strategia Wojskowa RP (podpisana przez Prezydenta RP w dniu 22 października 2004 roku). 103 104 SŁOWNIK TERMINÓW I DEFINICJI Aktywacja sił - wynika z potrzeby rozwinięcia wojsk i jest inicjowana przez Radę Północnoatlantycką (NAC) za pomocą Dyrektywy Aktywacyjnej w celu zrealizowania planu operacyjnego (OPLAN). Dla zakończenia planowania w minimalnym czasie proces aktywacji sił powinien rozpocząć się przed zatwierdzeniem OPLAN i przebiegać równolegle z zatwierdzaniem koncepcji operacji – CONOPS, (MC133/3). Budżet HNS - środki finansowe zgromadzone w ramach budżetu wspólnego oraz wydzielone poza budżetem wspólnym przez państwo gospodarza w planie finansowym wydatki dysponenta budżetu finansującego udzielone wsparcie. Budżet wspólny - środki finansowe zgromadzone na wyodrębnionym rachunku bankowym dysponenta odpowiedzialnego za finansowe wsparcie realizacji zadań HNS, wydzielone przez państwo gospodarza i/lub państwa wysyłające przeznaczone na bezpośrednie sfinansowanie zadań wykonywanych na rzecz tych państw. Centralna Baza Danych na potrzeby HNS - system informatyczny umożliwiający gromadzenie, utrzymywanie i przetwarzanie informacji dotyczących krajowych zasobów przeznaczonych na zabezpieczenie realizacji zadań wynikających z obowiązków państwa gospodarza oraz umożliwiający opracowanie i uaktualnianie Katalogu Możliwości HNS. Centralny punkt kontaktowy HNS - organ wewnętrzny państwa, funkcjonujący na szczeblu strategicznym SZ RP odpowiadający za koordynację realizacji zadań wsparcia państwa gospodarza wykonywanych przez Rzeczpospolitą Polską na rzecz sił zbrojnych państw wysyłających uczestniczących w operacji (ćwiczeniu) prowadzonej przez NATO na jej terenie. Przeznaczony jest głównie do współpracy z Dowództwami NATO i państwami wysyłającym, a będąc organem wykonawczym Pełnomocnika MON ds. HNS, koordynuje zadania HNS w układzie zarówno militarnym, jak i pozamilitarnymi, (AAP - 6 ). Deklaracja intencji - dokument oznajmujący decyzję państwa wysyłającego o warunkach jego uczestnictwa w operacji lub ćwiczeniu i zasadach odbioru wsparcia realizowanego przez państwo gospodarza, ustalonych na podstawie Porozumienia 105 Ogólnego w sprawie HNS, zawartego pomiędzy wyznaczonym Dowódcą NATO i państwem gospodarzem, (AAP - 6). Dowódca NATO - wojskowy dowódca w systemie dowodzenia NATO, (AAP-6). Dowództwa NATO - dowództwa w strukturze dowodzenia Sojuszu Północnoatlantyckiego, (AAP-6). Dysponent budżetu - jednostka organizacyjna uprawniona do dysponowania środkami finansowymi (otrzymywania, przechowywania, wydawania i ich stosownego rozliczania) pochodzącymi z budżetu państwa. Grupa Koordynacyjna ds. HNS - organ Dowództwa Sił Połączonych odpowiadający za koordynację współdziałania pomiędzy siłami dowodzonymi przez NATO i państwem gospodarzem związanego z realizacją zadań wsparcia przez państwo gospodarza, (AAP - 6). Infrastruktura - to obiekty i urządzenia oraz instytucje usługowe niezbędne do należytego funkcjonowania działów gospodarki takich jak: budownictwo, gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa, gospodarka morska, łączność, transport. Infrastruktura wojskowa - to obiekty, urządzenia, sprzęt, materiały oraz struktury organizacyjne właściwych instytucji przeznaczonych do ich utrzymania i eksploatacji, konieczne do: 1) stałego, tymczasowego lub przejściowego rozmieszczenia żołnierzy i innych osób oraz jednostek i komórek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej, 2) magazynowania lub przechowywania urządzeń, uzbrojenia, środków materiałowych i sprzętu wojskowego. Infrastruktura telekomunikacyjna kraju - urządzenia telekomunikacyjne, oprócz telekomunikacyjnych urządzeń końcowych, oraz w szczególności linie, kanalizacje kablowe, słupy, wieże, maszty, kable, przewody oraz osprzęt, wykorzystywane do zapewnienia telekomunikacji. Kompensacja rozliczeń - bezgotówkowa forma rozliczenia pomiędzy kontrahentami, polegająca na wzajemnym bilansowaniu należności i zobowiązań. Koncepcja wymagań - dokument przygotowany przez państwa wysyłające i Dowódcę NATO, w którym wyszczególnia się ogólne funkcjonalne potrzeby 106 wsparcia. Koncepcja Wymagań służy za podstawę do opracowania Porozumienia Technicznego (TA), (AAP - 6 ). Konferencja tworzenia sił - to konferencja organizowana w przypadku występowania potrzeby angażowania wojsk z państw nie będących członkami Sojuszu w dowodzonej przez NATO operacji. Projekt zestawienia potrzeb, który odzwierciedla oferty państw i uszczegóławia proponowane do operacji zestawienie sił jest wypracowany w wyniku przeprowadzenia dwufazowych rozważań. Pierwsza faza ogranicza się do udziału jedynie członków NATO wydzielających wojska, druga do udziału państw niebędących członkami Sojuszu. Po dokonaniu wstępnej akceptacji ofert przedstawionych przez państwa z poza Sojuszu, Sekretarz Generalny przesyła im formalne zaproszenie celem włączenia ich w proces wojskowo – politycznych konsultacji i proces kształtowania decyzji (MC 133/3). Logistyka - dyscyplina naukowa o planowaniu i realizacji przemieszczenia oraz utrzymania wojsk. W najbardziej zwięzłym znaczeniu są to te aspekty działalności wojskowej, które dotyczą: 1) projektowania i rozwoju, pozyskiwania, przechowywania, przemieszczenia, dystrybucji, utrzymania i eksploatacji, ewakuacji i zbywania uzbrojenia i sprzętu wojskowego oraz środków bojowych i materiałowych; 2) transportu stanów osobowych; 3) pozyskiwania lub budowy, utrzymania, użytkowania i zbywania obiektów; 4) pozyskiwania lub świadczenia usług; 5) zabezpieczenia medycznego, (AAP - 6). Łączność - nadawanie, odbiór lub transmisja informacji, niezależnie od ich rodzaju, za pomocą przewodów, poczty, fal radiowych bądź optycznych lub innych środków wykorzystujących energię elektromagnetyczną. Narodowe wskaźniki kosztów - wyrażone w liczbach procentowych wartości odzwierciedlające udział państw wysyłających i państwa gospodarza w tworzeniu budżetu wspólnego oraz podziale kosztów wspólnych, ustalone według kryteriów określonych w Porozumieniu Technicznym. Narodowy Element Wsparcia - organizacja narodowa lub działalność wspierająca siły narodowe działające poza granicami kraju. Narodowy Element Wsparcia podlega 107 władzom państwa wysyłającego. Jego zadaniem jest zapewnienie specyficznego, narodowego wsparcia dla jednostek oraz wsparcie ogólne w części zastrzeżonej narodowo, (DD/4). Normy europejskie sprzętu medycznego - dokumenty normatywne stosowane na zasadzie dobrowolności, powszechnie dostępne i zaakceptowane przez uznaną jednostkę normalizacyjną. Norma ustala zasady, wytyczne lub charakterystyki dotyczące różnej działalności i jej wyników jest zatwierdzana na zasadzie konsensu, przeznaczona do powszechnego i wielokrotnego stosowania, zaakceptowana przez wszystkie zainteresowane strony jako korzyść dla wszystkich i wprowadza kodeks dobrej praktyki i zasady racjonalnego postępowania przy aktualnym poziomie techniki. Celem normy jest ułatwienie realizacji zadań wynikających z potrzeb społecznych i gospodarczych poprzez tworzenie wzorcowych rozwiązań. Normy należności sprzętu kwaterunkowego - „Normy i katalog sprzętu kwaterunkowego”, sygn. Kwat. Bud. 116/97. Normy należności sprzętu pożarniczego - „Normy należności sprzętu pożarniczego dla straży pożarnych, nieruchomości oraz wojskowego sprzętu technicznego”, sygn. Kwat. Bud. 110/90. Nota o Akcesji - dokument przedstawiający decyzję uczestnictwa państwa wysyłającego w operacji/ćwiczeniu oraz odbiorze wsparcia ze strony państwa gospodarza, realizowanego na podstawie postanowień Porozumienia Ogólnego, zawartego pomiędzy wyznaczonym Dowódcą NATO a państwem gospodarzem. Ustanowienie dwustronnego porozumienia następuje poprzez przedłożenie przez państwo wysyłające Noty o Akcesji, (AAP - 6). Ochrona wojsk - całokształt środków i przedsięwzięć podejmowanych w celu zmniejszenia poziomu narażenia ludzi, obiektów, sprzętu i prowadzonych operacji przed wszelkimi zagrożeniami i w każdej sytuacji, w celu zapewnienia swobody działania i skuteczności operacyjnej wojsk, (AJP 4.5A). Operacja militarna - to całokształt uzgodnionych i wzajemnie powiązanych działań prowadzonych przez komponenty RSZ, rodzaje wojsk - wspartych logistycznie, (DD/3). 108 Operacja niemilitarna - to całokształt uzgodnionych i wzajemnie powiązanych działań prowadzonych w ramach reagowania kryzysowego przez siły wojskowe, policyjne i inne (organizacje humanitarne i pozarządowe) wspierane działaniami dyplomatycznymi, (DD/3). Operacja reagowania kryzysowego - to działania militarne prowadzone jako reakcja na istniejący albo rozwijający się kryzys w ramach Artykułu 5 Traktatu Północnoatlantyckiego i poza nim, (MC 133/3). Operacja połączona - to całokształt przedsięwzięć militarnych i niemilitarnych planowanych przez kierownictwo strategiczne i realizowanych przez jednolite dowództwo operacyjne dla osiągnięcia celu strategicznego (uzyskania rozstrzygnięcia). W tego typu operacji biorą udział komponenty co najmniej dwóch rodzajów Sił Zbrojnych. Mogą w niej uczestniczyć również instytucje i organizacje pozamilitarne, (OP/01). Operacja sojusznicza - to skoordynowane w czasie i przestrzeni działania, w których uczestniczą komponenty minimum dwóch rodzajów sił zbrojnych z państw Sojuszu. Obejmują one operacje wojenne obrony jednego z państw NATO, całego Sojuszu wynikające z Art. 5 lub wynikające spoza tego artykułu. Celem operacji sojuszniczej będzie osiągnięcie końcowego rezultatu zamierzonego działania komponentów wydzielonych z sił sojuszniczych w rozbiciu określonego zgrupowania sił przeciwnika lub rozwiązania zaistniałej sytuacji kryzysowej, (DD/3). Operacje wielonarodowe – to skoordynowane w czasie i przestrzeni działania, w których biorą udział komponenty minimum z dwóch rodzajów sił zbrojnych różnych państw. Obejmują operacje prowadzone jako operacje reagowania kryzysowego (spoza Art. 5). Celem wielonarodowej operacji połączonej jest osiągnięcie końcowego rezultatu zamierzonego działania komponentów wydzielonych z różnych państw w rozwiązaniu różnorakich sytuacji kryzysowych, (DD/3). Operacja wielonarodowych połączonych sił zadaniowych - to skoordynowane w czasie i przestrzeni działania sił z co najmniej dwóch państw oraz składające się z co najmniej dwóch rodzajów Sił Zbrojnych, prowadzących wspólne działania 109 wojskowe (militarne lub pozamilitarne), w zróżnicowanym środowisku, na różnych kierunkach dla osiągnięcia zamierzonego celu operacji, (OP/01). Operacyjny poziom dowodzenia - pośrednio realizuje osiąganie celów strategicznych poprzez przygotowanie, organizację i przeprowadzenie operacji. W operacjach połączonych siły i środki różnych rodzajów wojsk łączy się w jedną zsynchronizowaną, zadaniowo spójną całość (DD/3). Organy administracji publicznej - to organy administracji rządowej (naczelne, centralne i terenowe) oraz organy samorządu terytorialnego. Rozumie się przez to ministrów, centralne organy administracji rządowej, wojewodów, działające w ich lub we własnym imieniu inne terenowe ograny administracji rządowej (zespolonej i niezespolonej), organy jednostek samorządu terytorialnego oraz organy i podmioty powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw indywidualnych, rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych, (Kodeks Postępowania Administracyjnego, art. 5 §2 pkt 3). Organy obrony cywilnej - centralnym organem administracji rządowej w sprawach obrony cywilnej jest Szef Obrony Cywilnej Kraju, podlega on ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych. Terenowymi organami obrony cywilnej są wojewodowie, starostowie, wójtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast). Państwo gospodarz - państwo, które przyjmuje wojska i/lub środki materiałowe sojuszniczych sił zbrojnych i organizacji rozmieszczanych i wykonujących działania na terytorium tego państwa lub przez nie przemieszczających się, (MC 334/1). Państwo wysyłające - państwo biorące udział w operacji poza granicami swojego terytorium. Rozwijające swoje siły, materiały lub komponenty w siłach wielonarodowych i wnioskujące o wsparcie państwa gospodarza lub inne wsparcie podczas przegrupowania lub działania na terytorium państwa gospodarza, (MC 319/2). Personel certyfikowany (wykwalifikowany) - jest to personel wojskowej służby zdrowia posiadający odpowiednie specjalistyczne wykształcenie medyczne potwierdzone dyplomem lub certyfikatem ukończenia odpowiednich szkoleń lub studiów uprawniających do udzielania i wykonywania określonych czynności związanych z udzielaniem pomocy medycznej. (np.: dyplom specjalisty lub ratownika medycznego). 110 Planowanie obronne - to całokształt przedsięwzięć planistycznych związanych z ustaleniem zadań na rzecz obronności, sposobów przygotowania i zasad funkcjonowania całego aparatu państwowego, sił zbrojnych, gospodarki narodowej, organizacji politycznych i społecznych oraz ludności na okres bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i wojny, (Leksykon Wiedzy Wojskowej, MON wydanie I, sygn.52357). Planowanie obronne w państwie - ustalanie sposobów wykonywania zadań obronnych oraz wykorzystania w tym celu niezbędnych sił i środków, obejmujące planowanie operacyjne i programowanie obronne. Planowanie operacyjne (w Siłach Zbrojnych) - zespół przedsięwzięć planistycznoorganizacyjnych, ukierunkowanych na przygotowanie i zorganizowanie określonych zamierzeń przez siły zbrojne, w okresie pokoju, kryzysu (zagrożenia bezpieczeństwa państwa) i wojny. Wiąże się z podejmowaniem decyzji dotyczących działań wojsk, rozwiązywaniem zasadniczych problemów ich użycia w operacji oraz współdziałania i wszechstronnego zabezpieczenia. W planowaniu operacyjnym wcześniej określone cele strategiczne przekładane są na zbiór wymaganych zadań i działań, (DD/3.5). Planowanie operacyjne (organów administracji rządowej i samorządowej) ustalanie określonych czynności dotyczących przygotowania i działania organów administracji rządowej i organów samorządu terytorialnego w warunkach zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny, ujętych w formie zestawów zadań operacyjnych, a także sił i środków niezbędnych do ich wykonania. Planowanie Sił Zbrojnych RP - to istotny element narodowego planowania obronnego, mającego na celu przygotowanie sił zbrojnych do realizacji misji i zadań wynikających ze strategii bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. Uwzględnia ono także potrzeby zabezpieczenia dostępności i zdolności narodowych sił zbrojnych do realizowania Koncepcji Strategicznej NATO. W procesie planowania łączy się aspekty narodowe i sojusznicze, z zachowaniem suwerenności do podejmowania decyzji przez polskie władze, (Strategia Wojskowa RP – Październik 2004). Połączony Komitet Koordynacyjny ds. HNS - komitet tworzony doraźnie przez państwo gospodarza i Dowódcę Operacyjnego NATO, których przedstawiciele 111 wspólnie mu przewodniczą. W jego skład wchodzą upoważnieni przedstawiciele wszystkich państw wysyłających, państwa gospodarza i Dowódcy NATO. Na swoich posiedzeniach opracowuje niezbędne porozumienia uzupełniające w sprawie sposobu wykonywania zadań, dotyczących wsparcia przez państwo gospodarza takie jak TA oraz JIA, (AJP-4.5A). Postępowanie roszczeniowe - działanie będące następstwem poczynionych szkód w wyniku świadczenia HNS. Procedury roszczeniowe prowadzone są zgodne z ustaleniami NATO SOFA oraz PdP SOFA, a dochodzenia prowadzone są przez wspólną komisję roszczeniową, w skład której wchodzą członkowie państwa gospodarza oraz państwa lub dowództwa, które mogą być odpowiedzialne za szkodę będącą przedmiotem roszczenia, (AJP-4.5A). Poziom pomocy medycznej - określony zakres pomocy medycznej. Proces identyfikacji sił - w lotnictwie to ustalenie przynależności samolotów i bezpilotowych środków napadu powietrznego do danego państwa i jego sił zbrojnych. Podstawę identyfikacji stanowi rozpoznanie radiolokacyjne. W celu identyfikacji wszystkie samoloty własnych sił zbrojnych wyposażone są w aparaturę radiolokacyjną umożliwiającą ich zidentyfikowanie, a loty lotnictwa są ściśle regulowane określonymi przepisami, które umożliwiają śledzenie ruchu samolotów, (Leksykon Wiedzy Wojskowej, MON wydanie I, sygn.52357). Programowanie obronne - ustalanie zakresu przygotowań obronnych na sześcioletni okres planistyczny rozpoczynający się w roku nieparzystym, ujętych w formie przedsięwzięć rzeczowo - finansowych, które mają być wykonane w czasie pokoju w celu utrzymania i rozwoju potencjału obronnego państwa oraz przygotowania sił zbrojnych i organów administracji. Prośba o Aktywację - to prośba kierowana przez Dowódców Strategicznych do władz zainteresowanych państw o formalne przedstawienie swoich propozycji w “Zestawieniu Wojsk” w nawiązaniu do potrzeb określonych w “Zestawieniu Potrzeb”, (MC 133/3). Przedsiębiorca telekomunikacyjny - przedsiębiorca lub inny podmiot uprawniony do wykonywania działalności gospodarczej na podstawie odrębnych przepisów, który 112 wykonuje działalność gospodarczą polegającą na dostarczaniu sieci telekomunikacyjnych, udogodnień towarzyszących lub świadczeniu usług telekomunikacyjnych. Rezerwa ogólna budżetu państwa - rezerwa środków finansowych w budżecie państwa tworzona do wysokości ustalonej w ustawie o finansach publicznych, pozostająca w dyspozycji Rady Ministrów. Rok budżetowy - okres równy rokowi kalendarzowemu (od 01 stycznia do 31 grudnia), w którym następuje wykonanie budżetu państwa wyrażające się realizacją dochodów i wydatków przydzielonych dysponentom budżetu, zgodnie z postanowieniami ustawy budżetowej opracowywanej na każdy rok budżetowy. Siły sojusznicze - ogół sił zbrojnych wydzielonych przez państwa związane ze sobą umową o wzajemnej pomocy wojskowej, przeznaczonych do wykonywania wspólnych zadań na określonym obszarze działań wojennych. Mogą uczestniczyć w tych działaniach pod wspólnym dowództwem sojuszniczym lub wykonywać zadania pod kierownictwem dowództw narodowych, które uwzględniają między sobą zasadnicze przedsięwzięcia o charakterze strategiczno-operacyjnym. Siły zbrojne - wszystkie komponenty sił dowodzone przez NATO, tzn. Siły Reagowania, Główne Siły Obronne lub Siły Wzmocnienia, zarówno w układzie narodowym, jak i wielonarodowym, obejmujące cały personel, zwierzęta, uzbrojenie i sprzęt wojskowy oraz środki materiałowe i zaopatrzenia, łącznie z komponentami cywilnymi tych sił, stosownie do określeń zawartych w umowie NATO SOFA i Protokółach Paryskich. Termin “siły zbrojne” obejmuje także komponenty wojskowe i cywilne z państw niebędących członkami NATO, których rządy ratyfikowały Porozumienie pomiędzy Państwami-Stronami Traktatu Północnoatlantyckiego, a innymi państwami uczestniczącymi w Partnerstwie dla Pokoju w zakresie Statusu ich Sił oraz Protokółów Dodatkowych do umów NATO SOFA i PdP SOFA. Termin “siły zbrojne” obejmuje również statki, samoloty, pojazdy, zapasy, sprzęt, amunicję i żywność oraz wszystkie powietrzne i morskie zasoby transportowe wraz z ich służbami wsparcia. Strategiczny poziom dowodzenia - stanowi płaszczyznę, na której kraj lub grupa krajów określa narodową lub sojuszniczą strategię bezpieczeństwa i gromadzi niezbędne dla jej realizacji środki; zabezpiecza osiągnięcie zakładanych celów 113 politycznych w taki sposób, aby określone zadania w zakresie użycia środków militarnych były wykonalne, (DD/3). Straty ekologiczne - negatywne skutki i zjawiska powstałe w czasie prowadzenia misji (ćwiczenia), spowodowane zanieczyszczeniem środowiska lub niekorzystnym przekształceniem naturalnego ukształtowania terenu. Stanowią powód uszczerbku w czyimś mieniu lub na czyimś zdrowiu lub też uniemożliwiają optymalne wykorzystanie walorów środowiska. Nie są wynikiem katastrofy ekologicznej. System obronny państwa – stanowią go wszystkie, wzajemnie powiązane funkcjonalnie, siły i środki realizujące zadania obronne, które są odpowiednio do tych zadań zorganizowane, utrzymywane i przygotowywane. Systemy łączności - systemy łączności przygotowane do wykorzystania na potrzeby obronne (resortowe sieci telekomunikacyjne, sieci telekomunikacyjne przedsiębiorców telekomunikacyjnych, dedykowane sieci telekomunikacyjne, infrastruktura operatorów pocztowych, wojskowa poczta polowa, poczta specjalna i poczta kurierska). Środki budżetowe - środki finansowe pochodzące z budżetu państwa oraz inne wartości materialne nabyte przez dysponentów budżetu z tych środków. Środki narodowe - środki finansowe państw wysyłających i państwa gospodarza wnoszone do budżetu wspólnego lub angażowane w bezpośrednie finansowanie zadań wsparcia organizowanego we własnym zakresie. Świadczenia osobiste - rodzaj świadczeń na rzecz obrony polegających na wykonaniu różnego rodzaju prac doraźnych na rzecz przygotowania obrony Państwa. Obowiązek świadczeń osobistych może obejmować również obowiązek użycia posiadanych narzędzi prostych, tj. podręcznych przedmiotów, które osoba wzywana w ramach świadczeń osobistych może zabrać ze sobą (np.: łopata, piła, torba lekarska itp.), natomiast w stosunku do kurierów – także posiadanych środków transportowych. Obowiązek świadczeń osobistych może być nałożony na osoby, które ukończyły 16 lat, a nie przekroczyły 60 roku życia z wyłączeniem osób zwolnionych z tego obowiązku z mocy art. 206a ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2004r. Nr 241, poz. 2416, z późn. zm.). Uprawnione do nakładania tego obowiązku w drodze decyzji administracyjnej są terenowe organy administracji samorządowej (wójt, burmistrz, prezydent miasta). 114 Świadczenia rzeczowe - rodzaj świadczeń na rzecz obrony polegający na oddaniu do użytkowania posiadanych nieruchomości lub rzeczy ruchomych dla potrzeb związanych z realizacją przygotowania obrony Państwa. Obowiązek świadczeń rzeczowych może być nałożony na urzędy i instytucje państwowe oraz przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne, a także osoby fizyczne z wyłączeniem rzeczy i nieruchomości, o których mowa w art. 208 ust. 4 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2004r. Nr 241, poz. 2416, z późn. zm.). Uprawnionymi do nakładania obowiązku świadczeń rzeczowych są terenowe organy administracji samorządowej (wójt, burmistrz, prezydent miasta). Taktyczny poziom dowodzenia - polega na dowodzeniu bezpośrednio dzałaniami militarnymi i niemilitarnymi, w zależności od misji, zadań i sytuacji danego ugrupowania taktycznego; zabezpiecza osiąganie przede wszystkim celów taktycznych, a poprzez nie i operacyjnych; taktyczny poziom dowodzenia może realizować zadania przewidziane dla poziomu operacyjnego, jeżeli osiągane cele mają ważny charakter strategiczny lub operacyjny, (DD/3). Urządzenia telekomunikacyjne - urządzenia elektryczne lub elektroniczne przeznaczone do zapewnienia telekomunikacji. Wniosek o Zapewnienie HNS - pismo lub inna wiadomość, w której zgłasza się potrzebę otrzymania wsparcia ze strony państwa gospodarza, mającego na celu zabezpieczenie ćwiczenia lub operacji prowadzonej przez NATO, (AJP 4.5A). Wojskowa jednostka budżetowa - jednostka organizacyjna resortu obrony narodowej, która pokrywa wydatki bezpośrednio z budżetu państwa, a pobrane dochody odprowadza na rachunek dochodów budżetu państwa. Wojskowy system telekomunikacyjny - zbiór urządzeń i linii telekomunikacyjnych, metod i procedur przekazywania informacji dla potrzeb Ministerstwa Obrony Narodowej oraz Sił Zbrojnych RP za pomocą przewodów, fal radiowych bądź optycznych lub innych środków wykorzystujących energię elektromagnetyczną, zarządzanych przez organizatora wojskowego systemu telekomunikacyjnego. Wspólna obrona - funkcja NATO wynikająca z podpisanego Traktatu Północnoatlantyckiego (art. 3 i 5, Dz.U. z 2000 r. Nr 87, poz. 970) polegająca na 115 udzielaniu oraz utrzymywaniu i rozwijaniu przez państwa - strony indywidualnej i zbiorowej zdolności do odparcia zbrojnej napaści, a następnie udzieleniu, w zakresie jakim uzna za konieczne, pomocy państwu - stronie (stronom) na które miała miejsce agresja z użyciem siły zbrojnej włącznie. Zachowanie tej funkcji przez NATO jest podstawową gwarancją stabilności i zabezpieczeniem przed możliwością pojawienia się bezpośrednich zagrożeń militarnych (DD/3). Współpraca cywilno - wojskowa (CIMIC) - jest to zespół przedsięwzięć, realizowanych w ramach wsparcia misji, obejmujący koordynację i współdziałanie pomiędzy dowódcą NATO, a podmiotami cywilnymi, przez które rozumie się ludność cywilną, władze lokalne oraz agencje i organizacje międzynarodowe, rządowe i pozarządowe, działające w obszarach ich kompetencji i odpowiedzialności (MC 411/1). Zabezpieczenie logistyczne - wsparcie zapewniane siłom bojowym, głównie w obszarze logistyki i administracji, (AAP - 6 & MC 319/1). Zabezpieczenie medyczne - jest to całokształt przedsięwzięć wojskowej służby zdrowia mający na celu zachowanie zdolności do walki i ochrony zdrowia żołnierzy, udzielanie we właściwym czasie pomocy medycznej rannym i chorym, ich ewakuację i leczenie prowadzące do przywrócenia im zdolności bojowej lub maksymalnego zmniejszenia ich inwalidztwa oraz dla zapobieżenia powstawania i szerzenia się zachorowań w wojsku. Zabezpieczenie medyczne w szczególności obejmuje planowanie, organizację i kierowanie służbą zdrowia, wykonywanie przedsięwzięć leczniczo - ewakuacyjnych, sanitarnohigienicznych, przeciwepidemicznych i nadzoru weterynaryjnego, w tym rozpoznania medycznego, ochrony wojsk przed bronią masowego rażenia, zaopatrywania i logistyki medycznej. Zadania obronne - zadania wykonywane przez organy administracji publicznej i przedsiębiorców w ramach przygotowań obronnych państwa, wynikające z obowiązujących aktów normatywnych. Zasoby obronne - zasób dóbr, sił i środków będących w dyspozycji państwa, przygotowywany w czasie pokoju i przewidziany do wykorzystania na cele obronne w czasie zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny. Zasoby obronne występują w wymiarze osobowym, rzeczowym i finansowym. 116 Zestawienia Potrzeb - dokument przygotowywany przez państwa wysyłające lub dowódcę NATO, zawierający ogólny wykaz sił i środków planowanych do rozmieszczenia lub przemieszczenia na terytorium państwa gospodarza, wraz z zestawieniem infrastruktury, środków materiałowych i usług, których te siły będą potrzebować podczas pobytu/przemieszczenia na terytorium państwa gospodarza. W miarę posiadanej przez państwa wysyłające wiedzy wykazy potrzeb umieszczone w załącznikach powinny uwzględniać wszelkie ograniczenia/niedobory występujące w zakresie zabezpieczenia wsparcia przez państwo gospodarza, (AJP 4.5(A). Zwrot w naturze - forma rozliczenia polegająca na zwrocie przez odbiorcę otrzymanych wcześniej składników majątkowych od dostawcy. 117
