Ocena przydatności wód do bytowania ryb w warunkach

Ocena przydatności wód do bytowania ryb w warunkach naturalnych
w rzekach województwa podkarpackiego badanych w 2006 roku
Podstawa prawna oceny: rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 roku
w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb
w warunkach naturalnych (Dz.U.2002.176.1455)
Zgodnie z wykazami użytkowymi wód, opracowanymi przez RZGW w Krakowie, wody rzek
województwa podkarpackiego przeznaczone są zarówno do bytowania ryb łososiowatych, jak
i karpiowatych. Oznacza to, że wszystkie wody wymienione w wykazach powinny spełniać bardziej
rygorystyczne wymagania określone dla ryb łososiowatych.
Rozporządzenie Ministra Środowiska definiuje wymagania, jakim powinny odpowiadać wody
wyznaczone dla ryb łososiowatych i karpiowatych, częstotliwość pobierania próbek wody oraz metody
badań i sposób oceny jakości wód. Wody dla ryb łososiowatych oznaczają wody, które stanowią lub
mogą stanowić środowisko życia ryb należących do gatunków takich jak: łosoś (Salmo salar), pstrąg
(Salmo trutta), lipień (Thymallus thymallus) oraz ryb z rodziny Coregonidae (Coregonus). Wody dla ryb
karpiowatych to wody, które stanowią lub mogą stanowić środowisko życia populacji ryb należących do
rodziny karpiowatych (Cyprinidae) lub innych gatunków, takich jak szczupak (Esox lucius), okoń (Perca
fluviatilis) oraz węgorz (Anguilla anguilla).
Woda spełnia wymagania określone dla środowiska naturalnego bytowania ryb, jeśli:
− w 95% próbek zostały spełnione wymagania dotyczące tej wody w zakresie wskaźników: wartości
pH, BZT5, amoniaku, azotu amonowego, azotynów, całkowitego chloru pozostałego, cynku
ogólnego i miedzi rozpuszczonej; jeśli próbki pobierane były z częstotliwością mniejszą niż raz
w miesiącu, wówczas wymagania dotyczące tych wskaźników muszą być spełnione w każdej
próbce,
− wymagania dotyczące temperatury były spełniane w okresach stanowiących łącznie co najmniej
98% czasu,
− w 50% próbek zostały spełnione wymagania w zakresie tlenu rozpuszczonego,
− zostało spełnione wymaganie dotyczące średniorocznej wartości zawiesiny ogólnej.
Dokonując obliczeń do oceny, nie uwzględnia się wyników analiz niespełniających wymagań,
jeżeli naruszenie wymagań nastąpiło na skutek powodzi lub innych klęsk żywiołowych. Przy
wyznaczaniu średniorocznej wartości zawiesiny ogólnej, dopuszcza się pominięcie wyników analiz
z próbek pobranych podczas wyjątkowych warunków pogodowych, takich jak intensywne opady
atmosferyczne, intensywne topnienie śniegu oraz susza. Przy zaliczaniu wód do określonego
środowiska bytowania ryb dopuszcza się odstępstwa od wymagań określonych w rozporządzeniu
wyłącznie w przypadkach, gdy wymagania te nie są spełniane na skutek naturalnego wzbogacania
wody w pewne substancje.
W 2006 roku ocenie przydatności wód do bytowania ryb w województwie podkarpackim
poddano 27 cieków w 77 punktach pomiarowych. Wyniki oceny przedstawiono na mapce i w tabelach:
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
ƒ
mapka (nr punktu na mapce wg tabeli punktów pomiarowo-kontrolnych monitoringu jakości rzek)
tabela wyników - RZEKA WISŁA I DOPŁYWY
tabela wyników - RZEKA WISŁOKA I DOPŁYWY
tabela wyników - RZEKA SAN I DOPŁYWY
tabela wyników - RZEKA WISŁOK I DOPŁYWY
tabela wyników - RZEKA STRWIĄŻ
Zakres danych tabelarycznych obejmuje również wartości minimalne, maksymalne oraz średnie
wskaźników jakości wód, które zadecydowały o wyniku oceny.
Na podstawie badań stwierdzono, że w punkcie pomiarowym Rajskie, położonym na rzece San
na dopływie do zbiornika zaporowego Solina, spełnione były wymagania jakości określone dla ryb
łososiowatych
i karpiowatych. W 7 punktach (9,1% łącznej ilości punktów pomiarowych) wody oceniono jako przydatne
dla bytowania ryb karpiowatych. Punkty te rozmieszczone są górnych biegach: Wisłoki (2 punkty), Sanu
(2 punkty) i Wisłoka (1 punkt) oraz w dolnych biegach Solinki i Osławy (zlewnia Sanu). W pozostałych
punktach pomiarowych, stanowiących 89,6% ogółu punktów sieci monitoringowej, woda nie spełniała
kryteriów określonych w rozporządzeniu.
Wskaźnikami degradującym wody najczęściej były: azotyny (97,3% punktów pomiarowych),
fosfor ogólny (71,1% punktów pomiarowych), azot amonowy (40,8% punktów pomiarowych), niejonowy
amoniak (26,3% punktów pomiarowych), BZT5 (17,1% punktów pomiarowych), tlen rozpuszczony
(10,5% punktów pomiarowych).