Na zielonej trawce

SEZON PASTWISKOWY. Opas młodego bydła na użytkach zielonych
Na zielonej trawce
Smaczne, delikatne, przerośnięte i kruche mięso wołowe wysokiej jakości można uzyskać tylko od bydła ras mięsnych i ich
krzyżówek. Rasa ma tutaj decydujące znaczenie, a jakość kulinarna wołowiny zależy od wartości rzeźnej tusz. Ma na nią
wpływ wiek i płeć zwierzęcia, ale przede wszystkim żywienie.
W
ymagania rynku krajowego
i zagranicznego, a także potrzeby przemysłu mięsnego sprawiają, że w zależności od nich ustala się odpowiednie standardy wagi
bydła opasowego:
• młody żywiec w wieku 6-7 miesięcy, ciężar powyżej 210 kg,
• młody żywiec w wieku 13-18 miesięcy, ciężar powyżej 450 kg,
• młody żywiec w wieku około
24 miesięcy, ciężar około 600 kg.
Duży wpływ na wartość rzeźną
ma płeć zwierzęcia. Najwyższą
wartością charakteryzują się tusze
buhajków, a najniższą - jałówek.
Wolce zużywają o 20% więcej białka
na 1 kg przyrostu masy ciała niż buhajki. Mają także przyrosty dzienne
niższe o około 13%.
Najważniejszym czynnikiem wpływającym na wartość rzeźną jest żywienie bydła.
Aby uzyskać jak najwyższą wartość
rzeźną tusz, należy wziąć pod uwagę wymagania żywieniowe, które są
różne dla poszczególnych ras. Bydło
rasy Piemontese, żywione gorszymi
paszami nie osiągnie wysokiej wartości rzeźnej, ale Herefordy, Limousine i Angusy, doskonale adaptujące się do gorszych warunków utrzymania i żywienia, już tak.
Organizacja opasu z maksymalnym
wykorzystaniem trwałych użytków
zielonych polega na takim sposobie
żywienia, przy którym paszę podstawową będą stanowiły zielonki
łąkowe i ich pochodne, czyli siano
i kiszonki. Żywienie paszami objętościowymi (zielonka, kiszonka,
siano), przy dodatku niewielkich
ilości pasz treściwych jest najtań-
Wykorzystane użytki zielone
sze i ekonomiczne. Pastwiskowe
żywienie letnie jest zawsze tańsze
od zimowego. Koszt opasania zimowego zależy przede wszystkim
od kosztów produkcji kiszonki.
Żywienie i wychów cieląt należy
tak zorganizować, aby zwierzęta
mogły jak najwcześniej korzystać
z pastwiska. Dotyczy to szczególnie
cieląt urodzonych w lutym i marcu.
Trzeba dołożyć wszelkich starań,
aby je przyzwyczaić jak najszybciej
do siana, kiszonek i pasz treściwych,
a następnie do pastwiska.
Zapewnić dzienne przyrosty
Rozwój żwacza ma decydujące znaczenie, zależy nie tylko od wieku
zwierzęcia, ale i od sposobu żywienia. Dzienne dawki pasz trzeba
ułożyć tak, aby zapewniły średnie
przyrosty w wysokości około 700 g.
Czteromiesięczne cielęta, które
mogą już w pełni korzystać z pastwiska, będą ważyć od 100 kg
w przypadku jałówek i do 125 kg
w przypadku byczków.
Zwierzęta w wieku od 5 do 12 miesięcy życia można żywić prawie
wyłącznie paszami gospodarskimi. Wystarczy, jeżeli cielęta w tym
okresie będą przyrastały dziennie
średnio o 700 g. W tym okresie
nie ma różnic w zapotrzebowaniu
na składniki pokarmowe między
byczkami, wolcami i jałówkami.
fot. DODR
Zakończenie opasu
na koniec sezonu
Dzienne dawki pasz u cieląt od 5-12 miesięcy trzeba ułożyć tak, aby zapewniły średnie
przyrosty w wysokości około 700 g
Z początkiem następnego sezonu
pastwiskowego, roczne zwierzęta
będą ważyć 250-270 kg i to wtedy
należy rozpocząć intensywne opasanie. Żywienie w tym okresie powinno być zróżnicowane według
płci, a przyrosty kształtować się
od 800 g u jałówek, do 1000 g
u byczków i wolców. Zakończenie opasu przewiduje się na koniec sezonu pastwiskowego. W
przypadku potrzeby dotuczenia trwa to trochę dłużej. Jałówki powinny ważyć 400 kg netto,
Udział mięśni o dużej masie
W krajach Unii Europejskiej obowiązuje klasyfikacja poubojowa
EUROP, która umożliwia jednolitą
ocenę umięśnienia i otłuszczenia
oraz zapłatę za mięso, a nie za żywe
kilogramy. Miernikiem jakości tuszy przy tego rodzaju wycenie jest
udział mięśni o dużej masie i dużym przekroju, czyli mięśni udźca
i partii grzbietowej, które naj-
bardziej nadają się na pieczeń.
Preferuje się tusze o marmurkowatości mięśni oraz cienkiej, podskórnej okrywie tłuszczowej.
Wycena poubojowa tusz wołowych
wg systemu EUROP. Klasa zależy
od stopnia umięśnienia:
• S - super, mięśnie udźca, łopatki
i grzbietu wyjątkowo wypukłe i zaokrąglone,
• E - wybitna, profile mięśni udźca,
łopatki i grzbietu wyraźnie wypukłe
i zaokrąglone,
• U - bardzo dobra, profile mięśni
ogólnie wypukłe, bardzo dobry rozwój mięśni udźca, grzbietu i łopatki,
• R - dobra, profile mięśni proste,
dobry rozwój mięśni udźca, grzbietu
i łopatki - dostateczna, profile proste do wklęsłych, przeciętny rozwój
mięśni udźca, grzbietu i łopatki,
• P - słaba, profile wszystkich mięśni wklęsłe, słaby rozwój mięśni udźca, grzbietu i łopatki.
W Polsce na razie nieliczne zakłady stosują klasyfikację poubojo-
fot. Jolanta Markowska
a wolce i byczki powyżej 450 kg.
Przyrosty wagi, wynoszące 800
-1000 g dziennie są optymalne. Niższe nie zapewniają dobrej wartości
rzeźnej, a wyższe są zbyt kosztowne
ze względu na konieczność podawania dużej ilości pasz treściwych
i możliwość nadmiernego odkładania tłuszczu w tuszy. Przy przyrostach dziennych 1000 g, uzyskuje
się ok. 67% mięsa i ok. 12% tłuszczu
w tuszy, a przy przyrostach powyżej 1200 g dziennie, ok. 64% mięsa
i 17% tłuszczu.
Dobra wydajność rzeźna to dzienne przyrosty wynoszące 800-1000 g
dziennie
wą bydła. Należy się jednak liczyć
z faktem, że w przyszłości ta wycena będzie obowiązywała we wszystkich zakładach, które ubijają więcej
niż 75 sztuk tygodniowo.
Dominika Zbrzyzna
DODR we Wrocławiu
na podstawie : „Opas młodego bydła na użyt-
kach zielonych” W.Rusiński, „Ekstensywna
produkcja młodego bydła rzeźnego z wykorzy-
staniem użytków zielonych”, Bogumiła i Zenon
Choroszy, Jan Trela, „Nowy Plon”