D - Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Gdańsku

Sygn. akt III AUa 1887/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 16 marca 2016 r.
Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G.
w składzie:
Przewodniczący:
SSA Jerzy Andrzejewski
Sędziowie:
SSA Grażyna Czyżak
SSO del. Maria Ołtarzewska (spr.)
Protokolant:
sekr.sądowy Wioletta Blach
po rozpoznaniu w dniu 16 marca 2016 r. w Gdańsku
sprawy R. R.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.
o prawo do emerytury
na skutek apelacji R. R.
od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 2 września 2015 r.,
sygn. akt VII U 2191/14
oddala apelację.
SSA Grażyna Czyżak SSA Jerzy Andrzejewski SSO del. Maria Ołtarzewska
Sygn. akt III AUa 1887/15
UZASADNIENIE
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. decyzją z dnia 17 października 2014 roku, odmówił R. R. prawa
do wcześniejszej emerytury. W uzasadnieniu tej decyzji pozwany wskazał, że prawo do wcześniejszej emerytury
przysługuje mężczyźnie, który ukończył 60 lat, osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25
lat na dzień 1 stycznia 1999 roku i osiągnął 15 lat pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze,
pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków
zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu
państwa. Pozwany podał, iż nie uznał zatrudnienia w Z. R. w S. G., od 01.09.1969r. do 30.09.1984r., z wyłączeniem
okresu służby wojskowej jako okresu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ brak świadectwa wykonywania
prac w szczególnych warunkach wystawionego przez macierzysty zakład pracy. Przedłożone świadectwo wykonywania
prac w szczególnych warunkach z dnia 17.02.2000r. jest wystawione przez Archiwum, które nie jest upoważnione do
sporządzania w/w dokumentu.
Od decyzji tej odwołał się ubezpieczony R. R. wnosząc o zaliczenie mu, jako okresu pracy w warunkach szczególnych
okresu pracy od dnia 01 września 1969r. do dnia 30 września 1984r. w Z. R. w S. G. Nadto wskazał, że był też
zatrudniony w szczególnych warunkach również w następujących okresach: od dnia 3 października 1984 roku do dnia
7 kwietnia 1988 roku w Przedsiębiorstwie (...) P., gdzie pracował jako spawacz, od dnia18 sierpnia 1988 roku do
dnia 25 września 1989 roku w Przedsiębiorstwie Budowlanym (...) w L., jako robotnik budowlany wykonujący prace
spawalnicze oraz prace w głębokich wykopach wodno – kanalizacyjne i od dnia 02 stycznia 1992r. do dnia 17 listopada
1992r. w Przedsiębiorstwie Budowlanym (...) w K. będąc zatrudnionym na stanowisku spawacza.
Pozwany organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację wskazaną w
zaskarżonej decyzji, a nadto podnosząc, że ubezpieczony nie przedłożył świadectw wykonywania pracy w szczególnych
warunkach za inne okresy zatrudnienia.
Sąd Okręgowy w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 02 września 2015r. w
sprawie o sygn.. akt VII U 2191/14 oddalił odwołanie. Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł na następujących
ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:
Ubezpieczony R. R. ma wymagany staż, co najmniej 25 lat pracy stażu ogólnego na koniec roku 1998, osiągnął wiek
60 lat. Okolicznością sporną w jego wypadku jest 15 lat pracy w warunkach szczególnych. R. R. od dnia 1 września
1969 roku był uczniem szkoły przyzakładowej przy Z. R. w S.. Po ukończeniu tej szkoły, od 1 września 1972 roku do
27 maja 1980 roku, był ślusarzem. Od 28 maja 1980 roku do 30 września 1981 roku był monterem maszyn i urządzeń
rolniczych. W czasie pracy w tymże zakładzie, w kwietniu 1974 roku został powołany do służby wojskowej. Po powrocie
ze służby wojskowej od 10 maja 1976 roku został zatrudniony, jako ślusarz w dziale produkcji. Zakład skierował go na
kurs spawaczy, który ukończył dnia 14 sierpnia 1977 roku, tego dnia ukończył kurs spawania elektrycznego. Książeczka
spawacza została wydana 29 września 1977 roku, a 16 lutego 1984 roku ukończył podstawowy kurs spawania gazowego.
Sąd Okręgowy wskazał, że w książeczce spawacza odnotowane są okresy, kiedy pracował jako spawacz, a są to
następujące okresy: od 28 maja 1980 roku do 6 grudnia 1982 roku - to 2 lata, 6 miesięcy i 9 dni, od 2 maja 1983
roku do 29 września 1984 roku - to 1 rok, 4 miesiące i 28 dni, od 18 lipca 1985 roku do 31 lipca 1986 roku - to rok i
14 dni oraz od 18 sierpnia 1988 roku do 30 kwietnia 1989 roku w Przedsiębiorstwie (...). W Przedsiębiorstwie (...)
ubezpieczony był zatrudniony do 25 września 1989 roku, ale skoro okres pracy spawalniczej określony, jako trwający
do 30 kwietnia 1989 roku, to zdaniem Sądu Okręgowego należy taki okres przyjąć, jako okres pracy w charakterze
spawacza, bo gdyby do końca zatrudnienia pracował jako spawacz, to ten okres by niewątpliwie odnotowano, więc
jest to 8 miesięcy i 13 dni.
Sąd Okręgowy wskazał, że łącznie te okresy pracy w charakterze spawacza odnotowane w książeczce spawacza, to 5
lat, 8 miesięcy i 14 dni. Ponadto ubezpieczony był zatrudniony, jako spawacz, jak wynika z umowy o pracę w (...)u od
3 października 1984 roku i od 7-go, do 7 kwietnia 1988 roku, to są 3 lata, 6 miesięcy i 6 dni oraz w Przedsiębiorstwie
Budowlanym rok, również świadectwo pracy wymienia stanowisko spawacz, to był okres od 2 stycznia 1992 roku do
17 listopada 1992 roku. Te okresy wymienione w książeczce spawacza oraz tam, gdzie świadectwa pracy dokładnie
określa stanowisko, jakie zajmował ubezpieczony i to stanowisko jest określone, jako spawacz, należy zdaniem Sądu
Okręgowego zaliczyć, jako okres pracy w warunkach szczególnych, to jest 10 lat i 11 dni. Niezależnie, w jakiej gałęzi
gospodarki spawacz wykonywał swoją pracę, to zgodnie z wykazem A jest to praca w warunkach szczególnych,
wymieniona w dziale XIV, prace różne, pozycja 12. Także te okresy wymienione i w książeczce spawacza i niebudzące
wątpliwości świadectwa pracy należy zaliczyć, jako okres pracy w warunkach szczególnych.
Co do pozostałych okresów pracy w Zakładach Produkcyjno - (...), zdaniem Sądu Okręgowego, nie ma podstawy,
żeby zaliczyć je, jako okres pracy w warunkach szczególnych. Okres nauki zawodu nigdy nie jest pracą w warunkach
szczególnych, dlatego, że musi to być praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a po zakończeniu
nauki ubezpieczony był zatrudniony, jako ślusarz, monter maszyn i urządzeń rolniczych, ślusarz - blacharz, jest też
określany, jako, w '80 roku, jako monter mechanik, spawacz elektryczny. To było po ukończeniu kursu spawacza, w
tym okresie książeczka spawacza wymienia prace wykonywane, jako prace spawalnicze. Więc mimo, że stanowisko
było określone monter mechanik, spawacz elektryczny, to wynika z tego, zdaniem Sądu Okręgowego, że wykonywał
ubezpieczony w tym czasie prace spawacza i należy je zaliczyć do prac w warunkach szczególnych. Stanowisko montera
maszyn i urządzeń rolniczych, ani ślusarza nie jest wymienione w wykazach prac w warunkach szczególnych.
Sąd Okręgowy podniósł, iż ubezpieczony twierdził, że on właściwie głównie zajmował się szlifowaniem oraz
spawaniem. No, ale spawacz, po ukończeniu kursu spawania elektronicznego nie szybciej. Zakład, w którym pracował
był zakładem produkcyjno - naprawczym. W jego aktach osobowych nie ma wiele na temat prac, jakie wykonywał.
Jedynie w świadectwie pracy zawarta jest informacja, że ukończył kurs naprawy, montażu i rozruchu suszarni
daszkowych. Także biorąc pod uwagę stanowiska pracy, jakie zajmował, jak i to, że Zakład Produkcyjno - (...) zajmował
się niewątpliwie i naprawą maszyn rolniczych, i w jakimś zakresie produkcją nowych maszyn i urządzeń, tu świadkowie
wymieniali na przykład nowe kadzie do gorzelni, czy sam ubezpieczony zgrabiarki do koparek, ale były to, jak to
w takim zakładzie prace różne, więc w ocenie Sądu Okręgowego nie było podstawy, aby przyjąć, że były to prace w
warunkach szczególnych.
Dalej Sad Okręgowy wskazał, że ogólne zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych są regulowane
w artykule 184 i 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Jest to ustawa z dnia
17 grudnia 1998 roku, zgodnie z którą ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia '48 roku przysługuje emerytura
po osiągnięciu wieku przewidzianego w artykule 32 , jeżeli legitymują się okresem zatrudnienia w szczególnych
warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganych w przepisach dotychczasowych, mają okres składkowy i
nieskładkowy wynoszący, co najmniej 25 lat dla mężczyzn na dzień 1 stycznia '99 roku i nie przystąpili do Otwartego
Funduszu Emerytalnego, albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w Otwartym
Funduszu Emerytalnym za pośrednictwem zakładu na dochody budżetu państwa. Sąd Okręgowy zaznaczył, iż w
przypadku ubezpieczonego sporne było 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Aktem wykonawczym, do którego
odsyła ustawa o emeryturach i rentach jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 pracowników
zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Stosownie do paragrafów 4 i 2 tego
rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, w pełnym wymiarze czasu pracy
nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełniał łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący lat 60
dla mężczyzn oraz przepracował, co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Co to są prace w szczególnych
warunkach, określa wykaz A stanowiący załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku
emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mającym moc
powszechnie obowiązującego. Sąd Okręgowy podał, że na podstawie wykazu A poszczególni Ministrowie wydawali
zarządzenia, w których określali, jakie prace są pracami wykonywanych w warunkach szczególnych i branżach.
Ubezpieczony pracował w Zakładzie Produkcyjno (...) tak, że formalnie było to może rolnictwo, ale należy zdaniem
Sądu Okręgowego traktować tutaj, co do niego przepisy z działu III Rozporządzenia, no a to jest hutnictwo i przemysł
metalowy, bo to, czym się zajmował to był niewątpliwie przemysł metalowy, naprawa i produkcja urządzeń rolniczych.
Stanowisk, jakie zajmował, takich jak monter, ślusarz, ślusarz - blacharz nie ma w wykazie A, ani w wydanym na
jego podstawie Zarządzeniu przemysłu metalowego. Sąd Okręgowy ponownie wskazał, że stanowisko spawacz, to
stanowisko jest pracą w warunkach szczególnych we wszystkich branżach, ale ponieważ jako spawacz pracował przez
okres zbyt krótki, to było łącznie 10 lat i 11 dni, nie przepracował 15 lat pracy w warunkach szczególnych, nie ma
podstaw do przyjęcia tylko na podstawie zeznań świadków, że to były prace w warunkach szczególnych.
Sąd Okręgowy wskazał, że zgadza się tutaj z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, wydrukowanym w Lexie
pod numerem 1314677, powtarzanym przez wiele Sądów w kraju, że prawo do wcześniejszej emerytury stanowi
odstępstwo od zasady powszechnego wieku emerytalnego i w związku z tym nie można poprzestać tylko na jego
uprawdopodobnieniu, lecz musi zostać udowodniona, a temu służą dokumenty. Dlatego w tej kategorii spraw
podkreśla się, że same zeznania świadków nie znajdują potwierdzenia w dokumentach pracowniczych i nie stanowią
miarodajnego dowodu pracy w szczególnych warunkach.
Sąd Okręgowy podał, że przy ustalaniu stanu faktycznego oparł się na zeznaniach świadka M. C., który mówił, że
ubezpieczony pracował w D., jako spawacz, ale potwierdzają to dokumenty, zarówno świadectwo pracy z D., jak i
książeczka spawacza i zaliczył okres pracy w D. zgodnie z książeczką spawacza. Co do zeznań innych świadków i samego
ubezpieczonego, świadek W. mówił, że elementy, które wykonywali były przekazywane spawaczom. Ubezpieczony
również mówił, że przekazywali coś, co sczepiali spawaczom. Z tego wynika, że w zakładzie, w którym pracowali
były osoby zatrudnione tylko, jako spawacze. Stąd – zdaniem Sądu Okręgowego - nie ma podstaw do przyjęcia, że
ubezpieczony przez cały czas pracował, jako spawacz, bądź wykonywał inną pracę w warunkach szczególnych i dlatego
na mocy artykułu 477 14 § 1 kodeksu postępowania cywilnego, Sąd ten oddalił odwołanie.
Apelację od powyższego wyroku wywiódł ubezpieczony R. R. zaskarżając go w całości i zarzucając mu błąd w
ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia świadectwo pracy. Jako zarzuty apelujący podał:
1 Świadek W. J.zeznał, cytat „jako ślusarze byliśmy dopuszczani do szczepiania elementów” koniec cytatu, to jest
jednak spawanie punktowe. 2. Ponadto świadek W. J. wymienia w zeznaniu takie prace jak cytat „po wojsku spawał
palnikiem jak i łukiem elektrycznym" koniec cytatu , nie ujęto tego zeznania.
3. Praca w kuźni przy obsłudze pieca ,młota sprężarkowego i obróbka ręczna na gorąco nie została ujęta na rozprawie,
co również poświadczył zeznaniem W. J.
4. Ponadto prace szlifierskie oraz obsługa urządzeń i narzędzi wibracyjnych
lub udarowych nie zostały ujęte jako dowód pracy w szczególnych warunkach, a
zeznanie świadka W. J. i to potwierdza.
W uzasadnieniu apelacji ubezpieczony podniósł, że zapisane w Świadectwie pracy , wystawionym przez (...) w S.
G. stanowiska nie odzwierciedlają rzeczywiście wykonywanych przez niego prac , które to przedstawił i opisał w
historii przebiegu jego pracy zgodnie z Załącznikiem nr 7 dostarczonej dokumentacji do Sądu Okręgowego. Według
ubezpieczonego potwierdzeniem rzeczywiście wykonywanych prac wg Załącznika Nr 7 w Zakładzie Produkcyjno (...)
w S. G. w okresie od 01.09. 1972 do 30.09.1984 r. były zeznania świadków oraz jego zeznania , które przedstawiono
w trakcie rozpraw Sądu Okręgowego w dniach 26.05.2015r. i 01.09.2015r.
Praca ta była złożona, gdyż czynności były różne , ale wszystkie – zdaniem apelującego -podlegały pod Rozporządzenie
Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku jako prace w szczególnych warunkach. Dalej ubezpieczony wyszczególnił
prace wymienione w wyżej wymienionym Rozporządzeniu Rady Ministrów, które jego zdaniem rzeczywiście
wykonywał on w okresie od 01.09.1972 rok do 30.09.1984 rok wg Załącznika nr 7:
Wykaz A Dział III .pozycje jak niżej:
14. Obsługa pieców grzewczych, młotów, pras, kuźniarek, walcarek obręczy i kół, walcarek gwintów i wierteł, ręczna
obróbka na gorąco oraz regeneracja oprzyrządowania kuźniczego.
78. Szlifowanie lub ostrzenie wyrobów i narzędzi metalowych oraz polerowanie
mechaniczne
86. Obsługa suwnic
79. Kucie ręczne w kuźniach przemysłowych oraz obsługa młotów mechanicznych.
Wykaz A Dział V pozycja jak niżej:
5. Prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości.
Wykaz A Dział XIV pozycja jak niżej:
12. Prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym.
17. Lakierowanie ręczne lub natryskowe - nie zhermetyzowane.
18. Obsługa urządzeń i narzędzi wibracyjnych lub udarowych.
W tej sytuacji – według ubezpieczonego - powinno dążyć się do ustalenia charakteru pracy rzeczywiście wykonywanej,
a nie opierać się jedynie na nazewnictwie ujętym w dokumentacji pracowniczej , w tym przypadku w Świadectwie
Pracy . Ubezpieczony podał też, że powołuje się na wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych. Sygnatura akt III AUa 769/12. Wskazał także, iż ponadto uzasadnia swoją apelację podobną sytuacją
przedstawioną w wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Sygnatura akt
III AUa 769/12 ,gdzie pracownik wykonywał różne prace lecz wszystkie były kwalifikowane wg Rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku jako prace w szczególnych warunkach.
Wskazując na powyższe ubezpieczony wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku, przy zaliczeniu w/w prac w okresie od
01.09. 1972 roku do 30.09.1984 roku do prac w szczególnych warunkach.
Sąd Apelacyjny zważył co następuje:
Apelacja ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż nie zawiera zarzutów, które mogłyby stanowić
podstawę do zmiany lub uchylenia zaskarżonego wyroku.
Spór w przedmiotowej sprawie koncentrował się na kwestii, czy ubezpieczony legitymuje się okresem 15 lat pracy w
szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a w konsekwencji, czy spełnia on łącznie wszystkie przesłanki
wymagane do uzyskania emerytury w obniżonym wieku określone w art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2015r., poz. 748; dalej: ustawa emerytalna).
Stosownie do treści art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r.
przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy
osiągnęli:
1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach
dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz
2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.
Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego
albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym,
za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku
ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2).
Zgodnie zaś z art. 32 ust. 1, 2 i 4 ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym
pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w
wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 ustawy. Przy czym dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa
wyżej za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach
o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności
psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1,
rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym wyżej przysługuje prawo do
emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (ust. 4 art. 32).
Owe przepisy dotychczasowe to rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego
pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze
zm.; dalej: rozporządzenie), którego § 1 stanowi, iż rozporządzenie stosuje się do pracowników wykonujących prace
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach
stanowiących załącznik do rozporządzenia, zwanych dalej „wykazami”.
Z kolei § 4 powołanego wyżej rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych
warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:
osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia,
w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.
W myśl zaś § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych
w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest
wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.
Apelujący zarzucił zaskarżonemu wyrokowi błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia,
bowiem w jego ocenie zeznania świadków jak i samego ubezpieczonego dawały podstawę do ustalenia, że w okresie od
dnia 01 września 1972r. do dnia 30 września 1984r. pracował on stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych
warunkach.
Zdaniem Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy we wskazanym zakresie w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył
poza ramy swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów, wynikające z dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c., jak również
nie popełnił uchybień w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych co do spornego okresu, a także jego kwalifikacji
prawnej, które mogłyby uzasadnić ingerencję w treść zaskarżonego orzeczenia. Zarzuty apelacji były, zatem nietrafne.
Zgodnie z dyspozycją art. 233 § 1 k.p.c., sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na
podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Sądowa ocena dowodów dokonywana jest na gruncie
wypracowanych przekonań sądu, wiedzy i posiadanego doświadczenia życiowego, a ponadto powinna uwzględniać
wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny
i wszechstronny rozważa materiał dowodowy, jako całość, dokonując wyboru określonych środków dowodowych i –
ważąc ich moc oraz wiarygodność – odnosi je do pozostałego materiału dowodowego (por. wyrok Sądu Najwyższego
z 10.06.1999r., II UKN 685/98, LEX nr 41437).
Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił przy ocenie dowodów
zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. W takim wypadku podważona skutecznie może
być przeprowadzona przez sąd ocena dowodów, a także będące jej konsekwencją ustalenie stanu faktycznego i jego
subsumpcja prawna. Natomiast okoliczność, iż określone dowody ocenione zostały niezgodnie z intencją strony
skarżącej nie implikuje stwierdzenia, iż sąd dopuścił się naruszenia art. 233 § 1 k.p.c.
Ubezpieczony w uzasadnieniu zarzutu apelacji ograniczył się do ogólnego stwierdzenia, że z zeznań świadków i
ubezpieczonego wynika, iż w spornym okresie wykonywał on tylko prace w szczególnych warunkach.
Sąd Apelacyjny wskazuje, że zgodzić się należy z Sądem Okręgowym, iż materiał dowodowy pozwala na zaliczenie
pracy ubezpieczonego w okresach: od dnia 3 października 1984 roku do dnia 7 kwietnia 1988 roku w Przedsiębiorstwie
(...) P. i od dnia 02 stycznia 1992r. do dnia 17 listopada 1992r. w Przedsiębiorstwie Budowlanym (...) w K., gdzie
pracował on w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku spawacza, jako pracy wykonywanej w szczególnych
warunkach zgodnie z Wykazem A, działem XIV poz. 12 stanowiącym załącznik do wskazanego wyżej rozporządzenia.
W ocenie Sądu Apelacyjnego jako prace wykonywane w warunkach szczególnych należy również uznać prace
wykonywane w całym okresie zatrudnienia ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie Budowlanym (...) w L. od dnia 18
sierpnia 1988 roku do dnia 25 września 1989 roku w Przedsiębiorstwie Budowlanym (...) w L.. W okresie tym bowiem,
jak wynika z zeznań świadka M. C., który był kierownikiem robót, ubezpieczony pracował jako spawacz oraz jako
robotnik w głębokich wykopach, gdzie układał rury ciepłownicze, a następnie je izolował. Prace te zostały wymienione
pod pozycją w dziale wykazu A. Łącznie wyżej wymienione okresy zatrudnienia ubezpieczonego stanowią 5 lat 6
miesięcy i 29 dni.
Przechodząc do ustaleń dotyczących spornego okresu zatrudnienia ubezpieczonego w Z. R. w S. G. w okresie od 01
września 1972r. do 30 września1984r., to Sąd Okręgowy prawidłowo uznał, iż w toku postępowania ubezpieczony
nie wykazał, aby przez cały ten okres pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wyłącznie w szczególnych
warunkach.
Według treści „zwykłego” świadectwa pracy ubezpieczonego za okres zatrudnienia w Z. R. w S. G., ubezpieczony
pracował od dnia 01 września 1972r. do dnia 27 maja 1980r. jako ślusarz, w tym od 23 kwietnia 1974r. do 09 maja
1976r. odbywał zasadniczą służbę wojskową, a następnie od dnia 28 maja 1980r. do dnia 30 września 1984r. pracował
jako monter-mechanik maszyn i urządzeń rolniczych – spawacz.
Z dokumentów zawartych w aktach osobowych ubezpieczonego wynika, że po ukończeniu zasadniczej szkoły
zawodowej, gdzie uzyskał kwalifikacje ślusarza, został on od dnia 01 września 1972r. zatrudniony na stanowisku
ślusarza w Warsztacie i tam pracował do czasu powołania go do odbycia służby wojskowej. Po odbyciu służby,
ubezpieczony został z dniem 10 maja 1976r. zatrudniony w Dziale (...) nadal na stanowisku ślusarza. Od dnia 01
stycznia 1980r. ubezpieczony pracował jako ślusarz w Dziale (...), po czym na jego wniosek został przeniesiony od
dnia 28 maja 1980r. do Wydziału (...). W Wydziale (...) – Dział(...) ubezpieczony pracował od dnia 07 grudnia 1982r.
do dnia 31 stycznia 1983r. i od dnia 02 maja 1983r. do dnia 30 września 1984r. Natomiast z kart zarobkowych
ubezpieczonego za lata: 1973, 1974, 1976-1984 wynika, że o ile miał on przyznawany „dodatek szkodliwy”, to był on
w różnych kwotach (np. w 1984r. od 6 zł do 247 zł w miesiącu) i nie we wszystkich miesiącach był on ustalany (np.
w 1976r. dodatek przyznano tylko w grudniu, w 1980r. dodatek był wypłacany od lipca do grudnia, w 1983r. dodatek
był tylko w kwietniu, wrześniu i w listopadzie.
Podkreślić należy, że w czasie zatrudnienia ubezpieczonego w Z. R.w S. G. ubezpieczony przez 3 lata (od 01.09.1977r.
do 28.05.1980r.) uczył się w Technikum Zawodowym w G., o czym ubezpieczony w ogóle nie wspomniał w swoich
zeznaniach, a zważywszy na czas potrzebny na dojazd do szkoły przyjąć należałoby, że w dniach nauki ubezpieczony
nie pracował w pełnym wymiarze czasu pracy lecz krócej. W związku z tym faktem niewiarygodne są zeznania świadka
J. T., jakoby ubezpieczony na przełomie lat 70/80-tych pracował ze świadkiem przez 4 lata w delegacjach, gdyż byłoby
to trudne do pogodzenia z nauką.
Również zeznania pozostałych świadków: K. D. (1), S. R. (1) i J. W. (1) oraz zeznania ubezpieczonego nie dawały
podstaw do ustalenia, że ubezpieczony zarówno przed powołaniem go do odbycia służby wojskowej, jak i po jej
odbyciu, wykonywał wyłącznie prace w warunkach szczególnych, a to z uwagi na sprzeczności występujące między
tymi zeznaniami, jak też z uwagi na brak potwierdzenia tych zeznań w dokumentacji pracowniczej ubezpieczonego.
Według świadka K. D. ubezpieczony przed wojskiem i po wojsku pracował w Wydziale (...)w kuźni, natomiast według
świadka J. W. przed wojskiem ubezpieczony głównie szlifował elementy po spawaniu, zaś według ubezpieczonego
pracował on przed wojskiem jako szlifierz i uczestniczył w sczepianiu elementów, a po wojsku kierownik wysłał
go na krótko do (...), gdzie nie pracował jako malarz, a jedynie wykonywał proste prace np. maczał elementy w
farbie i wieszał na suszarce. Te zeznania ubezpieczonego nie są zgodne z twierdzeniami świadka K. D., który podał,
że ubezpieczony dość długo pracował w Dziale (...), gdzie przygotowywał elementy do malowania, piaskował je i
malował. Z kolei świadek S. R. zeznał, że na malarni, gdzie w pewnym okresie pracował ubezpieczony, należało
oczyścić przez mycie elementy do malowania. Jak wyżej wskazano, z akt osobowych wynika, że po ukończeniu nauki w
zasadniczej szkole zawodowej ubezpieczony nie pracował na produkcji, lecz w Warsztacie, nie mógł więc wykonywać
prac szlifierskich. Również według świadka S. R. ubezpieczony początkowo pracował jako ślusarz, a po uzyskaniu
uprawnień przygotowywał elementy do spawania i częściowo spawał. Nie można też zgodzić się z apelującym, jakoby
przed uzyskaniem uprawnień spawalniczych ( z dniem 14.08.1977r. – spawacz elektryczny, z dniem 16 lutego 1984r.
– spawacz gazowy) był on zatrudniany na stanowisku spawacza. Nawet świadek J. W., na którego zeznania powołuje
się w apelacji, podał, że po kursach spawalniczych, które mieli razem odbyć w 1976r. i w 1977r., ubezpieczony nadal
był ślusarzem, ale mógł sczepiać elementy, który „szły” do spawania.
Co do prac wykonywanych przez ubezpieczonego kuźni, to świadek J. W. zeznał, że ubezpieczony rano rozpalał piec,
nagrzewał elementy i prostował resory młotem pneumatycznym. Znamiennym jest, iż również ubezpieczony mówił
o regeneracji resorów w kuźni, a trudno uznać aby ubezpieczony codziennie przez cały czas pracy zajmował się
tylko regeneracją resorów, które przecież należało najpierw wymontować, a następnie zamontować. Nadto naprawa
pojazdów z pewnością nie ograniczała się do naprawy resorów, a tak wynikałoby z zeznań świadka i ubezpieczonego. W
kwestii innych prac wymienionych przez ubezpieczonego w apelacji, jako wykonywanych przez niego w szczególnych
warunkach, to Sąd Apelacyjny wskazuje, że ani z zeznań świadków czy ubezpieczonego, ani też z dokumentów
nie wynika, iżby pracował on przy obsłudze suwnic, kuciu ręcznym w kuźni przemysłowej, montażu konstrukcji
metalowych na wysokości czy przy lakierowaniu ręcznym lub natryskowym.
W świetle powyższego brak jest podstaw do przyjęcia, że w spornym okresie ubezpieczony wykonywał wyłącznie prace
zaliczane do prac w warunkach szczególnych. Zważyć zaś należy, iż emerytura w obniżonym wieku, której dochodzi
ubezpieczony jest świadczeniem wyjątkowym i spełnienie przesłanek wymaganych do uzyskania tego świadczenia nie
może budzić jakichkolwiek wątpliwości.
Nawet gdyby przyjąć – choć nie wynika to z materiału dowodowego – że ubezpieczony po uzyskaniu uprawnień
do spawania elektrycznego, wykonywał tylko prace spawalnicze, to i tak okres ten od dnia 14 sierpnia 1977r. do
dnia 30 września 1984r. wynosi 7 lat 1 miesiąc i 17 dni. Zatem łącznie z okresami zatrudnienia w następnych latach
(1984-1992), ewentualny staż pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach stanowiłby 12 lat 8 miesięcy i 16 dni,
zamiast wymaganych 15 lat.
Zważywszy na przedstawione wyżej okoliczności apelację ubezpieczonego uznać należało za niezasadną.
W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 kpc apelację oddalił.
SSA Grażyna Czyżak SSA Jerzy Andrzejewski SSO del. Maria Ołtarzewska