Kwartety smyczkowe / String Quartets

RZ_MFWC_12_09_19_00_Wroclaw 390-403:01
Wrocław
22.08.2008
5:32 Uhr
Seite 390
Bazylika św. Elżbiety
Kwartety smyczkowe / String Quartets
Wykonawcy / Performers
Carducci String Quartet
W składzie / In the line-up
Matthew Denton skrzypce / violin
Michelle Fleming skrzypce / violin
Eoin Schmidt-Martin altówka / viola
Emma Denton wiolonczela / violoncello
Hakan Vramsmo baryton / baritone
Program koncertu / Concert programme
Ralf Vaughan Williams (1872-1958) – String quartet no. 2 in a minor
Kwartet smyczkowy nr 2 a-moll
Prelude: Allegro appassionato
Romance: Largo
Scherzo: Allegro
Epilogue: Andante sostenuto
390
RZ_MFWC_12_09_19_00_Wroclaw 390-403:01
22.08.2008
5:32 Uhr
Seite 391
12.09.2008 godz. 19.00 / 7.00 pm
Wrocław Bazylika św. Elżbiety ul. św. Mikołaja 1
godz. 19.00 / 7.00 pm
Piątek / Friday
12.09.2008
Roxanna Panufnik (b. 1968) – Private Joe for string quartet & baritone solo
„Szeregowiec Joe“ na kwartet smyczkowy i baryton solo
Pt / Fr
Letter 1 (Private Joe Wood) / List 1 (Szeregowiec Joe Wood)
And when I Die (traditional) / I kiedy umrę (trad.)
The Letter (Wilfred Owen) / List (Wilfried Owen)
From Albert to Bapaume (Alec Waugh) / Z Albert do Bapaume (Alec Waugh)
Letter 2 (Private Joe Wood) / List 2 (Szeregowiec Joe Wood)
Samuel Barber (1910-1981) – Dover Beach for string quartet & baritone solo
na kwartet smyczkowy i baryton solo
Benjamin Britten (1913-1976) – String quartet no. 1 in D major
Kwartet smyczkowy nr 1 D-dur
Andante sostenuto
Allegretto con slancio
Andante calmo
Molto vivace
Czas trwania koncertu / duration of the concert c. 1:20
SPONSOR BRĄZOWY
391
RZ_MFWC_12_09_19_00_Wroclaw 390-403:01
Wrocław
22.08.2008
5:32 Uhr
Seite 392
Bazylika św. Elżbiety
Wykonawcy o kwartetach smyczkowych
A few words from the performers about string quartets
Ralf Vaughan Williams – Kwartet smyczkowy nr 2, a-moll
Ralf Vaughan Williams – String Quartet nr 2 in A Minor
Kwartet smyczkowy a-moll (dla „Jean z okazji urodzin“)
The String Quartet in A minor (For Jean on Her Birthday)
został napisany w latach 1942-43 i był dedykowany Jean
was written in 1942 and 1943 and dedicated to Jean Ste-
Steward, która grała w kwartecie Menges Quartet na
wart, violist of the Menges Quartet, which gave the first
altówce. Zespół po raz pierwszy zagrał w National Gallery
performance at a war-time National Gallery concert in
w czasie wojny, w 1944 r. Altówka przez cały czas jest tu
October 1944. It is the viola, generally prominent throug-
instrumentem dominującym i wyraźnie zaznacza otwarcie
hout, that provides an emphatic opening to the first mo-
pierwszej części, przedstawiając materiał, który będzie
vement, proposing material that provides the basis of
dominował przez resztę utworu. Rozpoczyna też drugą
much that follows. The viola starts the second movement
część, Romance, gdzie każda linia instrumentalna ozna-
Romance, each instrumental line marked senza vibrato in
czona jest senza vibrato, a spokojna muzyka prowadzi do
music of absolute tranquility, leading to a chorale-like
fragmentu przypominającego chorał i wreszcie do dyna-
passage and eventually to a dynamic climax. The viola
micznego punktu kulminacyjnego. Altówka kończy też tę
ends the movement and opens the Scherzo with a theme
część i, przełamując wyciszone tremolo grane przez inne
from the music from the film The 49th Parallel, against
instrumenty, rozpoczyna Scherzo tematem z filmu „The
the muted tremolo figuration of the other instruments.
49th Parallel“. Epilog, z podpisem „Pozdrowienia od Joan
The Epilogue, with the subtitle Greetings from Joan to
dla Jean”, ponownie rozpoczęty przez altówkę, wyko-
Jean and again opened by the viola, uses material intended
rzystuje materiał początkowo przeznaczony do filmu
originally for a proposed film on Joan of Arc, hence the ad-
o Joannie d’Arc i stąd dopisek w tytule. Ta część odznacza
dition to the title. It is a movement of characteristically
się wyjątkowo łagodnym charakterem.
beautiful serenity.
Roxanna Panufnik
Jest córką wybitnego polskiego kompozytora – Andrzeja
Roxanna Panufnik
Panufnika, który w 1954 r. wyemigrował z Polski i osiadł
Roxanna Panufnik is the daughter of an eminent Polish
na stałe w Londynie. Tam też w 1968 r. urodziła się
composer, Andrzej Panufnik, who in 1954 emigrated from
Roxanna. Studia muzyczne w zakresie kompozycji i gry
Poland to settle permanently in London. It was there in 1968
na harfie odbyła w Royal Academy of Music. Związała się
that Roxanna was born. She studied composition and the
392
Seite 393
Piątek / Friday
12.09.2008
godz. 19.00 / 7.00 pm
zawodowo z Telewizją i Radiem BBC, gdzie w 1993 r. wy-
harp at the Royal Academy of Music, while her career is
emitowała m.in. swój program pt. „Kompozytor tygo-
linked to BBC Radio and Television, which in 1993 broad-
dnia” poświęcony twórczości jej ojca.
cast, among other material, a programme dedicated to
Roxanna Panufnik jest bardzo płodną kompozytorką,
the work of her father as part of the series Composer of
piszącą muzykę od dziecka. O jej pozycji w środowisku
the Week.
muzycznym świadczy chociażby fakt, że otrzymuje wiele
Roxanna Panufnik is a highly prolific composer who has
zamówień na nowe utwory, a jej twórczość jest często
made music since she was a child. Her high standing in the
wykonywana w Wielkiej Brytanii i innych krajach Europy,
musical community is demonstrated in the fact that she
a także w USA, Australii i w Azji. Wiele z jej kompozycji
receives many commissions for new pieces and that her
zostało utrwalonych na płytach różnych firm. Kwartet
work is frequently performed, not only in Great Britain,
smyczkowy z solem barytonowym „Private Joe” Roxanna
but also in other European countries, as well as in the USA,
Panufnik napisała w 2000 r. na zamówienie zespołu
Australia and even Asia. Many of her compositions have
„Schidlof String Quartet”.
been recorded for release by various firms.
Private Joe, a string quartet with baritone solo, was written
Oto, co na ten temat mówi sama kompozytorka:
by Roxanna Panufnik in 2000 as a commission for the en-
Utwór powstał z inspiracji barytona Nigela Cliffe’a
semble Schidlof String Quartet.
– Nigel przekazał mi dwa listy od wuja swojej matki,
szeregowca Joe’ego Wooda, który walczył w okopach pier-
From Roxanna Panufnik
wszej Wojny Światowej. Listy napisał do swej siostry Mary
This piece was originally the brainchild of baritone Nigel
(babki Nigela) i jej męża Toma, trzy tygodnie przed swą
Cliffe – Nigel approached me with two letters from his
śmiercią w boju, która nastąpiła 26 września 1917 r.
great uncle Private Joe Wood, who was fighting during the
w czasie bitwy o tzw. Wielokątny Las (część ofensywy
First World War. The letters were written to Joe’s sister
Passchendaele) w okolicach Ypres ( jego Leicestershire
Mary (Nigel’s grandmother) and her husband Tom, 3
Regiment oraz korpus australijsko-nowozelandzki ANZAC
weeks before Joe was killed in action on the 26th Septem-
odznaczyły się w czasie bitwy szczególną dzielnością).
ber, 1917, in the battle of Polygon Wood (part of the Pass-
Różnica pomiędzy nastrojem obu listów – napisanych
chendaele offensive), Ypres (his Leicestershire Regiment
w odstępie jedynie sześciu dni – zmusza nas do zastano-
and the Anzacs particularly distinguished themselves in
393
godz. 19.00 / 7.00 pm
13:35 Uhr
12.09.2008
22.08.2008
Pt / Fr
RZ_MFWC_12_09_19_00_Wroclaw 390-403:01
RZ_MFWC_12_09_19_00_Wroclaw 390-403:01
Wrocław
22.08.2008
5:32 Uhr
Seite 394
Bazylika św. Elżbiety
wienia się, co mogło zajść w międzyczasie, aby tak zmienić
this battle). The difference between the atmospheres of the
ich wydźwięk.
two letters – written only six days apart – led us to won-
Skontaktowaliśmy się z grafologiem Roderickiem Wil-
der what might have happened during that time, to
liamsem, który w pierwszym rzędzie pomógł nam zrozu-
change his tone.
mieć cechy osobowości Joe’ego oraz stan jego umysłu
We approached graphologist Roderick Williams who, first
w momencie pisania obu listów. Stwierdził on, że Joe,
of all, helped us to understand Joe’s fundamental perso-
dziewiętnastoletni żołnierz z Huddersfield był konformistą
nality and then his frame of mind whilst writing the two
i człowiekiem bardzo skrupulatnym (idealny materiał na
letters. He told us that Joe, a nineteen year-old soldier
żołnierza), jednocześnie bardzo niezależnym, a chwilami
from Huddersfield, was a man who whilst being very con-
walecznym. Cechowała go ogromna siła woli oraz spójna
formist and conscientious (perfect soldier material!) was
osobowość (połączona z uporem); dzięki temu parał się
also very stubborn-minded, and at times, pugnacious! He
swym żołnierskim rzemiosłem stawiając czoło niebez-
had great willpower and tenacity (to go with the stub-
pieczeństwu zamiast uciekania się do sprytnych wybie-
borness) and would „soldier on” by doggedly clinging to
gów. Był człowiekiem bardzo emocjonalnym, ale tłumił
the ropes, rather than escaping situations by cunning
uczucia w sobie, co wyjaśnia jego prośbę o słowa pocie-
guile. He was an emotional man – but would suppress
szenia z domu.
these emotions – which explains the cracks we can see, as
Pismo Joe’ego ukazuje nam człowieka bezkompromi-
he pleads for comforts from home, in the second letter.
sowego, a lekkie obniżenie linii pod koniec wiersza jest
His writing is „uncompromising” – and the slight slope
objawem depresji. W drugim liście pojawiają się oznaki
downwards at the end of the lines, shows depression. By
utraty panowania nad sobą – list rozpoczyna się bardzo
the second letter, he is very much losing control – starting
schludnie, z obsesyjnie utrzymanymi spacjami, lecz z pi-
very neat with obsessive spacing but drifting downwards
smem spływającym w dół: „...Mary, my chłopcy potrze-
„... as you know Mary we boys looking after, as we are in
bujemy opieki, teraz gdy jesteśmy we Francji walcząc
France fighting for you at Home,”.
za was w Domu”.
I have tried to fill those six days between the two letters
Próbowałam wypełnić te sześć dni pomiędzy dwoma
with three „chapters” – a traditional trench song And
listami za pomocą trzech rozdziałów – tradycyjnej pio-
when I die (desperately jolly), Wilfried Owen’s The Letter
senki z okopów „I kiedy umrę” (desperacko wesołej),
(transition from light to disastrous) and Alec Waugh’s
„Listu” Wilfrieda Owena (przejście z lekkiego nastroju
From Albert to Bapaume (utter desolation) – written, coin-
do katastrofy) oraz wiersza Alberta Waugha „Z Albert
cidentally, at the same time (August 1917) as Joe’s first letter.
do Baupame” (krańcowe osamotnienie) – napisanego,
By complete chance, Nigel’s brother found Jessica Walker,
co jest zbiegiem okoliczności, w tym samym czasie
the daughter of Joe’s sweetheart Edith (mentioned as „my
(sierpień 1917), co pierwszy list Joe’ego.
little girl” in the first letter). The Huddersfield Examiner
Zupełnie przypadkowo brat Nigela odnalazł Jessicę
was carrying an article on Armistice Day 1998 with a pic-
Walker, córkę ukochanej Joe’ego, Edith (wspomnianej
ture of Joe Wood, asking if anyone knew the whereabouts
394
Seite 395
Piątek / Friday
12.09.2008
godz. 19.00 / 7.00 pm
w pierwszym liście jako „moja mała dziewczynka”).
of his relatives, if still alive, as Jessica (having promised her
Dziennik „Huddersfield Examiner” w rocznicę zakończenia
mother that she would visit Joe’s grave at the Bridge
wojny w 1998 r. zamieścił zdjęcie Joe’ego Wooda, zapytu-
House Cemetery in Langemark-Poelkapelle, Belgium) wan-
jąc, czy ktoś posiada jakieś informacje o losach jego krew-
ted them to know the he was still remembered. Since then
nych, jeśli nadal pozostają oni przy życiu; bowiem Jessica
the two families have been in contact.
(która obiecała wcześniej swej matce, że odwiedzi mogiłę
The piece is dedicated to Joe Cliffe – Nigel’s father – who
Joe’ego na cmentarzu Bridge House w Langemark-Poel-
was named after his mother’s brother, Private Joe Wood.
kapelle w Belgii) chciała dać im do zrozumienia, że nadal
Private Joe has been commissioned by Warwick Arts So-
o nim pamięta. Od tego czasu obie rodziny utrzymują
ciety for the 2000 Warwick & Leamington Festival with
kontakty.
funds through the Regional Arts Lottery Programme by
Utwór zadedykowano Joe’emu Cliffe’owi – ojcu Nigela
West Midlands Arts.
– który otrzymał imię na pamiątkę brata swej matki.
„Szeregowiec Joe” został zamówiony przez Warwick Arts
Samuel Barber
Society na Warwick & Leamington Festival w 2000 r. Pro-
The name of Samuel Barber is not alien to us. After all,
jekt został dofinansowany przez West Midlands Arts
among those of contemporary English composers it is the
ze środków Regional Arts Lottery Programme.
one most frequently appearing in concert programmes
and most highly esteemed in the musical world. This esteem
Samuel Barber
is demonstrated by many means, such as his receiving an
Nazwisko Samuela Barbera nie jest nam obce, wszak
honorary doctorate from Harvard University and his
to jeden z najczęściej uwzględnianych w programach
membership of the American Academy of Arts and Letters.
koncertowych współczesnych kompozytorów angielskich,
Today we encounter Dover Beach, his string quartet with
poważany w świecie muzycznym, o czym świadczy m.in.
baritone solo, the text of which is included below.
przyznany mu doktorat honoris causa przez Harvard University oraz przynależność do amerykańskiej Academy
Benjamin Britten – String Quartet D Major op. 25
of Arts and Letters.
Written in California in 1941, this string quartet was com-
Dzis poznamy jego Kwartet smyczkowy „Dover Beach”
missioned by Elizabeth Sprague Coolidge. Her support of
z solem barytonowym, którego tekst zamieszczamy poniżej.
contemporary composers resulted in a number of commissions, including quartets by Frank Bridge, Britten’s
Benjamin Britten – Kwartet smyczkowy D-dur op. 25
teacher and also Bartok and Schoenberg. The first perfor-
Ten kwartet smyczkowy, napisany w Kalifornii w 1941 r.,
mance of the work by the Coolidge String Quartet took
został zamówiony przez Elizabeth Sprague Coolidge, której
place in Los Angeles on 21 September 1941 and such was
wsparcie dla współczesnych kompozytorów zaowocowało
its impact that Britten was awarded the Library of Con-
wieloma zleceniami, między innymi kwartetami Franka
gress medal for services to chamber music. The first mo-
Bridge’a, nauczyciela Brittena oraz Bartoka i Schönberga.
vement opens with vibrato strings above pizzicato cello
395
godz. 19.00 / 7.00 pm
5:32 Uhr
12.09.2008
22.08.2008
Pt / Fr
RZ_MFWC_12_09_19_00_Wroclaw 390-403:01
RZ_MFWC_12_09_19_00_Wroclaw 390-403:01
Wrocław
22.08.2008
5:32 Uhr
Seite 396
Bazylika św. Elżbiety
Pierwsze wykonanie utworu przez Coolidge String Quartet
(andante sustention) and alternates with a more energe-
miało miejsce w Los Angeles 21 września 1941 r., a jego
tic theme throughout the movement. The second move-
oddźwięk był tak duży, że Britten został uhonorowany
ment is in F major and centres round a triplet figure which
Medalem Biblioteki Kongresu za zasługi dla muzyki kame-
becomes more pronounced as the movement develops.
ralnej. Pierwsza część rozpoczyna się strunowym vibrato
In the third movement the theme is in 5/4 time and is in
nad pizzicatem wiolonczeli (przedłużenie andante) i prze-
reflective mood which is often compared to the “Moon-
plata się z bardziej energicznym tematem przez całą
light” interlude in Britten’s opera Peter Grimes. This mood
pierwszą część. Druga napisana jest w tonacji F-dur i skupia
is soon dispelled by the rousing finale which is in sonata-
się wokół trioli, która stopniowo staje się coraz bardziej
rondo form but with an unusual twist! Here the first sub-
wyrazista. W części trzeciej temat jest na 4/5 i charaktery-
ject appears in the dominant, to be followed by the second
zuje się refleksyjnym nastrojem, często porównywanym
theme in the tonic, and in the recapitulation the themes
do nastroju z „Księżycowego” interludium z opery Brit-
appear in reverse order.
tena „Peter Grimes“. Nastrój ten jednak zostaje szybko
rozproszony zbliżającym się finałem w formie ronda
sonatowego, jednak w niezwykłej kolejności tonacji.
Pierwszy temat pojawia się w dominancie, po nim następuje drugi temat w tonice, natomiast w podsumowaniu
tematy te pojawiają się w odwrotnej kolejności.
396
RZ_MFWC_12_09_19_00_Wroclaw 390-403:01
22.08.2008
5:32 Uhr
Seite 397
12.09.2008
godz. 19.00 / 7.00 pm
12.09.2008
godz. 19.00 / 7.00 pm
Piątek / Friday
To jeden z najlepszych młodych europejskich kwartetów smyczkowych. Grają w nim absolwenci uczelni muzycznych Wielkiej Brytanii
i Irlandii. W ostatnim czasie członkowie Carducci String Quartet
doskonalili swe umiejętności pod kierunkiem wybitnych muzyków,
takich jak Gabor Takacs, Gyorgy Kurtag i Paul Katz oraz w ramach
programu edukacyjnego „ProQuartet“ w Paryżu. Zespół zdobył wiele
liczących się nagród na międzynarodowych konkursach kameralistyki, m.in. I nagrodę w Kuhmo w Finlandii (2004), specjalną w Bordeaux (2005) i nagrodę jury w Londynie (2007), ponadto tytuł
laureata w Japonii i Holandii. Carducci String Quartet koncertował
w Belgii, Niemczech, Francji, Grecji, Irlandii i Włoszech. Brał udział
w renomowanych festiwalach, m.in. w „Second Glance” w Londynie,
Festiwalu Muzyki Kameralnej w Luberon (Francja), Festiwalu Muzyki
Współczesnej w Cheltenham, a także wielokrotnie na festiwalu
„Castagnetto-Carducci“, gdzie za zgodą burmistrza tego miasta
przyjął jego nazwę. W 2004 r. zespół nagrał wspólnie z Katona Twins
płytę CD z tangami Piazzolli w firmie Channel Classics.
Pt / Fr
Carducci String Quartet
One of Europe's top young string quartets formed of graduates of
top music conservatoires in Britain and Ireland. Recently members
of Carducci String Quartet worked on their skills studying with outstanding musicians Gabor Takacs, Gyorgy Kurtag and Paul Katz
and as part of the ProQuartet educational programme in Paris.
The Carduccis hold many prestigious prizes from international
chamber music competitions, including 1st prize at Kuhmo in Finland (2004), special prize at Bordeaux (2005) and prize of the Jury
in London (2007), moreover, the title of laureate in Japan and Netherlands. Tours abroad have taken the Carduccis to eg Belgium,
France, Germany, Greece, Ireland and Italy; they have appeared at
major festivals eg ‘Second Glance’ in London, Festival of Chamber
Music at Luberon (France), Festival of Contemporary Music in Cheltenham; after performing numerous concerts at the CastagnettoCarducci festival the quartet adopted the name "Carducci" with
the blessing of the Mayor. In 2004 the Carduccis recorded with the
Katona Twins a CD of Piazzolla’s tangos for Channel Classics.
397
RZ_MFWC_12_09_19_00_Wroclaw 390-403:01
Wrocław
22.08.2008
5:32 Uhr
Seite 398
Bazylika św. Elżbiety
Hakan Vramsmo
baryton / baritone
Młody szwedzki baryton – Hakan Vramsmo kształcił się wokalnie
w Szwecji, Holandii, Francji i Niemczech. W czasie studiów brał udział
w międzynarodowych konkursach zdobywając II miejsce w Wigmore
Hall oraz w Stuttgarcie. W 2001 r. uzyskał dyplom z wyróżnieniem
i odtąd intensywnie koncertuje pojawiając się na prestiżowych
estradach europejskich oraz na festiwalach i scenach operowych.
Artysta udziela się także w mediach śpiewając w sztokholmskim
Radiu i Telewizji oraz w rozgłośni BBC.
Recenzenci chwalą jego czysty, dobrze podparty, giętki głos o bogatej
i lekko przyciemnionej barwie, a mimo to pełen blasku. Chwalą też
naturalną muzykalność artysty, liryzm, godną podziwu dykcję
i zdolności aktorskie; wreszcie zgodnym chórem podkreślają jego
urok osobisty i umiejętność dostarczania publiczności silnych
wrażeń.
398
The young Swedish baritone Hakan Vramsmo has studied solo singing
in Sweden, Holland, France and Germany. During his studies Hakan
won top prizes at major international competitions including second
prize at both the Wigmore Hall and Stuttgart International Lieder
Competitions. He graduated in 2001 with distinction and immediately went on to sing at prestigious European concert venues,
also appearing at festivals and opera theatres. The artist also
frequently records for Stockholm Radio and Television as well as for
BBC Radio 3.
The revievers praise a rich, well supported flexible voice he possesses, its rich and slightly smoky tone, his natural musicianship, touch
of vulnerability, flawless diction, acting abilities and a warmth of
personality which captivates the audience.
22.08.2008
5:32 Uhr
Seite 399
Piątek / Friday
12.09.2008
godz. 19.00 / 7.00 pm
Szeregowiec Joe
Roxanna Panufnik
Letter 1 (Private Joe Wood)
List 1 (Szeregowiec Joe Wood)
203085. Pte J Wood,
2/5th Leicesters. C.coy.
10 Platoon, B.E.F. France
28/8/17
Szer. Joe Wood nr ewid. 203085
Regiment Royal Leicestershire, Batalion 5, kompania C, pluton 10,
Brytyjskie Siły Ekspedycyjne we Francji
28 sierpnia 1917
My Dear Sister & Brother,
Drodzy Siostro i Bracie,
I hope you do
not think I am forgotten you, as I
have not had much time to write
this last few days so you will have to excuse me.
I hope you are both going on in good
health, as I am quite well at this present
time, and I want to know how often
my little girl comes to look at you, as
I wrote and told her she was to visit you,
I want to know if she is doing as I
asked her. I want you to please give
our sister Carrie a shilling or two, to
make a home-made parcel and send
me. I should just love a home-made
(.../cont.)
parcel. Do not be offended at me
asking you, because I do not want you
to be upset. I have not much more to
say only I want you to write straight
back. So I will now close,
Mam nadzieję, że nie
pomyśleliście, że o was zapomniałem, gdyż
nie miałem zbyt wiele czasu na pisanie
w ostatnich dniach, więc będziecie musieli mi wybaczyć.
Mam nadzieję, że pozostajecie w dobrym zdrowiu,
jako i mnie się w tej chwili udaje,
i chciałbym wiedzieć, jak często
zagląda do was moja mała dziewczynka,
bowiem jej pisałem, że ma was odwiedzić.
Chciałbym proszę, abyście dali
naszej siostrze Carrie szylinga
lub dwa, aby sporządziła
w domu paczkę i wysłała mi.
Tęsknię za domową
[...na nast. stronie]
paczką. Nie obrażajcie się,
że was proszę, ponieważ nie chcę
was rozzłościć. Nie mam już wiele do dodania,
tylko to, że chcę, żebyście szybko odpisali.
Będę więc kończył,
From your Loving Brother, Joe.
To Mary & Tom.
Wasz kochający Brat Joe.
Dla Mary i Toma.
Pt / Fr
12.09.2008
Private Joe
Roxanna Panufnik
godz. 19.00 / 7.00 pm
RZ_MFWC_12_09_19_00_Wroclaw 390-403:01
399
RZ_MFWC_12_09_19_00_Wroclaw 390-403:01
Wrocław
22.08.2008
13:31 Uhr
Seite 400
Bazylika św. Elżbiety
And when I Die
I kiedy umrę
And when I die,
Don’t bury me at all,
Just pickle my toes in alcohol.
I kiedy umrę
Nie chowajcie mnie wcale
Tylko zamarynujcie moje palce u nóg w alkoholu.
With a bottle of booze
At my head and my feet,
And then I know my toes will keep.
Z butelką gorzałki
Przy głowie i przy stopach,
Wiedzieć będę, że moje palce nie zgniją.
The Letter
Wilfred Owen
List
Wilfred Owen
With B.E.F. June 10. Dear Wife,
(O Blast this pencil. 'Ere, Bill, lend's a knife.)
I'm in the pink at present, dear.
I think the war will end this year.
We don't see much of them square'eaded 'Uns.
We're out of harm's way, not bad fed.
I'm longing for a taste of your old buns.
(Say, Jimmie, spare's a bite of bread.)
There don't seem much to say just now.
(Yer what? Then don't, yer ruddy cow!
And give us back me cigarette!)
I'll soon be 'ome. You mustn't fret.
My feet's improvin', as I told you of.
We're out in rest now. Never fear.
(VRACH! By crumbs, but that was near.)
Mother might spare you half a sov.
Kiss Nell and Bert. When me and you (Eh? What the 'ell! Stand to? Stand to!
Jim give's a hand with pack on, lad.
Guh! Christ! I'm hit. Take 'old. Aye, bad.
No, damn your iodine. Jim? 'Ere!
Write my old girl, Jim, there's a dear.)
Z Brytyjskich Sił Ekspedycyjnych, 10 czerwca. Droga Żono,
(Cholerny ołówek. Hej, Bill, pożycz scyzoryk.)
miewam się teraz dobrze, kochana.
Myślę, że wojna skończy się w tym roku.
Nie widzimy zbytnio tych Hunów o kanciastych łbach.
Siedzimy tu na uboczu, karmią nas niezgorzej.
Tęsknię za smakiem twoich starych bochenków.
(Hej, Jimmie, odżałuj kęs chleba.)
Nie ma już dużo więcej do gadania.
(Co się gapisz? Wynocha, byku stary!
I oddaj papierosa!)
Wkrótce będę w domu. Nie możesz się martwić.
Stopa mniej dolega, tak jak ci pisałem.
Zluzowali nas teraz. Nie obawiaj się.
(WRACH! Psiakrew, to było niedaleko.)
Matka mogłaby ci podrzucić pół suwerena.
Ucałuj Nell i Berta. Kiedy ja i ty razem –
(Hej? Co u diabła! Gotowy? Gotowy!
Jim, pomóż chłopie z tym workiem.
Guh! Jezu! Oberwałem. Trzymajcie się. Koniec ze mną.
Do cholery z tą jodyną. Jim? Tutaj!
Napiszcie do mojej staruszki, tutaj masz adres.)
Wilfried Owen
killed 4/11/1918 by machine-gun fire while trying to
get his company over the Sambre Canal.
Wilfried Owen
zginął 4 listopada 1918 r. w ogniu maszynowym, gdy próbował na
czele swej kompanii przeprawić się przez kanał Sambre.
400
RZ_MFWC_12_09_19_00_Wroclaw 390-403:01
22.08.2008
5:32 Uhr
Seite 401
Piątek / Friday
12.09.2008
godz. 19.00 / 7.00 pm
Z Albert do Bapaume
Alec Waugh
Lonely and bare and desolate,
Stretches of muddy filtered green,
A silence half articulate
Of all that those dumb eyes have seen.
Samotne i nagie, i bezludne
Pasma zieleni przetykanej błotem,
Cisza na wpół wypowiedziana
Tego, co widziały zobojętniałe oczy.
A battered trench, a tree with boughs
Smutted and black with smoke and fire,
A solitary ruined house,
A crumpled mass of rusty wire.
Przeorany okop, drzewo o gałęziach
okopconych, czarnych od dymu i ognia,
samotny zrujnowany dom,
Skłębiona masa pordzewiałego drutu.
And scarlet by each ragged fen
Long scattered ranks of poppies lay’
As though the blood of the dead men
Had not been wholly washed away.
I w szkarłacie podziobanych bagien
Rosną długie rzędy rozrzuconych maków
Tak jakby krew zabitych ludzi
Nie do końca została wypłukana.
Letter 2 (Private JoeWood)
List 2 (Szeregowiec Joe Wood)
203085 Pte Joe Wood
2/6th Leic.C.coy 10 Platoon,
B.E.F. France
3/9/17
Szer. Joe Wood nr ewid. 203085
Regiment Royal Leicestershire, Batalion 6, kompania C, pluton 10
Brytyjskie Siły Ekspedycyjne we Francji
3 września 1917
My Dear Sister & Brother,
Drodzy Siostro i Bracie,
I hope you
are in proper good health, as I remain
so at present, except for one thing,
and I am very pleased to receive
your Examiner, in which
I received very thankfully.
I want you to know that I have
lost my purse in which was
full of money,
and I want you to put something to and please
send me a nice big Parcel, as
I am completely done in now,
Mam nadzieję,
że jesteście w dobrym zdrowiu, tak jak i mnie
udaje się pozostawać z wyjątkiem jednej rzeczy.
Miło było dostać przysłany przez was
numer Examinera, za który
pięknie dziękuję.
Musicie wiedzieć, że
zgubiłem portmonetkę
pełną pieniędzy,
i chcę, abyście coś zaradzili i proszę
wyślijcie mi ładną dużą Paczkę, jako że
jestem teraz kompletnie spłukany,
Pt / Fr
12.09.2008
godz. 19.00 / 7.00 pm
From Albert to Bapaume
Alec Waugh
401
RZ_MFWC_12_09_19_00_Wroclaw 390-403:01
Wrocław
22.08.2008
5:32 Uhr
Seite 402
Bazylika św. Elżbiety
as I have neither money, cigarettes,
nor anything whatever, hoping
you will please send me a
nice sized Parcel, as you know
Mary we boys want looking after,
as we are in France
fighting for you at Home,
so I hope you will please send one
straight away, from your
Loving Brother
Joe Wood
Best Love to All at Home.
więc nie mam ani pieniędzy,
ani papierosów ani zupełnie niczego,
mam nadzieję, że wyślecie
mi niezgorszą Paczkę, jak wiesz
Mary, my chłopcy potrzebujemy opieki
teraz, gdy jesteśmy we Francji
walcząc za was w Domu,
więc czekam z nadzieją, że
wyślesz mi ją niezwłocznie,
Wasz Kochający Brat
Joe Wood
Całusy dla Wszystkich w Domu.
Tłumaczenie: Artur Jędrusyna
Dover Beach
Samuel Barber
Text: Matthew Arnold
Wybrzeże w Dover
Samuel Barber
Tekst: Matthew Arnold
The sea is calm tonight.
The tide is full, the moon lies fair
Upon the straits; on the French coast the light
Gleams and is gone; the cliffs of England stand,
Glimmering and vast, out in the tranquil bay.
Come to the window, sweet is the night air!
Only, from the long line of spray
Where the sea meets the moon-blanched land,
Listen! you hear the grating roar
Of pebbles which the waves draw back, and fling,
At their return, up the high strand,
Begin, and cease, and then again begin,
With tremulous cadence slow, and bring
The eternal note of sadness in.
Sophocles long ago
Heard it on the Aegean, and it brought
Into his mind the turbid ebb and flow
Of human misery; we
Find also in the sound a thought,
Dziś w nocy morze zastygło w spokoju.
Pora przypływu; księżyc srebrzy wodę
Cieśniny; z brzegu Francji co pewien czas błyska
Latarnia i znów gaśnie; angielskie urwiska
Świecą masywem bieli nad cichą zatoką.
Podejdź do okna, wdychaj tę nocną pogodę!
Tylko od długiej granicy przyboju,
Gdzie z wypranym poświatą z barwy stromym lądem
Styka się morze, słychać — wsłuchaj się głęboko —
Szum żwiru, miotanego o brzeg i od nowa
W toń wleczonego fal powrotnym prądem,
Który znowu, zaledwie z pracą się uporał,
Wraca ponowną falą; i wolna, miarowa
Muzyka morza śpiewa wieczny smutku chorał.
Sofokles wieki temu
Słyszał ten smutek w Morza Egejskiego szumie
I w rytmie mętnej fali znalazł wzór systemu
Rządzącego chaosem
Ludzkiej doli; nam też coś podpowiedzieć umie
402
Seite 403
Piątek / Friday
Hearing it by this distant northern sea.
The sea of faith
Was once, too, at the full, and round earth's shore
Lay like the folds of a bright girdle furled.
But now I only hear
Its melancholy, long withdrawing roar,
Retreating to the breath
Of the night wind, down the vast edges drear
And naked shingles of the world.
Ah, love, let us be true
To one another! for the world which seems
To lie before us like a land of dreams,
So various, so beautiful, so new,
Hath really neither joy, nor love, nor light,
Nor certitude, nor peace, nor help for pain;
And we are here as on a darkling plain
Swept with confused alarms of struggle and flight,
Where ignorant armies clash by night.
12.09.2008
godz. 19.00 / 7.00 pm
Północne morze swoim tak odległym głosem.
Ocean Wiary
W dawnych wiekach, wezbrany, brzegi kontynentów
Otulał swym nadmiarem jak jedwabna szata;
Dzisiaj słyszę jedynie
Smętny szum cofających się morskich odmętów,
Fali, która to ślepo runie, to odpłynie
W świście nocnego wiatru przez nagie obszary
Jałowych piasków i skał tego świata.
Bądźmy choć my oboje
Wierni sobie nawzajem, miła! bo przed nami
Z pozoru świetny, nowy, nęcący tęczami
Świat, gościnnie rozwarte marzenia podwoje —
Ale naprawdę troski, bóle, niepokoje,
Mrok bez światła miłości, jad w każdym pokarmie;
Na tej ciemnej równinie stoimy we dwoje
W szturmów, odwrotów dzikim, zmieszanym alarmie,
Gdy ścierają się wokół ślepe, wrogie armie.
godz. 19.00 / 7.00 pm
5:32 Uhr
12.09.2008
22.08.2008
Pt / Fr
RZ_MFWC_12_09_19_00_Wroclaw 390-403:01
Tłumaczenie: Stanisław Barańczak
403