dr Michał Mizera Warszawa, 23 lutego 2016 Wydział

dr Michał Mizera
Wydział „Artes Liberales” UW
Warszawa, 23 lutego 2016
Aleksander Fredro, Dożywocie
Zagadnienia do seminarium i dyskusji po premierze studenckiej spektaklu Filipa Bajona
Teatr Polski, ul. Karasia 2


3 marca 2016 godz. 18.00-20.00
(seminarium w Cafe Teatr)
11 marca 2016 godz. 19.00
(premiera studencka na Dużej Scenie i dyskusja pospektaklowa w Cafe Teatr)
Bardzo proszę o uważną lekturę Dożywocia Aleksandra Fredry (plik z tekstem zarejestrowani uczestnicy
seminarium otrzymają mejlem) i refleksje nad następującymi problemami:
1. Co wiemy o Aleksandrze Fredrze? Jaki obraz jego twórczości wynosimy ze szkoły? Jakim modyfikacjom
ten obraz ulega w miarę poznawania biografii autora Zemsty?
2. Czas i okoliczności powstania Dożywocia (1835, już po klęsce powstania listopadowego, graniczny
utwór przed tajemniczym zamilknięciem Fredry na 15 lat)
3. O czym jest Dożywocie? O jakich problemach?
4. Relacja tytułu do tekstu. Rola motta.
5. Tradycja komedii o skąpcach i skąpstwie: Menander – Plaut – Molier – Fredro. Czy tak?
6. Przestrzeń dramatu. Oberża a nie dworek (konsekwencje zmiany tradycyjnej przestrzeni komedii
fredrowskich)
7. Podstawowe chwyty komediowe (zamknięcie postaci w pokoju, wyważenie drzwi, sługa dwóch panów,
podrzucony list, komizm słowny, komizm sytuacyjny, imiona znaczące itd…)
8. Jaka jest istota handlowej relacji łatki i Leona?
9. Postać doktora Hugo i jego porady. Lekarz ciała czy lekarz duszy?
10. Afisz o locie balonem i jego znaczenie w dramacie.
11. Monolog Leona Birbanckiego „Wariat? O, nie, lecz wariata, by tak mówić, na to trzeba” (porównanie z
Wielką Improwizacją i monologiem Kordiana na Mont Blanc – jakie wnioski?)
12. Monolog Orgona o mierzeniu przez krawca („krawiec z cyrkle, perspektywą, linia przy nim jakby
szpada”) - o co tu chodzi? Czy tylko o komiczne branie miary i krawieckie oszustwa? Jaka jest natura
innych monologów Orgona (proszę je przeczytać ciurkiem, w oderwaniu od tkanki dramatu)?
13. Jak (inaczej niż tylko żart) rozumieć powiedzenie „Szanuj zdrowia należycie, Bo jak umrzesz, stracisz
życie? (proszę zerknąć do Zapisków starucha Fredry i porównać z tamtejszymi aforyzmami, a może
zestawienie z Myślami nieuczesanymi Stanisława Jerzego Leca nasunie jakieś wnioski?)
14. Finał dramatu: co się dzieje z Łatką? Fredro jako inscenizator (proszę prześledzić didaskalia reżyserskie
w Dożywociu i zaplanowany przez autora ruch sceniczny).
15. Diabły i anioły, dusza, cnota, zbawienie i potępienie w Dożywociu. Czy jest coś o tym? Czy to pytanie
zasadne?
16. Jeszcze raz: o czym jest Dożywocie? Lista problemów do zweryfikowania w trakcie przedstawienia i
dyskusji pospektaklowej.
I ostatnia prośba: proszę nie czytać żadnych opracowań ani interpretacji dotyczących Dożywocia
(ewentualnie tylko te dotyczące biografii Fredry, ale i tu najlepiej przeczytać po prostu jego Trzy po trzy). Można
korzystać z przypisów w wydaniu z Biblioteki Narodowej (ale krytycznie i podejrzliwie!), ale już nie ze wstępu.
Dobrej zabawy i dobrego myślenia!
Proszę koniecznie przynieść ze sobą tekst Dożywocia na seminarium. Zapraszam na prawdziwą burzę
mózgów i wspólna pracę nad zagadkami tego niezwykłego tekstu!
Serdeczne pozdrowienia,
Michał Mizera