PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACY

PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACY
OKRĘGOWY INSPEKTORAT PRACY W ŁODZI
Łódź, dnia 24.04.2009 r.
Nr rej. 1 E09176-4604-641/09
Pan Wiesław Koc
Przewodniczący Związku Zawodowego
Pracowników Ruchu Ciągłego
DALKIA ŁÓDŹ S. A.
ul. J. Andrzejewskiej 5
90·975 Łódź
Odpowiadając na Pana pismo z dnia 19.03.2009 r. (data wpłynięcia Pana pisma do
PIP OIP w Łodzi) i w nawiązaniu do rozmowy przeprowadzonej z Panem w dniu
15.04.2009 r. w DALKIA ŁÓDŹ S.A. w Łodzi przy ul. J. Andrzejewskiej 5 oraz mOjej
odpowiedzi (wysłanej w dniu 16.04.2009 r.) uprzejmie wyjaśniam. W trakcie kontroli
przeprowadzonej w dniu 15.04.2009 r. w DALKIA ŁÓDŹ S.A. ustalono, co następuje.
W dniu 15.04.2009 r. spotkano się z przedstawicielami 6 związków zawodowych
działających na terenie pracodawcy:
- przewodniczącym ZZ PO Piotrem Puciatą,
- przewodniczącym ZZ PRC Wiesławem Kocem,
- przewodniczący NSZZ Prac. Dalkia Łódź S. A. Markiem Krysztoforskim,
- przewodniczącym NSZZ "Solidarność" Markiem Kołodziejczykiem,
- wiceprzewodniczącym Piotrem Szymczakiem,
- przewodniczącym ZZliT Konradem Kujawski.
PAKIET GWARANCJI PRACOWNICZYCH, SOCJALNYCH I ZWIĄZKOWYCH DLA
PRACOWNIKÓW ZESPOŁU ELEKTROCIEPŁOWNI W ŁODZI SPÓŁKA AKCYJNA
podpisany w dniu 17 stycznia 2005 r., zwany dalej Pakietem, zawiera na następujące
zapisy:
,,§ 5
1. Strony zgodnie uznają, że Pakiet stanowi źródło prawa pracy. Niezależnie od tego
Inwestor Strategiczny gwarantuje, a Pracodawca i Związki Zawodowe będące stronami
ZUZP zobowiązują się, że w terminie 90 dni od Dnia wejścia w życie Pakietu,
transponują jego postanowienia mogące stanowić przedmiot regulacji układowej do
ZUZP. Ww. termin nie obejmuje procedury rejestracji w Państwowej Inspekcji Pracy.
2. Transponowanie postanowień Pakietu do innego żródła prawa zgodnie z ust. 1 nie
powoduje wygaśnięcia Pakietu w żadnym zakresie.
90-441 Łódź, al. Kościuszki 123, tel. (042) 636 23 13, fax (042) 636 85 13. e-mail:
[email protected], www.lodz.oip.pl
2
§ 21
Inwestor Strategiczny gwarantuje, a Pracodawca zobowiązuje się, że każdego roku - w terminie
do 10 marca - uzgadniał będzie ze Związkami Zawodowymi przyrost przeciętnego
miesiecznego wynagrodzenia na dany rok kalendarzowy.
§22
1. Inwestor Strategiczny gwarantuje, a Pracodawca zobowiązuje się do dokonywania
podwyżek wynagrodzenia zasadniczego pracowników ze skutkiem od dnia 1 marca
każdego roku począwszy od roku 2005.
2. Inwestor Strategiczny gwarantuje, a Pracodawca zobowiązuje się, że średnie
wynagrodzenie zasadnicze w Spółce wzrośnie corocznie nie mniej niż o średnioroczny
wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych za rok poprzedzający ogłaszany
corocznie przez Prezesa GUS.
3. Szczegółowe zasady wzrostu wynagrodzenia zostaną uzgodnione pomiędzy Pracodawcą a
Związkami Zawodowymi.
§ 35
1. Pakiet zostaje zawarty na czas określony, odpowiadający długości Gwarancji Zatrudnienia,
tj. 9 lat.
2. Wszelkie zmiany Pakietu wymagają pisemnej zgody Stron Pakietu pod rygorem
nieważności. Zmiana treści dokumentów, których lista stanowi załącznik nr 2 do
niniejszego Pakietu, nie wymaga zgody (udziału) Inwestora Strategicznego.
3. Wyłącznie uprawnionymi do interpretacji postanowień Pakietu są Strony Pakietu.
4. Ilekroć w Pakiecie mowa jest o uzgodnieniu ze Związkami Zawodowymi, zgodzie
Związków Zawodowych, zgodzie Pracownika, rozumie się przez to pisemną zgodę.
§44
Integralną częścią niniejszego pakietu stanowią załączniki:
1. Wykaz "Spółek Powiązanych"
2. Wykaz porozumień zawartych przez Zarząd ZEC S.A. Łódź i Związki Zawodowe
Załącznik nr 2
Do Pakietu gwarancji pracowniczych, socjalnych i związkowych dla pracowników Zespołu
Elektrociepłowni w Łodzi S.A.
Wykaz porozumień zawartych przez Zarząd ZEC w Łodzi S.A. Łódź i Związki Zawodowe.
1. Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy, Tekst jednolity. Grudzień 2003 r.
2. Protokół Dodatkowy Nr 29 z dn.30 listopada 2004 r.
3. Regulamin Pracy.
4. Harmonogram Pracy
5.Porozumienie z dnia 30 listopada 2004 w sprawie interpretacji postanowień --Regulaminu Pracy; -~-~----------- -------6. Aneks Nr ANIlZAl11/04 z dnia 10 grudnia 2004 do Regulaminu Pracy.
7. Porozumienie z dnia 10 lutego 1999 w sprawie interpretacji postanowień Regulaminu
wypłacania nagród jubileuszowych.
8. Porozumienia z dnia 15 grudnia 1999 i 07 stycznia 2000 r. w sprawie zmian do
Regulaminu Premii Rocznej.
9. Porozumienie z dnia 15 marca 2000 r. w sprawie zmian do Regulaminu Premii
Rocznej.
10. Porozumienie z dnia 26 marca 2000 r. w sprawie Regulaminu Premii Rocznej +
Regulamin Premii Rocznej.
11. Zakładowa Umowa Emerytalna.
3
12. Aneks Nr 1, Aneks Nr 2 do Zakładowej Umowy Emerytalnej.
13. Porozumienie z dnia 11 lipca 2001 r. w sprawie ustalenia okresu zatrudnienia
uprawniającego do uczestnictwa w pracowniczym programie emerytalnym.
14. Porozumienie z dnia 26 stycznia 2001 r.
15. Interpretacja postanowień ZUZP z dnia 18 listopada 2002 r.
16. Porozumienie z dnia 07 kwietnia 2004 r. w sprawie podwyżek stawek wynagrodzenia
zasadniczego.
17. Zarządzenie w sprawie polityki płacowej w 2004 roku.
18. Porozumienie z dnia 20 października 2003 r. w sprawie zasad podziału akcji ZEC
S.A. Łódź.
19. Zarządzenie Nr 23/94 w sprawie zaopatrywania pracowników w napoje.
20. Aneks Nr 1 do Zarządzenia Nr 23/94.
21. Zarządzenie Nr 35/95 w sprawie wprowadzenia Regulaminu nadawania tytułu
"Zasłużony dla Rozwoju Zespołu Elektrociepłowni w Łodzi S.A.".
22. Zarządzenie Nr 3/97 w sprawie wprowadzenia zaktualizowanych norm przydziału
odzieży i obuwia roboczego.
23. Aneks Nr 9 do Zarządzenia Nr 3/97.
24. Aneks Nr 10 do Zarządzenia Nr 3/97.
25. Aneks Nr 11/ZA3/97 do Zarządzenia Nr 3/97.
26. Zarządzenie Nr 14/2000 w sprawie wydawania posiłków profilaktycznych.
27. Zarządzenie Nr 15/2003 w sprawie powołania Zakładowej Komisji Pojednawczej.
28. Zarządzenie ZAl10/04 w sprawie norm przydziału środków higieny osobistej.
29. Aneks AN1/ZAl10/04 do Zarządzenia ZAl10/04.
30. Zarządzenie Nr ZAl03/04 w sprawie powołania komisji socjalnej i mieszkaniowej.
31. Porozumienie w sprawie sprzedaży OW "Syrena" z dnia 30 listopada 2004.
32. Użyczenie pomieszczeń do działalności Związków Zawodowych.
33. Ryczałt na używanie samochodów prywatnych do celów służbowych.
34. Porozumienie o umarzaniu pożyczek na cele mieszkaniowe.
35. Protokół z dnia 20.09.2004 - koszty skierowań na wczasy, kolonie i zimowiska w 2005
roku.
36. Porozumienie w sprawie warunków prowadzenia działalności statutowej przez związki
zawodowe w Zespole Elektrociepłowni w Łodzi S.A."
Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy dla pracowników Dalkia Łódź Spółka Akcyjna,
zwany dalej ZUZP, zawiera następujące zapisy:
Art. 2
"Ilekroć w ZUZP jest mowa o:
13) "średnim wynagrodzeniu zasadniczym w zakładzie" - rozumie się przez to sumę płac
zasadniczych z ostatniego miesiąca kwartału, podzieloną przez liczbę pracowników
zatrudnionych w tym miesiącu; tak obliczone wynagrodzenie obowiązuje przez kwartał
następujący po miesiącu, w którym dokonano obliczenia.
Art. 7 A
Pracodawca - w terminie do dnia 10 marca każdego roku - uzgadnia ze związkami zawodowymi
przyrost przecietnego miesiecznego wynagrodzenia na dany rok kalendarzowy.
Art. 9 A
4
Średnie wynagrodzenie zasadnicze w Spółce wzrasta corocznie nie mniej niż o średnioroczny
wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych za rok poprzedzający, ogłaszany przez
Prezesa GUS.
Art. 51
1. Zmiany lub uzupełnienia postanowień Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, w tym także
załączników, wprowadza się w drodze protokółów dodatkowych, podpisanych przez strony,
które Układ zawarły.
2. Do protokółów dodatkowych stosuje się odpowiednie przepisy dotyczące Układu.
3. Interpretacja postanowień Układu i wydanych protokółów dodatkowych należy do stron
zawierających Układ. Spory w tym zakresie rozstrzyga komisja powołana w połowie składu
przez stronę związkową, a w połowie przez pracodawcę. Komisja rozstrzyga spór w trybie i
na zasadach określonych przez strony Układu.
Art. 52
Strony niniejszego Układu, co najmniej raz na dwa lata, zobowiązane są dokonać oceny treści
Układu i w przypadku stwierdzenia potrzeby jej aktualizacji lub zmian przeprowadzić je w
trybie określonym wart. 51 ust. 1."
Na podstawie okazanych dokumentów:
- wyciągu z protokołu z posiedzenia przedstawicieli Zarządu i Zakładowych Organizacji
Związkowych Dalkia Łódź SA w dniu 7 stycznia 2009 r. ,
- wyciągu z protokołu z posiedzenia przedstawicieli Zarządu i Zakładowych Organizacji
Związkowych Dalkia Łódź SA w dniu 28 stycznia 2009 r.,
- wyciągu z protokołu z posiedzenia przedstawicieli Zarządu i Zakładowych Organizacji
Związkowych Dalkia Łódź SA w dniu 12 lutego 2009 r.,
- wyciągu z protokołu z posiedzenia przedstawicieli Zarządu i Zakładowych Organizacji
Związkowych Dalkia Łódź SA w dniu 25 lutego 2009 r.,
- pisma z dnia 27.02.2009 r. 6 związków zawodowych kierowanego do Zarządu Dalkia Łódż
S.A.,
- wyciągu z protokołu z posiedzenia przedstawicieli Zarządu i Zakładowych Organizacji
Związkowych Dalkia Łódź SA w dniu 05.03.2009 r.,
- pisma z dnią 05.03.2QOfU:_,_~ z.wiązków zawodow.ych-kierowanego do Zarządu Dalkia
Łódż S.A.,
- pisma z dnia 11.03.2009 r. związków zawodowych kierowanego do Zarządu Dalkia Łódż S.A.,
- wyciągu z protokołu z posiedzenia przedstawicieli Zarządu i Zakładowych Organizacji
Związkowych Dalkia Łódź SA w dniu 18 marca 2009 r.,
- wyciągu z protokołu z posiedzenia przedstawicieli Zarządu i Zakładowych Organizacji
Związkowych Dalkia Łódź SA w dniu 1 kwietnia 2009 r.,
- wyciągu z protokołu z posiedzenia przedstawicieli Zarządu i Zakładowych Organizacji
Związkowych Dalkia Łódź SA w dniu 2 kwietnia 2009 r.
5
ustalono, że do dnia 15.04.2009 r. związki zawodowe działające na terenie pracodawcy i
pracodawca nie OSiągnęli porozumienia, co do podwyżek wynagrodzenia zasadniczego
pracowników w 2009 roku.
Okazano także opinię prawną Biura Prawno-Negocjacyjnego Regionu Ziemia Łódzka
NSZZ "Solidarność" "dot. podwyżek wynagrodzeń" z dnia 27.03.2009 roku.
Okazano również opinię prawną radców prawnych Moniki Sojda i Roberta
Jędrzejczaka z dnia 30.03.2009 r. następującej treści:
" D ot.: negocjacji płacowych w Dalkia Łódź na rok
2009 Szanowny Panie Dyrektorze,
W odpowiedzi na Pana prośbę o przygotowanie analizy prawnej dotyczącej wykładni
zasad przyrostu wynagrodzenia pracowników Dalkia Łódź S.A. (dalej "Spółka"), a w
szczególności pojęcia "średniego wynagrodzenia zasadniczego': poniżej przedstawiamy
opinię naszej kancelarii w tym zakresie.
Niniejsza analiza dokonana została w oparciu o:
(i) postanowienia obowiązującego w Spółce Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla
Pracowników Dalkia Łódź Spółka Akcyjna (dalej "ZUZP"),
(ii) postanowienia Pakietu Gwarancji Pracowniczych, Socjalnych i Związkowych dla
Pracowników Zespołu Elektrociepłowni w Łodzi Spółka Akcyjna (dalej "Pakiet"),
(iii) powszechnie obowiązujące przepisy prawa.
Opinia nie uwzględnia natomiast całej dotychczasowej praktyki Spółki w zakresie
przyrostu wynagrodzenia pracowników, na skutek braku dokładnej informacji w
powyższym zakresie.
1. ZOBOWIĄZANIA I DEFINICJE WYNIKAJACE Z ZUZP I PAKIETU
ZUZP jak i Pakiet stanowią źródła prawa pracy, czyli określają wzajemne prawa i
obowiązki stron stosunku pracy, jak również prawa i obowiązki pracodawcy i strony
społecznej. Powyższe akty prawne obowiązujące w Spółce przewidują mechanizm, w
oparciu o który powinna być dokonywana coroczna podwyżka wynagrodzenia
pracowników Spółki.
Ponieważ mamy do czynienia z dwoma źródłami prawa pracy, które mogą
zawierać postanowienia uzupełniające się względem siebie lub też autonomiczne,
pragniemy na wstępie zaznaczyć, iż transpozycja postanowień Pakietu do treści ZUZP nie
oznacza na gruncie normatywnym, iż pojęciom i postanowieniom Pakietu należy
automatycznie nadać znaczenie wynikające z ZUZP. Pakiet może zawierać pojęcia i
definicje autonomiczne względem ZUZP i odwrotnie.
1.1 ZUZP
Zgodnie z Art. 9A ZUZP "średnie wynagrodzenie zasadnicze w Spółce wzrasta corocznie, nie
mniej niż o średnioroczny wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych za rok
poprzedzający, ogłoszony przez Prezesa GUS".
Jednocześnie ZUZP definiuje pojęcie "średniego wynagrodzenia zasadniczego w zakładzie"
powielając definicję zawartą w Ponadzakładowym Układzie Zbiorowym Pracy
6
dla Pracowników Przemysłu Energetycznego z dnia 13 maja 1993 roku. Zgodnie z tą
definicja średnie wynagrodzenie zasadnicze to "suma płac zasadniczych z ostatniego
miesiąca kwartału, podzielona przez liczbę pracowników zatrudnionych w tym miesiącu".
Zwracamy uwagę, iż powołana definicja nie precyzuje, który kwartał, należy wziąć pod
uwagę (ostatni kwartał poprzedniego roku czy też inny), co wynika, naszym zdaniem, z
faktu, iż tak wyliczone średnie miesięczne wynagrodzenie obowiązuje -zgodnie z definicją
- tylko przez kwartał następujący po miesiącu, w którym dokonano wyliczenia. Takie
uregulowanie sugeruje konieczność jego aktualizacji co kwartał.
1.2 Pakiet
Należy zauważyć, iż Pakiet posługuje się dwoma pojęciami odnoszącymi się do kwestii
przyrostu wynagrodzenia pracowników Spółki, tj. "przyrostem przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia" oraz "corocznym wzrostem średniego wynagrodzenia zasadniczego".
W oparciu o analizę przepisów paragrafów 21 i 22 Pakietu określających rodzaj i terminy
zobowiązań stron Pakietu, wydaje się, iż zamiarem stron mogło być wprowadzenie dwóch
różnych zobowiązań po stronie Spółki. Czym innym będzie zobowiązanie do negocjacji
przyrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia na dany rok kalendarzowy (o
wynegocjowaną kwotę przyrostu), a czym innym podwyższenie średniego wynagrodzenia
zasadniczego w Spółce o średnioroczny wskaźnik wzrostu cen towarów i usług
konsumpcyjnych za rok poprzedzający ogłaszany corocznie przez Prezesa GUS.
W pierwszej sytuacji mamy do czynienia ze wzrostem wysokości wynagrodzeń o kwotę
wynegocjowaną przez Spółkę i stronę społeczną a w drugim z zobowiązaniem Spółki
rodzącym po stronie pracowników roszczenie o zapłatę (rodzajem minimalnej
gwarantowanej podwyżki).
Zwracamy w tym miejscu uwagę, iż punkt 3 paragrafu 22 Pakietu wskazuje, iż
szczegółowe zasady wzrostu wynagrodzeń zostaną uzgodnione pomiędzy stroną
społeczną i Spółką. Strony zrezygnowały z rozróżnienia pomiędzy poszczególnymi
podstawami, które mogą zostać użyte dla podwyższenia wynagrodzenia pracowników
Spółki, a pierwszeństwo przyznano negocjacyjnemu charakterowi podwyżek.
Z tego powodu wszelkie porozumienia Spółki i strony społecznej oraz praktyka będą
bardzo istotne dla ustalenia odpowiedzi na Państwa pytanie.
Niestety nie wiemy jak ukształtowała się polityka stosowania tych pojęć, a w
szczególności, czy Spółka i strona związkowa używają tych pojęć zamiennie lub uznają te
pojęcia za substytuty.
7
1995, nr 1. poz. 2 z póź. zm.) (dalej "Ustawa") na co wskazuje stosowanie pojęć pochodzących
wprost z Ustawy.
W chwili obecnej nie jesteśmy w stanie stwierdzić, jakie były dotychczasowe uzgodnienia stron
oraz jaka praktykę stosowano do dnia dzisiejszego.
Średnie wynagrodzenie zasadnicze
Paragraf 22 Pakietu stwierdza, iż średnie wynagrodzenie zasadnicze w Spółce wzrasta
corocznie nie mniej niż o średnioroczny wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych
za rok poprzedzający ogłaszany corocznie przez Prezesa GUS.
Powszechnie obowiązujące przepisy nie regulują jednak pojęcia "średniego wynagrodzenia
zasadniczego w Spółce':
Pakiet również nie definiuje tego pojęcia, a w związku z tym możliwe jest przyjęcie, iż strony w
oparciu o ZUZP przyjęły definicję zawartą w artykule 2 punkt 13 ZUZP (wraz z konsekwencjami
wskazanymi powyżej).
2.
DEFINICJA USTAWOWA
Powszechnie obowiązujące przepisy prawa definiują pojęcie "przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia".
Zgodnie z powołaną powyżej Ustawą przyrost wynagrodzeń, u pracodawców zatrudniających
powyżej 50 pracowników, dokonywamy jest w oparciu o tzw. podstawę, którą jest właśnie
"przeciętne miesięczne wynagrodzenie" zdefiniowane w artykule 2 punkt 3 Ustawy. Zgodnie z
tym artykułem, jest to iloraz wynagrodzenia, o którym mowa w pkt 2 , i przeciętnego
miesięcznego zatrudnienia ustalonego zgodnie z obowiązującą metodologią Głównego Urzędu
Statystycznego oraz liczby miesięcy za okres sprawozdawczy.
Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2008 roku 2. "przeciętne miesięczne
wynagrodzenie za rok poprzedni, obliczone zgodnie z przepisem art. 2 pkt 3, stanowi
wielkość bazową do ustalania przyrostu wynagrodzeń na rok następny. Zatem punktem
wyjścia do obliczania przyrostu wynagrodzenia nie jest wynagrodzenie z grudnia 2000 r. [
roku ubiegłego] , lecz wynagrodzenie osiągnięte w całym roku 2000, podzielone przez 12
miesięcy. "
Sposób wyliczenia przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia uwzględnia więc okres pełnego
roku. W konsekwencji w przypadku zastosowania w paragrafie 21 Pakietu pojęcia
"przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia" w rozumieniu tejże Ustawy, podstawą do
negocjacji pomiędzy Spółką a związkami zawodowymi byłaby definicja zawarta w Ustawie,
interpretowana jak powyżej.
3.
WNIOSKI ANALIZY PRAWNEJ
Przechodząc do odpowiedzi na pytanie z dnia 25 marca 2009 r., które średnie wynagrodzenie
powinno być podstawą do wzrostu o poziom inflacji, zwracamy Państwa uwagę, iż Pakiet
posługuje się wieloma zbliżonymi pojęciami wynagrodzenia. Oprócz "przeciętnego
miesięcznego wynagrodzenia" i "średniego wynagrodzenia zasadniczego"
8
pojawia się również "przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej" czy też
"wynagrodzenie zasadnicze" i "wynagrodzenie".
Artykuł 2 punkt 2 przewiduje, i ż: ,wynagrodzenie - wydatki pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze,
wypłacone pracownikom z tytułu zatrudnienia u przedsiębiorcy, obliczone według zasad statystyki zatrudnienia
i wynagrodzeń określonych przez Główny Urząd Statystyczny jako wynagrodzenia bez wypłat z zysku'.
2 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2008 roku o sygn. akt II PK 233/07.
3 Odwołanie do 2000 roku wynika z faktu, iż stan faktyczny sprawy dotyczy tego okresu.
Dwa podstawowe pojęcia, tj. "przeciętne miesięczne wynagrodzenie" oraz "średnie
wynagrodzenie zasadnicze': niezależnre od ich charakteru prawnego (zobowiązania
względem pracowników i związków zawodowych) mogą być używane jako pojęcia
autonomiczne albo zamienne, dla określenia zasad podwyższenia wynagrodzenia
pracowników Spółki, które ostatecznie ustalane są w trybie negocjacji.
Wydaje nam się, iż przynajmniej w 2007 roku, przy okazji sporu zbiorowego dotyczącego
podwyżek wynagrodzenia pracowników, który analizowaliśmy pod względem prawnym,
strona społeczna i Spółka posługiwały się ww. pojęciami w sposób zamienny.
Analizując całość dokumentacji, jaka została nam przekazana do analizy obecnie, jak
również dokumentację związaną ze sporem płacowym za rok 2007. możemy stwierdzić, iż
zarówno Związki Zawodowe, jak i Spółka, posługują się zamiennie całym szeregiem pojęć
na określenie wzrostu płac, że wymienimy jedynie następujące pojęcia:
·
"wynagrodzenie zasadnicze':
·
"przeciętne miesięczne wynagrodzenie':
·
"wskaźnik wzrostu wynagrodzeń':
·
"średnia płaca zasadnicza':
•
"wzrost płac':
·
"przyrost przeciętnego wynagrodzenia':
·
"podwyźka stawek wynagrodzenia zasadniczego':
Odnoszenie się w chwili obecnej w zakresie wzrostu płac w Spółce jedynie i ściśle do
definicji "średniego wynagrodzenia zasadniczego w zakładzie" określonego w Art. 2 pkt 13
ZUZP może budzić pewne wątpliwości. W szczególności w kontekście okresu
obowiązywania średniego wynagrodzenia zasadniczego jedynie przez kwartał następujący
po miesiącu. w którym dokonano obliczenia (zdanie uzupełniające definicję określoną w pkt
13).
Ideą zapi~LJ§_~2Pa~ietlL~-y!ą bowiernQę~$PQmię podwyżka coroczna ze skutkiem na 1
marca każdego roku, począwszy od roku 2005.
Starając się wychodzić jednak naprzeciw Państwa oczekiwaniom w zakresie wiążącej
interpretacji prawnej, poniżej przedstawiamy możliwe rozwiązania zarówno w sytuacji, w
której strony założyły, iż są pojęcia autonomiczne, jak i zamienne.
W pierwszej sytuacji, gdy oba pojęcia używane są niezależnie od siebie (autonomicznie)
dla oznaczenia dwóch różnych zobowiązań po stronie Spółki, każdemu, z tych pojęć
przypisać można definicję, której ustalenie w drodze wykładni subiektywnej wymagać
będzie uwzględnienia:
9
znaczenie nadanego tymże pojęciom w trakcie negocjacji,
znaczenie
nadanego
porozumień,
tymże
pojęciom
w
ramach
kolejno
zawieranych
praktyki ich stosowania - w przypadku braku jakichkolwiek porozumień stron.
W konsekwencji koniecznym będzie dodatkowo zbadanie wskazanych powyżej
okoliczności, do czego jesteśmy gotowi, jako uczestnicy negocjacji Pakietu już na
spotkaniu w dniu 1 kwietnia 2009 r.
W przypadku braku szczególnych postanowień lub szczególnej praktyki w tym
zakresie, można rozważyć czy strony Pakietu nie odwołały się do znanych sobie pojęć,
czyli do pojęcia "przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia" w rozumieniu Ustawy oraz
"średniego wynagrodzenia zasadniczego" zgodnie z definicją zawartą w ZUZP, a w
konsekwencji również ewentualnej aktualizacji wysokości średniego wynagrodzenia
zasadniczego.
W drugiej sytuacji, gdy oba pojęcia używane są zamiennie przez Spółkę i stronę
społeczną możliwe jest przyjęcie, iż strony nie przyznały expressis verbis żadnego z ww.
znaczeń tym pojęciom.
Zwracamy na koniec uwagę, iż udzielenie ostatecznej odpowiedzi na Państwa
pytanie możliwe będzie tylko w oparciu o dokładną analizę dotychczasowych uzgodnień
stron oraz dotychczasową praktykę.
Z tego względu, naszym zdaniem, gdy oba pojęcia używane są zamiennie przez
Spółkę i stronę społeczną istotną okaże się dotychczasowa praktyka, która wszakże
wykształcona została jako rezultat negocjacji i uzgodnień stron."
Zarządzenie pracodawcy (ZAl05/09) "w sprawie polityki płacowej z dnia
09.03.2009 r." zatwierdzone przez Prezesa Jacky Lacombe ma następującą treść:
"W związku z brakiem uzgodnienia pomiędzy pracodawcą a Zakładowymi
organizacjami związkowymi, polityki płacowej w 2009 roku, Zarząd Spółki Dalkia Łódź S.A.,
działając zgodnie z art. 4 ust. 3 i 3a ustawy z dnia 16 grudnia 1994r. o negocjacyjnym
systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie
niektórych ustaw (Dz.U. Nr 1/95, poz. 2 - z późniejszymi zmianami) postanawia co
następuje:
1. Przyrost przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w 2009 roku WYniesie co
najmniej 6% w stosunku do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia 2008 roku.
2. Kwota bazowa od której liczony jest wskaźnik wzrostu przeciętnych miesięcznych
wynagrodzeń nie zawiera premii partycypacyjnej wypłaconej w 2008 roku i wynosi
4643,79 zł.
3. Wysokość przyjętego wskaźnika w punkcie 1, może ulec zmianie po analizie
prognozy wyników za 2009r., nastąpi to w pierwszej połowie grudnia.
Podwyższenie wskaźnika wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia
będzie możliwe gdy analiza wykaże możliwość osiągnięcia założonego w budżecie
EBIT-u;
10
4. W związku z tym, że propozycje Zarządu nie uzyskały akceptacji Zakładowych
organizacji związkowych, Zarząd postanawia dokonać podwyżek stawek
wynagrodzenia zasadniczego wszystkim pracownikom zatrudnionym na cały etat o
30 zł, z dniem 1 marca 2009 roku. Pracownikom zatrudnionym w niepełnym
wymiarze czasu pracy stawkę wynagrodzenia zasadniczego podwyższa się
proporcjonalnie do wymiaru etatu (1/2 etatu 15 zł).
5. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem 10 marca 2009 r."
W dniu 15.04.2009 r. w trakcie kontroli dyrektor do spraw personalnych i logistyki
Janusz Trzcinka wyjaśnił, że w dniu 06.04.2009 r. wszyscy pracownicy otrzymali pismo
Zarządu Dalkii Łódź S.A. w sprawie płac następującej treści:
"Szanowni Państwo,
Po przeanalizowaniu sytuacji Spółki w kontekście roku 2009, Zarząd podjął następującą
decyzję w sprawie płac w Dalkii Łódź S.A.
Oprócz efektu automatycznego związanego z porozumieniem z dnia 09 04 2008r.
skutkującego wzrostem przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia o ponad 5% w 2009r.
w stosunku do 2008r., Zarząd postanowił podwyższyć stawki wynagrodzenia zasadniczego
od dnia 1 marca 2009r. o 30 zł. Uwzględniając również przeszeregowania indywidualne
zgodnie z postanowieniami Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, średnia płaca
zasadnicza w 2009r. będzie o ponad 7 % wyższa od średniej płacy w 2008r.
Zarząd podjął rozmowy z zakładowymi organizacjami związkowymi w dniu 01 kwietnia
2009r., w celu osiągnięcia porozumienia w sprawie wzrostu stawek wynagrodzenia
zasadniczego.zarząd przedstawił propozycję wzrostu stawek dodatkowo o 20 zł z dniem
01 kwietnia z wyrównaniem od 01 marca 2009r., co daje łączny wzrost stawek o 50 zł. Za
rząd zaproponował również negocjowanie w miesiącu grudniu, po zapoznaniu się z analizą
możliwego wyniku za 2009 rok, dodatkowego wzrostu z wyrównaniem od 01 marca 2009r.
Przedstawione propozycje nie uzyskały do chwili obecnej aprobaty ze strony zakładowych
organizacji związkowych.
Zarząd czyni wszystko, aby dotrzymać budżetu i osiągnąć wyniki Spółki zaplanowane na
2009r., w tym wynik operacyjny (EBIT) w wysokości 139, 7 mln zł. Zarząd czyni z tego swój
priorytet. W tym celu podejmuje szereg działań, aby zabezpieczyć się przed zagrożeniem
związanym ze spadkiem przychodów w związku z trudną koniunkturą gospodarczą
spodziewaną w kraju w 2009r., której skutków dla Spółki Zarząd nie jest w stanie dokładnie
przewidzieć. Działania te obejmują między innymi:
wdrożenie planu oszczędności,
ścisły nadzór nad należnościami od odbiorców,
zmniejszenie zapotrzebowania Spółki na środki pieniężne,
ograniczenie kosztów usług świadczonych na rzecz Spółki.
Całokształt tych działań ma na celu zabezpieczenie Spółki przed zagrożeniem związanym
z obn~-przychodów ze sprzectażyrtiep1a,-w razIe braku zgody Urzędu Regulacji
Energetyki na podwyższenie taryfy, a także przychodów z energii elektrycznej, w razie
silnego nacisku odbiorców Spółki na renegocjację cen ustalonych wcześniej w kontraktach,
w sytuacji, w której w 2009r. koszt węgla rośnie o około 32% w stosunku do 2008r.
Zarząd w pełni zdaje sobie sprawę z tego, że sukces tych działań wymagać będzie
wysiłków ze strony Załogi, które zostaną wynagrodzone, jeśli się powiodą. Wobec tego,
Zarząd zobowiązuje się do przychylnej rewizji poziomu wzrostu przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia w 2009r. Nastąpi to po analizie prognozy wyników za 2009 rok w pierwszej
połowie grudnia.
11
Szanowni Państwo, podejmując tą decyzję Zarząd pragnie wykazać, że dąży do
znalezienia optymalnej równowagi pomiędzy wynikami Spółki a płacami pracowników,
przystępując do realizacji konkretnego planu działań na rok 2009r."
W dniu 14.04.2009 r. (pieczątka Kancelarii Głównej) przewodniczący 6 organizacji
związkowych działających na terenie Dalkia Łódź S.A. skierowali do Zarządu Dalkia Łódź
S.A. pismo opatrzone nagłówkiem: "Dotyczy: Sporu zbiorowego dotyczacego wzrostu
wynagrodzeń w 2009r." następującej treści:
"W związku z naruszenie przez Zarząd Dalkia Łódź SA zapisów ,,Pakietu Gwarancji
Pracowniczych Socjalnych i Związkowych dla Pracowników Zespołu Elektrociepłowni w
Łodzi SA" i Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, Zakładowe Organizacje Związkowe;
Żądają zgodnie z zapisami §22 "Pakietu Gwarancji Pracowniczych Socjalnych i
Związkowych dla Pracowników Zespołu Elektrociepłowni w Łodzi S.A." wzrostu średniego
wynagrodzenia zasadniczego dla Pracowników Dalkia Łódź SA o 4,2% ze skutkiem od 01
marca 2009r. Termin realizacji żądania 3 dni. Podstawą do naliczenia kwoty wzrostu
średnich wynagrodzeń zasadniczych jest pkt 13 art. 2 Zakładowego Układu Zbiorowego
Pracy dla Pracowników Dalkia Łódż SA."
W dniu 14.04.2009 r. Zarząd Związku Zawodowego Pracowników Ruchu Ciągłego
Dalkia Łódź S.A. reprezentowany przez przewodniczącego Wiesława Koca wysłał
(fragment
książki
nadawczej)
"zawiadomienie
o
możliwości
popełnienia
przestepstwa" następującej treści:
"Niniejszym na podstawie art. 303 Kodeksu postępowania karnego, Zarząd ZZPRC
Dalkia Łódź S.A. zawiadamia o możliwości popełnienia przez członków Zarząd Dalkia
Łódź S.A. przestępstwa z artykułu 218 § 1 Kodeksu karnego. Uzasadnienie
Zarząd ZZPRC Dalkia Łódź S.A. wskazuje, że zgodnie z obowiązującym w Spółce
Pakietem Gwarancji Pracowniczych, Socjalnych i Związkowych dla Pracowników Zespołu
Elektrociepłowni w Łodzi S.A. podpisanym w dniu 17 stycznia 2005 roku, Dalkia Łódź S.A.
jako pracodawca zobowiązał się, że każdego roku - w terminie do 10 marca - uzgadniał
będzie ze Związkami Zawodowymi przyrost przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia na
dany rok kalendarzowy (§ 21 Pakietu). Dodatkowo pracodawca zobowiązał się do
dokonywania podwyżek wynagrodzenia zasadniczego pracowników ze skutkiem od dnia 1
marca każdego roku oraz do wzrostu średniego wynagrodzenia zasadniczego w Spółce
corocznie nie mniej niż o średnioroczny wskaźnik wzrostu cen towarów i usług
konsumpcyjnych za rok poprzedzający ogłaszany corocznie przez Prezesa GUS (§ 22
Pakietu). Powyższe obowiązki zostały przeniesione i znajdują się w postanowieniach
obowiązującego w Spółce Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy. Zgodnie bowiem z art.
7a ZUZP Pracodawca - w terminie do dnia 10 marca każdego roku - uzgadnia ze
związkami zawodowymi przyrost przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia na dany rok
kalendarzowy. Powołując się natomiast na art. 9a ZUZP średnie wynagrodzenie
zasadnicze w Spółce wzrasta corocznie nie mniej niż o średnioroczny wskaźnik wzrostu
cen towarów i usług konsumpcyjnych za rok poprzedzający, ogłaszany przez Prezesa
GUS.
Tymczasem pracodawca w 2009 roku mimo licznych spotkań i żądań kierowanych ze
strony organizacji związkowych, odmawia podpisana ze związkami zawodowymi
porozumienia w powyższym zakresie i nie dokonuje obligatoryjnych podwyżek
wynikających z Pakietu i postanowień ZUZP-u. Spółka nie dokonała również
12
przewidzianego postanowieniami Pakietu i ZUZP-u wzrostu średniego wynagrodzenia o
minimalną wysokość określoną ich postanowieniami.
W świetle powyższego, postępowanie pracodawcy traktować należy jako naruszenie
praw pracowników wynikających ze źródeł prawa pracy, jakim są Pakiet i ZUZP.
Prawa pracownika określone są w kodeksie pracy, ustawie z 13 października 1998 r. o
systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. OZ.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 ze zm.), innych
ustawach i aktach wykonawczych, określających prawa i obowiązki pracowników i
pracodawców, a także postanowieniach układów zbiorowych pracy i innych opartych na
ustawie porozumieniach zbiorowych, regulaminach i statutach określających prawa i obowiązki
stron stosunku pracy ( art. 9 § 1 k.p.) (M. Mozgawa (red.), M. Budyn-Kulik, P. KozłowskaKalisz, M. Kulik, Kodeks karny. Komentarz praktyczny, Oficyna, 2007, /I wyd.).
Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2006 r. (III PZP 2/06)
postanowienia porozumienia zbiorowego w sprawie gwarancji socjalnych, pracowniczych i
związkowych, zawartego w procesie prywatyzacji pośredniej (art. 1 ust. 2 pkt 1 i 1 a oraz art.
31a-35 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji, jednolity tekst: OZ.U.
z 2002 r. Nr 171, poz. 1397 ze zm.), pomiędzy związkami zawodowymi działającymi u
pracodawcy a spółką handlową, która po nabyciu akcji stała się spółką dominującą nad spółką
zależną będącą pracodawcą, są przepisami prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 1 k.p.
Zarząd ZZPRC wskazuje, iż naruszanie prawa pracowników nie ma żadnych
racjonalnych przyczyn, a członkowie Zarządu Spółki Oalkia Łódź S.A. zaniechali wykonania
obowiązków, jaki nakładają na niego postanowienia Pakietu podpisanego w 2005 roku oraz
obowiązującego w Spółce ZUZP-u.
Mając na uwadze powyższe Zarząd ZZPRC wnosi o podjęcie postępowania w
przedmiotowej sprawie."
Do dnia 15.04.2009 r. związki zawodowe i pracodawca nie dokonali na
podstawie § 35 ust. 3 tego PAKIETU GWARANCJI PRACOWNICZYCH,
SOCJALNYCH
I
ZWIĄZKOWYCH
DLA
PRACOWNIKÓW
ZESPOŁU
ELEKTROCIEPŁOWNI W ŁODZI SPÓŁKA AKCYJNA jako wyłącznie!!! uprawnieni
wspólnej interpretacji zapisów PAKIETU w zakresie wzrostu wynagrodzenia
zasadniczego w 2009 roku, ani nie dokonali na podstawie art. 51 ust. 3 zd. 1
Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy wspólnej!!! interpretacji zapisów tego
Układu w zakresie wzrostu wynagrodzenia zasadniczego w 2009 roku. Związki
zawodowe i pracodawca do dnia 15.04.2009 r. nie powołali Komisji na podstawie
art. 51 ust. 3 zd. 2 Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy do rozstrzygnięcia
sporu w zakresie interpretacji Układu. Od dnia 14.04.2009 r. związki zawodowe
pozostają w spc:>rze zbiorowym z pracodawcą dotyczącym WZ[ostuwvnagrodzeń
w 2009r.
Na podstawie opisanego stanu prawnego i faktycznego należy stwierdzić, że
inspektor pracy nie ma prawa dokonać interpretacji zapisów PAKIETU i Układu w
zakresie dotyczącym wzrostu wynagrodzenia zasadniczego w 2009 r., ani
rozstrzygać sporu zbiorowego między związkami zawodowymi i pracodawcą w tym
zakresie. Opisany stan faktyczny i prawny nie daje podstaw do stwierdzenia, że
Zarząd OALKIA ŁÓOŻ naruszył zapisy PAKIETU i Układu, co do których istnieją
duże trudności interpretacyjne.
4.
13
Informacji i wyjaśnień dotyczących powyższej odpowiedzi może Pan zasięgnąć
telefonicznie (tel.O 42 6351203) w każdy poniedziałek od godziny 9.00 do godziny 13.00 albo
osobiście w siedzibie Państwowej Inspekcji Pracy w Łodzi al. Kościuszki 123 w pokoju 203 (II
piętro) w każdy poniedziałek od godziny 9.00 do godziny 13.00 po wcześniejszym
telefonicznym umówieniu godziny spotkania.
Z poważaniem