11. edukacja ekologiczna

„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz
z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska”
11.
EDUKACJA EKOLOGICZNA
Zobowiązania do prowadzenia edukacji ekologicznej określa ustawa z dnia
27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.)
w art. 77-80. Ustanawia ona obowiązek uwzględniania problematyki ochrony środowiska i
zrównoważonego rozwoju w programach kształcenia ogólnego we wszystkich typach szkół.
Obowiązek popularyzacji ochrony środowiska adresowany jest również do wszystkich
środków masowego przekazu.
Edukacja ekologiczna prowadzona w gminach realizowana jest głównie na poziomie
przedszkoli i szkół, tak więc prawidłowe nawyki proekologiczne kształtowane są od
najmłodszych lat. Najpopularniejszymi formami edukacji ekologicznej jest udział w akcjach:
„Sprzątanie Świata”, „Dzień Ziemi” oraz udział w konkursach ekologicznych
organizowanych przez jednostki kulturalno-oświatowe a także organizacja wystaw: „Ratujmy
naszą Planetę” i przygotowywanie inscenizacji przyrodniczych.
Wśród starszych dzieci propaguje się prawidłowe gospodarowanie odpadami przez
organizację akcji zbierania puszek aluminiowych, baterii oraz makulatury.
Organizowane są również akcje sadzenia drzew, krzewów, konkursy wiedzy ekologicznej
oraz zbiórka owoców w celu dokarmiania zwierząt.
11.1. Ogólna charakterystyka i ocena stanu aktualnego
Działania edukacyjne prowadzone na terenie gminy Trzebinia objęły m. in.:
w 2007 r.:
 Organizację obchodów „Dzień Ziemi”, oraz akcji „Sprzątanie Świata”, w których
brały udział nie tylko szkoły i przedszkola gminy, ale również placówki
kulturalne, rady osiedlowe i sołeckie, organizacje pozarządowe.
 Promowanie atrakcji przyrodniczych gminy na targach turystycznych w Krakowie
i Katowicach.
 Współpracę z Centrum Informacji Ekologicznej Powiatu Chrzanowskiego,
utworzonym dzięki zaangażowaniu nauczycieli i uczniów Zespołu Szkół
Ekonomiczno-Chemicznych, w zakresie realizacji programu „Edukacja
ekologiczna - sprawność oparta na wiedzy i informacji”. W ramach programu
zorganizowane zostały obchody „Dnia Ziemi”, „Dnia Drzewa” oraz warsztaty
ekologiczne dla uczniów szkół podstawowych, ponadpodstawowych i nauczycieli
z gminy Trzebinia. Ponadto Centrum wydaje gazetkę ekologiczną „Ekowieści”
(miesięcznik), przygotowywaną przez uczniów szkół gminy Trzebinia, a
finansowaną ze środków Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej. Gazetka jest bezpłatnie rozprowadzana wśród młodzieży oraz w
instytucjach użyteczności publicznej.
 Przyznawanie dofinansowania dla szkół i przedszkoli na realizację własnych
programów edukacji ekologicznej.
 Współpracę z Miejską Biblioteką Publiczną (prenumerata czasopism o tematyce
związanej ze środowiskiem i ich nieodpłatne przekazywanie).
 Publikację i rozprowadzanie folderów o tematyce przyrodniczej gminy Trzebinia.
 Współfinansowanie szkoleń dla rolników, organizowanych przez Małopolski
Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach.
 Prowadzenie i aktualizacja podstrony internetowej na portalu miejskim dotyczącej
ochrony środowiska.
 Odnowienie wyznaczonych w 2004 r. trzech szlaków pieszych „Śladami
Zielonych Pereł Trzebini”.
143
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz
z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska”


Montaż stacji meteorologicznej przy Zespole Szkół Ekonomiczno-Chemicznych
na potrzeby prowadzonej tam edukacji ekologicznej młodzieży.
Rozpoczęcie pilotażowego zbierania baterii małogabarytowych przy współpracy z
Organizacją Odzysku REBA S.A.
Na realizację wszystkich prowadzonych działań edukacyjnych wydana została kwota
25,7 tys. PLN.
w 2008 r:
 Organizację obchodów „Dnia Ziemi”, oraz akcji „Sprzątanie Świata”, w których
brały udział szkoły i przedszkola, placówki kulturalne, rady osiedlowe i sołeckie,
organizacje pozarządowe.
 Promowanie atrakcji przyrodniczych gminy na targach turystycznych w Krakowie
i Katowicach.
 Współpracę z Centrum Informacji Ekologicznej Powiatu Chrzanowskiego,
utworzonym dzięki zaangażowaniu nauczycieli i uczniów Zespołu Szkół
Ekonomiczno-Chemicznych, w zakresie realizacji programu „Edukacja
ekologiczna - sprawność oparta na wiedzy i informacji”. W ramach programu w
2008 r. organizowane były warsztaty w laboratorium (badanie jakości wody i
gleby) dla uczniów szkół gimnazjalnych oraz nauczycieli z gminy Trzebinia.
Ponadto Centrum wydaje gazetkę ekologiczną „Ekowieści” (trzy numery rocznie),
przygotowywaną przez uczniów szkół gminy Trzebinia, a finansowaną ze środków
Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Gazetka jest
bezpłatnie rozprowadzana wśród młodzieży oraz w instytucjach użyteczności
publicznej. Od 2008 r. poszczególne numery gazetki są również publikowane na
stronie internetowej Urzędu Miasta.
 Organizację obchodów „Dnia Drzewa”, w ramach których odbyły się konkursy
ekologiczne dla szkół gimnazjalnych i średnich gminy Trzebinia oraz powiatu
chrzanowskiego.
 Przyznanie dofinansowania dla szkół i przedszkoli na realizację własnych
programów edukacji ekologicznej.
 Współpracę z Miejską Biblioteką Publiczną (prenumerata czasopism o tematyce
związanej ze środowiskiem i ich nieodpłatne przekazywanie).
 Publikację i rozprowadzanie folderów z serii „Zielone Perły Trzebini” (o tematyce
przyrodniczej gminy Trzebinia).
 Udział w kampanii Fundacji Arka – „Kochasz dzieci nie pal śmieci” poprzez
rozpropagowanie plakatów i informacji na temat szkodliwego wpływu spalania
śmieci na środowisko wśród uczniów szkół i przedszkoli.
 Rozpoczęcie zbierania przeterminowanych leków w aptekach, zakupiono 3
pojemniki
 Współfinansowanie szkoleń z ochrony środowiska dla dorosłych mieszkańców
gminy w ramach zajęć Uniwersytetu Trzeciego Wieku.
 Prowadzenie i aktualizacja podstrony internetowej na portalu miejskim dotyczącej
ochrony środowiska.
 Promowanie systemu EMAS wśród innych samorządów. W 2008 r. Trzebinia
współpracowała z czterema innymi miastami (Dobczycami, Olesnem, Nowym
Sączem oraz Starostwem Powiatowym w Chrzanowie), współorganizując
warsztaty mające na celu pomoc samorządom we wdrożeniu EMAS. Ponadto
Trzebina prezentowała swoje osiągnięcia na konferencji poświęconej EMAS w
144
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz
z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska”
Ministerstwie Środowiska w Warszawie w listopadzie oraz na Forum
Ekologicznym Samorządu Terytorialnego przy Małopolskim Instytucie
Samorządu Terytorialnego i Administracji w Krakowie w grudniu 2008 r.
Na realizację wszystkich prowadzonych działań edukacyjnych wydana została kwota
37,9 tys. PLN, o 47% więcej niż w 2007 r.
Zadania zrealizowane i planowane do realizacji w 2009 r. na terenie gminy Trzebinia:
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Kontynuacja współpracy ze szkołami oraz innymi placówkami oświatowymi
i kulturalnymi.
Umieszczenie informacji o wdrożonym systemie EMAS w Wydziale Gospodarki
Komunalnej na wydawanym przez Gminę „Informatorze Trzebińskim”.
Organizacja „Dni Ziemi” oraz „Sprzątania Świata”.
Druk gazetki ekologicznej „Ekowieści” przy współpracy z Centrum Informacji
Ekologicznej.
Organizacja warsztatów ekologicznych dla młodzieży gimnazjalnej z zakresu ochrony
środowiska.
Promowanie atrakcji przyrodniczych gminy na targach turystycznych.
Zakup książek oraz prenumerata czasopism o tematyce związanej ze środowiskiem do
Miejskiej Biblioteki Publicznej w Trzebini.
Rozprowadzanie
folderów
promujących
ciekawe
przyrodniczo
miejsca
w Trzebini.
Opracowanie i realizacja ścieżki dydaktyczno-geologicznej w Karniowicach,
Współpraca z Małopolskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Karniowicach w
zakresie organizacji szkoleń dla rolników oraz z Uniwersytetem Trzeciego Wieku w
zakresie organizacji zajęć z ochrony środowiska dla mieszkańców.
Prowadzenie i aktualizacja podstrony internetowej na portalu miejskim dotyczącej
ochrony środowiska.
Prowadzenie edukacji ekologicznej dla rolników poprzez stronę internetową.
Kontynuacja promocji systemu EMAS wśród samorządów lokalnych.
W 2009 r. na wydatki związane z edukacją ekologiczną zaplanowana została kwota
47 tys. PLN, czyli o 20% więcej niż w 2008 r.
145
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz
z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska”
11.2. Identyfikacja problemów
Zidentyfikowano następujące problemy w zakresie edukacji ekologicznej:
 brak ośrodków edukacji ekologicznej,
 brak jednolitego programu edukacji ekologicznej w szkołach położonych na terenie
gminy,
 zbyt mało konkursów promujących racjonalne korzystanie ze środowiska,
 nadal zbyt mało ścieżek ekologicznych, rowerowych i tras turystycznych,
 niewystarczające promowanie walorów krajobrazowo-przyrodniczych gminy.
11.3. Cele i kierunki działań
Głównym celem w zakresie edukacji ekologicznej jest:
„Zwiększenie świadomości ekologicznej mieszkańców gminy Trzebinia w zakresie
prawidłowego gospodarowania wszystkimi komponentami środowiska”,
który jest zgodny z celem zawartym w „Programie ochrony środowiska dla powiatu
chrzanowskiego:
„Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców”
Powyższy cel może być osiągnięty poprzez:
 realizację programu edukacji ekologicznej w szkołach,
 tworzenie ośrodków edukacji ekologicznej,
 promocję i pomoc w tworzeniu gospodarstw ekologicznych i agroturystycznych,
 opracowanie projektów ścieżek ekologicznych i tras turystycznych,
 organizowanie konkursów promujących racjonalne korzystanie ze środowiska,
 wdrożenie systemu zarządzania środowiskowego,
 promowanie walorów krajobrazowo-przyrodniczych gminy.
Kierunki działań to m. in.:
 podwyższenie świadomości ekologicznej mieszkańców z zakresu prawidłowego
gospodarowania komponentami środowiska, w tym gospodarowania odpadami
komunalnymi,
 zwiększenie ilości szkoleń dla pracowników,
 zwiększenie ilości pracowników do realizacji zaplanowanych przedsięwzięć z
zakresu edukacji ekologicznej.
11.4. Zadania w zakresie edukacji ekologicznej
Na lata 2010-2013 zaplanowano m.in. następujące działania edukacyjne:
 prowadzenie strony internetowej dotyczącej ochrony środowiska,
 wspieranie finansowe i organizacyjne szkół i przedszkoli, a także innych jednostek w
realizowanych przez nie programach edukacji ekologicznej,
 kontynuacja organizowanych imprez „Dzień Ziemi”, „Sprzątanie Świata”,
 publikacja folderów o tematyce przyrodniczej,
 utrzymywanie wyznaczonych ścieżek geologicznych i pieszych,
 promowanie selektywnego zbierania odpadów,
 wdrożenie selektywnego zbierania baterii w placówkach oświatowych.
Poniżej w tabeli 11-1 przedstawiono zadania, do zrealizowania przez gminę Trzebinia w
zakresie edukacji ekologicznej wraz z planowanymi kosztami i źródłami finansowania.
146
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony
środowiska”
Tabela 11-1
Zadania w zakresie edukacji ekologicznej do realizacji w latach 2010-2013 na terenie gminy Trzebinia wraz planowanymi
kosztami i źródłami ich finansowania
Lp.
Nazwa zadania
1.
Publikacja (m.in. poprzez
stronę internetową) Programu
Ochrony Środowiska oraz
prowadzenie podstrony
internetowej dotyczącej
ochrony środowiska
Dokształcanie kadry (udział w
szkoleniach, konferencjach)
Planowany termin
rozpoczęcia
zakończenia
Jednostka
odpowiedzialna
Efekt ekologiczny
Planowane
nakłady
[tys. PLN]
Źródło
finansowania
ZADANIA WŁASNE
2.
3.
4.
Zaplanowanie zwiększenia
ilości pracowników do prac
związanych z wdrażaniem
POŚ i PGO
Realizacja zadań dotyczących
edukacji ekologicznej z
dziedzin środowiskowych
objętych Programem Ochrony
Środowiska (ulotki, plakaty,
odczyty, imprezy)*
2010
2013
2010
2013
Burmistrz
Miasta Trzebini
Udostępnienie informacji będzie pomocne
przy stymulowaniu proekologicznych
zachowań mieszkańców gminy oraz
przedsiębiorstw działających na jej terenie.
zadanie
bezkosztowe w
ramach prac
Urzędu Miasta
-
Burmistrz
Miasta Trzebini
Podnoszenie poziomu wiedzy pracowników
przyczyni się do sprawnego wykonywania
zadań z zakresu ochrony środowiska.
Zwiększająca się ilość działań na terenie
gminy wiąże się z dużym obciążeniem
służb gminnych i brakiem możliwości
efektywnego wdrażanie zadań. W związku
z powyższym niezbędne jest zwiększenie
ilości pracowników w Urzędzie Miasta
Upowszechnianie wiedzy ekologicznej z
różnych dziedzin środowiskowych.
5,0 tys./os/rok
budżet gminy
wg systemu płac
Urzędu Miasta
budżet gminy
nakłady na
planowane
działania
ekologiczne
uwzględniono w
rozdziałach
dotyczących
poszczególnych
dziedzin
środowiskowych
budżet gminy
Burmistrz
Miasta Trzebini
2010
2013
Burmistrz
Miasta Trzebini
2010
2013
147
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony
środowiska”
Lp.
Nazwa zadania
Planowany termin
rozpoczęcia
zakończenia
Jednostka
odpowiedzialna
Efekt ekologiczny
Planowane
nakłady
[tys. PLN]
Źródło
finansowania
ZADANIA WŁASNE
5.
Realizacja zadań z zakresu
edukacji ekologicznej
(gospodarka odpadami)
określonych w aktualizacji
Planu Gospodarki Odpadami
wg
harmonogramu
PGO
wg
harmonogramu
PGO
Burmistrz
Miasta Trzebini
*średni koszt opracowania graficznego ulotki/plakatu – ok. 2 tys. PLN,
*średni koszt 1 szt. ulotki/plakatu w granicach 0,6-2,0 PLN,
*koszt szkolenia na poziomie 12,5 PLN/os./1godz,
*szacunkowy koszt imprez masowych w granicach 9-,0-12,0 tys. PLN.
148
Upowszechnianie wiedzy nt. prawidłowego
gospodarowania odpadami komunalnymi
wg
harmonogramu
PGO
budżet gminy