Wybór czy konieczność?

PL AN TAC JA WO L N A O D C H O RÓ B
FUNGICYDOWA OCHRONA
ŁANU PSZENICY
Wybór czy konieczność?
O
płacalność uprawy bywa bardzo różna, zależy od sytuacji gospodarczej,
popytu. Nie można jednak zapominać iż składa się na nią wiele czynników
nie tylko ekonomicznych lecz także agrotechnicznych. Jednym z nich jest
trafny wybór fungicydu, który powinien być dopasowany do sytuacji z jaką
mamy do czynienia w danym sezonie wegetacyjnym, pola na którym uprawiamy dany gatunek, odmiany, nawożenia i wielu jeszcze czynników. Już to
pierwsze zdanie wskakuje na to iż nie jest prosty wybór. Nie wszyscy doceniają właściwie dobraną ochronę zbóż przed chorobami. Sprawę komplikuje
dodatkowo to że każdy rok jest inny i nie zawsze da się czy wręcz powinno
się stosować utarte schematy. Problem zdrowotności nasila się przy dużym
udziale zbóż w zmianowaniu. W wielu gospodarstwach w płodozmianie
znajdują się tylko zboża niekiedy przerywane co jakiś czas uprawą rzepaku.
Na polach pozostaje wtedy wolno mineralizującą się słoma. Jeśli przy takiej monokulturowej uprawie pojawią się dodatkowo błędy agrotechniczne
takie jak zbyt gęsty i niestaranny siew, niewłaściwy dla danego rejonu
dobór odmiany lub nieracjonalne nawożenie zagrożenie ze strony grzybów
chorobotwórczych staje się bardzo ważnym elementem wpływającym na
wielkość i jakość uzyskanego plonu.
Konstrukcja programów fungicydowej ochrony łanu przewiduje zastosowanie poszczególnych fungicydów w takim momencie, aby ograniczyć rozwój
tych sprawców chorób, którzy mogą właśnie się rozwijać i zagrażać roślinom.
Takie rozwiązania zostały również sprawdzone
na poletkach doświadczalnych prowadzonych
w sezonie 2012 pod merytoryczną opieką dr inż.
Zuzanny Sawinskiej z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
Doświadczenie ścisłe przeprowadzono na
pszenicy ozimej odmiany Bogatka w miejscowości Tarnowo Podgórne.
Na poletkach testowano kilka wariantów fungicydowej ochrony łanu. Przede wszystkim proponowane przez nas pogramy PERFECTA I OPTIMA .
Skuteczność i efektywność ochronnego działania
tych dwóch programów jest zróżnicowana. Wynika ona ze składu chemicznego i mechanizmu
działania preparatów, ponieważ podejmując walkę z chorobami zbóż można wybrać dwie drogi.
Pierwsza opiera się na stosowaniu droższych substancji, które najczęściej zawarte są w preparatach długo działających o dość szerokim spektrum.
Druga droga natomiast przewiduje wykorzystanie tańszych fungicydów, których spektrum ▶▶▶
W I O S N A /2 0 1 3
39
1
2
FOT. 1. >> Obiekt kontrolny.
działania w wielu wypadkach wcale nie jest mniejsze niż tych drogich, wymaga jednak od rolnika
większej wiedzy fachowej zwłaszcza z zakresu
objawów i cyklu rozwojowego chorób.
Zanim dokona się wyboru preparatu, powinno
się znać skuteczność środka, którym chce się
przeciwdziałać chorobie lub grupie chorób. Ważny
jest również koszt zabiegu, na który składa się
wartość preparatu oraz koszt jego zastosowania.
Fungicydowej ochrony pszenicy nie da ograniczyć
się do jednego zabiegu jeśli myślimy o wysokim
dobrej jakości plonie.
Moment w którym zboża z fazy krzewienia
zaczynają przechodzić w strzelanie w źdźbło to
niebezpieczny okres dla zdrowotności tych roślin.
Na podstawie źdźbła i korzeniach mogą występować dwie ważne choroby: łamliwość źdźbła zbóż
i traw oraz fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbeł . Obie te
choroby zaczynają rozwijać się wraz ze wzrostem
źdźbła, na którym są umiejscowione już od jesieni.
W sezonie 2011/2012 stanowiły one dodatkowe niebezpieczeństwo ze względu na wegetację jesienną
trwającą nieprzerwanie do czwartej dekady stycznia co pozwoliło tym grzybom na nieprzerwaną
infekcję i istotnie pogorszyło kondycję roślin. Na
liściach wiosną obserwujemy objawy mączniaka
prawdziwego zbóż i traw, septoriozy paskowanej
liści oraz brunatnej plamistości liści. Choroby
te zwalczamy wykonując zabieg w terminie T1 –
BBCH 29 (koniec krzewienia) – 32 (faza drugiego kolanka). W przeprowadzonym doświadczeniu
przypadł on na koniec kwietnia (26.04.2012 r.) kiedy pszenica przechodziła z fazy krzewienia w fazę
pierwszego kolanka. Zabieg zwany potocznie T2
40
W I O S N A /2 0 1 3
FOT. 2. >> Porażenie kłosów – kontrola.
wykonano 23 maja gdy pszenica znajdowała się
w fazie początku grubienia pochwy liściowej liścia flagowego (BBCH 42). Jest to zbieg zabezpieczający górne liście przed porażeniem takimi
chorobami jak: rdza brunatna pszenicy (Puccinia
recondita), Dreschlera tritici-repentis – brunatna
plamistości liści, mączniak prawdziwy oraz septoriozy.
Na intensywnie prowadzonych plantacjach
wskazane jest wykonanie zabiegu na kłos (T3)
w fazie od końca kłoszenia do kwitnienia (BBCH
51-59). Zabieg ten może być przedłużony do fazy
dojrzałości wodnej ziarna (BBCH 71), a czasami
nawet do dojrzałości mlecznej ziarna (BBCH 75).
Na ocenianych poletkach wykonano go 11 czerwca kiedy pszenica była w fazie pełni kwitnienia
BBCH 65.
Szybko postępujące porażenie roślin na poletkach kontrolnych wskazywało że po stosunkowo
długiej i ciepłej jesieni 2011 roku i silnej presji
chorób w terminie wykonania zabiegu T1 warunki
meteorologiczne panujące w drugiej połowie maja
i późniejsze przyczyniły się do silnego zagrożenia
ze strony chorób w sezonie 2012. Przekropna
i dość ciepła pogoda sprzyjała rozwojowi wielu patogenów grzybowych atakujących rośliny
pszenicy ozimej. Dominujący wpływ na wysokość
uzyskanych plonów i jakość ziarna miały w tym
sezonie przede wszystkim choroby podstawy
źdźbła które w przypadku obiektu kontrolnego
bez ochrony nalistnej obserwowano na 53%
źdźbeł. W fazie liścia flagowego rdza brunatna
i septorioza która pojawiała się w epidemicznym
wręcz nasileniu oraz fuzarioza kłosów która w ponad 50% opanowała kłosy pszenicy na poletkach
kontrolnych. Kombinacje na których wykonano
zabieg T3 z wykorzystaniem preparatów opartych
o tebukonazol, tiofanat metylowy, tetrakonazol,
famoksat i flusilazol wykazały ponad 85% skuteczność zwalczania fuzariozy kłosa. W kombinacjach
na których zastosowano system dwuzabiegowy do
(
Każdy z zastosowanych
programów ochrony
skutkował wzrostem plonu
(
połowy czerwca zdrowotność roślin była satysfakcjonująca. Blaszki liściowe wciąż były zielone
i miały ok. 20 % uszkodzeń grzybowych, jednak
niezastosowanie zabiegu na kłos skutkowało wyższym porażeniem grzybami z rodzaju Fusarium
spp. Istotnym w przypadku tej ochrony okazał się
także dodatek adiuwanta Asystent+ zawierającego
w swym składzie kopolimer silikonopoliestrowy.
W celu optymalizacji zabiegu opryskiwania również
w przypadku fungicydów istnieje możliwość stosowania
adiuwantów . Ich dodatek szczególnie istotny wydaje się przy stosowaniu preparatów w niesprzyjających warunkach, pogodowych, co bardzo często
ma miejsce w czasie zwalczania fuzariozy kłosa.
Zwiększenie biologicznej aktywności fungicydów
poprzez zastosowanie odpowiednio dobranego
adiuwanta może poprawić ich skuteczność i szybkość działania. W przypadku odmian zbóż ościstych zabieg taki zyskuje dodatkowe znaczenie ze
względu na większą trudność dobrego pokrycia
kłosa cieczą użytkową.
3
4
FOT. 3. >> System dwuzabiegowy.
Największą niewiadomą w produkcji zbóż jest cena zbytu ziarna, a to ona
ostatecznie decyduje o wysokości zysku lub o stratach finansowych. W przeprowadzonych badaniach jednoznacznie wykazano iż każdy z zastosowanych
programów ochrony skutkował wzrostem plonu w stosunku do obiektu kontrolnego bez nalistnej ochrony fungicydowej (tabela). Analizując uzyskane
wyniki warto zauważyć iż intensywność ochrony powinna być dopasowana do
FOT. 4. >> System trzyzabiegowy.
oczekiwanego przez nas plonu. Nie bez znaczenia
w aspekcie coraz bardziej restrykcyjnych norm
skupu jest poza wielkością uzyskanego plonu także
jego jakość. Należy o tym pamiętać podejmując
decyzję o tym jaki program czy jakie fungicydy
chcemy stosować w ochronie swoich planacji. ◀
[ PLON ZIARNA PSZENICY OZIMEJ UZYSKANY W DOŚWIADCZENIU W 2012 ROKU ]
PLON
KOMBINACJA DOŚWIADCZALNE
1
2
3
4
5
KONTROLA
T1
Ceando 183 SC [1,0] + Asystent [0,05]
T2
Golden Azzox 250 SC [0,5] + Propico 250 EC [0,5] + Corbel 750 EC [0,3] + Asystent
[0,05]
T3
Charisma 207 EC [0,75] + Brasifun [0,5] + Asystent [0,05]
T1
Ceando 183 SC [0,8] + Propico 250 EC [0,3] + Corbel 750 EC [0,2] + Asystent [0,05]
T2
Golden Azzox 250 SC [0,4] + Brasifun 250 EC [0,4] + Propico 250 EC [0,3] + Merces 50
EW [0,1] + Asystent [0,05]
T1
Propico 250 EC [0,5] + Corbel 750 EC [0,3] + Mondatak 450 EC [0,5] + Asystent [0,05]
T2
Charisma 207 EC [0,75] + Asystent [0,05]
T3
Moderator 303 SE [0,6] + Brasifun 250 EC [0,5] + Asystent [0,05]
T1
Propico 250 EC [0,5] + Corbel 750 EC [0,3] + Asystent [0,05]
T2
Propico 250 EC [0,5] + Brasifun 250 EC [0,5] + Asystent [0,05]
+
Plon* t/ha
Wzrost plonu
w stosunku do
kontroli t/ha
Wartość zwyżki z ha
w zł/t wg GUS z dnia
21.01 2013 r.
(średnia cena
924,9 zł za tonę)
5,98
-
-
6,48
+ 0,50
462,5
6,30
+ 0,32
300,0
6,38
+ 0,40
370,0
6,20
+ 0,22
203,5
*plon ziarna przeliczony na 15% wilgotności w stosunku do wszystkich obiektów
W I O S N A /2 0 1 3
41