doczbiór informacji podlegających publikacji w ramach polityki
download 
Reklamacja Transkrypt
zbiór informacji podlegających publikacji w ramach polityki
ZBIÓR INFORMACJI PODLEGAJĄCYCH PUBLIKACJI W RAMACH POLITYKI INFORMACYJNEJ BANKU za rok 2014 rok Sporządzono: 20 maj 2015r. Spis treści WROWADZENIE ................................................................................................................. 4 Słownik pojęć ........................................................................................................................ 4 Cele i zasady zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka .............................................. 5 Strategia i procesy zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka .................................. 5 Struktura i organizacja zarządzania ryzykiem ................................................................. 11 Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka .............................................. 13 Polityka stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka oraz metody monitorowania ich skuteczności ..................................................................................................................... 20 Fundusze własne Banku ...................................................................................................... 20 Podstawowe informacje dotyczące wszystkich pozycji i składników kapitału podstawowego Tier I, pozycji dodatkowych Tier I, pozycji Tier II ................................ 20 Całkowity współczynnik kapitałowy............................................................................... 22 Przestrzeganie wymogów kapitałowych, o których mowa w części trzeciej tytule II rozdziale 2 Rozporządzenia CRR:....................................................................................... 24 Opis metody stosowanej przez Bank do oceny adekwatności kapitałowej ..................... 24 Dodatkowe wymogi kapitałowe na poszczególne rodzaje ryzyka .................................. 26 Ryzyko kredytowe ....................................................................................................... 26 Ryzyko walutowe ........................................................................................................ 26 Ryzyko koncentracji .................................................................................................... 26 Ryzyko stopy procentowej .......................................................................................... 27 Ryzyko płynności ........................................................................................................ 27 Pozostałe ryzyka .......................................................................................................... 27 Kwoty stanowiące 8% ekspozycji ważonej ryzykiem oddzielnie dla każdej z klas ekspozycji ........................................................................................................................ 28 Kwota minimalnych wymogów kapitałowych łącznie oraz oddzielnie dla każdego rodzaju ryzyka (ryzyka rynkowego, ryzyka kredytowego, przekroczenia progu koncentracji kapitałowej, przekroczenia limitu koncentracji zaangażowań i limitu dużych zaangażowań oraz ryzyka operacyjnego) ........................................................... 31 Całkowity współczynnik kapitałowy............................................................................... 31 Informacje dotyczące dźwigni finansowej, podział miary ekspozycji całkowitej, procedury stosowane w celu zarządzania ryzykiem nadmiernej dźwigni finansowej a także opis czynników, które miały wpływ na wskaźnik dźwigni w okresie, którego dotyczy ujawniony wskaźnik dźwigni............................................................................. 32 Przestrzeganie wymogu w zakresie buforów kapitałowych nakładanych zgodnie z Rozporządzeniem CRR ................................................................................................... 33 Ryzyko kredytowe: .............................................................................................................. 34 Pozycje przeterminowane i z utraconą wartością ............................................................ 34 Rozkład geograficzny ekspozycji .................................................................................... 34 Placówki Banku zlokalizowane są na terenie czterech województw: kujawskopomorskiego, warmińsko-mazurskiego, pomorskiego, i mazowieckiego. Znaczna część terenu działania to tereny rolnicze, co w sposób naturalny determinuje istotną grupę klientów. Pozostałe placówki zlokalizowane są na terenach miejskich. W tabeli 10 przedstawione zostały wybrane składniki aktywów i pasywów w rozkładzie według placówek Banku. ............................................................................................................. 34 Opis stosowanego podejścia i metod przyjętych do ustalania korekt wartości rezerw ... 37 Struktura branżowa ekspozycji w rozbiciu na klasy ekspozycji ..................................... 37 Struktura ekspozycji według okresów zapadalności w podziale na klasy ekspozycji .... 38 2 Uzgodnienie zmian stanów wartości i rezerw oraz kwoty zrealizowanych i niezrealizowanych zysków i strat .................................................................................... 38 Ryzyko operacyjne – stosowane metody wyznaczania wymogu kapitałowego ................. 42 Ekspozycje kapitałowe nie zaliczone do portfela handlowego ........................................... 42 Podział ekspozycji ze względu na cel nabycia oraz opis metod wyceny i rachunkowości ......................................................................................................................................... 43 Wielkości sprawozdawcze............................................................................................... 44 Wartość ekspozycji zaliczonych do portfela bankowego i kwoty ekspozycji w podziale na papiery notowane na giełdzie i wartości niedopuszczone do obrotu na rynku regulowanym ................................................................................................................... 49 Ryzyko stopy procentowej pozycji zaklasyfikowanych do portfela bankowego. ............... 49 Charakter ryzyka stopy procentowej ............................................................................... 49 Wyniki testu warunków skrajnych. ................................................................................. 50 Funkcjonowanie organów Banku oraz polityki Banku w zakresie doboru Rady i Członków Zarządu ................................................................................................................................ 51 Liczba stanowisk dyrektorskich zajmowanych przez Członków Zarządu ...................... 51 Polityka rekrutacji członków organu zarządzającego ..................................................... 51 Cele i zadania zrealizowane przez członków organu zarządzającego ............................. 51 Polityka zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze. ............................................................................................................................................. 52 Oświadczenie Zarządu ......................................................................................................... 54 3 WROWADZENIE 1. Zgodnie z wymogami określonymi w Części Ósmej Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 648/2012 („CRR”), niniejsza Informacja przedstawia informacje o charakterze jakościowym i ilościowym, dotyczącym kompleksowego obrazu profilu ryzyka Banku Spółdzielczego w Brodnicy, według stanu na 31 grudnia 2014 r. 2. W oparciu o art. 432 ust. 1 CRR, Bank pominął w ujawnieniach informacje uznane za nieistotne. Informacje nieistotne to informacje, których pominięcie lub nieprawidłowe ujawnienie nie powinno zmienić lub wpłynąć na ocenę lub decyzję użytkownika opierającego się na tych informacjach przy podejmowaniu decyzji ekonomicznych. 3. W oparciu o art. 432 ust. 2, Bank pomija w ujawnieniach informacje uznane za zastrzeżone lub poufne. Informacje uznaje się za zastrzeżone, jeżeli w opinii Banku ich podanie do wiadomości publicznej może mieć niekorzystny wpływ na pozycję Banku na rynku właściwym w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów. Informacje uznaje się za poufne, jeśli Bank zobowiązał się wobec klienta lub innego kontrahenta do zachowania poufności. 4. Wszelkie dane liczbowe w niniejszej Informacji prezentowane na stan 31 grudnia 2014 roku wyrażone są w tysiącach złotych. 5. W 2014 roku Bank Spółdzielczy w Brodnicy prowadził działalność w: • Centrali; • 10 oddziałach; • 29 oddziałach operacyjnych; • 3 punktach kasowych. 6. Niniejsza Informacja została sporządzona na podstawie Instrukcji ogłaszania przez Bank Spółdzielczy w Brodnicy informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących adekwatności kapitałowej oraz innych informacji podlegających ogłoszeniu w oparciu o zasady polityki informacyjnej. Słownik pojęć Przez użyte w Informacji pojęcia należy rozumieć: Bank – Bank Spółdzielczy w Brodnicy z siedzibą w Brodnicy, przy ulicy Kamionka 27, 87-300 Brodnica wpisany do Rejestru Przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy w Toruniu, VII Wydział Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem 0000051818; 4 Rada – Rada Nadzorcza Banku; Zarząd – Zarząd Banku; Podmiot zależny – spółka BS Partner Sp. z o.o. - z siedzibą w Brodnicy, przy ulicy Kamionka 27, 87-300 Brodnica wpisana do Rejestru Przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ, VII Wydział Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem 0000330815. Kapitał zakładowy podmiotu wynosi 50 000,00 złotych, wniesiony w 100% przez Bank – tym samym Bank jest jedynym udziałowcem w Spółce. Rolę Rady Nadzorczej Spółki pełni Zarząd Banku. Zarząd Spółki jest jednoosobowy, aktualnie funkcję Prezesa Zarządu Spółki pełni Pan Adam Jurkiewicz. Spółka ta zajmuje się pośrednictwem ubezpieczeniowym i finansowym oraz doradztwem. W związku z ograniczonym możliwym wpływem działalności podmiotu zależnego na Bank został on wyłączony z sytemu zarządzania ryzykiem; Fundusze własne – wartość obliczona zgodnie z częścią drugą rozporządzenia CRR; Instrukcja polityki informacyjnej – Instrukcja ogłaszania przez Bank Spółdzielczy w Brodnicy informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących adekwatności kapitałowej oraz innych informacji podlegających ogłoszeniu w oparciu o zasady polityki informacyjnej; Zbiór – zbiór informacji podlegających ogłoszeniu w oparciu o Instrukcję polityki informacyjnej; CRR – Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 roku w sprawie wymogów ostrożnościowych dla firm inwestycyjnych. Cele i zasady zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka Strategia i procesy zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka Prowadzenie działalności bankowej związane jest z ponoszeniem ryzyka. W celu zachowania bezpieczeństwa powierzonych środków w Banku funkcjonuje system zarządzania ryzykiem. W Banku cele i zasady zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka zostały kompleksowo opisane w Strategii działania Banku na lata 2015 – 2019 (wcześniej obowiązywała Strategia działania Banku na lata 2011 - 2015), Strategii zarządzania ryzykiem w Banku i Planie ekonomiczno-finansowym. Podejmowanie ryzyka wymaga koncentracji uwagi na powstających zagrożeniach, poszukiwania form obrony przed nimi i dostosowywania działalności do zmieniających się warunków zewnętrznych. Bank charakteryzuje się ostrożnościowym podejmowaniem ryzyka, co oznacza utrzymywanie racjonalnej równowagi pomiędzy prowadzeniem działalności przychodowej a kontrolowaniem ryzyka i zabezpieczeniem kapitałowym Banku. Celem w zakresie zarządzania kapitałem / adekwatnością kapitałową w Banku jest zapewnienie poziomu i struktury funduszy własnych pozwalających na zabezpieczenie poziomu ponoszonego 5 ryzyka. Cel w zakresie zarządzania kapitałem uwzględnia dodatkowe wymogi wynikające z CRR dotyczące buforów kapitałowych. Bank utrzymuje wartość funduszy własnych na poziomie nie niższym niż suma kapitału niezbędnego na pokrycie poziomu ponoszonego ryzyka powiększoną o kapitały pokrywające wymogi wynikające z buforów kapitałowych. Bank dokonuje podziału ryzyk na ryzyka istotne i nieistotne. Ryzyko istotne to ryzyko kredytowe, inwestycji finansowych, walutowe, operacyjne, koncentracji zaangażowań, płynności, stopy procentowej w księdze bankowej oraz inne ryzyka uznane w Banku zgodnie z Instrukcją oceny adekwatności kapitałowej za istotne. Ryzyko nieistotne to ryzyko zidentyfikowane, o małym znaczeniu lub ryzyko w pełni kontrolowane i ograniczone przez Bank. Zidentyfikowane ryzyka objęte są procesem zarządzania adekwatnym do jego możliwego wpływu na bezpieczeństwo Banku. W Banku wyróżnimy następujące ryzyka istotne: Ryzyko kredytowe – to ryzyko nie wywiązania się kredytobiorcy z obowiązku zwrotu udzielonych mu przez Bank należności. Ryzyko to wpływa w sposób istotny na działalność Banku, ponieważ niespłacenie udzielonych należności wiąże się z możliwością poniesienia przez Bank znacznych strat w stosunku do posiadanych funduszy własnych. Do celów strategicznych w zakresie zarządzania ryzykiem kredytowym należy: 1. Rozwijanie skali działalności kredytowej Banku w granicach zatwierdzonych przez Radę i Zarząd; 2. Opracowanie/aktualizacja procedur związanych z zarządzaniem ryzykiem kredytowym oraz rozwijania systemów informatycznych i baz danych wykorzystywanych w procesie ograniczania ekspozycji na ryzyko kredytowe (ekspozycji kredytowej i portfela kredytowego); 3. Utrzymywanie stabilnego i zrównoważonego pod względem jakości i wartości portfela kredytowego cechującego się odpowiednią dochodowością oraz bezpieczeństwem rozumianym jako minimalizacja ryzyka wystąpienia kredytów zagrożonych; 4. Budowa i rozwijanie systemów pomiaru i analizy ryzyka kredytowego; 5. Monitorowanie, limitowanie i raportowanie poziomu ryzyka kredytowego w Banku w celu zapewnienia prawidłowego poziomu wskaźnika wypłacalności; 6. W ramach inwestycji finansowych osiągnięcie optymalnych relacji pomiędzy ryzykiem emitenta a poziomem zaangażowania banku w dany instrument; Ryzyko stopy procentowej – to ryzyko wynikające z narażenia aktualnego i przyszłego wyniku finansowego Banku (głównie wyniku odsetkowego) oraz posiadanych kapitałów (funduszy) na niekorzystny wpływ zmian niezależnych od Banku rynkowych stóp procentowych. W przypadku Banku może one wynikać z: 1. ryzyka przeszacowania; 6 2. ryzyka bazowego; 3. ryzyka opcji klienta; 4. ryzyka krzywej dochodowości; Do celów strategicznych w zakresie zarządzania ryzykiem stopy procentowej należy: 1. Utrzymanie wyniku odsetkowego w granicach nie zagrażających realizacji planu finansowego i adekwatności kapitałowej Banku; 2. Utrzymanie profilu ryzyka stopy procentowej w Banku na poziomie nie wyższym niż podwyższony akceptowany; 3. Maksymalizacja marży odsetkowej w warunkach zmienności rynkowych stóp procentowych; 4. Prowadzenie działań mających na celu zabezpieczanie ryzyka stopy procentowej w ramach zarządzania aktywami i pasywami Banku. Ryzyko płynności to ryzyko poniesienia dodatkowych kosztów lub konieczności sprzedaży aktywów po niekorzystnej cenie w przypadku niemożności terminowego wywiązania się przez Bank z bieżących i przyszłych zobowiązań. Problemy z utrzymaniem bieżącej płynności mogą prowadzić do trwałej utraty zaufania do Banku wśród jego klientów. Do celów strategicznych w zakresie zarządzania ryzykiem płynności należy: 1. Utrzymywanie płynności bieżącej Banku oraz zarządzanie płynnością krótkośrednio- i długoterminową; 2. Podejmowanie działań mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa działania Banku w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych poprzez kształtowanie odpowiedniej struktury aktywów i pasywów przy uwzględnieniu pożądanej rentowności działania; 3. Rozwijanie działalności inwestycyjnej w granicach zatwierdzonych przez Zarząd Banku, przy założeniu zachowania bezpieczeństwa finansowego Banku, postanowień nadzorczych rekomendacji oraz norm płynności i adekwatności kapitałowej; 4. Zwiększanie potencjału operacyjnego na rynku międzybankowym w celu efektywnego zarządzania kapitałem i płynnością Banku, w tym zapobiegania stratom w wyniku ponoszenia dodatkowych kosztów związanych z utrzymaniem płynności oraz wykorzystania możliwości osiągnięcia zysku w ramach przyjętych założeń i limitów; 5. Wdrażanie rozwiązań wspomagających zarządzanie w sytuacjach kryzysowych zagrożenia płynności; 6. Zapewnienie alternatywnych źródeł finansowania działalności w sytuacjach kryzysowych; 7 7. Utrzymanie wskaźnika LCR i NSFR wynikających z unijnego pakietu CRDIV/CRR powyżej poziomów minimalnych określonych w regulacji. Ryzyko walutowe – jest to ryzyko niekorzystnych zmian kursów walut obcych w stosunku do PLN, prowadzących do powstania strat w przypadku otwartych pozycji w walutach obcych; zmienność kursów walut związana jest z czynnikami całkowicie niezależnymi od Banku. Do celów strategicznych w zakresie zarządzania ryzykiem walutowym należy: 1. Zapewnienie zrównoważonego rozwoju skali prowadzonej działalności walutowej; 2. Zwiększanie bezpieczeństwa przeprowadzanych transakcji walutowych; 3. Optymalizowanie zależności między akceptowalnym poziomem narażenia Banku na ryzyko walutowe a wynikiem osiąganym z tej działalności. Ryzyko operacyjne – jest to ryzyko poniesienia strat powstałych w wyniku niewłaściwych lub wadliwie przebiegających procesów wewnętrznych, działań ludzi, funkcjonowania systemów, strat wynikających z przyczyn zewnętrznych, a także ryzyka prawnego. Do celów strategicznych w zakresie zarządzania ryzykiem operacyjnym należy: 1. Ograniczenie możliwości wystąpienia nieoczekiwanych strat z tytułu zdarzeń ryzyka operacyjnego poprzez wdrożenie skutecznego i adekwatnego do aktualnego profilu ryzyka procesu zarządzania ryzykiem operacyjnym, a także poprzez wdrożenie skutecznego systemu monitorowania ryzyka i kontroli wewnętrznej; 2. Utrzymanie narażenia Banku na ryzyko operacyjne na akceptowalnym przez Zarząd i Radę, bezpiecznym dla działania i rozwoju Banku poziomie. Poprzez akceptowalny poziom ryzyka rozumie się utrzymanie poziomu/profilu ryzyka (wielkość i rodzaj rejestrowanych zdarzeń, wskaźniki KRI, wielkości strat w stosunku do funduszy własnych oraz wielkości wymogu kapitałowego) w wysokości akceptowalnej w stosunku do ustalonych limitów; 3. Osiągnięcie optymalnych w warunkach funkcjonowania Banku standardów zarządzania ryzykiem operacyjnym; 4. Utrzymanie bezpieczeństwa Banku i jego zasobów na akceptowalnym poziomie; 5. Zapewnienie jakości działania Banku na poziomie zapewniającym utrzymanie i rozwijanie osiągniętej pozycji rynkowej; 6. W zakresie części ryzyka operacyjnego obejmującego ryzyko prawne i ryzyko braku zgodności, celem jest stałe dążenie do minimalizowania skutków nieprzestrzegania zewnętrznych i wewnętrznych regulacji prawnych, a także właściwą ochronę interesów Banku poprzez stałe aktualizowanie/dostosowywanie procedur bankowych, kontrolę ich przestrzegania, wsparcie informatyczne, szkolenia, a także korzystanie z zewnętrznego wsparcia prawnego; 8 7. W zakresie części ryzyka będącego ryzykiem systemów informatycznych i ich bezpieczeństwa, celem jest: dostosowywanie systemu do wymogów prawa, wprowadzanie nowych produktów oraz nowych wersji oprogramowania, w tym oprogramowania wspomagającego zarządzanie ryzykiem, a także programów służących bezpieczeństwu sieci i systemów informatycznych. Ryzyko koncentracji zaangażowań – to ryzyko niewykonania zobowiązania/zobowiązań przez pojedyncze (także powiązane kapitałowo lub organizacyjnie) podmioty oraz przez grupy podmiotów, w przypadku których prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania jest zależne od wspólnych czynników. Ryzyko to związane jest ze zbyt dużym zaangażowaniem Banku wobec: 1. pojedynczych klientów lub grup klientów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie; 2. tego samego sektora gospodarczego; 3. tego samego instrumentu finansowego; 4. tego samego rodzaju zabezpieczenia lub dostawcy zabezpieczenia kredytowego; 5. tego samego regionu geograficznego; 6. tej samej waluty zaangażowania. Ryzyko braku zgodności – część ryzyka operacyjnego, wynikająca ze skutków nieprzestrzegania przepisów prawa, regulacji wewnętrznych oraz przyjętych przez bank standardów postępowania. Ryzyko rezydualne – jest to ryzyko związane ze stosowaniem przez Bank technik redukcji ryzyka kredytowego (form zabezpieczeń), które mogą być mniej efektywne niż oczekiwano w momencie ich ustanawiania. Ryzyko inwestycji finansowych – jest to ryzyko o charakterze kredytowym wynikające z inwestowania środków w celu powiększenia ich wartości lub osiągnięcia korzyści ekonomicznych w postaci odsetek lub dyskonta, poprzez zaangażowanie w instrumenty rynku kapitałowego i/lub pieniężnego. Na potrzeby Strategii ze względu na swój charakter ryzyko to traktowane jest jako podkategoria ryzyka kredytowego. Ryzyko biznesowe – ryzyko nie osiągnięcia założonych i koniecznych celów ekonomicznych z powodu niepowodzenia w rywalizacji rynkowej. Ryzyko to obejmuje: 1. ryzyko strategiczne – ryzyko związane z podejmowaniem niekorzystnych lub błędnych decyzji strategicznych, brakiem lub wadliwą realizacją przyjętej strategii oraz ze zmianami w otoczeniu zewnętrznym i niewłaściwą reakcją na te zmiany; 2. ryzyko wyniku finansowego – ryzyko realizacji osiągnięcia wyniku finansowego poniżej wymagań wynikających z potrzeby prowadzenia bieżącej działalności i rozwoju, głównie w celu zapewnienia odpowiedniego zasilenia kapitału; 3. ryzyko otoczenia ekonomicznego – ryzyko zmiany warunków ekonomicznospołecznych mających niekorzystny wpływ na podmiot (cykliczności); 9 4. ryzyko regulacyjne – ryzyko zmiany prawnych warunków prowadzenia działalności; 5. ryzyko konkurencji – ryzyko zmiany rynkowych (warunków konkurowania) mających niekorzystny wpływ na Bank. Celem strategicznym w zakresie zarządzania kapitałem jest zapewnienie odpowiedniej struktury oraz systematycznego wzrostu funduszy własnych, adekwatnych do skali i rodzaju prowadzonej działalności poprzez maksymalizację wyniku finansowego oraz jego przeznaczanie na zwiększenie funduszy własnych Banku. Ryzyko bancassurance – ryzyko wynikające ze współpracy firm ubezpieczeniowych i Banku w sprzedaży polis ubezpieczeniowych wraz z produktami bankowymi. Ryzyko to obejmuje: 1. ryzyko kredytowe; 2. ryzyko reputacji; 3. ryzyko prawne; 4. ryzyko braku zgodności. Celem strategicznym w zakresie zarządzania ryzykiem bancassurance jest zapewnienie zabezpieczenia dla produktów bankowych oraz zapewnienie jakości oferowanych produktów w placówkach Banku. Ryzyko braku zgodności – nie przestrzegania przepisów prawa, regulacji wewnętrznych oraz przyjętych przez Bank standardów postępowania. Dla realizacji celów strategicznych w zakresie zarządzania ryzykiem oraz określonych w planach i politykach celów krótko- i średnio-terminowych Rada Nadzorcza wyznacza zadania priorytetowe, które obejmują: 1. określenie podziału zadań i odpowiedzialności w zakresie zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka, w sposób zapewniający niezależność funkcji pomiaru, monitorowania i kontrolowania ryzyka od działalności operacyjnej, z której to ryzyko wynika; 2. opracowanie i wdrożenie struktury organizacyjnej odpowiedniej do wielkości i profilu prowadzonej działalności; 3. opracowanie i wdrożenie oraz aktualizacja pisemnych strategii oraz procedur w zakresie systemu zarządzania ryzykiem, systemu kontroli wewnętrznej oraz szacowania kapitału wewnętrznego i dokonywania przeglądów procesu szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego; 4. określenie istotnych rodzajów ryzyka w Banku oraz sposobu ustalania poziomu ich istotności, w oparciu o procedury zawarte w instrukcjach zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka i Instrukcji oceny adekwatności kapitałowej; 5. opracowanie systemu informacji zarządczej, ze szczególnym uwzględnieniem roli Rady Nadzorczej; 10 6. wdrożenie zmian w systemach informatycznych, w celu dostosowania ich funkcjonowania do wymagań regulacji prawnych; 7. zorganizowanie i zapewnienie ciągłości systemu szkoleń dla pracowników i członków Rady Nadzorczej w zakresie zarządzania ryzykiem. Do podstawowych zadań w zakresie zarządzania ryzykiem i kapitałem w Banku należą gromadzenie i dostarczanie informacji na temat ryzyka i jego profilu, stosowanie działań profilaktycznych redukujących ryzyko i jego skutki oraz monitorowanie dopuszczalnego poziomu ryzyka. Struktura i organizacja zarządzania ryzykiem W Banku funkcjonuje kompleksowy i efektywny system zarządzania ryzykiem obejmujący identyfikację, pomiar, limitowanie i monitorowanie narażenia na ryzyko, raportowanie oraz zastosowanie narzędzi redukcji ryzyka (działania zapobiegawcze). System ten zapewnia rozdzielenie funkcji sprzedaży od akceptacji, kontroli i monitorowania ryzyka, oparty jest on o regulacje nadzorcze i zbiór regulacji wewnętrznych. Bank ocenia ryzyko wynikające z aktualnie prowadzonej działalności oraz działalności planowanej do podjęcia w przyszłości. Bieżące zarządzanie ryzykiem polega na gromadzeniu informacji dotyczących ryzyka, ograniczaniu ryzyka, powstającego w działalności Banku do akceptowalnego poziomu, z wykorzystaniem do tego celu informacji otrzymanych z jednostek/komórek organizacyjnych Banku, podejmowaniu działań zmierzających do ograniczenia liczby i skali występujących zagrożeń, ograniczaniu/eliminowaniu negatywnych skutków ryzyka. W bieżącym zarządzaniu ryzykiem w Banku szczególny nacisk nałożony jest na wyjaśnienie przyczyn występowania zdarzeń generujących ryzyko oraz oszacowanie ich wpływu na efektywność działania. W ramach zarządzania ryzykiem i kapitałem w Banku wykorzystywane są wyniki przeprowadzanych stres-testów, przede wszystkim w takich obszarach jak: ryzyko stopy procentowej, ryzyko płynności, ryzyko walutowe, ryzyko operacyjne, ryzyko kredytowe, adekwatność kapitałowa, ryzyko inwestycji finansowych i ryzyko biznesowe. 11 Struktura organizacyjna Banku Spółdzielczego w Brodnicy Zebranie Grup Członkowskich Zebranie Przedstawicieli Rada Nadzorcza Zarząd Wiceprezes Zarządu ds. Handlowych Prezes Zarządu Wiceprezes Zarządu ds. Finansowych Pion Handlowy Pion Zarządzania i Organizacji Banku Pion Finansowy Departament Handlowy Departament Organizacyjno-Prawny Departament Finansowy - Zespół Rozwoju Sprzedaży - Zespół Administracji i Obsługi - Zespół Rachunkowości - Zespół Produktów Bankowych - Radca Prawny - Zespół Operacji Bankowych Departament Informatyki i Telekomunikacji - Zespół Rozwoju i Utrzymania Systemów Informatycznych - Zespół Bankowości Elektronicznej i Wsparcia Sprzedaży Zespół Restrukturyzacji i Windykacji Należności -Zespół Rozliczeń Zagranicznych Inspektor BHP Zespół Obsługi Zarządu Zespół Zarządzania Kadrami i Szkoleń Zespół Płac Zespół Audytu Wewnętrznego -Zespół ds. Ryzyk i Analiz Zespół Przeglądu Należności i Zabezpieczeń Prawnych Zespół Kasowo Skarbcowy Zespół Marketingu Zespół Skarbu Zespół Analiz Kredytowych Zespół Bezpieczeństwa Banku i Ryzyka Operacyjnego Oddziały Stanowisko ds. Ryzyka Braku Zgodności Oddziały Operacyjny Punkty Kasowe 12 Komitet Kredytowy W Banku obowiązują wewnętrzne limity na poszczególne rodzaje ryzyka, które zostały uznane za istotne zgodnie z obowiązującą Instrukcją oceny adekwatności kapitałowej. Ustalanie wewnętrznych limitów ma na celu ograniczenie poziomu narażenia na ryzyko między innymi poprzez zapewnienie odpowiedniego poziomu dywersyfikacji. Wysokość limitów jest dostosowana do akceptowanego przez Radę Nadzorczą ogólnego poziomu ryzyka Banku. Oprócz powyższych limitów w Banku obowiązują między innymi maksymalne wartości wskaźników DtI oraz LtV, których wysokość ustalana jest co rok w Planie ekonomiczno – finansowym. Zakres i rodzaj systemów raportowania i pomiaru ryzyka Zgodnie z obowiązującymi w Banku zasadami zarządzania ryzykiem, jednym z elementów procesu zarządzania jest raportowanie. Odbywa się ono na zasadach określonych w Instrukcji sporządzania informacji zarządczej. Instrukcja ta określa minimalny zakres raportów sporządzanych na potrzeby wewnętrzne Banku, częstotliwość, terminy sporządzenia, komórki odpowiedzialne za ich przygotowanie oraz odbiorców. Informacje te, w tym analizę sytuacji ekonomiczno-finansowej Banku zawierającą dane na temat poziomu narażenia na ryzyko i poziomie wykorzystania przyjętych limitów otrzymuje okresowo Zarząd i Rada. Szczegółowy zakres informacji przekazywanych Zarządowi w ramach systemu raportowania zamieszczono w tabeli poniżej. 13 Tabela1. Zakres i rodzaj raportów Tytuł raportu Adresaci Częstotliw ość Krótki opis zawartości (pozwalający na zidentyfikowanie zawartości merytorycznej przekazywanej informacji) Dynamika portfela kredytowego w podziale na oddziały Zarząd, Dyrektor Departamentu Handlowego K Saldo kredytów na dzień sprawozdawczy w porównaniu do początku roku bieżącego oraz do analogicznego okresu roku poprzedniego; dane sporządzane dla Banku oraz poszczególnych oddziałów. Struktura kredytów podział ze względu na podstawę oprocentowania. Zarząd, Dyrektor Departamentu Handlowego K Ilość i wartość kredytów oraz średnie oprocentowanie- podział w zależności od podstawy oprocentowania, udział procentowy. Porównianie ilości realizowanych przez Bank zleceń płatniczych Zarząd, Dyrektor Departamentu Handlowego K Prezentacja ilości realizowanych zleceń płatniczych za kwartał z podsumowaniem na koniec roku z podziałem na rodzaje zleceń (gotówka realizacja w kasach, przelewy z rachunków wewnetrznych i międzybankowych), kanał dystrybucji (papier w oddziale, bank internetowy) i Oddziały. Porównanie okresu sprawozdawczego do analogicznego okresu roku poprzedniego. Informacja o ilości rachunków bankowych obsługiwanych elektronicznie Zarząd, Dyrektor Departamentu Handlowego K Prezentacja ilości rachunków obsługiwanych elektronicznie z podziałem na rozliczeniowe i ror oraz porównanie do ilości rachunków ogółem Zarząd, Dyrektor Departamentu Handlowego R Dyrektor Departamentu Handlowego K Zbiorcze zestawienie inwestycji w aktywa pozakredytowe złotowe i walutowe Zespół ds.. Ryzyk i Analiz M Raport z czynności windykacyjnych Zarząd M Profil ryzyka rezydualnego Zespół ds. Ryzyk i Analiz R Informacja o ilości otwartych i zamkniętych bieżących rachunkach bankowych Prezentacja ilości rachunków otwartych i zamkniętych w roku z podziałem na rodzaj rachunków, typ klienta i oddziały. Zespół Płac, Raport ze stanu zatrudnienia Zespół ds. Ryzyk i Analiz Wykaz portfela – wykaz inwestycji: lokaty złotowe i walutowe, obligacje, certyfikaty, akcje, pozostałe dłużne papiery wartościowe oraz koszty upłynnienia wybranych składników aktywów Informacja o aktualnie podejmowanych działaniach windykacyjnych wraz z informacją o wysokości zadłużenia oraz wysokością kwot odzyskanych na skutek prowadzenia działań windykacyjnych. Informacja o wartości windykowanych kwot i odzyskiwalności kredytów wobec których prowadzone są czynności windykacyjne. Zatrudnienie przeciętne w okresie, M Zatrudnienie sumaryczne w jednostkach Informacja o wykorzystaniu urlopów wypoczynkowych Dyrektorzy i kierownicy jednostek i komórek organizacyjnych K Informacja o ilości dni urlopu wykorzystanego i ilości pozostałego na ostatni dzień kwartału Dane źrodłowe do wyliczenia wskaźnika KRI dot. rotacji zatrudnienia Zespół Bezpieczeństwa Banku i Ryzyka Operacyjnego K Informacja o ilości nowych zatrudnień i rozwiązań umów o pracę, stan zatrudnienia w ostatnim dniu kwartału 14 Realizacja planu zatrudnienia Zarząd R Informacja o realizacji planu zatrudnienia Informacja o realizacji szkoleń Zespół ds. Ryzyk i Analiz R Informacja o ilości zrealizowanych szkoleń, w których uczestniczyli pracownicy Banku Raport zawiera informacje o: - wartościach kluczowych wskaźników ryzyka KRI - zdarzeniach szczególnych, które wystąpiły w Banku - profilu ryzyka - wymogach kapitałowych na ryzyko operacyjne - działaniach zaradczych Raport zawiera: - ocenę profilu ryzyka - analizę i ocenę skali występowania czynników ryzyka - działania lub propozycję działań podjętych w celu ograniczenia ryzyka braku zgodności Sprawozdanie z realizacji zadań systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym Zarząd, Zespół Audytu Wewnętrznego K Sprawozdanie z realizacji zadań systemu zarządzania ryzykiem braku zgodności Zarząd, Zespół Audytu Wewnętrznego P Półroczna informacja o poziomie narażenia na ryzyko operacyjne i ryzyko braku zgodności Rada Nadzorcza P Syntetyczna informacja o poziomie narażenia Banku na ryzyko operacyjne i ryzyko braku zgodności. R Raport zawiera: - identyfikację procesów biznesowych i wspierających oraz krytycznych - opis procesów zgodnie z metodyką Analiza procesów krytycznych, biznesowych i wspierających występujących w Banku Zarząd - mapa i matryca ryzyka operacyjnego w stosunku do kluczowych procesów biznesowych Analiza ryzyka operacyjnego w stosunku do zasobów chronionych Zarząd R Raport zawiera: - identyfikację zasobów chronionych występujących w Banku - identyfikację zagrożeń - pomiar i ocenę ryzyka operacyjnego - mapa i matryca ryzyka - plan postępowania z ryzykiem Raport z przeprowadzenia testu warunków skrajnych w zakresie ryzyka operacyjnego i ryzyka braku zgodności Raport roczny w sprawie funkcjonowania lokalnych systemów alarmowych i TV zainstalowanych w placówkach oraz w sprawie przeszkolenia pracowników Banku z obowiązujących zasad postępowania w sytuacjach szczególnego zagrożenia Raport roczny w sprawie bezpieczeństwa i zagrożeń placówek. Zarząd R Raport zawiera informację, jaki będzie wpływ na prawidłowość funkcjonowania organizacji w przypadku zaistnienia sytuacji ekstremalnych oraz adekwatności kapitałowej w kontekście pokrycia ryzyka kapitałem. Zarząd R Raport zawiera informacje dot. funkcjonowania systemów alarmowych (błędów, awarii itp.) oraz informacje o przeszkoleniu pracowników z zakresu zasad postępowania w sytuacjach szczególnego zagrożenia. Zarząd R Raport zawiera informacje dot. istotnych zagrożeń oraz sytuacji szczególnych, które miały miejsce w placówkach Banku. 15 Informacja o zarejestrowanych skargach i reklamacjach w Banku Spółdzielczym w Brodnicy. Zarząd R Raport zawiera informacje o zarejestrowanych skargach i reklamacjach klientów, sposobie ich załatwienia oraz pozostałych problemach w wyniku ich wystąpienia. Raport z przeglądu struktury organizacyjnej wraz z oceną konfliktu interesów i powiązań personalnych w BS Brodnica Zarząd R Informacja zawiera informacje o wynikach przeglądu struktury organizacyjnej wraz z oceną zjawiska konfliktu interesów i powiązań personalnych. R Informacja zawiera raport z przebiegu współpracy z podmiotami zewnętrznymi. Zgodnie z załącznikiem nr 8 do Instrukcji, monitoring obejmuje m.in.. potencjał organizacyjno-kadrowy, poziom istotności powierzonej czynności, ocenę sytuacji finansowej i zdolność do dalszego świadczenia usług, ocenę jakości świadczonych usług oraz zdolność do świadczenia przyszłym wymaganiom R Raport zawiera informacje o wpływie ilości zapytań, z którymi występowały instytucje GIIF i KNF wraz z wynikami weryfikacji zapytań oraz ilości stwierdzonych transakcji podejrzanych, budzących zastrzeżenia lub nietypowych. W ramach raportu prezentowany jest opis tych sytuacji w skonsolidowanej formie wraz z działaniami, które zostały w danej sprawie podjęte. Rada Nadzorcza P Informacja o ilości, zakresie i tematach przeprowadzonych audytów oraz ilości wydanych zaleceń w okresie I półrocza, informacja o najistotniejszych lub najczęściej występujących nieprawidłowościach stwierdzanych podczas przeprowadzonych audytów, informacja o audytach przeprowadzonych przez BPS, ocena systemu kontroli wewnętrznej na podstawie wyników audytów przeprowadzonych przez ZAW, informacja o działaniach podejmowanych w celu usunięcia nieprawidłowości Rada Nadzorcza R Zarząd R Sprawozdanie kwartalne z kontroli funkcjonalnej Zarząd K Informacja o nieprawidłowościach stwierdzonych podczas kontroli funkcjonalnych przeprowadzanych przez kierownictwo jednostek i komórek organizacyjnych Banku, sporządzana na podstawie protokołów przekazanych z Oddziałów Banku i komórek organizacyjnych Centrali Banku Raport z weryfikacji funkjonujących w Banku mechanizmów i procedur kontroli wewnętrznej Zarząd R Raport zawiera informacje o zidentyfikowanych nieprawidłowościach w mechanizmach kontroli wewnętrznej oraz określa działania i rekomendacje, które powinny być podjęte w celu usunięcia tych nieprawidłowości Wykonanie planu inwestycyjnego Zarząd, Rada Nadzorcza K Informacja o poziomie zrealizowania planu inwestycyjnego. Roczne sprawozdanie finansowe Zarząd/ Rada Nadzorcza R Sprawozdanie zgodne z wymaganiami Ustawy o Rachunkowości Sprawozdanie z działalności marketingowej Banku Zarząd K dotyczy sprawozdania z realizacji przedsięwzięć marketingowo-promocyjnych wykonywanych przez Oddziały i Centralę Banku Monitoring w zakresie oceny współpracy z podmiotami zewnętrznymi świadczącymi usługi na rzecz Banku Sprawozdanie z realizacji Programu Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu w Banku Spółdzielczym W Brodnicy Sprawozdanie półroczne z przeprowadzonych czynności kontrolnych Sprawozdanie roczne z przeprowadzonych czynności kontrolnych 16 Zarząd Zarząd Informacja o ilości, zakresie i tematach przeprowadzonych audytów oraz ilości wydanych zaleceń w okresie całego roku; informacja o stopniu realizacji planu audytu za dany rok oraz ewentualnie podanie przyczyn niewykonania planu za okres sprawozdawczy, informacja o najistotniejszych lub najczęściej występujących Analiza sytuacji ekonomiczno-finansowej Banku obejmuje informację o składnikach bilansowych banku, rachunku zysków i strat oraz poziomie narażanie na poszczególne rodzaje ryzyk (z wyłączeniem ryzyka operacyjnego i ryzyka braku zgodności) z częstotliwością wynikającą z instrukcji zarządzania danym rodzajem ryzyka. Informacja ta obejmuje m.in.: Bilans Banku; Analiza głównych pozycji aktywów i pasywów; Wybrane pozycje aktywów i pasywów oddziałów Banku; Porównanie rachunku zysków i strat; Analiza Rachunku Wyników; Miesięczne przyrosty wybranych składników rachunku wyników; Koszty działania banku i amortyzacja na pracownika; Wykonanie Planu finansowego; Analiza statyczna płynności; Analiza urealnionej skumulowanej luki płynności po weryfikacji; Analiza skumulowanej urealnionej luki płynności (przed weryfikacją); Zestawienie wskaźników płynności; Koszty upłynnienia wybranych składników aktywów Banku; Analiza osadu we wkładach; Wielkość i ilość zrywanych depozytów terminowych w ujęciu miesięcznym oraz depozyty osób wewnętrznych; Analiza sytuacji ekonomiczno-finansowej Banku Zarząd, Zespół Skarbu, Zespół Audytu Wewnętrznego M Analiza oceny adekwatności kapitałowej Banku Zarząd K Informacja o strukturze funduszy własnych oraz poziomie wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyk, poziomie wykorzystania alokowanego kapitału w ramach filaru I i II, współczynnika wypłacalności uwzględniającego szacowane wymogi w ramach I i II filaru Test warunków skrajnych ICAAP Zarząd/Rada R Informacja o wynikach testu warunków skrajnych w Analizie oceny adekwatności kapitałowej Banku Raport roczny - synteza Zarząd R Raport zawiera krótką charakterystykę Banku, ważniejsze wydarzenia i dokonania z minionego roku oraz kształtowanie się poszczególnych aktywów, pasywów i elementów rachunku wyników w danym przedziale czasowym Plan ekonomiczno finansowy Rada Nadzorcza R Plan zawiera prognozę podstawowych czynników makroekonomicznych mających wpływ na działalność Banku, prognozę poszczególnych składników bilansu i rachunku zysków i strat, projekcję wymogów kapitałowych oraz kierunek działań na dany rok Pozycja walutowa Banku Zespół Skarbu C Informacja zawiera dane o aktywach i pasywach walutowych banku z podziałem na poszczególne waluty, normy pozycji całkowitej i indywidualnej oraz ich wykorzystanie BIZDP Członek Zarządu i Dyrektorzy C Informacja zawiera dane o poziomie funduszy własnych, wartości depozytów, kredytów, lokat międzybankowych, papierach wartościowych, rezerwie obowiązkowej, środkach na rachunkach i w kasach Banku oraz Nadzorcze Miary Płynności Informacja o funduszach własnych Zarząd M Informacja zawiera strukturę i poziom funduszy własnych, wymogi kapitałowe, współczynnik wypłacalności Analiza udziału dużych depozytów w bazie depozytowej; Koncentracja sektorowa depozytów; Zbiorcze zestawienie inwestycji w aktywa pozakredytowe o terminach pierwotnych od 7 –dni; Zestawienie limitów płynności i stopy procentowej; Miesięczne zestawienie nadzorczych miar płynności w Banku; Informacja o średnim oprocentowaniu kredytów i depozytów w oddziałach; Analiza marży odsetkowej; Analiza krzywej dochodowości; Zmiany nachylenia krzywej dochodowości w czasie; Zmiana przychodu odsetkowego w wyniku zmiany rynkowych stóp procentowych; Zmiana kosztów odsetkowych w wyniku obniżenia oprocentowania; Zmiana kosztów odsetkowych w wyniku wzrostu oprocentowania; Test warunków skrajnych; Zestawienie składników bilansowych Banku w podziale na stawki bazowe; Pozycja walutowa Banku; Zestawienie ilości i wartości operacji skupu i sprzedaży wartości dewizowych przy zastosowaniu kursów negocjowanych; Koncentracja zaangażowań; Duże ekspozycje; Profil ryzyka rezydualnego, Informacja o wynikach przeglądu limitów ograniczających bank na ryzyko.Informacja zawiera dane o przeterminowaniu portfela kredytowego w podziale na poszczególne okresy i oddziały banku 17 Informacja wstępna Zarząd M Informacja zawiera rachunek zysków i strat oraz dane o portfelu kredytowym i jego jakości, poziomie rezerw celowych oraz depozytach bieżących i terminowych z podziałem na poszczególne oddziały banku Informacja o realizacji planu ekonomicznofinansowego, raport skrócony Informacja o realizacji planu ekonomicznofinansowego, raport pełny Rada Nadzorcza Zarząd K Informacja zawiera dane o poziomie realizacji założeń Planu ekonomiczno-finansowego Banku Zarząd/ Rada Nadzorcza R Informacja zawiera dane o poziomie realizacji założeń Planu ekonomiczno-finansowego Banku Informacja z przeglądu strategii zarządzania ryzykiem Zarząd/ Rada Nadzorcza R Informacja o poziomie aktualności i dostosowania zapisów Strategii zarządzania ryzykiem do skali i charakteru prowadzonej przez Bank działalności. Informacje o ewentualnej konieczności modyfikacji poszczególnych zapisów regulacji. Informacja z przeglądu systemu zarządzania ryzykiem Zarząd/ Rada R Informacja o poziomie aktualności i dostosowania zapisów Instrukcji zarządzania ryzykiem do skali i charakteru prowadzonej przez Bank działalności. Informacje o ewentualnej konieczności modyfikacji poszczególnych zapisów regulacji. Informacja kwartalna o poziomie narażanie Banku na ryzyko Rada Nadzorcza K Informacja zawiera dane syntetyczne sporządzane na podstawie miesięcznych Informacji ekonomicznofinansowych w części dotyczącej ryzyka Informacja półroczna dotycząca adekwatności kapitałowej Rada Nadzorcza P Informacja zawiera dane syntetyczne sporządzane na podstawie kwartalnej Analizy oceny adekwatności kapitałowej Banku Informacja o ilości operacji kasowych w Banku Zespół Kasowo - Skarbcowy K Informacja zawiera liczbę wykonanych operacji kasowych w danym miesiącu z podziałem na poszczególne odziały operacyjne i kasjerów banku Informacja o charakterze ilościowym i jakościowym podlegające ujawnieniu zgodnie z Polityką informacyjną Banku Zarząd R Informacje o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczące celów i zasad zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka, stosowania norm ostrożnościowych, funduszy własnych i wymogów kapitałowych, poszczególnych rodzajów ryzyk oraz polityki zmiennych składników wynagrodzeń Nadzrocze Miary Płynności Członek Zarządu C Informacja zawiera kalkulację Nadzorczych Miar Płynności oraz wielkości składników aktywów i pasywów mających wpław na poziom wyliczanych miar Informacaj o poziomie zaangażowania w członków Rady Nadzorczej, Zarząd i osoby zajmujące stanowiska kierownicze oraz podmioty powiązane Oddziały K Informacja zawiera poziom zaangażowania w Radę Nadzorczą, Zarząd. Stanowiska Kierownicze i osoby z nimi powiązane w stosunku do funduszy własnych R Informacja o poziomie zaangażowania Banku w Radę Nadzorczą, Zarząd, Stanowiska Kierownicze i osoby z nimi powiązane. Informacja o poziomie zaangażowania Banku w Radę Nadzorczą, Zarząd, Stanowiska Kierownicze i osoby z nimi powiązane. 18 Zarząd Rada Nadzorcza Syntetyczna informacja o wynikach testów z ryzyka Zarząd/Rada R Informacja o wynikach testów warunków skrajnych z ryzyk zawarta w Analizie sytuacji ekonomiczno finansowej Bnaku Informacja o stanie portfela kredytowego Banku (poziomie i stukturze przeterminowania poszczególnych ekspozycji) Zarząd M Informacja o poziomie i strukturze przeterminowania ekspozycji kredytowych Weryfikacja limitów Zarząd P Informacja o wynikach weryfikacji limitów zawarta w Analizie sytuacji ekonomiczno - finansowej Banku Pogłębiona analiza płynności długoterminowej Zarząd R Analiza zawiera informacje o przyjetej strategii, bieżacej sytuacji oraz relacji zachodzących w Banku w zakresie długoterminowego finansowania rynku nieruchomości, ekspozycji zabezpieczonych hipotecznie oraz zaangażowania w ekspozycje o termiach zapadalności powyżej 10 lat Informacja o stanie środków w kasach Zespół Kasowo - Skarbcowy C Informacja codzienna o stanie środków w kasach. Częstotliwość C Informacja codzienna M Informacja miesięczna K Informacja kwartalna P Informacja półroczna R Informacja roczna 19 Polityka stosowania zabezpieczeń i ograniczania ryzyka oraz metody monitorowania ich skuteczności W celu redukcji poziomu ryzyka Bank przyjmuje zabezpieczenia transakcji kredytowych. Zabezpieczenia stosowane są w stopniu adekwatnym do oceny sytuacji ekonomicznej klienta oraz charakteru i okresu trwania transakcji. Przed udzieleniem kredytu, jednostki organizacyjne Banku dokonują analizy ryzyka związanego z zabezpieczeniem ekspozycji kredytowej, w tym bieżącej oceny wartości zabezpieczenia, zgodnie z obowiązującą Instrukcją prawnych form zabezpieczenia wierzytelności i Instrukcją monitoringu zabezpieczeń, uwzględniając w szczególności: 1. rodzaj zabezpieczenia i sposób ewentualnej egzekucji; 2. kolejność zaspokojenia się z zabezpieczenia; 3. wpływ zużycia technologicznego przedmiotu zabezpieczenia na jego wartość; 4. koszty utrzymania zabezpieczenia i egzekucji z zabezpieczenia. Bank, przyjmując zabezpieczenie, dokonuje weryfikacji podstawowych kryteriów decydujących o jego skuteczności, w tym płynności zabezpieczenia, wartości oraz dostępu i możliwości kontroli w całym okresie kredytowania, wpływu na poziom tworzonych rezerw oraz możliwość zmniejszenia wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego. Za płynne zabezpieczenie uznaje się te, które umożliwiają jego zbycie bez istotnego obniżenia jego ceny w czasie. W strukturze organizacyjnej Banku wyodrębniono Zespół Przeglądu Należności i Zabezpieczeń Prawnych. Jego zadaniem jest przeprowadzanie niezależnego przeglądu ekspozycji kredytowych i nadzór pracy Oddziałów w zakresie weryfikacji przyjętych zabezpieczeń oraz monitorowania ekspozycji kredytowych. Skuteczność przyjętych zabezpieczeń podlega monitorowaniu w procesie i na zasadach zarządzania ryzykiem rezydualnym. Fundusze własne Banku Podstawowe informacje dotyczące wszystkich pozycji i składników kapitału podstawowego Tier I, pozycji dodatkowych Tier I, pozycji Tier II Fundusze własne Banku wyliczane są zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013. Fundusze własne Banku stanowią, po odpowiednich odliczeniach, sumę kapitału Tier I i kapitału Tier II. Na kapitał Tier I Banku składa się suma kapitału podstawowego Tier I i kapitału dodatkowego Tier I. 20 W oparciu o zapisy art. 484 CRR fundusz udziałowy poddawany jest dziennej amortyzacji, polegającej na pomniejszaniu wartości składników funduszy o następujące wartości procentowe w kolejnych latach: 1. 2014r. - 20%; 2. 2015r. - 10%; 3. 2016r. - 10%; 4. 2017r. - 10%; 5. 2018r. - 10%; 6. 2019r. - 10%; 7. 2020r. - 10%; 8. 2021r. - 10%; 9. ostatnie 10% funduszu udziałowego przestanie być zaliczane do funduszy własnych z dniem 01.01.2022r. Bank odlicza od kapitału podstawowego Tier I poniższe pozycje: 1. straty za bieżący rok obrachunkowy; 2. wartości niematerialne i prawne; 3. aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego oparte na przyszłej rentowności; 4. posiadane przez Bank bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach własnych w kapitale podstawowym Tier I, w tym instrumenty własne w kapitale podstawowym Tier I, do których zakupu Bank jest faktycznie lub warunkowo zobowiązany na mocy istniejącego zobowiązania umownego; 5. bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale podstawowym Tier I podmiotów sektora finansowego, jeżeli podmioty te mają z Bankiem krzyżowe powiązanie kapitałowe, uznane przez właściwy organ za mające na celu sztuczne zawyżanie funduszy własnych Banku; 6. mającą zastosowanie wartość posiadanych przez Bank bezpośrednich, pośrednich i syntetycznych udziałów kapitałowych w instrumentach w kapitale podstawowym Tier I podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te podmioty; 7. zgodnie z art. 470 CRR Bank nie odlicza wartości inwestycji w podmiot sektora finansowego lecz nadaje im wagę ryzyka 250%. Bank dokonuje następujących odliczeń od kapitału podstawowego Tier II: 1. posiadane przez instytucję bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach własnych w Tier II, w tym instrumentach własnych w Tier II, które instytucja mogłaby mieć obowiązek kupić na mocy istniejących zobowiązań umownych; 21 2. bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach w Tier II podmiotów sektora finansowego, z którymi instytucja ma krzyżowe powiązania kapitałowe; 3. mającą zastosowanie i określoną zgodnie z art. 70 wartość bezpośrednich, pośrednich i syntetycznych udziałów kapitałowych w instrumentach w Tier II podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji w te podmioty; 4. posiadane przez Bank bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach w Tier II podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja dokonała znacznej inwestycji w te podmioty, z wyjątkiem pozycji z tytułu gwarantowania emisji utrzymywanych nie dłużej niż przez pięć dni roboczych. Wartość funduszy własnych na dzień 31 grudnia 2014 roku wyniosła 110 824 tys. złotych. Fundusze te w 99% składały się z funduszu zasobowego powstałego z odprowadzeń z zysku netto. Całkowity współczynnik kapitałowy Oszacowany w ramach pierwszego filaru wymóg kapitałowy wynosił 70 139 tys. zł. Powyższa wartość wynika z wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego w kwocie 61 757 tys. zł oraz z wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka operacyjnego w kwocie 8 382 tys. zł. Oszacowany na tej podstawie współczynnik kapitałowy wyniósł 12,64% - tj. powyżej wartości minimalnej ustalonej na poziomie 8%. Oszacowany na podstawie przyjętej przez Bank metodologii, określonej w regulacjach wewnętrznych, dodatkowy wymóg kapitałowy w ramach filaru II wyniósł na dzień 31 grudnia 2014 roku 2 787,74 tys. zł i obejmował wymogi z tytułu ryzyka stopy procentowej w kwocie 2 728,99 tys. zł i ryzyka płynności w kwocie 58,75 tys. zł. W pozostałych obszarach dodatkowy wymóg kapitałowy nie występował. Wartość współczynnika wypłacalności z uwzględnieniem dodatkowych wymogów kapitałowych z Filaru II wyniosła 12,16%. 22 Tabela 2. Fundusze własne Banku Lp 1 1.1 1.1.1 1.1.1.1 1.1.1.2 1.1.1.3 1.1.1.4 1.1.1.5 1.1.1.6 1.1.1.7 1.1.1.8 1.1.1.9 1.1.1.10 1.1.1.11 1.1.1.12 1.1.1.13 1.1.1.14 1.1.1.15 1.1.1.16 1.1.1.17 1.1.1.18 1.1.1.19 1.1.1.20 1.1.1.21 1.1.1.22 1.1.1.23 1.1.1.24 1.1.1.25 1.1.1.26 Wartość w złotych FUNDUSZE WŁASNE Fundusze własne ogółem dla współczynnika wypłacalności 110 824 430,83 Kapitał Tier 1 110 824 430,82 Kapitał podstawowy CET1 110 824 430,82 Instrumenty kapitałowe zaliczane do funduszy własnych CET1 Zyski zatrzymane Inne całkowite dochody 503 308,02 Kapitał rezerwowy 109 955 353,01 Fundusz ogólnego ryzyka na niezidentyfikowane ryzyko działalności bankowej 1 230 000,00 Korekty okresu przejściowego dotyczące instrumentów kapitałowych zaliczanych 2 711 280,00 do CET 1 Korekty CET1 wynikające z zastosowania filtrów ostrożnościowych (-) Wartość firmy (-) Inne wartości niematerialne i prawne -261 960,61 (-) Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego zależne od przyszłej rentowności i nie wynikające z różnic przejściowych (bez uwzględnienia kompensaty pomiędzy rezerwą i aktywami) (-) Ujemne kwoty wynikające z oczekiwanych strat z tytułu ekspozycji ważonych ryzykiem metodą wewnętrznych ratingów (metoda IRB) (-) Aktywa programu świadczeń pracowniczych (-) Wzajemne zaangażowania w instrumenty kapitałowe (krzyżowe powiązania kapitałowe) zaliczane do funduszy podstawowych (CET1) (-) Nadwyżka pozycji pomniejszających AT1 nad dodatkowymi funduszami podstawowymi (AT1) (-) Kwota przekroczenia progu koncentracji kapitałowej z tytułu zaangażowań poza sektorem finansowym [alternatywnie: możliwość przypisania wagi ryzyka 1250%] (-) Kwota ekspozycji z tytułu pozycji sekurytyzacyjnych [alternatywnie: możliwość przypisania wagi ryzyka 1250%] (-) Operacje dostawy instrumentów do rozliczenia w terminie od 5 dni roboczych po drugiej przewidzialnej w umowie płatności lub dostawie, aż do wygaśnięcia transakcji [alternatywne traktowanie: pomniejszenie CET1, podstawowe: waga ryzyka 1250%] (-) Pozycje w koszyku, w odniesieniu do których instytucja nie może określić wagi ryzyka przy zastosowaniu metody wewnętrznych ratingów [alternatywnie: możliwość przypisania wagi ryzyka 1250%] (-) Ekspozycje kapitałowe przy zastosowaniu metody modeli wewnętrznych [alternatywnie: możliwość przypisania wagi ryzyka 1250%] (-) Posiadane przez instytucję bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale podstawowym CET1 podmiotów sektora finansowego, jeżeli instytucja nie dokonała znacznej inwestycji (-) Aktywa z tytułu podatku odroczonego kwalifikujące się do pomniejszeń, 0,00 zależne od przyszłej rentowności i wynikające z różnic przejściowych (-) Posiadane przez instytucję bezpośrednie, pośrednie i syntetyczne udziały kapitałowe w instrumentach w kapitale podstawowym CET1 podmiotów sektora 0,00 finansowego, jeżeli instytucja dokonała znacznej inwestycji (-) Wartość pozycji określonych w art. 48(1) przekraczająca limit 15% Inne przejściowe korekty CET1 -503 308,02 (-) Dodatkowe korekty dotyczące kapitału CET1 wynikające z art. 3 CRR Inne pozycje lub korekty kapitału CET1 -2 810 241,58 23 1.1.2 Dodatkowy kapitał podstawowy (AT1) 0,00 1.1.2.1 Instrumenty kapitałowe zaliczane do dodatkowego kapitału podstawowego (AT1) 1.1.2.2 1.1.2.3 1.1.2.4 1.1.2.5 1.1.2.6 1.1.2.7 1.1.2.8 1.1.2.9 1.1.2.10 1.2 1.2.1 1.2.2 1.2.3 1.2.4 1.2.5 1.2.6 1.2.7 1.2.8 1.2.9 1.2.10 1.2.11 Korekty okresu przejściowego dotyczące instrumentów kapitałowych zaliczanych do AT1 (-) Wzajemne zaangażowania w instrumenty kapitałowe zaliczane do AT1 (-) Instrumenty kapitałowe AT1 w podmiotach sektora finansowego, w których instytucja nie dokonała znacznej inwestycji (-) Instrumenty kapitałowe AT1 w podmiotach sektora finansowego, w których instytucja dokonała znacznej inwestycji (-) Nadwyżka pomniejszeń T2 ponad kwotę T2 (patrz poz. 1.3.11) Inne przejściowe korekty AT1 Nadwyżka pomniejszeń AT1 ponad kwotę AT1 (pomniejszenie w CET1) (-) Dodatkowe korekty dotyczące kapitału AT1 wynikające z art. 3 CRR Inne pozycje lub korekty kapitału AT1 Kapitał Tier 2 Instrumenty kapitałowe i pożyczki podporządkowane zaliczane do T2 Korekty okresu przejściowego dotyczące instrumentów kapitałowych i pożyczek podporządkowanych zaliczanych do T2 Dodatnia kwota wynikająca z różnicy pomiędzy sumą kwoty odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości i rezerwy IBNR oraz kwotą oczekiwanych strat [do wysokości limitu 0,6% RWA] Kwota rezerwy ogólnej z tytułu ryzyka kredytowego [do wysokości limitu 1,25% RWA] (-) Wzajemne zaangażowania w instrumenty kapitałowe (krzyżowe powiązania kapitałowe) zaliczane do T2 (-) Instrumenty kapitałowe T2 w podmiotach sektora finansowego, w których instytucja nie dokonała znacznej inwestycji (-) Instrumenty kapitałowe T2 w podmiotach sektora finansowego, w których instytucja dokonała znacznej inwestycji Inne przejściowe korekty T2 Nadwyżka pomniejszeń T2 ponad kwotę T2 (pomniejszenie AT1) (-) Dodatkowe korekty dotyczące kapitału T2 wynikające z art. 3 CRR Inne pozycje lub korekty kapitału T2 0,00 2 896 712,33 0,00 -2 896 712,33 Przestrzeganie wymogów kapitałowych, o których mowa w części trzeciej tytule II rozdziale 2 Rozporządzenia CRR: Opis metody stosowanej przez Bank do oceny adekwatności kapitałowej Działania podejmowane w ramach oceny adekwatności kapitałowej Banku mają na celu określenie stopnia dostosowania poziomu ponoszonego ryzyka do wartości posiadanych kapitałów własnych będących podstawowym źródłem pokrycia ewentualnych strat. Analiza i zarządzanie adekwatnością kapitałową, podobnie jak zarządzanie poszczególnymi typami ryzyka odbywa się zgodnie z regulacjami unijnymi i krajowymi o charakterze nadzorczym oraz regulacjami wewnętrznymi m.in. Strategia zarządzania ryzykiem, polityka kapitałowa zawarta w Planie ekonomiczno-finansowym, Instrukcja wyznaczania wymogów kapitałowych z poszczególnych rodzajów ryzyka oraz szacowania współczynników kapitałowych i dźwigni finansowej oraz Instrukcji oceny adekwatności kapitałowej. 24 Na podstawie Instrukcji wyznaczania wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka oraz szacowania współczynników kapitałowych i dźwigni finansowej, Bank stosuje następujące zasady wyznaczania wymogów kapitałowych: 1. W zakresie ryzyka kredytowego - Bank stosuje metodę standardową wyliczania wymogów kapitałowych zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 roku (CRR). Bank stosując metodę standardową zalicza ekspozycje do jednej z 16 klas, którym przypisane są odpowiednie wagi ryzyka. Bank przy ustalaniu wag ryzyka ekspozycji kredytowych nie stosuje ocen wiarygodności kredytowej opracowanych przez zewnętrzne instytucje oceny wiarygodności kredytowej ani też ocen wiarygodności kredytowej opracowanych przez agencje kredytów eksportowych; 2. W zakresie ryzyka operacyjnego Bank stosuje wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka operacyjnego według metody wskaźnika bazowego, określonej w rozporządzeniu CRR w Tytule III. Wskaźnik stanowi pomnożoną przez 15 średnią za okres trzech lat obrotowych, bieżącego oraz dwóch poprzedzających dany rok z sumy wyników wyliczanych jako sumę następujących pozycji rachunku zysków i strat Banku: odsetki należne i podobne przychody, odsetki do zapłaty i podobne opłaty, przychody z akcji i innych papierów wartościowych o stałej/ zmiennej stopie dochodu, należności z tytułu prowizji/opłat, koszty z tytułu prowizji/opłat, zysk netto lub strata netto z operacji finansowych, pozostałe przychody operacyjne; 3. W zakresie ryzyka walutowego Bank wyznacza wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka walutowego metodą podstawową zgodnie z zasadami określonymi w art. 351 CRR. Wymóg kapitałowy stanowi 8% pozycji walutowej całkowitej, jeżeli przewyższa ona 2% funduszy własnych Banku lub stanowi 0 jeżeli nie przewyższa 2% funduszy własnych; 4. W zakresie ryzyka koncentracji wymóg kapitałowy z tytułu przekroczenia limitu koncentracji zaangażowań szacowany jest na podstawie art. 395 CRR. Łączny wymóg kapitałowy z tytułu przekroczenia progu koncentracji kapitałowej stanowi nadwyżkę ponad 25% wartości uznanego kapitału Banku, przy czym jeśli nadwyżka nie trwa dłużej niż 10 dni, dodatkowy wymóg kapitałowy wynosi 200% wartości przekroczenia ponad powyższe 25% uznanych funduszy własnych Banku. Pozostałe metody wyznaczania wymogów kapitałowych na pozostałe rodzaje ryzyka określone są w „Instrukcji oceny adekwatności kapitałowej Banku Spółdzielczego w Brodnicy”. 25 Dodatkowe wymogi kapitałowe na poszczególne rodzaje ryzyka Ryzyko kredytowe Oszacowany na dzień 31 grudnia 2014 roku dodatkowy wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka kredytowego nie wystąpił. Na wielkość dodatkowego wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego mają wpływ następujące czynniki: • suma aktywów i zobowiązań pozabilansowych o wagach ryzyka 75% i więcej; • suma bilansowa; • wielkość zobowiązań pozabilansowych. Zgodnie z zapisami Instrukcji oceny adekwatności kapitałowej, Bank wyznacza dodatkowy wymóg kapitałowy w przypadku, gdy suma aktywów i zobowiązań pozabilansowych o wagach ryzyka co najmniej 75% będzie większa od 70% wielkości sumy bilansowej powiększonej o udzielone zobowiązania pozabilansowe. Ryzyko kredytowe – redukcja wymogu kapitałowego Wartość redukcji wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego związana jest z jakością portfela kredytowego Banku na tle sektora bankowego. Redukcja wymogu kapitałowego występuje w sytuacji, gdy bieżący wskaźnik jakości portfela kredytowego Banku obliczany jako procent udziału kredytów zagrożonych w należnościach brutto od sektora niefinansowego jest „lepszy” niż średnia wartość wskaźnika odnotowana w sektorze bankowym. Redukcji podlega dodatkowy wymóg kapitałowy na ryzyko kredytowe wyliczone w ramach Filaru II. Kwota redukcji wymogu kapitałowego obliczana jest jako iloczyn różnicy wskaźników jakości i wymogu kapitałowego na ryzyko kredytowe w zakresie należności od sektora niefinansowego. W IV kwartale bieżącego roku, wartość redukcji wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego wyniosła 809,67 tys. zł. W efekcie braku dodatkowego wymogu kapitałowego na ryzyko kredytowe w ramach Filaru II redukcja nie została wykorzystana. Ryzyko walutowe W wyniku analiz przeprowadzonych na dzień 31.12.2014 roku nie stwierdzono występowania dodatkowego wymogu kapitałowego z tytułu prowadzonej działalności walutowej. Zgodnie z przyjętą metodyką wyliczania, dodatkowy wymóg kapitałowy powstaje w sytuacji, gdy co najmniej na koniec jednego z sześciu miesięcy poprzedzającego dzień analizy, występować będzie podstawowy wymóg kapitałowy na poziomie przekraczającym 2% funduszy własnych. Ryzyko koncentracji W ramach ryzyka koncentracji Bank monitoruje koncentrację zaangażowania w następujących obszarach: dużych zaangażowań, w sektor gospodarki, przyjętych form 26 zabezpieczeń, w jednorodny instrument finansowy oraz w obszarze koncentracji geograficznej, a także w koncentrację ekspozycji nominowanych w waluty obce. W wyniku analiz przeprowadzonych na dzień 31.12.2014 roku nie stwierdzono występowania dodatkowego wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka koncentracji. Alokacja kapitału następuje w ramach ryzyka kredytowego. Suma oszacowanego wymogu i wymogu z ryzyka kredytowego na koniec grudnia 2014 r. wyniosła 61 757 tys. zł. Ryzyko stopy procentowej Wg stanu na 31.12.2014 roku wystąpił dodatkowy wymóg na ryzyko stopy procentowej w kwocie 2 728,99 tys. zł, który stanowi 2,46% funduszy własnych. Zgodnie z założeniami planu ekonomiczno-finansowego wartość wymogu z tytułu ryzyka stopy procentowej nie powinna przekroczyć poziomu 7% funduszy własnych Banku. Poziom narażenia na ryzyko stopy procentowej należy określić jako akceptowalny niski. Ryzyko płynności Oszacowany na dzień 31 grudnia 2014 roku dodatkowy wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka płynności wyniósł 58,75 tys. zł. Wartość dodatkowego wymogu kapitałowego nie jest konsekwencją trudności płynnościowych Banku. Jest to wartość określająca hipotetyczne potrzeby płynnościowe w przypadku wystąpienia sytuacji szokowej w obszarze płynności. Procedura wyliczania uwzględnia stan, w którym następuje nagły spadek bazy depozytowej o 20%, a ewentualny niedobór środków finansowych zostaje uzupełniony z upłynnienia posiadanych aktywów zabezpieczających płynność. Dodatkowy wymóg kapitałowy określa roczny koszt utrzymywania wskaźnika udziału aktywów płynnych w sumie bilansowej na poziomie 20%. Wartość wymogu uzależniona jest od: • wartości bazy depozytowej; • poziomu aktywów zabezpieczających płynność; • różnicy pomiędzy średnim poziomem oprocentowania pożyczek udzielanych przez bank zrzeszający a średnim oprocentowaniem lokat do jednego miesiąca w banku zrzeszającym. Udział dodatkowego wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka płynności w funduszach własnych Banku wynosi 0,05% i nie przekracza wartości maksymalnej określonej przez Bank w planie ekonomiczno-finansowym, tj. poziomu 3% funduszy własnych Banku. W związku z czym uznaje się, że poziom ryzyka kształtuje się na poziomie akceptowalnym niskim. Pozostałe ryzyka Wg stanu na dzień 31 grudnia 2014 roku nie występował dodatkowy wymóg kapitałowy z tytułu pozostałych, nie wymienionych powyżej, typów ryzyka podlegających monitorowaniu w ramach procedury ICCAP. 27 Zgodnie z założeniami planu ekonomiczno-finansowego na rok 2014 suma pozostałych wymogów kapitałowych nie powinna przekroczyć progu 2% funduszy własnych. Kwoty stanowiące 8% ekspozycji ważonej ryzykiem oddzielnie dla każdej z klas ekspozycji W zakresie ryzyka kredytowego Bank stosuje metodę standardową wyliczenia wymogów kapitałowych zgodnie z rozdziałem 2 rozporządzenia CRR. Bank zalicza ekspozycje kredytowe do jednej z następujących klas ekspozycji kredytowych, którym przypisane są odpowiednie wagi ryzyka. 1) ekspozycje wobec rządów centralnych lub banków centralnych; 2) ekspozycje wobec samorządów regionalnych lub władz lokalnych; 3) ekspozycje wobec podmiotów sektora publicznego; 4) ekspozycje wobec wielostronnych banków rozwoju; 5) ekspozycje wobec organizacji międzynarodowych; 6) ekspozycje wobec instytucji; 7) ekspozycje wobec przedsiębiorstw; 8) ekspozycje detaliczne; 9) ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach; 10) ekspozycje, których dotyczy niewykonanie zobowiązania; 11) ekspozycje związane ze szczególnie wysokim ryzykiem; 12) ekspozycje w postaci obligacji zabezpieczonych; 13) pozycje stanowiące pozycje sekurytyzacyjne; 14) ekspozycje wobec instytucji i przedsiębiorstw posiadających krótkoterminową ocenę kredytową; 15) ekspozycje kapitałowe; 16) inne pozycje. W Banku za istotne, zgodne z aktualnym profilem ryzyka Banku, uznano klasy ekspozycji wymienione w pkt 1, 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10, 15 i 16. Łączna wartość kwot stanowiących 8% ekspozycji ważonych ryzykiem na dzień 31 grudnia 2014 roku wyniosła 61 757 tys. złotych. Na wartość tę składały się wymogi z tytułu ekspozycji wobec rządów centralnych lub banków centralnych, ekspozycji wobec samorządów regionalnych lub władz lokalnych, ekspozycji wobec podmiotów sektora publicznego, ekspozycji wobec instytucji, ekspozycji wobec przedsiębiorstw, ekspozycji detalicznych, ekspozycji zabezpieczonych hipotekami na nieruchomościach, ekspozycji, których dotyczy niewykonanie zobowiązania, ekspozycji kapitałowych oraz innych pozycji. Poszczególne wartości zostały przedstawione w tabeli poniżej. Wraz z wejściem w życie Rozporządzenia CRR Bank stosuje współczynnik wsparcia dla ekspozycji wobec MŚP o wartości 0,7619 wymogów kapitałowych z tytułu tych 28 ekspozycji. Współczynnik wsparcia stosuje się dla ekspozycji spełniających następujące warunki: 1. ekspozycja należy do kategorii detalicznej lub kategorii dotyczącej przedsiębiorstw, bądź kategorii ekspozycji zabezpieczonych hipotekami na nieruchomościach. Wyklucza się ekspozycje, których dotyczy niewykonanie zobowiązania; 2. MŚP definiuje się zgodnie z zaleceniem Komisji 2003/361/WE z dnia 6 maja 2003 r. dotyczącym definicji mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw. Wśród kryteriów wymienionych w art. 2 załącznika do tego zalecenia uwzględnia się wyłącznie roczny obrót; 3. łączna kwota zobowiązań klienta będącego dłużnikiem lub grupy powiązanych klientów wobec instytucji i jednostek dominujących oraz ich jednostek zależnych, w tym wszelkich ekspozycji, których dotyczy niewykonanie zobowiązania, jednak z wyjątkiem należności lub należności warunkowych z zabezpieczeniem w formie nieruchomości mieszkalnych, nie przekracza – zgodnie z wiedzą instytucji – kwoty 1,5 mln EUR. Instytucja podejmuje zasadne kroki w celu uzyskania tej wiedzy. Bank w 2014 roku korzystał ze współczynnika wsparcia dla ekspozycji wobec MŚP. Wartość ekspozycji (bilansowe i pozabilansowe) wobec małych i średnich przedsiębiorstw wyniosła na koniec 2014 roku 647 874 tys. zł, z czego wartość bilansowa stanowiła kwotę 571 048 tys. zł. Zastosowanie współczynnika wsparcia pozwoliło na zmniejszenie wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka kredytowego o 9 868 tys. zł. 29 Tabela 3. Adekwatność kapitałowa Banku Spółdzielczego w Brodnicy na dzień 31.12.2014 Klasa Opis klasy Klasa 1 Ekspozycje wobec rządów centralnych lub banków centralnych Klasa 2 Ekspozycje wobec samorządów regionalnych lub władz lokalnych Klasa 3 Wartość brutto Rezerwy, korekty Ekwiwalent bilansowy Wartość bilansowa Ważona Waga ryzyka produktu Ekwiwalent 150 123 085,66 0,00 0,00 150 123 085,66 0,00 8% 0,00 15 648 752,35 6 331,98 0,00 15 642 420,37 3 762 464,67 8% 300 997,17 Ekspozycje wobec podmiotów sektora publicznego 856 770,15 9 147,69 140 325,46 573 572,50 713 897,96 8% 57 111,84 Klasa 4 Ekspozycje wobec wielostronnych banków rozwoju 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 8% 0,00 Klasa 5 Ekspozycje wobec organizacji międzynarodowych 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 8% 0,00 Klasa 6 Ekspozycje wobec instytucji 317 641 256,70 0,00 0,00 317 641 256,70 75 398 655,60 8% 6 031 892,45 Klasa 7 Ekspozycje wobec przedsiębiorstw 492 411 410,40 18 398 623,02 20 401 251,91 417 963 911,16 438 365 163,07 8% 29 035 040,11 Klasa 8 Ekspozycje detaliczne 442 590 581,79 4 498 460,89 23 393 696,74 384 731 176,93 306 093 655,25 8% 20 653 957,08 Klasa 9 Ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach 41 313 539,46 227 318,25 224 579,42 39 963 324,11 14 065 766,24 8% 1 125 261,30 27 492 579,49 0,00 27 492 579,49 28 319 394,81 8% 2 265 551,58 Klasa 11 Ekspozycje związane ze szczególnie wysokim ryzykiem 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 8% 0,00 Klasa 12 Ekspozycje w postaci obligacji zabezpieczonych 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 8% 0,00 Klasa 13 Pozycje stanowiące pozycje sekurytyzacyjne 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 8% 0,00 Ekspozycje wobec instytucji i przedsiębiorstw posiadających Klasa 14 krótkoterminową ocenę kredytową 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 8% 0,00 8 284 463,94 2 817 251,58 0,00 5 467 212,36 5 542 212,36 8% 443 376,99 103 383 046,60 38 126 396,31 0,00 65 256 650,29 23 051 618,37 8% 1 844 129,47 1 599 745 486,54 64 083 529,72 44 159 853,52 1 424 855 189,57 895 312 828,33 8% 61 757 317,99 Klasa 10 Ekspozycje, których dotyczy niewykonanie zobowiązania Klasa 15 Ekspozycje kapitałowe Klasa 16 Inne pozycje SUMA 30 Kwota minimalnych wymogów kapitałowych łącznie oraz oddzielnie dla każdego rodzaju ryzyka (ryzyka rynkowego, ryzyka kredytowego, przekroczenia progu koncentracji kapitałowej, przekroczenia limitu koncentracji zaangażowań i limitu dużych zaangażowań oraz ryzyka operacyjnego) Na dzień 31 grudnia 2014 roku łączna wartość minimalnych wymogów kapitałowych wyniosła 70 139 tys. złotych. W ramach Filaru I wymóg z tytułu ryzyka kredytowego wyniósł 61 757 tys. zł., natomiast z tytułu ryzyka operacyjnego 8 382 tys. zł. W ramach Filaru II wyznaczone zostały wymogi z tytułu ryzyka stopy procentowe w księdze bankowej i z tytułu ryzyka płynności. Całkowity współczynnik kapitałowy Wg stanu na koniec grudnia 2014 roku całkowity współczynnik kapitałowy wyniósł 12,64%. Tabela 4. Zestawienie funduszy, wymogów i współczynników kapitałowych od 31.12.2013 roku do 31.12.2014 roku. Wyszczególnienie 2013-12-31 2014-03-31 2014-06-30 2014-09-30 2014-12-31 Fundusze 109 830 114 867 111 690 111 037 110 824 fundusze podstawowe 106 127 111 266 111 236 111 037 110 824 fundusze uzupełniające 3703 3 222 454 0 0 Wymóg kapitałowy suma 75 553 Filar I 72 214 71 692 70 560 70 139 z tytułu ryzyka kredytowego z tytułu ryzyka operacyjnego z tytułu ryzyka rynkowego 67 499 64 532 63 310 62 178 61 757 8054 8 382 8 382 8 382 8 382 0 0 0 0 0 Współczynnik wypłacalności 11,63% 12,60% 12,46% 12,59% 12,64% Dodatkowy wymóg kapitałowy suma w tym 2758 735 2 616 2 615,22 2 787,74 z tytułu ryzyka kredytowego nie w pełni pokrytego w ramach filaru I z tytułu ryzyka płynności 0 0 0 0 0 561 356 215 214,49 58,75 z tytułu ryzyka wyniku 0 0 0 0 0 z tytułu ryzyka bazowego 2197 0 2401 2 400,74 2 728,99 z tytułu pozostałych ryzyk 0 379 0 0 0 Wewnętrzny współczynnik wypłacalności 11,22% 12,48% 12,02% 12,09% 12,16% w tym w tym Filar II 31 Informacje dotyczące dźwigni finansowej, podział miary ekspozycji całkowitej, procedury stosowane w celu zarządzania ryzykiem nadmiernej dźwigni finansowej a także opis czynników, które miały wpływ na wskaźnik dźwigni w okresie, którego dotyczy ujawniony wskaźnik dźwigni Dźwignia finansowa oznacza względną, w stosunku do funduszy własnych Banku, wielkość posiadanych przez Bank aktywów, zobowiązań pozabilansowych oraz zobowiązań warunkowych dotyczących płatności lub dostawy lub dostarczenia zabezpieczenia, z uwzględnieniem zobowiązań z tytułu otrzymanych środków finansowych, zaciągniętych zobowiązań, umów dotyczących instrumentów pochodnych lub umów z udzielonym przyrzeczeniem odkupu, lecz z wyjątkiem zobowiązań, które można wyegzekwować wyłącznie w przypadku likwidacji Banku. Wskaźnik dźwigni oblicza się jako iloraz kapitału Tier I Banku i miary ekspozycji całkowitej Banku i wyraża się jako wartość procentową, gdzie miara ekspozycji całkowitej oznacza sumę wartości ekspozycji z tytułu wszystkich aktywów i pozycji pozabilansowych nieodliczonych przy wyznaczaniu miary kapitału Tier I. Bank przy obliczeniu wskaźnika dźwigni nie stosuje odstępstw określonych w art. 499. 2 i 3 CRR. Ryzyko nadmiernej dźwigni finansowej oznacza ryzyko wynikające z podatności Banku na zagrożenia z powodu dźwigni finansowej lub warunkowej dźwigni finansowej, które może wymagać podjęcia niezamierzonych działań korygujących plan biznesowy Banku, w tym awaryjną sprzedaż aktywów mogącą przynieść straty lub spowodować konieczność korekty wyceny pozostałych aktywów Banku. Dźwignia finansowa na dzień 31.12.2014 r. wyniosła 7,11%. Nie wystąpił efekt nadmiernej dźwigni finansowej. W przypadku przekroczenia przez Bank poziomu 6% w ramach wymogów dla Filaru II konieczne byłoby wyznaczenie wewnętrznego wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka nadmiernej dźwigni finansowej w wysokości 8% brakującej kwoty kapitału do wymaganego minimum zapewniającego wskaźnik dźwigni finansowej na poziomie 6%. W minionym okresie na wartość wskaźnika dźwigni wpływ miała wartość funduszy własnych Banku, które uległy obniżeniu po wprowadzeniu zapisów rozporządzenia CRR. Tabela 5. Wartość funduszy własnych Banku w ciągu 3 miesięcy IV kwartału 2014 roku. Fundusze własne Wartość 1 miesiąca Wartość 2 miesiąca Wartość 3 miesiąca W pełni wprowadzona definicja Kapitał T1 Definicja przejściowa 32 110 974 110 892 110 824 110 974 110 892 110 824 Tabela 6. Wartość wskaźników dźwigni kształtujących się w ciągu 3 miesięcy IV kwartału 2014 roku. Wskaźnik dźwigni - wykorzystując definicję kapitału Wartość 1 miesiąca Wartość 2 miesiąca Wartość 3 miesiąca Kapitał T1 W pełni wprowadzona definicja 7,16 7,12 7,04 Definicja przejściowa 7,16 7,12 7,04 Tabela 7. Wartość wskaźnika dźwigni finansowej obliczonego jako średnia arytmetyczna miesięcznych wskaźników dźwigni w ciągu IV kwartału 2014 roku. Wskaźnik dźwigni obliczany jako prosta średnia arytmetyczna miesięcznych wskaźników dźwigni w ciągu kwartału W pełni wprowadzona definicja 7,11 Definicja przejściowa 7,11 Kapitał T1 Tabela 8. Podział miary ekspozycji dla wyliczenia wskaźnika dźwigni Kategoria Ekspozycje wobec rządów centralnych lub banków centralnych Ekspozycje wobec samorządów regionalnych lub władz lokalnych Ekspozycje wobec podmiotów sektora publicznego Pozycje bilansowe 150 123,00 15 642,00 714,00 Ekspozycje wobec instytucji 317 641,00 Ekspozycje wobec przedsiębiorstw 438 365,00 Ekspozycje detaliczne 408 125,00 Ekspozycje zabezpieczone hipotekami na nieruchomościach 40 188,00 Ekspozycje, których dotyczy niewykonanie zobowiązania 27 493,00 Inne pozycje 64 995,00 Pozycje pozabilansowe 112 294,00 Miara ekspozycji całkowitej 1 575 580,00 Przestrzeganie wymogu w zakresie buforów kapitałowych nakładanych zgodnie z Rozporządzeniem CRR Zarządzanie kapitałem ma na celu uwzględnienie dodatkowych wymogów wynikających z CRD IV dotyczących buforów kapitałowych. Bank utrzymuje wartość funduszy własnych na poziomie nie niższym niż suma kapitału niezbędnego na pokrycie poziomu 33 ponoszonego ryzyka powiększoną o kapitały pokrywające wymogi wynikające z buforów kapitałowych. Ryzyko kredytowe: Pozycje przeterminowane i z utraconą wartością Jako pozycję przeterminowaną należy rozumieć należność z niespłaconą, w określonych w umowie terminach. Jako okres przeterminowania należy rozumieć okres od wynikającego z umowy terminu zapadalności (określonego terminu spłaty raty, odsetek lub całej należności) do dnia bilansowego. Pozycje o utraconej wartości to ekspozycje kredytowe kwalifikowane do należności zagrożonych, tj. poniżej standardu, wątpliwej, straconej. Tabela 9. Ekspozycje przeterminowane wg stanu na 31 grudnia 2014 roku. Dane Wartość Przedział przeterminowania Zadłużenie kapitał początkowa kredytu w przedziale od 1 do 30 dni 7 964,00 zł 14 131,00 zł w przedziale od 30 do 60 dni 1 849,00 zł 2 766,00 zł w przedziale od 60 do 90 dni 409,00 zł 649,00 zł w przedziale od 90 do 120 dni 969,00 zł 1 382,00 zł Udział 56,36% 66,85% 63,02% 70,12% w przedziale od 120 do 150 dni 886,00 zł 1 949,00 zł 45,46% w przedziale od 150 do 180 dni 95,00 zł 505,00 zł 18,81% powyżej 180 dni Suma końcowa 15 594,00 zł 27 766,00 zł 29 170,00 zł 53,46% 50 552,00 zł 54,93% Rozkład geograficzny ekspozycji Placówki Banku zlokalizowane są na terenie czterech województw: kujawskopomorskiego, warmińsko-mazurskiego, pomorskiego, i mazowieckiego. Znaczna część terenu działania to tereny rolnicze, co w sposób naturalny determinuje istotną grupę klientów. Pozostałe placówki zlokalizowane są na terenach miejskich. W tabeli 10 przedstawione zostały wybrane składniki aktywów i pasywów w rozkładzie według placówek Banku. Według stanu na koniec 2014 r. suma bilansowa Banku wyniosła 1 424 855 tys. zł i w stosunku do roku 2013 zwiększyła się o 11,48 %. Wartość zgromadzonych w Banku depozytów od podmiotów niefinansowych oraz budżetu na koniec 2014 roku wyniosła 1 268 523 tys. zł, natomiast wartość udzielonych kredytów podmiotom sektora niefinansowego i budżetowego wyniosła 915 151 tys. zł. W zakresie funduszy własnych 34 Banku kontynuowano trend wzrostowy, ich wartość na koniec 2014 roku wyniosła 110 824 tys. zł. Obserwowany w roku 2014 w stosunku do roku 2013 wzrost wyniku na działalności bankowej, determinowany był między innymi ponad 11% wzrostem wyniku z tytułu odsetek. Pozwoliło to na wzrost zabezpieczenia Banku przed materializacją ryzyka kredytowego poprzez wzrost orezerwowania kredytów zagrożonych w kwocie ponad 8 600 tys. zł. Należy podkreślić iż pomimo ukształtowania się stóp procentowych na historycznie najniższych poziomach i wysokiej różnicy rezerw i aktualizacji wartości wypracowany za 2014 r. zysk netto w kwocie 13 227 tys. zł, jest niższy tylko o 13,03% w stosunku do wyniku za rok 2013. 35 Tabela 10. Wybrane składniki aktywów i pasywów Banku na dzień 31 grudnia 2014 roku TREŚĆ Kredyty w sytuacji normalnej pod obserwacją w sytuacji nieregularnej - w sytuacji poniż.stand. - w sytuacji wątpliwej - w sytuacji straconej udział kredytów zagrożonych w kredytach ogółem Rezerwy celowe * Udział rezerw celowych w kredytach brutto Odsetki zapadłe niespłacone Depozyty Brodnica 210 079,00 188 567,00 Chełmża Grudziądz 79 133,00 132 285,00 74 402,00 124 903,00 Rypin Nowe Miasto 62 665,00 170 785,00 60 794,00 151 533,00 Świecie Bydgoszcz Elbląg Kwidzyn Płońsk 98 192,00 84 107,00 51 770,00 11 030,00 15 112,00 91 302,00 73 719,00 40 883,00 RAZEM 2014 RAZEM 2013 1,00 915 159,00 826 870,00 10,68% 821 684,00 746 203,00 10,12% Centrala 10 537,00 5 044,00 0,00 Zmiana 6 053,00 1 836,00 3 942,00 807,00 680,00 4 865,00 2 066,00 3 722,00 368,00 10 049,00 0,00 34 388,00 24 610,00 39,73% 15 459,00 2 895,00 3 440,00 1 064,00 18 572,00 2 025,00 8 322,00 7 165,00 125,00 19,00 1,00 59 087,00 56 057,00 5,41% 4 445,00 1 399,00 1 893,00 72,00 14 501,00 1 846,00 5 256,00 1 647,00 0,00 19,00 0,00 31 078,00 17 299,00 79,65% 5 168,00 385,00 423,00 0,00 364,00 0,00 190,00 1 622,00 50,00 0,00 0,00 8 202,00 5 846,00 1 111,00 1 124,00 992,00 3 707,00 179,00 2 876,00 3 896,00 75,00 0,00 1,00 19 807,00 20 177,00 -1,83% 7,36% 3,66% 2,60% 1,70% 10,87% 2,06% 9,89% 13,84% 1,13% 0,13% 100,00% 6,46% 6,78% -4,76% 5 983,00 936,00 1 378,00 879,00 4 288,00 201,00 2 718,00 2 326,00 138,00 18,00 1,00 18 866,00 13 085,00 44,18% 2,85% 1,18% 1,04% 1,40% 2,51% 0,20% 3,23% 4,49% 1,25% 0,12% 100,00% 2,06% 1,58% 30,27% 2 351,00 873,00 891,00 256,00 2 689,00 48,00 2 218,00 1 672,00 13,00 1,00 2,00 11 014,00 10 146,00 8,56% 11,53% 2 637,00 12 840,00 32,00 1 269 789,00 1 138 512,00 a'vista 144 176,00 31 854,00 64 807,00 26 830,00 81 016,00 12 423,00 7 949,00 4 179,00 1 118,00 1 208,00 32,00 375 592,00 330 754,00 13,56% terminowe 312 442,00 80 603,00 133 879,00 76 257,00 162 396,00 48 158,00 41 373,00 25 938,00 1 519,00 11 632,00 0,00 894 197,00 807 758,00 10,70% 1 424 824,00 1 278 142,00 11,48% Suma bilansowa Banku 36 456 618,00 112 457,00 198 686,00 103 087,00 243 412,00 #ARG! #ARG! #ARG! #ARG! #ARG! 60 581,00 49 322,00 30 117,00 18 581,00 -55,86% #ARG! #ARG! #ARG! #ARG! #ARG! #ARG! Opis stosowanego podejścia i metod przyjętych do ustalania korekt wartości rezerw Rezerwy na ryzyko kredytowe związane z działalnością Banku, zwane dalej „rezerwami celowymi”, tworzone są przez Bank na podstawie przyporządkowania ekspozycji do jednej z klas ryzyka: 1. kategorii „normalne”; 2. kategorii „pod obserwacją”; 3. grupy „zagrożone”, tj. do kategorii „poniżej standardu”, „wątpliwe” lub „stracone”. Klasyfikacja dokonywana jest w oparciu o: 1. ocenę terminowości spłat rat kredytów – przeprowadzane w sposób automatyczny przez system bankowy; 2. indywidualną ocenę sytuacji kredytowej kredytobiorcy. Rezerwy celowe tworzone są i aktualizowane co do wysokości oraz rozwiązywane najpóźniej w ostatnim dniu miesiąca kończącego kwartał, w którym dokonano przeglądu i klasyfikacji ekspozycji kredytowych. W Banku Spółdzielczym w Brodnicy rezerwy celowe tworzone są w ciężar kosztów. Rezerwy celowe na ryzyko związane z ekspozycjami kredytowymi wynikającymi z pożyczek i kredytów detalicznych, zaklasyfikowanymi do kategorii „normalne”, tworzone są w wysokości odpowiadającej co najmniej wymaganemu poziomowi rezerw stanowiącego 1,5 % podstawy tworzenia rezerw celowych. Detaliczne ekspozycje kredytowe zaliczane do klasy ryzyka „stracone” tworzone są w wysokości 100% podstawy tworzenia rezerw celowych. W przypadku pozostałych ekspozycji, rezerwy celowe tworzone są w relacji do podstawy tworzenia rezerw celowych jako: 1. 1,5 % - w przypadku kategorii „pod obserwacją”; 2. 20 % - w przypadku kategorii „poniżej standardu”; 3. 50 % - w przypadku kategorii „wątpliwe”; 4. 100 % - w przypadku kategorii „stracone”. Podstawę tworzenia rezerw celowych stanowi wartość bilansowa ekspozycji kredytowej bez uwzględnienia utworzonych rezerw celowych, powiększona o naliczone a niespłacone odsetki pomniejszone o ustanowione zabezpieczenia i korekty wartości. Struktura branżowa ekspozycji w rozbiciu na klasy ekspozycji Bank w ramach prowadzonej działalności kredytowej finansuje różne branże m. in. budownictwo, edukacja, górnictwo i wydobywanie, handel hurtowy i detaliczny, rolnictwo, leśnictwo, rybactwo i wiele innych. W tabeli 12 przedstawione zostały szczegółowe dane dotyczące ekspozycji kredytowych w podziale na branże. 37 Struktura ekspozycji według okresów zapadalności w podziale na klasy ekspozycji Poniższa tabela prezentuje podział należności kredytowych według terminów zapadalności dla ekspozycji kredytowych z podziałem na sytuacje: N- normalna; O – pod obserwacją; P – poniżej standardu; W – wątpliwa; S – stracona. Tabela 11. Ekspozycje kredytowe według terminów zapadalności na dzień 31 grudnia 2014 roku. Przedział Do 1 M od 1M do 3M od 3M do 6M od 6M do 1R od 1R do 5 lat od 5 lat do 10 lat powyżej 10 lat Suma końcowa N 3 956,00 18 271,00 34 757,00 73 152,00 236 445,00 221 499,00 237 101,00 825 182,00 O 2 737,00 2 438,00 1 125,00 6 190,00 5 346,00 4 079,00 12 473,00 34 388,00 Kredyty w sytuacji P W 361,00 871,00 1 637,00 1 264,00 472,00 40,00 262,00 726,00 9 928,00 2 290,00 9 065,00 596,00 9 353,00 2 415,00 31 078,00 8 202,00 S Suma końcowa 6 504,00 14 429,00 1 337,00 24 946,00 194,00 36 589,00 233,00 80 563,00 3 553,00 257 563,00 5 633,00 240 873,00 2 348,00 263 690,00 19 803,00 918 653,00 Uzgodnienie zmian stanów wartości i rezerw oraz kwoty zrealizowanych i niezrealizowanych zysków i strat Saldo wartości rezerw na koniec grudnia 2014 roku wyniosło 8 601 tys. zł. Na saldo rezerw wpływ miały: • Odpisy na rezerwy i aktualizacja wartości – 29 153 tys. zł; • Rozwiązanie rezerw i zmniejszenia dotyczące aktualizacji – 20 552 tys. zł. 38 Tabela 12. Jakość ekspozycji kredytowych według branż - stan na dzień 2014-12-31 Sektor gospodarki Grupa ryzyka Ekspozycje w sytuacji normalnej Suma Ekspozycje w sytuacji normalnej Ekspozycje w sytuacji pod obserwacją Ekspozycje w sytuacji poniżej standardu Ekspozycje w sytuacji wątpliwej Ekspozycje w sytuacji straconej Suma Ekspozycje w sytuacji normalnej Działalność finansowa i ubezpieczeniowa Ekspozycje w sytuacji pod obserwacją Suma Ekspozycje w sytuacji normalnej Działalność związana z kulturą, rozrywką i Ekspozycje w sytuacji pod rekreacją; Pozostała działalność usługowa obserwacją Suma Działalność związana z obsługą rynku Ekspozycje w sytuacji normalnej nieruchomości; Działalność profesjonalna, Ekspozycje w sytuacji pod naukowa i techniczna; Działalność w zakresie obserwacją usług administrowania i działalność wspierająca Ekspozycje w sytuacji poniżej standardu Ekspozycje w sytuacji wątpliwej Ekspozycje w sytuacji straconej Suma Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Budownictwo Kapitał Odsetki ESP Portfel Rezerwa Zobowiązania Wartość kredytowy pozabilansowe netto brutto ekspozycji 14 830,00 0,00 0,00 14 830,00 14 830,00 0,00 0,00 14 830,00 39 597,00 0,00 17 523,00 57 120,00 2 319,00 19,00 273,00 2 573,00 14 800,00 14 800,00 39 776,00 2 325,00 37,00 37,00 15,00 5,00 6,00 6,00 195,00 11,00 1 391,00 1,00 13,00 1 379,00 39,00 852,00 2 191,00 1 676,00 12,00 5 264,00 2 659,00 50 432,00 2 693,00 4 858,00 3,00 0,00 0,00 21,00 20,00 260,00 14,00 0,00 1 667,00 7 903,00 52 865,00 4 847,00 0,00 95,00 4 942,00 5 095,00 0,00 0,00 1 522,00 3 193,00 23 363,00 293,00 0,00 3 094,00 6 154,00 71 132,00 5 140,00 0,00 4 858,00 1 027,00 60,00 3,00 6,00 0,00 14,00 10,00 0,00 4 847,00 1 023,00 60,00 0,00 0,00 1,00 293,00 334,00 13,00 5 140,00 1 357,00 72,00 1 087,00 21 725,00 11 672,00 6,00 23,00 42,00 11,00 180,00 12,00 1 082,00 21 567,00 11 702,00 1,00 76,00 10,00 347,00 3 261,00 198,00 1 429,00 24 752,00 11 890,00 2 628,00 9,00 20,00 2 618,00 0,00 0,00 2 618,00 434,00 1 484,00 37 942,00 90,00 761,00 925,00 20,00 0,00 232,00 503,00 2 245,00 38 635,00 48,00 1 484,00 1 617,00 0,00 0,00 3 459,00 456,00 761,00 40 476,00 39 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi Ekspozycje w sytuacji normalnej Ekspozycje w sytuacji pod obserwacją Ekspozycje w sytuacji poniżej standardu Ekspozycje w sytuacji straconej Suma Ekspozycje w sytuacji normalnej Edukacja Suma Ekspozycje w sytuacji normalnej Górnictwo i wydobywanie Ekspozycje w sytuacji pod obserwacją Suma Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów Ekspozycje w sytuacji normalnej Ekspozycje w sytuacji pod samochodowych, włączając motocykle obserwacją Ekspozycje w sytuacji poniżej standardu Ekspozycje w sytuacji wątpliwej Ekspozycje w sytuacji straconej Suma Inne Ekspozycje w sytuacji normalnej Ekspozycje w sytuacji straconej Suma Opieka zdrowotna i pomoc społeczna Ekspozycje w sytuacji normalnej Suma 40 8 448,00 55,00 2,00 0,00 98,00 1,00 8 352,00 55,00 0,00 1,00 956,00 0,00 9 308,00 54,00 1 477,00 0,00 16,00 1 461,00 17,00 1,00 1 445,00 88,00 10 069,00 745,00 745,00 102,00 1 384,00 70,00 72,00 2,00 2,00 0,00 0,00 0,00 115,00 9,00 9,00 1,00 5,00 158,00 10 026,00 738,00 738,00 101,00 1 379,00 44,00 62,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 957,00 11,00 11,00 64,00 0,00 114,00 10 921,00 749,00 749,00 164,00 1 379,00 1 486,00 81 613,00 6 634,00 0,00 64,00 23,00 6,00 519,00 52,00 1 479,00 81 158,00 6 606,00 0,00 0,00 15,00 64,00 20 532,00 85,00 1 543,00 101 690,00 6 677,00 4 965,00 3,00 53,00 4 915,00 141,00 8,00 4 782,00 2 545,00 831,00 96 588,00 1 617,00 118,00 1 735,00 6 316,00 6 316,00 10,00 543,00 642,00 7,00 112,00 119,00 0,00 0,00 19,00 0,00 643,00 18,00 0,00 18,00 48,00 48,00 2 536,00 1 374,00 96 588,00 1 606,00 229,00 1 835,00 6 268,00 6 268,00 84,00 818,00 1 058,00 966,00 118,00 1 084,00 0,00 0,00 9,00 0,00 20 635,00 0,00 0,00 0,00 1 046,00 1 046,00 2 461,00 556,00 116 165,00 640,00 112,00 752,00 7 314,00 7 314,00 Przetwórstwo przemysłowe Ekspozycje w sytuacji normalnej Ekspozycje w sytuacji pod obserwacją Ekspozycje w sytuacji poniżej standardu Ekspozycje w sytuacji wątpliwej Ekspozycje w sytuacji straconej Suma Ekspozycje w sytuacji normalnej Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo Ekspozycje w sytuacji pod obserwacją Ekspozycje w sytuacji poniżej standardu Ekspozycje w sytuacji wątpliwej Ekspozycje w sytuacji straconej Suma Rybactwo (PKD 2004) Ekspozycje w sytuacji normalnej Suma Transport i gospodarka magazynowa; Informacja Ekspozycje w sytuacji normalnej Ekspozycje w sytuacji pod i komunikacja obserwacją Ekspozycje w sytuacji wątpliwej Ekspozycje w sytuacji straconej Suma Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię Ekspozycje w sytuacji normalnej Ekspozycje w sytuacji pod elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych; obserwacją Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i Ekspozycje w sytuacji poniżej odpadami oraz działalność związana z standardu rekultywacją Suma 57 144,00 1 416,00 19,00 2,00 319,00 9,00 56 844,00 1 409,00 0,00 21,00 8 533,00 265,00 65 377,00 1 653,00 2 471,00 3,00 25,00 2 448,00 5,00 205,00 2 649,00 2 271,00 21,00 12,00 2 281,00 6 156,00 3 878,00 54,00 9 980,00 69 458,00 3 923,00 419,00 72 962,00 378 366,00 297,00 3 022,00 375 641,00 6 835,00 17,00 52,00 6 800,00 172,00 5 566,00 5 763,00 0,00 83,00 65,00 118,00 9 186,00 32 512,00 480,00 2 175,00 4 532,00 76 385,00 408 152,00 7 197,00 6 696,00 172,00 0,00 6 524,00 27,00 12,00 1 188,00 545,00 5,00 916,00 909,00 3 205,00 391 240,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 9,00 70,00 8 499,00 16,00 1,00 1 742,00 63,00 237,00 554,00 0,00 0,00 0,00 4,00 0,00 0,00 32 992,00 0,00 0,00 2 498,00 4,00 1 125,00 680,00 423 678,00 0,00 0,00 10 997,00 1 741,00 6 788,00 1 173,00 376,00 393 537,00 0,00 0,00 8 560,00 1 727,00 23,00 114,00 0,00 1 420,00 11 708,00 13 479,00 0,00 0,00 6,00 30,00 22,00 0,00 0,00 11,00 83,00 132,00 0,00 0,00 1 415,00 11 655,00 13 369,00 0,00 0,00 24,00 28,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2 502,00 965,00 0,00 0,00 1 391,00 14 129,00 14 333,00 0,00 11 191,00 0,00 112,00 11 079,00 109,00 96,00 11 066,00 24 670,00 22,00 243,00 24 448,00 109,00 1 060,00 25 400,00 41 Ryzyko operacyjne – stosowane metody wyznaczania wymogu kapitałowego Bank wyznacza wymóg kapitałowy zgodnie z metodą podstawowego wskaźnika. Wysokość wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka operacyjnego wg stanu na 31.12.2014 r. wyniosła 8 382 tys. złotych. W okresie od 01.01.2014 r. do 31.12.2014 r. suma strat brutto zarejestrowanych zdarzeń z tytułu ryzyka operacyjnego wyniosła 343,0 tys. zł, co stanowi 4,09% wymogu kapitałowego na ryzyko operacyjne. Wielkość strat brutto zastała zarejestrowana w następujących kategoriach i rodzajach zdarzenia: • Oszustwa zewnętrzne - Kradzież i oszustwo – 33,7 tys. zł; • Klienci, produkty i praktyki operacyjne - Wadliwie skonstruowane produkty bankowe – 3,7 tys. zł; • Szkody związane z aktywami rzeczowymi - Klęski żywiołowe i inne zdarzenia – 94,1 tys. zł; • Zakłócenia działalności banku i awarie systemów - Systemy – 46,4 tys. zł; • Wykonanie transakcji, dostawa i zarządzanie procesami operacyjnymi Wprowadzanie do systemu, wykonywanie, rozliczanie i obsługa transakcji – 165,1 tys. zł, W ocenie Banku w roku 2014 nie zarejestrowano zdarzeń z tytułu ryzyka operacyjnego mających znaczny wpływ na realizację kluczowych procesów biznesowych Banku. Uwzględniając wielkość alokacji kapitału na ryzyko operacyjne oraz wielkość strat, która została zidentyfikowana w procesie zarządzanie ryzykiem operacyjnym, stwierdza się, że ryzyko operacyjne w Banku znajduje się na poziomie akceptowalnym przez Bank. Bank stosuje szereg mechanizmów kontrolnych i zabezpieczających pozwalających zapewnić ciągłą i poprawną pracę kluczowych procesów biznesowych. Do powyższych mechanizmów można zaliczyć m.in: system kontroli, system regulacji/procedur, system szkoleń, system limitowania, działania outsourcingowe, systemy wsparcia technicznego, plany awaryjne i ciągłości działania, polityka ubezpieczeniowa itp. Ekspozycje kapitałowe nie zaliczone do portfela handlowego Bank dokonuje podziału portfela na handlowy i bankowy w oparciu o zatwierdzoną przez Zarząd Instrukcję wyodrębniania portfela handlowego. Na dzień 31 grudnia 2014 roku Bank klasyfikował wszystkie operacje do portfela bankowego. 42 Podział ekspozycji ze względu na cel nabycia oraz opis metod wyceny i rachunkowości Przyjęte zasady rachunkowości, w tym metody wyceny aktywów i pasywów oraz ustalanie przychodów i kosztów w zakresie, w jakim przysługuje jednostce prawo wyboru wykonywane jest zgodnie z obowiązującymi przepisami a w szczególności: z ustawy o rachunkowości oraz z Rozporządzenia MF z dnia 1.10.2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków, z tym że: 1. aktywa finansowe dostępne do sprzedaży wycenia się według wartości godziwej, a skutki zmiany wartości godziwej odnosi się na fundusz z aktualizacji wyceny; 2. aktywa i zobowiązania finansowe wycenia się w zamortyzowanym koszcie z uwzględnieniem efektywnej stopy procentowej, z wyłączeniem naliczania odsetek od instrumentów finansowych bez opłat i prowizji, do których stosuje się naliczanie metodą liniową; 3. wartość godziwą aktywów i zobowiązań finansowych stanowi: • cena ustalona na aktywnym rynku regulowanym, na którym istnieje publiczny obrót tymi aktywami; • wynik szacunku dokonanego przez niezależną wyspecjalizowaną jednostkę; • wynik zastosowania właściwego modelu wyceny, przy czym dane wejściowe przyjęte do modelu pochodzą z aktywnego rynku; 4. bank dokonuje spisania należności w ciężar utworzonej na nie rezerwy celowej na podstawie decyzji Zarządu; 5. rezerwy celowe tworzone są zgodnie z Rozporządzeniem MF z dnia 16.12.2008 r. z póź. zm. w sprawie tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków; 6. wartości niematerialne i prawne wycenia się według cen nabycia lub kosztów wytworzenia, lub wartości przeszacowanej, pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne i odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych; 7. środki trwałe wycenia się według cen nabycia lub kosztów wytworzenia, lub wartości przeszacowanej, pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości; odpisów amortyzacyjnych dokonuje się zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych; 8. aktywa i pasywa bilansowe oraz zobowiązania pozabilansowe w walutach obcych wykazuje się w złotych po przeliczeniu wg kursu średniego ustalonego na dzień bilansowy. 43 Wielkości sprawozdawcze Suma bilansowa na koniec grudnia 2014 roku wyniosła 1 424 855 tys. złotych, osiągając poziom wyższy w stosunku do poprzedniego miesiąca o 1,82%, natomiast w stosunku do stanu z końca grudnia 2013 roku odnotowano wzrost o 11,48 %. Kredyty Wartość należności od sektora niefinansowego i budżetu na dzień 31 grudnia 2014 roku wyniosła 915 159 tys. zł, co stanowi 64,23% udziału w sumie bilansowej. Kwota udzielonych kredytów wzrosła w porównaniu do grudnia 2013 r. wzrosła o 10,68% tj. o 88 289 tys. zł. W skali roku tempo przyrostu sumy udzielonych kredytów pozostaje nieznacznie niższe od tempa przyrostu sumy bilansowej. Wartość kredytów zagrożonych na koniec roku 2014 wyniosła 59 087 tys. złotych, co stanowi 6,46% wartości udzielonych kredytów. Depozyty Wartość depozytów w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego wzrosła o 11,53% tj. o 131 277 tys. złotych. Depozyty bieżące Wartość depozytów bieżących w badanym okresie wyniosła 375 592 tys. złotych i jest wyższa o 7 171 tys. złotych (1,95%) od wartości obserwowanej na koniec poprzedniego miesiąca. Porównując stan z 31 grudnia 2014 roku do analogicznego okresu roku ubiegłego, wartość depozytów bieżących wzrosła o 44 838 tys. złotych tj. o 13,56%. Depozyty terminowe Wartość depozytów terminowych na koniec grudnia 2014 roku wyniosła 894 197 tys. zł. Porównując ich wartość do stanu z analogicznego okresu roku ubiegłego, odnotowano wzrost o 86 439 tys. zł tj. o 10,70%. 44 Tabela 13. Bilans Banku na 31 grudnia 2014 roku Aktywa I Kasa, operacje z Bankiem Centralnym 1. W rachunku bieżącym 2. Rezerwa obowiązkowa 3. Inne środki II Dłużne papiery wartościowe uprawnione do redyskontowania w Banku Centralnym III Należności od sektora finansowego 1. W rachunku bieżącym 2. Terminowe IV Należności od sektora niefinansowego 1. W rachunku bieżącym 2. Terminowe V Należności od sektora budżetowego 1. W rachunku bieżącym 2. Terminowe VI Należności z tytułu zakupionych papierów wartościowych z otrzymanym przyrzeczeniem odkupu VII Dłużne papiery wartościowe 1. Banków 2. Budżetu Państwa i budżetów terenowych 3. Pozostałe VIII Udziały lub akcje w jednostkach zależnych 1. W instytucjach finansowych 2. W pozostałych jednostkach IX Udziały lub akcje w jednostkach współzależnych 1. W instytucjach finansowych 2. W pozostałych jednostkach X Udziały lub akcje w jednostkach stowarzyszonych 1. W instytucjach finansowych 2. W pozostałych jednostkach XI Udziały lub akcje w innych jednostkach 1. W instytucjach finansowych 2. W pozostałych jednostkach XII Pozostałe papiery wartościowe i inne aktywa finansowe XIII Wartości niematerialne i prawne, w tym: - wartość firmy XIV Rzeczowe aktywa trwałe XV Inne aktywa 1. Przyjęte aktywa - do zbycia 2. Pozostałe XVI Rozliczenia międzyokresowe 1. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 2. Pozostałe rozliczenia międzyokresowe SUMA AKTYWÓW Stan na koniec roku: bieżącego ubiegłego 22 929,00 23 658,00 22 929,00 23 658,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 269 017,00 49 269,00 219 748,00 886 947,00 147 298,00 739 649,00 15 642,00 0,00 15 642,00 273 892,00 45 074,00 228 818,00 802 354,00 130 987,00 671 367,00 18 269,00 0,00 18 269,00 0,00 0,00 205 102,00 78 019,00 120 535,00 6 549,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 4 717,00 4 627,00 90,00 137 139,00 50 443,00 78 664,00 8 032,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 4 117,00 4 027,00 90,00 751,00 749,00 262,00 0,00 8 743,00 6 923,00 2 222,00 4 702,00 3 791,00 3 265,00 526,00 1 424 824,00 52,00 0,00 9 396,00 5 057,00 1 484,00 3 574,00 3 460,00 2 913,00 548,00 1 278 142,00 45 Pasywa I Zobowiązania wobec Banku Centralnego II Zobowiązania wobec sektora finansowego 1. W rachunku bieżącym 2. Terminowe Zobowiązania wobec sektora III niefinansowego 1. Rachunki oszczędnościowe, w tym: a) bieżące b) terminowe 2. Pozostałe, w tym: a) bieżące b) terminowe IV Zobowiązania wobec sektora budżetowego 1. Bieżące 2. Terminowe Zobowiązania z tytułu sprzedanych V papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem odkupu Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych VI papierów wartościowych Inne zobowiązania z tytułu instrumentów VII finansowych VIII Fundusze specjalne i inne zobowiązania Koszty i przychody rozliczane w czasie oraz IX zastrzeżone 1. Rozliczenia międzyokresowe kosztów 2. Ujemna wartość firmy 3. Pozostałe przychody przyszłych okresów oraz zastrzeżone X Rezerwy 1. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 2. Pozostałe rezerwy XI Zobowiązania podporządkowane XII Kapitał (fundusz) podstawowy Należne wpłaty na kapitał podstawowy XIII (wielkość ujemna) XIV Akcje własne (wielkość ujemna) XV Kapitał (fundusz) zapasowy XVI Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny XVIIPozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe 1. Fundusz ogólnego ryzyka bankowego 2. Pozostałe XVIIIZysk (strata) z lat ubiegłych XIX Zysk (strata) netto SUMA PASYWÓW Współczynnik wypłacalności 46 Stan na koniec roku: bieżącego ubiegłego 0,00 0,00 1 873,00 1 493,00 22,00 160,00 1 851,00 1 333,00 1 224 403,00 1 100 171,00 920 194,00 164 377,00 755 817,00 304 210,00 179 302,00 124 908,00 50 196,00 32 453,00 17 744,00 840 689,00 146 703,00 693 986,00 259 482,00 156 288,00 103 195,00 42 287,00 28 068,00 14 219,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2 271,00 2 255,00 14 132,00 13 823,00 312,00 0,00 323,00 0,00 13 820,00 13 501,00 3 559,00 2 022,00 750,00 822,00 2 809,00 2 900,00 3 415,00 1 200,00 3 200,00 3 817,00 0,00 0,00 0,00 109 332,00 -2 307,00 1 853,00 1 230,00 623,00 0,00 13 196,00 1 424 824,00 12,64% 0,00 94 121,00 -2 109,00 1 853,00 1 230,00 623,00 0,00 15 209,00 1 278 142,00 11,63% Wynik finansowy brutto na koniec grudnia wyniósł 17 294 tys. złotych i był niższy w stosunku do wartości osiągniętej w analogicznym okresie roku ubiegłego o 8,11%, natomiast wynik netto 13 196 tys. zł. i był niższy od wartości z końca grudnia 2013 r. o 13,03%. Wartości wyniku finansowego brutto i netto na koniec grudnia 2013 roku wynosiły odpowiednio 18 821 i 15 209 tys. złotych. Wynik z tytułu odsetek Wynik z tytułu odsetek wzrósł w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego o 11,45% i wynosi 43 717 tys. zł. Na wynik z tytułu odsetek złożyły się: - przychody z tytułu odsetek (spadek o 1,24% tj. 856 tys. zł) 68 135 tys. zł - koszty z tytułu odsetek (spadek o 17,96% tj. 4 490 tys. zł) 24 418 tys. zł Wynik z tytułu prowizji Wynik z tytułu prowizji wzrósł w porównaniu do grudnia ubiegłego roku o 7,40% i wynosi 14 216 tys. zł. Na wynik z tytułu prowizji złożyły się: - przychody z tytułu prowizji (wzrost o 8,50 tj. 1 321 tys. zł) 16 858 tys. zł - koszty z tytułu prowizji (wzrost o 14,87% tj. 342 tys. zł) 2 642 tys. zł Wynik z pozycji wymiany Wynik z pozycji wymiany wzrósł w stosunku do grudnia ubiegłego roku o 6,40% i wyniósł 998 tys. zł. (szerzej w części Ryzyko walutowe) Koszty działania banku Na wartość kosztów działania banku ( 34 530 tys. zł) złożyły się: - koszty wynagrodzeń o wartości – 19 312 tys. zł ( wzrost o 4,75% r/r), - narzuty na wynagrodzenia o wartości – 3 662 tys. zł ( wzrost o 4,51%), - pozostałe koszty o wartości – 11 556 tys. zł ( wzrost o 4,43%). Udział kosztów działania banku i amortyzacji w wyniku na działalności bankowej (wskaźnik C/I) na koniec grudnia 2014 roku wyniósł 61,72% i spadł w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego o 3,97 pkt. proc. 47 Tabela 14. Rachunek zysków i strat na dzień 31 grudnia 2014 roku Rachunek zysków i strat Treść informacji I Przychody z tytułu odsetek 1. Od sektora finansowego 2. Od sektora niefinansowego 3. Od sektora budżetowego 4. Z papierów wartościowych o stałej kwocie dochodu II Koszty odsetek 1. Od sektora finansowego 2. Od sektora niefinansowego 3. Od sektora budżetowego III Wynik z tytułu odsetek (I-II) IV Przychody z tytułu prowizji V Koszty prowizji VI Wynik z tytułu prowizji (IV-V) Przychody z udziałów lub akcji, pozostałych papierów VII warto ściowych i innych instrumentów finansowych, o zmiennej kwocie dochodu 1. Od jednostek zależnych 2. Od jednostek współzależnych 3. Od jednostek stowarzyszonych 4. Od pozostałych jednostek VIII Wynik operacji finansowych 1. Papierami wartościowymi i innymi instrumentami finansowymi 2. Pozostałych IX Wynik z pozycji wymiany X Wynik z działalności bankowej XI Pozostałe przychody operacyjne XII Pozostałe koszty operacyjne XIII Koszty działania banku 1. Wynagrodzenia 2. Ubezpieczenia i inne świadczenia 3. Inne Amortyzacja środków trwałych oraz wartości XIV niematerialnych i prawnych XV Odpisy na rezerwy i aktualizacja wartości 1. Odpisy na rezerwy celowe i na ogólne ryzyko bankowe 2. Aktualizacja wartości aktywów finansowych XVI Rozwiązanie rezerw i aktualizacja wartości 1. Rozwiązanie rezerw celowych i rezerw na ogólne ryzyko bankowe 2. Aktualizacja wartości aktywów finansowych XVIIRóżnica wartości rezerw i aktualizacji (XV-XVI) XVIIIWynik działalności operacyjnej XIX Wynik operacji nadzwyczajnych 1. Zyski nadzwyczajne 2. Straty nadzwyczajne XX Zysk (strata) brutto XXI Podatek dochodowy Pozostałe obowiązkowe zmniejszenie zysku (zwię kszenie XXII straty) XXIIIZysk (strata) netto 48 Stan na koniec roku: bieżącego ubiegłego 68 135,00 68 990,00 6 273,00 8 967,00 50 916,00 46 326,00 5 452,00 7 969,00 5 494,00 5 729,00 24 418,00 29 764,00 144,00 175,00 23 484,00 28 570,00 790,00 1 019,00 43 717,00 39 227,00 16 858,00 15 537,00 2 642,00 2 300,00 14 217,00 13 238,00 100,00 50,00 0,00 0,00 0,00 100,00 -83,00 0,00 0,00 0,00 50,00 -114,00 -83,00 -114,00 0,00 998,00 58 949,00 4 622,00 1 293,00 34 530,00 19 312,00 3 662,00 11 556,00 0,00 938,00 53 338,00 1 263,00 598,00 33 007,00 18 437,00 3 504,00 11 066,00 1 852,00 2 031,00 29 153,00 28 073,00 1 080,00 20 552,00 16 772,00 16 372,00 400,00 16 629,00 20 058,00 16 629,00 494,00 8 601,00 17 294,00 0,00 0,00 0,00 17 294,00 4 099,00 0,00 143,00 18 821,00 0,00 0,00 0,00 18 821,00 3 612,00 0,00 0,00 13 196,00 15 209,00 Wartość ekspozycji zaliczonych do portfela bankowego i kwoty ekspozycji w podziale na papiery notowane na giełdzie i wartości niedopuszczone do obrotu na rynku regulowanym W Banku wszystkie transakcje zaliczane są do portfela bankowego. W zestawieniu poniżej przedstawione zostały transakcje, jakie miały miejsce na koniec grudnia 2014 roku. Wg stanu na dzień 31 grudnia 2014 roku Bank w strukturze aktywów posiadał środki zaangażowane w inwestycje o charakterze finansowym o łącznej wartości 424 959 tys. zł. Na tę wartość składały się: • lokaty międzybankowe - 215 931 tys. zł, w tym 52 087 tys. zł były to lokaty ON; • dłużne papiery wartościowe 204 431 tys. zł; • posiadane akcje – 4 597 tys. zł. Tabela 15. Zbiorcze zestawienie inwestycji w aktywa pozakredytowe na dzień 31 grudnia 2014 roku . średnie Kwota Nominalna Roczne ważone dyskonta/ rentowność oprocent. oprocent. odsetek inwestycji efektywne roczne średnie ważone oprocent nominal Rodzaj inwestycji ilość szt. Wartość nominalna Koszt zakupu Obligacje Skarbowe 120 000 120 000,00 118 988,00 1 012,00 2,82% 2,84% 2,84% 2,82% Bony pieniężne NBP 2 280 22 800,00 22 795,00 5,00 0,80% 0,81% 0,81% 0,80% Obligacje komercyjne 72 607 56 631,00 56 577,00 54,00 3,21% 3,24% 3,24% 3,21% Certyfikaty depozytowe 10 5 000,00 4 993,00 7,00 2,30% 0,07% 0,07% 2,30% Tabela 16. Akcje dostępne do sprzedaży Emitent ilość szt. Łączny koszt zakupu Wartość według wyceny PBS Finance BPS S.A. GBW S.A. POLIMEX-MOSTOSTAL Łącznie akcje 140,00 3 240,00 606,00 2 843,00 6 829,00 2 361,00 3 240,00 606,00 1 200,00 7 407,00 552,00 3 240,00 606,00 199,00 4 597,00 Wynik na wycenie -1 809,00 0,00 0,00 -1 001,00 -2 810,00 Ryzyko stopy procentowej pozycji zaklasyfikowanych do portfela bankowego. Charakter ryzyka stopy procentowej W ramach ryzyka stopy procentowej wyszczególnia się następujące kategorie tego ryzyka: Ryzyko terminów przeszacowania czyli ryzyko niedopasowania terminów zmiany oprocentowania aktywów, pasywów oraz pozycji pozabilansowych. Ryzyko bazowe czyli ryzyko zmian w relacjach między krzywymi dochodowości, które wpływają na ustalanie oprocentowania instrumentów znajdujących się w portfelu banku i powodują zmiany relacji pomiędzy oprocentowaniem tych instrumentów. 49 Ryzyko zmiany kształtu krzywej dochodowości czyli ryzyko zmieniających się relacji między oprocentowaniem dla poszczególnych terminów zapadalności/wymagalności krzywej dochodowości. Ryzyko opcji czyli ryzyko opcji związanych z oprocentowaniem, zawartych w produktach bankowych, np. opcja wcześniejszej spłaty. Do głównych celów strategicznych w zakresie zarządzania ryzykiem stopy procentowej należy: 1. Utrzymanie wyniku odsetkowego w granicach nie zagrażających realizacji planu finansowego i adekwatności kapitałowej Banku; 2. Utrzymanie profilu ryzyka stopy procentowej w Banku na poziomie nie wyższym niż podwyższony akceptowany; 3. Maksymalizacja marży odsetkowej w warunkach zmienności rynkowych stóp procentowych; 4. Prowadzenie działań mających na celu zabezpieczanie ryzyka stopy procentowej w ramach zarządzania aktywami i pasywami Banku. Wyniki testu warunków skrajnych. Test warunków skrajnych polega na wyliczeniu zmiany wyniku odsetkowego w wyniku przesunięcia się krzywej dochodowości o +/- 200 pkt. bazowych. Przeprowadzony test warunków skrajnych w obszarze ryzyka stopy procentowej zakładającego zmianę rynkowych stóp procentowych o 200 pb. oraz adekwatną zmianę wybranych składników pasywów Banku wykazał możliwość osiągnięcia dodatkowego przychodu w wysokości 3 072 tys. złotych w przypadku spadku stóp procentowych oraz obniżenia przychodów odsetkowych w wysokości 3 072 tys. złotych w przypadku wzrostu stóp procentowych. Tabela 17. Krzywa dochodowości na dzień 31 grudnia 2014 roku Planowany wynik odsetkowy na koniec bieżącego roku Zmiana wyniku odsetkowego w wyniku zmiany rynkowych stóp procentowych o -200 pkt. bazowych 44 029,00 -15 900,00 Zmiana wyniku odsetkowego w wyniku zmiany oprocentowania depozytów o -200 pkt. bazowych 12 828,00 Łączna zmiana wyniku odsetkowego przy obniżeniu się krzywej dochodowości o 200 pkt. bazowych -3 072,00 Stosunek zmiany wyniku odsetkowego do planowanego wyniku odsetkowego na koniec roku Zmiana wyniku odsetkowego w wyniku zmiany rynkowych stóp procentowych o +200 pkt. bazowych Zmiana wyniku odsetkowego w wyniku zmiany oprocentowania depozytów o +200 pkt. bazowych Łączna zmiana wyniku odsetkowego przy podwyższeniu się krzywej dochodowości o 200 pkt. bazowych Stosunek zmiany wyniku odsetkowego do planowanego wyniku odsetkowego na koniec roku 50 -6,98% 15 900,00 -12 828,00 3 072,00 6,98% Funkcjonowanie organów Banku oraz polityki Banku w zakresie doboru Rady i Członków Zarządu Liczba stanowisk dyrektorskich zajmowanych przez Członków Zarządu W Banku Spółdzielczym w Brodnicy członkowie Zarządu nie zajmują stanowisk dyrektorskich. Polityka rekrutacji członków organu zarządzającego Procedury rekrutacyjne mają na celu wskazanie odpowiednich kandydatów do pracy i dotyczą wszystkich stanowisk pracy w banku. Główne zasady wyłaniania i oceniania odpowiedniości Członków Rady Nadzorczej i Zarządu określone zostały w Statucie Banku. Rada Nadzorcza sprawuje kontrolę i nadzór nad działalnością Banku. Członków Rady Nadzorczej wybiera Walne Zebranie Przedstawicieli na okres 4 lat. Według stanu na 31 grudnia 2014 roku w skład Rady wchodziło 11 członków. Zarząd składa się z 3 do 7 osób. Rada Nadzorcza w głosowaniu tajnym wybiera Członków Zarządu. Co najmniej dwóch członków Zarządu, w tym Prezes Zarządu Banku, musi posiadać kwalifikacje i doświadczenie zawodowe, związane z pełnioną funkcją, dające rękojmię prowadzenia działalności Banku z zachowaniem bezpieczeństwa wkładów i lokat w nim zgromadzonych oraz pozostawać w stosunku pracy z Bankiem. Cele i zadania zrealizowane przez członków organu zarządzającego Zarząd Banku wybierany jest w taki sposób, aby ogólny skład organu zarządzającego posiadał doświadczenia praktyczne związane z zarządzaniem instytucjami kredytowymi. Podkreślić należy, że skład Zarządu Banku od wielu lat pozostaje bardzo stabilny. Zarząd składa się z 3 członków. Prezes Zarządu pozostaje na wskazanym stanowisku od 1985 roku ( w 2015 roku - 30 lat). Obecnie wszyscy członkowie zarządu posiadają wieloletnie doświadczenie w zakresie zarządzania Bankiem jak i merytorycznie w obszarach, za które są odpowiedzialni. Do kolegialnych decyzji Zarządu działającego na protokołowanych posiedzeniach należy: 1. zawieranie umów długoterminowych; 2. podejmowanie decyzji o zaciągnięciu zobowiązań lub rozporządzeniu aktywami, których łączna wartość w stosunku do jednego podmiotu przekracza 5% funduszy własnych; 3. podejmowanie decyzji w zakresie uruchamiania, zamykania i funkcjonowania oddziałów, oddziałów operacyjnych, filii i punktów kasowych,; 4. składanie sprawozdań z działalności Banku Spółdzielczego; 5. zwoływanie Walnego Zgromadzenia /Zebrania Przedstawicieli; 51 6. zatrudnianie pracowników oraz rozpatrywanie spraw osobowych i innych z zakresu prawa pracy dotyczących pracowników na stanowiskach kierowniczych, rozpatrywanie odwołań od decyzji osoby kierującej bieżącą działalnością jednostki organizacyjnej Banku Spółdzielczego w sprawach wynikających ze stosunku pracy; 7. uchwalanie i zmiany Regulaminu Organizacyjnego, określającego podstawową strukturę organizacyjną Banku Spółdzielczego, uchwalanie i zmiany Regulaminu, określającego powierzenie przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu, wykonywania czynności określonych w ustawie Prawo bankowe; 8. uchwalanie projektów uchwał Walnego Zgromadzenia /Zebrania Przedstawicieli/ w sprawie zmian Statutu; 9. projektowanie, wprowadzanie oraz zapewnienie działania systemu zarządzania; 10. zatwierdzanie planu audytu wewnętrznego; 11. inne sprawy niezastrzeżone do kompetencji innych organów Banku Spółdzielczego. Polityka zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze. W Banku wdrożono pisemne procedury w zakresie zmiennych składników wynagrodzeń o których mowa w § 27 Uchwały nr 258/2011 KNF – Uchwała Nr 7/2012 Rady Nadzorczej Banku z dnia 4 lutego 2012 roku z późniejszymi zmianami. Obowiązujące w Banku zasady w zakresie zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze i / lub mających istotny wpływ na ryzyko prowadzonej działalności uwzględniają wytyczne zawarte w rozporządzeniu CRR oraz Rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) nr 604/2014 z dnia 4 marca 2014 roku. W zakresie zmiennych składników wynagrodzeń Bank określił katalog stanowisk objętych w/w procedurami. Na podstawie powyższych zasad w roku 2014 do stanowisk kierowniczych objętych Polityką zmiennych składników wynagrodzeń Bank zaliczył 35 pracowników, z czego 16 osób związanych bezpośrednio z obszarem handlowym i 19 osób z obszarem organizacji i zarządzania. Zgodnie z przyjętą w Banku polityką łączna kwota zmiennych składników wynagrodzenia za dany rok nie może przekroczyć wraz z narzutami 20% wyniku finansowego netto Banku za dany rok. W Banku, w ramach Rady Nadzorczej, nie funkcjonuje komitet pełniący nadzór nad wynagrodzeniami. Ocena wyników pracy Zarządu przeprowadzana jest przez Radę Nadzorczą. Wynagrodzenie zmienne dla Zarządu w postaci tantiem jest określone w umowie o pracę, będącej kontraktem menadżerskim w wysokości od 0,5% do 1% wyniku finansowego netto za rok poprzedni po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego, uzyskania absolutorium oraz uzyskaniu pozytywnej oceny Rady. Ocena Rady obejmuje następujące wskaźniki Banku osiągane w ostatnich trzech latach: 1) suma bilansowa; 2) zysk netto; 52 3) zwrot z kapitału własnego (ROE); 4) jakość portfela kredytowego; 5) współczynnik kapitałowy. Ocenie podlega stopień wykonania wyżej wymienionych parametrów w odniesieniu do planów ekonomiczno-finansowych w poszczególnych latach podlegających ocenie. Zmienne składniki są przyznawane w przypadku, gdy w każdym z ostatnich trzech lat i okresie niepełnego roku, za który jest przeprowadzana ocena, plan w zakresie co najmniej trzech parametrów jest zrealizowany w 90%. Oceny kadry kierowniczej oraz pozostałych osób mających istotny wpływ na ryzyko prowadzonej działalności dokonuje Zarząd Banku w oparciu o stopień realizacji założonych celów w zakresie zarządzania kapitałami i ryzykiem oraz celów biznesowych. Bank może wstrzymać wypłatę zmiennych składników wynagrodzenia w przypadku istotnego pogorszenia się sytuacji Banku tj. w przypadku, gdy wypłacona premia lub wynagrodzenie zmienne spowodowałaby spadek wyniku finansowego netto Banku o 20%. W zakresie wynagrodzenia wypłaconego członkom Zarządu oraz pozostałym osobom objętych Polityką zmiennych składników wynagrodzeń prezentuje poniższa tabela. Tabela 18. Zbiorcza informacja o wysokości wynagrodzenia osób objętych Polityką zmiennych składników wynagrodzeń w Banku Wyszczególnienie Liczba osób Wynagrodzenie stałe Wynagrodzenie zmienne RAZEM Obszar zarządzania 19 i organizacji 1 975 1 045 3 020 Obszar Handlowy 16 1 256 380 1 636 Razem 35 3 231 1 425 4 656 Wynagrodzenie zmienne wypłacono w formie gotówkowej. W zakresie wartości wynagrodzenia z odroczoną datą płatności wg stanu na koniec roku 2014 nie wystąpiło wynagrodzenie przyznane, nie wystąpiły również wartości wynagrodzenia przyznanego wypłaconego lub zmniejszonych ze względu na osiągnięte wyniki. W 2014 roku wystąpiła jedna płatność związana z zakończeniem zatrudnienia (odprawa emerytalna) w wysokości 27 tys. złotych. 53
