9. TURYSTYKA I REKREACJA 9.1. BAZA
Transkrypt
9. TURYSTYKA I REKREACJA 9.1. BAZA
45 Strategia Rozwoju Gminy Kampinos do 2020 roku 9. TURYSTYKA I REKREACJA 9.1. BAZA TURYSTYCZNA Dziedzictwo kultury gminy, bogata historia, dobre położenie, wybitne walory przyrodnicze i dobre skomunikowanie oraz obecność licznych zabytków, stanowią pomyślne warunki do rozwoju wszelkich form wypoczynku i rekreacji dla mieszkańców gminy i Warszawy. Pomimo korzystnych warunków środowiskowych oraz występowania obiektów mogących pełnić funkcje rekreacyjne, brak jest odpowiednich zorganizowanych ośrodków turystyki i rekreacji kwalifikowanej, zarówno dla potrzeb gminy jak i potrzeb ponad lokalnych. Na terenie Gminy Kampinos niezbędne jest utworzenie weekendowego miejsca rekreacji, o wielonurtowym programie: • • • • • • trasy turystyczne piesze i rowerowe, miejsca biwakowe, restauracje, miejsca parkingowe ścieżki dydaktyczne, program gastronomiczny w tym sezonowy sportowy program ekskluzywny program kulturalno dydaktyczny – muzyka, teatr niekwalifikowany wypoczynek letni, nadwodny – trawiaste plaże rozbudowa bazy gastronomicznej i hotelowej WOJEWÓDZTWO MAZOWIECKIE W LATACH 1995, 1998 I 1999 WYSZCZEGÓLNIENIE 1995 1998 1999 381 422 400 45 62 67 Miejsca noclegowe (stan w dniu 31 VII) na 10 tys. ludności 72,6 75,1 69,6 Korzystający z noclegów na 1000 ludności 338,2 366,0 281,3a BAZA NOCLEGOWA TURYSTYKI Obiekty turystyczne (stan w dniu 31 VII) w tym hotele 9.2 ATRAKCJE TURYSTYCZNE Na terenie Gminy Kampinos istnieje znaczna ilość stanowisk archeologicznych. W stosunku do obszarów stanowisk archeologicznych – wpisanych do rejestru zabytków i objętych ochroną konserwatorką należy przyjąć, że ochrona bezwzględną należy otoczyć stanowisko nr 56-60111 – kurhan starożytny we wsi Strzyżew. Ponadto na terenie gminy znajduje się znaczna ilość obiektów zabytkowych: KAMPINOS - wieś położona na południowym skraju Parku Kampinoskiego, sąsiadująca ze wschodu z Lesznem. W okolicy można zobaczyć: © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK 46 Strategia Rozwoju Gminy Kampinos do 2020 roku • • • drewniany kościół parafialny Wniebowzięcia NMP w stylu polskiego baroku z lat 1773-82, klasycystyczny dwór z 2. połowy XIX w., (niestety niedostępny dla zwiedzających) puszcza Kampinoska - Kampinoski Park Narodowy w Granicy ośrodek dydaktyczny im. Jadwigi i Romana Kobendzów ze skansenem i muzeum przyrodniczym KPN GRANICA - wieś położona na północny zachód od Kampinosu. W Granicy możemy zobaczyć: • • • • • • w leśniczówce z 1927 r. - Muzeum KPN głaz poświęcony twórcom KPN: państwu Kobendzkim skansen z zagrodami wiejskimi z regionu Puszczy Kampinoskiej aleję Trzeciego Tysiąclecia z młodymi dębami posadzonymi w 1999 r. przez prezydenta, prymasa Polski, ministrów i członków stowarzyszeń społecznych cmentarz z okresu II wojny światowej Kampinoski Park Narodowy ŁAZY - we wsi znajduje się dwór i park krajobrazowy oraz pomnikowe drzewa: topola biała (białodrzew) o obwodzie 660 cm i jesion wyniosły o obwodzie 370 cm, zabytkowa aleja lipowa do Zawad, zwana Aleją Chopina: 759 lip drobnolistnych, 11 jesionów i 1dąb szypułkowy, uroczysko Maszynka z pięknymi sosnami. KRUBICE – dwór z lat 20-tych XX w. (Podkampinos) SZCZYTNO – dwór z XIX w. wraz z parkiem STRZYŻEW – dwór z I poł. XIX w. ZAWADY – kościół parafialny z XIX w. oraz cmentarz. 10. DOCHODY I WYDATKI BUDŻETU 10.1 DOCHODY OSÓB FIZYCZNYCH Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w wybranych powiatach: Powiat Legionowo Nowy Dwór Pułtusk Wyszków Wołomin Pruszków Warszawa Zach. Wynagrodzenie w zł. 2.163 2.176 1.699 1.683 1.969 2.494 2.316 *Podstawa: Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK 47 Strategia Rozwoju Gminy Kampinos do 2020 roku 2500 2000 1500 1000 500 0 Legionowo Nowy Dwór Pułtusk Wy szków Wołomin Pruszków Warszawa Zach. Przeciętne wynagrodzenie w 2001 r. *Podstawa: Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego Wielkość dochodów osób fizycznych jest jednym z grupy wskaźników charakteryzujących poziom zamożności społeczeństwa. W Powiecie Warszawskim Zachodnim występuje jedno z najwyższych średnich wynagrodzeń brutto spośród powiatów otaczających Warszawę. 10.2 DOCHODY I WYDATKI BUDŻETU GMINY KAMPINOS Dochody i wydatki budżetu Gminy Kampinos w latach 1997 – 2001 Dochody w tys. zł Wydatki w tys. zł 3.554 3.905 5.115 4.920 4.889 5.254 3.557 3.954 5.037 5.103 5.014 5.268 1997 1998 1999 2000 2001 2002 Dochody na 1 mieszkańca 925 1.030 1.352 1.281 1.266 1.355 Wydatki na 1 mieszkańca 925 1.043 1.331 1.329 1.299 1.355 *Podstawa: dane Urząd Gminy Kampinos 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 1997 1998 1999 Dochody budżetu gminy 2000 2001 2002 Wydatki budżetu gminy *Podstawa: dane Urząd Gminy Kampinos Z zestawienia danych wynika, że od 1999 roku budżet gminy w zakresie dochodów własnych maleje w niewielkim stopniu, natomiast wydatki utrzymują się podobnym poziomie. W 2002 roku nastąpił ponowny wzrost dochodów i wydatków budżetowych. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK 48 Strategia Rozwoju Gminy Kampinos do 2020 roku Sytuacja taka odzwierciedla sytuację gospodarczą kraju, ale również pokazuje stagnację w rozwoju przedsiębiorczości na terenie gminy, brak inwestycji oraz brak akwizycji środków Unii Europejskiej. Dochody własne gminy w 2002 r. (plan w tys. zł) WYSZCZEGÓLNIENIE Dochody razem Kampinos 5.254 Podatek rolny i leśny 214 Podatki i opłaty 79 Podatek od nieruchomości 1.047 Podatek od środków transportu 53 Opłaty skarbowe 120 Subwencje 2.142 Dotacje 394 Dochody z majątku gminy 533 Inne 131 Udział w podatku dochodowym państwa 541 *Podstawa: dane Urząd Gminy Kampinos Wydatki budżetu gminy według działów w 2002 r. Działy 2002 r. Wydatki ogółem 5.268,6 Rolnictwo i łowiectwo 6,4 Transport i łączność 80,0 Administracja publiczna 1.187,8 Urzędy nacz. org. władzy państw. 1,0 Bezpieczeństwo publiczne i ochrona ppoż. 125,4 Obsługa długu publicznego 20 Różne rozliczenia 49,7 Oświata i wychowanie 2.278,0 Ochrona zdrowia 40,0 Opieka społeczna 463,4 Edukacyjna opieka wychowawcza 463,6 Gosp. komunalna i ochrona środowiska 287,5 Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego 79,5 Kultura fizyczna i sport 38,0 Inne 148,3 *Podstawa: dane Urząd Gminy Kampinos W polityce budżetowej gminy zauważyć można tendencję do nie zadłużania się gminy na cele inwestycji infrastrukturalnych. Kontrolowana polityka zaciągania © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK 49 Strategia Rozwoju Gminy Kampinos do 2020 roku kredytów na cele infrastrukturalne powinna przyspieszyć rozwój gminy poprzez zaoferowanie inwestorom konkurencyjnych warunków działania a mieszkańcom lepszych warunków życia. Gmina Kampinos w 2002 roku wydała na inwestycje kwotę jedynie 200 tys. zł. Do spłaty pożyczek w tym roku przypadała kwota 103 tys. zł., którą zamierzano pokryć z przewidywanej nadwyżki budżetowej za 2001 rok w wysokości 118 tys. zł. Średnia wielkość dochodów i wydatków budżetu na jednego mieszkańca mieści się w grupie słabszych gmin Województwa Mazowieckiego. Dochody własne w zł. podobnych gmin w przeliczeniu na 1 mieszkańca w 2000 r. 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 Brwinów Michałowice Nadarzy n Izabelin Kampinos Leszno Raszy n Dochody w łasne na 1 m ieszk. *Podstawa: Rocznik Statystyczny Województwa Mazowieckiego Z powyższego zestawienia wynika, że Gmina Kampinos posiada jedne z niższych dochodów własnych przeliczonych na 1 mieszkańca, co dowodzi niskiej aktywności lokalnej gospodarki. 11. GŁÓWNE PROBLEMY GMINY I ANALIZA SWOT 11.1 GŁÓWNE OBSZARY I PROBLEMY ROZWOJOWE Najważniejszym atutem Gminy Kampinos jest dogodne położenie geograficzne blisko Warszawy oraz w otulinie Kampinoskiego Parku Narodowego. Gmina posiada wolne tereny inwestycyjne pod mieszkalnictwo, przemysł i rekreację. W dobry stanie znajduje się infrastruktura wodociągowa. Niewątpliwym atutem gminy są jej bogate tradycje historyczne oraz atrakcyjne obiekty zabytkowe. Dodatkowym atutem jest wysoki poziom bezpieczeństwa publicznego. Główną słabością Gminy Kampinos są braki w infrastrukturze technicznej szczególnie w obszarze kanalizacji, gazu przewodowego i elektroenergetyki. Coraz większą uciążliwość sprawiają problemy komunikacyjne (dojazd do Warszawy, sieć i stan dróg). Występuje znaczący brak infrastruktury społecznej, zdrowotnej i oświatowej w gminie. Dodatkowo występuje niska świadomość ekologiczna mieszkańców. Odczuwalny jest brak integracji i samoorganizacji mieszkańców połączonej z brakiem ofert spędzania wolnego czasu przez młodzież. Poziom rozwoju przedsiębiorczości należy ocenić jako niski. Najbardziej istotną szansą rozwojową Gminy Kampinos jest korzystne położenie geograficzne w sąsiedztwie Puszczy Kampinoskiej (promocja i rozwój © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Gminy Kampinos do 2020 roku 50 turystyki) oraz komunikacyjne - sąsiedztwie trasy Warszawa – Poznań (rozwój przedsiębiorczości). Cały region charakteryzuje się znaczną atrakcyjnością inwestycyjną, osadniczą i turystyczną. Mieszkańcy gminy maja możliwość korzystania z infrastruktury społecznej i technicznej Warszawy w tym z ogromnych możliwości edukacyjnych i naukowych. Swoją szansę Kampinos znajduje także w procesie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Głównym zagrożeniem zewnętrznym dla społeczności Gminy Kampinos wydają się być: wzrost przestępczości w regionie oraz wysokie koszty inwestycji infrastrukturalnych i uzbrajania terenów inwestycyjnych. Sąsiednie gminy wykazują wyższą atrakcyjność inwestycyjną, turystyczną i osadniczą. Istotnym zagrożeniem dla rozwoju Kampinosu jest zdegradowana ekologicznie rzeka Utrata prowadząca wody pozaklasowe i wymagająca działań naprawczych w całej zlewni. Poważne obawy budzą projekty zmian prawa samorządowego utrudniające utrzymanie poziomu wpływów budżetowych. 11.2 WEWNĘTRZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY KAMPINOS ATUTY GMINY • • • • • • • • • położenie gminy w otulinie KPN i na pograniczu Puszczy Kampinoskiej – rezerwat biosfery (czyste powietrze, środowisko naturalne, przyroda, tereny zielone, krajobraz) posiadanie terenów pod inwestycje i budownictwo indywidualne wysoki poziom bezpieczeństwa na terenie gminy duży zasób siły roboczej ( wykształcona i zdolna młodzież ) gleba zdolna do produkcji ekologicznej (nie zatruta) dość dobrze rozwinięta infrastruktura techniczna (wodociąg, telefony) promocja gminy poprzez atrakcyjne miejscowości: Niepokalanów, Żelazowa Wola i Kampinoski Park Narodowy silna grupa osób ok. 40–latków, chcących działać publicznie wysoki poziom oświaty SŁABOŚCI GMINY • • • • • • • • • • • źle funkcjonująca komunikacja, brak połączeń, brak i zły stan dróg oraz chodników, brak widocznych oznakowań dróg nieutwardzone drogi gminne brak gazu ziemnego, przestarzała sieć elektroenergetyczna niski poziom skanalizowania gminy niedostatek instytucji i zaplecza kultury brak bazy sportowej i miejsc spotkań dla młodzieży, brak szkolnictwa ponadgimnazjalnego brak lekarzy specjalistów w służbie zdrowia niski rozwój przedsiębiorczości i rzemiosła ograniczenia działań inwestycyjnych i ingerencja KPN w rozwój gminy zły stan i brak możliwości rozwoju rolnictwa, zła kondycja i rozdrobnienie gospodarstw © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Gminy Kampinos do 2020 roku • • • • 51 brak rozwoju turystyki i agroturystyki (brak dróg, ścieżek rowerowych i pieszych hoteli, restauracji) niski poziom wykształcenia mieszkańców brak selektywnej zbiórki odpadów brak świadomości ekologicznej mieszkańców 11.3 ZEWNĘTRZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU GMINY KAMPINOS SZANSE ROZWOJU GMINY • • • • • • • • • • • • • • • bliskość Warszawy rozwój rolnictwa ekologicznego w regionie wysoki poziom ochrona środowiska w otoczeniu gminy rozwój turystyki i agroturystyki w regionie ciągły napływ ludności do gminy akcesja Polski do UE, środki przedakcesyjne i pomocowe Unii Europejskiej wysoka koniunktura gospodarcza w otoczeniu gminy sąsiedztwo Puszczy Kampinoskiej możliwość studiowania w Warszawie poprawa infrastruktury technicznej w regionie projekty oczyszczenia rzeki Utraty rozwój współpraca pomiędzy gminami regionu, kontakty międzyregionalne aktywność samorządu Powiatu Warszawskiego Zach. atrakcyjność inwestycyjna regionu odpowiednia polityka rolna Polski ZAGROŻENIA ROZWOJU GMINY • • • • • • • • • • • • • • • skażenie rzeki Utraty brak wysypisk śmieci w regionie szybszy rozwój gmin sąsiednich (koniunktura gospodarcza, atrakcyjność inwestycyjna, turystyczna i rekreacyjna) ograniczenia inwestycyjne wynikające z sąsiedztwa KPN terroryzm światowy, zagrożenie wojną wzrost przestępczości w regionie, wzrost narkomanii mała liczba inwestycji w powiecie wysokie koszty przygotowania terenów pod inwestycje, brak inwestycji powiatowych zła polityka gospodarcza kraju brak odpowiedniej linii energetycznej dla inwestycji emigracja młodzieży do gmin sąsiednich i Warszawy niski poziom rozwiązań komunikacyjnych w otoczeniu gminy załamanie finansów samorządowych, nie dofinansowanie powiatu i województwa brak rozwoju przemysłu spożywczego i zaplecza do skupu płodów rolnych w otoczeniu gminy rosnące bezrobocie w regionie © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Gminy Kampinos do 2020 roku 12. 52 WIZJA ROZWOJU GMINY KAMPINOS W 2020 ROKU Podstawowym wyznacznikiem przyszłego wizerunku Gminy Kampinos będzie umiejętna wykorzystanie potencjału związanego z atrakcyjnością turystyczną, inwestycyjną oraz osadniczą gminy. Wielkie wyzwanie stojące przed gospodarzami gminy to ukształtowanie wizerunku gminy przyjaznej dla turystów, inwestorów i mieszkańców, atrakcyjnej dla zamieszkiwania i spędzania czasu wolnego. Nastąpi rozwinięcie wielu funkcji, dzisiaj w niewielkim stopniu realizowanych, takich jak atrakcyjna oferta w zakresie kultury, oświaty i rekreacji. Pozwoli to na większą integrację mieszkańców z miejscem zamieszkania. Ważnym obszarem, który będzie podlegał przemianom, będzie sektor małych i średnich przedsiębiorstw. System ulg i zachęt dla małych przedsiębiorstw i rzemiosła pozwoli skutecznie generować lokalne miejsca pracy. Najbardziej radykalne zmiany dotkną sektor rolniczy. Zakłada się funkcjonowanie ograniczonego rolnictwa na terenie gminy z nową funkcją przetwórstwa spożywczego. Ochrona środowiska przyrodniczego będzie obszarem ważnej aktywności gminy. Zahamowanie degradacji środowiska dokona się poprzez rozwój infrastruktury technicznej związanej z pełnym skanalizowaniem gminy, budową oczyszczalni oraz poprzez wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców i przyjezdnych. Dokona się oczyszczenia wód rzeki Utraty a gmina podejmie działania zapewniające zachowanie ładu przestrzennego i estetycznego na swoim terenie. Zakłada się praktyczne zakończenie działań inwestycyjnych w obrębie rozwoju infrastruktury technicznej gminy. Stan i sieć dróg ulegnie radykalnej poprawie. Na terenie całej gminy dostępna będzie sieć kanalizacyjna i gaz przewodowy. Znacznie rozbudowana zostanie infrastruktura turystyczno – rekreacyjna wraz z budowa zbiornika retencyjnego. Wysokiej staranności wymagać będzie sprostanie oczekiwaniom w zakresie rozwiązania problemów związanych z problematyką społeczną na terenie gminy. Mieszkańcy oczekiwać będą bezkolizyjnego załatwienia wszelkich problemów bytowych na miejscu jak również poczucia ochrony socjalnej najsłabszych mieszkańców. Poziom życia mieszkańców i przyjezdnych kształtować będzie atrakcyjność oferty oświatowej, kulturowej i zdrowotnej\ oraz stan sieci rekreacyjno – sportowej. Nastąpi znaczny rozwój oferty oświatowej i medycznej powiązany z promocją gminy. Dokona się integracja społeczności gminy. Gmina będzie liderem samoorganizacji społecznej połączonej z wysoką aktywnością władzy samorządowej. Przyszły obraz i niektóre elementy charakteryzujące Gminę Kampinos stanowiły na seminarium przedmiot dyskusji w grupach oraz na posiedzeniu plenarnym. Zapis wyników prac zespołów przedstawiono w załączniku do niniejszego opracowania. Zdaniem autorów opracowania wizję Gminy Kampinos w 2020 r. będą cechować następujące elementy i wyróżniki: © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK Strategia Rozwoju Gminy Kampinos do 2020 roku 53 WIZJA GMINY KAMPINOS W 2020 r. 1) Liczba ludności wzrośnie do ok. 6 tys. mieszkańców głównie poprzez migrację z regionu Warszawy, nastąpi wzrost wykształcenia z dominującym średnim i wyższym (80%). Pojawi się szkolnictwo średnie na terenie gminy. Zanotowany zostanie wzrost aktywności społecznej szczególnie w obszarze przedsiębiorczości przy jednoczesnym utrwaleniu się podmiotowości obywatelskiej społeczeństwa gminy. 2) Stan środowiska przyrodniczego znacznie się polepszy. Nastąpi także znaczna poprawa stanu świadomości ekologicznej mieszkańców, Na terenie całej gminy wykonana będzie pełna infrastruktura w zakresie odprowadzania ścieków i gospodarki odpadami ze pełną segregacją śmieci. Systemy ogrzewania domów na terenie gminy zostaną zmodernizowane na proekologiczne. Powstanie sieć wiejskich i przydomowych oczyszczalni ścieków. Rozbudowana i zmodernizowana zostanie oczyszczalnia w Podkampinosie. Czysta rzeka Utrata wraz ze zbudowanym zbiornikiem retencyjnym Zawady – Gnatowice stanowić będzie lokalną atrakcję. 3) Pozostanie 200 - 300 dużych, specjalistycznych gospodarstw rolnych w tym także sadowniczych. 25% gospodarstw uzyska status gospodarstw ekologicznych. Znaczna część gruntów rolnych zostanie przekwalifikowana na tereny inwestycyjne lub zalesionych. Specjalnej ochronie podlegać będzie otulina Kampinoskiego Parku Narodowego oraz ziemie klasy III i IV. 4) Pojawi się oferta w zakresie szkolnictwa średniego na terenie gminy. Gmina oferować będzie pełną gamę specjalistycznych usług medycznych oraz bogatą ofertą usług kulturalnych (kino, dom kultury, kluby itp.). Pojawi się kompleksowa oferta w zakresie usług rekreacyjno – sportowych z wykorzystaniem terenów leżących nad rzeką Utratą i w otulinie KPN. Istniejące obiekty zabytkowe będą odrestaurowane. Zaistnieje wiele ofert spędzania czasu wolnego dla młodzieży. 5) Gmina Kampinos będzie w dobrej kondycji finansowej dzięki zwiększeniu ilości podmiotów gospodarczych oraz umiejętnej akwizycji środków z Unii Europejskiej. Główna podaż miejsc pracy pokaże się w sferze usługowo – przemysłowej. Ważnym czynnikiem rozwoju będzie ustawowo powiększona samodzielność gminy wsparta wzmożona aktywnością władz lokalnych. 6) Dochody mieszkańców oscylować będą wokół średnich w Polsce. Mieszkańcy znajdować będą pracę w sektorze turystyczno – usługowym, małych i średnich przedsiębiorstw oraz w Warszawie. Poziom bezrobocia będzie bliski 5%. 7) Problemy infrastrukturalne zostaną w pełni rozwiązane szczególnie w obszarze kanalizacji, wodociągów i gazyfikacji gminy. Kampinos wykona modernizację i budowę nowych dróg na swoim terenie wraz z chodnikami i ścieżkami rowerowymi. Powstanie infrastruktura turystyczno – rekreacyjna (hotel, pensjonaty, pola biwakowe, przystanie wodne, gastronomia itp.). Zakład Energetyczny wykona modernizację swojej sieci na terenie gminy. 8) Kampinos przybierze charakter gminy turystyczno – rekreacyjnej i osadniczej z dobrze rozwiniętym sektorem małych i średnich przedsiębiorstw. Ciągle znaczącą gałęzią kreowania dochodów i miejsc pracy będzie rolnictwo. Gmina będzie wykazywała dużą dbałość o ekologię, słynąć będzie z wielu inicjatyw obywatelskich. © BAŁTYCKI INSTYTUT GMIN - GDAŃSK