Ringvorlesung Transformationen – Die Partnerstädte

Bereich Geistes- und Sozialwissenschaften
Ringvorlesung
Transformationen – Die Partnerstädte Wrocław und Dresden 25
Jahre nach der Wende
Was hat sich in Dresden und Wrocław seit der Wende 1989 verändert? Der
Übergang von Sozialismus zu Kapitalismus und Demokratie hatte Auswirkungen auf
alle Bereiche der Gesellschaft, vor allem auf Politik, Wirtschaft, Kultur und
Wissenschaft. Er brachte neue Themen und vorher marginalisierte Positionen in den
öffentlichen Diskurs, ermöglichte das Ausbrechen aus den starren Strukturen des
staatlichen Autoritarismus, setzte aber auch neue Grenzen und verursachte bis heute
nicht gelöste soziale Verwerfungen, Identitätskrisen und neue Herausforderungen.
An Städten als Räume des Wandels und Schnittstellen von gesellschaftlichen
Konfliktlinien lassen sich die durch den Systemwechsel ausgelösten Veränderungen
wie durch ein Brennglas nachvollziehen. Städte symbolisieren dabei nicht nur ein
verkleinertes Abbild der Gesellschaft, sondern sind eigenständige Akteure, auch
jenseits des nationalstaatlichen Rahmens, und haben jeweils eine spezifische
„Eigenlogik“ (Martina Löw), die sie von anderen Städten unterscheidet.
Stellvertretend für die gesellschaftlichen Transformationsprozesse in Polen und
Deutschland möchte der Bereich Geistes- und Sozialwissenschaften Dresden und
Wrocław herausgreifen und sich gemeinsam mit Ihnen in einer Ringvorlesung im
Sommersemester 2015 den Entwicklungen in den beiden Partnerstädten nach 1989
widmen. Die Ringvorlesung soll abwechselnd in Dresden und Wroclaw stattfinden
(Uhrzeit und Ort sind noch in Planung).
Dafür bitten wir um Einreichung von Abstracts (für Vorträge, Diskussionsrunden oder
andere Formate) auf Deutsch oder Polnisch zu folgenden oder verwandten Themen
und Fragestellungen:




Kommunalpolitik: Veränderungen, Probleme, Chancen des Systemwechsels
1989/90, Rolle der Stadt Dresden bzw. Wrocław, Bedeutung der
Zivilgesellschaft, politische Einstellungen
Sozialstruktur: Veränderungen durch Zuwanderung/Abwanderung, Aspekte
des demographischen Wandels
Erinnerungskultur & Identität: Welche Themen sind neu, welche Akteure?
Welche geraten ins Abseits? Verändert sich der Stellenwert von Geschichte?
Kultur & Medien: Wie reagieren Literatur, Film, Theater und Musik auf die
Veränderungen in der Gesellschaft? Wie wirken sich Veränderungen in Kulturund Wissenschaftsfinanzierung aus? Welche Freiräume entstehen, welche
neuen Grenzen?




Bildung und Wissenschaft: Was verändert sich in Bildungsinstitutionen und
Forschung? Wie verändern sich Museen und städtische
Bildungseinrichtungen?
Stadtentwicklung: Was verändert sich im Stadtbild? Wie wird Stadt neu
gedacht?
Internationale Beziehungen: Einflüsse der Europäischen Union, der
Globalisierung, Bedeutung von Städtepartnerschaften
Wirtschaft: Branchenentwicklung und gezielte Förderung, Auswirkungen auf
Wissenschaft und Sozialstruktur
Die Vorschläge können dabei sowohl auf eine der beiden Städte Bezug nehmen als
auch vergleichend dargestellt werden.
Die Ausschreibung ist offen für alle am Thema Interessierten.
Die Ringvorlesung findet im Rahmen der Strategischen Partnerschaft des Bereichs
Geistes- und Sozialwissenschaften der TU Dresden mit dem Hochschulraum
Wrocław statt.
Bitte senden Sie Ihre Vorschläge bis 31.01.2015 an Kathrin Tittel, Referentin für
Internationales am Bereich Geistes- und Sozialwissenschaften, [email protected].
Cykl wykładów
Transformacje – miasta partnerskie Wrocław i Drezno w 25 lat po
przełomie
Co się zmieniło w Dreźnie i we Wrocławiu od przełomu roku 1989? Przejście od
socjalizmu do kapitalizmu i demokracji miało wpływ na wszystkie obszary życia
społecznego, przede wszystkim politykę, ekonomię, kulturę i naukę. Wprowadziło
nowe tematy i wcześniej marginalizowane pozycje do dyskursu publicznego oraz
umożliwiło wyswobodzenie się ze sztywnych struktur państwowego autorytaryzmu.
Z drugiej strony transformacja wprowadziła własne podziały i granice, stworzyła do
dziś nierozwiązane konflikty społeczne i kryzysy tożsamości, postawiła nowe
wyzwania. W miastach, tych przestrzeniach zmian i konfliktów społecznych, jak w
soczewce skupiają się wymienione powyżej procesy. Jednocześnie zaś miasta nie są
jedynie odzwierciedleniem społeczeństwa w mniejszej skali, lecz same są
niezależnymi aktorami, swymi działaniami wykraczającymi poza ramy państwa
narodowego. Dodatkowo każde z nich funkcjonuje wg specyficznej, „własnej logiki”
(Martina Löw), która odróżnia je od innych miast.
2
Na przykładzie Drezna i Wrocławia, reprezentujących procesy transformacji
ustrojowej w Polsce i w Niemczech, Wydział Humanistyki i Nauk Społecznych
pragnie zająć się wspólnie z Państwem, podczas cyklu wykładów w semestrze
letnim 2015 r., przemianami w obydwu miastach partnerskich po 1989 r. Wykłady
odbywać się będą na zmianę w Dreźnie i we Wrocławiu (terminy i miejsca wciąż w
przygotowaniu).
Prosimy o przesłanie nam propozycji (szkiców) Państwa wystąpień (referatów,
dyskusji plenarnych i innych), po niemiecku albo po polsku, w następujących
obszarach tematycznych:








Polityka komunalna: przemiany, problemy, impulsy rozwojowe spowodowane
przemianami lat 1989-90, rola Drezna lub Wrocławia, znaczenie
społeczeństwa obywatelskiego, orientacja polityczna
Struktura społeczna: przemiany spowodowane ruchami migracyjnymi,
przemiany demograficzne
Pamięć & tożsamość: Które tematy i jacy aktorzy są nowi na tym polu? Jakie
tematy popadają w zapomnienie? Jak zmienia się status i znaczenie historii?
Kultura & media: w jaki sposób literatura, film, teatr i muzyka odzwierciedlają
przemiany społeczne? Jakie znaczenie mają zmiany sposobów finansowania
sztuki? Jakie nowe pola działania otwierają się przed twórcami, gdzie
przebiegają granice?
Nauka i edukacja: Jakie przemiany zaszły w sytuacji placówek naukowych i
edukacyjnych? Jakim przekształceniom podległo muzealnictwo?
Rozwój miast: Co zmieniło się w sposobie postrzegania miast? Jakie nowe
koncepty powstały w tym obszarze?
Stosunki międzynarodowe: wpływ Unii Europejskiej, globalizacji, znaczenie
partnerstw między miastami
Gospodarka: rozwój i strategiczne wspieranie konkretnych gałęzi gospodarki,
wpływ tych procesów na naukę i strukturę społeczną
Państwa propozycje mogą odnosić się zarówno do jednego z miast, jak i stanowić
próbę analizy porównawczej.
Zgłaszać mogą się wszyscy zainteresowani przedmiotem naszego cyklu wykładów.
Cykl wykładów zorganizowany jest w ramach partnerstwa strategicznego Wydziału
Humanistyki i Nauk Społecznych TU Dresden oraz uczelni wrocławskich.
Prosimy o nadsyłanie propozycji do 31 stycznia 2015 r. do Kathrin Tittel, referentki do
spraw międzynarodowych na Wydziale Humanistyki i Nauk Społecznych TU
Dresden, [email protected].
3