Pobierz - WPHI Berlin

Transkrypt

Pobierz - WPHI Berlin
Rynek Niemiecki
Biuletyn informacyjny
Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji
Ambasady RP w Berlinie
Nr 4/09
wrzesień - październik 2009
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji
Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Berlinie
Leipziger Platz 2, 10117 BERLIN
Tel.: +49 30 20622670, Fax: +49 30 206226730
Email: [email protected]
Spis treści
Rynek Niemiecki - Biuletyn informacyjny
Nr 4/09, wrzesień - paźdiernik 2009
I - Opracowania branŜowe
Niemiecka branŜa energetyczna ............................................................................................4
1.
Cele i załoŜenia polityki energetycznej Niemieckiej Republiki Federalnej ........................4
2.
Rodzaje nośników energii stosowanych w Niemieckiej Republice Federalnej .................5
3.1
Energia elektryczna ze źródeł kopalnych ..................................................................5
3.1.1
Uzyskiwanie energii z węgla kamiennego ................................................................5
3.1.2
Uzyskiwanie energii z węgla brunatnego ..................................................................6
3.1.3
Uzyskiwanie energii z olejów mineralnych ................................................................6
3.1.4
Uzyskiwanie energii z gazu ziemnego ......................................................................7
3.1.5
Energetyka jądrowa..................................................................................................8
3.2
Energia odnawialna .................................................................................................8
3.2.1
Energetyka wiatrowa ................................................................................................9
3.2.2
Energetyka słoneczna ..............................................................................................9
3.2.3
Energia wodna .........................................................................................................9
3.2.4
Biomasa .................................................................................................................10
3.2.5
Energia geotermalna ..............................................................................................10
3.2.6
Załączniki ...............................................................................................................11
II - Informacje branŜowe w skrócie
Koncern RWE uruchamia pilotaŜową instalację technologii CCS .........................................14
Problem elektrowni atomowych w Niemczech ......................................................................15
Źródła niemieckiego zaopatrzenia w ropę ............................................................................17
Wzrost migracji zarobkowej Niemców do Holandii ................................................................17
Dostęp do niemieckiego rynku pracy ....................................................................................18
Realia niemieckiego rynku pracy ..........................................................................................18
Szansa pracy dla polskich nauczycieli ..................................................................................19
Niemieckie koncerny motoryzacyjne ekspandują do Algierii .................................................20
Spis treści
Promocja sprzedaŜy bezpośredniej produktów rolno – spoŜywczych ...................................20
Wahania w niemieckim obrocie handlowym .........................................................................21
Współpraca polskich i niemieckich przedsiębiorców .............................................................22
Polska rozbudowuje szczytową pozycję w handlu zagranicznym Niemiec z Europą
Wschodnią ...........................................................................................................................22
Nowe regulacje niemieckie w zakresie państwowych ubezpieczeń kredytów eksportowych w
handlu z krajami UE i OECD ................................................................................................23
Lista wspólników w niemieckiej Sp. z o.o. ............................................................................24
Numer identyfikacyjny EORI dla firm niemieckich .................................................................25
Blisko 80 mln zł na wsparcie inwestorów i eksporterów ........................................................25
Pomoc niemieckich kolegów dla polskiego winiarza .............................................................27
III - Zapowiedzi wydarzeń promocyjnych
Seminarium gospodarcze „Odnawialne źródła energii w Polsce – potencjał oraz szanse
rozwojowe”, Düsseldorf, 15.09.2009....................................................................................28
Forum Polskich Przedsiębiorców Kolonia, 24.09. 2009 .......................................................28
Expo Real 2009 - XII Międzynarodowe Targi Nieruchomości Inwestycyjnych,
Monachium 5-7.10.2009 .......................................................................................................29
Seminarium Gospodarcze „Polska - wyzwania i perspektywy zarządzania zasobami
osobowymi”, Düsseldorf , 6.10.2009...................................................................................30
VI POLSKO-SAKSOŃSKIE FORUM GOSPODARCZE
Zamek Czocha w Leśnej, 8-9.10.2009 ................................................................................31
„W 20 lat od upadku muru berlińskiego, w 20-tą rocznicę wolnych wyborów w Polsce wspólnie w centrum Europy tworzymy przyszłość”, Berlin, 14.10.2009.................................32
REHACARE - Międzynarodowe Targi dla osób niepełnosprawnych
i wymagających opieki, Düsseldorf , 14–17.10.2009 ...........................................................32
Konferencja „Polska – 5 lat doświadczeń w UE”, Hanower, 14.10.2009 ...............................33
Konferencja i giełda kooperacyjna przedstawicieli handlowych, Hanower , 30.10.2009 ........35
Stoisko informacyjno – promocyjne WPHI KG RP Kolonia w ramach „7. Międzynarodowego
Dnia Przedstawicieli Handlowych Wschodniej Westfalii, IHK Bielefeld, 9.11. 2009..............36
MEDICA – Międzynarodowe Targi Sprzętu Medycznego i WyposaŜenia Szpitali, Düsseldorf,
18–21.11.2009 .....................................................................................................................38
Polsko-Niemieckie Targi BoŜonarodzeniowe WEIHNACHTEN 2009,
Frankfurt nad Odrą, 20-22.11.2009 ......................................................................................38
Opracowania rynkowe i branŜowe
Niemiecka branŜa energetyczna
1. Cele i załoŜenia polityki energetycznej Niemieckiej Republiki Federalnej
Przemysł energetyczny naleŜy do strategicznych gałęzi niemieckiego przemysłu.
Zaopatrzenie kraju w wystarczające ilości energii, zarówno elektrycznej jak i cieplnej, jest
podstawowym warunkiem prawidłowego funkcjonowania nie tylko przemysłu i usług, lecz
równieŜ transportu oraz gospodarstw domowych. Głównymi celami realizowanymi w tym
zakresie przez Niemieckie Federalne Ministerstwo Gospodarki i Technologii
(Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie) są1:
zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii
przy zachowaniu kryteriów opłacalności ekonomicznej
oraz spełnieniu wymogów ekologicznych
Niemiecka Republika Federalna posiada stosunkowo niewielkie zasoby tzw. pierwotnych
nośników energii, czyli surowców energetycznych występujących w przyrodzie w sposób
naturalny w postaci kopalin, których eksploatacja uzasadniony byłaby względami
ekonomicznymi. Stopniowo zmniejsza się stopień pokrycia zapotrzebowania na energię ze
źródeł własnych. Podczas gdy w początkach lat 90-tych XX wieku rodzimy przemysł
wydobywczy dostarczał około połowy nośników energii, w chwili obecnej wskaźnik ten
kształtuje się poniŜej 40%2. W tej sytuacji kraj skazany jest na import energii bądź jej
nośników. W procesie tym znaczącą rolę odgrywa dywersyfikacja dostawców, w celu
zminimalizowania niekorzystnych wpływów czasowego przerwania bądź zmniejszenia
dostaw od któregoś z odbiorców. Sytuację taką zauwaŜyć moŜna w przypadku gazu
ziemnego, importowanego z Rosji, Norwegii i Holandii, czy choćby ropy naftowej, której
głównymi dostawcami do Niemiec jest Rosja, Norwegia i w mniejszej części państwa OPEC.
Drugim waŜnym aspektem związanym z zapewnieniem bezpieczeństwa energetycznego
kraju jest stałe zmniejszanie zapotrzebowania energetycznego przez wdraŜanie nowych,
energooszczędnych technologii produkcji w przemyśle i usługach, oraz promowanie
odpowiednich rozwiązań dla gospodarstw domowych. Coraz większego znaczenia,
szczególnie w kontekście postanowienia zaprzestania pozyskiwania energii atomowej,
nabierają odnawialne źródła energii, co przekłada się równieŜ na wzrost strategicznego
znaczenia dla gospodarki narodowej branŜy wytwarzającej elektrownie wiatrowe, ogniwa
fotowoltaiczne czy gruntowe wymienniki ciepła (pompy ciepła).
Federalne Ministerstwo Gospodarki i Technologii, mające na uwadze ekonomiczne aspekty
zaopatrzenia w energię, popiera równieŜ inicjatywy mające na celu liberalizację rynku
energetycznego. Przykładem takiego działania jest liberalizacja europejskiego rynku energii
elektrycznej i gazu ziemnego. W ten sposób, przy głównym udziale cen jako czynnika
warunkującego atrakcyjność ekonomiczną danych dostawców, moŜliwe jest długotrwałe
poprawienie konkurencyjności niemieckiej gospodarki.
1
2
http://www.bmwi.de/BMWi/Navigation/Energie/ziele-der-energiepolitik.html, stan na 20.07.2009
Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie (2009). Energie in Deutschland, str. 15
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 4
Opracowania rynkowe i branŜowe
Ostatnim z załoŜeń polityki energetycznej realizowanej przez Ministerstwo jest zapewnienie
atrakcyjności dostarczanej energii pod względem ekologicznym. Ambitne cele redukcji emisji
związanych ze spalaniem paliw kopalnych na terenie Unii Europejskiej wymagają
dostosowania strategii pozyskiwania energii równieŜ w Republice Federalnej. Wychodząc
naprzeciw tym wyzwaniom, Rząd Federalny opracował Zintegrowany Program Energetyczny
i Klimatyczny (IEKP – Integriertes Energie- und Klimaprogramm). Składający się z dwóch
pakietów ustaw program uchwalony przez rząd w roku 2007, stwarza podstawy wytwarzania
i gospodarowania energią w Republice Federalnej Niemiec. Centralnymi jego załoŜeniami, w
dobie wyraźnych wahań cen paliw kopalnych, jest rozpowszechnienie wytwarzania energii
elektrycznej i cieplnej w procesie tzw. gospodarki energetycznej skojarzonej (Kraft-WärmeKopplung), dalsza rozbudowa instalacji do uzyskiwania energii ze źródeł odnawialnych
(np. przybrzeŜne elektrownie wiatrowe), oraz wspieranie nowych inwestycji prowadzących do
opracowania i wdroŜenie technologii oszczędzających energię elektryczną3.
2. Rodzaje nośników energii stosowanych w Niemieckiej Republice Federalnej
3.1
Energia elektryczna ze źródeł kopalnych
Energia elektryczna otrzymywana z pierwotnych nośników energii (tzw. energia pierwotna,
otrzymywana z węgla kamiennego, brunatnego, ropy naftowej, gazu ziemnego, czy
pierwiastków promieniotwórczych) odgrywa w dalszym ciągu kluczową rolę w bilansie
energetycznym Niemiec. Planowanie zastosowania poszczególnych nośników energii wiąŜe
się przede wszystkim z kosztami zmiennymi, na które największy wpływ mają ceny
surowców energetycznych na rynkach światowych. W przypadku pierwotnych nośników
energii są to przede wszystkim węgiel brunatny i uran4. Odgrywają one największą rolę w
bilansie energetycznym Niemiec. W roku 2008 do wytworzenia 639 mld KWh energii
elektrycznej zuŜyto łącznie nośniki energii o ekwiwalencie energetycznym równym 5494 PJ.
Największy udział w wytworzeniu energii elektrycznej miało paliwo atomowe (29%) oraz
węgiel brunatny (26%). Elektrownie napędzane tymi rodzajami paliwa nie nadają się jednak
do pokrywania krótkoterminowego zwiększonego zapotrzebowania na prąd w godzinach
największego jego poboru. Z powodów technicznych osiągnięcie pełnej mocy trwa w nich
zbyt długo, aby mogły być stosowane w przypadku krótkotrwałych wahań popytu na energię
elektryczną. W tej roli najlepiej sprawdzają się elektrownie opalane węglem kamiennym,
gazem ziemnym oraz w mniejszym stopniu – z powodu proporcjonalnie najwyŜszych
kosztów zmiennych – ropą naftową. PoniŜej przedstawione zostały poszczególne rodzaje
nośników energii pierwotnej wraz z krótką charakterystyką.
3.1.1 Uzyskiwanie energii z węgla kamiennego
Węgiel kamienny jest obok gazu ziemnego najwaŜniejszym nośnikiem energii pierwotnej
stosowanym w procesie gospodarki energetycznej skojarzonej. SłuŜy on w większości
przypadków do zapewnienia energii cieplnej centralnego ogrzewania oraz – obok koksu –
w energochłonnym procesie wytopu stali. Przemysł metalurgiczny jest najwaŜniejszym
oprócz elektrowni odbiorcą węgla kamiennego. Tylko około 1/3 łącznej ilości spalanego
węgla pochodzi z rodzimego wydobycia5. Pomimo posiadania przez RFN duŜych zasobów
tego surowca (szacowanych na ponad 83 mld. ton, co w przypadku rocznego zuŜycia
3
http://www.bmwi.de/BMWi/Navigation/Energie/ziele-der-energiepolitik,did=254046.html, stan na 20.07.2009
Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie (2009). Energie in Deutschland, str. 19
5
http://www.bmwi.de/BMWi/Navigation/Energie/kohlepolitik.html, stan na 21.07.2009
4
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 5
Opracowania rynkowe i branŜowe
w granicach 60 mln ton zapewnia teoretycznie zapas surowca na kolejne 1300 lat6) niemiecki
węgiel kamienny nie jest konkurencyjny cenowo na światowych rynkach z powodu trudnych
warunków geologicznych wydobycia. W tej sytuacji restrukturyzowany stopniowo niemiecki
przemysł wydobywczy węgla kamiennego jest w stanie funkcjonować tylko dzięki
subwencjom. Są one stopniowo zmniejszane: w roku 1960 subwencjonowano 146 kopalni,
przy rocznym poziomie wydobycia 142,3 mln ton i zatrudnieniu wynoszącym 490190 osób.
Dla porównania w roku 2008 subwencjonowano juŜ tylko 8 kopalni, wydobycie kształtowało
się na poziomie 20,7 mln ton, natomiast zatrudnienie wynosiło 35415 osób. Terenami
wydobycia węgla kamiennego są kraje związkowe Nadrenia Północna – Westfalia oraz Kraj
Saary. Koszty subwencji dzielone są pomiędzy kraj związkowy Nadrenię Północną Westfalię i RFN, przy czym w roku 2008 ponad 72% dotacji pochodziło z budŜetu
centralnego (było to 1862 mln euro, 516 mln pochodziło z budŜetu Nadrenii Północnej –
Westfalii). W roku 2007 rząd federalny podjął decyzję o zaprzestaniu wydobycia węgla
kamiennego do roku 2018 szczególnie, Ŝe zapotrzebowanie na ten surowiec moŜe być
w całości pokryte przez import.
3.1.2 Uzyskiwanie energii z węgla brunatnego
Węgiel brunatny uŜywany jest przede wszystkim do wytwarzania energii elektrycznej (około
25% ogólnego zapotrzebowania kraju) i energii cieplnej centralnego ogrzewania.
W przeciwieństwie do węgla kamiennego całkowite zapotrzebowanie na ten surowiec
pokrywane jest z eksploatacji rodzimych źródeł. Wydobycie węgla brunatnego, odbywające
się na terenie Niemiec w 10 kopalniach odkrywkowych, nie podlega w przeciwieństwie do
węgla kamiennego subwencjom i jest w pełni uzasadnione ekonomicznie. Wysoką
sprawność energetyczną systemu uzyskuje się lokując elektrownie opalane tym paliwem
w bezpośrednim sąsiedztwie odkrywek. Niewielka część urobku zostaje poddana dalszym
procesom uszlachetnienia (m.in. koks czy brykiety). Eksploatacja węgla brunatnego,
w połączeniu z opracowywanymi nowymi technologiami czystszego i bardziej wydajnego
spalania tego paliwa, przyczynia się w duŜej mierze do zapewnienia bezpieczeństwa
energetycznego kraju. Nie naleŜy jednak zapominać równieŜ o duŜych szkodach
ekologicznych i społecznych (przesiedlenia z terenów eksploatowanych górniczo), które
powoduje odkrywkowy sposób wydobycia węgla. Od czasu rozpoczęcia wydobycia objęło
ono swym zasięgiem obszar około 168000 ha, z których 65% zostało obecnie ponownie
zrekultywowanych. Tereny te są w 30% wykorzystywane pod działalność rolniczą, 47% jest
zalesionych, natomiast z 14% utworzono zbiorniki wodne.
3.1.3 Uzyskiwanie energii z olejów mineralnych
Oleje mineralne są w Niemczech najwaŜniejszym nośnikiem energii pierwotnej. Ich udział
w bilansie energii pierwotnej wynosił w roku 2007 33,9%7 i zmniejsza się sukcesywnie od lat
70tych XX wieku w wyniku postępującego wypierania olejów jako paliwa grzewczego przez
gaz ziemny. Największy udział paliwa płynne mają oczywiście w dziedzinie transportu, gdzie
jeszcze przez dłuŜszy czas stanowić będą wiodący nośnik energii. O wielkości niemieckiego
rynku paliw płynnych świadczą poniŜsze dane, dotyczące roku 2007: łączna sprzedaŜ paliw
płynnych kształtowała się na poziomie 101,8 mln ton, z czego 21,8 mln ton przypadało
na benzyny, 29,1 mln ton na paliwo do silników diesla, 17,2 mln ton na lekki olej opałowy,
natomiast pozostałych 6,1 mln ton stanowił cięŜki olej opałowy, stosowany przede wszystkim
w przemyśle. Systematycznie spada jednak zuŜycie paliw płynnych, m.in. jako skutek
6
7
Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie (2009). Energie in Deutschland, str. 15
http://www.bmwi.de/BMWi/Navigation/Energie/mineraloelversorgung.html, stan na 21.07.2009
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 6
Opracowania rynkowe i branŜowe
działania rządu federalnego, stawiającego sobie za cel moŜliwie największą substytucję
kopalnych paliw płynnych przez gaz ziemny oraz bioestry8.
Popyt na paliwa płynne pokrywany jest poprzez import surowej ropy naftowej, która
poddawana jest później procesom uszlachetniania w rafineriach niemieckich. W roku 2007
importowano około 106,6 mln ton surowej ropy naftowej, z czego przewaŜająca większość
pochodziła z Rosji (33,9 mln ton, czyli 31,7%), następnie z Norwegii i krajów Unii
Europejskiej (łącznie 33,7 mln ton, czyli 31,6%). Zdolność produkcyjna rafinerii niemieckich
szacowana jest łącznie na 119,03 mln ton. Produkcja (włącznie z recyklingiem) opiewała w
roku 2007 na 120,4 mln ton.
Paliwa płynne sprzedawane na niemieckich stacjach benzynowych zaliczają się od roku
2003 do paliw o zmniejszonej zawartości siarki (górna granica to 10mg/kg). Republika
Federalna Niemiec była jednym z pierwszych państw Unii Europejskiej, które wprowadziły
tego rodzaju paliwa do obiegu, poniewaŜ na mocy dyrektywy 2003/17/EG okres
wprowadzania tego rodzaju paliw powinien zostać zakończony dopiero w roku 2009.
Zaopatrzenie w paliwa płynne odbywa się na 14527 stacjach benzynowych (dane
z 1.01.2008), z których 375 znajduje się przy autostradach. PrzewaŜająca ich ilość, bo
ponad 60% jest własnością duŜych koncernów paliwowych, 27,7% naleŜy do średnich firm,
natomiast 11,4% są własnością podmiotów niezwiązanych z branŜą wytwórczą.
3.1.4 Uzyskiwanie energii z gazu ziemnego
Gaz ziemny ma 22,7% udziału w zuŜyciu pierwotnych nośników energii w Niemczech.
ZuŜycie wyniosło w roku 2007 3358 PJ. Największymi odbiorcami był przemysł (ok. 1500 PJ)
oraz gospodarstwa domowe (ok. 1000 PJ). W kontekście perturbacji na tle gazowym
pomiędzy Rosją a Ukrainą, waŜnym zagadnieniem jest zapewnienie dywersyfikacji dostaw.
Niemcy uczestniczą w kilku strategicznych projektach mających zapewnić stałość dostaw
tego surowca do krajów Unii Europejskiej. Planowana jest realizacja gazociągów Nord
Stream, Nabucco oraz South Stream9. Pierwszy z nich, prowadzący po dnie Morza
Bałtyckiego bezpośrednio z terytorium Rosji, ma od wysokości Greifswaldu przebiegać po
terytorium niemieckim, skąd dalej ma zaopatrywać w gaz kraje Europy Zachodniej i Czechy.
Nabucco jest projektem mającym połączyć złoŜa w rejonie Morza Kaspijskiego i Środkowego
Wschodu z siecią zaopatrzeniową UE. Ma on przebiegać przez terytorium Bułgarii, Rumunii,
Węgier do Austrii i mieć długość około 3300 kilometrów. Po zakończeniu inwestycji ma być
ona zdolna do przesyłania rocznie ponad 31 mld m3 gazu ziemnego i znacząco przyczynić
się do wzrostu bezpieczeństwa energetycznego Unii. Ostatni z gazociągów, South Stream
jest projektem włosko – rosyjskim. Ma on połączyć po dnie Morza Kaspijskiego rosyjski port
Noworosyjsk z bułgarską Warną, skąd maja przebiegać dwie niezaleŜne nitki do Włoch
i Austrii. Gazociąg ten ma być zdolny do przesyłania rocznie 30 mln m3 gazu. Kolejną
moŜliwością dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego jest transport morski surowca w postaci
płynnej (LNG). Największymi producentami płynnego gazu ziemnego, który po ochłodzeniu
do temperatury skroplenia zmniejsza swoją objętość 600 – krotnie są Malezja, Indonezja,
Algieria, Nigeria i Katar. W Europie powstają od roku 2007 kolejne gazoporty do
przyjmowania tego ładunku. Z tego teŜ powodu w Niemczech nie ma potrzeby budowania
podobnej instalacji – gaz ziemny moŜe być przesyłany istniejącymi połączeniami z portów
połoŜonych w innych krajach.
8
9
http://www.bmwi.de/BMWi/Navigation/Energie/mineraloelversorgung,did=159666.html, stan na 22.07.2009
Bundesverband der Energie- und Wasserwirtschaft (BDEW)(2009). Fakten, str. 8
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 7
Opracowania rynkowe i branŜowe
3.1.5 Energetyka jądrowa
W Republice Federalnej Niemiec działa obecnie 17 elektrowni atomowych, posiadających
łączną moc 20.457 MW. W roku 2008 wytworzyły one około 28% ogólnego zapotrzebowania
Niemiec na energię elektryczną. Energia atomowa jest obecnie jednym z najtańszych
rodzajów energii, wg Ministerstwa Gospodarki i Technologii koszt wytworzenia KWh
kształtuje się na poziomie 2,65 centów10 (dla porównania koszt KWh otrzymanej z węgla
brunatnego to 2,40 centów, z gazu ziemnego 4,90 centów, z farm wiatrowych 9 centów,
natomiast z instalacji ogniw fotowoltaicznych aŜ 54 centy). Pomimo oczywistych zalet
ekonomicznych, elektrownie atomowe posiadają równieŜ szereg wad związanych z trudnym
technologicznie, kosztownym i obarczonym ryzykiem skaŜenia terenu składowaniem
odpadów radioaktywnych powstałych z wykorzystanego paliwa. W roku 2000 rząd koalicyjny
SPD i Zielonych zdecydował się na stopniowe wyłączanie kolejnych elektrowni jądrowych, aŜ
do całkowitego wycofania się Niemiec z tego sposobu produkcji energii. Doprowadziło to do
zamknięcia dwóch pierwszych elektrowni atomowych w roku 2003 (Stade) i 2005
(Obrigheim), jednak w obecnej sytuacji wzrostu cen paliw kopalnych oraz niepewnej
strategicznej sytuacji zaopatrzenia w nie na nowo pojawia się w parlamencie niemieckim
temat przesunięcia terminów zamykania kolejnych elektrowni. Szacuje się, Ŝe ostatnia
elektrownia jądrowa w Neckarwestheim zostanie odłączona od sieci przesyłowej w roku
2022. Według zleconych przez Ministerstwo badań, wydłuŜenie czasu ich funkcjonowania do
granicy 60 – 70 lat miałoby pozytywny efekt na zatrudnienie w gospodarce narodowej na
poziomie od 7 do 42 tys. osób (łącznie w elektrowniach atomowych pracuje ich obecnie 30
tys.), jak równieŜ zahamowałoby lawinowy wzrost cen energii elektrycznej wRFN. Odpady
radioaktywne składowane są na terenie Niemiec w Gorleben w Dolnej Saksonii. W roku 2007
wytypowano nowe miejsce składowania odpadów charakteryzujących się słabą i średnią
promieniotwórczością, ma być to kopalnia „Konrad” znajdująca się równieŜ na terenie Dolnej
Saksonii11.
3.2
Energia odnawialna
Energia odnawialna stanowi coraz waŜniejsze źródło w bilansie energetycznym Niemiec.
Dzieje się tak nie tylko z powodu zobowiązań redukcji gazów cieplarnianych, lecz takŜe
z powodu poszukiwań alternatyw dla coraz droŜszych surowców kopalnych. Rząd Federalny
realizuje obecnie załoŜenie zwiększenia udziału odnawialnych nośników energii w bilansie
energii pierwotnej kraju do 4,2% w roku 2010 w stosunku do roku 2000 oraz w produkcji
energii elektrycznej do 12,5% w takim samym okresie czasu12. Energetyka bazująca na
odnawialnych nośnikach energii przyczynia się równieŜ do realizacji celów ekologicznych –
zmniejsza produkcję dwutlenku węgla o ok. 112 mln ton rocznie (dane z roku 2008).
Realizowanych jest obecnie szereg projektów opartych na ustawie o energiach odnawialnych
(EEG - Erneuerbare-Energien-Gesetz), które mają uatrakcyjnić ten rodzaj nośników energii
dla odbiorców. Programy leŜą w gestii Federalnego Ministerstwa Środowiska, Ochrony
Przyrody i Bezpieczeństwa Reaktorów. BranŜa energii odnawialnych stała się w ostatnich
latach równieŜ waŜnym czynnikiem rozwoju niemieckiej gospodarki narodowej.
Jej dynamiczny wzrost tworzony jest przez ponad 249000 zatrudnionych. Z powodu
rosnącego znaczenia branŜy energii odnawialnych w tworzeniu bilansu energetycznego
Niemiec, jak równieŜ z powodu rosnącego wpływu na gospodarkę narodową, zostanie jej
poświęcone odrębne opracowanie.
10
http://www.bmwi.de/BMWi/Navigation/Energie/kernenergie.html, stan na 20.07.2009
http://www.bmwi.de/BMWi/Navigation/Energie/kernenergie,did=156066.html, stan na 21.07.2009
12
http://www.bmwi.de/BMWi/Navigation/Energie/erneuerbare-energien.html, stan na 22.07.2009
11
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 8
Opracowania rynkowe i branŜowe
3.2.1 Energetyka wiatrowa
Energetyka wiatrowa jest obecnie jednym z najszybciej rozwijających się sektorów
niemieckiej gospodarki. Na terenie całego kraju w elektrowniach wiatrowych zainstalowane
są 22247 MW mocy.13 W samym tylko roku 2007 zainstalowano 833 nowe elektrownie
wiatrowe o łącznej mocy 1667 MW, które dostarczyły 39,5 mld KWh. Największe nadzieje na
rozwój tego sposobu wytwarzania energii elektrycznej związany jest z budową farm
wiatrowych na morzu. Korzystne warunki meteorologiczne powodują, Ŝe farmy takie mogą
pracować znacznie efektywniej niŜ podobne instalacje budowane na lądzie, jak równieŜ
mogą osiągać znacznie większą moc jednostkową. Szacuje się, Ŝe do roku 2010 uda się
uzyskać z dostępnych obecnie pod budowę farm wiatrowych na morzu terenów w granicach
2000 – 3000 MW mocy. Długoterminowo, tj. do roku 2025 – 30 moŜliwe jest nawet
osiągnięcie mocy rzędu 20000 – 25000 MW, zainstalowanej na farmach morskich. Kolejnym
waŜnym aspektem jest tzw. repowering, tj. stopniowe zastępowanie starszych juŜ
działających elektrowni wiatrowych bardziej wydajnymi konstrukcjami. Łączny obrót branŜy
energetyki wiatrowej wyniósł w roku 2007 5,7 mld euro. Z ogólnej liczby 249000
zatrudnionych w branŜy energii odnawialnych, ponad 84300 pracuje w branŜy energetyki
wiatrowej.
3.2.2 Energetyka słoneczna
Energetyka słoneczna nie odgrywa z powodu warunków klimatycznych (średniego rocznego
czasu ekspozycji słońca) panujących w RFN duŜego znaczenia przy wytwarzaniu energii
elektrycznej. Wprawdzie jest to technicznie moŜliwe, jednak instalacje fotowoltaiczne są
nadal drogie i niezbyt sprawne. Są one jednak przedmiotem wsparcia rządu federalnego w
oparciu o ustawę o energiach odnawialnych, ustanawiającej m.in. konieczność odbioru
wytworzonej w nich energii elektrycznej przed energią wytworzoną z kopalnych nośników
energii. Powoduje to lawinowy wzrost ilości wytworzonej w ten sposób energii elektrycznej.
W roku 2007 było to 3,1 TWh, wynik co prawda lepszy od osiągniętego w roku 2006
aŜ o 40%, jednak udział tego sposobu uzyskiwania energii w zuŜyciu energii brutto wynosił
jedynie 0,5%. Drugim, znacznie tańszym i bardziej rozpowszechnionym sposobem
korzystania z energii słonecznej jest wykorzystywanie jej do ogrzewania wody uŜytkowej. Od
1 stycznia 2009 roku obowiązuje ustawa o wytwarzaniu ciepła z zasobów odnawialnych
(Erneuerbare-Energien-Wärmegesetz), nakładająca obowiązek instalowania kolektorów
słonecznych do ogrzewania wody na wszystkich nowo wznoszonych budynkach. W roku
2007 zainstalowano w Niemczech kolektory tego typu o powierzchni ponad 1 mln m2, co daje
łączną powierzchnię wszystkich takich instalacji w Niemczech równą 9,6 mln m2.
NajwaŜniejszymi bodźcami dalszego zwiększania powierzchni instalacji były wysokie ceny
oleju i gazu, oraz programy wsparcia tego typu inwestycji14.
3.2.3 Energia wodna
Energia wodna jest tradycyjnym sposobem uzyskiwania energii elektrycznej z zasobów
odnawialnych. W końcu roku 2006 działało w Niemczech 7300 elektrowni wodnych (o mocy
mniejszej niŜ 1 MW), produkujących w granicach 8 – 10% całkowitej ilości energii
elektrycznej wytworzonej z siły wody. Pozostała część energii wytwarzana jest w średnich
13
http://www.erneuerbare-energien.de/inhalt/4642/, stan na 23.07.2009
14
Bundesministerium für Umwelt, Naturschutz und Reaktorsicherheit (BMU) (2008). Erneuerbare Energien in
Zahlen. Nationale und internationale Entwicklung, str. 7
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 9
Opracowania rynkowe i branŜowe
i duŜych elektrowniach wodnych, których jest w Niemczech 354. Ogólna zainstalowana moc
równa jest 4720 MW15. W roku 2007 ilość wytworzonej w elektrowniach wodnych energii
elektrycznej równała się 20,7 mld KWh, co stanowiło 3,4% całkowitej ilości prądu
wytworzonej w Republice Federalnej, a jednocześnie 23,6% wytworzonej ze źródeł
odnawialnych. W przeliczeniu fakt ten oznaczał zaoszczędzenie emisji 22,6 mln ton
dwutlenku węgla do atmosfery. Potencjał do budowy nowych elektrowni wodnych występuje
w Niemczech przede wszystkim w południowych krajach związkowych. Wydajność
istniejących juŜ elektrowni moŜna w pewnym stopniu zwiększyć instalując w nich nowe
sprawniejsze turbiny. Energetyka wodna związana jest jednak z koniecznością znacznych
nakładów inwestycyjnych. Przy budowie nowej elektrowni wodnej małej mocy (pomiędzy 100
a 1000 KW) naleŜy liczyć się z kosztami od 4000 do 6000 euro na kaŜdy zainstalowany
kilowat. Koszty wytworzonej energii elektrycznej kształtują się w przy rocznym czasie pracy
elektrowni równym 3000 – 5000 h w roku na poziomie od 10 do 23 centów/KWh. W roku
2007 branŜa osiągnęła obrót równy 1,23 mld euro, przy zatrudnieniu wynoszącym ok. 9300
osób.
3.2.4 Biomasa
Biomasa jest w RFN najwaŜniejszym nośnikiem energii ze źródeł odnawialnych. Znajduje
ona zastosowanie do wytwarzania energii elektrycznej, energii cieplnej, jak i biopaliw.
AŜ 69% całkowitej energii wytworzonej w roku 2007 ze źródeł odnawialnych pochodziło
z biomasy. Ilość ta pokrywała w 3,9% ogólne zapotrzebowanie na energię elektryczną, 6,2%
zapotrzebowanie na energię cieplną, oraz w 7,6% całkowite zapotrzebowanie na paliwa do
pojazdów mechanicznych.
NajwaŜniejszym nośnikiem bioenergii w Niemczech jest drewno. Około ¼ ilości drewna
(chodzi tu o mniej wartościowe gatunki) zostaje przeznaczona do produkcji energii. Drugim
co do wielkości dostawcą biomasy jest rolnictwo. Do produkcji biomasy przeznaczone jest
około 10% całkowitego areału ziem uprawnych (1,75 mln ha16). NajwaŜniejszym nośnikiem
energii odnawialnej pochodzącym z upraw rolnych jest rzepak, stosowany do produkcji
biopaliw. Z powodu ograniczonej dostępności terenów uprawnych nie istnieje moŜliwość
znacznego zwiększenia areału upraw. Szacuje się, Ŝe po roku 2020 moŜna by przeznaczyć
na ten cel maksymalnie od 2,5 do 5 mln ha ziem. Energię otrzymuje się równieŜ
z bioodpadów, słomy czy biogazu. Jest to obecnie najwaŜniejszy kierunek rozwoju
technologii pozyskiwania energii z biomasy, poniewaŜ pozwala ograniczyć areał ziem pod
uprawę biomasy na korzyść produkcji rolnej. Potencjał energetyczny takiego rozwiązania
szacuje się na ok. 550 PJ.
BranŜa bioenergii osiągnęła w roku 2007 obrót wysokości 10,23 mld euro. Zatrudnionych
w niej było 96100 osób, głównie przy produkcji biopaliw z drewna (pelety).
3.2.5 Energia geotermalna
PoniewaŜ eksploatacja energii geotermalnej głębokiej (wykonywane odwierty mają
głębokości do kilku tysięcy metrów i dostarczają wodę o temperaturze nawet do 200°C) jest
trudna technologicznie i związana z wysokimi inwestycjami początkowymi, obserwuje się na
terytorium Niemiec dopiero początki rozwoju tej technologii otrzymywania energii.
Początkowo energia geotermalna wykorzystywana była przede wszystkim do ogrzewania
budynków, w 2007 roku oddano zaś do uŜytku w Landau drugą elektrownię opartą o ciepło
15
16
http://www.erneuerbare-energien.de/inhalt/4644/, stan na 22.07.2009
http://www.erneuerbare-energien.de/inhalt/4759/, stan na 22.07.2009
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 10
Opracowania rynkowe i branŜowe
ziemi. Energia geotermalna ma wciąŜ marginalne znaczenie w bilansie energetycznymRFN,
przewiduje się jednak w dalszej perspektywie wraz z dostępnością nowych, tańszych
technologii eksploatacji, oddawanie do uŜytku kolejnych tego typu instalacji, w szczególności
na południu Niemiec. Znacznie bardziej rozwinięta jest technologia pozyskiwania energii
z małych głębokości, np. za pomocą pomp ciepła. Jest to technologia uzasadniona
ekonomicznie nawet dla pojedynczych budynków. Przewiduje się jej lawinowy rozwój ze
względu na wejście w Ŝycie z dniem 1 stycznia 2009 roku ustawy o wytwarzaniu ciepła
z zasobów odnawialnych, nakładającej na kaŜdy nowo zbudowany budynek obowiązek
wykorzystywania energii odnawialnych. Oba rodzaje geotermii objęte są programami
rządowymi wspierającymi ich rozwój17.
3.2.6 Załączniki
Produkcja energii elektrycznej brutto w Republice Federalnej w latach 1990 – 2008
Źródło: Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie (2009). Energie in Deutschland, str. 19
Dane z roku 2007 i 2008 są danymi szacunkowymi
17
http://www.erneuerbare-energien.de/inhalt/42912/, stan na 24.07.2009
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 11
Opracowania rynkowe i branŜowe
Struktura zuŜycia energii pierwotnej w Republice Federalnej Niemiec w roku 2008
Źródło: Bundesministerium für Umwelt, Naturschutz und Reaktorsicherheit (2009). Entwicklung der
erneuerbaren Energien in Deutschland im Jahr 2008, str. 3
Produkcja energii elektrycznej brutto ze źródeł odnawialnych w latach 1990 – 2008
Źródło: Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie (2009). Energie in Deutschland, str. 20
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 12
Opracowania rynkowe i branŜowe
Dane z roku 2008 są danymi szacunkowymi
ZuŜycie energii końcowej w Republice Federalnej Niemiec w latach 1990 - 2008
Źródło: Bundesministerium für Wirtschaft und Technologie (2009). Energie in Deutschland, str. 21
Dane z roku 2007 i 2008 są danymi szacunkowymi
WPHI-Berlin
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 13
Informacje rynkowe i branŜowe w skrócie
Koncern RWE uruchamia pilotaŜową instalację technologii CCS
Pod koniec sierpnia br. koncern RWE uruchomił pilotaŜową instalację wychwytywania CO2
poprzez wypłukiwanie specjalnym rozpuszczalnikiem CO2 ze spalin (technologia Post
Combustion Capture - PCC).
źródło: Wikipedia.de
Obiekt powstał w miejscowości Niederaußem,
połoŜonej na zachód od Kolonii (Nadrenia PółnocnaWestfalia), gdzie RWE uŜytkuje między innymi jeden
z
najnowocześniejszych
na
świecie
bloków
energetycznych wykorzystujących jako paliwo węgiel
brunatny tzw.
BoA 1 (Braunkohlekraftwerk mit
optimierter Anlagentechnik). Blok o mocy brutto 1.012
MW (950 MW netto) wykorzystuje blisko 43 % energii
pierwotnej paliwa. Charakterystyczna dla bloku jest
najwyŜsza w RFN wieŜa chłodnicza – 200 m. Koszt
całego projektu przewiduje się na 9 mln EUR, z czego
40% pokryje federalne ministerstwo gospodarki 1.
Opisywana instalacja wychwytywania CO2, pozwala na
oddzielenie ze spalin maksymalnie ok. 300kg tego
gazu w ciągu 1h. W jej realizację zaangaŜowane są
takŜe dwa inne koncerny niemieckie – BASF AG,
który testuje nowe rodzaje rozpuszczalników
(absorberów i desorberów CO2) oraz LINDE AG,
odpowiedzialny
w
projekcie
za
rozwiązania
konstrukcyjne instalacji.
NajwaŜniejszą zaletą metody PCC jest moŜliwość jej zastosowania do oczyszczania spalin
elektrowni węglowych
juŜ istniejących (starszej generacji) oraz
wysoka czystość
wychwytywanego CO2 - (> 99,5 %). Nie bez znaczenia jest teŜ moŜliwość przemysłowej
budowy pierwszych instalacji do roku 2020, co jest efektem prostoty samej techniki
i zaangaŜowaniem wielu ośrodków przemysłowo-badawczych nad jej doskonaleniem.
Wadami metody są potencjalnie duŜe zuŜycie wody do chłodzenia i nakłady inwestycyjne na
budowę wieŜ chłodniczych oraz uŜywanie duŜej ilości środków chemicznych (absorbery
i desorbery).
Wypłukiwanie CO2 ze spalin kominowych metodą PCC polega zasadniczo na schłodzeniu
spalin, w których to warunkach moŜliwe jest absorbowanie za pomocą absorbera
podawanego w rozpuszczalniku, blisko 90% CO2 znajdującego się w spalinach, po czym
poddanie rozpuszczalnika nasyconego CO2 działaniu wysokiej temperatury oraz desorbera,
który uwalnia CO2. Oddzielony od absorbera gaz moŜe być kompresowany i transportowany
na podziemne składowiska, zaś rozpuszczalnik z absorberem uŜyty do kolejnego cyklu
wypłukiwania. Schemat funkcjonowania instalacji PCC przedstawia rysunek 1.
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 14
Informacje rynkowe i branŜowe w skrócie
Realizacja nowych technologii CCS, której jedną z technik jest PCC, jest takŜe powaŜnym
wyzwaniem legislacyjnym, poniewaŜ jej uruchomienie wyprzedziło prace nad prawnym
uregulowaniem własności technologii (powstają przy duŜym udziale środków publicznych),
praw składowania CO2, konserwacji składowisk, sytuacji kryzysowych, etc. zarówno
na poziomie UE jak i krajowym.
Produkcja energii elektrycznej przy uŜyciu węgla brunatnego prowadzi do powstawania
duŜej ilości CO2 - blisko 950 g przy produkcji 1 KWh, podczas gdy wytworzenie 1KWh przy
uŜyciu paliwa jakim jest gaz ziemny prowadzi do powstania tylko 360g CO2 . TakŜe przy
uŜyciu węgla kamiennego ilość wytworzonego dwutlenku węgla / 1 KWh jest niŜsza niŜ 950g.
Źródła: Informacja prasowa Federalnego Ministerstwa Gospodarki i Technologii
18.08.2009 r. Informacje koncernów RWE AG oraz E.ON AG oraz Wikipedia.de
Opracował: Joachim Thannhäuser /WPHI Berlin
z dnia
Problem elektrowni atomowych w Niemczech
Nie tak dawna awaria elektrowni atomowej Krümmel (Szlezwig – Holstein) odbiła się
negatywnie w całych Niemczech i postawiła pod znakiem zapytania dalsze wykorzystywanie
elektrowni atomowych. Awaria reaktora w Krümmel sparaliŜowała oddalone o 30 km miasto
Hamburg. W mieście uległo awarii 1500 sygnalizacji świetlnych, zabrakło prądu, doszło do
zakłóceń w instalacjach grzewczych, komunikacyjnych, itp. W metrze, jak równieŜ
w centrach handlowych, nastąpiło unieruchomienie schodów ruchomych, wind i kamer
nadzorujących. Na podstawie wypowiedzi Ivo Banka, rzecznika prasowego koncernu
Vattenfall skutki awarii dotknęły jedynie duŜych odbiorców energii o napięciu 10 000 V.
Natomiast ośrodki publiczne (np. szpitale) i gospodarstwa domowe były na bieŜąco
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 15
Informacje rynkowe i branŜowe w skrócie
zaopatrzone w energię. I. Bank zapewnił, Ŝe podczas awarii reaktora nie doszło
do jakiegokolwiek wydostania się substancji radioaktywnych.
Aktualnie czynnych jest Niemczech 17 elektrowni atomowych. Spośród nich najdłuŜej
aktywną elektrownią ma pozostać elektrownia Neckarwestheim, która ma działać do 2022
roku. Magazyn NDR „extra 3” dokonał zestawienia dotychczasowych zakłóceń niemieckich
elektrowniach atomowych. w Niemczech, które obrazuje poniŜsze zestawienie.
Nazwa
elektrowni
Właściciel
Liczba
Średnia liczba
dotychczasowych zakłóceń/rok
zakłóceń
Planowany
okres
pracy
elektrowni
Brunsbüttel
Vattenfall, E.ON
453
14,2
1976-2012
Neckarwestheim EnBW
417
13,0
1976-2010
Krümmel
Vattenfall,E.ON
313
12,5
1983-2010
Biblis B
RWE
395
12,3
1976-2010
Biblis A
RWE
407
12,0
1974-2010
Philipsburg1
EnBW
325
11,2
1979-2012
Untwrweser
E.ON
316
10,5
1978-2012
Isar 1
E.ON
270
8,7
1977-2011
Grafenrheinfeld
E.ON
210
7,8
1981-2014
W związku z ostatnią awarią wspomnianej elektrowni atomowej Krümmel, problem dalszego
wykorzystywania elektrowni atomowych w Niemczech stał się przedmiotem licznych debat
i dyskusji politycznych oraz społecznych. Sigmar Gabriel (SPD), federalny minister ochrony
środowiska apeluje do koalicji rządzącej o zaostrzenie prawa energetycznego i ewidentne
odstąpienie od energetyki atomowej. Według programu SPD wszystkie 17 czynnych
elektrowni atomowych powinny być odłączone ods ieci energetycznej do 2021r. Natomiast
prawicowa koalicja rządowa optuje za dalszym wykorzystywaniem elektrowni atomowych,
które są sprawnie technicznie i nie zagraŜają otoczeniu. Kanclerz Angela Merkel ostrzega
przed atakami i paniką po awarii elektrowni atomowej Krümmel. Aktualnie 17 czynnych
elektrowni atomowych uznaje za bezpieczne. A. Merkel podtrzymuje stanowisko, aby
z uwagi na zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju wydłuŜono czas
wykorzystania energetyki atomowej. Tylko 11% zuŜywanej energii elektrycznej pochodzi
z energetyki odnawialnej, a 44% z elektrowni węglowych, które wymagają szeroko
zakrojonej modernizacji. Takowy postulat znajduje się we wrześniowym programie
wyborczym CDU, który popierają m.in. Katherina Reiche (CDU), ekspert do spraw energii
oraz Markus Söder (CSU), minister ochrony środowiska w Bawarii. Bardziej ostroŜne,
a zarazem umiarkowane stanowisko zajmuje Josef Göppel (CSU), deputowany z Ansbach.
W wywiadzie dla „Kölner Stadt - Anzeiger” wyraźnie podkreślił, Ŝe odrzuca pomysł
przedłuŜenia funkcjonowania elektrowni atomowych. W obecnej kampanii przedwyborczej do
Bundestagu problem elektrowni atomowych moŜe jeszcze bardziej wywołać spory
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 16
Informacje rynkowe i branŜowe w skrócie
polityczne, a zarazem niepokoje społeczne. Na przykład przeciwnicy energetyki atomowej
planują na 5.09.2009r. wystawienie olbrzymiego billboordu w Berlinie z hasłem „Naprawdę
odłączyć elektrownie atomowe”.
Pomimo niemieckiej polityki odchodzenia od energetyki atomowej na świecie budowanych
jest 42 elektrownie atomowe, a 82 są planowane.
Źródło: EXPRESS (7.07.2009r.), Kölner Stadt – Anzeiger (7.07.2009r.), BILD (8.07.2009r.)
oraz aktualności na portalach BMU, BfS i RWE.
BJ – WPHI Kolonia
Źródła niemieckiego zaopatrzenia w ropę
Niemieckie zapotrzebowanie na ropę naftową zaspokajane jest zakupami tego surowca
w 29 krajach. NajwaŜniejszymi dostawcami w okresie ostatnich 12 miesięcy (lipiec 2008lipiec 2009) była Federacja Rosyjska (35,3 mln t), Norwegia (15,8 mln t), Wielka Brytania
(11,1 mln t), Libia (8,9 mln t), Kazachstan (6,7 mln t). Blisko 27 % importowanej
w omawianym okresie czasu ropy naftowej, pochodzi z norweskich i brytyjskich platform
wiertniczych znajdujących się na Morzu Północnym. Z krajów naleŜących do OPEC
pochodzi blisko 21 % importowanej przez Niemcy ropy naftowej.
Źródło:
Pressemitteilung – Bundesamt für Wirtschaft und Ausfuhrkontrolle (BafA) - 8.09.2009
JT/WPHI Berlin
Wzrost migracji zarobkowej Niemców do Holandii
Na podstawie informacji prasowej Związku Gmin EUREGIO z Gronau nt. zarobkowej
migracji transgranicznej na styku Niemiec i Holandii wynika, Ŝe w roku ubiegłym znacząco
wzrosła liczba osób przekraczających w celach zarobkowych 577 km granicę holendersko –
niemiecką i wyniosła 42 505 osób. Warto wspomnieć, Ŝe w 2000r. liczba osób pracujących
w obszarze transgranicznym wynosiła 21 961. NaleŜy zwrócić uwagę na fakt, Ŝe liczba
Holendrów pracujących w Niemczech sukcesywnie spada, natomiast wzrasta liczba
Niemców pracujących w Holandii.
W 2008r. pracowało w Holandii 32 425 osób
pochodzących z Niemiec, czyli o 17,4% więcej aniŜeli w 2007r. Przy czym liczba pracujących
Holendrów na terenie Niemiec w analizowanym okresie zmniejszyła się o 7,6% i wyniosła
10 260. Jako przyczynę wzrostu niemieckiej migracji zarobkowej do Holandii podaje się
m.in. atrakcyjność holenderskiego rynku pracy, cechującego się od lat najniŜszą stopą
bezrobocia w Europie, która w 2008r. wynosiła 2,8% (dla porównania w Niemczech ponad
7,3%). Wielu Niemców równieŜ przeprowadza się do Holandii, gdyŜ niŜsze są tam podatki,
ceny gruntów i gotowych domów.
Opracowano na podstawie informacji opublikowanej w Kölner Stadt-Anzeiger, 7.08. 2009r.
BJ – WPHI Kolonia
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 17
Informacje rynkowe i branŜowe w skrócie
Dostęp do niemieckiego rynku pracy
Rząd federalny przedłuŜył o kolejne dwa lata (do 30.04.2011) dostęp do rynku pracy dla
pracowników z państw członkowskich, które przystąpiły do Unii Europejskiej z dniem
1-go maja 2004r. (z wyjątkiem krajów, jak: Malta i Cypr). Korzysta w ten sposób z uzgodnień
przejściowych, które zostały wynegocjowane w umowach zawartych przed przystąpieniem
tych krajów do Unii Europejskiej. Niniejsze postanowienia umoŜliwiały w okresie dwóch
pierwszych lat po przystąpieniu do Unii Europejskiej, zastosowanie krajowych uzgodnień
odnośnie dostępu do niemieckiego rynku pracy. Następnie kraje członkowskie musiały
formalnie poinformować Komisję, czy znoszą okresowe regulacje i tym samym gwarantują
swobodę przepływu pracowników, czy teŜ chcą je zachować na okres maksymalnie
3 kolejnych lat. Z reguły kraje członkowskie powinny po 5 latach od przystąpienia do Unii
Europejskiej w pełni stosować prawo wspólnotowe. Dalsze wydłuŜenie okresu ograniczenia
dostępu do rynku pracy jest moŜliwe o kolejne dwa lata, w przypadku powaŜnych komplikacji
na krajowym rynku pracy lub zagroŜenia ich wystąpieniem. Wymaga to odpowiedniego
powiadomienia Komisji Europejskiej. Warunek zgody ze strony Komisji Europejskiej nie jest
jednak wymagany.
Okres obowiązywania regulacji przejściowych nie moŜe przekraczać 7 lat („Reguła 2+3+2”).
Rząd federalny uzasadnia zachowanie regulacji przejściowej na okres dalszych dwóch lat,
pojawieniem się utrudnień, czy teŜ zagroŜeń wystąpienia zwiększonego bezrobocia na rynku
pracy w całych Niemczech, czy teŜ w niektórych krajach związkowych. Zakłócenia na
niemieckim rynku pracy dotykają przede wszystkim grupy osób pozostających bez pracy
przez dłuŜszy czas i osób o niskich kwalifikacjach zawodowych oraz regiony wschodnich
Niemiec. Ponadto w branŜy budowlanej panuje lęk przed napływem taniej siły roboczej.
Oprócz Niemiec państwem, które postanowiło zastosować ograniczenia dostępu do rynku
pracy jest Austria. W Wielkiej Brytanii obowiązuje obligatoryjny system rejestracji
pracowników. Wolny dostęp do rynku pracy z dniem 1 maja 2009 wprowadziły Belgia
i Dania. Pomimo, Ŝe dostęp do niemieckiego rynku pracy jest jeszcze ograniczony, Polacy
mogą juŜ podejmować pracę pod pewnymi warunkami, na przykład, jako pracownicy goście,
w ramach umowy o dzieło, jako pracownicy sezonowi. I jeśli niemiecki pracodawca
zainteresowany jest wykwalifikowanym pracownikiem z Polski, urząd pracy moŜe wydać
pozwolenie na pracę. Warto wspomnieć, Ŝe od 1 stycznia 2009 r. wprowadzono
w Niemczech ułatwienia dla zatrudniania absolwentów szkół wyŜszych z państw, które
zostały przed 5-ma laty członkami UE. Zniesiono m.in. wymóg przeprowadzenia kontroli
w celu sprawdzenia, czy pracodawca nie był w stanie znaleźć pracownika niemieckiego bądź
z innego "starego" państwa UE. Okres przejściowego zatrudnienia, jako pracownik
sezonowy w niemieckim rolnictwie i leśnictwie, hotelarstwie i gastronomii, przetwórstwie
owoców i warzyw oraz w tartakach wydłuŜono z czterech do sześciu miesięcy w roku.
Źródło: Außenwirtschaft , aktuell, 7.08.2009r.
BJ – WPHI Kolonia
Realia niemieckiego rynku pracy
Utrzymujący się kryzys finansowo - gospodarczy oddziałuje w dalszym ciągu negatywnie na
rozwój niemieckich przedsiębiorstw, co pociąga za sobą skutki w postaci rosnącego
bezrobocia. Według ocen opublikowanych w BILD wynika, Ŝe liczba bezrobotnych
w Niemczech jest o wiele wyŜsza, aniŜeli podają to oficjalne instytucje państwowe. Eksperci
badający rynek pracy wskazują, Ŝe ponad 5 mln osób poszukuje obecnie pracy. Hilmar
Schneider z instytutu IZA w wywiadzie dla BILD podaje, Ŝe „aktualnie ponad 4,7 mln osób
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 18
Informacje rynkowe i branŜowe w skrócie
nie posiada miejsca pracy. Do tego naleŜy doliczyć jeszcze około 1 mln osób, które nie są
ujęte w statystykach Federalnego Urzędu Pracy”, a są w poszukiwaniu pracy. Natomiast
Guido Raddatz z Fundacji Gospodarki Rynkowej uwaŜa, Ŝe obecnie aŜ 5,2 mln osób jest
bezrobotnych, czyli 1,7 mln więcej, aniŜeli podają oficjalne statystyki. Federalny Urząd Pracy
podaje, Ŝe w lipcu liczba bezrobotnych wzrosła o 52 000 osób na 3,46 mln. Rodzi się
pytanie, dlaczego pomimo lekkiego przytłumienia kryzysu finansowo – gospodarczego,
a takŜe podawanych na wskroś optymistycznych danych przez Federalny Urząd Pracy,
rośnie stopa bezrobocia? Warto zwrócić uwagę, Ŝe w oficjalnej statystyce Federalnego
Urzędu Pracy nie ujmuje się szerokich rzesz bezrobotnych, np. nie zalicza się do statystyki
bezrobotnych, osób poszukujących pracy, które znajdują się pod opieką prywatnych centrów
dokształcania (ok. 200 000 osób). Ponadto osoby będące pod opieką landowych urzędów
pracy, dokształcające się w innych zawodach juŜ od lat nie są zaliczane, jako bezrobotni,
chociaŜ w rzeczywistości poszukują nowego miejsca pracy. Nieujęte są równieŜ osoby
zatrudnione w skróconym wymiarze czasu pracy. Wprowadzanie skróconego czasu
zapewne tylko na pewien czas wpłynie na utrzymanie miejsc pracy, jednak w przypadku
dalszej regresji gospodarczej zatrudnieni w ten sposób pracownicy zasilą rzesze kolejnych
bezrobotnych. Roland Döhrn z instytutu RWI w wywiadzie dla BILD wskazuje,
Ŝe upublicznianie optymistycznych danych o poprawie sytuacji na niemieckim rynku pracy
wydaje się być akcją propagandową, związaną z zbliŜającymi się we wrześniu wyborami
parlamentarnymi.
Opracowano na podstawie serwisu prasowego BILD-BUBDESAUSGABE z 01.08.2009r.
BJ – WPHI Kolonia
Szansa pracy dla polskich nauczycieli
Na podstawie wypowiedzi Heinza-Petera Meidingera, prezesa Związku Niemieckich
Pedagogów wynika, Ŝe z początkiem roku szkolnego zabraknie w Niemczech ponad 40 000
nauczycieli. W szczególności dotyczyć to będzie nauczycieli matematyki i fizyki oraz biologii
i chemii. Przyczyną tej sytuacji są niskie płace, w związku z tym adepci studiów
pedagogicznych z tychŜe dziedzin znajdują zatrudnienie w instytucjach gospodarczych,
otrzymując wynagrodzenie wyŜsze co najmniej drugie tyle. Rozwiązanie tego problemu widzi
H-P. Meidinger poprzez międzynarodową wymianę nauczycieli, tzn. niemieccy germaniści
mogliby podjąć pracę w krajach Europy Wschodniej (np. w Polsce), a wykwalifikowani
nauczyciele z tego regionu w Niemczech. Stwierdził, Ŝe z posiadanych informacji wynika, Ŝe
w tych krajach występuje nadwyŜka dobrze wykształconych i przygotowanych zawodowo
nauczycieli, którzy mogliby być zatrudnieni w niemieckim szkolnictwie. Klaus Klemm,
esseński analityk
i badacz niemieckiego rynku pracy zakomunikował, Ŝe niedobór
nauczycieli nie poprawi się do 2015r., zaś do roku 2020 wzrośnie do 46 000. Dostrzegając tą
sytuację rząd federalny wystosował apel do maturzystów, aby orientowali się na studia
pedagogiczne, gdyŜ w przyszłości liczyć mogą na pewne miejsca pracy.
Warto dodać, Ŝe problem niedoboru kwalifikowanych kadr dotyczy równieŜ całej gospodarki
niemieckiej. W dziedzinie nauk matematycznych, technicznych, przyrodniczych i informatyki
juŜ obecnie występuje niedobór rzędu 60 000 wysoko wykwalifikowanych pracowników.
Zachodzące zmiany strukturalne, jak i demograficzne jeszcze bardzie pogorszą sytuację na
niemieckim rynku pracy.
Opracowano na podstawie serwisu prasowego: Kölner Stadt-Anzeiger z 21.07.2009r.
BJ – WPHI Kolonia
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 19
Informacje rynkowe i branŜowe w skrócie
Niemieckie koncerny motoryzacyjne ekspandują do Algierii
Niemieckie koncerny motoryzacyjne, jak Daimler, Deutz i MAN Ferrostaal planują inwestycje
w zakresie produkcji pojazdów samochodowych i silników w Algierii. Na podstawie
wypowiedzi przedstawiciela koncernu MAN, ww. firmy oraz Rheinmetall i MTU
Friedrichhafen dla realizacji niniejszego przedsięwzięcia inwestycyjnego zawarły wstępną
umowę z rządem algierskim i spółką inwestycyjną Aabar z Zjednoczonych Emiratów
Arabskich. Planuje się roczną produkcję ok. 10 000 pojazdów samochodowych i silników
spalinowych. Udział kolońskiego koncernu Deutz sprowadza się do przekazania licencji na
produkcję silników spalinowych.
ZaangaŜowanie się koncernu Deutz ww. przedsięwzięciu
inwestycyjnym przyczyni się do zwiększenia kondycji finansowej koncernu oraz sprawdzenia
innowacyjnych rozwiązań w zakresie konstrukcji silników spalinowych na gruncie
afrykańskim.
Opracowano na podstawie serwisu prasowego: Kölne Stadt-Anzeiger , 11.08.2009r.
BJ – WPHI Kolonia
Promocja sprzedaŜy bezpośredniej produktów rolno – spoŜywczych
W narodowym planie strategicznym dot. wspierania i rozwoju krajowej infrastruktury agrarnej
w Niemczech do 2013 roku przyjęto, Ŝe sprzedaŜ bezpośrednia odgrywać będzie coraz to
większą rolę i przyczyniać się do generowania nowych miejsc pracy i poprawy finansowej
rolników. Pod pojęciem sprzedaŜy bezpośredniej rozumie się bezpośredni kontakt pomiędzy
wytwórcą a kupującym. Rolnicy i drobni przetwórcy oferują swoje produkty nieprzetworzone
lub juŜ przetworzone bezpośrednio konsumentom. SprzedaŜ bezpośrednia w Niemczech ma
juŜ w miarę ugruntowaną pozycję. Są to na przykład stoika wystawianych produktów w
gospodarstwach rolnych, na jarmarkach, w małych przydomowych sklepikach lub lokalach
utrzymywanych wspólnie przez kilku rolników, na cotygodniowych targowiskach ze
specjalnie do tego przystosowanych pojazdów. MoŜna na nich kupić od rolników niemal
wszystkie produkty rolno - spoŜywcze, tj. począwszy od mleka i nabiału, poprzez mięso,
wędliny, owoce, warzywa, zboŜe, mąkę, a skończywszy na dŜemach, likierach i winach.
Organizowane są równieŜ tzw. „otwarte drzwi u rolników”, w trakcie których moŜna
degustować oferowane produkty, zasięgać informacji nt. ich upraw, zbioru, przetwarzania, a
takŜe uzyskać konkretne przepisy kulinarne. Istnieje równieŜ moŜliwość samodzielnego
zbioru produktów u rolnika, np. truskawek, jabłek, itp. Aktualnie bezpośrednia sprzedaŜ
produktów rolnych rozwija się w kierunku produkcji i oferowania zdrowej Ŝywności
ekologicznej. Rozwój tego typu formy sprzedaŜy przynosi korzyści obu stronom. Dla rolników
– producentów jest to moŜliwość uzyskania dodatkowych dochodów, a takŜe poprawa
rentowności gospodarstw rolnych. Konsumentom daje moŜliwość zakupu dobrej, świeŜej i
smacznej Ŝywności z wiadomego pochodzenia. Do zalet tego typu formy sprzedaŜy moŜna
zaliczyć przede wszystkim: bliski kontakt z klientem, który umoŜliwia poznanie jego potrzeb i
oczekiwań, szybką reakcję na zmiany preferencji, niezakłócony przepływ informacji nt.
produktu, pełną kontrolę nad jego przepływem, moŜliwość uniknięcia marŜy handlowej przez
rolnika oraz uniezaleŜnienia się od pośredników.
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 20
Informacje rynkowe i branŜowe w skrócie
Tego typu punktów sprzedaŜy bezpośredniej w niemieckich gospodarstwach rolnych
występuje w granicach 30 000 do 40 000. Stanowi to ok. 8% udział w całkowitej liczbie
gospodarstw niemieckich. NajwyŜsze dochody z tego typu sprzedaŜy mają rolnicy, których
gospodarstwa rolne zlokalizowane są w pobliŜu duŜych aglomeracji miejskich. Na przykład w
Monachium tego typu produkty dostarczane są bezpośrednio do mieszkań. Celem promocji
tej formy sprzedaŜy rząd federalny zaplanował w budŜecie na 2009r. kwotę rzędu 700 mln
euro. Kwota ta zostanie wydana na poprawę struktury agrarnej, a takŜe szkoleń rolników.
W roku ubiegłym środki pomocowe z przeznaczeniem na promocję sprzedaŜy bezpośredniej
wyniosły aŜ 2,35 mld euro i pochodziły z budŜetów krajów związkowych i UE. Federalne
Ministerstwo Rolnictwa uwaŜa, Ŝe w ten sposób umacnia się kondycja finansowa
niemieckich rolników i ich rodzin. W Niemczech w tym sektorze zatrudnionych jest
ok. 1,2 mln osób, zaś ponad 728 000 pracuje we własnych gospodarstwach rolnych. Celem
zwiększenia potencjału ww. formy sprzedaŜy produktów rolnych jest tworzenie regionalnych
spółek rolniczych (od 30 do 50 rolników, zaopatrujących sieci sklepów spoŜywczych),
scentralizowanych sklepów rolników, a takŜe sprzedaŜ obwoźna, abonamentowa, wysyłkowa
i leasing. Działalność taka rozwija się z powodzeniem, jako pewna nisza regionalna,
w połączeniu z agroturystyką i kuchnią regionalną.
Opracowano na podstawie serwisu prasowego: Das Parlament, 27.07.2009r.BJ – WPHI
Kolonia
Wahania w niemieckim obrocie handlowym
Z opublikowanych przez Federalny Urząd Statystyki danych o niemieckim obrocie
handlowym za pierwsze 4 miesiące br. wynika, Ŝe nie we wszystkich branŜach – pomimo
kryzysu gospodarczego - odnotowano spadek eksportu. Na przykład branŜa farmaceutyczna
i przemysł lotniczy osiągnęły nieoczekiwanie dobre wyniki w wymianie handlowej
z zagranicą. I tak eksport farmaceutyków w porównaniu do identycznego okresu 2008r.
wzrósł o 9,7%, osiągając wartość 16,7 mld euro. Jeszcze lepsze wyniki uzyskała w eksporcie
grupa towarowa „pozostałe towary”, tj. samoloty, statki i rowery, gdzie eksport wzrósł
o 14,7% i zamknął się kwotą 12,1 mld euro. JednakŜe całkowita wartość niemieckiego
eksportu w tym okresie w porównaniu do pierwszych 4 miesięcy 2008r. zmniejszyła się
o 23,2% i osiągnęła wartość rzędu 262,7 mld euro. Najbardziej spadek eksportu odczuła
branŜa motoryzacyjna, gdzie eksport zmniejszył się o 42,7% i osiągnął wartość 23,7 mld
euro oraz elektroniczna spadek o 26,1%, osiągając wielkość 20,5 mld euro). W strukturze
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 21
Informacje rynkowe i branŜowe w skrócie
importu tendencja jest podobna jak w eksporcie. Jedynie znacząco, tj. o 30,7% obniŜył
się import ropy naftowej i gazu, osiągając wartość 18,9 mld euro.
Opracowano na podstawie serwisu prasowego: Kölner Stadt-Anzeiger, 24.07.2009.BJ –
WPHI Kolonia
Współpraca polskich i niemieckich przedsiębiorców
Konfederacja Pracodawców Polskich oraz Federalne Stowarzyszenie Gospodarcze Małych
i Średnich Przedsiębiorstw (BVMW) w Niemczech zawarły porozumienie dotyczące
zacieśnienia wzajemnej współpracy. Spotkanie, w którym udział wzięli: Dariusz Witkowski,
zastępca dyrektora generalnego KPP, Bodo Schwarz, dyrektor generalny BVMW, Karlheinz
Stoeckner, dyrektor Departamentu Handlu Zagranicznego na Europę Środkową i Wschodnią
BVMW oraz Steffen Braun, dyrektor przedstawicielstwa niemieckiej organizacji
w
Warszawie,
odbyło
się
7.
września
b.r.
w
siedzibie
KPP.
Obie strony zobowiązały się do podjęcia działań mających na celu wzajemne promowanie
stosunków partnerskich w sektorze przemysłu, handlu i usług, w celu zwiększenia inwestycji,
konkurencyjności
i
handlu
pomiędzy
członkami
poszczególnych
organizacji.
Zdaniem Dariusza Witkowskiego, zastępcy dyrektora generalnego KPP, wymiana ekspertów
zaplanowana w podpisanym porozumieniu zapewni właściwe projektowanie i wdraŜanie
programów dwustronnych, mających na celu zaspokojenie potrzeb polskich i niemieckich
gałęzi przemysłu, handlu i usług zarówno w sferach zarządzania, jak i w dziedzinie szkoleń
zawodowych. Ponadto obie organizacje zobowiązały się do rozszerzenia pomocy prawnej
i
administracyjnej
dla
członków
organizacji
drugiej
strony.
Federalne Stowarzyszenie Gospodarcze Małych i Średnich Przedsiębiorstw jest najsilniejszą
niemiecką organizacją małych i średnich przedsiębiorstw, zrzeszającą wspólnie ze swoimi
organizacjami partnerskimi ponad 150.000 firm, zatrudniających 4,3 milionów pracowników.
Celem działalności organizacji jest poprawa współpracy niemieckich przedsiębiorców na
forum krajowym i międzynarodowym oraz realizacja wspólnych interesów środowiska
biznesu z organizacjami pracodawców i przedsiębiorców.
śródło: www.kpp.org.pl
TS - WPHI Berlin
Polska rozbudowuje szczytową pozycję w handlu zagranicznym
Niemiec z Europą Wschodnią
Dziennik gospodarczy „Handelsblatt” podał w wydaniu z 26.08.09 bieŜące dane dotyczące
handlu zagranicznego Niemiec z krajami Europy Środkowo-Wschodniej. Według wyników za
pierwsze półrocze 2009 opublikowanych przez Stowarzyszenie Europy ŚrodkowoWschodniej (OMV, Ost- und Mitteleuropa Verein) Polska stała się najwaŜniejszym partnerem
handlowym Niemiec w tej części kontynentu. Niemiecki eksport do Polski zmalał co prawda
o prawie jedną czwartą, jednkaŜe wartość obrotów handlowych nie spadła tak radykalnie, jak
w przypadku innych krajów regionu. Wartość niemieckiego eksportu do Polski wyniosła
w pierwszym półroczu b.r. 15,3 miliardów Euro. O 15,6 procent zmalała wartość
niemieckiego importu z Polski, osiągając kwotę 11,1 miliardów Euro. Mimo spadku Polska
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 22
Informacje rynkowe i branŜowe w skrócie
wspięła się z duŜym wyprzedzeniem na szczytową pozycję jako najwaŜniejszy partner
handlowy Niemiec w gronie wschodnich sąsiadów. Na drugim miejscu plasują się Czechy,
przed Rosją, która zeszła na trzecią pozycję.
W porównaniu z równoległym okresem ubiegłego roku niemiecki eksport do Europy
Wschodniej zmalał w sumie o 29,6 procent. W tym samym okresie Niemcy sprowadziły
z krajów Europy Środkowo-Wschodniej 17 procent mniej towarów i usług niŜ w roku
poprzednim. Wartość wymiany handlowej z Rosją zmalała o 38,9 procent, obroty z Ukrainą
spadły o 48,8 procent.
Eksperci twierdzą, Ŝe załamanie obrotów handlowych z Rosją jest częściowo wynikiem
spadku cen za ropę i gaz. W pierwszym półroczu Niemcy sprowadziły z Rosji o wiele mniej
gazu niŜ w latach poprzednich. Cytowane liczby wskazują poza tym na drastyczne
zastopowanie w gospodarce rosyjskiej, które doprowadziło do silnego zmniejszenia
zamówień w Niemczech – brzmi w komentarzach. Wartość anulowanych zleceń, na które
rosyjcy kontrahenci dokonali juŜ u niemieckich partnerów częściowych przedpłat, osiągnęła
prawie 5 miliardów euro.
Źródło: Dziennik Handelsblatt, 26.08.2009
AZ – WPHI Berlin /KM
Nowe regulacje niemieckie w zakresie państwowych ubezpieczeń
kredytów eksportowych w handlu z krajami UE i OECD
Trudności niemieckich eksporterów z pozyskaniem krótkoterminowych zabezpieczeń
kredytów eksportowych w prywatnych firmach ubezpieczeniowych, spowodowały
wystąpienie rządu federalnego do Komisji Europejskiej o moŜliwość finansowania tego typu
ubezpieczeń ze środków państwowych – ubezpieczenia Hermesa. Komisja Europejska
przychyliła się do wniosku niemieckiego, zezwalając na stosowanie do końca 2010 roku
zabezpieczeń Hermes takŜe w przypadku kredytów krótkoterminowych. Decyzja ta, przyjęta
przychylnie zwłaszcza przez niemieckich eksporterów sektora MSP, słuŜyć będzie stabilizacji
i rozwojowi niemieckiego eksportu na rynki, na których pozyskanie środków finansowych
z prywatnych instytucji kredytowych jest utrudnione.
W 2008 roku ubezpieczeniami Hermes objęto 2,1 % ogółu niemieckiego eksportu. Wartość
zabezpieczeń eksportu Hermes do krajów UE wyniosła ok. 796 mln EUR (w 2007 – ok. 315
mln EUR).
Źródło: Informacja prasowa Federalnego Ministerstwa Gospodarki i Technologii z dnia
6.08.2009 r. oraz Sprawozdanie Hermes za 2008 rok.
JT - WPHI Berlin
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 23
Informacje rynkowe i branŜowe w skrócie
Lista wspólników w niemieckiej Sp. z o.o.
Kancelaria prawna TIGGES z siedzibą w Düsseldorfie w swoim lipcowym biuletynie (GmbHJus-Letter) opublikowała nowe regulacje prawne w ustawie o modernizacji prawa spółek
z ograniczoną odpowiedzialnością i zwalczaniu naduŜyć („Gesetz zur Modernisierung
des GmbH-Rechts und zur Bekämpfung von Missbräuchen-MoMiG)”dotyczących głównie
listy wspólników w tego rodzaju spółce. Nowa regulacja w/w ustawie zasadniczo zmieniła
rolę listy wspólników, uregulowaną dotychczas w § 40 ustawy o prawie sp. z o.o.
Obecnie obowiązuje domniemanie prawne niewzruszalne, nakazujące przyjąć za prawdziwe,
Ŝe wspólnik wpisany na listę wspólników jest udziałowcem w spółce, równieŜ w razie
rozbieŜności między stanem prawnym a zaistniałym stanem faktycznym.
Zgodnie z nową regulacją zwartą w § 16 ust. 1 ustawy o prawie sp. z o.o. w przyszłości
wspólnikiem nie będzie juŜ osoba zgłoszona w spółce w rozumieniu przepisów starego
prawa, lecz osoba wpisana na listę wspólników w rejestrze handlowym. Oznacza to, Ŝe nie
tylko prawo głosu ale takŜe wszystkie inne prawa, jak np.: prawo do udziału w zyskach,
prawo udziału w zgromadzeniu wspólników, prawo do informacji, prawo do złoŜenia
sprzeciwu i protestu przysługują tylko temu wspólnikowi, który jest wpisany na listę
wspólników w rejestrze handlowym.
Spółka jest zobowiązana zaprosić na zgromadzenie wspólników jedynie tych wspólników,
którzy widnieją na liście w rejestrze handlowym.
Ponadto dokonanie wpisu wspólnika na listę wspólników moŜe słuŜyć jako podstawa fikcji
prawnej. Według nowej regulacji ustawy (MoMiG) moŜliwe jest nabycie udziału w sp. z o.o.
w dobrej wierze od wspólnika wpisanego na listę wspólników pomimo, iŜ nie jest on
faktycznie osobą uprawioną. Jest to moŜliwe pod warunkiem, Ŝe nieuprawniony jest wpisany
na listę wspólników co najmniej przez okres 3 lat.
JeŜeli przy dokonywaniu zmian w liście wspólników nie współdziałał notariusz, to do
przedłoŜenia aktualnej listy wspólników w rejestrze handlowym zobowiązany jest prezes
spółki. Przy tym nie jest istotne, z jakiego powodu nastąpiła zmiana wpisu w składzie
wspólników.
Przy zawinionym niepoprawnym sporządzeniu listy wspólników, wspólnicy ponoszą
odpowiedzialność odszkodowawczą nie tylko jak dotychczas wobec wierzycieli spółki, lecz
takŜe wobec tych, których udziały się zmieniły, a więc takŜe wobec nabywców
i sprzedających. W związku z odpowiedzialnością za szkody powstałe przy zawinionym,
niepoprawnym, czy teŜ spóźnionym sporządzeniu listy wspólników, odpowiedzialność
osobista wspólników została znacząco rozszerzona.
W związku ze zmianami w skutkach prawnych, które dotyczą wpisu wspólników na listę
wspólników, stare listy wspólników powinny zostać moŜliwe szybko zaktualizowane.
Przy tym naleŜy uwzględnić, Ŝe zgodnie z nowo wprowadzoną regulacją w ustawie MoMiG,
naleŜy wymienić liczbę i wartości udziałów wspólników.
Źródło: GmbH-Jus-Letter, Tigges , Rechtsanwälte, Juli 2009, Dusseldorf.
BJ – WPHI Kolonia
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 24
Informacje rynkowe i branŜowe w skrócie
Numer identyfikacyjny EORI dla firm niemieckich
Na podstawie Rozporządzenie Komisji Europejskiej nr 312/2009 z 16.04.2009r.
od 1 listopada 2009r. w Unii Europejskiej, a więc i w Niemczech zostanie wprowadzony
Wspólnotowy System Rejestracji i Identyfikacji Podmiotów Gospodarczych. Podmioty
uczestniczące w obrotach towarowych z krajami trzecimi muszą posiadać nowy numer
identyfikacyjny EORI (tzn. Economic Operators Refistration and Indetification Number),
składający się oznaczenia państwa i numeru celnego, np. DE1234567. Przedsiębiorcy będą
podlegali tylko jednokrotnej rejestracji w ww. systemie i tylko raz zostanie nadany unikalny
numer. Komisja Europejska chce zastąpić dotychczasowe krajowe numery celne
przedsiębiorstw i ujednolicić je nowym numerem EORI. Głównym celem tego systemu jest
przyspieszenie załatwiania formalności i operacji celnych przez przedsiębiorców i osoby
fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, uczestniczące w czynnościach celnych.
Muszą oni posługiwać się tym jednym, uznawanym na obszarze całej UE numerem we
wszystkich transakcjach i czynnościach celnych na obszarze UE, przy których wymagany
jest ich identyfikator. Niemieccy przedsiębiorcy powinni zarejestrować się do 1 listopada
2009r. w systemie krajowym właściwym ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę
wnioskodawcy albo według miejsca, w którym dokonywana jest pierwsza czynność
wymagająca posłuŜenia się numerem EORI. Podmiotom krajowym, które aktywnie
uczestniczą w obrotach towarowych z krajami trzecimi i których dane identyfikacyjne są juŜ
znane na podstawie ich dotychczasowych kontaktów z administracją celną, zostaje
automatycznie nadany numer EORI.
Opracowano na podstawie informacji opublikowanej w Die Wirtschaft Juli/August 2009r.
BJ – WPHI Kolonia
Blisko 80 mln zł na wsparcie inwestorów i eksporterów
Ministerstwo Gospodarki przeznaczy w latach 2009-2015 prawie 78 mln zł na wsparcie sieci
centrów obsługi inwestorów i eksporterów (COIE). Głównym zadaniem COIE będzie
ułatwienie polskim i zagranicznym przedsiębiorcom dostępu do profesjonalnej
i kompleksowej informacji w zakresie eksportu i inwestycji.
Wsparcia merytorycznego przy obsłudze przedsiębiorców udzielą centrom Wydziały
Promocji Handlu i Inwestycji Ambasad i Konsulatów RP (WPHI). Firmy lub organizacje
przedsiębiorców zainteresowane korzystaniem z usług COIE będą miały moŜliwość
swobodnego wyboru centrum, niezaleŜnie od miejsca prowadzenia działalności
gospodarczej. Decyzję o lokalizacji COIE podejmą urzędy marszałkowskie.
***
W dniu 3 sierpnia 2009 roku weszła w Ŝycie Decyzja Ministra Gospodarki w sprawie
przyznania dofinansowania dla projektu systemowego pt.: „Sieć Centrów Obsługi Inwestorów
i Eksporterów (COIE)”, realizowanego w ramach Poddziałania 6.2.1 Wsparcie dla sieci
centrów obsługi inwestorów i eksporterów Programu Operacyjnego Innowacyjna
Gospodarka, 2007-2013.
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 25
Informacje rynkowe i branŜowe w skrócie
Poddziałanie 6.2.1 Wsparcie dla sieci centrów obsługi inwestorów i eksporterów (COIE)
Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (POIG) jest realizowane w ramach VI osi
priorytetowej Polska gospodarka na rynku międzynarodowym, Programu Operacyjnego
Innowacyjna Gospodarka, lata 2007-2013. Beneficjentem Poddziałania jest Departament
Instrumentów Wsparcia Ministerstwa Gospodarki. BudŜet Poddziałania w latach 2009-2015
wynosi 77,8 mln PLN.
Za cel ogólny projektu przyjęto wzrost poziomu umiędzynarodowienia polskich firm, poprzez
ułatwienie przedsiębiorcom, a takŜe organizacjom zrzeszającym przedsiębiorców, dostępu
do kompleksowych, wysokiej jakości i nieodpłatnych usług informacyjnych w zakresie
niezbędnym do planowania, organizowania i realizacji eksportu i/lub inwestycji poza
granicami Polski.
Cel ten obejmuje takŜe działanie na rzecz zwiększania poziomu inwestycji zagranicznych
w Polsce, poprzez ułatwienie potencjalnym inwestorom zagranicznym dostępu do informacji
o warunkach podejmowania działalności gospodarczej w Polsce i instrumentach wsparcia
rozwoju
przedsiębiorczości,
w
tym
zachętach
inwestycyjnych.
Bezpośrednio wsparcie otrzymają COIE, które funkcjonować będą w strukturach Urzędów
Marszałkowskich, bądź innych jednostkach wybranych przez Urzędy Marszałkowskie
do realizacji zadania, zgodnie z obowiązującymi uregulowaniami. Natomiast, ostateczną
grupę docelową projektu stanowią:
•
w obszarze usługi pro-eksport (obejmującej bezpłatne usługi o charakterze
informacyjnym w zakresie prowadzenia działalności eksportowej i inwestycyjnej poza granicę
kraju) wszyscy przedsiębiorcy, reprezentujący róŜne branŜe, mający siedzibę na terenie
Rzeczpospolitej Polskiej, a w przypadku osób fizycznych, posiadający miejsce zamieszkania
na terenie RP,
• w obszarze usługi pro-biz (obejmującej bezpłatne usługi o charakterze informacyjnym
w obszarze przyciągania do Polski inwestorów zagranicznych) wszyscy inwestorzy
zagraniczni, zainteresowani prowadzeniem działalności gospodarczej w Polsce.
Celem działalności COIE jest tworzenie warunków dla podejmowania bądź wzrostu
aktywności małych (i mikro) przedsiębiorstw na rynkach międzynarodowych oraz dalszy
rozwój eksportu przez przedsiębiorstwa średniej wielkości. DuŜe przedsiębiorstwa takŜe
mają moŜliwość skorzystania z usługi COIE.
Merytoryczne wsparcie dla COIE stanowić będą Wydziały Promocji Handlu i Inwestycji
Ambasad i Konsulatów RP (WPHI) współpracujące z COIE przy obsłudze przedsiębiorców.
Projekt zakłada, Ŝe jego realizacja wpłynie na:
• podniesienia stopnia koncentracji informacji o rynkach zagranicznych,
•
wzrost dostępności do nieodpłatnych usług informacyjnych w zakresie eksportu
i inwestycji,
•
zmniejszenie kosztów wejścia przedsiębiorstwa na rynki zagraniczne,
•
wzrost poziomu umiędzynarodowienia działalności gospodarczej przedsiębiorstw i wzrost
konkurencyjności ich oferty eksportowo-inwestycyjnej,
•
ułatwienie inwestorom zagranicznym dostępu do informacji o warunkach podejmowania
działalności gospodarczej w Polsce i instrumentach wsparcia rozwoju przedsiębiorczości,
w tym zachętach inwestycyjnych.
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 26
Informacje rynkowe i branŜowe w skrócie
Przedsiębiorcy zainteresowani korzystaniem z usług informacyjnych będą mieli moŜliwość
swobodnego wyboru COIE, niezaleŜnie od miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.
Źródło: serwis prasowy MG
TS/ WPHI Berlin
Pomoc niemieckich kolegów dla polskiego winiarza
Niemiecki dziennik regionalny „Trierischer Volksfreund“ z Nadrenii-Palatynatu donosi o
tragedii polskiego winiarza Andrzeja Greszty. W wyniku poŜaru, który przed czterema
tygodniami wybuchł w śródmieściu miasteczka Kröv, w którym osiedlił się Anrzej Greszta,
winiarz z Polski utracił prawie cały majątek. Ofiarą ognia padły meble, ale takŜe setki butelek
wina. Całkowicie spłonęła baza danych adresowych klientów winnicy Greszty, etykiety oraz
inne waŜne dokumenty, które były podstawą działalności winiarza.
W obliczu tragedii ogromną pomoc i wsparcie okazują niemieccy sąsiedzi i koledzy po fachu
z okolicznych winnic. W ubiegły weekend niemieccy koledzy winiarze zorganizowali stoisko
w ramach festynu miejskiego, na którym oferowano uratowane wina Andrzeja Greszty.
Chętnych do zakupu nie brakowało. Ponadto ogłoszono apel z prośbą o pomoc w formie
datków. Pobliska winnica Staffelter Hof umoŜliwi polskiemu winiarzowi przeróbkę plonu z
bieŜącego sezonu, a inni winiarze udostępnią pomieszczenia do przechowywania butelek.
Władze miasteczka udostępniły Andrzejowi Greszcie mieszkanie, w którym winiarz
zamieszkał nieodpłatnie.
Stare przysłowie mówi, Ŝe prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie. Mimo tragedii, która
go spotkała, Kröv okazuje się dla Greszty miejscem przyjaznym – niemieccy sąsiedzi i
koledzy cenią zapał i wysiłek ich polskiego przyjaciela, a ich pomoc to najlepsza motywacja
w zaistniałej sytuacji.
Źródło: www.volksfreund.de
TS –WPHI Berlin / KM
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 27
Zapowiedzi imprez promocyjny
Seminarium gospodarcze „Odnawialne źródła energii w Polsce
– potencjał oraz szanse rozwojowe”, Düsseldorf, 15.09.2009
W dniu 15 września 2009r. w godz. 15.00 – 18.00 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji
Konsulatu Generalnego RP w Kolonii wspólnie z Sejmikiem Pólnocnej Nadrenii – Westfalii i
Polsko – Niemieckim Stowarzyszeniem Düsseldorf organizuje seminarium informacyjno promocyjne pod hasłem „Odnawialne źródła energii w Polsce – potencjał oraz szanse
rozwojowe” poświęcone promocji polskiego rynku energii odnawialnej w Północnej Nadrenii
– Westfalii. Seminarium odbędzie się w Landtag Düsseldorf, Platz des Landtags 1 (Raum E1
D05), 40221 Düsseldorf. Głównym celem organizowanego seminarium jest stworzenie
platformy wymiany doświadczeń i wiedzy z zakresu wykorzystywania energii z odnawialnych
źródeł energii w Polsce. W trakcie imprezy promocyjnej zaprezentowany zostanie potencjał
polskiego rynku energii odnawialnej oraz doświadczenia z działalności gospodarczej
niemieckich inwestorów na rynku energii odnawialnej w Polsce.
Osoba kontaktowa w WPHI KG RP Kolonia:
Bronisław Jaworski – I sekretarz, konsul
Tel.+49 221 349929, Fax:+49 221 349910,
e-mail:bronisł[email protected]
Forum Polskich Przedsiębiorców Kolonia, 24.09. 2009
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Konsulatu Generalnego RP w Kolonii zaprasza na
kolejne spotkanie z cyklu: "Forum Polskich Przedsiębiorców w Niemczech„.
Forum przeznaczone jest dla polskich przedsiębiorców działających w Niemczech oraz
Polaków zainteresowanych działalnością gospodarczą w tym kraju. Edycja tego Forum
poświęcona będzie tematyce ściągania naleŜności, sposobów zdobywania zleceń na rynku
niemieckim przez polskie firmy usługowe oraz przykładom z działalności i doświadczeń
polskich podmiotów gospodarczych w Niemczech. Forum odbędzie się w czwartek 24
września 2009 r . w godz. 18.00 – 20.30 w siedzibie Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji
KG RP w Kolonii, An der Alteburger Mühle 6, 50968 Köln.
Osoba kontaktowa w WPHI KG RP Kolonia:
Bronisław Jaworski – I sekretarz, konsul
Tel.+49 221 349929, Fax:+49 221 349910,
e-mail:bronisł[email protected]
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 28
Zapowiedzi imprez promocyjny
Expo Real 2009 - XII Międzynarodowe Targi
Nieruchomości Inwestycyjnych,
Monachium 5-7.10.2009
Targi EXPO REAL zdobyły sobie niekwestionowaną pozycję jednego z liderów targów
inwestycyjnych na świecie, a ich dynamika rozwoju jest niespotykana w całej branŜy
targowej. Impreza ta cieszy się ogromnym i rosnącym zainteresowaniem całej branŜy
nieruchomości. Na ubiegłorocznej edycji targów EXPO REAL mimo głębokiego kryzysu w
branŜy nieruchomości zanotowano przyrost ilości odwiedzających (247878 osób, w tym 7500
spoza Niemiec). W ostatniej edycji targów udział wzięło 1856 wystawców z 46 krajów (487
wystawców zagranicznych).
Polska jest tradycyjnie juŜ znaczącym partnerem w targach EXPO REAL. W 2008 r. Polska
zajęła 4 miejsce pod względem ilości wystawców (35) i 8 miejsce pod względem liczby
odwiedzających (559). Wśród polskich wystawców w tegorocznej edycji targów po raz
pierwszy pojawi się stoisko informacyjne Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady
RP w Berlinie.
Targi objęte są całkowicie systemem rejestracji i przeznaczone wyłącznie dla
specjalistów z branŜy.
Oferta tematyczna targów EXPO REAL 2009 obejmuje :
• Pośrednictwo i doradztwo w obrocie nieruchomościami inwestycyjnymi
• Zarządzanie nieruchomościami
• Finansowanie inwestycji
• Nieruchomości przeznaczone pod inwestycje
• Projektowanie i realizacja inwestycji
• Budownictwo
• Facility Management
• Usługi bankowe i leasingowe
• Technologie przekazywania informacji
• Prasa i związki branŜowe
• Systemy szkoleń
Podmiotami obecnymi na EXPO REAL (równieŜ jako odwiedzający) są:
• Właściciele i pośrednicy nieruchomości
• Miasta i regiony
• Deweloperzy
• Strefy ekonomiczne
• Firmy doradcze
• Firmy zarządzające nieruchomościami
• Firmy budowlane
• Kancelarie prawne
• InŜynierowie i architekci
• Fundusze inwestycyjne
• Banki i fundusze leasingowe
• Firmy ubezpieczeniowe
• Kasy budowlane
• MenadŜerowie do spraw doradztwa i zarządzania
• Informatycy
• Dziennikarze i przedstawiciele stowarzyszeń branŜowych
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 29
Zapowiedzi imprez promocyjny
Więcej informacji o targach moŜna uzyskać na stronach:
www.targiwmonachium.pl
www.exporeal.net
Osoba do kontaktu w WPHI Berlin:
Tomasz Salomon, Radca
[email protected]
Seminarium Gospodarcze „Polska - wyzwania i perspektywy
zarządzania zasobami osobowymi”, Düsseldorf , 6.10.2009
- impreza promocyjna WPHI KG RP Kolonia wspólnie z Związkiem Handlu Zagranicznego
Północnej Nadrenii-Westfalii, PNW Europa i Krajowym Stowarzyszeniem Związków
Pracodawców PNW
W dniu 6 października 2009r. w godz. 14.30 – 17.30 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji
Konsulatu Generalnego RP w Kolonii wspólnie z Krajowym Stowarzyszeniem Związków
Pracodawców PNW, NRW Europa i Związkiem Handlu Zagranicznego Północnej Nadrenii Westfalii organizuje seminarium gospodarcze pod hasłem „Polska - wyzwania i perspektywy
zarządzania zasobami osobowymi”. Polska – rozpoznać i wykorzystać szanse oraz
prezentacja Górnego Śląska i SSE. Odbędzie się ono w siedzibie Landesvereinigung der
Arbeitgeberverbände NRW,
Uerdinger Strasse 58‐62, 40474 Düsseldorf. Seminarium skierowane jest do niemieckich
instytucji i firm zainteresowanych rynkiem polskim, w tym inwestycjami i współpracą z
polskimi podmiotami gospodarczymi. W trakcie imprezy promocyjnej zostaną
zaprezentowane warunki ramowe dla działania firm niemieckich na rynku polskim, formy
wspierania ze środków publicznych, polskie prawo pracy w praktyce oraz doświadczenia z
działalności na rynku polskim i niemieckim.
Osoby kontaktowe:
Kristel Degener
Landesvereinigung der Arbeitgeberverbände NRW
Uerdinger Strasse 58 – 62
40474 Düsseldorf
Tel.: 0211- 4573-238, E-Mail:[email protected] .
Andreas Mühlenberg
Geschäftsführer
Aussenhandelsverband Nirdrhein-Westfalen e.V.
Achenbachstrasse 28
40237 Düsseldorf
Tel.0211-6690828, Fax.6690830, E-Mail:[email protected]
Osoba kontaktowa w WPHI KG RP Kolonia:
Bronisław Jaworski – I sekretarz, konsul
Tel.+49 221 349929, Fax:+49 221 349910,
e-mail:bronisł[email protected]
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 30
Zapowiedzi imprez promocyjny
VI POLSKO-SAKSOŃSKIE FORUM GOSPODARCZE
Zamek Czocha w Leśnej, 8-9.10.2009
Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, Ministerstwo Gospodarki RP oraz
Saksońskie Ministerstwo Gospodarki i Pracy mają zaszczyt zaprosić na VI POLSKOSAKSOŃSKIE FORUM GOSPODARCZE, które odbędzie się w Zamku Czocha w Leśnej
w dniu 8-9 października 2009 r.
Szósta edycja Polsko-Saksońskiego Forum Gospodarczego jest kontynuacją poprzednich,
uwieńczonych sukcesem forów, odbywających się z inicjatywy ministrów gospodarki Polski
i Niemiec. W tym roku organizatorem Forum jest Urząd Marszałkowski Województwa
Dolnośląskiego oraz Ministerstwo Gospodarki RP.
Głównym celem wspólnych przedsięwzięć jest tworzenie transgranicznych sieci kontaktów
i powiązań w kaŜdej dziedzinie gospodarki. Działania te przyczyniają się do wzrostu
potencjału rozwojowego przedsiębiorstw zarówno polskich, jak i saksońskich, tym samym do
podniesienia ich konkurencyjności na rynku światowym.
Tegoroczna edycja Forum poświęcona jest branŜy energetycznej. Tematyka ta pogłębiona
zostanie podczas bloków tematycznych poświęconych oszczędności energetycznej oraz
odnawialnym źródłom energii. W ciągu ostatnich 30 lat zuŜycie energii wzrosło 2,5-krotnie.
Światowa Rada Energetyki szacuje, iŜ w najbliŜszych latach zuŜycie to wzrośnie o kolejne
50%, co moŜe – przy takim stopniu zuŜycia energii – stać się powodem wyczerpania
zasobów ropy naftowej i gazu oraz powaŜnego kryzysu energetycznego w najbliŜszych
latach.
Alternatywą w tej sytuacji jest wykorzystanie niekonwencjonalnych źródeł energii. W dalszym
ciągu bardzo odczuwalny jest brak prawidłowych i skutecznych mechanizmów wspierania
zastosowania OZE, a mechanizmy istniejące są juŜ niewystarczające. Coraz bardziej takŜe
uwidacznia się potrzeba dokonania gruntownej analizy tych mechanizmów oraz regulacji
prawnych w celu opracowania i zaproponowania skuteczniejszych metod działania.
Godne uwagi i pełne sukcesów są dotychczasowe doświadczenia Saksonii i Polski
w zakresie korzystnej dla obu stron, transgranicznej strategicznej współpracy. Sposoby jej
wspierania i rozwoju w zakresie branŜy energetycznej będą tematem dyskusji podczas
zaplanowanego Forum.
Osoba do kontaktu w WPHI Berlin:
Tomasz Salomon, Radca
[email protected]
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 31
Zapowiedzi imprez promocyjny
„W 20 lat od upadku muru berlińskiego,
w 20-tą rocznicę wolnych wyborów w Polsce wspólnie w centrum Europy tworzymy przyszłość”
Berlin, 14.10.2009
Jubileuszowa impreza promocyjna 14 października 2009
Berlin, Foyer der Hauptverwaltung der Berliner Wasserbetriebe
Neue Jüdenstrasse 1
10179 Berlin
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Berlinie informuje, Ŝe w dniu 14
października br. w Berlinie odbędzie się jubileuszowa impreza promocyjna organizowana we
współpracy z Naczelnym Zrzeszeniem ds. Rozbudowy Infrastruktury w Nowych Krajach
Związkowych INFRANEU.
Wpływ na taki charakter imprezy mają rocznice waŜnych wydarzeń w historii Polski i
Niemiec , a dodatkowo kolejny jubileusz – 15-ta rocznica powstania INFRANEU.
Stąd tegoroczna impreza promocyjna INFRANEU odbywa się pod hasłem „ W 20 lat od
upadku muru berlińskiego, w 20-tą rocznicę wolnych wyborów w Polsce – wspólnie w
centrum Europy tworzymy przyszłość”” i jest ukierunkowana na „intensyfikację współpracy z
Polską – stąd polskie akcenty w tej imprezie. Planuje się, Ŝe w imprezie weźmie udział ok.
300 osób reprezentujących środowiska gospodarcze, polityczne, naukowe, samorządowe
oraz kulturalne Berlina i Brandenburgii oraz innych landów w Niemczech Wschodnich.
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Berlinie jest współorganizatorem tej
imprezy.
W ramach polskiego udziału planujemy organizację stoisk informacyjnych: WPHI - na którym
będą prezentowane materiały promocyjne MG i PAIiZ, oraz Polskiej Organizacji Turystycznej
.
Niespodzianka
Atrakcję wieczoru będą stanowiły polskie akcenty kulturalne.
Osoba kontaktowa w WPHI:
dr Adam Zaborowski
Radca w Wydziale Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Berlinie
[email protected]
Tel. 030 / 206 226 717
Fax. 030/206226730
REHACARE - Międzynarodowe Targi dla osób
niepełnosprawnych i wymagających opieki,
Düsseldorf , 14–17.10.2009
Międzynarodowe Targi REHACARE są wiodącymi na arenie międzynarodowej targami
specjalistycznymi w branŜy rehabilitacji i opieki nad osobami niesprawnymi. W dniach 14-17
października 2009r. w Düsseldorfie odbędzie się kolejna edycja targów REHACARE
International. W trakcie ich prezentuje się innowacyjna technika rehabilitacyjna, wyroby
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 32
Zapowiedzi imprez promocyjny
tekstylne, środki pomocnicze i usługi specjalistyczne z całego świata. Targi REHACARE
oferują najbardziej aktualne informacje i pełny przegląd tego sektora, zarówno poprzez
wizualne prezentacje eksponatów targowych jak i seminaria tematyczne, konferencje i
kongresy. W tegorocznej edycji REHACARE uczestniczyć będzie ponad 800 wystawców z
31 krajów i odwiedzi je ponad 50 000 osób, z tego 75% stanowić będą fachowcy branŜowi.
Na powierzchni 30 000 m2 wystawcy zaprezentują swoje najnowsze produkty przeznaczone
dla osób niepełnosprawnych i placówek rehabilitacyjnych. Targi stanowią niepowtarzalną
platformę do nawiązywania kontaktów handlowych i kooperacyjnych dla ekspertów,
decydentów,
specjalistów
handlowych,
multiplikatorów
i
oczywiście
samych
niepełnosprawnych i ich opiekunów. Tegorocznym targom towarzyszy konkurs Rehacare
Design Award 2009/2010. KaŜdy wystawca moŜe zgłosić do konkursu swój produkt w jednej
z ośmiu kategorii. Międzynarodowe jury, oceniać będzie produkty pod względem
atrakcyjności i kreatywności rozwiązania i przyznawać będzie nagrody Rehacare Design
Award: Good Design oraz Rehacare Design Award: Best Design. Szczegółowych informacji
nt. niniejszej imprezy wystawienniczej uzyskać moŜna pod adresem internetowym targów
www.rehacare.de oraz www.as-messe.pl.
W w/w targach uczestniczyć będzie, jak co roku kilkanaście firm z Polski, które wystawią całą
paletę innowacyjnych produktów i otwarte będą na nawiązanie kontaktów handlowych i
kooperacyjnych.
Osoba kontaktowa w WPHI KG RP Kolonia:
Bronisław Jaworski – I sekretarz, konsul
Tel.+49 221 349929, Fax:+49 221 349910,
e-mail:bronisł[email protected]
Konferencja „Polska – 5 lat doświadczeń w UE”,
Hanower, 14.10.2009
Grupa robocza „Europa Środkowo-Wschodnia”
Izby Przemysłowo-Handlowej w Hanowerze
14.10.2009 | godz. 18.00 | Nowy Ratusz w Hanowerze
W środę, 14 października 2009 roku, o godz. 18.00 we współpracy z władzami miasta
Hanower, w historycznej Sali Hodlera Nowego Ratuszu odbędzie się konferencja nt. Polska
– 5 lat doświadczeń w UE. Spotkanie rozpoczyna cykl Polskich Dni w Ratuszu - „Polska
wita!”, rozpoczynających się 15 .09.2009.
Zwiedzanie Ratusza
Przed rozpoczęciem spotkania oferujemy zainteresowanym krótkie oprowadzenie po
Nowym Ratuszu. Początek: godz.17.20, Miejsce spotkania: holu Nowego Ratusza
Program konferencji:
Powitanie:
Stephan Weil, Nadburmistrz Hanoweru
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 33
Zapowiedzi imprez promocyjny
Powitanie:
Dr Wilfried Prewo, Dyrektor Generalny IHK w Hanowerze
Powitanie:
Andrzej Osiak, Konsul Generalny RP w Hamburgu
Wykład:
Rozwój stosunków gospodarczych Polska – Niemcy – UE
Dr Jacek Robak, 1 Radca, Kierownik Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji
Ambasady RP w Berlinie, Berlin
Wykład:
Wpływ dotacji Unii Europejskiej na polepszenie sytuacji gospodarczej i infrastruktury w
Polsce
Janusz Andrzej Dwornicki, Jard, Sp. z o. o., Sieradz
Z doświadczeń prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce i RFN
17 lat w Polsce – historia sukcesu
Roland Frobel, Prezes, Dirk Rossmann GmbH, Isernhagen
Działalność dolnosaksońskiego przedsiębiorstwa w Polsce
Hanns-E. Zülch, Prezes, Zuelch Industrial Coating GmbH, Osterode/Harz
Działalność polskiego przedsiębiorstwa w Niemczech
Małgorzata Olszewska, Z-ca Dyrektora SOLARIS Deutschland GmbH, Berlin
Przyjęcie ze specjałami kuchni polskiej
BliŜsze informacje i zgłoszenia:
Joachim Thannhäuser
I Sekretarz Ambasady
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji
Ambasady RP w Berlinie
Leipziger Platz 2
10117 Berlin
e-mail:[email protected]
www.berlin.trade.gov.pl
lub
Reinhard Wagner
Länderreferent Mittel- und Osteuropa, GUS
Industrie- und Handelskammer Hannover- Abteilung International
Schiffgraben 49. 30175 Hannover
E-Mail: [email protected]
Internet: http://www.hannover.ihk.de
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 34
Zapowiedzi imprez promocyjny
Konferencja i giełda kooperacyjna przedstawicieli
handlowych, Hanower , 30.10.2009
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji w Berlinie zaprasza polskie firmy poszukujące
moŜliwości sprzedaŜy swoich towarów na rynku niemieckim do udziału w giełdzie
kooperacyjnej, która odbędzie się w dniu 30.10.2009 r. w godzinach 9.00-15.00 w
pomieszczeniach recepcyjnych Handelshaus w 30175 Hannover, Hinüberstr.16-18. WPHI
Berlin będące jednym ze współorganizatorów spotkania, zachęca zainteresowane firmy do
wypełnienia załączonego kwestionariusza i przesłanie go do dnia 30.09. br. na adres
Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji w Berlinie. Informacje kwestionariuszowe, po ich
redakcyjnym opracowaniu, będą dostępne dla niemieckich przedstawicieli handlowych na
stoisku informacyjnym Wydziału oraz stronie internetowej CDH e.V.
BliŜsze informacje:
Joachim Thannhäuser
I Sekretarz Ambasady
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji
Ambasady RP w Berlinie
tel: +49 30 206226718
fax: +49 30 206226730
e-mail:[email protected]
Przedstawiciel handlowy
Wg niemieckiego kodeksu handlowego przedstawiciel handlowy działa jako niezaleŜny
podmiot gospodarczy zajmujący się na stałe pośredniczeniem w transakcjach innego
przedsiębiorcy lub zawieraniem umów w jego imieniu i na jego rachunek. Funkcjonuje w
ramach róŜnych form prawnych prowadzenia działalności gospodarczej - ponad 21 %
przedstawicieli działa jako firmy jednoosobowe. Prowizja jako forma zapłaty za wykonaną
przez przedstawiciela handlowego pracę i jej rozliczenie uregulowane są w niemieckim
kodeksie handlowym bardzo rygorystycznie w zakresie tzw. rekompensaty roszczeń.
Obowiązują one takŜe zagranicznych zleceniodawców. Prowizja przedstawiciela płatna jest
dopiero po faktycznej sprzedaŜy towaru.
Przedstawiciel handlowy w Niemczech reprezentuje najczęściej kilka firm, których produkty
uzupełniają się wzajemnie asortymentowo. Stąd ma on bardzo dobre rozeznanie w zakresie
sytuacji rynkowej, a takŜe wiedzę o potencjalnych odbiorcach i ich stanie finansowym oraz o
szansach sprzedaŜy określonych wyrobów. W umowach zawieranych z przedstawicielem
handlowym określa się terytorium jego działania.
Adresy przedstawicieli uzyskać moŜna:
Centralvereinigung Deutscher Wirtschaftsverbände für Handelsvermittlung und Vertrieb
(CDH) e.V.
Am Weidendamm 1 A ; 10117 Berlin
tel.:+49/ 30 / 7 26 25 600 ; fax:+49/30 / 7 26 25 699
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 35
Zapowiedzi imprez promocyjny
e-mail [email protected] ; web www.cdh.de
Makler handlowyJest pośrednikiem przy zawieraniu umów kupna/sprzedaŜy pomiędzy
eksporterem a niemieckim klientem. Uprawnienie jego jest okazjonalne (stałe uprawnienie
oznaczałoby formę przedstawiciela handlowego). Otrzymuje prowizje w przypadku dojścia
do skutku i realizacji umowy kupna/sprzedaŜy.
Stoisko informacyjno – promocyjne WPHI KG RP Kolonia w ramach
„7. Międzynarodowego Dnia Przedstawicieli Handlowych
Wschodniej Westfalii, IHK Bielefeld, 9.11. 2009
W dniu 09 listopada 2009r. Izba Przemysłowo – Handlowa w Bielefeld we współpracy z
Stowarzyszeniem Gospodarczym ds. Pośrednictwa Handlowego i Zbytu Środkowej
Wschodniej Westfalii organizuje w swojej siedzibie „7. Międzynarodowy Dzień
Przedstawicieli Handlowych Wschodniej Westfalii”. Celem organizacji niniejszej giełdy jest
nawiązanie bliŜszych kontaktów firm z Wschodniej Westfalii, poszukujących dostawców,
poddostawców, kooperantów, itp. z przedstawicielami zagranicznej dyplomacji gospodarczej
działającej w Północnej Nadrenii – Westfalii. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Konsulatu
Generalnego RP w Kolonii będzie uczestniczył w tej imprezie oraz zorganizuje własne
stoisko informacyjno - promocyjne. WPHI będzie udzielał informacji i porad w kwestii
nawiązania kontaktów handlowych, kooperacyjnych, a takŜe moŜliwości inwestowania w
Polsce. Na stoisku prezentowane będą materiały informacyjne o charakterze makro i
mikroekonomicznym, konkretne oferty kooperacyjne polskich firm i SSE, oraz materiały
turystyczne.
Firmy polskie zainteresowane tym regionem proszone są o przesłanie swoich ofert
kooperacyjnych, materiałów reklamowych, itp. (w języku niemieckim) na adres naszego
Wydziału:
Generalkonsulat der Republik Polen
Abteilung für Handel und Investitionen
An der Alteburger Mühle 6
D-50968 Köln
BliŜszych informacji udziela i oferty przyjmuje: konsul Bronisław Jaworski, Tel.0049 221
349929, Fax.0049 221 349910, e-mail: [email protected]
16 listopad 2009
Stoisko informacyjno – promocyjne WPHI KG RP Kolonia na „III – trzecim
Międzynarodowym Dniu Przedstawicieli Dyplomacji Gospodarczej w Północnej
Nadrenii- Westfalii” – IHK Düsseldorf
W dniu 16 listopada 2009r. Izba Przemysłowo – Handlowa w Düsseldorfie ortmundzie we
współpracy z Izbami Przemysłowo - Handlowymi w Diusbuegu, Essen i Stowarzyszeniem
Gospodarczym ds. Pośrednictwa Handlowego i Zbytu Środkowej Westfalii Rhein-Ruhr
organizuje w swojej siedzibie „III – trzeci Międzynarodowy Dzień Przedstawicieli
Dyplomacji Gospodarczej w Północnej Nadrenii- Westfalii”. Celem organizacji ww.
giełdy jest nawiązanie bliŜszych kontaktów firm niemieckich, poszukujących dostawców,
poddostawców, kooperantów, itp. z przedstawicielami zagranicznej dyplomacji gospodarczej
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 36
Zapowiedzi imprez promocyjny
w Północnej Nadrenii – Westfalii. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Konsulatu
Generalnego RP w Kolonii będzie uczestniczył w tej imprezie oraz posiadał własne stoisko
informacyjno - promocyjne. WPHI udzielał będzie informacji i porad w kwestii nawiązania
kontaktów handlowych, kooperacyjnych, a takŜe moŜliwości inwestowania w Polsce. Na
stoisku prezentowane będą materiały informacyjne o charakterze makro i
mikroekonomicznym, konkretne oferty kooperacyjne polskich firm i SSE, oraz materiały
turystyczne.
Zainteresowane firmy rynkiem niemieckim proszone są o przesłanie swoich ofert
kooperacyjnych, materiałów reklamowych, itp. (w języku niemieckim) na adres naszego
Wydziału:
Osoba kontaktowa w WPHI KG RP Kolonia:
Bronisław Jaworski – I sekretarz, konsul
Tel.+49 221 349929, Fax:+49 221 349910,
e-mail:bronisł[email protected]
Międzynarodowe Targi Bezpieczeństwa i Medycyny Pracy „A + A”,
Düsseldorf, 3–6.11.2009
Międzynarodowe Targi Bezpieczeństwa i Medycyny Pracy A + A w Düsseldorfie to
największa i najwaŜniejsza w branŜy bhp impreza wystawiennicza na świecie, obejmująca
wszystkie segmenty bezpieczeństwa, ppoŜ, ochrony zdrowia i higieny pracy oraz ergonomii.
To jednocześnie forum i platforma prezentacji osiągnięć branŜy bhp na szczeblu
międzynarodowym. Odbywają się w cyklu dwuletnim i cieszą się wśród firm tej branŜy coraz
większym zainteresowaniem, szczególnie na coraz rygorystycznie sankcjonowaną prawnie
tematykę. W tegorocznej edycji targów udział zapowiedziało około 1 400 wystawców z 60
krajów oraz odwiedzi je ok. 55 000 zwiedzających, głównie profesjonalistów z branŜy
przemysłowej, handlowej i dystrybucyjnej, a takŜe ośrodków naukowo – badawczych.
Wystawcy zaprezentują kompleksową ofertę technologii, zastosowań i innowacyjnych
rozwiązań w dziedzinie bhp. W szczególności będą to:
- w segmencie bezpieczeństwa przy pracy: ochrona rak, stóp, twarzy, dróg
oddechowych, odzieŜ robocza i ochronna, obuwie robocze, zabezpieczenia przy pracy na
wysokościach oraz w kanałach i zbiornikach, systemy ostrzegania,
- w segmencie ochrony zdrowia i higieny pracy: medycyna pracy, medycyna
środowiskowa, zapobieganie sytuacjom stresowym, doradztwo i usługi, prewencja w
przypadkach szczególnych zagroŜeń – praca z niebezpiecznymi i szkodliwymi materiałami,
przy instalacjach elektrycznych, z materiałami wybuchowymi, a takŜe ochrona przed
hałasem, zapyleniem, wysoką wilgotnością i skrajnymi temperaturami na stanowisku pracy.
Targom towarzyszył będzie kongres współorganizowany przez Międzynarodową Organizację
Pracy, na którym specjaliści z róŜnych dziedzin prezentować będą nowości, a takŜe
zapowiedzi nowych uregulowań prawnych, atestacji i certyfikacji, chorób zawodowych,
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 37
Zapowiedzi imprez promocyjny
ergonomicznych miejsc pracy, oceny ryzyka zawodowego oraz aspekty techniczne, np.
urządzeń, czy teŜ środków ochrony indywidualnej. Ponadto targom towarzyszyć będą
pokazy odzieŜy roboczej.
Polskę reprezentować będzie około 30 wystawców, którzy zaprezentują m.in. następujące
produkty: obuwie robocze i ochronne, rękawice ochronne, akcesoria zabezpieczające,
odzieŜ dla straŜy poŜarnej, tkaniny zawodowe, usługi atestacyjne, szkoleniowe w dziedzinie
bhp, osłony antyhałasowe, obuwie myśliwskie i wędkarskie, wkłady ocieplające, półmaski
filtrujące, kamizelki i szelki ostrzegawcze, sorbenty syntetyczne i bieliznę zawodową, itp.
Osoba kontaktowa w WPHI KG RP Kolonia:
Bronisław Jaworski – I sekretarz, konsul
Tel.+49 221 349929, Fax:+49 221 349910,
e-mail:bronisł[email protected]
MEDICA – Międzynarodowe Targi Sprzętu Medycznego
i WyposaŜenia Szpitali, Düsseldorf, 18–21.11.2009
Międzynarodowe Targi Sprzętu Medycznego i WyposaŜenia Szpitali - MEDICA wspólnie z
ComPaMED (Międzynarodowe Targi Zaopatrzenia Produkcji Medycznej) skierowane są do
lekarzy praktykujących indywidualnie i w szpitalach, kierowników i pracowników administracji
w klinikach i aptekach, farmaceutów, biologów, mikrobiologów, biochemików, chemików,
technologów, techników medycznych, itp. Są największymi na świecie targami sprzętu
medycznego. W tym roku swój udział zgłosiło ponad 4 300 wystawców z 66 państw (dwie
trzecie wystawców to firmy z zagranicy), a liczba gości przekroczy 137 000 (ok. 40 % gości
to obcokrajowcy z ponad 100 krajów). W w/w targach uczestniczyć będzie 45 firm z Polski,
które wystawią całą paletę innowacyjnych produktów i otwarte będą na nawiązanie
kontaktów handlowych i kooperacyjnych (patrz załącznik).
Osoba kontaktowa w WPHI KG RP Kolonia:
Bronisław Jaworski – I sekretarz, konsul
Tel.+49 221 349929, Fax:+49 221 349910,
e-mail:bronisł[email protected]
Polsko-Niemieckie Targi BoŜonarodzeniowe
WEIHNACHTEN 2009, Frankfurt nad Odrą,
20-22.11.2009
W bieŜącym roku we Frankfurcie/O. odbędą się V Polsko-Niemieckie Targi
BoŜonarodzeniowe. Ich organizatorem jest Messe und Veranstaltung GmbH Frankfurt Oder
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 38
Zapowiedzi imprez promocyjny
Messe Frankfurt, Platz der Einheit 1
D- 15230 Frankfurt (Oder)
Tel. (0335) 4010300
Fax. (0335) 40 10310
http://www.messe-frankfurt-o.de/
Brandenburgia to waŜny partner w polsko-niemieckiej współpracy gospodarczej. Intensywnie
rozwija się, obejmująca róŜne sfery, współpraca regionalna i przygraniczna, w której miasto
Frankfurt n. Odrą odgrywa znaczącą rolę. Rozwojowi polsko-niemieckiej współpracy słuŜą
takŜe Polsko-Niemieckie Targi BoŜonarodzeniowe.
Patronat nad tegorocznym targami podobnie jak w ubiegłym roku objął Ambasador RP w
RFN dr Marek Prawda. Miastem partnerskim targów jest Poznań. Celem Polsko-Niemieckich
Targów BoŜonarodzeniowych, traktowanych jako pierwsza świąteczna impreza w Regionie,
jest umoŜliwienie wystawcom z Polski zaprezentowania w Brandenburgii swoich wyrobów
związanych ze Świętami BoŜego Narodzenia, a odwiedzającym je gościom niemieckim ich
kupno lub nawiązanie kontaktów handlowych.
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji jako współorganizator targów, będzie miał na nich
swoje stoisko informacyjne.
Równolegle do targów WEIHNACHTEN odbędą się Targi Food & Taste (Międzynarodowe
Targi SpoŜywcze) oraz Aktiv + Gesund (Targi Fitness, Wellness & Zdrowie) z udziałem
wystawców z Polski.
Planowana jest organizacja Dnia Polskiego podczas Targów ( w tym m.in.
spotkania/seminarium polskich i niemieckich wystawców oraz rozmowy na stoiskach
targowych).
Organizatorzy targów przygotowywują szereg atrakcji, w tym m.in. konkurs na najbardziej
atrakcyjne stoisko, program kulturalny, występy zespołów dziecięcych..
Zapraszamy wystawców z Polski do udziału i wykorzystania moŜliwości nawiązania nowych
kontaktów handlowych.
BliŜszych informacji udziela w WPHI Berlin:
Radca dr Adam Zaborowski
Tel.: +49 30 206 226 717
Fax.:+49 30 206 226 730
E-mail: [email protected]
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 39
Redakcja
Redakcja:
dr Jacek Robak, I Radca,
Kierownik Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Berlinie
Paweł Rosik - Specjalista
WPHI Berlin
dr Jacek ROBAK
I Radca - Kierownik Wydziału
[email protected]
Tel.: +49 / 30 / 206 22 67-10
Tomasz SALOMON
Radca
[email protected]
Tel.: +49 / 30 / 206 22 67-22
dr Adam ZABOROWSKI
Radca
[email protected]
Tel.: +49 / 30 / 206 22 67-17
Joachim THANNHÄUSER
I Sekretarz Ambasady
[email protected]
Tel.: +49 / 30 / 206 22 67-18
Paweł ROSIK
Specjalista
[email protected]
Tel.: +49 / 30 / 206 22 67-20
WPHI Kolonia
Małgorzata WEJTKO
I Radca - Kierownik Wydziału
[email protected]
Tel.:+49 / 221 / 3499-11
Bronisław JAWORSKI
I Sekretarz, Konsul
bronisł[email protected]
Tel.:+49 / 221 / 3499-29
--------------------------------------------------------Wydział Promocji Handlu i Inwestycji
Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Berlinie
Leipziger Platz 2, 10117 BERLIN
Tel.: +49 30 20622670, Fax: +49 30 206226730
Email: [email protected]
_____________________________________________________________________________________________________
Rynek Niemiecki – Biuletyn informacyjny WPHI Berlin, wrzesień - październik 2009
str. 40