katalog - Universitas
Transkrypt
katalog - Universitas
KATALOG u n i v e r s i t a s j e s i e ń 2 0 1 1 www.universitas.com.pl www.universitas.com.pl HORYZONTY NOWOCZESNOŚCI TOM 89 Piotr Śniedziewski MELANCHOLIJNE SPOJRZENIE A5, 272 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1622-2 Cena: 52,00 zł TOM 77 Jakub Momro LITERATURA ŚWIADOMOŚCI. SAMUEL BECKETT – PODMIOT – NEGATYWNOŚĆ A5, 548 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1299-6 Cena: 42,00 zł Samuel Beckett jest w tej książce postacią centralną, ale nie jedyną. Jego dramaty, utwory prozą i poezja pozwalają zrozumieć, że pytania, które stawia pisarz w języku własnej twórczości, trudnym do przełożenia na inny „zewnętrzny” język, są centralnymi kwestiami podejmowanymi przez najwybitniejszych myślicieli nowoczesności. Tak właśnie powstał pomysł, ażeby potraktować autora Molloya jako jednego z najważniejszych uczestników modernistycznej debaty o możliwościach istnienia, statusie i kształcie podmiotu, jednostkowej świadomości, która próbuje odnaleźć własne miejsce w świecie radykalnej alienacji – w rzeczywistości, w której sztuka stała się ostatnim sposobem na odzyskanie utraconego czasu i doświadczenia. Bardziej więc niż ściśle literaturoznawcze analizy zajmowało autora śledzenie przemian form podmiotowości i praca analityczna polegająca na ich konceptualizacji; bardziej niż uniwersalizm problemów – wielorakie napięcia, jakie rodzą się w wyniku starcia świadomości i świata, które składałyby się na historię zmagania się nowoczesnego podmiotu z tym, co negatywne: śmiercią, nicością, nieobecnością sensu i pozorem życia. WKRÓTCE TOM 90 Jan Sowa FANTOMOWE CIAŁO KRÓLA. PERYFERYJNE ZMAGANIA Z NOWOCZESNĄ FORMĄ Książka jest propozycją przepisania historii Polski oraz opisania jej społeczno-kulturowej tożsamości przy pomocy narzędzi teoretycznych, które albo w ogóle, albo w niewielkim tylko stopniu wykorzystano kiedykolwiek w tym celu – teologii politycznej, Lacanowskiej psychoanalizy, teorii systemów-światów, studiów postkolonialnych, ontologii wydarzenia Alaina Badiou czy teorii hegemonii. Tytułowa figura „fantomowego ciała króla” nawiązuje do koncepcji „dwóch ciał króla” przedstawionej niegdyś błyskotliwie przez Ernsta Kantorowicza w książce pod takim samym tytułem. Poprzez metaforę fantomowego ciała Sowa opisuje I Rzeczpospolitą, której kondycję determinował przede wszystkim szereg braków. Pokazuje, że począwszy od śmierci Zygmunta II Augusta, ostatniego dziedzicznego króla Polski i Litwy, Rzeczpospolita nie istniała jako państwo w ścisłym tego słowa znaczeniu, ale była raczej fantomem, urojeniem, wyobrażeniem, uproszczeniem. Owo nieistnienie położyło się cieniem na losach Polski od wczesnej nowoczesności wieków XVI i XVII, przez rozbiory, aż po czasy współczesne. Fantomowe ciało króla nie jest jednak typową pracą 1 www.universitas.com.pl historyczną. Jej przedmiot to przede wszystkim współczesna Polska i jej problemy z nowoczesnością. Na kartach książki w zaskakujący i – jak się okazuje – inspirujący sposób Wallerstein spotyka się z Gombrowiczem, Brzozowski z Lacanem, Lefort z Andersonem, a Gramsci i Laclau ze staropolskimi sarmatami, aby wyjaśnić zagadkę, jaką była i jest Polska. HISTORIA I TEORIA LITERATURY Henryk Markiewicz CZYTANIE IRZYKOWSKIEGO A5, 180 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1606-2 Cena: 45,00 zł TOM 94 KULTUROWA TEORIA LITERATURY 2: POETYKI, PROBLEMATYKI, INTERPRETACJE Red. Teresa Walas, Ryszard Nycz Kulturowa teoria literatury 2: poetyki, problematyki, interpretacje pod red. Teresy Walas i Ryszarda Nycza – to druga część szerzej zakrojonego projektu zmierzającego do restytuowania badań teoretycznoliterackich w horyzoncie współczesnej refleksji humanistycznej oraz obecnej sytuacji kulturowo-cywilizacyjnej. Jego część pierwszą stanowił tom Kulturowa teoria literatury: pojęcia i problemy pod red. M.P. Markowskiego i R. Nycza (2006). Projekt niniejszy koncentruje się na empirycznie ugruntowanych sposobach badań literacko-kulturowych. Zgrupowano je w trzy zespoły: poetyk – wynajdujących reguły organizacji danego dyskursywnego pola problemowego; problematyk – poszukujących podobnie porządkujących kategorii w transdyscyplinowym polu wykraczającym poza standardowe możliwości analityczne naszej dyscypliny; oraz interpretacji – podejmujących próby kulturowej lektury konkretnych, niepowtarzalnych przypadków (tekstów). 2 Karol Irzykowski wypowiadał się w różnych formach pisarstwa krytycznoliterackiego: są wśród nich recenzje, portrety i sylwetki, artykuły sprawozdawcze, informacyjne i przeglądowe. Ale przede wszystkim pasjonowały go problemy ogólne literatury jako swoistej wiedzy o człowieku i jako techniki artystycznej. Najchętniej przy tym wyrażał swe poglądy, podejmując polemiczny dyskurs z twierdzeniami już sformułowanymi. www.universitas.com.pl Mariusz Gołąb UKRYTE OGRODY, NIEOBECNE PRZESTRZENIE. LITERACKIE I KULTUROWE METAFORY WSPÓŁCZESNOŚCI A5, 336 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1617-8 ,,(…) książka Mariusza Gołąba pt. Ukryte ogrody, nieobecne przestrzenie. Literackie i kulturowe metafory współczesności zasługuje na publikację ze względu na jej kreatywność poznawczą, aspekt antropologiczny podjętych rozważań literaturoznawczych oraz szeroką perspektywę porównawczą, w której Autor umieszcza literaturę jako zjawisko kulturowe. Pokazuje, jak literatura wchodzi w dialog i polemikę ze stałymi wyobrażeniami kulturowymi, spowinowacając odległe zjawiska i światopoglądy. Stanowi ważny i dynamiczny, myślowo i narracyjnie, głos na temat ciągłości kultury, nawet wbrew zdeklarowanym przeciwnikom całości. (…) Przedstawia w niej Autor przykłady wykorzystania utrwalonego kulturowo wyobrażenia ogrodu jako elementu nowych światopoglądowo i estetycznie całości, kiedy stają się one składowymi systemu konceptualizującego inną rzeczywistość i inną wyobraźnię”. (Z recenzji Prof. Bożeny Tokarz) Bolesław Hadaczek HISTORIA LITERATURY KRESOWEJ B5, 452 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1602-4 Cena: 50,00 zł Dzisiaj Kresy stanowią supernazwę (arcykategorię) ogarniającą wszystkie ziemie wschodnie Pierwszej i Drugiej Rzeczypospolitej i tylko tych ziem. Nazwa ta krystalizująca się przez wieki narodowej historii, wygenerowała byt samoistny, jedyny w swoim rodzaju skrót myślowy, nie do zastąpienia. Nie należy jej rozmazywać w niefortunnych użyciach i zamulać różnymi dywagacjami, jakie pojawiają się we współczesnym literaturoznawstwie. (...) Literatura kresowa obejmuje bogaty korpus utworów od wysoko- do niskoartystycznych, wyodrębniając się swoistym repertuarem problemów i wątków, filozofią i poetyką oraz własną symbiozą i synergią rozwojową w poszczególnych okresach i gatunkach literackich (...) Książka niniejsza jest pierwszą próbą opracowania historii literatury kresowej, jej syntezy i wydzielenia we względnie samodzielną domenę literaturoznawstwa. Może służyć jako podręcznik dla polonistów (nauczycieli, studentów), humanistów i kresowian. Kazimierz Wyka ŻYCIE NA NIBY B5, 388 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1632-1 Cena: 49,00 zł Życie na niby to książka o polskiej glorii i mizerii; książka nasycona mądrym pa- 3 www.universitas.com.pl triotyzmem polskim – pełnym tragiczności, ironii i drwiny. Wyka, ten Polak mądry, był zarazem Polakiem konsekwentnie duszonym przez swój czas; (…) przez knebel cenzury, przez dotkliwe jak ból zęba przeświadczenie, że zmagać się musi z przeszłością, jarzmem nadanym, a nie wybranym. (...) Można też powiedzieć inaczej – Kazimierz Wyka próbował dyktat komunistyczny uczłowieczyć i spolszczyć. Tak rozumiem jego credo ideowe, obecne także w Życiu na niby. (Adam Michnik) Maria Podraza-Kwiatkowska LABIRYNTY – KŁADKI – DROGOWSKAZY. SZKICE O LITERATURZE OD WYSPIAŃSKIEGO DO GOMBROWICZA B5, 288 s., opr. twarda ISBN 97883-242-1302-3 Cena: 47,00 zł Zofia Trojanowiczowa ROMANTYZM – OD POETYKI DO POLITYKI. INTERPRETACJE I MATERIAŁY Red. Anna Artwińska, Jerzy Borowczyk, Piotr Śniedziewski B5, 500 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1365-8 Cena: 42,00 zł Rozprawy opublikowane w książce mają kilka podstawowych walorów. Należą do ważnych pozycji w mickiewiczowskiej i norwidowskiej literaturze przedmiotu; świetnie wprowadzają w tajniki warsztatu naukowego Zofii Trojanowiczowej jako polonistki, ukazując zarazem czytelnikom radość twórczej dociekliwości, odkrywania głębszego sensu poznawanych tekstów kultury, rozumienia ich dzięki wszechstronnej i (na ile to możliwe) bezstronnej inter- 4 pretacji. Ważnym walorem dydaktycznym książki jest precyzja wywodu oraz dbałość o siłę i logikę argumentacji. WKRÓTCE Henryk Siewierski ARCHITEKTURA SŁOWA I INNE SZKICE O NORWIDZIE „Najpierw chyba było odkrycie, że poeta trudny wcale nie jest niezrozumiały. Zrozumienie wymagało trudu uważnej, dociekliwej lektury, rowiązywania czasem filologicznych i kulturowych zagadek. Ale trud się po stokroć opłacał, bo prowadził do odkrycia niespodziewanych znaczeń i możliwości słowa, wolnego słowa sztuki, które jednak w swej wolności służyło też niezależnej i stawiającej sobie wysokie wymagania poznawcze myśli. Jeśli były niedomówienia, jeśli nie wszystko dało się jednoznacznie zrozumieć, to sam Norwid podpowiadał, że może tak zostać, bo kto zanadto chce coś odkryć, może zasłonić, bo w tej rzeczywistości, o której mówi jego poezja, nie brak rzeczy mistycznych i nieodgadnionych” (ze Wstępu). Henryk Siewierski, profesor w Departamencie Teorii Literatury i Literatur Universidade de Brasília. Był adiunktem w Instytucie Filologii Polskiej UJ, a w latach 1981-1985 wykładowcą języka i literatury polskiej na Uniwersytecie Lizbońskim. Opublikował m.in. Spotkanie narodów (1984), Jak dostałem Brazylię w prezencie (1998), História da literatura polonesa (2000), Raj nie do utracenia. Amazońskie silva rerum (2006). Przełożył na język portugalski m.in. dzieła Brunona Schulza, a na język polski wiersze Fernanda Pessoi. www.universitas.com.pl Na tom składa się 26 szkiców dość zróżnicowanych tematycznie. Zajmuję się między innymi tym, jak pisano o Dzierżyńskim i jak w okresie stalinizmu traktowano romantyzm, analizuję dyskurs antysemicki, w tym Protokoły mędrców Syjonu, zastanawiam się nad tym, dlaczego ideolodzy skrajnej prawicy gardzą Gombrowiczem i jak się pisze o dzisiejszym świecie w „Naszym Dzienniku”. Kilka prac poświęconych jest literaturze zajmującej się Zagładą. Książka ma charakter interdyscyplinarny, myślę, że jest to jej zaletą. (Michał Głowiński) Nowe wydanie dzieła Aleksadra Wata Mój wiek będzie wyjątkowe tak pod względem formy, jak i poszerzenia właściwego tekstu o różnego rodzaju materiały dodatkowe i uzupełniające. Opracowanie naukowe dzieła zostanie uzupełnione o znaczną liczbę nowych przypisów, przygotowanych przez prof. Rafała Habielskiego i prof. Adama Dziadka. Do nowego wydania zostanie dołączony nowo opracowany obszerny aneks obejmujący m.in.: poszerzoną, przygotowaną z udziałem wyżej wymienionych uczonych notę biograficzną Aleksandra Wata; teksty stanowiące komentarz do Mojego wieku, napisane przez prof. Rafała Habielskiego i prof. Adama Dziadka; eseje poświęcone refleksjom związanym z lekturą książki, napisane przez m.in.: Krzysztofa Rutkowskiego, Małgorzatę Czermińską, Stanisława Obirka, Adama Szostkiewicza, Mirosława Chojeckiego, Andrzeja Paczkowskiego i innych; zespół materiałów dotyczących polemiki Aleksandra Wata z Jerzym Giedroyciem, z głosami Andrzeja Wata i Czesława Miłosza, opracowany przez prof. Jana Zielińskiego. Tym samym nowe wydanie obejmie znacznie więcej materiału niż pierwotny zapis rozmów Czesława Miłosza z Aleksandrem Watem, spisanych następnie przez Olę Watową. Ostateczny dobór materiałów uzupełniających, ineditów etc. zostanie dokonany w porozumieniu i przy współpracy z gronem wybitnych polskich intelektualistów, specjalistów w dziedzinie historii literatury. Aleksander Wat Dominika Oramus „Dla mnie książka Wata jest świadectwem o człowieku XX wieku dla czytelników XXI i XXII wieku, jakiego nie ma w żadnym innym języku”. (Czesław Miłosz) Imiona Boga to w polskiej krytyce literackiej pionierska praca na temat motywów religijnych w anglojęzycznej fanta- Michał Głowiński REALIA, DYSKURSY, PORTRETY, STUDIA I SZKICE MÓJ WIEK IMIONA BOGA. MOTYWY METAFIZYCZNE W FANTASTYCE DRUGIEJ POŁOWY XX WIEKU 5 www.universitas.com.pl styce drugiej połowy minionego wieku. Fikcyjne religie, samozwańczy mesjasze, planety, gdzie nie dokonało się Odkupienie, nasze obowiązki misyjne wobec kosmitów, scenariusze końca świata – to tylko niektóre tematy pozostające w kręgu zainteresowań autorki. Książka stawia tezę, że poważne mówienie o Bogu i religii w tej literaturze w połowie XX wieku ustąpiło w latach 70. i 80. tandecie New Age’u i milenaryzmu, aby pod koniec wieku wrócić do tonacji serio. SZTUKA INTERPRETACJI Red. Henryk Markiewicz, Teresa Walas ĆWICZENIA Z ROZPACZY. PESYMIZM W PROZIE PO 1985 ROKU to pewne formy myślenia i komentarza jako praktyki, dzięki której interesujący nas pesymistyczny Zeitgeist, mógłby się w pewien sposób ukonkretnić w idiomatycznych zbliżeniach. Praxis krytyczna nie pozwala bowiem zlekceważyć pesymizmu, ani nie daje możliwości prostej konstatacji o jego funkcjonalnej obecności w kulturze. Pesymizm nie jest bowiem jednorodnym obrazem gotowym do odkrycia, lecz pewnym spektrum, a zatem jedną z możliwych sfer i jedną z możliwych form – bliższej lub dalszej – współczesności, w której żyje literatura. WOKÓŁ W PUSTYNI I W PUSZCZY. W STULECIE PIERWODRUKU POWIEŚCI Red. Jerzy Axel i Tadeusz Bujnicki Red. Jakub Momro, Jerzy Jarzębski Jedną ze swoich książek Emil Cioran, arcymistrz pesymizmu, którego trudno doprawdy przelicytować, przekornie zatytułował Ćwiczenia z zachwytu. Złożyły się na nią portrety bliskich autorowi historii i utopii postaci, pisarzy i myślicieli. Parafrazując ten tytuł, to znaczy biorąc go po części za własny, zarazem opuszczamy ekstatyczny cudzysłów, wybierając mocną przeciwwagę dla zachwytu i wprowadzając analityczną ambiwalencję. Lektura polskiej prozy współczesnej to bowiem w znakomitej większości „ćwiczenie się” w najrozmaitszych formach pesymizmu: rozpaczy, melancholii, zniechęcenia, odrzucenia, poniżenia, ale także badanie takich jego form, które z literatury wypływają, ale dotyczą tysiąca innych rzeczy: egzystencji, epistemologii, filozofii, antropologii czy polityki. Tytułowe „ćwiczenia” wskazują także na zdarzeniowy charakter pomieszczonych w tym tomie świadectw czytania. W sensie strukturalnym 6 SERIA: KRYTYKA XX I XXI WIEKU TOM 11 CHAMUŁY, GNIDY, PRZEMILCZACZE... ANTOLOGIA DWUDZIESTOWIECZNEGO PAMFLETU POLSKIEGO Red. Dorota Kozicka B5, 704 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1255-2 Cena: 44,00 zł Antologia dwudziestowiecznego pamfletu polskiego to wybór tekstów z szeroko pojętej dziedziny krytyki literackiej, publikowanych w latach 1904– 2004. Zarówno dobór pamfletów, jak i ich uporządkowanie według kryterium tematycznego stanowią pewną propozycję bliższego przyjrzenia się tej formie krytycznej, która uchodzi za niewyrafinowaną, marginalną, ściśle związaną www.universitas.com.pl z sytuacją, w której powstaje i przez to szybko popadającą w zapomnienie. Propozycję tę dopełniają: obszerny wstęp, zawierający rys historyczny i refleksje na temat pamfletu w dwudziestowiecznej krytyce, oraz przypisy umożliwiające wgląd w kontekst, w którym funkcjonowały poszczególne teksty pamfletowe. Szeroki wybór tekstów daje szansę poznania różnorodności form pamfletowych, ich inwencyjności, literackich i kulturowych odniesień. Tak skomponowana antologia nie tylko pokazuje, że pamflet to niezwykle żywotny i ciągle atrakcyjny sposób wyrażania sprzeciwu czy walki o własne racje, ale i zachęca do refleksji nad niebagatelną rolą, jaką odgrywają pamflety w przestrzeni życia literackiego. TOM 12 Tomasz Cieślak-Sokołowski MOMENT LINGWISTYCZNY. O WCZESNYM PISARSTWIE RYSZARDA KRYNICKIEGO I STANISŁAWA BARAŃCZAKA A5, 424 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1380-1 Cena: 35,00 zł Książka ta jest próbą zbudowania takiej interpretacji wczesnego pisarstwa Ryszarda Krynickiego i Stanisława Barańczaka, która byłaby w stanie jednocześnie zdać relację z pewnego momentu historycznego oraz wyznaczyć istotną linię przemian polskiej poezji współczesnej. Stanowi ona także próbę (wstępnego) wypracowania koncepcji późnego modernizmu jako poręcznego konceptu historycznoliterackiego. Wreszcie – stara się przetestować pewien język interpretacji modernistycznej poezji, którego punktów inicjalnych szukać by można w (paradoksalnym) uścisku amerykańskiej dekonstrukcji i rosyjskiego formalizmu. Moment lingwistyczny jest jednak – niezależnie od mniej lub bardziej doraźnych celów mu towarzyszących – nade wszystko relacją z pewnego „rodzinnego romansu”. Drogi wiodące od tekstu do tekstu, ścieżki – z czasem mocno już zarośnięte i słabo czytelne – prowadzące od wiersza do wiersza stanowią dla mnie w tej książce podstawową przestrzeń interpretacyjnego (zarazem) trudu i przyjemności. (ze Wstępu) WKRÓTCE TOM 13 INTERPRETOWAĆ DALEJ. NAJWAŻNIEJSZE POLSKIE KSIĄŻKI POETYCKIE LAT 1945–1989 Red. Anna Kałuża, Alina Świeściak 7 www.universitas.com.pl SERIA: POLONICA LEGUNTUR WKRÓTCE TOM 13 Hans-Jürgen Bömelburg POLSKA MYŚL HISTORYCZNA A HUMANISTYCZNA HISTORIA NARODOWA (1500-1700) A5, opr. miękka ISBN 97883-242-1601-7 skich, jagiellońskich, wolnościowych, katolickich, szlacheckich, monarchicznych, republikańskich... Konstrukcje te szukały specyficznego, własnego miejsca Rzeczypospolitej w Europie i nie były one dla tejże Europy tajemnicą. SERIA: EDUKACJA NAUCZYCIELSKA POLONISTY WKRÓTCE TOM 13 Witold Bobiński TEKSTY W LUSTRZE EKRANU. PROPOZYCJA OKOŁOFILMOWEJ STRATEGII KSZTAŁCENIA LITERACKO-KULTUROWEGO ISBN 97883-242-1640-6 Cena: 37,00 zł Praca Bömelburga jako naukowa praca historyczna daleka jest od jakiejkolwiek krytyki czy polemiki ideologicznej. Poszerza ona natomiast naszą wiedzę o wielości sposobów szukania tradycji myślenia historycznego we wczesnonowożytnej Rzeczypospolitej, korzystając ze szczególnie szerokiej palety źródeł, wychodząc daleko poza teksty historiograficzne i wchodząc głęboko w teksty literackie. Autor czyni to w sposób wyrażający szacunek i ostrożność w interpretacji różnych „narodowych” konstrukcji historycznych oraz ich funkcji – ogólnych, regionalnych, piastow- 8 Przemiany technologiczno-kulturowe ostatnich kilku dekad, zwrot ikoniczny, zwrot audiowizualny, zwłaszcza w wersji cyfrowej sprawiają, że szkolne dziedziny zajmujące się edukacją kulturową stoją w obliczu modyfikacji swoich paradygmatów. Ta sytuacja dotyczy także polonistyki zarówno tej szkolnej, jak i w pewnym stopniu akademickiej. Kryzys czytelnictwa i deprecjacja lektury szkolnej to zjawiska, wobec których polonista i polonistyka nie mogą przejść obojętnie; grzech zaniechania wysiłku na rzecz przemian oznacza zgodę na gwałtowną marginalizację kluczowej jeszcze do niedawna szkolnej dyscypliny. Jednym ze sprzymierzeńców w dziele jej odnowienia może być staruszek film, wynalazek już ponadstuletni, który przeżywa kolejną młodość i stał się dominującą formą sztuki masowej. Na różne sposoby zestawiany w szkole z literaturą może pokazać ją w innym świetle, ożywić, wydobyć ze sfery obojętności, wręcz odkryć. O tym jest ta książka. www.universitas.com.pl SERIA: CENTRUM BADAŃ DYSKURSÓW POSTZALEŻNOŚCIOWYCH KULTURA PO PRZEJŚCIACH, OSOBY Z PRZESZŁOŚCIĄ. POLSKI DYSKURS POSTZALEŻNOŚCIOWY – KONTEKSTY I PERSPEKTYWY BADAWCZE Red. Ryszard Nycz B5, s. 460, opr. miękka ISBN 97883-242-1317-7 Cena: 43,00 zł tekstach społeczno-kulturowych decydowały i decydują m.in. o wyborze strategii tożsamościowych, polityce pamięci i cechach symbolicznego imaginarium oraz preferowanych stylach życia i działania; wpływając w konsekwencji na specyfikę polskiej mentalności, habitusu i całej kultury. Publikowane w tym tomie studia i interpretacje gromadzą wystąpienia dyskutowane na pierwszej konferencji zorganizowanej przez Centrum Badań Dyskursów Postzależnościowych oraz Katedrę Antropologii Literatury i Badań Kulturowych Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w dniach od 27 do 29 maja 2010 roku. Kultura po przejściach, osoby z przeszłością. Polski dyskurs postzależnościowy – konteksty i perspektywy badawcze to pierwszy tom serii wydawniczej ukazującej się pod patronatem Centrum Badań Dyskursów Postzależnościowych. JĘZYKOZNAWSTWO Grażyna Osika PROCESY I AKTY KOMUNIKACYJNE. KONCEPCJE KLASYCZNE I WSPÓŁCZESNE A5, 216 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1614-7 Cena: 38,00 zł Ludzkie sposoby radzenia sobie z opresywnymi, deprecjonującymi, kryzysowymi doświadczeniami to problem uniwersalny, acz w każdej kulturze przybierający odmienne postaci i zyskujący różną rangę ważności. Wiele wskazuje na to, że dla polskiej kultury ten właśnie problem ma znaczenie zasadnicze i ciągle nieprzedawnione, a sposoby jego rozwiązywania w rozmaitych okresach historycznych, dziedzinach życia, sytuacjach i kon- Grażyna Osika jest adiunktem w Katedrze Stosowanych Nauk Społecznych Politechniki Śląskiej. Autorka kilkudziesięciu publikacji naukowych z pogranicza filozofii i socjologii. Do obszaru jej zainteresowań należą takie zagadnienia jak komunikacja społeczna, nowe media, komunikacja perswazyjna, negocjacje oraz pragmatyka logiczna, która wyznacza rodzaj tradycji teoretycznej typowy dla autorki. 9 www.universitas.com.pl Ronald W. Langacker GRAMATYKA KOGNITYWNA. WPROWADZENIE B5, 760 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1288-0 Cena: 70,00 zł kognitywnej, pozwalając lepiej zrozumieć wiele mechanizmów leżących u podstaw funkcjonowania języka, lecz także – tu ponownie posłużymy się cytatem z Przedmowy do anglojęzycznego wydania – dla językoznawców innych opcji metodologicznych będzie okazją do precyzyjnej i solidnej oceny i ewaluacji teorii. DZIENNIKARSTWO Walery Pisarek NOWA RETORYKA DZIENNIKARSKA A5, 296 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1335-1 Cena: 27,00 zł Profesor Ronald W. Langacker jest czołowym reprezentantem i jednocześnie jednym z twórców – obok George’a Lakoffa, Marka Johnsona czy Charlesa Fillmore’a – językoznawstwa kognitywnego, kierunku we współczesnych badaniach nad językiem, stojącego w opozycji do paradygmatu generatywistycznego Noama Chomsky’ego. Językoznawstwo kognitywne, w szczególności zaś gramatyka kognitywna, model języka zaproponowany i rozwijany przez Ronalda Langackera w ramach językoznawstwa kognitywnego, bardzo poważnie podchodzi do zagadnienia tzw. psychologicznej rzeczywistości gramatyki. Jesteśmy przekonani, iż książka Ronalda Langackera, która teraz trafia do rąk polskiego czytelnika, nie tylko przybliży teorię gramatyki 10 Retoryka już dwa i pół tysiąca lat temu, między innymi dzięki Arystotelesowi, uzyskała taką dojrzałość, że przynajmniej niektóre jej ówczesne twierdzenia przytaczane są dziś bądź jako elementy wiedzy naukowej, bądź też jako oparte na niej zalecenia praktyczne. Podobnie jak później propaganda i reklama zawsze miała opinię trochę dwuznaczną. Przyczynili się do tego jej współtwórcy: Protagoras z Abdery, Gorgiasz z Leontinaj i inni sofiści, głosząc względność prawdy. Z obserwacji procesów komunikacji medialnej i osobistych doświadczeń wielu znanych autorów w opinii prof. Walerego Pisarka wynika pięć smutnych prawd o komunikowaniu publicznym. Przypominają one refleksję, przypisywaną umierającemu Heglowi: „Nikt mnie nie zrozumiał prócz jednego ucznia, a i ten zrozumiał mnie źle”. WKRÓTCE Tomasz Goban-Klas WARTKI NURT MEDIÓW. KU NOWYM FORMOM SPOŁECZNEGO ŻYCIA INFORMACJI. PISMA 2000-2011 www.universitas.com.pl Medialność jest znamieniem współczesności. Jeśli Zygmunt Bauman trafnie nazywa naszą epokę „płynną nowoczesnością”, to „płynność” ta obejmuje także – a może przede wszystkim – komunikację społeczną i jej narzędzia, media. Autor książki, socjolog i medioznawca, założyciel i kierownik Katedry Komunikowania i Mediów Społecznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, od czterech dziesięcioleci bada i opisuje przemiany form komunikowania – poczynając od druku i prasy, poprzez radio i telewizję, do mediów nowych i najnowszych aplikacji. W zebranych tekstach przedstawia różnorodne aspekty współczesnej mediamorfozy, zmiany i przyszłość zarówno samej technologii medialnej, jak i praktyk medialnych, w tym dziennikarstwa. Każdy tekst opatrzony został, przygotowanym w połowie 2011 roku, post scriptum, ilustrującym nowy aspekt omawianego problemu. Czytelnik z pewnością doda do nich napływające zewsząd aktualne informacje. W wartkim nurcie mediów nieustannie i niespodziewanie zdarzają się zawirowania, zatamowania, kaskady. W naszych płynnych czasach najbardziej płynne są właśnie media. FILOZOFIA, PSYCHOLOGIA, SOCJOLOGIA Zdzisława Piątek O ŚMIERCI, SEKSIE I METODZIE ZAPŁODNIENIA IN VITRO A5, 108 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1319-1 Autorka podnosi w swej książce trudne i złożone zagadnienia płci i rozmnażania, w tym in vitro, szczególnie widoczne w dyskursie społecznym po roku 1989 w Polsce. Pojawiają się nowe prądy naukowe, idee, nowe technologie reprodukcyjne i reprogenetyka, generujące pluralizm aksjonormatywny, pozwalający na prezentowanie i ścieranie się ze sobą różnorakich stanowisk. Edward Nęcka, Ryszard Stocki JAK PISAĆ PRACE Z PSYCHOLOGII. PORADNIK DLA STUDENTÓW I BADACZY A5, 92 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1359-7 Cena: 26,00 zł Społeczność naukowa wypracowała i stosuje w praktyce pewne standardowe zasady formalne, które obowiązują wszystkich autorów prac naukowych. Dotyczą one stylu wypowiedzi, kolejności określonych fragmentów tekstu, sposobu cytowania literatury, zamieszczania tabel. Takie standardy są ściśle przestrzegane w periodykach naukowych, a czytelnicy i redaktorzy tak już do nich przywykli, że nie akceptują prac nie spełniających odpowiednich wymagań formalnych. Dlatego nie chcemy, aby traktowano nasz poradnik jak swoistą książkę kucharską do pisania prac magisterskich, artykułów lub raportów; zresztą sporządzenie czegoś takiego jest niemożliwe. Nie należy więc liczyć na mechaniczne wypełnianie przepisu, którego tu nie ma, a jedynie kierować się proponowanymi wskazówkami w pisaniu własnego, ciekawego, twórczego tekstu. Maryla Falk MIT PSYCHOLOGICZNY W STAROŻYTNYCH INDIACH Tłum. Ireneusz Kania B5, 428 s., opr. miękka ISBN 97883-242-0978-1 Cena: 79,00 zł Niniejsza praca jest twórczą próbą zinterpretowania całej myśli upaniszadowej za pomocą metody, którą, 11 www.universitas.com.pl 20 ważnych tekstów, głównie autorów amerykańskich, w których poruszane są takie tematy jak: różnice między badaniem klinicznym a opieką medyczną; ogólne warunki dopuszczalności badań medycznych na ludziach (minimalizacja ryzyka, zasada świadomej zgody); specjalne wymogi, jakie nakłada się na badania medyczne z udziałem pacjentów wymagających szczególnej ochrony (np. dzieci lub osób umysłowo otępiałych); a także moralne i pozamoralne motywy, jakie mogą skłaniać do uczestnictwa w badaniach medycznych. Jan Hartman WIEDZA – BYT – CZŁOWIEK. Z GŁÓWNYCH ZAGADNIEŃ FILOZOFII jakkolwiek jest ona najściślej filologiczna, można uznać za absolutnie nową, jako że prezentowane sekwencje idei rozważa się nie w perspektywie dialektycznej, zastępując mentalność indyjską mentalnością zachodnią, lecz mając zawsze w polu widzenia tę pierwszą. Uwydatnia, poprzez długi ciąg tekstów naładowanych symboliką i z pozoru nie do przeniknięcia, pewien element psychologiczny, który przyjął kształt mitu i obrósł specjalną terminologią. Autorka nazywa go mitem psychologicznym. Tak więc całość dziejów najstarszej filozofii indyjskiej automatycznie sprowadza się do tego wspólnego mianownika; we wszystkich fazach tej mitycznej spekulacji momentem rozstrzygającym jest analiza psychologiczna. WKRÓTCE ANTOLOGIA BIOETYKI T. III Red. Włodzimierz Galewicz Trzeci tom Antologii bioetyki poświęcony jest badaniom biomedycznym z udziałem ludzi. Zawiera tłumaczenia około 12 Traktat filozoficzny, podejmujący fundamentalne zagadnienia epistemologii i metafizyki, a także filozofii człowieka, będący kontynuacją projektu uprawiania filozofii w perspektywie analiz metafilozoficznych, realizowanego w poprzednich książkach Jana Hartmana: Heurystyka filozoficzna oraz Techniki metafilozofii. W swojej nowej książce prof. Hartman prezentuje nowe argumenty na rzecz sceptycyzmu oraz nową, radykalną propozycję obalenia założeń tradycji metafizycznej oraz transcendentalnej. Perspektywa sceptyczna prowadzi autora w kierunku minimalistycznej antropologii. HISTORIA KULTURY Jerzy Huczkowski SPOTKAŁEM JERZEGO GIEDROYCIA. LISTY 1993-2000 A5, 208 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1621-5 Cena: 40,00 zł Redaktora Jerzego Giedroycia poznałem, gdy w kwietniu 1993 roku udałem www.universitas.com.pl (MIS)READING AMERICA. AMERICAN DREAMS, FICTIONS AND ILLUSIONS Jerzy Durczak, Paweł Frelik A5, 472 s., opr. miękka ISBN 97883-83-242-1372-6 Cena: 44,00 zł Raymond Klibansky, Erwin Panofsky, Fritz Saxl SATURN I MELANCHOLIA. STUDIA Z HISTORII, FILOZOFII, PRZYRODY, MEDYCYNY, RELIGII ORAZ SZTUKI Tłum. Anna Kryczyńska B5, 486 s., opr. twarda ISBN 97883-242-0811-1 Cena: 85,00 zł się do Maisons Lafitte na umówione z Nim spotkanie. Nie był to jednak mój pierwszy kontakt z „Kulturą”. Pierwszy, najważniejszy, który zaciążył na całym moim przyszłym życiu, miał miejsce w październiku 1956. Należałem wtedy do kierownictwa Komitetu Rewolucyjnego Studentów Krakowa. Redaktor „Kultury” był wówczas dla członków Komitetu największym autorytetem, a dla mnie pozostał takim na zawsze. Nasze pierwsze spotkanie zaowocowało ośmioletnim okresem współpracy. Dobrym jej początkiem była prośba Jerzego Giedroycia, abym przedstawione mu poglądy przygotował w postaci artykułu. Mój tekst zatytułowany Historia i skutki pewnej politycznej doktryny ukazał się w „Kulturze” w kwietniu 1994. Tak zaczęła się wymiana poglądów na interesujące nas tematy i kwestie, co znajduje odbicie w tej książce. (Jerzy Huczkowski) Słowo „melancholia” w języku współczesnym ma bardzo różne znaczenia. Oznacza, po pierwsze, chorobę psychiczną; po drugie, nazywa cechę charakteru, która ujawnia się także w budowie ciała i wraz z temperamentem sangwinicznym, cholerycznym i flegmatycznym tworzy system „czterech temperamentów”; po trzecie, określa również przejściowy stan ducha, czasem bardzo przykry, deprymujący, czasem zaś tylko gnuśny czy nostalgiczny. Zainteresowanie melancholią wydaje się dziś bardziej żywe niż kiedykolwiek. Czy nie dlatego, że ów przedmiot, niezależnie od historycznego kontekstu, porusza problemy, które w sposób szczególny dotyczą współczesnych ludzi? Zbiór Saturn i melancholia to książka-legenda, erudycyjna, wielokrotnie przepracowywana, w aneksach i dodatkach reagująca na ciągle pojawiające się nowe prace z dziedziny psychiatrii i medycyny, historii i filozofii, religii i teologii, astrologii i alchemii, literatury i sztuki. 13 www.universitas.com.pl WKRÓTCE KINO KLASYCZNE. HISTORIA KINA, TOM 2 nadzieję, że dzięki temu dowiedzie ona różnorodności kina i jego ogromnego wpływu na niemal wszystkie dziedziny życia. Red. Tadeusz Lubelski, Iwona Sowińska, Rafał Syska Hillel Schwarz KULTURA KOPII. UDERZAJĄCE PODOBIEŃSTWA, NIEDORZECZNE PODOBIZNY Razem na nowo przyjrzymy się uderzającym podobieństwom. Historyczna kwestia, która nas nurtuje jest oto taka: jak to się stało, że najtrudniejsze dylematy moralne tej ery to dylematy mające ścisły związek z naszą umiejętnością tworzenia podobizn nas samych, naszego świata i naszych czasów? Im większa jest nasza zręczność w produkowaniu doskonałych kopii, tym większa dezorientacja w kwestii tego, co wyjątkowe, oryginalne, autentyczne. Andrzej Romanowski WIELKOŚĆ I UPADEK „TYGODNIKA POWSZECHNEGO” ORAZ INNE SZKICE Po dwóch latach od publikacji Kina niemego przekazujemy Państwu drugi tom zbiorowej Historii kina, Kino klasyczne. Koncentrujemy się na trzech dekadach z dziejów kinematografii: od wprowadzenia dźwięku (1927 rok) po koniec lat 50. Zapraszając Czytelników w podróż po historii kina, w istocie opisujemy wiek XX, z jego kulturowymi modami, ideologią, przemianami społecznymi i ekonomicznymi. Wśród autorów poszczególnych rozdziałów znajdują się najwybitniejsi polscy filmoznawcy, specjaliści w swych dziedzinach. Powstała dzięki temu książka, która stanowi nieoceniony przewodnik po filmowej klasyce, pełen pogłębionych analiz, wartościowych kontekstów i nowych odczytań, ale też – ciekawostek, anegdot i unikatowych fotosów. Mamy 14 Książka ta, utrzymana zarówno w dyskursie eseistycznym, jak i w konwencji osobistego wspomnienia, mówi o polskim upadku: destrukcji idei solidarnościowej, zaniku politycznego centrum, zdradzie etosu, porzuceniu własnej tożsamości. Celem ataku są – po raz kolejny w pisarstwie Andrzeja Romanowskiego – projekt „IV Rzeczpospolitej”, działania PiS, „polityka historyczna”, Instytut Pamięci Narodowej… Autor dokonuje też rozrachunku ze swym dawnym środowiskiem: z „Tygodnikiem Powszechnym” i – szerzej – z ruchem ZNAK. Wskazując na jego słabości, w tym brak krytycyzmu wobec „Solidarności” i polskiego papieża, akcentuje zarazem jego decydującą rolę w ponownym wybiciu się Polaków na niepodległość. Natomiast dzisiejszy www.universitas.com.pl „Tygodnik Powszechny”, owładnięty manią lustratorską, odwrócił się od swej wspaniałej tradycji… Jacek Woźniakowski PISMA WYBRANE HISTORIA SZTUKI Andrzej Nowakowski BLASK. OŁTARZ MARIACKI WITA STWOSZA / SHINE. ST. MARY’S ALTAR BY VEIT STOSS 290x352, 320 s. +CD, opr. twarda ISBN 978-83-242-1264-4 Cena: 290,00 zł ne i szczegółowe przedstawiają ołtarz w sposób, jaki nie był możliwy do tej pory, a na który z całą pewnością to arcydzieło zasługiwało. Wykorzystanie profesjonalnego oświetlenia oraz podnośników, które na drewnianych podkładach wjechały nocą do Bazyliki Mariackiej, pozwoliło autorowi wyeksponować niewidoczne na co dzień szczegóły Stwoszowego opus magnum: grymasy twarzy, żyłki na nogach, włoski na kręconych brodach, drobne figury umiejscowione w predelli czy na obramieniu szafy głównej. Monumentalny efekt wzmocniony został przez postęp w fotografii i cyfrowej obróbce zdjęć, a także zastosowanie najnowocześniejszych technik druku, pozwalających w wyjątkowy sposób oddać złote elementy Ołtarza Mariackiego. Ta dokumentacja fotograficzna pozwoli badaczom zabytku na dotarcie do miejsc i szczegółów ołtarza, których zobaczenie nie było i nie jest możliwe bez specjalistycznego sprzętu. W przygotowaniu jest kolejny album Andrzeja Nowakowskiego poświęcony mniej znanym i nieudostępnionym dla zwiedzających obszarom kopalni Wieliczka. Jakub Petri ESTETYCZNE ASPEKTY JAPOŃSKIEJ PRZESTRZENI MIEJSKIEJ B5, 144 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1628-4 Cena: 59,00 zł Blask. Ołtarz Mariacki Wita Stwosza / Shine. St. Mary’s Altar by Veit Stoss to album wyjątkowy, składający się z kilku części. Najważniejszą z nich jest wykonany przez Andrzeja Nowakowskiego materiał ikonograficzny, dokumentujący stan jednego z największych dzieł sztuki późnego średniowiecza w Europie. Makrofotografia, plany ogól- Niniejsza książka poświęcona jest japońskiej przestrzeni miejskiej, która już na pierwszy rzut oka znacząco różni się od tego, co spotykamy w Europie, w Paryżu, Berlinie czy Pradze. Charakterystyczna dla Japończyków dbałość o uwzględnienie przyrody w planie miasta, swobodne podejście do kategorii wizualności przestrzeni (nieznajomość 15 www.universitas.com.pl John Gage KOLOR I ZNACZENIE. SZTUKA, NAUKA I SYMBOLIKA Tłum. Joanna Holzman, Anna Żakiewicz A4, 320 s., opr. miękka ISBN 97883-242-0927-9 Cena: 120,00 zł kategorii „pejzażu miejskiego“), przywiązanie do horyzontalnej perspektywy oraz brak tradycji definiowania przestrzeni publicznej w ramach miasta to jedynie kilka z wielu cech świadczących o unikalności japońskiej urbanistyki. Owe specyficzne strategie i taktyki kreowania przestrzeni miasta zdają się posiadać swoje źródło w zakorzenionej w japońskiej kulturze, odległej od zachodniego paradygmatu filozoficznego, tradycji rozumienia kategorii przestrzeni oraz specyfice wypracowanego przez Japończyków modusu doświadczenia przestrzenności. Istotne wydaje się w tym kontekście zarówno oddziaływanie tła kulturowego (buddyzm, shinto), jak i praktyk wynikających z samej specyfiki zamieszkiwania na aktywnym sejsmicznie, otoczonym morzami, Półwyspie Japońskim. 16 Ta żywo napisana książka, przesiąknięta jest przekonaniem, że znaczenie barwy tkwi w jej historycznym kontekście oraz zależy od tego, kiedy jest odbierana i interpretowana. John Gage zgłębia w niej tajemnice tematów tak odległych od siebie, jak techniki optycznego mieszania używane w mozaikach, związki barwy i języka w Ameryce Łacińskiej w czasie jej podboju przez Hiszpanów oraz idee Goethego, Rungego, Blake’a i Turnera. Autor stworzył fascynujące studium znaczenia koloru na przestrzeni wieków, przeznaczone dla studentów oraz wykładowców historii sztuki i kultury, artystów i projektantów oraz psychologów i naukowców zainteresowanych tą tematyką. Książka zawiera 137 ilustracji, w tym 37 barwnych. Charlotte Cotton FOTOGRAFIA JAKO SZTUKA WSPÓŁCZESNA Tłum. Magdalena Buchta, Piotr Nowakowski, Piotr Paliwoda B5, 248 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1353-5 Cena: 59,00 zł Niniejsza książka stanowi przewodnik po współczesnej fotografii artystycznej od sztuki konceptualnej, operującej prozaicznymi, „amatorskimi” ujęciami, po drobiazgowo przemyślane tableaux Jeffa Walla. Niektórzy artyści, tacy jak Sophie Calle czy Erwin Wurm, dokumentują codzienne czynności i prozaiczne zdarzenia; inni, jak Yin- www.universitas.com.pl ka Shonibare i Gregory Crewdson, inscenizują wymyślone przez siebie opowieści. Andreas Gursky, Thomas Demand i Rineke Dijkstra reprezentują chłodny obiektywizm, zaś Nan Goldin i Wolfgang Tillmans uchylają przed nami drzwi swojego prywatnego świata. Dla Luca Delahaye’a i Allana Sekuly fotografia stanowi narzędzie tworzenia dokumentacji, zaś dla Cindy Sherman i Gillian Wearing pełni rolę skarbca wartości indywidualnych, społecznych i kulturowych, odzwierciedlających wizualne bogactwo otaczającego nas świata. Niniejsze wydanie wspomina o najnowszych trendach w fotografii artystycznej. Osobny rozdział poświęcono artystom kładącym nacisk na fizyczne cechy medium fotograficznego i traktujących zdjęcia jako część eksperymentów panmedialnych lub nośnik nowych form przekazu. Fotografia jako sztuka współczesna to świadectwo wszechstronności, różnorodności i żywiołowości sztuki fotograficznej XXI wieku. Książka zawiera 243 fotografie, w tym 207 barwnych. zasugerować czytelnikowi, że dziedzina w XX wieku nieco lekceważona, jaką były dzieje sztuk dekoracyjnych, może być polem głębokich i ważnych refleksji, które dotyczą źródeł twórczości i interpretacji odbioru zjawisk wizualnych. Łącząc elementy psychologii widzenia, psychoanalizy, ikonologii oraz podejście zapowiadające uprawianą – po 2000 roku – neuronalną historię sztuki, autor ukazuje, jak na przykład prosty wzór akantu może odsłonić przed badaczem dzieje przemian duchowych i sposobów rozumienia sztuki jako gry. WKRÓTCE Ernst H. Gombrich PISMA O SZTUCE I KULTURZE Red. Dorota Folga-Januszewska Ernst H. Gombrich ZMYSŁ PORZĄDKU. O PSYCHOLOGII SZTUKI DEKORACYJNEJ Red. Dorota Folga-Januszewska Tłum. Dorota Folga-Januszewska A4, 412 s., opr. miękka ISBN 97883-242-0820-3 Cena: 120,00 zł Książka profesora Ernsta H. Gombricha Zmysł porządku. O psychologii sztuki dekoracyjnej jest rzadkim rodzajem naukowego opracowania, które w sposób przystępny, ale zarazem dogłębnie przemyślany, uczy nas nie tylko patrzeć, ale przede wszystkim widzieć i rozumieć. Gombrich dobywa ze swej niezwykłej pamięci przykłady sztuki z całego świata, z różnych kultur i czasów, by Na niniejszą antologię składa się wybór pism pochodzących z książek: Opowieść o sztuce (The Story of Art), Sztuka i iluzja (Art and Illusion) oraz Zmysł porządku (The Sense of Order), dziesięć tomów zebranych esejów i recenzji – a także sześć innych tekstów, dotąd niepublikowanych przez wydawnictwo Phaidon. 17 www.universitas.com.pl Dzięki temu czytelnik zostaje wprowadzony w pełen zakres myśli Gombricha. Richard Woodfield napisał wstęp, dopełnił ksiażkę przypisami i uzupełnił wprowadzeniem do dalszej literatury. Przestrzegający zasad racjonalnego argumentowania i tolerancji, Profesor Gombrich był prawdziwym humanistą, zawsze dażącym do zrozumienia i interpretacji dziedzictwa kultury i jego wartości. W niniejszym zbiorze najważniejsze zagadnienia przedstawione zostały w sposób jasny i wyrazisty. MODUS. PRACE Z HISTORII SZTUKI. TOM X-XI Red. Wojciech Bałus, Katarzyna Brzezina Modus. Prace z historii sztuki to kontynuacja Prac z Historii Sztuki, wydawanych kiedyś w ramach „Zeszytów Naukowych UJ” przez Instytut Historii Sztuki, a teraz wznowionych przez UNIVESITAS. Dla zasygnalizowania ciągłości z poprzednim pismem dawny tytuł użyty został jako podtytuł. Zamieszczono tu rozprawy, przyczynki, recenzje i omówienia. Ich autorzy rekrutują się nie tylko spośród pracowników i współpracowników Instytutu Historii Sztuki UJ, ale także reprezentują polskie środowisko specjalistów w tej dziedzinie. Związek z macierzystą placówką podkreśla dołączona do każdego tomu kronika Instytutu za dany rok kalendarzowy. Beth Grabowski, Bill Fick GRAFIKA. TECHNIKI I MATERIAŁY. PRZEWODNIK A4, 268 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1611-6 Cena: 57,00 zł Książka Beth Grabowski i Billa Ficka będzie pierwszym w języku polskim 18 tak kompleksowym opracowaniem dotyczącym podstaw grafiki. Grafika. Techniki i materiały. Przewodnik zawiera kompletną wiedzę na temat warsztatu grafika, która powinna zostać wykorzystana przy początkowym nauczaniu tej dziedziny sztuki na poziomie akademickim. Publikacja ta będzie nieoceniona dla studentów wyższych uczelni artystycznych i projektowych, a także dla studentów kierunków humanistycznych. Gianni Vattimo POZA INTERPRETACJĄ. ZNACZENIE HERMENEUTYKI DLA FILOZOFII Rozwinięcie koncepcji „słabego myślenia”, wedle której współczesność jest naznaczona nihilizmem, oznaczającym erozję zasadniczych założeń naszej kultury, takich jak rzeczywistość, podmiot, bycie, władza etc. Konsekwencje tego rozmycia można zauważyć na wielu obszarach – w etyce, w polityce, w nauce oraz przede wszystkim w sztuce, zajmującej miejsce wcześniej zajmowane przez religię: ,,Jeśli sztuka może odzyskać własną istotę uświadamiając sobie swój status zsekularyzowanej religii, to religia powinna w tym właśnie znaleźć impuls do myślenia o sobie w terminach mniej dogmatycznych i dyscyplinarnych, a bardziej estetycznych, bardziej dostosowanych do tego trzeciego wieku, wieku ducha (...). Znajdujemy się jeszcze w tym punkcie i nie ma żadnego powodu, żeby się tego wstydzić”. Z założeń autora wyłania się nowy horyzont tego, co możemy czuć, wiedzieć i na co możemy mieć nadzieję, zaś centralną rolę odgrywa tu interpretacja. www.universitas.com.pl Zbigniew Paszkowski MIASTO IDEALNE W PERSPEKTYWIE EUROPEJSKIEJ I JEGO ZWIĄZKI Z WSPÓŁCZESNĄ URBANISTYKĄ W poszukiwaniu koncepcji idealnego miasta autor poszukuje związków między planowaniem miast w przeszłości a tendencjami urbanistyki współczesnej. Opisuje założenia ideowe i przesłanki filozoficzne, jakie stały się podstawą zakładania nowych miast w Europie. Opisuje wpływ, jaki europejska urbanistyka wywarła na kształtowanie się miast na innych kontynentach. Rozważa, czy w historii rozwoju myśli urbanistycznej można znaleźć ścieżki, jakimi powinna podążać współczesna myśl urbanistyczna? Czy, znając historyczne doświadczenia w budowie miast, można zaprojektować idealne miasto przyszłości? SERIA: KLASYCY ESTETYKI POLSKIEJ WKRÓTCE Edward Abramowski WYBÓR PISM ESTETYCZNYCH EDWARDA ABRAMOWSKIEGO Red. Krystyna Najder-Stefaniak Józef Kremer WYBÓR PISM ESTETYCZNYCH JÓZEFA KREMERA Red. Ryszard Kasperowicz SERIA: MUZEOLOGIA TOM 1 EKONOMIA MUZEUM Red. Dorota Folga-Januszewska, Bartłomiej Gutowski B5, 216 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1600-0 Cena: 35,00 zł W dniach 25-26 listopada 2010 roku odbyła się polsko-brytyjska konferencja zatytułowana „Ekonomia muzeum”. Celem konferencji była konfrontacja doświadczeń, metod działania i założeń prawno-ekonomicznych pozwalających widzieć współczesne muzeum jako miejsce przecięcia niemal wszystkich sfer współczesnej cywilizacji – kultury i nauki, miejsca, w którym wszystkie zgromadzone zasoby (nie tylko muzealia) mają określoną wartość materialną i niematerialną. „Ekonomia uczciwości”, etyka, misja nie są – w rozumieniu organizatorów konferencji – w sprzeczności wobec myślenia ekonomicznego i strategicznego. Jak jednak te idealistyczne założenia wcielić w życie – zastanawiali się zaproszeni prelegenci. Niniejsza publikacja stanowi zbiór materiałów pokonferencyjnych. HISTORIA, POLITYKA Jerzy Ciecieląg ŻYDZI W OKRESIE DRUGIEJ ŚWIĄTYNI (538 PRZED CHR.–70 PO CHR.) B5, 468 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1612-3 Cena: 50,00 zł Autor nakreśla szeroką panoramę dziejów ludu wybranego w kluczowym dla niego okresie Drugiej Świątyni, kiedy to pojawiają się aż dwa nowe oblicza judaizmu: najpierw judaizm normatywny lub międzytestamentalny, a później 19 www.universitas.com.pl Wojciech Klas, Jan Zieliński KOŚCIELSCY. RÓD, FUNDACJA, NAGRODA A5, 268 s., opr. miękka ISBN 97883-242-11641-3 judaizm rabiniczny, kiedy to religia żydowska staje się z religii ofiarnej religią słowa. Pod koniec tego okresu pojawia się również chrześcijaństwo. Poczynając od niewoli babilońskiej, poprzez okres perski, hellenistyczny i grecko-rzymski czytelnik może poznać źródła pisane i archeologiczne pozwalające na rekonstrukcję historii Żydów, zagłębić się w kwestie społeczne, administracyjne, życie codzienne i gospodarcze, wreszcie zaznajomić się z religią, jej instytucjami i kultem. Osobną część zajmuje zarys historyczny, często niepełny, uzależniony od dostępnych źródeł. Swoje miejsce znalazła też w książce diaspora żydowska; możemy poznać jej genezę, życie lokalnych wspólnot, istotę synagogi jako instytucji społeczno-religijnej, kontakty Żydów z sąsiadami. Wydanie jubileuszowej książki należy do zakodowanych rytuałów i dobrych manier w społeczeństwie. Może być zatem dość pustym, choć całkiem przyzwoitym gestem, czymś w rodzaju dokonanej powinności poddanej retoryce celebrowania, jeżeli nie autocelebrowania. Niewątpliwie pięćdziesięciolecie Fundacji imienia Kościelskich jest odpowiednim momentem do podkreślenia zasług, sukcesów i wagi tej instytucji w polskim krajobrazie literackim. Znajdą się prawdopodobnie mówcy i kronikarze, którzy z chęcią się podejmą tego wysiłku: chwała im i wdzięczność nasza! Wydaje się jednak ważniejsze odsłonić korzenie Fundacji, przypomnieć o najistotniejszych etapach jej rozwoju, jak i o ludziach, dzięki którym ona działała i działa dalej; naświetlić relacje w czasie półwiecza między rozwojem tej instytucji i przemianami w ogólnej sferze społeczno-kulturowej w Polsce, a szczególnie w obszarze publicznej strony życia literackiego. (François Rosset, Prezes Fundacji Kościelskich) Władysław Semkowicz PALEOGRAFIA ŁACIŃSKA B5, 544 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1303-0 Cena: 50,00 zł To niezwykle ważna publikacja z zakresu kultury piśmienniczej – polskiej i europejskiej. Przynosi szereg istotnych informacji dotyczących produkcji książki rękopiśmiennej średniowiecznych bibliotek, początków drukarstwa, a także pisma epigraficznego i śre- 20 www.universitas.com.pl Władysław Semkowicz ENCYKLOPEDIA NAUK POMOCNICZYCH HISTORII A5, 272 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1311-5 Cena: 41,00 zł dniowiecznych zapisów muzycznych. Paleografia jest nie tylko syntetycznym ujęciem dziejów pisma w łacińskiej kulturze europejskiej na przestrzeni dwóch tysięcy lat, lecz także historią szeroko rozumianej kultury piśmienniczej, historią materiałów piśmienniczych, historią bibliotek. Podręcznik Semkowicza nie stracił na aktualności – jest ciągle wykorzystywany i cytowany w opracowaniach specjalistycznych, a biorąc pod uwagę fakt, iż autor w Paleografii odnosi się do źródeł, które znał z autopsji, a które zaginęły w czasie wojny, znaczenie tego dzieła jest jeszcze większe. Książka służy zarówno historykom, historykom sztuki, jak i studentom oraz adeptom edytorstwa, bibliotekoznawstwa, muzykologii, kulturoznawstwa oraz innych kierunków humanistycznych. To wykład z historii kultury europejskiej. Książka Władysława Semkowicza zalicza się do klasycznych dzieł polskiej historiografii – wykształciły się na niej liczne pokolenia polskich historyków. Jest niezastąpionym podręcznikiem dla wszystkich pragnących nabyć umiejętności nieodzownych dla studiowania i prowadzenia badań naukowych w dziedzinie historii, szczególnie w zakresie szeroko rozumianej mediewistyki. Encyklopedia nauk pomocniczych historii w sposób zwięzły podaje podstawowe wiadomości dotyczące poszczególnych nauk pomocniczych (jak chronologia, genealogia czy sfragistyka) w zakresie niezbędnym dla studentów kierunków humanistycznych, w tym przede wszystkim dla historyków, a także studentów archiwistyki, polonistyki, historii sztuki, archeologii, muzealnictwa i bibliotekoznawstwa. Peter Gathman, Martina Paul NARCYZ GOEBBELS. BIOGRAFIA B5, 322 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1271-2 Cena: 44,00 zł Niewielkiego wzrostu i mizernej postury, kaleki, rozpieszczany przez matkę, wyśmiewany w szkole i przez zamożnych, mieszczańskich kolegów uniwersyteckich, lekceważony przez wydawnictwa, urazowy, mściwy i niezmordowanie walczący o uznanie Joseph Goebbels wyciąga wreszcie los na loterii, gdy w 1925 roku poznaje Adolfa Hitlera. Głęboko rozczarowany wiarą katolicką obiera go na swego idola, któremu pozostanie wierny aż do śmierci. Potężny kompleks niższości wywołany fizycznym brakiem potęguje jeszcze 21 www.universitas.com.pl fakt, że zostaje uznany za niezdolnego do służby wojskowej, że nie nadaje się do życia w związku z kobietą i jest lekceważony jako pisarz. Rekompensuje to nieustanną, egoistyczną pogonią za sukcesem. Przyporządkowanie tych danych biograficznych faktom historycznym, a następnie przeanalizowanie ich metodami psychologii głębi pozwoli nam zrozumieć proces kształtowania się osobowości prawicowo-radykalnej. W książce tej prześledzimy narcystycznie zaburzoną osobowość Goebbelsa od chwili jej powstawania aż do niechlubnego końca. Andrzej Walicki POLSKA, ROSJA, MARKSIZM, PRACE WYBRANE. T. 4. A5, 568 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1630-7 Cena: 79,00 zł Jan Dąbrowski, Roman Grodecki, Stanisław Zachorowski DZIEJE POLSKI ŚREDNIOWIECZNEJ B5, 912 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1326-9 Cena: 79,00 zł KULTURA WIELKIEGO KSIĘSTWA LITEWSKIEGO. ANALIZY I OBRAZY Red. Vytavtas Ališauskas, Liudas Jovaiša, Mindaugas Paknys, Rimvydas Petrauskas, Eligijus Raila Tłum. Paweł Bukowiec, Beata Kalęba, Beata Piasecka B5, 952 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1367-2 Cena: 62,00 zł Wszechstronna książka ukazująca specyfikę kultury Wielkiego Księstwa Litewskiego, jej złożoność i wielobarwność od XIV po koniec XVIII wieku, czyli w okresie, gdy najsilniej ścierały się na tych ziemiach wpływy wschodnie i zachodnie. Sprawy niewygodne i kontrowersyjne dla dzisiejszych Litwinów i Polaków nie zostały przemilczane, a dzięki nowatorskiemu spojrzeniu autorów w książce znalazło się miejsce na tematykę do niedawna często niedocenianą. Całość składa się z 55 artykułów autorstwa kilkudziesięciu litewskich specjalistów, reprezentujących różne dziedziny humanistyki. Bezcenna jest również wspaniała oprawa ilustracyjna, w tekście wykorzystano reprodukcje dzieł sztuki, map i dokumentów, wizerunki postaci i miejsc historycznych. 22 Dzieje Polski Średniowiecznej Romana Grodeckiego, Stanisława Zachorowskiego i Jana Dąbrowskiego stanowią w polskiej historiografii dzieło klasyczne: podobnie jak Kultura Odrodzenia we Włoszech Jakuba Burckhardta czy Jesień Średniowiecza Johanna Huizingi nie traci z upływem lat ani walorów naukowych, wyrażających się we wciąż żywej aktualności zawartych w niej tez i wniosków, ani zawartości literackich. Jest szczególnym, podręcznikowym wykładem dziejów Polski Średniowiecznej (od www.universitas.com.pl początków do roku 1506), napisanym przez trzech wybitnych uczonych, profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego, którzy w dziejach historiografii polskiej zajęli trwałe miejsce. Marcin Kula NARÓD, HISTORIA I… DUŻO KŁOPOTÓW A5, 408 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1270-5 Cena: 42,00 zł „W minionych latach często myślałem o problematyce narodów. Sprzyjało temu przeżycie przemiany w naszym rejonie świata, także moje wieloletnie zainteresowanie Trzecim Światem, praca nad historią migracji, kwestiami Polonii, czy też zagadnieniami diaspory żydowskiej. Sprzyjało jednak także – nie ukrywajmy – poczucie obawy. Zbyt wiele wiedziałem z historii i bieżącej obserwacji o tym, jakie nieszczęścia mogą przynieść nacjonalizmy, by o tym zapomnieć. Zdaję sobie oczywiście sprawę, że w swojej dwoistości zjawisko narodowe nie jest szczególnie oryginalne. Choćby nóż może – jak wiadomo – służyć zarówno do krojenia chleba, jak i do mordowania. Niektóre rezultaty moich przemyśleń pomieściłem w niniejszym tomie”. (Marcin Kula) Bronisław Łagowski SYMBOLE POŻARŁY RZECZYWISTOŚĆ A5, 374 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1342-9 Cena: 64,00 zł Oddajemy czytelnikowi już drugi w „Bibliotece Kuźnicy” tom rozważań Bronisława Łagowskiego. Były pisane w okresie od żałoby po śmierci papieża do katastrofy smoleńskiej. Autor rozprawia się z poglądami na wydarzenia, jakie zachodziły w tym okresie i wcześniej, przeciwstawia się fałszywej polityce historycznej, a przede wszystkim dąży do odnowienia tradycji realizmu politycznego w Polsce. Posługuje się nieraz pojęciami filozofii polityki, stroniąc jednak od teoretycznego żargonu. PRZECIW ANTYSEMITYZMOWI 1936-2009 (TOM 1-3) Red. Adam Michnik A5, t. I: 900 s., t. 2: 1184 s., t. 3: 1036 s., opr. twarda ISBN 97883-242-1363-4 Cena: 90,00 zł Antologia ta jest pierwszą tego rodzaju publikacją na naszym rynku wydawniczym – przed wojną ukazało się kilka broszurek mieszczących wybrane artykuły z prasy owego czasu (głównie socjalistycznej); po wojnie wydano tylko jedną taką broszurę (Martwa fala z 1947 r.) oraz antologię tekstów prasy konspiracyjnej omawiających powstanie w getcie warszawskim (Wojna żydowsko-niemiecka pod red. Pawła Szapiro, Londyn 1992). W tej sytuacji nie sądzę, by konieczne były szczegółowe wyjaśnienia, dlaczego tego rodzaju antologia jest dziś niezmiernie potrzebna. Teksty pomieszczone w antologii można podzielić na cztery grupy: wystąpienia publicystyczne będące reakcją na postawy i wystąpienia antysemickie; teksty opisujące zachowania Polaków wobec rozgrywającego się na ich oczach Holocaustu; analizy mające na celu opisanie natury postaw antysemickich w społeczeństwie polskim; analizy historyczne zmierzające do opisania procesu kształtowania się stereotypów antyżydowskich. (Adam Michnik) 23 www.universitas.com.pl Stanisław Salmonowicz, Janusz Szwaja, Stanisław Waltoś PITAVAL KRAKOWSKI A5, 736 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1229-3 Cena: 74,00 zł Tytuł książki nie jest oryginalny. Pitaval to nie tylko nazwisko słynnego prawnika francuskiego, który w roku 1734 zapoczątkował w Paryżu serię słynnych wydawnictw pod tytułem Causes célèbres et intéressantes, obejmującą opisy głośnych procesów karnych. To także wywodząca się z czasów tego właśnie wydawcy potoczna nazwa zbioru opisów procesów karnych. Tytuł nie jest oryginalny jeszcze z innego powodu. W Polsce opublikowano już liczne pitavale pióra Stanisława Szenica, Wandy Falkowskiej, Kazimierza Larskiego, Barbary Seidler, Mieczysława Szerera, by wymienić tylko niektóre. Pitaval krakowski jest nawiązaniem do tej serii. Opisane zostały sprawy rozpatrzone tylko do 1939 r. Decydowała o tym konieczność zachowania dystansu czasowego. Są jednak – zdaniem autorów – pewne różnice dzielące tę książkę od innych pitavali. Chodzi przede wszystkim o dobór tematu. Zamierzeniem autorów było zebrać takie sprawy sądowe, które w pewnym okresie były najgłośniejsze i świadczyły o ówczesnym układzie stosunków społecznych i stopniu rozwoju kultury społeczeństwa. Jest to zbiór spraw krakowskich, a więc tych, które rozegrały się w Krakowie i które były rozpoznawane w zasadzie przez sądy krakowskie. Stanisław Cat-Mackiewicz POLITYKA BECKA A5, 200 s., opr. miękka ISBN 97883-242-0990-3 Cena: 29,00 zł 24 WKRÓTCE Janusz Sondel SŁOWNIK HISTORII I TRADYCJI UJ Książka stanowi obszerne opracowanie z zakresu historii Uniwersytetu Jagiellońskiego ujęte w postaci encyklopedycznych haseł zarówno o charakterze biograficznym, jak i rzeczowym. Prof. Janusz Sondel zawarł w nich wiadomości o życiu i dokonaniach profesorów, rektorów, niektórych doktorów honoris causa, a także na temat stosunku do Uniwersytetu królów polskich i papieży, historii poszczególnych dyscyplin naukowych, zmian strukturalnych uczelni na przestrzeni wieków itd. Niektóre z tych haseł stanowią szczegółowo opracowane artykuły o rozmiarach od kilku do kilkunastu stron, jak np. spośród haseł rzeczowych na literę „A”: absolwenci, akademia, akt erekcyjny, akt odnowienia Akademii, alchemia, antyk, archiwum, artes liberales, astrologia, astronomia, asystent, aula, austriacki zabór, autonomia, natomiast na literę „B”: bakałarz, beneficium, berła, Biblioteka Jagiellońska, biskup krakowski, błogosławieni w dziejach Uniwersytetu (jest też hasło „święci”), botanika, budynki uniwersyteckie, bursa i szereg innych. W sumie te dwie litery obejmują około 460 haseł, a są również znacznie obszerniejsze od nich. Słownik rozpoczyna się od hasła „Abb Gustaw”, poświęconego omówieniu działalności hitlerowskiego dyrektora Staatsbibliothek Krakau, który spowodował wiele szkód w Bibliotece Jagiellońskiej, natomiast ostatnie hasło „Żydzi” dotyczy wzajemnych relacji między Uniwersytetem a Żydami, począwszy od wzmianki w akcie fundacyjnym Akademii Krakowskiej Kazimierza Wielkiego o ustanowienie „campsora czyli Żyda”, mającego udzielać scholarom pożyczek na godziwy procent, www.universitas.com.pl poprzez rozważania na temat antysemickich wystąpień studentów w średniowieczu aż po okres międzywojenny z charakterystycznymi dla niego sporami o numerus clausus czy getto ławkowe dla studentów żydowskiego pochodzenia. lizie przypadków innych niż te bezpośrednio w niej rozważane. Stanisław Grodziski RZECZPOSPOLITA KRAKOWSKA, JEJ LATA I LUDZIE. Dorota Malczewska-Pawelec, Tomasz Pawelec REWOLUCJA W PAMIĘCI HISTORYCZNEJ. PORÓWNAWCZE STUDIA NAD PRAKTYKAMI MANIPULACJI ZBIOROWĄ PAMIĘCIĄ POLAKÓW W CZASACH STALINOWSKICH Jaki obraz narodowej przeszłości miało znać pokolenie naszych rodziców, dziadków oraz pradziadków? Jakie postacie i wydarzenia pamiętać? Napisana przez historyków z Uniwersytetu Śląskiego książka stanowi studium polityki pamięci realizowanej przez komunistyczne władze Polski stalinowskiej. Przedstawia różnorodne poczynania rządzących, których wspólnym celem była zasadnicza przebudowa zbiorowej pamięci historycznej polskiego społeczeństwa. Autorzy rekonstruują w niej treści na temat przeszłości, jakie komuniści starali się upowszechnić w świadomości Polaków, a także narzędzia oraz sposoby, za pomocą których usiłowali tego dokonać. Wywody mają tło porównawcze – w celu odpowiedniego udokumentowania rzeczywiście „rewolucyjnego” charakteru poczynań komunistów w sferze pamięci, przeprowadzono niemal równie rozbudowaną, równoległą rekonstrukcję polityki pamięci praktykowanej w Polsce w okresie międzywojennym (głównie w dobie rządów piłsudczyków). W pracy zaproponowany został także ogólniejszy model historycznego badania zjawisk pamięci zbiorowej, który powinien okazać się przydatny w ana- Są to zwięzłe dzieje Wolnego Miasta Krakowa w latach 1815-1846: jego powstania, ustroju i trudnej pozycji pomiędzy rosyjskim, austriackim i pruskim zaborem, którą niemiecki uczony Konstanty Wurzbach ironicznie porównał do sytuacji myszy obserwowanej przez trzy koty. Miasto o wielkiej tradycji, ale zbiedniałe i pozbawione uprzedniego znaczenia, powoli podnosiło się z upadku. Szczególnie ciekawe są dzieje miejscowego społeczeństwa, które wzbogacali przybysze z bliższych okolic i dalszych krajów – przyjmowani dobrze, bo nie cechowała Krakowa ksenofobia. Przybysze ci polonizowali się rychło, czemu sprzyjała rola, jaką pełniło miasto pod Wawelem: strażnicy polskiej tradycji narodowej. Pojawi się w tym środowisku dążenie do odegrania istotnej roli w dziedzinie nauki 25 www.universitas.com.pl i kultury; ujawni się to w następnym pokoleniu po upadku Wolnego Miasta, to jest w epoce Młodej Polski. Zatem czasy tej niewielkiej Rzeczypospolitej nie przeminęły w dziejach narodu polskiego bez ważnego śladu. KRAKÓW I GALICJA WOBEC PRZEMIAN SPOŁECZNYCH 1866-1914. STUDIA I SZKICE Red. Krzysztof Fiołek, Marian Stala ZMIANY SPOŁECZNE W JAPONII XIX I XX WIEKU. WYBRANE ZAGADNIENIA Red. Elżbieta Kostowska-Watanabe WŁADCY POLSCY Stanisław Cat-Mackiewicz STANISŁAW AUGUST A5, 280 s., opr. miękka ISBN 97883-242-0983-5 Cena: 29,00 zł JĘZYK POLSKI DLA CUDZOZIEMCÓW Danuta Gałyga JAK TO ŁATWO POWIEDZIEĆ... ĆWICZENIA KOMUNIKACYJNE DLA POCZĄTKUJĄCYCH A1, A2 (WERSJA POLSKA) A4, 238 s., 3xCD, opr. miękka ISBN 97883-242-1634-5 Cena: 89,00 zł Jak to łatwo powiedzieć… to bogato ilustrowany zbiór ćwiczeń komunikacyjnych dla początkujących, uczących się na poziomie podstawowym (A1, A2). Program zbioru powiązany jest z systemem certyfikatowym języka polskiego, zawiera bowiem intencje pragmatyczne przewidziane w opracowanym przez Komisję ds. Certyfikacji Znajomości Języka Polskiego jako Obcego inwenta- 26 rzu funkcjonalno-pojęciowym; zawiera także elementy inwentarza tematycznego. Zbiór charakteryzuje się bogactwem ćwiczeń słownikowych, ćwiczeń na rozumienie tekstów (pisanych i mówionych), a także ćwiczeń zawierających aspekt kulturowy oraz quizów tematycznych. Ponieważ większość uczących się to tzw. wzrokowcy, autorka kładzie szczególny nacisk na obraz, który ułatwia uczenie się. Jak to łatwo powiedzieć to współczesny język polski w postaci dialogów, przedstawionych w formie obrazkowej (zdjęć) z tzw. „dymkami”. Dialogi są napisane prostym, ale autentycznym językiem. Ich treść nie jest ściśle podporządkowana zagadnieniom gramatycznym. Autorce chodziło raczej o autentyczność komunikacyjną, czego dowodem są zamieszczone w ćwiczeniach oryginalne teksty, pochodzące z polskich czasopism. Teksty te mają stanowić zachętę do mówienia i dyskusji. Andrzej Ruszer www.universitas.com.pl OSWOIĆ TEKST. PODRĘCZNIK KOMPOZYCJI I REDAKCJI TEKSTÓW UŻYTKOWYCH DLA POZIOMU B2 I C1 A4, 128 + 32 s. (klucz do zadań), opr. miękka ISBN 97883-242-1315-3 Cena: 55,00 zł komponowaniu. Systematycznie i ciekawie wprowadza ucznia w zakamarki retoryki, odsłaniając przed nim tajemnice skutecznej argumentacji. Oswajanie z tekstem codziennym zostało ujęte w cykl 13 lekcji, którym odpowiadają określone gatunki, najczęściej używane, najbardziej popularne, najbardziej praktyczne, umożliwiające sprawne funkcjonowanie w społeczeństwie. Ewa Lipińska Z ZIEMI WŁOSKIEJ DO POLSKI. MANUALE DI GRAMMATICA POLACCA PER ITALIANI Tłum. i adaptacja: Mirko Coleschi B5, 264 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1390-0 Cena: 52,00 zł Podręcznik pt. Oswoić tekst jest cyklem praktycznych lekcji i ćwiczeń z zakresu pisania oraz redagowania tekstów użytkowych dla obcokrajowców uczących się języka polskiego jako obcego na poziomie zaawansowanym (B2/C1). Może stanowić także pomoc dla rodzimych użytkowników języka, którzy stają przed koniecznością konstruowania różnych gatunków tekstu. Oswoić tekst jest zaproszeniem ucznia do twórczej, a zarazem przyjemnej wędrówki po krainie tekstów, której celem jest ich „oswojenie”, czyli ich przybliżenie i zrozumienie zasad tworzenia wypowiedzi pisemnej. Stawia on uczniowi wyzwania tworzenia i redagowania tekstów użytkowych i artystycznych, jak i oferuje szereg wskazówek pomocnych w ich Podręczniki dr Ewy Lipińskiej są bardzo znane i często stosowane na wydziałach polonistycznych we Włoszech; należą one do ważnych materiałów dydaktycznych dla studiujących język polski jako obcy. Do najpopularniejszych tytułów należy pozycja Z polskim na ty, która ukazała się w 2003 roku (drugie wydanie w 2006) w Wydawnictwie Universitas. Jest to książka, która dzięki swemu praktycznemu i przejrzystemu podejściu do zagadnień leksykalno-gramatycznych, od samego początku zyskała duże grono zwolenników wśród studentów oraz nauczycieli języka polskiego jako obcego. Wyżej wymieniona pozycja stała się podstawą do stworzenia uaktualnionego i wzbogaconego podręcznika Z ziemi włoskiej do Polski. Manuale di grammatica polacca per italiani, którego tłumaczenia i adaptacji dokonał Mirko Coleschi. W nowej wersji położono nacisk na prezentację zagadnień gramatycznych. Przyczyniło się to do stworzenia adaptacji przygotowanej specjalnie dla tych studentów poznających polski, których językiem ojczystym jest włoski. 27 www.universitas.com.pl Przemysław E. Gębal DYDAKTYKA KULTURY POLSKIEJ W KSZTAŁCENIU JĘZYKOWYM CUDZOZIEMCÓW. PODEJŚCIE PORÓWNAWCZE B5, 232 s., opr. miękka ISBN 97883-242-1231-6 Cena: 30,00 zł Propozycja dla studentów, nauczycieli i lektorów języka polskiego jako obcego zainteresowanych rolą oraz miejscem realiów i kultury w kształceniu językowym. Opracowana w formie podręcznika metodycznego publikacja prezentuje ewolucję polskiej i europejskiej myśli dydaktycznej w zakresie rozwijania kompetencji kulturowych uczących się. Omawia założenia teoretyczne poszczególnych podejść i metod oraz ukazuje ich realizację w praktyce. Zawiera szereg ćwiczeń i zadań do wykorzystania na zajęciach warsztatowych i seminaryjnych. Uwzględnia założenia Europejskiego profilu kształcenia nauczycieli języków. terminom gramatycznym ikonki (gramikony). Praktyczna gramatyka języka polskiego w rosyjskiej wersji językowej to kolejna praca Liliany Madelskiej z cyklu gramatyki polskiej. Dzięki temu cyklowi nauczyciel ma do dyspozycji wspólny materiał w różnych wersjach językowych dla grup wielojęzycznych, a uczniowie od początku nauki mogą samodzielnie pogłębiać znajomość języka polskiego. SERIA: METODYKA NAUCZANIA JĘZYKA POLSKIEGO JAKO OBCEGO 40 KONCEPCJI DOBRYCH LEKCJI Red. Agnieszka Rabiej, Hanna Marczyńska, Beata Zaręba WYD. CD ISBN 97883-242-1629-1 Cena: 35,00 zł WKRÓTCE Liliana Madelska PRAKTYCZNA GRAMATYKA JĘZYKA POLSKIEGO (WERSJA ROSYJSKA) Podręcznik Praktyczna gramatyka języka polskiego jest przeznaczony dla uczniów od poziomu podstawowego do średniego ogólnego, chociaż tematy w nim prezentowane znacznie wykraczają poza poziom B1. Zgromadzone w tabelach liczne przykłady to przede wszystkim internacjonalizmy i wyrazy o wysokiej frekwencji we współczesnej polszczyźnie. Są prezentowane w taki sposób, aby uczeń mógł sam odkrywać tajniki polszczyzny, co aktywuje samoorganizujące się procesy uczenia. Naukę powinno też ułatwić podejście kontrastywne oraz towarzyszące 28 Zbiór bogato ilustrowanych i zróżnicowanych tematycznie scenariuszy lekcji języka polskiego jako obcego. Jego celem jest rozwijanie kompetencji rozumienia ze słuchu, mówienia, czytania i pisania na różnych poziomach zaawansowania uczących się (A1, A2, B1, B2, C1, C2). Publikacja stanowi poszerzenie i uzupełnienie istniejących podręczników do nauki JPJO. Została przygotowana jako pomoc dydaktyczna www.universitas.com.pl dla obecnych i przyszłych nauczycieli, którzy szukają ciekawych inspiracji metodycznych oraz studentów-obcokrajowców, pragnących samodzielnie doskonalić swoje umiejętności językowe. VARIA Mirosław Hermaszewski CIĘŻAR NIEWAŻKOŚCI. OPOWIEŚĆ PILOTA-KOSMONAUTY B5, 256 s., opr. twarda ISBN 97883-242-1398-6 Cena: 52,00 zł WKRÓTCE Adam Chuderski POJĘCIA. JAK REPREZENTUJEMY I KATEGORYZUJEMY ŚWIAT Czy pojęcia są subiektywnymi tworami umysłu czy też wiernym odbiciem pra- widłowości obecnych w środowisku? Jaki jest związek systemu pojęciowego z językiem? Jak nabywamy pojęcia? Jak pojęcia wyłaniają się z aktywności mózgu? Czy komputery mogą operować pojęciami równie skutecznie jak czynią to ludzie? Omawiane w tej książce teorie i badania pochodzą m.in. z takich dyscyplin jak filozofia, lingwistyka, psychologia poznawcza i rozwojowa, neuronauki oraz nauka o sztucznej inteligencji. Prezentowany przegląd wiedzy na temat pojęć dokonywany jest ze wspólnej perspektywy opartej na kognitywistyce – ogólnej nauce o poznawaniu, która próbuje zintegrować różne nurty badania tego, jak inteligentne systemy (umysły, mózgi, komputery) spostrzegają i reprezentują świat. Tadeusz Drewnowski HAPPY END I NAWAŁNICE. WSPOMNIENIA INDEKS NAZWISK Abramowski E. 19 Ališauskas V. 22 Artwińska A. 4 Axel J. 6 Bałus W. 18 Bobiński W. 8 Borowczyk J. 4 Bömelburg H.-J. 8 Brzezina K. 18 Bujnicki T. 6 Cat-Mackiewicz S. 24, 26 Chuderski A. 29 Ciecieląg J. 19 Cieślak-Sokołowski T. 7 Cotton C. 16 Dąbrowski J. 22 Drewnowski T. 29 Durczak J. 13 Falk M. 11 Fick B. 18 Fiołek K. 25 Folga-Januszewska D.17, 19 Frelik P. 13 Gage J. Galewicz W. Gałyga D. Gathman P. Gębal P.E. Głowiński M. Goban-Klas T. Gołąb M. Gombrich E.H. Grabowski B. Grodecki R. Grodziski S. Gutowski B. Hadaczek B. Hartman J. Hermaszewski M. Huczkowski J. Jarzębski J. Jovaiša L. Kałuża A. Kasperowicz R. Klas W. Klibansky R. 16 12 26 21 28 5 10 3 17 18 22 25 19 3 12 29 12 6 22 7 19 20 13 Kostowska-Watanabe E. 26 Kozicka D. 6 Kremer J. 19 Kula M. 23 Langacker R.W. 10 Lipińska E. 27 Lubelski T. 14 Łagowski B. 23 Madelska L. 28 Malczewska-Pawelec D. 25 Marczyńska H. 28 Markiewicz H. 2, 6 Michnik A. 23 Momro J. 1, 6 Najder-Stefaniak K. 19 Nęcka E. 11 Nowakowski A. 15 Nycz R. 2, 9 Oramus D. 5 Osika G. 9 Paknys M. 22 Panofsky E. 13 Paszkowski Z. 19 29 www.universitas.com.pl Paul M. 21 Pawelec T. 25 Petrauskas R. 22 Petri J. 15 Piątek Z. 11 Pisarek W. 10 Podraza-Kwiatkowska M. 4 Rabiej A. 28 Raila E. 22 Romanowski A. 14 Ruszer A. 27 Salmonowicz S. 24 Saxl F. Schwarz H. Semkowicz W. Siewierski H. Sondel J. Sowa J. Sowińska I. Stala M. Stocki R. Syska R. Szwaja J. Śniedziewski P. 13 14 20, 21 4 24 1 14 25 11 14 24 1, 4 Świeściak A. Trojanowiczowa Z. Vattimo G. Walas T. Walicki A. Waltoś S. Wat A. Woźniakowski J. Wyka K. Zachorowski S. Zaręba B. Zieliński J. 7 4 18 2, 6 22 24 5 15 3 22 28 20 INDEKS TYTUŁÓW Antologia bioetyki T. III 12 Architektura słowa i inne szkice o Norwidzie 4 Blask. Ołtarz Mariacki Wita Stwosza / Shine. St. Mary’s Altar by Veit Stoss 15 Chamuły, gnidy, przemilczacze... Antologia dwudziestowiecznego pamfletu polskiego 6 Ciężar nieważkości. Opowieść pilota-kosmonauty 29 Ćwiczenia z rozpaczy. Pesymizm w prozie po 1985 roku 6 Czytanie Irzykowskiego 2 Dydaktyka kultury polskiej w kształceniu językowym cudzoziemców. Podejście porównawcze 28 Dzieje Polski średniowiecznej 22 Ekonomia muzeum 19 Encyklopedia nauk pomocniczych historii 21 Estetyczne aspekty japońskiej przestrzeni miejskiej 15 Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą 1 Fotografia jako sztuka współczesna 16 Grafika. Techniki i materiały. Przewodnik 18 Gramatyka kognitywna. Wprowadzenie 10 30 Happy end i nawałnice. Wspomnienia 29 Historia literatury kresowej 3 Imiona Boga. Motywy metafizyczne w fantastyce drugiej połowy XX wieku 5 Interpretować dalej. Najważniejsze polskie książki poetyckie lat 1945–1989 7 Jak pisać prace z psychologii. Poradnik dla studentów i badaczy 11 Jak to łatwo powiedzieć... Ćwiczenia komunikacyjne dla początkujących A1, A2 (wersja polska) 26 Kino klasyczne. Historia kina, tom 2 14 Kolor i znaczenie. Sztuka, nauka i symbolika 16 Kościelscy: ród, fundacja, nagroda 20 Kultura kopii. Uderzające podobieństwa, niedorzeczne podobizny 14 Kultura po przejściach, osoby z przeszłością. Polski dyskurs postzależnościowy – konteksty i perspektywy badawcze 9 Kultura Wielkiego Księstwa Litewskiego. Analizy i obrazy 22 Kulturowa teoria literatury 2: Poetyki, problematyki, interpretacje 2 Labirynty – kładki – drogowskazy. Szkice o literaturze od Wyspiańskiego do Gombrowicza 4 Literatura świadomości Samuel Beckett – podmiot – negatywność 1 Melancholijne spojrzenie 1 Miasto idealne w perspektywie europejskiej i jego związki ze współczesną urbanistyką 19 (Mis)Reading America. American Dreams, Fictions and Illusions 13 Mit psychologiczny w starożytnych Indiach 11 Modus. Prace z historii sztuki. Tom X-XI 18 Moment lingwistyczny. O wczesnym pisarstwie Ryszarda Krynickiego i Stanisława Barańczaka 7 Mój wiek 5 Narcyz Goebbels. Biografia 21 Naród, historia i… dużo kłopotów 23 Nowa retoryka dziennikarska 10 O śmierci, seksie i metodzie zapłodnienia in vitro 11 www.universitas.com.pl Oswoić tekst. Podręcznik kompozycji i redakcji tekstów użytkowych dla poziomu B2 i C1 27 Paleografia łacińska 20 Pisma o sztuce i kulturze 17 Pisma wybrane 15 Pitaval krakowski 24 Pojęcia. Jak reprezentujemy i kategoryzujemy świat 29 Polityka Becka 24 Polska myśl historyczna a humanistyczna historia narodowa (1500-1700) 8 Polska, Rosja, marksizm, Prace wybrane. T. 4. 22 Poza interpretacją. Znaczenie hermeneutyki dla filozofii 18 Praktyczna gramatyka języka polskiego (wersja rosyjska) 28 Procesy i akty komunikacyjne. Koncepcje klasyczne i współczesne 9 Przeciw antysemityzmowi 1936-2009 (tom 1-3) 23 Realia, dyskursy, portrety, studia i szkice 5 Rewolucja w pamięci historycznej. Porównawcze studia nad praktykami manipulacji zbiorową pamięcią Polaków w czasach stalinowskich 25 Romantyzm – od poetyki do polityki. Interpretacje i materiały 4 Rzeczpospolita Krakowska, jej lata i ludzie. Kraków i Galicja wobec przemian społecznych 1866-1914. Studia i szkice 25 Saturn i melancholia. Studia z historii filozofii przyrody, medycyny, religii oraz sztuki 13 Słownik historii i tradycji UJ 24 Spotkałem Jerzego Giedroycia. Listy 1993-2000 12 Stanisław August 26 Sztuka interpretacji 6 Symbole pożarły rzeczywistość 23 Teksty w lustrze ekranu. Propozycja okołofilmowej strategii kształcenia literacko-kulturowego 8 Ukryte ogrody, nieobecne przestrzenie. Literackie i kulturowe metafory współczesności 3 Wartki nurt mediów. Ku nowym formom społecznego życia informacji. Pisma 2000-2011 10 Wiedza – byt – człowiek. Z głównych zagadnień filozofii 12 Wielkość i upadek „Tygodnika Powszechnego” oraz inne szkice 14 Wokół W pustyni i w puszczy. W stulecie pierwodruku powieści 6 Wybór pism estetycznych Edwarda Abramowskiego 19 Wybór pism estetycznych Józefa Kremera 19 Z ziemi włoskiej do Polski. Manuale di grammatica polacca per Italiami 27 Zmiany społeczne w Japonii XIX i XX wieku. Wybrane zagadnienia 26 Zmysł porządku. O psychologii sztuki dekoracyjnej 17 Życie na niby 3 Żydzi w okresie drugiej świątyni (538 przed Chr.–70 po Chr.) 19 40 koncepcji dobrych lekcji 28 ZAPRASZAMY NA NASZ PROFIL NA FACEBOOKU 31 www.universitas.com.pl NOTATKI 32