Grażyna Koba Program kształcenia zintegrowanego
Transkrypt
Grażyna Koba Program kształcenia zintegrowanego
Grażyna Koba Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 2015 2 SPIS TREŚCI 1. Podstawa programowa dla klas I-III______________________________________ 3 2. Szczegółowe cele kształcenia i wychowania oraz treści nauczania ______________ 5 2.1. Szczegółowe cele kształcenia i wychowania oraz treści nauczania dla klasy I ________ 6 2.2. Szczegółowe cele kształcenia i wychowania oraz treści nauczania dla klas II-III_____ 12 3. Procedury osiągania celów kształcenia i wychowania _______________________ 20 3.1. Czynności nauczyciela i uczniów w klasie I ___________________________________ 20 3.2. Czynności nauczyciela i uczniów w klasie II i III_______________________________ 24 4. Opis założonych osiągnięć ucznia _______________________________________ 34 4.1. Opis założonych osiągnięć ucznia po klasie I __________________________________ 34 4.2. Opis założonych osiągnięć ucznia po klasie III ________________________________ 37 5. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia ___________ 45 6. Uwagi o realizacji programu ___________________________________________ 48 6.1. Pomoce dydaktyczne______________________________________________________ 48 6.2. Kilka praktycznych uwag__________________________________________________ 48 Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 3 1. Podstawa programowa dla klas I-III Podstawę programową określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Cele kształcenia – wymagania ogólne Celem edukacji wczesnoszkolnej jest wspomaganie dziecka w rozwoju intelektualnym, emocjonalnym, społecznym, etycznym, fizycznym i estetycznym. Ważne jest również takie wychowanie, aby dziecko, w miarę swoich możliwości, było przygotowane do życia w zgodzie z samym sobą, ludźmi i przyrodą. Należy zadbać o to, aby dziecko odróżniało dobro od zła, było świadome przynależności społecznej (do rodziny, grupy rówieśniczej i wspólnoty narodowej) oraz rozumiało konieczność dbania o przyrodę. Jednocześnie dąży się do ukształtowania systemu wiadomości i umiejętności potrzebnych dziecku do poznawania i rozumienia świata, radzenia sobie w codziennych sytuacjach oraz do kontynuowania nauki w klasach IV-VI szkoły podstawowej. Zadaniem szkoły jest: 1) realizowanie programu nauczania skoncentrowanego na dziecku, na jego indywidualnym tempie rozwoju i możliwościach uczenia się; 2) respektowanie trójpodmiotowości oddziaływań wychowawczych i kształcących: uczeńszkoła-dom rodzinny; 3) rozwijanie predyspozycji i zdolności poznawczych dziecka; 4) kształtowanie u dziecka pozytywnego stosunku do nauki oraz rozwijanie ciekawości w poznawaniu otaczającego świata i w dążeniu do prawdy; 5) poszanowanie godności dziecka; zapewnienie dziecku przyjaznych, bezpiecznych i zdrowych warunków do nauki i zabawy, działania indywidualnego i zespołowego, rozwijania samodzielności oraz odpowiedzialności za siebie i najbliższe otoczenie; zapewnienie dziecku warunków do rozwijania ekspresji plastycznej, muzycznej, teatralnej i ruchowej, aktywności badawczej, a także działalności twórczej; 6) wyposażenie dziecka w umiejętność czytania i pisania, w wiadomości i sprawności matematyczne potrzebne w sytuacjach życiowych i szkolnych oraz przy rozwiązywaniu problemów; 7) dbałość o to, aby dziecko mogło nabywać wiedzę i umiejętności potrzebne do rozumienia świata, w tym zagwarantowanie mu dostępu do różnych źródeł informacji i możliwości korzystania z nich; 8) sprzyjanie rozwojowi cech osobowości dziecka koniecznych do aktywnego i etycznego uczestnictwa w życiu społecznym. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 4 Zajęcia komputerowe. Uczeń: 1) posługuje się komputerem w podstawowym zakresie; 2) posługuje się wybranymi programami i grami edukacyjnymi, rozwijając swoje zainteresowania; korzysta z opcji w programach; 3) wyszukuje informacje i korzysta z nich: a. przegląda wybrane przez nauczyciela strony internetowe (np. stronę swojej szkoły), b. dostrzega elementy aktywne na stronie internetowej, nawiguje po stronach w określonym zakresie, c. odtwarza animacje i prezentacje multimedialne; 4) tworzy teksty i rysunki: a) wpisuje za pomocą klawiatury litery, cyfry i inne znaki, wyrazy i zdania, b) wykonuje rysunki za pomocą wybranego edytora grafiki, np. z gotowych figur; 5) zna zagrożenia wynikające z korzystania z komputera, Internetu i multimediów: a) wie, że praca przy komputerze męczy wzrok, nadweręża kręgosłup, ogranicza kontakty społeczne; wie, jak trzeba korzystać z komputera, żeby nie narażać własnego zdrowia, b) ma świadomość niebezpieczeństw wynikających z anonimowości kontaktów i podawania swojego adresu, c) stosuje się do ograniczeń dotyczących korzystania z komputera, Internetu i multimediów. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 5 6) 2. Szczegółowe cele kształcenia i wychowania oraz treści nauczania W proponowanym programie również wyodrębnione są treści nauczania dla klasy I (punkt 2.1). Następnie przedstawione są treści nauczania dla klas II-III (punkt 2.2). W Podstawie programowej „cele kształcenia sformułowane są w języku wymagań ogólnych, a treści nauczania oraz oczekiwane umiejętności uczniów sformułowane są w języku wymagań szczegółowych”. W prezentowanym programie również zastosowano taki sposób opisywania celów kształcenia i wychowania, treści nauczania i osiągnięć uczniów. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 6 2.1. Szczegółowe cele kształcenia i wychowania oraz treści nauczania dla klasy I I. Podstawowe zasady posługiwania się komputerem i programem komputerowym, w tym zasady zdrowej pracy przy komputerze Szczegółowe cele wychowania: Przestrzeganie dyscypliny na zajęciach, w tym zasad bezpiecznej pracy przy komputerze. Dbanie o porządek na stanowisku komputerowym. Stosowanie zasad zdrowej pracy przy komputerze, w tym planowanie przerw w pracy i rekreacji na świeżym powietrzu. Szanowanie pracy innych. Korzystanie z gier komputerowych przeznaczonych dla dzieci. Uświadamianie nierzeczywistości świata przedstawianego w grach komputerowych. Szczegółowe cele kształcenia Szczegółowe treści nauczania Uczeń: stara się podczas pracy przy komputerze zachować właściwą postawę; wie, że niewłaściwa podstawa przy komputerze męczy wzrok i nadwyręża kręgosłup; nie wnosi do pracowni komputerowej i nie spożywa w niej napojów i posiłków (kanapek, owoców, słodyczy); robi przerwy w pracy przy komputerze i wychodzi na świeże powietrze; wie, że czas nauki i zabawy przy komputerze nie powinien być zbyt długi i że nie należy korzystać z komputera w godzinach przeznaczonych na sen; posługuje się myszą komputerową (klika lewym i prawym klawiszem; klika dwukrotnie, przytrzymuje odpowiedni klawisz); posługuje się klawiaturą w podstawowym zakresie – naciska pojedyncze klawisze i dwa klawisze jednocześnie (m.in. klawisz Shift lub prawy Alt z wybranym klawiszem); uruchamia program, klikając ikonę na pulpicie; Poznanie zasad bezpiecznej i higienicznej pracy przy komputerze. Posługiwanie się komputerem w elementarnym zakresie. Poznanie prostych sposobów uruchamiania programów. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 7 Poznanie przeznaczenia elementów okna programu. wskazuje w oknie programu obszar roboczy, menu, narzędzia; wybiera opcje menu: o Wykonywanie operacji w oknach różnych programów. Poznanie sposobu tworzenia prostych dokumentów komputerowych i wykonywanie na nich podstawowych operacji. Poznanie sposobu otwierania dokumentu zapisanego w pliku, w folderze domyślnym. o zamyka okno programu, klikając odpowiedni przycisk; tworzy nowy dokument komputerowy, m.in. rysunek w programie graficznym, scenę w programie edukacyjnym; otwiera dokument komputerowy zapisany w pliku, w folderze domyślnym; poprawia, uzupełnia dokumenty komputerowe; stosuje komputer i odpowiednie oprogramowanie do tworzenia dokumentów komputerowych (rysunków, scen) oraz do wspomagania nauki innych przedmiotów; wie, że komputer może służyć do nauki i rozrywki; korzysta ze wskazanych przez nauczyciela programów edukacyjnych i gier komputerowych; wie, że świat gier jest nieprawdziwy, że to tylko zabawa. Modyfikowanie dokumentów komputerowych. Stosowanie oprogramowania użytkowego do tworzenia prostych dokumentów komputerowych. Korzystanie z oprogramowania edukacyjnego do rozwiązywania zadań z różnych dziedzin. Korzystanie z gier komputerowych – edukacyjnych i innych, wspierających rozwój sprawności intelektualnej i manualnej. klikając nazwę opcji w menu, a następnie na rozwiniętej liście wyboru, klikając przycisk na pasku narzędzi; Propozycja stosowanego oprogramowania: system operacyjny Windows, edytor grafiki Paint, program edukacyjny Baltie lub inne wybrane przez nauczyciela programy i gry edukacyjne dostosowane do wieku dzieci. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 8 II. Opracowywanie za pomocą komputera rysunków i wprowadzanie tekstu do pola tekstowego w obszarze rysunku Szczegółowe cele wychowawcze: Słuchanie poleceń nauczyciela i systematyczne wykonywanie ćwiczeń. Rozwijanie indywidualnych zdolności twórczych i wrażliwości estetycznej. Umiejętność współpracy w grupie. Przestrzeganie dyscypliny na zajęciach, w tym zasad bezpiecznej pracy przy komputerze. Dbanie o porządek na stanowisku komputerowym. Stosowanie zasad zdrowej pracy przy komputerze, w tym planowanie przerw w pracy i rekreacji na świeżym powietrzu. Szanowanie pracy innych osób. Przestrzeganie zasad ochrony zasobów komputera. Szczegółowe cele kształcenia Zdobywanie umiejętności tworzenia prostych rysunków w edytorze grafiki. Szczegółowe treści nauczania Uczeń: tworzy lub modyfikuje komputerowe rysunki; korzysta z wybranych narzędzi malarskich, m.in. rysowanie ołówkiem, malowanie pędzlem, wypełnianie obszarów zamkniętych kolorem, usuwanie fragmentów rysunku gumką; koloruje rysunki, korzystając z podstawowej palety kolorów; zaznacza i usuwa fragmenty rysunków. umieszcza pole tekstowe w obszarze do rysowania, korzystając z odpowiedniego narzędzia, i wpisuje krótki tekst w miejscu położenia kursora tekstowego; zmienia rozmiar i kolor czcionki, korzystając z paska narzędzi tekstowych; pisze wielkie litery i litery z polskimi znakami diakrytycznymi. Stosowanie kilku wybranych komputerowych narzędzi malarskich do tworzenia prostego rysunku. Zdobywanie umiejętności posługiwania się myszą. Poznanie sposobu wprowadzania tekstu do pola tekstowego w obszarze rysunku. Zdobywanie umiejętności posługiwania się klawiaturą. Propozycja stosowanego oprogramowania: system operacyjny Windows, edytor grafiki Paint lub inny prosty edytor graficzny. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 9 III. Stosowanie programów edukacyjnych i programów użytkowych do wspomagania realizacji treści z innych obszarów edukacji Szczegółowe cele wychowania: Wykorzystanie oprogramowania edukacyjnego do utrwalania wiedzy z różnych dziedzin. Słuchanie poleceń nauczyciela i systematyczne wykonywanie ćwiczeń. Przestrzeganie dyscypliny na zajęciach, w tym zasad bezpiecznej pracy przy komputerze. Dbanie o porządek na stanowisku komputerowym. Stosowanie zasad zdrowej pracy przy komputerze, w tym planowanie przerw w pracy i rekreacji na świeżym powietrzu. Umiejętność współpracy w grupie. Uczeń: posługuje się wybranym programem edukacyjnym, korzystając z niezbędnych do wykonania ćwiczeń opcji programu; Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych Wszystkie dziedziny edukacji Poznanie sposobu posługiwania się przykładowym programem edukacyjnym do rozwiązywania zadań i utrwalania wiedzy z różnych dziedzin. Obszar edukacji Szczegółowe treści nauczania Szczegółowe cele kształcenia 10 Rozwijanie aktywności plastycznej z wykorzystaniem technologii informacyjnej, m.in. poznanie techniki tworzenia rysunków za pomocą edytora grafiki i sposobu tworzenia obrazów (scen) za pomocą programu edukacyjnego. tworzy rysunki z wykorzystaniem edytora grafiki, stosując komputerowe narzędzia malarskie; dobiera kolory, wielkość, układ rysunku; tworzy obrazy (sceny) składające się z gotowych elementów (przedmiotów), m.in. ustawia na scenie przedmioty, przenosi je w inne miejsce sceny, kopiuje, zastępuje, usuwa ze sceny; zapisuje liczby (w zakresie do 10), liczy obiekty, dodaje i odejmuje w zakresie 10, poprawnie zapisuje te działania; zapisuje rozwiązanie zadania z treścią, stosując zapis cyfrowy i znaki działań; zna będące w obiegu polskie monety i banknot o nominale 10 zł; ustala równoliczność mimo obserwowanych zmian w układzie elementów w porównywanych zbiorach; układa obiekty w serie rosnące i malejące, numeruje je; klasyfikuje obiekty: tworzy kolekcje, np. zwierzęta, zabawki, rzeczy do ubrania; określa położenie obiektów względem obranego obiektu; kontynuuje regularny wzór (np. szlaczek); Wykorzystanie edytora grafiki i programu edukacyjnego do tworzenia rysunków na wybrany temat. Edukacja plastyczna Stosowanie zdobytych umiejętności posługiwania się programami użytkowymi do wykonywania prostych ćwiczeń matematycznych. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych Edukacja matematyczna Korzystanie z programu edukacyjnego i poznanych programów użytkowych do rozwiązywania zadań matematycznych i utrwalania wybranych treści z edukacji matematycznej. 11 odczytuje uproszczone rysunki, piktogramy, znaki informacyjne i napisy; pisze proste, krótkie zdania: przepisuje, pisze z pamięci; tworzy (lub modyfikuje gotowe) rysunki na wybrany temat związany z edukacją przyrodniczą (np. dotyczący roślin, zwierząt, pogody); rozpoznaje rośliny i zwierzęta żyjące w różnych środowiskach przyrodniczych; charakteryzuje poszczególne pory roku; wie, jak należy segregować śmieci; tworzy (lub modyfikuje gotowe) rysunki na wybrany temat związany z edukacją społeczną (np. o szkole, miejscowości, ojczyźnie, symbolach narodowych); tworzy (lub modyfikuje gotowe) rysunki na wybrany temat związany z edukacją zdrowotną (np. o zasadach zdrowej pracy przy komputerze, warunkach sprzyjających uzależnieniu się od komputera, aktywnym wypoczynku). Propozycja stosowanego oprogramowania: system operacyjny Windows, edytor grafiki Paint, program edukacyjny Baltie oraz wybrane przez nauczyciela programy edukacyjne dostosowane do wieku dzieci. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych Edukacja zdrowotna posługuje się ze zrozumieniem określeniami: wyraz, głoska, litera, sylaba, zdanie; Edukacja społeczna Edukacja przyrodnicza Korzystanie z poznanych programów komputerowych w celu przygotowania tematycznych obrazów (rysunków, scen) dotyczących edukacji przyrodniczej, społecznej i zdrowotnej. zna wszystkie litery alfabetu, czyta ze zrozumieniem proste, krótkie teksty; Edukacja polonistyczna Korzystanie z programu edukacyjnego i innych programów użytkowych do utrwalania treści z edukacji polonistycznej. 12 2.2. Szczegółowe cele kształcenia i wychowania oraz treści nauczania dla klas II-III I. Podstawowe zasady posługiwania się komputerem i programem komputerowym, w tym zasady zdrowej pracy przy komputerze Szczegółowe cele wychowania: Przestrzeganie dyscypliny na zajęciach, w tym zasad bezpiecznej pracy przy komputerze. Dbanie o porządek na stanowisku komputerowym. Stosowanie zasad zdrowej pracy przy komputerze, w tym planowanie przerw w pracy i rekreacji na świeżym powietrzu. Szanowanie pracy innych. Przestrzeganie zasad ochrony zasobów komputera. Rozumienie konieczności korzystania z licencjonowanego oprogramowania komputerowego. Korzystanie z gier komputerowych przeznaczonych dla dzieci. Uświadamianie sobie nierzeczywistości świata przedstawianego w grach komputerowych. Szczegółowe cele kształcenia Szczegółowe treści nauczania Uczeń: zna i stosuje zasady bezpiecznej i higienicznej pracy przy komputerze, takie jak: zakaz regulowania parametrów monitorów, zakaz odłączania i przyłączania myszy i klawiatury, zakaz dotykania palcami ekranu monitora, wyznaczony (nie za długi) czas nauki i zabawy przy komputerze, nakaz robienia przerw i wyjścia na świeże powietrze; wie, że długa praca przy komputerze ogranicza kontakty społeczne; podaje przykłady działania wirusów komputerowych; poprawnie nazywa główne elementy zestawu komputerowego; zna przeznaczenie monitora, myszy, napędów optycznych, nośników pamięci masowej (m.in. dysku twardego, płyt CD, DVD) – tylko na praktycznych przykładach; uruchamia programy na dwa sposoby: Poznanie zasad pracy w pracowni komputerowej i zasad bezpiecznej i higienicznej pracy przy komputerze. Świadomość istnienia wirusów komputerowych. Posługiwanie się komputerem w podstawowym zakresie. Poznanie sposobów uruchamiania programów. Wykonywanie operacji w oknach różnych programów. o kliknięcie ikony na pulpicie, o kliknięcie nazwy programu w wykazie programów w menu Start; korzysta z pasków przewijania w oknie programu; korzysta z wybranych opcji w programach, wybierając je z menu i pasków narzędzi. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 13 Poznanie sposobów tworzenia prostych dokumentów komputerowych i wykonywanie na nich podstawowych operacji. tworzy nowy dokument komputerowy, m.in. rysunek, dokument tekstowy, prezentację multimedialną; nazywa i zapisuje dokument w pliku, w folderze domyślnym; poprawia, uzupełnia i ponownie zapisuje dokument pod tą samą lub inną nazwą, w folderze domyślnym; zmienia położenie elementu za pomocą metody przeciągnij i upuść; kopiuje i wkleja obraz lub jego fragment, tekst lub jego fragment, z wykorzystaniem Schowka; podaje przykłady zastosowania komputera w życiu codziennym oraz w pracy ludzi dorosłych; stosuje komputer i odpowiednie oprogramowanie do tworzenia dokumentów komputerowych (rysunków, tekstów, prezentacji multimedialnych) oraz do wspomagania nauki innych przedmiotów; korzysta ze wskazanych przez nauczyciela programów edukacyjnych i gier komputerowych; wie, że świat gier jest nieprawdziwy, podaje przykłady zagrożeń wynikających z korzystania z niewłaściwych gier (wielokrotne życie, przemoc, elementy okrucieństwa); Modyfikowanie dokumentów komputerowych. Poznanie sposobu zapisywania dokumentu w folderze domyślnym. Poznanie i korzystanie z metod pracy najczęściej stosowanych w programach komputerowych funkcjonujących w środowisku graficznym. Poznanie kilku praktycznych zastosowań komputera. Stosowanie oprogramowania użytkowego do tworzenia prostych dokumentów komputerowych. Korzystanie z oprogramowania edukacyjnego do rozwiązywania zadań z różnych dziedzin. Korzystanie z gier komputerowych – edukacyjnych i innych, wspierających rozwój sprawności intelektualnej i manualnej. Propozycja stosowanego oprogramowania: system operacyjny Windows, programy standardowe systemu Windows (Paint, WordPad, Eksplorator Windows), programy z pakietu Microsoft Office (PowerPoint) oraz wybrane przez nauczyciela programy i gry edukacyjne dostosowane do wieku dzieci. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 14 Opracowywanie za pomocą komputera rysunków, tekstów i prezentacji multimedialnych Szczegółowe cele wychowania: Słuchanie poleceń nauczyciela i systematyczne wykonywanie ćwiczeń. Rozwijanie indywidualnych zdolności twórczych i wrażliwości estetycznej. Umiejętność współpracy w grupie. Przestrzeganie dyscypliny na zajęciach, w tym zasad bezpiecznej pracy przy komputerze. Dbanie o porządek na stanowisku komputerowym. Stosowanie zasad zdrowej pracy przy komputerze, w tym planowanie przerw w pracy i rekreacji na świeżym powietrzu. Szanowanie pracy innych osób. Przestrzeganie zasad ochrony zasobów komputera. II. Opracowywanie za pomocą komputera rysunków Szczegółowe cele kształcenia Szczegółowe treści nauczania Uczeń: tworzy nowe komputerowe rysunki i modyfikuje istniejące; korzysta z poznanych wcześniej narzędzi malarskich i stosuje nowe, m.in.: rysowanie kół, prostokątów, kwadratów, linii poziomych i pionowych; koloruje rysunki, korzystając z szerszej palety kolorów. Wpisywanie krótkiego tekstu do pola tekstowego w obszarze rysunku. korzysta z paska narzędzi tekstowych w celu: zmiany kroju, stosowania pochylenia, pogrubienia i podkreślenia. Stosowanie metody kopiowania przez Schowek do wykonywania operacji na fragmencie rysunku. zaznacza, kopiuje i wkleja fragment rysunku w inne miejsce na tym samym rysunku; usuwa zaznaczony fragment; zaznacza fragment rysunku, przenosi go w inne miejsce. Zdobywanie umiejętności tworzenia prostych rysunków w edytorze grafiki. Stosowanie komputerowych narzędzi malarskich do tworzenia rysunku. Stosowanie metody przeciągnij i upuść do zmiany położenia zaznaczonego fragmentu rysunku. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 15 III. Opracowywanie za pomocą komputera tekstów Szczegółowe cele kształcenia Szczegółowe treści nauczania Uczeń: modyfikuje gotowy i tworzy nowy dokument tekstowy; Zdobywanie umiejętności posługiwania się klawiaturą podczas pisania prostych tekstów w edytorze tekstu. przemieszcza się po tekście za pomocą kursora myszy i klawiszy sterujących kursorem, poprawia i uzupełnia tekst; Poznanie podstawowych zasad tworzenia prostych dokumentów tekstowych w edytorze tekstu. pisze tekst zawierający wielkie litery i polskie litery ze znakami diakrytycznymi; zmienia rozmiar, krój i kolor czcionki, stosuje pochylenie, pogrubienie i podkreślenie tekstu; wyrównuje tekst: do lewej, do prawej, do środka. Stosowanie podstawowych sposobów formatowania tekstu. IV. Opracowywanie za pomocą komputera prezentacji multimedialnych Szczegółowe cele kształcenia Szczegółowe treści nauczania Uczeń: Zdobywanie umiejętności tworzenia prezentacji multimedialnych. modyfikuje gotową prezentację, wstawiając animacje na obrazy i teksty; Poznanie podstawowych zasad i sposobów przygotowania prostej prezentacji multimedialnej. Rozwijanie umiejętności gromadzenia i selekcjonowania materiałów (tekstów i rysunków). tworzy prostą prezentację multimedialną składającą się z kilku slajdów zawierających animowany tekst i grafikę; stosuje zasady tworzenia prezentacji multimedialnej, m.in. dobiera odpowiedni rozmiar, krój i kolor czcionki, stosuje odpowiednie tło; umieszcza (wpisuje lub wkleja) na slajdzie tekst, wstawia obrazy (zdjęcia, rysunki), dodaje animacje na wstawione obiekty, zapisuje i uruchamia prezentację. Wpisywanie krótkiego tekstu do pola tekstowego umieszczonego na slajdzie prezentacji. Korzystanie ze zdobytych wcześniej umiejętności pisania tekstów i tworzenia rysunków podczas przygotowania materiałów potrzebnych do prezentacji. Propozycja stosowanego oprogramowania: system operacyjny Windows, edytor grafiki Paint, edytor tekstu WordPad, program do tworzenia prezentacji multimedialnych z pakietu Microsoft Office: Microsoft PowerPoint. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 16 V. Komputer jako źródło informacji – wprowadzenie do Internetu Szczegółowe cele wychowania: Uświadomienie niebezpieczeństwa związanego z nawiązywaniem poprzez Internet kontaktów z nieznajomymi osobami. Przestrzeganie zasad właściwego zachowania w Internecie. Słuchanie poleceń nauczyciela i systematyczne wykonywanie ćwiczeń. Przestrzeganie dyscypliny na zajęciach, w tym zasad bezpiecznej pracy przy komputerze. Dbanie o porządek na stanowisku komputerowym. Stosowanie zasad zdrowej pracy przy komputerze, w tym planowanie przerw w pracy i rekreacji na świeżym powietrzu. Umiejętność współpracy w grupie. Szczegółowe cele kształcenia Szczegółowe treści nauczania Uczeń: otwiera wskazaną przez nauczyciela stronę internetową w przeglądarce; Postrzeganie Internetu jako źródła informacji i narzędzia komunikacji. Wyszukiwanie informacji na stronach internetowych o adresach podanych przez nauczyciela. dostrzega elementy aktywne na stronie; klika wyróżniony obraz i tekst; Poznanie sposobu przeglądania strony internetowej w przeglądarce internetowej. Świadome korzystanie z Internetu. nawiguje po stronach w określonym zakresie – przechodzi do poprzedniej strony i do następnej strony; zna zagrożenia wynikające z korzystania z Internetu (m.in. wynikające z anonimowości kontaktów i podawania swojego adresu nieznajomym). Propozycja stosowanego oprogramowania: system operacyjny Windows, przeglądarka internetowa Mozilla Firefox lub Internet Explorer. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 17 VI. Stosowanie programów edukacyjnych i programów użytkowych do wspomagania realizacji treści z innych obszarów edukacji Szczegółowe cele wychowania: Wykorzystanie oprogramowania edukacyjnego do utrwalania wiedzy z różnych dziedzin. Słuchanie poleceń nauczyciela i systematyczne wykonywanie ćwiczeń. Przestrzeganie dyscypliny na zajęciach, w tym zasad bezpiecznej pracy przy komputerze. Dbanie o porządek na stanowisku komputerowym. Stosowanie zasad zdrowej pracy przy komputerze, w tym planowanie przerw w pracy i rekreacji na świeżym powietrzu. Umiejętność współpracy w grupie. Wykorzystanie edytora grafiki i programu edukacyjnego do tworzenia obrazów (rysunków, scen) na wybrany temat. posługuje się wybranymi programami edukacyjnymi, korzystając z niezbędnych do wykonania ćwiczeń opcji tych programów; podejmuje działalność twórczą, wykorzystując określone komputerowe narzędzia i techniki plastyczne; dobiera kolory, wielkość, układ rysunku; potrafi przedstawić, za pomocą prostych rysunków tworzonych w edytorze grafiki, różne sytuacje (realne lub fantastyczne) inspirowane wierszem, baśnią, opowiadaniem lub wyobraźnią (każdy uczeń na swój sposób); Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych Edukacja plastyczna Rozwijanie aktywności plastycznej z wykorzystaniem technologii informacyjnej. Wszystkie dziedziny edukacji Poznanie sposobu posługiwania się przykładowymi programami edukacyjnymi do rozwiązywania zadań i utrwalania wiedzy z różnych dziedzin. Uczeń: Obszar edukacji Szczegółowe treści nauczania Szczegółowe cele kształcenia 18 zapisuje liczby cyframi, odczytuje liczby oraz porównuje liczby – w zakresie 1000; dodaje i odejmuje liczby w zakresie 100; zna na pamięć tabliczkę mnożenia w zakresie 100; sprawdza wyniki dzielenia za pomocą mnożenia; rozwiązuje łatwe równania jednodziałaniowe z niewiadomą w postaci okienka (bez przenoszenia na drugą stronę); rozwiązuje zadania tekstowe wymagające wykonania jednego działania (w tym zadania na porównywanie różnicowe); odczytuje temperaturę; wykonuje łatwe obliczenia pieniężne; odczytuje wskazania zegarów; wykonuje proste obliczenia zegarowe (pełne godziny); rozpoznaje i nazywa koła, kwadraty, prostokąty i trójkąty; rysuje drugą część figury symetrycznej względem osi; rysuje figury w powiększeniu i pomniejszeniu; kontynuuje regularność w prostych motywach (np. szlaczki, rozety); tworzy teksty, m.in.: krótkie opowiadanie i opis, list prywatny, życzenia, zaproszenie; dba o poprawność gramatyczną, ortograficzną oraz interpunkcyjną; Korzystanie z programu edukacyjnego i innych programów użytkowych do utrwalania treści z edukacji polonistycznej. dostrzega różnicę pomiędzy literą i głoską; dzieli wyrazy na sylaby; oddziela wyrazy w zdaniu, zdania w tekście; Stosowanie zdobytych umiejętności posługiwania się edytorem tekstu, edytorem grafiki, programem do tworzenia prezentacji multimedialnych w celu utrwalania treści z edukacji polonistycznej. czyta i rozumie teksty przeznaczone dla dzieci na I etapie edukacyjnym; tworzy rysunki na podstawie przeczytanego tekstu; przepisuje teksty, pisze z pamięci i ze słuchu; tworzy prostą prezentację multimedialną na wybrany temat związany z edukacją polonistyczną, np. dotyczący wierszy, scen lub postaci z wybranych legend i baśni. Korzystanie z programu edukacyjnego i poznanych programów użytkowych do rozwiązywania zadań matematycznych i utrwalania treści z edukacji matematycznej. Stosowanie zdobytych umiejętności posługiwania się programami użytkowymi do wykonywania prostych ćwiczeń matematycznych. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych Edukacja polonistyczna liczy (w przód i w tył) po jeden od danej liczby, dziesiątkami od danej liczby w zakresie 100 i setkami od danej liczby w zakresie 1000; Edukacja matematyczna 19 tworzy prostą prezentację multimedialną i rysunki na wybrany temat związany z edukacją przyrodniczą, dotyczący np. roślin, zwierząt, pogody; opisuje życie w wybranych ekosystemach: w lesie, ogrodzie, parku, na łące i w zbiornikach wodnych; nazywa charakterystyczne elementy typowych krajobrazów Polski: nadmorskiego, nizinnego, górskiego; Stosowanie zdobytych umiejętności posługiwania się programem do tworzenia prezentacji multimedialnych w celu przygotowywania prostych prezentacji związanych z edukacją przyrodniczą, społeczną i zdrowotną. Korzystanie z edytora grafiki w celu Korzystanie z edytora tekstu w celu przygotowania (lub modyfikowania gotowych) tekstów dotyczących edukacji przyrodniczej, społecznej i zdrowotnej. wymienia zwierzęta i rośliny typowe dla wybranych regionów Polski; rozpoznaje i nazywa niektóre zwierzęta egzotyczne. tworzy prostą prezentację multimedialną i rysunki na wybrany temat związany z edukacją społeczną, np. o szkole, miejscowości, ojczyźnie, tradycjach; zna najbliższą okolicę, jej ważniejsze obiekty, tradycje; wie, w jakim regionie mieszka; zna symbole narodowe (barwy, godło, hymn narodowy) i najważniejsze wydarzenia historyczne; wie, czym zajmuje się np. kolejarz, aptekarz, policjant, weterynarz. tworzy prostą prezentację multimedialną i rysunki na wybrany temat związany z edukacją zdrowotną, np. o zasadach zdrowej pracy przy komputerze, o warunkach sprzyjających uzależnieniu się od komputera, o aktywnym wypoczynku. Propozycja stosowanego oprogramowania: system operacyjny Windows, edytor grafiki Paint, edytor tekstu WordPad, program do tworzenia prezentacji multimedialnych z pakietu Microsoft Office (Microsoft PowerPoint), program edukacyjny Baltie oraz wybrane przez nauczyciela programy edukacyjne dostosowane do wieku dzieci. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych Edukacja zdrowotna Edukacja społeczna przygotowania tematycznych rysunków dotyczących edukacji przyrodniczej, społecznej i zdrowotnej. Edukacja przyrodnicza 20 3. Procedury osiągania celów kształcenia i wychowania 3.1. Czynności nauczyciela i uczniów w klasie I I. Podstawowe zasady posługiwania się komputerem i programem komputerowym, w tym zasady zdrowej pracy przy komputerze Czynności nauczyciela Czynności uczniów Wyjaśnia uczniom zasady właściwego zachowania się w pracowni komputerowej, zwracając uwagę na bezpieczeństwo i higieniczny sposób pracy przy komputerze. Zwraca uwagę na zachowanie porządku przy stanowisku komputerowym, poszanowanie mienia. Zapoznają się zasadami bezpiecznej i higienicznej pracy przy komputerze i zasadami zachowania się w pracowni komputerowej. Stopniowo starają się je zapamiętać i przestrzegać na kolejnych zajęciach. Przed pierwszymi zajęciami nauczyciel przygotowuje odpowiednio stanowiska komputerowe (m.in. umieszcza potrzebne ikony programów na pulpicie, przygotowuje łatwe do zapamiętania loginy i hasła). Włącza komputery, pomaga uczniom zalogować się do sieci. Z pomocą nauczyciela logują się do sieci (stopniowo uczą się logować samodzielnie). Wyjaśnia sposób uruchamiania programów. Uruchamiają programy, klikając ikony na pulpicie. Pomaga nieradzącym sobie uczniom uruchamiać programy. Na przykładzie konkretnego programu (edytora grafiki) wskazuje elementy okna potrzebne do wykonania danych ćwiczeń. Korzystają z myszy i klawiatury zgodnie z ich przeznaczeniem. Wykonując systematycznie ćwiczenia, zapoznają się z przeznaczeniem elementów okien różnych programów, np. obszaru roboczego, menu, narzędzi. Za pomocą myszy wykonują różne operacje W trakcie ćwiczeń stopniowo zapoznaje uczniów z w oknie programu, m.in.: operacjami wykonywanymi w oknie programu tworzą dokument, np. rysują obrazy, i sposobami pracy z danym programem przemieszczają elementy w oknie komputerowym. programu, zaznaczają fragment obrazu, Pomaga uczniom wykonać ćwiczenia praktyczne usuwają go, piszą teksty w obszarze w przynajmniej dwóch różnych programach. roboczym okna, Zadaje uczniom pytania o podobieństwa i różnice wybierają opcje z menu, rozwijając listę w wyglądzie okien programów oraz w wyboru lub klikając odpowiedni wykonywaniu podstawowych operacji w oknie przycisk, programu. zamykają okna programów. Odpowiadając na pytania nauczyciela, wymieniają podobieństwa i różnice w wyglądzie okien programów, z których korzystają. Zauważają, że w różnych programach wiele operacji wykonuje się podobnie. Przygotowuje i odpowiednio porządkuje foldery na Tworzą nowe dokumenty komputerowe, m.in. dysku, aby uczniowie mogli otwierać pliki z folderu rysunki, sceny. domyślnego lub folderu wskazanego przez Otwierają istniejący dokument z pliku nauczyciela. Zapisuje w nim pliki ćwiczeniowe. zapisanego w folderze domyślnym (lub folderze wskazanym przez nauczyciela). Na konkretnych przykładach pokazuje, w jaki sposób otworzyć istniejący dokument z pliku. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 21 Pomaga uczniom otwierać pliki ćwiczeniowe. Przeglądają dokument komputerowy, a następnie poprawiają go, uzupełniają. Dyskutuje z uczniami na temat gier komputerowych. Wyjaśnia na konkretnych przykładach, w jaki sposób gry mogą bawić i uczyć, ale również wpływać na negatywne zachowania. Dyskutują o znanych im grach komputerowych, podając przykłady, m.in. gier przeznaczonych dla dzieci, gier dydaktycznych. Dyskutuje z uczniami na temat rozsądnego planowania czasu przeznaczonego na pracę i zabawę przy komputerze. Podaje przykłady uzależnienia się od komputera, mówi o warunkach sprzyjających uzależnieniu oraz informuje, jak mu zapobiec. Opowiadają, ile czasu spędzają przy komputerze, a ile na świeżym powietrzu, np. grając w piłkę. Starają się samodzielnie, krytycznie ocenić, czy jest to właściwe gospodarowanie czasem. II. Opracowywanie za pomocą komputera rysunków i wprowadzanie tekstu do pola tekstowego w obszarze rysunku Czynności nauczyciela Czynności uczniów Przygotowuje kilka przykładowych plików graficznych, potrzebnych do ćwiczeń lub korzysta z gotowych plików (dołączanych zwykle do podręcznika lub poradnika metodycznego) i umieszcza je w folderze przeznaczonym dla uczniów. Tworzą prosty rysunek w edytorze grafiki, stosując początkowo tylko kilka narzędzi malarskich, np. wypełnianie kolorem obszarów zamkniętych, rysowanie ołówkiem. Na początkowych zajęciach tworzą rysunki na podstawie wzorcowego rysunku i schematu postępowania, a dopiero potem na podstawie Krótko wyjaśnia przeznaczenie edytorów grafiki i na konkretnym przykładzie pokazuje stosowanie poleceń zawartych w treści ćwiczenia. narzędzi malarskich w edytorze grafiki. Stopniowo wypróbowują działanie innych narzędzi malarskich (np. malowanie pędzlem, usuwanie Pomaga uczniom nieradzącym sobie z korzystaniem z poszczególnych narzędzi fragmentów rysunku gumką). Uczą się korzystania malarskich. z opisu sposobu postępowania przedstawionego w postaci schematu. Kolorują rysunki (gotowe i własne), korzystając z podstawowej palety kolorów. Na konkretnym przykładzie pokazuje wprowadzanie napisów do pola tekstowego w obszarze rysunku. Wyjaśnia, w jaki sposób zmienić parametry czcionki, jak uzyskać wielkie litery i polskie litery ze znakami diakrytycznymi. Wprowadzają napisy do pola tekstowego w obszarze rysunku. Zmieniają krój, rozmiar i kolor czcionki. Piszą wielkie litery i litery z polskimi znakami diakrytycznymi. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 22 Czynności nauczyciela Stopniowo, w trakcie wykonywania ćwiczeń, wskazuje uczniom podstawowe możliwości programu. Poleca uczniom, aby podczas wykonywania konkretnych ćwiczeń przypomnieli sobie sposoby korzystania z wybranych narzędzi malarskich w programie graficznym. Naprowadza uczniów, zadając pytania pomocnicze. Pomaga nieradzącym sobie uczniom podczas wykonywania ćwiczeń. Zapoznają się z wybranym programem edukacyjnym w trakcie wykonywania konkretnych ćwiczeń. Korzystając z tego programu, rozwiązują zadania i utrwalają wiedzę z różnych obszarów edukacji. Podczas dyskusji wymieniają znane im techniki tworzenia rysunków oraz materiały potrzebne do tradycyjnego rysowania i malowania. Wykonując konkretne ćwiczenia, zapoznają się z tworzeniem rysunków z wykorzystaniem technologii informacyjnej (tu: edytora grafiki). Tworzą rysunki, korzystając z komputerowych narzędzi malarskich. Dobierają kolory, uwzględniają wielkość, układ i kształt rysunku. Tworzą obrazy (sceny) składające się z gotowych elementów (przedmiotów), m.in. ustawiają przedmioty na scenie, przenoszą je w inne miejsce sceny, kopiują, zastępują innym przedmiotem, usuwają przedmiot ze sceny. Edukacja plastyczna Przygotowuje kilka przykładowych plików graficznych, potrzebnych do ćwiczeń lub korzysta z gotowych (dołączanych zwykle do podręcznika lub poradnika metodycznego) i umieszcza je w folderze przeznaczonym dla uczniów. Czynności uczniów Wszystkie dziedziny edukacji Na konkretnych przykładach pokazuje, jak posługiwać się wybranym (dostosowanym do wieku uczniów) programem edukacyjnym. Obszar edukacji III. Stosowanie programów edukacyjnych i programów użytkowych do wspomagania realizacji treści z innych obszarów edukacji Ilustrują sytuacje (realne i fantastyczne) inspirowane fragmentem wiersza lub wyobraźnią. Korzystając z programów i gier edukacyjnych oraz z przygotowanych plików, utrwalają: zapisywanie liczb (zakres do 10), liczenie obiektów, dodawanie i odejmowanie w zakresie do 10, zapisywanie tych działań; zapisywanie rozwiązania zadania z treścią, przy pomocy zapisu cyfrowego i znaków działań; ustalanie równoliczności mimo obserwowanych zmian w układzie elementów w porównywanych zbiorach; Poleca uczniom, aby podczas wykonywania konkretnych ćwiczeń przypomnieli sobie wybrane treści z edukacji matematycznej. W razie potrzeby zadaje pytania pomocnicze. Pomaga nieradzącym sobie uczniom podczas wykonywania ćwiczeń. układanie obiektów w serie rosnące i malejące, numerowanie ich; klasyfikowanie obiektów: tworzenie kolekcji, np. zwierząt, zabawek, rzeczy do ubrania; określanie położenia obiektów względem obranego obiektu; Korzystając z edytora grafiki i programu edukacyjnego, kontynuują regularny wzór (np. szlaczek); porównują liczebności zbiorów. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych Edukacja matematyczna Przygotowuje kilka przykładowych plików, potrzebnych do ćwiczeń lub korzysta z gotowych (dołączanych zwykle do podręcznika lub poradnika metodycznego) i umieszcza je w folderze przeznaczonym dla uczniów. 23 Poleca uczniom, aby podczas wykonywania konkretnych ćwiczeń przypomnieli sobie sposób wprowadzania tekstu do pola tekstowego w edytorze grafiki. W razie potrzeby zadaje pytania pomocnicze. Korzystając z edytora grafiki (narzędzia do wprowadzania tekstu) oraz przygotowanych plików, utrwalają znajomość liter i pisania wyrazów. Korzystając z programu edukacyjnego, utrwalają znajomość liter, łączenie sylab w wyrazy, uzupełnianie wyrazów. Pomaga nieradzącym sobie uczniom podczas wykonywania ćwiczeń. Inspiruje uczniów do wykazywania się jak największą inwencją twórczą. Tworzą (lub modyfikują gotowe, np. kolorują) rysunki na wybrany temat związany z edukacją zdrowotną (np. o zasadach zdrowej pracy przy komputerze, o warunkach sprzyjających uzależnieniu się od komputera, o aktywnym wypoczynku). Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych Edukacja zdrowotna Wspólnie z uczniami ocenia wykonane prace, zwłaszcza ich oryginalność i pomysłowość. Tworzą (lub modyfikują gotowe) rysunki na wybrany temat związany z edukacją społeczną (np. o szkole, miejscowości, ojczyźnie; o symbolach narodowych); Edukacja społeczna Pomaga nieradzącym sobie uczniom w wykonaniu rysunków. Edukacja przyrodnicza Przygotowuje kilka przykładowych plików, potrzebnych do ćwiczeń lub korzysta z gotowych (dołączanych zwykle do podręcznika lub poradnika metodycznego) i umieszcza je w folderze przeznaczonym dla uczniów. Korzystając z gry edukacyjnej, uczą się segregacji śmieci. Modyfikują rysunki, określając cechy charakterystyczne dla poszczególnych pór roku. Tworzą (lub modyfikują gotowe) rysunki lub sceny na wybrany temat związany z edukacją przyrodniczą (np. dotyczący roślin, zwierząt, pogody, krajobrazów). Edukacja polonistyczna Przygotowuje kilka przykładowych plików, potrzebnych do ćwiczeń lub korzysta z gotowych (dołączanych zwykle do podręcznika lub poradnika metodycznego) i umieszcza je w folderze przeznaczonym dla uczniów. 24 3.2. Czynności nauczyciela i uczniów w klasie II i III I. Podstawowe zasady posługiwania się komputerem i programem komputerowym, w tym zasady zdrowej pracy przy komputerze Czynności nauczyciela Przypomina uczniom zasady właściwego zachowania się w pracowni komputerowej, zwracając uwagę na bezpieczeństwo. Omawia wybrane zasady korzystania z komputera. Czynności uczniów Przypominają zasady bezpiecznej pracy przy komputerze i zasady zachowania się w pracowni komputerowej. Starają się je zapamiętać i przestrzegać ich na kolejnych zajęciach. Pomaga nieradzącym sobie uczniom włączać komputery i logować się do sieci. Włączają komputery i logują się do sieci (niektórzy uczniowie z pomocą nauczyciela). Inicjuje dyskusję z uczniami na temat przeznaczenia niektórych urządzeń, m.in. myszy, klawiatury, monitora, napędu optycznego oraz nośników pamięci: dysku twardego, płyt CD i DVD. Pokazuje przykładowe nośniki pamięci. Określają przeznaczenie monitora, myszy i klawiatury oraz dysku twardego, płyt CD i DVD. Wskazują te urządzenia. Odszukują w obudowie komputera napęd optyczny. Wyjaśnia sposób uruchamiania programów. Uruchamiają programy, klikając ikonę na pulpicie lub wybierając nazwę programu z menu Start. Pomaga nieradzącym sobie uczniom uruchamiać programy. Na przykładzie konkretnego programu (edytora grafiki) wskazuje przeznaczenie poszczególnych elementów okna. W trakcie ćwiczeń, stopniowo zapoznaje uczniów ze sposobami pracy z danym programem komputerowym. Pomaga uczniom wykonać ćwiczenia praktyczne w przynajmniej dwóch różnych programach. Zadaje uczniom pytania o podobieństwa i różnice w wyglądzie okien programów oraz w wykonywaniu podstawowych operacji w oknie programu. Korzystają ze wskazanych urządzeń zgodnie z ich przeznaczeniem. Wykonując systematycznie ćwiczenia, zapoznają się z przeznaczeniem elementów okien różnych programów, np. obszaru roboczego, pasków (m.in. tytułu, menu, narzędzi i przewijania). Za pomocą myszy wykonują różne operacje w oknie programu, m.in.: tworzą dokument, np. rysują obrazy, piszą teksty, tworzą prezentacje multimedialne, wybierają opcje z menu, rozwijając listę wyboru lub klikając odpowiedni przycisk, korzystają z pasków przewijania: pionowego i poziomego, zamykają okno programu. Odpowiadając na pytania nauczyciela, wymieniają podobieństwa i różnice w wyglądzie okien programów, z których korzystają. Zauważają, że w różnych programach wiele operacji wykonuje się podobnie. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 25 Przygotowuje i odpowiednio porządkuje foldery na dysku, aby uczniowie mogli zapisywać pliki w folderze domyślnym i otwierać je z folderu domyślnego lub folderu wskazanego przez nauczyciela. Na konkretnych przykładach pokazuje, w jaki sposób nazwać dokument i zapisać go w pliku oraz jak otworzyć istniejący dokument z pliku. Tworzą nowe dokumenty komputerowe, m.in. rysunki, dokumenty tekstowe, prezentacje multimedialne. Nazywają i zapisują dokument w pliku, w folderze domyślnym. Otwierają istniejący dokument z pliku zapisanego w folderze domyślnym (lub w folderze wskazanym przez nauczyciela). Wyszukuje z uczniami podobieństwa w Przeglądają dokument komputerowy, nazywaniu, zapisywaniu i otwieraniu dokumentów a następnie poprawiają go, uzupełniają w różnych programach. i ponownie zapisują pod tą samą lub pod inną nazwą. Zauważają, że zapisywanie i odczytywanie dokumentów z pliku wykonuje się podobnie w różnych programach. Na konkretnym przykładzie pokazuje zastosowanie metody przeciągnij i upuść. Zadaje uczniom pytanie, w jakich sytuacjach w życiu codziennym spotkali się z przeciąganiem i upuszczaniem elementów, np. biorąc papier i wrzucając go do kosza. Dobiera odpowiednie oprogramowanie do ćwiczeń. Pierwszym programem może być gra, w której wykonuje się wiele czynności przeciągania i upuszczania elementów. Na konkretnym przykładzie pokazuje metodę kopiowania przez Schowek. Podczas wykonywania ćwiczeń tłumaczy uczniom, że w różnych programach komputerowych stosuje się podobne metody pracy. Wyjaśnia konieczność posiadania licencjonowanego oprogramowania. Zwraca uczniom uwagę na szanowanie pracy innych, przede wszystkim nieusuwanie z dysków plików utworzonych przez inne osoby. Krótko wyjaśnia, czym są wirusy komputerowe i zwięźle omawia inne niebezpieczeństwa związane z użytkowaniem komputera, (zwłaszcza z korzystaniem z Internetu). Wykonując różne ćwiczenia, stosują metodę przeciągnij i upuść, m.in. do: zmiany położenia elementu w oknie gry lub programu edukacyjnego, zmiany położenia obrazu bądź jego fragmentu w oknie edytora grafiki lub na slajdzie prezentacji multimedialnej. Zauważają, że w wielu programach, zwłaszcza w grach, często przeciągają i upuszczają różne elementy. Ćwiczą korzystanie ze Schowka, m.in. podczas kopiowania, wycinania i wklejania obrazu bądź tekstu (lub ich fragmentu). Zauważają podobieństwo metod stosowanych w różnych programach. Poznają ważną zasadę: konieczność posiadania licencji na programy zainstalowane na komputerze. W trakcie pracy przy swoim stanowisku komputerowym wykonują określone przez nauczyciela ćwiczenia. Nie usuwają ani nie modyfikują plików innych użytkowników komputera. Zapoznają się ze skutkami działania wirusów komputerowych. Inicjuje dyskusję z uczniami na temat Dyskutują na temat zastosowania komputera zastosowania komputera w pracy osób dorosłych. w życiu codziennym oraz w pracy osób dorosłych. Organizuje (w miarę możliwości) wyjście do miejsc, w których wykorzystuje się komputery, np. W trakcie wykonywania ćwiczeń poznają do biblioteki szkolnej. zastosowanie komputera i odpowiedniego oprogramowania do tworzenia dokumentów komputerowych: rysunków, tekstów, prezentacji multimedialnych oraz wspomagania nauki innych przedmiotów. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 26 Dyskutuje z uczniami na temat gier komputerowych. Wyjaśnia na konkretnych przykładach, w jaki sposób gry mogą bawić i uczyć, ale również wpływać na negatywne zachowania. Dyskutuje z uczniami na temat rozsądnego planowania czasu przeznaczonego na pracę i zabawę przy komputerze. Podaje przykłady uzależnienia się od komputera, mówi o warunkach sprzyjających uzależnieniu oraz informuje, jak mu zapobiec. Dyskutują o znanych im grach komputerowych, podając przykłady, m.in. gier przeznaczonych dla dzieci, gier dydaktycznych. Starają się samodzielnie ocenić, jakie elementy gry są nieodpowiednie, np. elementy przemocy i okrucieństwa. Opowiadają, ile czasu spędzają przy komputerze, a ile na świeżym powietrzu, np. grając w piłkę. Starają się samodzielnie, krytycznie ocenić, czy jest to właściwe gospodarowanie czasem. Opracowywanie za pomocą komputera rysunków, tekstów i prezentacji multimedialnych II. Opracowywanie za pomocą komputera rysunków Czynności nauczyciela Przygotowuje kilka przykładowych plików graficznych, potrzebnych do ćwiczeń lub korzysta z gotowych plików (dołączanych zwykle do podręcznika lub poradnika metodycznego) i umieszcza je w folderze przeznaczonym dla uczniów. Czynności uczniów Stopniowo wypróbowują działanie nowych narzędzi malarskich (m.in. do rysowania figur geometrycznych). Korzystają z opisu sposobu postępowania przedstawionego w postaci schematu. Kolorują rysunki (gotowe i własne), korzystając Krótko wyjaśnia przeznaczenie edytorów grafiki z podstawowej palety kolorów. i na konkretnym przykładzie pokazuje stosowanie narzędzi malarskich w edytorze grafiki. Pomaga uczniom nieradzącym sobie z korzystaniem z poszczególnych narzędzi malarskich. Na konkretnym przykładzie przypomina wprowadzanie napisów do pola tekstowego w obszarze rysunku. Wprowadzają napisy do pola tekstowego w obszarze rysunku. Zmieniają krój, rozmiar i kolor czcionki. Na podstawie wyglądu przycisków: Kursywa, Pogrubienie, Podkreślenie, określają ich działanie. Na konkretnym przykładzie pokazuje, jak stosowanie operacji na fragmencie rysunku umożliwia tworzenie różnorodnych kompozycji. Tworzą kompozycje, stosując operacje na fragmencie rysunku: zaznaczają, kopiują i wklejają go w inne miejsce na tym samym rysunku. Zaznaczają i usuwają fragment rysunku. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 27 Zadając pomocnicze pytania, wprowadza uczniów do dyskusji nad podobieństwami tradycyjnych i komputerowych narzędzi do tworzenia grafiki oraz nad zaletami komputerowego tworzenia rysunków. Drukuje kilka wybranych prac uczniowskich. Odpowiadając na pomocnicze pytania nauczyciela, doszukują się podobieństw w działaniu narzędzi komputerowych i tradycyjnych: gumki, ołówka, pędzli i farb. Dyskutują nad zaletami tworzenia rysunków za pomocą edytora grafiki. Obserwują drukowanie rysunków. Na konkretnym przykładzie pokazuje, jak stosowanie operacji na fragmencie tekstu usprawnia modyfikowanie jego treści. Wykonują operacje na fragmencie tekstu: zaznaczają, wycinają, kopiują i wklejają go w inne miejsce w tym samym tekście. Inicjuje dyskusję na temat zalet opracowywania tekstów za pomocą programu komputerowego. Dyskutują nad zaletami pisania tekstów z wykorzystaniem edytora tekstu. Drukuje kilka wybranych tekstów uczniowskich. Obserwują drukowanie dokumentów. III. Opracowywanie za pomocą komputera prezentacji multimedialnych Czynności nauczyciela Przygotowuje kilka przykładowych prezentacji, zdjęć, rysunków i tekstów, potrzebnych do ćwiczeń lub korzysta z gotowych plików (dołączanych zwykle do podręcznika lub poradnika metodycznego) i umieszcza je w folderze przeznaczonym dla uczniów. Korzystając z projektora i przygotowanej, przykładowej prezentacji multimedialnej, omawia ogólnie jej budowę i sposób uruchamiania pokazu. Zwraca uwagę na rozmieszczenie obiektów na slajdach, kolor tła, czytelność napisów i animacje. Czynności uczniów Uruchamiają (najlepiej kilka razy) przykładową prezentację multimedialną. Zapoznają się z ogólną budową prezentacji. Odpowiadając na pomocnicze pytania nauczyciela, oceniają rozmieszczenie obiektów na slajdzie oraz zastosowane animacje. Oceniają kolorystykę tła i czcionki. Poleca uczniom, aby zmodyfikowali prezentację, zmieniając np. parametry czcionki, rozmieszczenie elementów na slajdach. Korzystając z gotowego pliku, modyfikują prezentację. Zmieniają np. rozmiar i kolor czcionki oraz rozmieszczenie niektórych elementów na slajdach, stosując metodę przeciągnij i upuść. Na konkretnym przykładzie pokazuje, w jaki sposób tworzy się nową prezentację i wstawia na slajdy obrazy z pliku. Pomaga nieradzącym sobie uczniom w wykonywaniu ćwiczeń. Otwierają nowy dokument i przygotowują prezentację składającą się najwyżej z trzech slajdów, na których umieszczają tylko obrazy (rysunki lub zdjęcia). Wstawiają je z pliku. Nie korzystają z szablonów slajdów. Na konkretnym przykładzie pokazuje, w jaki sposób wstawia się animacje na obiekty umieszczone na slajdzie. Pomaga nieradzącym sobie uczniom w dodawaniu animacji. Korzystając z gotowej prezentacji, dodają animacje na elementy umieszczone na slajdzie. Uruchamiają prezentację. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 28 Podaje temat prezentacji. Pomaga uczniom zaplanować prezentację zawierającą tekst i grafikę. Pomaga wybrać (lub utworzyć) obrazy, które mają być umieszczone na slajdach i przygotować krótkie opisy do rysunków (zdjęć). Na konkretnym przykładzie pokazuje uczniom, jak ustalić tło slajdu i jak prawidłowo rozmieścić poszczególne elementy na slajdzie. Pomaga nieradzącym sobie uczniom w wykonywaniu ćwiczeń. Z pomocą nauczyciela planują prezentację na zadany temat. Gromadzą materiały (rysunki, teksty) lub tworzą własne. Korzystają ze zdobytych wcześniej umiejętności pisania prostych tekstów i tworzenia rysunków w edytorze grafiki. Tworzą prezentację, umieszczając na slajdach teksty i obrazy. Ustalają tło slajdów i dodają animacje na wstawione elementy. IV. Opracowywanie za pomocą komputera tekstów Czynności nauczyciela Czynności uczniów Przygotowuje kilka przykładowych dokumentów tekstowych, potrzebnych do ćwiczeń lub korzysta z gotowych plików (dołączanych zwykle do podręcznika lub poradnika metodycznego) i umieszcza je w folderze przeznaczonym dla uczniów. Otwierają gotowy dokument tekstowy zapisany w pliku. Ćwiczą sposoby poruszania się po tekście – za pomocą kursora myszy i klawiszy sterujących kursorem. Rozróżniają kursor myszy i kursor tekstowy. Poprawiają przygotowany tekst, usuwając i wstawiając litery i wyrazy. Korzystają z odpowiedniego klawisza do usuwania znaków. Krótko wyjaśnia przeznaczenie edytorów tekstu. Na przykładzie konkretnego dokumentu tekstowego pokazuje, czym są: wiersz tekstu, margines, kursor tekstowy, kursor myszy, spacja. Na konkretnym przykładzie pokazuje, jak tworzy się nowy dokument tekstowy. Tworzą nowy dokument tekstowy (składający się z przynajmniej dwóch wierszy), przepisując podany przez nauczyciela tekst. Na Poleca uczniom, aby przypomnieli sobie, jak początkowych zajęciach używają czcionki uzyskiwali wielkie litery i litery z polskimi znakami domyślnej. diakrytycznymi, wprowadzając tekst do pola tekstowego w edytorze grafiki lub na slajdzie Ćwiczą uzyskiwanie wielkich liter i polskich liter prezentacji. W razie potrzeby zadaje pytania ze znakami diakrytycznymi. Zauważają, że tak pomocnicze. Zwraca uwagę uczniom, że w samo pisali te litery, wprowadzając tekst do pola edytorze tekstu omawiane czynności wykonuje tekstowego w edytorze grafiki. się podobnie. Pomaga nieradzącym sobie uczniom w pisaniu i poprawianiu tekstu. Poleca uczniom, aby przypomnieli sobie, w jaki sposób zmieniali parametry czcionki, wprowadzając tekst do pola tekstowego w edytorze grafiki. W razie potrzeby zadaje pytania pomocnicze. Na konkretnym przykładzie pokazuje, jak wyrównuje się tekst. Pomaga nieradzącym sobie uczniom w stosowaniu narzędzi do formatowania tekstu. Zmieniają rozmiar, krój i kolor czcionki, pochylają, pogrubiają i podkreślają tekst. Szukają podobieństw w wykonywaniu tych czynności w edytorze tekstu i w polu tekstowym wprowadzanym w edytorze grafiki. Porównują wygląd przycisków przedstawiających wymienione opcje. Wyrównują tekst (do lewej, do prawej, do środka). Na podstawie wyglądu odpowiednich przycisków określają ich działanie. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 29 V. Komputer jako źródło informacji – wprowadzenie do Internetu Czynności nauczyciela Przygotowuje komputery w pracowni tak, aby uniemożliwić wchodzenie na strony, które nie są przeznaczone dla dzieci. Instaluje odpowiednie oprogramowanie. Czynności uczniów Wykonują ćwiczenia wskazane przez nauczyciela (wchodzą tylko na strony o adresie podanym przez nauczyciela lub zapisanym w treści ćwiczenia). Inicjuje dyskusję na temat: Dlaczego postrzegamy Odpowiadając na pytania nauczyciela, próbują Internet jako nieograniczone źródło informacji? samodzielnie określić, czym jest Internet i jakie W razie potrzeby zadaje pytania pomocnicze. informacje można w nim znaleźć. Krótko wymienia usługi internetowe, m.in. pocztę elektroniczną, komunikatory. Podsumowuje dyskusję. Wyjaśnia, do czego służy przeglądarka internetowa. Na konkretnym przykładzie omawia, czym jest strona internetowa i jak się ją otwiera w przeglądarce (pokazuje, gdzie wpisuje się adres internetowy). Na konkretnym przykładzie, np. na stronie internetowej szkoły, pokazuje, jak przegląda się stronę internetową w celu znalezienia konkretnej informacji. Pomaga nieradzącym sobie uczniom w wyszukiwaniu informacji. Podaje uczniom przykładowe adresy stron przeznaczonych dla dzieci, np. z ciekawymi grami edukacyjnymi. Wspólnie z uczniami przegląda te strony, inspirując do dyskusji nad ich zawartością. Zadaje konkretne pytania i poleca wykonanie konkretnych ćwiczeń. Wyjaśnia uczniom, jakie zagrożenia niesie ze sobą Internet (m.in. istnienie stron nieprzeznaczonych dla dzieci). Zwraca uwagę na potrzebę przestrzegania zasad właściwego zachowania w sieci, na zagrożenia wynikające z korzystania z Internetu (m.in. wynikające z anonimowości kontaktów i podawania swojego adresu). Realizując polecenia nauczyciela, szukają konkretnych informacji. Wykonując ćwiczenia, poznają wybrane przyciski paska narzędzi okna przeglądarki, m.in. przejście do poprzedniej strony, przejście do następnej strony. Uczą się świadomego korzystania z Internetu. Przeglądają strony przeznaczone dla dzieci o adresach podanych przez nauczyciela. Odpowiadając na pytania nauczyciela, szukają konkretnych informacji na stronie. Wykonują ćwiczenia zlecone przez nauczyciela. Nawigują po stronach w określonym zakresie – przechodzą do poprzedniej strony i do następnej, klikają na wyróżniony tekst. Uczą się świadomego korzystania z Internetu, m.in. rozumienia anonimowości kontaktów, nie podawania swojego adresu. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 30 Czynności nauczyciela Stopniowo, w trakcie wykonywania ćwiczeń, wskazuje uczniom podstawowe możliwości programu. Poleca uczniom, aby podczas wykonywania konkretnych ćwiczeń przypomnieli sobie sposoby korzystania z wybranych narzędzi malarskich w programie graficznym. Naprowadza uczniów, zadając pytania pomocnicze. Pomaga nieradzącym sobie uczniom podczas wykonywania ćwiczeń. Zapoznają się z wybranym programem edukacyjnym w trakcie wykonywania konkretnych ćwiczeń. Korzystając z tego programu, rozwiązują zadania i utrwalają wiedzę z różnych obszarów edukacji. Podczas dyskusji, wymieniają znane im techniki tworzenia rysunków oraz materiały potrzebne do rysowania i malowania w sposób tradycyjny. Wykonując konkretne ćwiczenia, zapoznają się z tworzeniem rysunków z wykorzystaniem technologii informacyjnej (tu: edytora grafiki). Tworzą rysunki, korzystając z komputerowych narzędzi malarskich. Dobierają kolory, uwzględniają wielkość, układ i kształt rysunku. Przedstawiają, za pomocą rysunków tworzonych w edytorze grafiki, zjawiska, postacie i wydarzenia z otaczającej ich rzeczywistości (np. szkolna wycieczka, moja szkoła, mój dom, moja mama). Przygotowują w edytorze grafiki okolicznościowe rysunki, np. laurki na Dzień Matki, kartki świąteczne. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych Edukacja plastyczna Przygotowuje kilka przykładowych plików graficznych, potrzebnych do ćwiczeń lub korzysta z gotowych (dołączanych zwykle do podręcznika lub poradnika metodycznego) i umieszcza je w folderze przeznaczonym dla uczniów. Czynności uczniów Wszystkie dziedziny edukacji Na konkretnych przykładach pokazuje, jak posługiwać się wybranym (dostosowanym do wieku uczniów) programem edukacyjnym. Obszar edukacji VI. Stosowanie programów edukacyjnych i programów użytkowych do wspomagania realizacji treści z innych obszarów edukacji 31 Przygotowuje kilka przykładowych plików, potrzebnych do ćwiczeń lub korzysta z gotowych (dołączanych zwykle do podręcznika lub poradnika metodycznego) i umieszcza je w folderze przeznaczonym dla uczniów. Korzystając z programu edukacyjnego oraz z przygotowanych plików, utrwalają: Poleca uczniom, aby podczas wykonywania konkretnych ćwiczeń przypomnieli sobie wybrane treści z edukacji matematycznej. W razie potrzeby zadaje pytania pomocnicze. Pomaga nieradzącym sobie uczniom podczas wykonywania ćwiczeń. liczenie (w przód i w tył) po jeden od danej liczby, dziesiątkami od danej liczby w zakresie 100 i setkami od danej liczby w zakresie 1000; zapisywanie cyframi, odczytywanie liczb oraz porównywanie liczb – w zakresie 1000; dodawanie i odejmowanie liczb w zakresie 100; tabliczkę mnożenia; sprawdzają wyniki dzielenia za pomocą mnożenia; rozwiązywanie łatwych równań jednodziałaniowych z niewiadomą w postaci okienka (bez przenoszenia na drugą stronę); rozwiązywanie zadań tekstowych wymagających wykonania jednego działania (w tym zadań na porównywanie różnicowe); odczytywanie temperatury; wykonywanie łatwych obliczeń pieniężnych; odczytywanie wskazań zegarów; wykonywanie prostych obliczeń zegarowych (pełne godziny); rysowanie drugiej części figury symetrycznej względem osi; rysowanie figury w powiększeniu i pomniejszeniu; kontynuowanie regularności w prostych motywach (np. szlaczki, rozety); Korzystając z komputerowego kalendarza, utrwalają metody wykonywania obliczeń związane z czasem. Korzystając z edytora grafiki oraz z przygotowanych plików: tworzą kompozycje graficzne składające się z figur geometrycznych (prostokątów, kwadratów, elips, okręgów), oraz utrwalają rozpoznawanie i nazywanie figur geometrycznych tj.: trójkąta, kwadratu, prostokąta i koła; porównywanie liczebności zbiorów. Korzystając z edytora tekstu, układają treść zadania do podanego działania matematycznego lub rysunku zapisanego w pliku. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych Edukacja matematyczna 32 Poleca uczniom, aby podczas wykonywania konkretnych ćwiczeń przypomnieli sobie podstawowe zasady pisania tekstów w edytorze tekstu oraz sposób wprowadzania tekstu do pola tekstowego w edytorze grafiki. W razie potrzeby zadaje pytania pomocnicze. Korzystając z edytora tekstu oraz przygotowanych plików: utrwalają pisanie liter, wyrazów i zdań; przepisują wyrazy, zdania, teksty, tworzą różne dokumenty m.in. kartki okolicznościowe, zaproszenia; czytają tekst zapisany w pliku i na jego podstawie tworzą rysunek i podpisują go. Korzystając z programu edukacyjnego, łączą litery w sylaby, uzupełniają wyrazy i zdania oraz je przekształcają. Pomaga nieradzącym sobie uczniom podczas wykonywania ćwiczeń. Przygotowują ilustracje przedstawiające np.: Inspiruje uczniów do dyskusji na temat oprogramowania, które można wykorzystać do wykonania danego zadania. Proponuje przykładowe (poznane wcześniej) programy. Pomaga nieradzącym sobie uczniom w wykonaniu rysunków, przygotowaniu odpowiednich zdjęć, ułożeniu tekstów. Przygotowują rysunki, np. na temat: Wycieczka w okolice mojej szkoły, Ulubione kwiaty mamy, Karmnik dla ptaków. Wykonują prezentację multimedialną na wybrany temat, np.: Moje ulubione owoce, Co rośnie w ogrodzie? Zwierzęta domowe, Zwierzęta leśne, Drzewa wokół domu. Na kolejnych slajdach prezentacji umieszczają rysunki (przygotowane samodzielnie bądź przez nauczyciela) lub własne zdjęcia oraz opisy. Z pomocą nauczyciela ustalają liczbę slajdów, treść opisów, liczbę i rodzaj obrazów. Inspiruje uczniów do wykazywania się jak największą inwencją twórczą. Wykonują prezentację multimedialną na wybrany temat, np.: Wspólnie z uczniami ocenia wykonane prace, zwłaszcza oryginalność i pomysłowość. Moja szkoła, Moja miejscowość, Moja ojczyzna, Wybrane święto narodowe. Na kolejnych slajdach prezentacji umieszczają rysunki (przygotowane samodzielnie bądź przez nauczyciela) lub własne zdjęcia oraz opisy. Z pomocą nauczyciela ustalają liczbę slajdów, treść opisów, liczbę i rodzaj obrazów. Wspomaga uczniów w planowaniu prezentacji i czuwa nad jej wykonywaniem. Określa liczbę slajdów. postać z wybranej baśni, scenę z wybranej baśni lub legendy, pierwszy dzień wiosny. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych Edukacja społeczna Przygotowują rysunek pt. Symbole naszej ojczyzny. Edukacja przyrodnicza Przygotowuje kilka przykładowych zdjęć, rysunków i tekstów, potrzebnych do ćwiczeń lub korzysta z gotowych plików (dołączanych zwykle do podręcznika lub poradnika metodycznego) i umieszcza je w folderze przeznaczonym dla uczniów. Edukacja polonistyczna Przygotowuje kilka przykładowych tekstów, potrzebnych do ćwiczeń lub korzysta z gotowych plików (dołączanych zwykle do podręcznika lub poradnika metodycznego) i umieszcza je w folderze przeznaczonym dla uczniów. 33 Przypominają zasady zdrowej pracy przy komputerze oraz czynniki sprzyjające uzależnieniu się od komputera. Przygotowują rysunek pt. Człowiek uzależniony od komputera. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych Edukacja zdrowotna Wykonują prezentację multimedialną na temat Zasady zdrowej pracy przy komputerze. Na kolejnych slajdach prezentacji umieszczają samodzielnie przygotowane rysunki lub zdjęcia z krótkimi opisami, np. korzystam z komputera, ale również czytam książki; uprawiam różne sporty i spotykam się z kolegami. Z pomocą nauczyciela ustalają treść opisów, liczbę i rodzaj obrazów. 34 4. Opis założonych osiągnięć ucznia Zgodnie z Podstawą programową osiągnięcia uczniów zostały sformułowane również w języku wymagań szczegółowych. 4.1. Opis założonych osiągnięć ucznia po klasie I I. Podstawowe zasady posługiwania się komputerem i programem komputerowym, w tym zasady zdrowej pracy przy komputerze Osiągnięcia wychowawcze: Uczeń: przestrzega dyscypliny na zajęciach, w tym zasad bezpiecznej pracy przy komputerze; dba o porządek na stanowisku komputerowym; stosuje zasady zdrowej pracy przy komputerze, w tym planuje przerwy w pracy i rekreację na świeżym powietrzu; szanuje pracę innych; korzysta z gier komputerowych przeznaczonych dla dzieci; uświadamia sobie nierzeczywistość świata, który jest przedstawiany w grach komputerowych; Osiągnięcia podstawowe Osiągnięcia ponadpodstawowe Uczeń: Uczeń: zna i stosuje kilka podstawowych zasad zachowania się w pracowni komputerowej oraz przestrzega zasad bezpiecznej i higienicznej pracy przy komputerze (m.in. zakaz wnoszenia i spożywania napojów i posiłków przy komputerze, nakaz robienia przerw w pracy i wyjścia na świeże powietrze); potrafi podać przykłady skutków nieprzestrzegania zasad prawidłowego zachowania się w pracowni komputerowej oraz niestosowania zasad bezpiecznej i higienicznej pracy przy komputerze; opowiada własnymi słowami, jakie warunki sprzyjają uzależnieniu się od komputera i jak zapobiegać takiemu uzależnieniu; posługuje się myszą komputerową i klawiaturą, pracując własnym tempem; sprawnie posługuje się myszą i klawiaturą; z pomocą nauczyciela loguje się do szkolnej sieci komputerowej i kończy pracę z komputerem; potrafi samodzielnie zalogować się do szkolnej sieci komputerowej i zakończyć pracę z komputerem; potrafi uruchomić program w jeden sposób, np. klikając ikonę programu na pulpicie; wymienia dwa sposoby uruchamiania programów: z ikony na pulpicie, z wykazu programów w menu Start oraz uruchamia program w wybrany przez siebie sposób; wie, że program komputerowy uruchamia się w oknie; z pomocą nauczyciela wybiera opcje menu oraz przyciski na pasku narzędzi potrzebne do wykonania ćwiczenia; samodzielnie wybiera opcje menu oraz przyciski na pasku narzędzi potrzebne do wykonania ćwiczenia; potrafi utworzyć prosty dokument komputerowy (m.in. rysunek) i wykonać na nim proste operacje; samodzielnie tworzy proste dokumenty komputerowe i wykonuje na nich podstawowe operacje; z pomocą nauczyciela otwiera istniejący dokument, zapisany w pliku w folderze domyślnym i modyfikuje go według poleceń z samodzielnie otwiera istniejące pliki z folderu domyślnego. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 35 podręcznika lub podanych przez nauczyciela; korzysta z wybranych gier edukacyjnych, rozwijając umiejętności manualne i zdobywając określoną wiedzę; wie, że gry mogą bawić i uczyć, ale również zdaje sobie sprawę z zagrożeń wynikających z korzystania z niewłaściwych gier; potrafi podać kilka przykładów gier edukacyjnych przeznaczonych dla dzieci; podaje przykłady zagrożeń wynikających z korzystania z niewłaściwych gier (wielokrotne życie, przemoc, elementy okrucieństwa); II. Opracowywanie za pomocą komputera rysunków Osiągnięcia wychowawcze: Uczeń: słucha poleceń nauczyciela i systematycznie wykonuje ćwiczenia; rozwija indywidualne zdolności twórcze i wrażliwość estetyczną; potrafi współpracować w grupie; przestrzega dyscypliny na zajęciach, w tym zasad bezpiecznej pracy przy komputerze; dba o porządek na stanowisku komputerowym; stosuje zasady zdrowej pracy przy komputerze, w tym planuje przerwy w pracy i rekreację na świeżym powietrzu; szanuje pracę innych i przestrzega zasad ochrony zasobów komputera. Osiągnięcia podstawowe Uczeń: Osiągnięcia ponadpodstawowe Uczeń: na podstawie wzorcowego rysunku lub treści ćwiczenia potrafi utworzyć prosty rysunek w edytorze grafiki lub zmodyfikować istniejący; tworzy rysunki w edytorze grafiki według własnego pomysłu, używając wybranych narzędzi malarskich; potrafi skorzystać z kilku wybranych narzędzi malarskich, m.in. rysowanie ołówkiem, malowanie pędzlem, wypełnianie kolorem obszarów zamkniętych, usuwanie fragmentu rysunku gumką; potrafi kolorować rysunki, używając palety kolorów, w tym wypełniać kolorem obszary zamknięte; wprowadza krótki (jednowyrazowy) napis do pola tekstowego w obszarze rysunku; potrafi wprowadzić napis (kilkuwyrazowy) do pola tekstowego; wie, jak uzyskać wielkie litery i polskie litery ze znakami diakrytycznymi oraz zmienić parametry czcionki (niektóre ćwiczenia wykonuje z pomocą nauczyciela). samodzielnie korzysta z paska narzędzi tekstowych w celu zmiany parametrów czcionki. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 36 III. Stosowanie programów edukacyjnych i programów użytkowych do wspomagania realizacji treści z innych obszarów edukacji Osiągnięcia wychowawcze Uczeń: potrafi w stopniu podstawowym wykorzystać oprogramowanie edukacyjne do utrwalania wiedzy z różnych dziedzin; słucha poleceń nauczyciela i systematycznie wykonuje ćwiczenia; przestrzega dyscypliny na zajęciach, w tym zasad bezpiecznej pracy przy komputerze; dba o porządek na stanowisku komputerowym; stosuje zasady zdrowej pracy przy komputerze, w tym planuje przerwy w pracy i rekreację na świeżym powietrzu; potrafi współpracować w grupie. Uczeń: Osiągnięcia ponadpodstawowe Uczeń: potrafi korzystać z wybranego programu edukacyjnego, rozwiązując zadania i utrwalając treści z różnych obszarów edukacji; potrafi tworzyć proste rysunki z wykorzystaniem technologii informacyjnej (tu: edytora grafiki), stosując komputerowe narzędzia malarskie; dobiera kolory, wielkość, układ rysunku; potrafi przedstawić, za pomocą prostych rysunków tworzonych w edytorze grafiki, różne sytuacje (realne lub fantastyczne) inspirowane wierszem lub wyobraźnią (każdy uczeń na swój sposób); korzystając z programu edukacyjnego oraz z przygotowanych plików, potrafi wykonywać proste ćwiczenia, w których rozwiązuje zadania matematyczne i utrwala wybrane treści z edukacji matematycznej – czasem korzysta z pomocy nauczyciela; potrafi zastosować zdobyte umiejętności posługiwania się programami użytkowymi do wykonywania prostych ćwiczeń matematycznych; korzystając z programu edukacyjnego lub edytora grafiki oraz z przygotowanych plików, potrafi wykonywać ćwiczenia, w których rozwiązuje zadania matematyczne i utrwala wybrane treści z edukacji matematycznej; korzystając z programu edukacyjnego i edytora grafiki (narzędzie Tekst) oraz przygotowanych plików, potrafi wykonywać proste ćwiczenia, w których utrwala wybrane treści z edukacji polonistycznej – czasem korzysta z pomocy nauczyciela; potrafi zastosować poznane zasady wprowadzania tekstu do pola tekstowego w edytorze grafiki do wykonywania ćwiczeń z zakresu edukacji polonistycznej; korzystając z edytora grafiki, potrafi przygotować proste rysunki, np. roślin, zwierząt, utrwalając w ten sposób treści z edukacji przyrodniczej; potrafi samodzielnie zaprojektować i wykonać rysunek na określony temat z edukacji przyrodniczej; Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych Edukacja przyrodnicza korzystając z komputerowego kalendarza, potrafi wykonywać obliczenia związane z czasem; Edukacja polonistyczna Edukacja matematyczna Edukacja plastyczna posługuje się w stopniu podstawowym programem edukacyjnym (dostosowanym do jego wieku) w celu rozwiązywania konkretnych ćwiczeń z różnych obszarów edukacji (czasem z pomocą nauczyciela); Wszystkie dziedziny edukacji Obszar edukacji Osiągnięcia podstawowe 37 potrafi samodzielnie zaprojektować i wykonać rysunek na określony temat z edukacji społecznej; korzystając z edytora grafiki, potrafi przygotować (lub modyfikować istniejące) proste tematyczne rysunki, utrwalając w ten sposób treści z edukacji zdrowotnej. dyskutuje na temat zasad zdrowej pracy przy komputerze oraz czynników sprzyjających uzależnieniu się od komputera; potrafi zastosować zdobyte umiejętności posługiwania się edytorem grafiki w celu przygotowywania rysunków związanych z edukacją zdrowotną. 4.2. Opis założonych osiągnięć ucznia po klasie III I. Podstawowe zasady posługiwania się komputerem i programem komputerowym, w tym zasady zdrowej pracy przy komputerze Osiągnięcia wychowawcze: Uczeń: przestrzega dyscypliny na zajęciach, w tym zasad bezpiecznej pracy przy komputerze. dba o porządek na stanowisku komputerowym; stosuje zasady zdrowej pracy przy komputerze, w tym planuje przerwy w pracy i rekreację na świeżym powietrzu; szanuje pracę innych i przestrzega zasad ochrony zasobów komputera; korzysta z gier komputerowych przeznaczonych dla dzieci; uświadamia sobie nierzeczywistość świata, który jest przedstawiany w grach komputerowych. Osiągnięcia podstawowe Uczeń: Osiągnięcia ponadpodstawowe Uczeń: zna i stosuje kilka podstawowych zasad zachowania się w pracowni komputerowej oraz przestrzega zasad bezpiecznej i higienicznej pracy przy komputerze (m.in. zakaz wnoszenia i spożywania napojów i posiłków, zakaz regulowania parametrów monitora, nakaz robienia przerw w pracy i wyjścia na świeże powietrze); potrafi podać przykłady skutków nieprzestrzegania zasad prawidłowego zachowania się w pracowni komputerowej oraz niestosowania zasad bezpiecznej i higienicznej pracy przy komputerze; opowiada własnymi słowami, jakie warunki sprzyjają uzależnieniu się od komputera i jak zapobiegać takiemu uzależnieniu; jest świadomy istnienia wirusów komputerowych; potrafi omówić ogólne sposoby zapobiegania zainfekowaniu komputera wirusami, m.in. wie, do czego służą programy antywirusowe; Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych Edukacja zdrowotna korzystając z edytora grafiki, potrafi przygotować proste tematyczne rysunki, utrwalając w ten sposób treści z edukacji społecznej; Edukacja społeczna 38 posługuje się myszą komputerową i klawiaturą, pracując własnym tempem; wie ogólnie, do czego służą: monitor, napędy optyczne, dysk twardy, płyty CD i DVD oraz korzysta z nich zgodnie z przeznaczeniem; potrafi wskazać napęd optyczny w obudowie komputera; sprawnie posługuje się myszą komputerową; podaje różne przykłady nośników pamięci masowej; wymienia części umieszczone w obudowie komputera, m.in., procesor, płytę główną; potrafi samodzielnie włączyć komputer, zalogować się do szkolnej sieci komputerowej i zakończyć pracę z komputerem; z pomocą nauczyciela włącza komputer, poprawnie loguje się do szkolnej sieci komputerowej i kończy pracę z komputerem; zna dwa sposoby uruchamiania programów, potrafi uruchomić program w jeden sposób, np. klikając ikonę programu na pulpicie; uruchamia program w wybrany przez siebie sposób; wskazuje podstawowe elementy okna programu: pasek menu, pasek narzędzi, obszar roboczy, paski przewijania, przycisk zamykania okna; z pomocą nauczyciela wybiera opcje menu oraz przyciski na pasku narzędzi potrzebne do wykonania ćwiczenia; potrafi wymienić podobieństwa i różnice w budowie okien programów, z których korzysta, oraz zauważa podobieństwo operacji wykonywanych w różnych programach; samodzielnie wybiera opcje menu oraz przyciski na pasku narzędzi potrzebne do wykonania ćwiczenia; tworzy samodzielnie proste dokumenty komputerowe i wykonuje na nich podstawowe operacje; zauważa podobieństwa w nazywaniu, zapisywaniu i otwieraniu dokumentów niezależnie od programu; potrafi utworzyć prosty dokument komputerowy (m.in. rysunek, dokument tekstowy, prezentację multimedialną) i wykonać na nim proste operacje; nazywa i zapisuje dokument w pliku, w folderze domyślnym oraz otwiera istniejący dokument zapisany w pliku w folderze domyślnym – wykonuje te czynności pod kierunkiem nauczyciela; potrafi poprawić, uzupełnić i ponownie zapisać dokument w pliku pod tą samą lub pod inną nazwą – wykonuje te czynności z pomocą nauczyciela; potrafi zastosować metodę przeciągnij i upuść do zmiany położenia elementu (ikony, obrazu lub jego fragmentu) w oknie gry edukacyjnej, programu edukacyjnego, edytora grafiki lub na slajdzie prezentacji multimedialnej; korzysta (z pomocą nauczyciela) ze Schowka, m.in. do kopiowania, wycinania i wklejania: obrazu lub jego fragmentu, tekstu lub jego fragmentu; korzysta z wybranych gier edukacyjnych, rozwijając umiejętności manualne i zdobywając określoną wiedzę; wie, że gry mogą bawić i uczyć, ale również zdaje sobie sprawę z zagrożeń wynikających z korzystania z niewłaściwych gier; potrafi podać kilka (przynajmniej dwa) przykładów praktycznych zastosowań podaje przykłady programów, w których stosował metodę przeciągnij i upuść; korzysta ze Schowka, m.in. do kopiowania, wycinania i wklejania: obrazu lub jego fragmentu, tekstu lub jego fragmentu; zauważa podobieństwo stosowanych metod niezależnie od używanego programu; potrafi podać kilka przykładów gier edukacyjnych przeznaczonych dla dzieci; podaje przykłady zagrożeń wynikających z korzystania z niewłaściwych gier (wielokrotne życie, przemoc, elementy okrucieństwa); potrafi dyskutować na temat zastosowania komputera w życiu codziennym oraz w pracy Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 39 komputera w życiu codziennym i w pracy ludzi dorosłych; wie o konieczności posiadania licencji na używane programy komputerowe; stara się szanować pracę innych, przede wszystkim nie usuwa z komputera plików utworzonych przez inne osoby i nie modyfikuje ich bez pozwolenia. ludzi dorosłych; zdaje sobie sprawę z konsekwencji prawnych nieużywania licencjonowanego oprogramowania. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 40 Opracowywanie za pomocą komputera rysunków, tekstów i prezentacji multimedialnych Osiągnięcia wychowawcze: Uczeń: słucha poleceń nauczyciela i systematycznie wykonuje ćwiczenia; rozwija indywidualne zdolności twórcze i wrażliwość estetyczną; potrafi współpracować w grupie; przestrzega dyscypliny na zajęciach, w tym zasad bezpiecznej pracy przy komputerze; dba o porządek na stanowisku komputerowym; stosuje zasady zdrowej pracy przy komputerze, w tym planuje przerwy w pracy i rekreację na świeżym powietrzu; szanuje pracę innych i przestrzega zasad ochrony zasobów komputera. II. Opracowywanie za pomocą komputera rysunków Osiągnięcia podstawowe Uczeń: Osiągnięcia ponadpodstawowe Uczeń: potrafi skorzystać z kilku wybranych narzędzi malarskich; tworzy kompozycje składające się z figur geometrycznych, używając narzędzi umożliwiających rysowanie figur geometrycznych; tworzy rysunki w edytorze grafiki według własnego pomysłu, używając wybranych narzędzi malarskich; zauważa podobieństwo w stosowaniu narzędzi komputerowych i rzeczywistych: gumki, ołówka, pędzli i farb; potrafi kolorować rysunki, używając szerszej palety kolorów, w tym wypełniać kolorem obszary zamknięte; potrafi podać kilka zalet tworzenia rysunków z wykorzystaniem edytora grafiki; wprowadza krótki (jednowyrazowy) napis do pola tekstowego w obszarze rysunku; potrafi wprowadzić napis (kilkuwyrazowy) do pola tekstowego; wie, jak uzyskać wielkie litery i polskie litery ze znakami diakrytycznymi oraz jak zmienić parametry czcionki (niektóre ćwiczenia wykonuje z pomocą nauczyciela); samodzielnie korzysta z paska narzędzi tekstowych w celu zmiany parametrów czcionki; pod kierunkiem nauczyciela wykonuje podstawowe operacje na fragmencie rysunku: zaznacza, kopiuje, wkleja go w inne miejsce na tym samym rysunku, zaznacza i usuwa fragment rysunku. potrafi samodzielnie tworzyć kompozycje, w których stosuje operacje na fragmentach rysunku. III. Opracowywanie za pomocą komputera prezentacji multimedialnych Osiągnięcia podstawowe Uczeń: potrafi uruchomić i przeglądać przykładową prezentację multimedialną; potrafi opowiedzieć własnymi słowami, jaki jest temat prezentacji, jakie rodzaje obiektów umieszczone są na slajdach, w jaki sposób obiekty są animowane; z pomocą nauczyciela potrafi zaplanować prezentację na zadany temat i zgromadzić Osiągnięcia ponadpodstawowe Uczeń: potrafi ocenić rozmieszczenie obiektów na slajdzie, animację obiektów, kolorystykę tła oraz zastosowane parametry czcionki (krój, rozmiar i kolor); potrafi utworzyć prezentację na wybrany temat składającą się z kilku slajdów; Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 41 potrzebne materiały (rysunki, zdjęcia, teksty); potrafi korzystać ze zdobytych wcześniej umiejętności tworzenia tekstów i rysunków podczas przygotowania materiałów potrzebnych do prezentacji; samodzielnie gromadzi materiały (obrazy, teksty) lub tworzy własne; z pomocą nauczyciela wykonuje prostą prezentację komputerową (składającą się najwyżej z trzech slajdów) na zadany temat: ustala tło slajdu, umieszcza na slajdach krótkie napisy, wstawia z pliku rysunki i zdjęcia, dodaje proste animacje na elementy umieszczone na slajdzie. potrafi zastosować podstawowe zasady tworzenia prezentacji multimedialnej, m.in. wybrać czytelny rozmiar czcionki, odpowiednio dobrać kolory tła i czcionki, prawidłowo rozmieścić poszczególne elementy na slajdzie; potrafi zauważyć podobieństwa i różnice między zmianą parametrów czcionki w edytorze tekstu a wykonywaniem tych samych czynności w polu tekstowym na slajdzie prezentacji. IV. Opracowywanie za pomocą komputera tekstów Osiągnięcia podstawowe Uczeń: potrafi przepisać krótki tekst (dwa wiersze), korzystając z edytora tekstu; potrafi napisać w edytorze tekstu wielkie i małe litery oraz polskie litery ze znakami diakrytycznymi (z pomocą nauczyciela); Osiągnięcia ponadpodstawowe Uczeń: samodzielnie pisze własny, krótki tekst w edytorze tekstu, stosując wielkie i małe litery oraz polskie litery ze znakami diakrytycznymi; potrafi zauważyć podobieństwa wprowadzania tekstu do pola tekstowego w edytorze grafiki do pisania tekstu w edytorze tekstu; potrafi wskazać w oknie z otwartym dokumentem tekstowym wiersz tekstu, margines, kursor tekstowy, kursor myszy, spację; porusza się po tekście za pomocą kursora myszy; porusza się po tekście za pomocą kursora myszy i klawiszy sterujących kursorem; potrafi wykonać prostą modyfikację tekstu: wstawić, zmienić, usunąć litery i wyrazy – niektóre ćwiczenia wykonuje z pomocą nauczyciela; potrafi samodzielnie zmodyfikować tekst; potrafi podać kilka zalet pisania tekstu z wykorzystaniem edytora tekstu; potrafi zmienić krój, rozmiar i kolor czcionki – niektóre ćwiczenia wykonuje z pomocą nauczyciela; potrafi samodzielnie zmienić krój, rozmiar i kolor czcionki; stosuje pochylenie, pogrubienie i podkreślenie – niektóre ćwiczenia wykonuje z pomocą nauczyciela; wyrównuje tekst (do lewej, do prawej, do środka) – niektóre ćwiczenia wykonuje z pomocą nauczyciela; stosuje samodzielnie pochylenie, pogrubienie i podkreślenie; wyrównuje samodzielnie tekst (do lewej, do prawej, do środka); potrafi zauważyć podobieństwa i różnice między zmianą parametrów czcionki w edytorze tekstu a wykonywaniem tych samych czynności w polu tekstowym wprowadzanym w edytorze grafiki lub na slajdzie prezentacji; porównuje wygląd przycisków powodujących zmianę parametrów czcionki; Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 42 pod kierunkiem nauczyciela wykonuje operacje na fragmencie tekstu: zaznaczanie, wycinanie, kopiowanie i wklejanie go w inne miejsce w tym samym dokumencie. V. potrafi samodzielnie wykonać operacje na fragmencie tekstu: zaznacza, wycina, kopiuje i wkleja go w inne miejsce w tym samym dokumencie. Komputer jako źródło informacji – wprowadzenie do Internetu Osiągnięcia wychowawcze: Uczeń: świadomie korzysta z Internetu – unika stron nieprzeznaczonych dla dzieci; stara się nie nawiązywać poprzez Internet kontaktów z nieznajomymi osobami; przestrzega zasad właściwego zachowania w sieci; słucha poleceń nauczyciela i systematycznie wykonuje ćwiczenia; przestrzega dyscypliny na zajęciach, w tym zasad bezpiecznej pracy przy komputerze; dba o porządek na stanowisku komputerowym; stosuje zasady zdrowej pracy przy komputerze, w tym planuje przerwy w pracy i rekreację na świeżym powietrzu; potrafi współpracować w grupie. Osiągnięcia podstawowe Osiągnięcia ponadpodstawowe Uczeń: Uczeń: wie, że Internet stanowi nieograniczone źródło informacji i umożliwia komunikację; potrafi uruchomić przeglądarkę internetową i w otwartym oknie programu wskazać: pasek adresu, wybrane przyciski paska narzędzi, m.in. przejście do poprzedniej strony, przejście do następnej strony; próbuje samodzielnie określić, czym jest Internet i jakie informacje można w nim znaleźć; wymienia kilka usług internetowych; bierze udział w dyskusji nad zawartością strony; potrafi na konkretnym przykładzie pokazać, jak otworzyć stronę internetową o znanym adresie i poszukać konkretnych informacji, klikając na wyróżniony tekst lub obraz (czasem z pomocą nauczyciela); potrafi samodzielnie szukać konkretnych informacji na stronie o podanym adresie; wie, że Internet niesie ze sobą również zagrożenia (m.in. wynikające z anonimowości kontaktów i podawania swojego adresu). podaje przykłady zagrożeń internetowych. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 43 VI. Stosowanie programów edukacyjnych i programów użytkowych do wspomagania realizacji treści z innych obszarów edukacji Osiągnięcia wychowawcze Uczeń: potrafi w stopniu podstawowym wykorzystać oprogramowanie edukacyjne do utrwalania wiedzy z różnych dziedzin; słucha poleceń nauczyciela i systematycznie wykonuje ćwiczenia; przestrzega dyscypliny na zajęciach, w tym zasad bezpiecznej pracy przy komputerze; dba o porządek na stanowisku komputerowym; stosuje zasady zdrowej pracy przy komputerze, w tym planuje przerwy w pracy i rekreację na świeżym powietrzu; potrafi współpracować w grupie. Uczeń: Uczeń: wymienia w dyskusji poznane zastosowania komputera: tworzenie dokumentów komputerowych (rysunków, tekstów, prezentacji multimedialnych); potrafi korzystać z wybranego programu edukacyjnego, rozwiązując zadania i utrwalając treści z różnych dziedzin edukacji; potrafi tworzyć proste rysunki z wykorzystaniem technologii informacyjnej (tu: edytora grafiki), stosując komputerowe narzędzia malarskie; bierze udział w dyskusji na temat znanych mu technik tworzenia rysunków oraz materiałów potrzebnych do rysowania i malowania; potrafi tworzyć rysunki za pomocą edytora grafiki, dobierając odpowiednio kolory, uwzględniając wielkość, układ i kształt rysunku; potrafi zastosować zdobyte umiejętności posługiwania się programami użytkowymi do wykonywania prostych ćwiczeń matematycznych; korzystając z programu edukacyjnego lub edytora grafiki oraz z przygotowanych plików, potrafi wykonywać ćwiczenia, w których rozwiązuje zadania matematyczne i utrwala wybrane treści z edukacji matematycznej; korzystając z edytora tekstu, potrafi samodzielnie ułożyć i zapisać treść zadania do podanego działania matematycznego lub rysunku zapisanego w pliku; potrafi przedstawić, za pomocą prostych rysunków tworzonych w edytorze grafiki, różne zjawiska, postacie i wydarzenia z otaczającej rzeczywistości (każdy uczeń na swój sposób); korzystając z edytora grafiki, potrafi przygotować okolicznościowe rysunki, np. laurki na Dzień Matki, kartki świąteczne; korzystając z programu edukacyjnego oraz z przygotowanych plików, potrafi wykonywać proste ćwiczenia, w których rozwiązuje zadania matematyczne i utrwala wybrane treści z edukacji matematycznej – czasem korzysta z pomocy nauczyciela; korzystając z komputerowego kalendarza, potrafi wykonywać obliczenia związane z czasem; korzystając z edytora grafiki oraz z przygotowanych plików, potrafi wykonywać proste ćwiczenia, w których tworzy kompozycje składające się z figur geometrycznych; Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych Edukacja matematyczna Edukacja plastyczna posługuje się w stopniu podstawowym programem edukacyjnym (dostosowanym do jego wieku) w celu rozwiązywania konkretnych ćwiczeń z różnych dziedzin (czasem z pomocą nauczyciela); Wszystkie dziedziny edukacji Osiągnięcia ponadpodstawowe Obszar edukacji Osiągnięcia podstawowe 44 potrafi zastosować poznane zasady pisania tekstów w edytorze tekstu oraz sposób wprowadzania tekstu do pola tekstowego w edytorze grafiki do wykonywania ćwiczeń z zakresu edukacji polonistycznej; korzystając z edytora tekstu, pisze samodzielnie tekst na określony temat; potrafi wykazać się inwencją twórczą, oryginalnością i pomysłowością; korzystając z edytora grafiki, potrafi utworzyć rysunek na podstawie przeczytanego tekstu oraz przygotować ilustrację do wybranej baśni, narysować postać z wybranej baśni – czasem korzysta z pomocy nauczyciela; korzystając z edytora grafiki, potrafi przygotować proste rysunki, np. roślin, zwierząt, utrwalając w ten sposób treści z edukacji przyrodniczej; dyskutuje na temat oprogramowania, które można wykorzystać do wykonania danego zadania i proponuje przykładowe (poznane wcześniej) programy; korzystając z programu do przygotowania prezentacji multimedialnej, potrafi przygotować proste prezentacje multimedialne, utrwalając w ten sposób treści z edukacji przyrodniczej – czasem korzysta z pomocy nauczyciela; potrafi samodzielnie zaprojektować prezentację multimedialną na określony temat z edukacji przyrodniczej, wykonać rysunki, przygotować odpowiednie zdjęcia i teksty; korzystając z programu do tworzenia prezentacji multimedialnych, potrafi przygotować proste prezentacje dotyczące treści z edukacji społecznej, np. o ojczyźnie, szkole, tradycjach, miejscowości, w której mieszka – czasem korzysta z pomocy nauczyciela; potrafi zastosować zdobyte umiejętności do tworzenia prezentacji multimedialnych, w celu przygotowywania prostych prezentacji związanych z edukacją społeczną; potrafi samodzielnie zaprojektować prezentację na określony temat z edukacji społecznej, wykonać rysunki, przygotować odpowiednie zdjęcia i teksty; dyskutuje na temat zasad zdrowej pracy przy komputerze oraz czynników sprzyjających uzależnieniu się od komputera; potrafi zastosować zdobyte umiejętności w celu przygotowywania prostych prezentacji związanych z edukacją zdrowotną; potrafi samodzielnie zaprojektować prezentację na określony temat z edukacji zdrowotnej, wykonać rysunki, przygotować odpowiednie zdjęcia i teksty. korzystając z edytora grafiki, potrafi przygotować proste tematyczne rysunki, utrwalając w ten sposób treści z edukacji społecznej; korzystając z programu do tworzenia prezentacji multimedialnych, potrafi przygotować proste prezentacje multimedialne dotyczące treści z edukacji zdrowotnej, np. o zasadach zdrowej pracy przy komputerze, warunkach sprzyjających uzależnieniu się od komputera, aktywnym wypoczynku – czasem korzysta z pomocy nauczyciela; korzystając z edytora grafiki, potrafi przygotować proste tematyczne rysunki, utrwalając w ten sposób treści z edukacji zdrowotnej, np. Człowiek uzależniony od komputera. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych Edukacja zdrowotna Edukacja społeczna korzystając z edytora grafiki i edytora tekstu, potrafi utworzyć różne dokumenty m.in. kartki okolicznościowe, zaproszenia – z pomocą nauczyciela; Edukacja przyrodnicza Edukacja polonistyczna korzystając z programu edukacyjnego, edytora tekstu i edytora grafiki (narzędzie Tekst) oraz przygotowanych plików, potrafi napisać litery, wyrazy i zdania, uzupełniać i modyfikować tekst, utrwalając w ten sposób treści z edukacji polonistycznej – czasem korzysta z pomocy nauczyciela; 45 5. Propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia Rozpoznaniu poziomu wiedzy ucznia i jego postępów w opanowaniu wiadomości i umiejętności mogą służyć: obserwacja bieżącej pracy; obserwacja ucznia na lekcji (m.in. samodzielność w wykonywaniu ćwiczeń, aktywność na lekcji); wykonana przez ucznia praca – utworzony lub zmodyfikowany dokument komputerowy, m.in. rysunek, prezentacja, tekst; zadania sprawdzające. Zajęcia komputerowe w klasach I-III polegają głównie na wykonywaniu ćwiczeń z wykorzystaniem komputera. Podczas lekcji nauczyciel ma możliwość zebrania wielu informacji o umiejętnościach uczniów oraz o ich sprawności w posługiwaniu się narzędziami TI. Nauczyciel powinien obserwować, czy działania podejmowane przez uczniów, w celu rozwiązania ćwiczenia, wynikają z nabytych umiejętności i czy są to działania świadome oraz czy uczeń wykonuje wszystkie czynności planowo i nie działa chaotycznie lub przypadkowo. Podczas wykonywania ćwiczeń zasadne jest ocenienie na tej samej lekcji wszystkich uczniów, choćby w formie krótkiego, motywującego komentarza, np. super, bardzo dobrze, dobrze, nieźle itp. Należy premiować uczniów (również słownie) za wykonanie ćwiczenia samodzielnie i poprawnie. Czas wykonania zadania nie powinien być miernikiem oceny. Niektórzy uczniowie mniej sprawnie posługują się klawiaturą czy myszą. W trakcie wykonywania ćwiczeń można zadawać uczniom pytania o sposób otrzymania danego rozwiązania. Uczeń odpowiadający na lekcji na pytania dodatkowe lub wykonujący dodatkowe ćwiczenia powinien być za to również oceniany. Nie należy oceniać ucznia negatywnie, nawet jeśli ćwiczenie zostało wykonane niepoprawnie. Należy wyjaśnić, na czym polega popełniony błąd i naprowadzić ucznia na poprawne rozwiązanie, udzielając wskazówek lub zadając pytania pomocnicze. Jeśli uczeń ma trudności w wykonywaniu poszczególnych ćwiczeń, zawsze należy motywować go pozytywnie, doszukując się nawet drobnych walorów w wykonywanych przez niego czynnościach i zachęcając do dalszej pracy. W klasach I-III dla większości uczniów przygoda z komputerem dopiero się zaczyna. Należy tak organizować pracę na lekcji (przygotowywać odpowiednie ćwiczenia), aby uczniowie początkujący nie czuli się gorsi. Należy zwracać szczególną uwagę na postępy w zdobywaniu wiedzy i odpowiednio je premiować. W rozdziale 3 często piszę, aby nauczyciel pomagał nieradzącym sobie uczniom, a w rozdziale 4 pojawia się określenie „z pomocą nauczyciela” lub „pod kierunkiem nauczyciela”. Te uwagi są użyte celowo. Na tym etapie edukacyjnym nie należy jeszcze oczekiwać od uczniów doskonałej sprawności w posługiwaniu się narzędziami TI (np. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 46 edytorem grafiki). W klasach I-III powinniśmy skoncentrować się przede wszystkim na umiejętnościach rozwiązywania prostych ćwiczeń praktycznych (wynikających z treści nauczania dla I etapu edukacyjnego), a nie na poznawaniu przez uczniów wszystkich możliwości danego programu. Dla uczniów szczególnie zainteresowanych zagadnieniami związanymi z wykorzystywaniem komputera trzeba przygotować ćwiczenia trochę trudniejsze, aby mogli wykazać się swoimi umiejętnościami i wiedzą. Ćwiczenia sprawdzające powinny być bardzo precyzyjnie określone i dokładnie przygotowane, w formie zrozumiałej dla ucznia i ułatwiającej jednoznaczną ocenę. Forma zadań nie powinna odbiegać od ćwiczeń, które uczniowie wykonują na zajęciach. W ocenie ćwiczenia należy uwzględnić wykonanie wszystkich poleceń zgodnie z treścią. Jeśli na zajęciach komputerowych dwie osoby pracują przy jednym komputerze, należy tak planować zajęcia, aby uczniowie mogli wykonywać ćwiczenia na zmianę. Tej zasady należy przestrzegać i egzekwować ją, by nie dochodziło do sytuacji, w której pracuje tylko uczeń posiadający większe umiejętności. W prezentowanym programie wymagania edukacyjne (podstawowe i ponadpodstawowe) zostały opisane w rozdziale 3. Korzystając z zapisów umieszczonych w tabelach, nauczyciel może sformułować ocenę opisową dla każdego ucznia. Przykładowe oceny opisowe (po zrealizowaniu działu dotyczącego tworzenia rysunków w edytorze grafiki) Dla ucznia, który bardzo dobrze opanował wiedzę i umiejętności Uczeń potrafi utworzyć rysunek w edytorze grafiki, korzystając z wybranych narzędzi malarskich. Wykonuje rysunek zgodnie z poleceniami zapisanymi w treści ćwiczenia. Nazywa rysunek i zapisuje w pliku, w folderze domyślnym. Koloruje rysunki, wprowadza napisy w obszarze rysunku. Potrafi zmienić parametry czcionki, korzystając z paska narzędzi tekstowych. Tworzy kompozycje składające się z figur geometrycznych, stosując operacje na fragmentach rysunku. Dla ucznia, który słabo opanował wiedzę i umiejętności Uczeń tworzy prosty rysunek w edytorze grafiki, korzystając z wybranych narzędzi malarskich. Koloruje rysunki. Rysuje podstawowe figury geometryczne. Niezbyt starannie wykonuje ćwiczenia. Ma problemy z wykonaniem ćwiczenia zgodnie z treścią. Z pomocą nauczyciela nazywa i zapisuje rysunek w pliku. Z pomocą nauczyciela umieszcza prosty tekst w obszarze rysunku. Przykładowe zadanie sprawdzające 1. Otwórz plik Zbiory.bmp. 2. Uzupełnij zdanie: Jest ………………trójkątów. Są ……………….koła. 3. Ile trzeba dorysować kół, aby było ich tyle samo, co trójkątów? Zapisz odpowiednie działanie: Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 47 4. Dorysuj odpowiednią liczbę kół. 5. Pokoloruj koła podobnie, jak są pokolorowane trójkąty Rys. 1. Rysunek do zadania sprawdzającego zapisany w pliku Zbiory.bmp Komentarz do zadania sprawdzającego. Uczniowie powinni wykonywać zadanie indywidualnie. Każdy uczeń powinien otrzymać treść zadania na kartce. Nauczyciel powinien zadbać, by każdy uczeń miał możliwość zapisania uzupełnionego rysunku w pliku pod tą samą nazwą. Jeśli uczniowie nie potrafią zapisywać dokumentów w pliku, nauczyciel sam powinien wykonać tą czynność. Propozycja oceny rozwiązania zadania: za poprawne podanie liczby trójkątów – 1 punkt za poprawne podanie liczby kół – 1 punkt za poprawne zapisanie działania na obliczenie liczby brakujących kół – 2 punkty za poprawne obliczenie liczby brakujących kół – 1 punkt za dorysowanie obliczonej liczby kół – 2 punkty za poprawne pokolorowanie dorysowanych kół – 2 punkty 9 punktów – super, 8 -7 punktów – bardzo dobrze, 6 -5 punktów – dobrze, 4 - 3 – nieźle 2 i mniej – słabo Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 48 6. Uwagi o realizacji programu 6.1. Pomoce dydaktyczne W polskich szkołach najbardziej rozpowszechniony jest sprzęt klasy IBM i oprogramowanie firmy Microsoft. Z tego powodu większość wymienionych w rozdziale 2 programów jest produktem właśnie tej firmy. Przedstawione w rozdziale 2 szczegółowe treści nauczania mogą być jednak realizowane na bazie dowolnego sprzętu i oprogramowania, które umożliwi poznanie podstawowych zasad tworzenia grafiki i prezentacji komputerowych oraz edycji tekstów. Warto stosować dostępne na rynku proste programy edukacyjne przeznaczone dla dzieci. Przykładowe oprogramowanie w przypadku wyposażenia szkolnej pracowni w komputery klasy IBM PC: system operacyjny Windows, edytor grafiki Paint, edytor tekstu WordPad, program do przygotowywania prezentacji multimedialnych Microsoft PowerPoint, przeglądarka internetowa Mozilla Firefox lub Internet Explorer oraz programy edukacyjne, np. Baltie (wystarczy bezpłatna wersja demonstracyjna). Komputery w pracowni powinny być połączone w sieć. Do przeprowadzenia niektórych zajęć potrzebne jest połączenie z Internetem. Pracownia komputerowa powinna posiadać oprogramowanie służące do filtrowania stron WWW o nieodpowiednich treściach. Każdy komputer powinien być wyposażony w mysz, klawiaturę, monitor oraz, opcjonalnie, napęd CD. Pracownia powinna być wyposażona w drukarkę (najlepiej kolorową). Zalecanym wyposażeniem pracowni jest projektor multimedialny i odpowiedni ekran. Bardzo ważną pomocą dla ucznia jest podręcznik (ewentualnie połączony z zeszytem ćwiczeń). Uczniowie od najmłodszych lat powinni kształcić umiejętność czytania tekstu ze zrozumieniem i analizowania schematu postępowania przedstawionego na rysunku. W podręcznikach do zajęć komputerowych dla klas I oraz II-III większość metod powinna być wyjaśniana na schematycznych rysunkach. 6.2. Kilka praktycznych uwag W rozdziale 2 przedstawiłam szczegółowe cele kształcenia i treści nauczania, a w rozdziale 3 odpowiadające im czynności nauczyciela i ucznia. W punkcie „Podstawowe zasady posługiwania się komputerem i programem komputerowym, w tym zasady zdrowej pracy przy komputerze” wymienione są czynności, które powtarzają się w pracy z różnymi programami komputerowymi, np.: uruchamianie programów, operacje w oknie i na oknie programu, otwieranie i zapisywanie dokumentów w pliku. Zakładam, że podczas realizacji kolejnych części programu, wymienione w tym punkcie cele i treści będą systematycznie realizowane, a czynności wykonywane na bieżąco. Nauczyciel powinien zwracać uczniom uwagę na podobieństwa w wykonywaniu niektórych operacji – niezależnie od używanego programu komputerowego. Mimo że zazwyczaj jest kilka sposobów wykonywania danej operacji, początkowo należy omówić tylko jeden. Na przykład uruchamianie programów wykonywać początkowo przez kliknięcie ikony na pulpicie. Dopiero po utrwaleniu jednej metody można wprowadzać następną. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 49 Realizując treści „Opracowywanie za pomocą komputera rysunków”, nauczyciel powinien bazować na powszechnie dostępnym, prostym w obsłudze edytorze grafiki, np. na programie Paint. Na tworzenie komputerowych rysunków warto poświęcić większą liczbę godzin niż na inne tematy. Są to zagadnienia wzbudzające zainteresowanie uczniów, w związku z czym chętnie wykonują ćwiczenia. Tematy z edytora grafiki proponuję umieścić w rozkładzie materiału nauczania na pierwszych lekcjach, ponieważ na przykładzie pracy z tym programem najlepiej omówić podstawowe zasady pracy z oknem programu i dokumentem komputerowym. Do ćwiczeń z edycji grafiki wracamy spiralnie w ciągu całego cyklu nauczania. Uczniowie tworzą lub modyfikują rysunki również podczas lekcji dotyczących innych zagadnień, m.in. przygotowując prezentacje multimedialne czy utrwalając treści z edukacji matematycznej. W rozdziale 4 zostały podane konkretne przykłady. Podobnie jak rysowanie, realizacja treści punktu „Opracowywanie za pomocą komputera prezentacji multimedialnych” jest dla uczniów bardzo atrakcyjna, ale równocześnie wymaga od nich większych umiejętności i wkładu pracy. Podczas realizacji tych tematów bardzo ważną rolę pełni nauczyciel, który powinien czuwać nad wykonywaniem poszczególnych zadań. Nauczyciel pomaga uczniom zaplanować prezentację na zadany temat. Wspólnie z uczniami przygotowuje krótkie teksty (na jednym slajdzie powinno być umieszczone jedno hasło lub krótkie zdanie) i pomaga w dobieraniu odpowiednich obrazów (zdjęć, rysunków). Zanim uczniowie będą redagowali teksty, korzystając z edytora tekstu, będą wprowadzać tekst do pola tekstowego w obszarze rysunku i na slajdzie prezentacji multimedialnej. Realizację punktu „Opracowywanie za pomocą komputera tekstów” proponuję rozpocząć od pracy z gotowymi dokumentami. Uczniowie w tym wieku wolno piszą i tworzenie tekstu składającego się z kilku wierszy zajęłoby im zbyt dużo czasu. Na gotowym dokumencie mogą przećwiczyć poruszanie się po wierszach tekstu, usuwanie znaków, modyfikowanie treści itp. Zapoznają się w ten sposób z podstawowymi zasadami pracy z tekstem komputerowym. Dopiero po wykonaniu kilku takich ćwiczeń tworzą nowy dokument. Korzystanie z edytora tekstu nie jest dla dzieci w tym wieku tak atrakcyjne, jak komputerowe rysowanie, w związku z czym można przeznaczyć na te zajęcia mniejszą liczbę godzin. Wskazane jest, aby uczniowie pisali krótkie i proste teksty. Zajęcia z edycji tekstu proponuję rozpocząć najwcześniej w klasie drugiej. Zajęcia, podczas których uczeń szkoły podstawowej realizuje tematy z punktu „Komputer jako źródło informacji – wprowadzenie do Internetu”, powinny być tak przygotowane, aby nauczyciel kontrolował ćwiczenia wykonywane przez uczniów. W pracowni komputerowej należy zastosować odpowiednie zabezpieczenia (dotyczące zablokowania stron internetowych, na które uczniowie nie powinni wchodzić). Warto przygotować kilka ćwiczeń, w których uczeń poszukuje konkretnych informacji na stronach o adresach podanych przez nauczyciela, np. z ciekawymi grami edukacyjnymi. Nauczyciel powinien wspólnie z uczniami przeglądać te strony internetowe, inspirując do dyskusji nad ich zawartością, zadawać pytania i polecać wykonanie konkretnych ćwiczeń. Należy cały czas kontrolować, jakie strony uczniowie przeglądają. Uczniowie, korzystając z Internetu, powinni wykonywać tylko polecenia nauczyciela. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych 50 Zagadnienia z punktu „Stosowanie programów edukacyjnych i programów użytkowych do wspomagania realizacji treści z innych edukacji” można realizować w oparciu o wybrany program edukacyjny przeznaczony dla szkół podstawowych. Proponuję program Baltie. Ponadto niektóre ćwiczenia można zrealizować w oparciu o znane już uczniom programy, m.in. edytor grafiki czy program do tworzenia prezentacji multimedialnych. W tym punkcie pokazuję przykłady zachowania zintegrowanego systemu nauczania. Podczas realizacji tych zagadnień należy zwrócić uwagę, że niektóre cele dotyczące poszczególnych rodzajów edukacji zazębiają się. Na przykład, uczeń, przygotowując prezentację multimedialną pt. „Co rośnie w ogrodzie?” (edukacja przyrodnicza), może przygotować własne rysunki w edytorze grafiki (edukacja plastyczna). Uwagi końcowe Podczas zajęć komputerowych warto korzystać z wcześniej przygotowanych dokumentów, które uczniowie modyfikują (uzupełniają, poprawiają). Uczniowie w klasach IIII wykazują się zazwyczaj niską sprawnością w pracy z programami komputerowymi. Powinni wykonywać, zwłaszcza w pierwszym roku nauczania zajęć komputerowych, wiele krótkich i prostych ćwiczeń, aby szybko mogli zobaczyć efekty swojej pracy. W kolejnych latach nauki można przygotować interesujące ćwiczenia o różnym stopniu trudności, ale zawsze dostosowane do wieku oraz możliwości intelektualnych i manualnych uczniów. Grażyna Koba, Program kształcenia zintegrowanego (edukacji wczesnoszkolnej) dla klas I-III w części dotyczącej zajęć komputerowych