Ochrona Własności Intelektualnej Ochrona Własności

Ochrona Własności
Intelektualnej
cz. IV
dr inż.Tomasz Ruść
Ruść
Spis treści

Co to jest patent?
Co można uzyskać dzięki opracowaniu
wynalazku i zapewnieniu ochrony patentowej
 Jakie cechy decydują o zdolności patentowej
wynalazku?



Procedura przyznawania patentu na
wynalazek
Jaka jest definicja wynalazku?
2
Patent jest prawem wyłącznym udzielanym
na wynalazek – bez względu na dziedzinę
techniki – który jest nowy, posiada
poziom wynalazczy i nadaje się
do przemysłowego stosowania.
Art. 24 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r.
– Prawo właśności przemysłowej (dalej: Pwp)
Patenty są udzielane przez krajowe urzędy ds. własności przemysłowej, w Polsce
przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej, lub urzędy
regionalne (np. Europejski Urząd Patentowy i inne urzędy regionalne – w takim
przypadku patent udzielany jest w wyznaczonych przez zgłaszającego państwach).
Patent udzielany jest na czas określony, tzn. maksymalnie na 20 lat licząc od dnia
dokonania zgłoszenia, oczywiście pod warunkiem, że wszelkie opłaty związane z
udzieleniem i utrzymaniem ochrony wynalazku zostały wniesione w terminie.
Należy pamiętać, że patent jest prawem obowiązującym terytorialnie,
ograniczonym granicami geograficznymi danego państwa lub regionu, w którym
został udzielony.
3
Zgłaszający zobowiązany jest do publicznego ujawnienia istoty wynalazku w jego
opisie, który stanowi część dokumentacji zgłoszeniowej. Informacja o zgłoszeniu
patentowym oraz o udzielonym patencie jest publikowana przez urzędy
patentowe na świecie w oficjalnych publikacjach, w Polsce odpowiednio
w Biuletynie Urzędu Patentowego (zgłoszenie) i Wiadomościach Urzędu
Patentowego (udzielony patent).
W polskiej ustawie Prawo własności przemysłowej z 30 czerwca 2000 r. (Pwp),
podobnie jak w ustawach innych państw oraz międzynarodowych konwencjach
patentowych, zrezygnowano z definiowania wynalazku.
Ustawodawcy w większości krajów poprzestali na określeniu wymogów jakie
powinien spełniać wynalazek podlegający opatentowaniu. Patenty udzielane są
na rozwiązania o charakterze technicznym które są: nowe, posiadają poziom
wynalazczy i nadają się do przemysłowego stosowania
Wynalazek może dotyczyć opracowania nowego urządzenia, produktu, metody,
procesu lub może stanowić istotne unowocześnienie już istniejących rozwiązań.
4
RELACJE POMIĘDZY WYNALAZKIEM A INNOWACJĄ
Wynalazek jest nowym rozwiązaniem określonego problemu mającym wyłącznie
charakter techniczny.
Innowacja (od łac. innovare – odnowić) jest określana jako nowość, celowo
wprowadzana zmiana zarówno w technice, jak i w organizacji, działalności
gospodarczej lub w innej sferze ludzkiego życia. Innowacja może dotyczyć także
przekształcenia wynalazku w produkt lub proces nadający się do wprowadzenia na
rynek.
Powody, dla których przedsiębiorstwa wprowadzają
innowacyjne rozwiązania:
aby ulepszyć proces wytwarzania produktu, w celu oszczędzenia kosztów i
podniesienia produktywności,
aby wprowadzić nowe produkty, zgodnie z potrzebami klientów,
aby wyprzedzać konkurencję i powiększać rynki zbytu,
aby mieć pewność, że technologia jest właściwie rozwijana dla sprostania
aktualnym i pojawiającym się potrzebom gospodarki i klientów,
aby uniezależnić się technologicznie od rozwiązań będących w posiadaniu innych
przedsiębiorstw.
5
Dzięki opracowaniu wynalazku i zapewnieniu
ochrony patentowej można uzyskać:
- Silną pozycję na rynku i przewagę konkurencyjną.
- Wyższe dochody lub zwrot nakładów inwestycyjnych.
- Dodatkowy dochód z licencji lub przeniesienia praw
- Dostęp do technologii poprzez licencję wzajemną
- Dostęp do nowych rynków.
- Zwiększenie pewności obrotu.
- Możliwość uzyskania grantów i/lub zwiększenia funduszy.
- Silne narzędzie do podjęcia działań przeciwko naruszającym.
- Pozytywny wizerunek przedsiębiorstwa.
Jeżeli wynalazek spełnia wymogi patentowalności, to czy zawsze
warto go opatentować?
6
Czynniki, jakie należy wziąć pod uwagę przy podjęciu decyzji o
dokonaniu zgłoszenia patentowego:
- czy istnieją jakieś alternatywne rozwiązania podobne do opracowanego
wynalazku i w jaki sposób nawiązują do niego?
- czy wynalazek jest użyteczny jeżeli chodzi o unowocześnienie już
istniejącego produktu lub wytworzenie produktu całkiem nowego?
- czy jest rynek zbytu dla wynalazku?
- czy są potencjalni licencjobiorcy lub inwestorzy, którzy pomogą we
wprowadzeniu produktu na rynek?
- jak posiadanie opatentowanego wynalazku może pomóc w osiągnięciu przewagi
konkurencyjnej na danym rynku?
- czy inne przedsiębiorstwa konkurencyjne mogą opracować podobny, lecz
posiadający zdolność patentową wynalazek i jak to wpłynie na wartość i
możliwość dalszego stosowania wynalazku wcześniejszego?
- czy zyski z prawa wyłącznego przewyższą opłaty za dokonanie zgłoszenia i
utrzymanie patentu?
7
PATENTY A TAJEMNICA PRZEDSIĘBIORSTWA
Niektóre korzyści z ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa:
ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa nie wymaga kosztów związanych z ochroną patentową,
ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa nie wymaga ujawnienia czy też rejestracji w urzędzie
krajowym,
ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa nie jest ograniczona w czasie,
ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa ma efekt natychmiastowy.
Niekorzystne skutki związane z ochroną tajemnicy przedsiębiorstwa:
jeżeli tajemnica zostanie ujawniona, wtedy każdy, kto uzyska do niej dostęp będzie mógł
korzystać z tego rozwiązania w sposób nieograniczony i czerpać zyski z jego komercjalizacji,
poziom ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa jest zdecydowanie niższy niż w przypadku
posiadania
patentu na to rozwiązanie.
Najbardziej znanym przykładem wynalazku chronionego nie patentem,
ale jako tajemnica przedsiębiorstwa jest receptura Coca-Coli, która
została opracowana w 1886 r. przez Johna Stitha Pembertona, aptekarza
z Atlanty.
8
Jakie cechy decydują o zdolności patentowej wynalazku?
• są nowe
• posiadają poziom wynalazczy
• i nadają się do przemysłowego stosowania
Za wynalazki nie uważa się w szczególności (art. 28 Pwp):
• odkryć, teorii naukowych i metod matematycznych;
• wytworów o charakterze jedynie estetycznym;
• planów, zasad i metod dotyczących działalności umysłowej lub gospodarczej oraz gier;
• wytworów, których niemożliwość wykorzystania może być wykazana w świetle
powszechnie przyjętych i uznanych zasad nauki;
• programów do maszyn cyfrowych;
• przedstawienia informacji.
• wynalazki, których wykorzystanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub
dobrymi obyczajami; jednakże nie uważa się za sprzeczne z porządkiem publicznym
korzystanie z wynalazku tylko dlatego, że jest zabronione przez prawo;
• odmiany roślin lub rasy zwierząt oraz czysto biologiczne sposoby hodowli roślin lub
zwierząt; nie dotyczy to mikrobiologicznych sposobów hodowli ani wytworów
uzyskiwanych takimi sposobami (sposób hodowli roślin lub zwierząt jest czysto
biologiczny, jeżeli w całości składa się ze zjawisk naturalnych, takich jak
krzyżowanie lub selekcjonowanie);
• sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami chirurgicznymi lub terapeutycznymi oraz
sposoby diagnostyki stosowane na ludziach lub zwierzętach; nie dotyczy to produktów,
a w szczególności substancji lub mieszanin stosowanych w diagnostyce lub leczeniu.
9
W jaki sposób ocenia się nowość wynalazku?
Wynalazek jest nowy jeśli nie stanowi części „stanu techniki”.
Kluczowe w staraniach o uzyskanie ochrony patentowej jest zatem zapobieganie
ujawnianiu istoty wynalazku przed złożeniem wniosku
o udzielenie patentu.
Kiedy wynalazek posiada „poziom wynalazczy”?
Wynalazek posiada poziom wynalazczy (jest nieoczywisty), jeśli dla specjalisty w
danej dziedzinie nie wynika on wprost ze stanu techniki.
W świetle orzecznictwa sądowego „poziomu
wynalazczego” nie posiadają rozwiązania
polegające m.in. na:
• zmianie jedynie rozmiaru produktu, która czyni go przenośnym;
• połączeniu kilku znanych rozwiązań lub elementów o ile nie prowadzi to do
zmiany ich funkcji ani osiągnięcia korzystniejszego efektu niż suma rezultatów
cząstkowych;
• zmianie zastosowanych komponentów na znane ekwiwalenty.
10
Jak szczegółowo należy ujawnić wynalazek w
zgłoszeniu patentowym?
Ujawnienie powinno być dokonane w taki sposób, aby zarówno
istota wynalazku, jak i samo rozwiązanie były jednoznacznie zrozumiałe w stopniu
potrzebnym do zrealizowania wynalazku.
W niektórych państwach prawo patentowe wymaga, aby wynalazca wskazał
„najlepszy sposób” wykorzystania wynalazku.
Kto może dokonać zgłoszenia i kto jest
właścicielem praw z patentu?
11
Wynalazek opracowany przez wielu twórców.
12
Od czego należy zacząć żeby uzyskać patent?
- Obecny stan techniki
esp@cenet http://pl.espacenet.com/
Dodatkowo Urząd Patentów i Znaków
Towarowych Stanów Zjednoczonych (USPTO)
www.google.com/patents
www.wipo.int/ipdl//en/resources/links.jsp
ZNACZENIE REGULARNEGO PRZEGLĄDANIA BAZ DANYCH
ZAWIERAJĄCYCH INFORMACJĘ PATENTOWĄ
aktywności patentowej aktualnych i przyszłych konkurentów na rynku,
aktualnych kierunków i tendencji rozwoju,
rozwiązań, na które można uzyskać licencje,
potencjalnych dostawców, partnerów biznesowych oraz aktywnych patentowo ośrodków
naukowych,
potencjalnych nisz rynkowych możliwych do zagospodarowania,
patentów zgłaszanych przez inne osoby w celu upewnienia się, że opracowywany produkt
ich nie narusza,
wdrożonych rozwiązań oraz patentów, które już wygasły,
możliwości opracowania nowych rozwiązań, przy wykorzystaniu wiedzy o istniejących
13
technologiach.
Jeśli jest decyzja o patencie należy przygotować dokumentację zgłoszeniową
wynalazku i złożyć ją do odpowiedniego urzędu patentowego, samodzielnie lub
korzystając z pomocy rzecznika patentowego, który także reprezentuje interesy
zgłaszającego na każdym etapie procedury przed urzędem patentowym.
Ile kosztuje opatentowanie wynalazku?
• Kosztów związanych z przeprowadzeniem badań stanu techniki, w szczególności, jeśli
korzysta się z płatnych baz danych.
• Opłat urzędowych związanych ze zgłoszeniem, które znacznie różnią się
w poszczególnych państwach, a także urzędach regionalnych.
• Honorarium rzecznika patentowego
• Opłat za utrzymanie patentu w mocy, zwykle wnoszonych corocznie.
• Kosztów postępowania za granicą,
Kiedy powinno się dokonać zgłoszenia?
14
15
Międzynarodowa klasyfikacja patentowa IPC
16
Posumowanie

Co to jest patent?
Co można uzyskać dzięki opracowaniu
wynalazku i zapewnieniu ochrony patentowej
 Jakie cechy decydują o zdolności patentowej
wynalazku?
 Jaka jest definicja wynalazku?


Procedura przyznawania patentu na
wynalazek (6 czynności)
17