Program nauczania informatyki dla gimnazjum

Program nauczania informatyki dla gimnazjum
Autor
Roman Wyrwas
Program do zastosowania w pracowniach komputerowych opartych na systemie Linux
Ełk, 2004
1
Przedmiot nauczania: Informatyka
Typ szkoły: Gimnazjum
Etap nauki: Drugi; w jednorocznym lub dwuletnim (ciągłym) cyklu nauczania, od pier­
wszego lub drugiego roku nauki w wymiarze 2 godzin tygodniowo.
Autor: Roman Wyrwas
nauczyciel mianowany
Gimnazjum nr 4 w Ełku
Recenzent:
mgr Tomasz Marchel
mgr techniki, absolwent studiów podyplomowych z informatyki, nauczyciel
mianowany, nauczyciel doradca Ełckiego Ośrodka Doskonalenia Nauczy­
cieli w Ełku
Zawartość:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Założenia programu
Podstawa programowa kształcenia ogólnego
Ogólne cele kształcenia
Ogólne treści nauczania
Szczegółowe cele kształcenia
Szczegółowe treści nauczania
Suplement dla klas o zwiększonej ilości godzin informatyki
Warunki realizacji programu – komputery i oprogramowanie
Bibliografia i inne źródła
Informacje o autorze
Przykładowy plan wynikowy
Przykładowy konspekt zajęć
Przykładowe zadania do realizacji na lekcjach
2
Założenia programu
"To co musiałeś odkryć samodzielnie
zostawia w twym umyśle ścieżkę, którą
w razie potrzeby możesz pójść jeszcze raz."
Georg Lichtenberg
Wszystkie płaszczyzny współczesnego świata człowieka przenikają technologie
informacyjne. Dziś już posiadanie i użytkowanie komputera należy do rzeczy codziennych,
oczywistych. Dzieci dość wcześnie rozpoczynają edukację informatyczną. Pomijając środowisko
rodzinne, już w szkole podstawowej uczą się pierwszych umiejętności komputerowych. Nierzadko
u progu gimnazjum wiedza i umiejętności dzieci są już imponujące. Czego więc powinny uczyć się
na lekcjach informatyki w gimnazjum? Czy powiększyć własną wiedzę o kolejne szczegóły obsługi
aplikacji? Czy może poznać głębiej budowę komputera?
Otóż gimnazjum jest tym okresem, w którym uczniowie potrafią dostrzec już różnicę
pomiędzy informatyką a obsługą komputera. To dobry moment, aby pokazać młodzieży, że
komputer jest sterowany nie myszką czy klawiaturą, lecz umysłem. Dzieci w tym wieku bezpiecznie czują się wśród utartych schematów postępowania. Czasami wiele
wysiłku trzeba włożyć w to, aby zachęcić je do samodzielnych poszukiwań. Niech więc każda lek­
cja informatyki będzie nowym problemem do rozwiązania. Dostarczy ona wtedy satysfakcji
z samodzielnych odkryć, pokaże nowe horyzonty i ścieżki myślenia.
Ta właśnie idea przyświeca temu programowi. Nauczyć młodzież rozwiązywania
problemów przy pomocy dostępnych narzędzi, a nawet pokonywania ograniczeń tych narzędzi
dzięki pomysłowości, doświadczeniom i wiedzy z innych przedmiotów.
Rola nauczyciela przedmiotu, zgodnie z myślą przewodnią programu, polegać powinna na dostar­
czaniu uczniom odpowiednich modeli sytuacji problemowych, ukazywaniu standardowych (jeśli
istnieją) rozwiązań i kierowaniu pracą podopiecznych tak, aby każdy miał szansę osiągnąć swój
drobny sukces i wyniósł z każdej lekcji nowe umiejętności.
Podkreślam jednak, że musimy uczniów wyposażyć w wiedzę gruntowną i trwałą. Nie
wolno więc nastawiać się na jedyny cel – rozwiązanie problemu. Miejmy na uwadze również to, że
uczniowie powinni znać dobrze zasady edycji tekstu, pracować w arkuszu kalkulacyjnym, korzystać
z zasobów Internetu. Zadanie problemowe jest tu metodą, która ma być okazją do przyswojenia
nieodzownej wiedzy.
Ten program autorski nie zawiera treści eksperymentalnych lub rewolucyjnych. O jego
powstaniu zadecydowały dwa motywy: pierwszy to chęć zebrania własnych doświadczeń
pedagogicznych w nauczaniu informatyki w spójny system celów i metod, a drugi – to potrzeba
uzupełnienia dużej luki programowej. Brak jest (lub odczuwa się ich niedobór) programów
nauczania opartych o inne platformy systemowe, np. Linux.
3
Podstawa programowa kształcenia ogólnego
Na podstawie rozporządzenia MENiS w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego
w poszczególnych typach szkół z dnia 26 lutego 2002 (Dz. U. Nr 51, poz. 458) z późniejszymi zmianami
z dnia 6 listopada 2003 (Dz. U. Nr 210, poz. 2041) w zakresie przedmiotu informatyka
Cele edukacyjne
Przygotowanie do aktywnego i odpowiedzialnego życia w społeczeństwie informacyjnym.
Zadania szkoły •
•
•
Stworzenie warunków do osiągnięcia umiejętności posługiwania się komputerem, jego
oprogramowaniem i technologią informacyjną. Zainteresowanie uczniów rozwojem wiedzy informacyjnej oraz nowymi możliwościami dostępu
do informacji i komunikowania się. Wspomaganie uczniów w ich rozpoznaniu własnych uzdolnień i zainteresowań w celu świado­
mego wyboru dalszego kierunku kształcenia.
Treści •
•
•
•
•
Posługiwanie się sprzętem i korzystanie z usług systemu operacyjnego. Podstawowe elementy
komputera i ich funkcje. Zasady bezpiecznej pracy z komputerem. Podstawowe usługi systemu
operacyjnego. Podstawowe zasady pracy w sieci lokalnej i globalnej.
Rozwiązywanie problemów za pomocą programów użytkowych. Formy reprezentowania i prze­
twarzania informacji przez człowieka i komputer. Redagowanie tekstów i tworzenie rysunków za
pomocą komputera. Tworzenie dokumentów zawierających tekst, grafikę i tabele. Wykorzysta­
nie arkusza kalkulacyjnego do rozwiązywania zadań z programu nauczania gimnazjum i codzien­
nego życia. Korzystanie z multimedialnych źródeł informacji. Przykłady różnych form organiza­
cji danych. Przykłady wyszukiwania i zapisywania informacji w bazach danych. Przykłady za­
stosowań komputera jako narzędzia dostępu do rozproszonych źródeł informacji i komunikacji
na odległość. Rozwiązywanie problemów w postaci algorytmicznej. Algorytmy wokół nas, przykłady algoryt­
mów rozwiązywania problemów praktycznych i szkolnych. Ścisłe formułowanie sytuacji
problemowych. Opisywanie algorytmów w języku potocznym. Zapisywanie algorytmów w po­
staci procedur, które może wykonać komputer. Przykłady algorytmów rekurencyjnych. Rozwi­
ązywanie umiarkowanie złożonych zadań metodą zstępującą. Przykłady testowania i oceny al­
gorytmów . Modelowanie i symulacja za pomocą komputera. Symulowanie zjawisk o znanych prostych
modelach. Modelowanie a symulacja. Przykłady tworzenia prostych modeli.
Społeczne, etyczne i ekonomiczne aspekty rozwoju informatyki. Pożytki wynikające z rozwoju
informatyki i powszechnego dostępu do informacji. Konsekwencje dla osób i społeczeństw. Za­
grożenia wychowawcze: szkodliwe gry, deprawujące treści, uzależnienie. Zagadnienia etyczne
i prawne związane z ochroną własności intelektualnej i ochroną danych.
4
Osiągnięcia •
•
•
•
Wybieranie, łączenie i celowe stosowanie różnych narzędzi informatycznych do rozwiązywania
typowych praktycznych i szkolnych problemów ucznia. Korzystanie z różnych, w tym multimedialnych i rozproszonych źródeł informacji dostępnych za
pomocą komputera. Rozwiązywanie umiarkowanie złożonych problemów przez stosowanie poznanych metod al­
gorytmicznych. Dostrzeganie korzyści i zagrożeń związanych z rozwojem zastosowań komputerów.
5
Ogólne cele kształcenia
I.
Zrozumienie przedmiotu informatyki oraz wpływu, jaki ona wywiera na różne dziedziny życia
ludzi.
II. Zrozumienie, jaka jest rola komputera w informatyce, oraz opanowanie podstawowych infor­
macji o elementach systemu komputerowego i zasadach ich działania.
III. Przyswojenie pojęcia informacji, jej różnych form oraz sposobów zapisywania.
IV. Nabycie umiejętności wykorzystania komputera i jego oprogramowania do tworzenia doku­
mentów różnego typu.
V. Korzystanie z komputera i jego oprogramowania w celu rozwiązywania problemów z różnych
dziedzin za pomocą symulacji i modelowania.
VI. Używanie komputera jako źródła informacji i narzędzia do jej bezpiecznego przechowywania
i efektywnego przetwarzania.
VII. Poznanie i stosowanie zasad etyki i norm prawnych w działaniach związanych z użytkowaniem
komputerów.
Ogólne treści nauczania
I. Informatyka i komputery
II. Dane w komputerze – porządkowanie i ochrona informacji
III. Grafika komputerowa – metody tworzenia dokumentu komputerowego
IV. Edycja tekstu – tworzenie dokumentu tekstowego
V. Obliczenia w komputerze – arkusz kalkulacyjny
VI. Informacja, jej wyszukiwanie, gromadzenie i przetwarzanie
VII. Algorytmy i programy
VIII.Etyka i kultura w informatyce
6
Dział I
Informatyka i komputery
Szczegółowe cele kształcenia
– Zrozumienie, jaki jest przedmiot informatyki i w jakich dziedzinach życia informatyka ma za­
stosowanie.
– Zrozumienie sposobu prezentacji, kodowania, dekodowania i przesyłania informacji w oparciu
o przykłady z dziedziny informatyki, matematyki i biologii/psychologii.
– Poznanie ogólnej budowy i zasady działania systemu komputerowego (z uwzględnieniem prak­
tycznych aspektów wiedzy).
– Poznanie zasad bezpiecznej i zdrowej pracy przy komputerze.
– Zrozumienie, w jaki sposób komputer przechowuje informację. Zrozumienie roli pamięci opera­
cyjnej i pamięci masowych.
– Poznanie podstawowych zasad obsługi systemu Linux.
Szczegółowe treści nauczania
1) Praca przy komputerze – zasady bezpieczeństwa, ergonomii i współpracy.
2) Pojęcie informatyki – informatyka jako dziedzina nauki. Przedmiot informatyki (informacja).
Dziedziny zastosowania informatyki.
3) Informacja i jej postacie. Sposoby zapisywania informacji. Informacja w komputerze – kodowa­
nie liczb, tekstów i obrazów za pomocą systemu dwójkowego.
4) Elementy sprzętowe systemu komputerowego. Schemat funkcjonowania komputera. Pojęcie sys­
temu operacyjnego i oprogramowania użytkowego.
5) Pamięć komputera. Pamięć wewnętrzna RAM i ROM, pamięci masowe.
6) Jednostki pamięci – bity, bajty i jednostki pochodne.
7) Użytkowanie komputera w systemie Linux: uruchamianie komputera, logowanie użytkownika,
zamykanie sesji, wyłączanie komputera.
Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)
podstawowe
ponadpodstawowe
stosować się do najważniejszych zasad bez­
pieczeństwa i higieny pracy przy komputerze
oraz zasad zachowania się w pracowni
informatycznej,
znać definicję informatyki,
znać najważniejsze obszary zastosowania infor­
matyki,
dbać o estetykę i porządek na własnym stanowi­
sku pracy,
rozumieć znaczenie zachowania określonych
reguł postępowania.
podawać przykłady zastosowania informatyki
z otoczenia,
wskazać, jakie inne dziedziny wiedzy są
powiązane z informatyką i w jaki sposób,
znać postacie informacji oraz niektóre sposoby znać sposób kodowania informacji tekstowej (np.
jej kodowania (np. język),
zasadę kodowania ASCII) i graficznej (mapy
znać sposób zapisywania liczb w systemie dwój­ bitowe),
kowym,
7
znać elementy składowe standardowego systemu
komputerowego,
wskazać urządzenia wejściowe i wyjściowe
w systemie,
znać rolę procesora w komputerze,
znać najważniejsze urządzenia pamięci
masowych: dyskietki, dyski twarde, dyski CD,
znać rodzaje pamięci komputera,
wiedzieć jaka jest rola pamięci operacyjnej,
znać rolę pamięci masowych,
znać jednostki informacji,
określać, używając odpowiednich jednostek,
pojemności dyskietki, dysku CD, dysku twar­
dego,
uruchomić komputer z systemem Linux,
zalogować się,
korzystać z interfejsu KDE: uruchamiać apli­
kacje,
wylogować się,
poprawnie wyłączyć komputer,
znać rodzaje i role kart rozszerzeń,
wskazać różnice w użytkowaniu i celu
stosowania dyskietek, dysków CD i dysków
twardych,
znać rolę pamięci ROM komputera,
rozumieć proces współpracy pamięci operacyjnej
i pamięci masowych przy uruchamianiu
aplikacji,
znać pochodne jednostek pamięci (Mb, KB, MB,
GB),
dokonywać zamiany jednostek,
dostosować elementy interfejsu (tapetę, ikony
itp.) zgodnie z własnymi preferencjami.
Liczba godzin na realizację działu – 7
Dział II
Dane w komputerze – porządkowanie i ochrona informacji
Szczegółowe cele kształcenia
– Znajomość najważniejszych cech plików (nazwa, typ, rozmiar, właściciel).
– Znajomość struktury katalogów w Linux i umiejętność poruszania się w obrębie ich drzewa.
– Umiejętność tworzenia katalogów i zapisywania plików.
– Umiejętność zarządzania obiektami (kopiowanie, przenoszenie, usuwanie, zmiana nazwy).
– Umiejętność odnalezienia określonego pliku lub pliku określonego rodzaju.
– Zrozumienie wagi ochrony informacji w pamięciach masowych.
– Znajomość zagrożeń ze strony wirusów i innych form ingerencji w bezpieczeństwo danych oraz
umiejętność posługiwania się skanerem antywirusowym.
– Umiejętność tworzenia archiwów własnych danych. Szczegółowe treści nauczania
1) Plik i jego właściwości. Typy plików. Katalogi i ich hierarchia. Przeznaczenie poszczególnych
katalogów w systemie Linux.
2) Tworzenie katalogów i zapisywanie plików (dokumentów różnych programów).
3) Operacje w pamięciach masowych – kopiowanie, przenoszenie, usuwanie, zmiana nazw plików
8
4)
5)
6)
7)
i katalogów.
Wyszukiwanie plików – stosowanie masek nazw oraz polecenia whereis.
Ochrona informacji w Linux – ograniczenia użytkowników i prawa dostępu.
Wirusy komputerowe i ich niszczycielskie działanie w obszarach pamięci masowych. Ochrona
antywirusowa.
Tworzenie archiwum ważnych informacji.
Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)
podstawowe
znać typy plików,
znać strukturę katalogów w Linux
i przeznaczenie najważniejszych katalogów
systemowych,
znać położenie swojego katalogu domowego
w strukturze informacji,
posługiwać się menadżerem plików Konqueror,
zapisać dokument komputerowy z określoną na­
zwą,
utworzyć nowy katalog,
skopiować plik,
usunąć plik,
odnaleźć plik przy pomocy narzędzia “Znajdź
pliki”,
znać znaczenie praw dostępu do plików i katalo­
gów (r, w, x),
znać mechanizmy ochrony plików wewnątrz sys­
temu,
znać przykłady niszczącego działania wirusów
komputerowych,
rozumieć konieczność systematycznej ochrony
antywirusowej,
znać sposoby unikania infekcji wirusem kompu­
terowym,
wyekstrahować pliki z archiwum (skompresowa­
nego archiwum)
ponadpodstawowe
znać sposób zapisywania plików ukrytych,
posługiwać się menadżerem plików mc ((do
przeglądania struktury plików),
zapisywać dokument ze zmienioną nazwą lub
w zmienionej lokalizacji (rozumieć warunki
stosowania i używać polecenia Zapisz jako...),
zmienić nazwę pliku lub katalogu,
odnaleźć plik przy pomocy polecenie whereis,
wyszukać plik na podstawie części jego nazwy,
zmieniać prawa dostępu do pliku lub katalogu,
dokonywać kontroli antywirusowej plików,
przestrzegać zasad prewencji antywirusowej,
tworzyć archiwum tar lub skompresowane gzip
plików i katalogów.
Liczba godzin na realizację działu – 6
9
Dział III
Grafika komputerowa – metody tworzenia dokumentu komputerowego
Szczegółowe cele kształcenia
– Poznanie/utrwalenie zasad kreślenia kształtów geometrycznych.
– Zdolność rozwiązywania problemów związanych z przeniesieniem przestrzeni trójwymiarowej
na płaszczyznę.
– Umiejętność wykorzystania narzędzi graficznych i ich właściwości do rozwiązywania
problemów geometrycznych.
– Umiejętność uzyskiwania kształtów identycznych, podobnych, symetrycznych.
– Umiejętność przedstawienia informacji za pomocą obrazu (piktogramu) oraz umiejętność odczy­
tywania takiej informacji.
– Rozwijanie kreatywności i wrażliwości artystycznej uczniów.
Szczegółowe treści nauczania
1) Program grafiki rastrowej KolourPaint i jego narzędzia rysunkowe.
2) Kreślenie linii prostych i krzywych.
3) Odwzorowywanie przestrzeni trójwymiarowej na przykładzie figur złożonych z prostopadło­
ścianów.
4) Wykorzystanie właściwości narzędzi graficznych do znajdowania środków odcinków i figur.
5) Transformacje obrazu – metody rysowania kształtów symetrycznych, identycznych, podobnych.
6) Perspektywa – modelowanie przestrzeni przy pomocy prostych środków graficznych.
7) Narzędzia tekstowe w grafice i łączenie obrazu z tekstem.
8) Informacja w formie obrazu – piktogramy wyrażające zakazy lub nakazy.
9) Opracowanie i stworzenie logo klasy.
Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)
podstawowe
ponadpodstawowe
korzystać z programu KolourPaint i używać jego
narzędzi rysunkowych,
znać znaczenie pojęcia “grafika rastrowa”,
“mapa bitowa”
kreślić linie proste i krzywe, konstruować z linii
fragmenty obrazu,
rysować linie poziome i pionowe,
rysować rzuty prostopadłościanów i walców,
rozwiązywać problemy związane ze
znalezieniem środka odcinka, znalezieniem
środka równoległoboku,
zapisywać dokumenty KolourPaint (PNG, JPG)
w wybranym formacie,
wydajnie stosować krzywe do rysowania kra­
wędzi przedmiotów,
stosować narzędzie do rysowania krawędzi ukry­
tych figur (linii przerywanych),
rysować figury będące złożeniami prostopadło­
ścianów i walców oraz stożki i ostrosłupy,
rozwiązywać problemy związane ze
znalezieniem środka okręgu i elipsy,
10
zaznaczyć blok obrazu,
skopiować, wyciąć, wkleić blok obrazu,
przenieść blok obrazu,
rozciągnąć blok obrazu,
przerzucić, obrócić, pochylić blok obrazu,
otrzymywać wiele kształtów identycznych po­
przez kopiowanie bloków obrazu,
znać sposoby tworzenia rzutu
perspektywicznego,
narysować pojedynczy prosty przedmiot
(prostopadłościan) w perspektywie,
skonstruować kształty symetryczne posługując
się narzędziami do transformacji obrazu,
stosować dodatkowe narzędzia do transformacji
obrazu (rozmycie, wyostrzenie itp.),
rysować w rzucie perspektywicznym złożone
przedmioty (zbudowane z prostopadłościanów),
stosować właściwe proporcje i miary w rysunku,
użyć poznanych technik do narysowania prze­
strzeni (krajobrazu, fragmentu ulicy itp.),
wstawiać do rysunku teksty o określonych wła­ dostosowywać kierunek tekstu i jego
ściwościach (czcionka, styl, tło),
właściwości do treści obrazu,
znać ogólne zasady tworzenia przekazu w formie trafnie dobierać formę obrazu do tego, co ma
piktogramu,
przekazać,
narysować piktogram wyrażający zakaz, nakaz tworzyć czytelne i jednoznaczne przekazy obraz­
lub poinformowanie na zadany temat,
kowe,
znać wymagania formy graficznej logo,
samodzielnie skonstruować logo z uwzględ­
odwzorować lub stworzyć proste logo na zadany nieniem formy tego obrazu.
temat,
Liczba godzin na realizację działu – 10
Dział IV
Edycja tekstu – tworzenie dokumentu tekstowego
Szczegółowe cele kształcenia
– Znajomość zasad edycji tekstu oraz związanych z nią pojęć (wiersz, akapit, interlinia itp.).
– Umiejętność obsługi edytora tekstu OpenOffice Writer.
– Umiejętność stworzenia krótkiego dokumentu tekstowego.
– Umiejętność dostosowania formy dokumentu do jego treści (format znaków i akapitów, nume­
rowanie, wypunktowanie, obiekty rysunkowe).
– Znajomość zasad konstruowania tabel i umiejętność wstawiania tabel do tekstu.
– Umiejętność drukowania dokumentu.
Szczegółowe treści nauczania
1) Przypomnienie/nauczenie zasad poprawnej edycji tekstu.
2) Zapoznanie z interfejsem i obsługą programu OpenOffice Writer.
3) Edycja krótkiego dokumentu o sformalizowanej formie (list, podanie, życiorys) – formatowanie
znaków i akapitów.
4) Numerowanie i wypunktowanie tekstu.
5) Wstawianie tabel do tekstów. Modyfikowanie tabel.
6) Wstawianie obiektów rysunkowych do tekstu. Modyfikowanie właściwości obiektów rysun­
11
kowych.
7) Łącznie umiejętności edycyjnych – kompozycja dokumentu zawierającego tekst i grafikę.
8) Drukowanie dokumentów tekstowych.
Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)
podstawowe
ponadpodstawowe
znać zasady edycji tekstu,
znać pojęcia “akapit”, “wiersz”, “interlinia”,
umieć obsługiwać edytor OpenOffice Writer (lub
inny),
stworzyć i zapisać dokument komputerowy
w formie listu, podania i życiorysu (CV),
zastosować automatyczne numerowanie i wy­
punktowanie,
wstawić do tekstu tabelę o zaplanowanej ilości
kolumn i wierszy,
scalać i dzielić komórki tabeli,
stosować obramowanie,
wstawić do tekstu obraz z galerii aplikacji i z pli­
ku,
modyfikować rozmiar i położenie obrazu,
stworzyć dokument będący połączeniem tekstu
i grafiki (dyplom, ogłoszenie, zaproszenie),
znać technikę wstawiania “twardej spacji”
i przełamywania linii,
dostosowywać interfejs Oo Writer,
dbać o ścisłe przestrzeganie zasad poprawności
dokumentu,
dokonać korekty błędów,
dostosowywać opcje numerowania i wypunk­
towania,
stosować wypunktowanie graficzne,
usuwać i dodawać kolumny i wiersze,
wyrównywać tekst w komórce w pionie i w po­
ziomie,
modyfikować otaczanie tekstem obiektu graficz­
nego,
dbać o estetykę i atrakcyjną formę dokumentu,
dostosowywać środki (formatowanie, grafika) do
treści dokumentu.
Liczba godzin na realizację działu – 14
Dział V
Obliczenia w komputerze – arkusz kalkulacyjny
Szczegółowe cele kształcenia
– Znajomość interfejsu arkusza kalkulacyjnego i umiejętność korzystania z aplikacji.
– Znajomość struktury dokumentu arkusza.
– Znajomość rodzajów danych w arkuszu i operatorów.
– Umiejętność doboru rodzaju danych do planowanych operacji.
– Umiejętność konstruowania formuł.
– Umiejętność wstawiania wybranych funkcji.
– Zdolność do korzystania z systemu pomocy na temat funkcji i wyszukiwania potrzebnych funk­
cji.
– Umiejętność wyszukania określonej operacji w zbiorze (maksymalnego i minimalnego elementu,
średniej arytmetycznej, modalnej itp.).
12
–
–
–
–
Znajomość typów wykresów i umiejętność wstawiania wykresu.
Umiejętność rozwiązywania problemów matematycznych w formie wykresu (dla nieskompli­
kowanych przypadków).
Umiejętność stosowania funkcji logicznej IF.
Zapoznanie z możliwościami arkusza, jako narzędzia do symulacji i modelowania, umiejętność
przedstawienia nieskomplikowanych zjawisk za pomocą arkusza.
Szczegółowe treści nauczania
1) Elementy interfejsu arkusza kalkulacyjnego i podstawy jego obsługi na podstawie aplikacji Ope­
nOffice Calc.
2) Formuły w arkuszu kalkulacyjnym.
3) Adresy komórek i ich wykorzystanie w formułach.
4) Funkcje arkusza – funkcja SUM, AVERAGE, MIN, MAX, MODE, COUNTIF.
5) Statystyki zbioru wartości tekstowych i liczbowych.
6) Wykresy w arkuszu.
7) Rozwiązywanie problemów obliczeniowych przy pomocy metod graficznych (wykresów).
8) Funkcja IF – decyzje w komputerze.
9) Symulacje i modelowanie wybranych procesów i problemów obliczeniowych.
Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)
podstawowe
ponadpodstawowe
wskazać funkcje elementów interfejsu arkusza
kalkulacyjnego,
wpisywać wartości do komórek arkusza, edy­
tować zawartość,
formatować treść komórek arkusza,
znać typy danych w arkuszu (liczby, teksty, wart.
logiczne, wart. logiczne formuły i funkcje)
zapisywać i wyliczać formuły arytmetyczne,
rozumieć sposób obliczania formuł (uwzględniać
kolejność działań, stosować nawiasy),
stosować obramowania i wypełnienia komórek,
dbać o estetyczny i przejrzysty wygląd edytowa­
nej tabeli,
zapisywać i wyliczać formuły zawierające wyra­
żenia logiczne,
wyliczać skomplikowane formuły (typu ilorazy
sum itd.),
znać sposób zapisywania adresu względnego
wydajnie stosować mechanizm kopiowania for­
i bezwzględnego,
muł (uczeń nie pisze formuł tam, gdzie można je
rozumieć różnicę pomiędzy adresowaniem
skopiować),
względnym i bezwzględnym,
znać sposób adresowania komórek w arkuszach
używać adresów w formułach,
(bezwzględny adres pełny),
kopiować formuły,
zaprojektować i wykonać obliczenie z wykorzy­
wykonać obliczenie używając adresów komórek staniem formuł zawierających adresy,
w formule,
znać sposób użycia i działania funkcji: SUM,
samodzielnie wybierać odpowiednią funkcję do
AVERAGE, MIN, MAX, MODE, COUNTIF,
obliczeń,
używać wymienionych funkcji w obliczeniach, projektować obliczenia wykorzystując w nich
wiedzę na temat funkcji,
łączyć (zagnieżdżać funkcje),
13
wyliczyć średnią wartość elementów w zbiorze,
wskazać element maksymalny i minimalny
w zbiorze, wskazać wartość występującą najczęściej,
znać rodzaje wykresów i wiedzieć, w jakich
sytuacjach stosuje się określony rodzaj,
stworzyć poprawną tabelę danych do wykresu
z jedną serią wartości,
tworzyć wykres kolumnowy, kołowy i liniowy,
formatować serie wykresu, legendę, tytuły,
rozwiązać przy pomocy wykresów proste
problemy ilościowe,
rozwiązać przy pomocy wykresu liniowego
problem y związane z przebiegiem funkcji.
znać składnię funkcji IF,
wstawić funkcję IF w sytuacjach prostych i do­
kładnie opisanych przez nauczyciela,
wyliczyć ilość komórek spełniających określone
kryteria (wartości lub relacji),
używać wyników funkcji jako parametrów
innych funkcji,
stworzyć tabelę do wykresu z wieloma seriami
wartości,
stworzyć wykres z wieloma seriami wartości,
formatować osie wykresu,
rozwiązać przy pomocy wykresu liniowego
problemy typowe dla dwóch funkcji (układu
równań) – związane z miejscem przecięcia się
linii serii,
rozpoznawać problemy, do rozwiązania których
należy użyć funkcji IF,
samodzielnie określać parametry funkcji w nie­
skomplikowanych sytuacjach,
znać warunki użycia jednej lub wielu funkcji IF,
wykonać prostą symulację komputerową wg
stworzyć symulację procesu wzrostu uwzględ­
określonych przez nauczyciela warunków (np.
niającą zmienne warunki (np. wzrostu roślin,
określić rozmiar populacji przy założonym tem­ wzrostu kapitału itp.).
pie rozwoju, stworzyć prostą symulację spłaty rat
kredytu itp.)
Liczba godzin na realizację działu ­ 14
Dział VI
Informacja, jej wyszukiwanie, gromadzenie i przetwarzanie
Szczegółowe cele kształcenia
– Znajomość różnorodnych źródeł informacji, w tym również informacji w postaci cyfrowej.
– Znajomość zagadnień związanych z funkcjonowaniem sieci komputerowej (adresowanie, usługi,
modele połączeń, pojęcia LAN i WAN, Ethernet).
– Umiejętność połączenia się z serwerem WWW i uzyskania określonej strony.
– Umiejętność znajdowania strony o określonej tematyce (z określonymi informacjami) przy po­
mocy wyszukiwarek.
– Umiejętność połączenia się z serwerem FTP i skopiowania określonego pliku.
– Umiejętność znalezienia przy pomocy archie określonego pliku.
– Znajomość zasad funkcjonowania internetowej poczty elektronicznej.
– Umiejętność komunikowania się przy pomocy poczty elektronicznej.
– Umiejętność korzystania z komunikatora internetowego.
– Umiejętność gromadzenia i katalogowania informacji w komputerze.
– Znajomość pojęć baza danych, rekord, pole, tabela, klucz.
14
–
–
Umiejętność planowania tabeli baz danych.
Umiejętność zapisywania i modyfikowania informacji w tabelach bazy danych.
Szczegółowe treści nauczania
1) Źródła informacji.
2) Dane w sieci komputerowej – podstawowe wiadomości o funkcjonowaniu sieci lokalnej i roz­
ległej i technologii udostępniania danych w modelu klient­serwer.
3) Serwery WWW i informacja rozproszona – sposoby wyszukiwania informacji i plików przy po­
mocy serwisów internetowych (wyszukiwarki i archie).
4) Korzystanie z magazynów danych przez FTP.
5) Przesyłanie informacji w sieci komputerowej – poczta elektroniczna i komunikatory.
6) Zachowywanie zdobytych informacji w pamięci komputera.
7) Przechowywanie informacji w bazie danych. Pojęcie bazy, tabeli, rekordu, pola.
8) Tworzenie prostej bazy danych (baza adresów e­mail uczniów).
Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)
podstawowe
ponadpodstawowe
wymienić źródła informacji, w tym głównie cy­
frowej (biblioteki, archiwa, ale również dyski
komputerów, zasoby plikowe sieci
komputerowych, archiwa na dyskach CD),
znać pojęcie sieci komputerowej oraz inne: LAN,
WAN, adres, serwer, klient, domena, protokół,
znać najważniejsze usługi sieciowe,
rozumieć konieczność przechowywania
informacji,
znać sposoby katalogowania informacji,
znać symbolikę stosowaną w nazewnictwie
domenowym,
znać założenia modeli połączeń sieciowych
peer­to­peer oraz klient­serwer,
omówić na czym polega usługa WWW,
znać elementy adresu URL,
skorzystać z przeglądarki i uzyskać określony do­ wyszukać potrzebny plik przy pomocy archie,
kument,
wyszukiwać dokumenty w oparciu o wiele
znaleźć informację przy pomocy wyszukiwarki,
słów kluczowych,
zalogować się przy pomocy przeglądarki do ser­ zalogować się do serwera FTP jako
wera FTP jako anonimowy użytkownik,
nieanonimowy użytkownik,
przeglądać zasoby serwerów FTP,
skopiować plik z systemu lokalnego do
skopiować plik z serwera do systemu lokalnego, katalogów serwera,
znać sposób funkcjonowania poczty
znać rolę serwerów SMTP i POP3,
elektronicznej,
stworzyć własne konto pocztowe,
użytkować aplikację pocztową (KMail),
odpowiadać na wiadomości,
tworzyć, adresować, wysyłać i odbierać wiado­
przesyłać w wiadomościach pliki załączników,
mości,
używać komunikatora kadu lub tleenx2, prowadzić
rozmowy z innymi użytkownikami komunikatora,
zapisać stronę WWW na dysku lokalnym,
skopiować treść strony do edytora tekstu,
zapisać obraz ze strony WWW na dysku lokalnym, edytować tę treść i zapisać dokument,
znać pojęcia związane z bazami danych: baza,
znać pojęcie i rolę klucza,
tabela, rekord, pole,
modyfikować, usuwać rekordy,
wpisać dane do tabeli bazy danych,
15
stworzyć prostą bazę danych i utworzyć w niej
tabelę o określonych polach,
zapisać informację w utworzonej bazie,
zaprojektować tabelę bazy danych,
zarządzać informacją: tworzyć raporty,
przeglądać selektywnie rekordy w bazie.
Liczba godzin na realizację działu – 10
Dział VII
Algorytmy i programy
Szczegółowe cele kształcenia
– Znajomość definicji algorytmu i jego cech.
– Umiejętność formułowania algorytmów czynności.
– Znajomość sposobów zapisywania algorytmów.
– Umiejętność zapisania i odczytania określonego algorytmu.
– Umiejętność zapisania algorytmu przy pomocy aplikacji komputerowej.
– Zdolność do stosowania metod algorytmicznych do rozwiązywania nieskomplikowanych
problemów obliczeniowych.
– Zrozumienie, w jaki sposób powstaje program komputerowy i jaki jest jego związek z algoryt­
mem.
Szczegółowe treści nauczania
1) Pojęcie i cechy algorytmu.
2) Sposoby zapisywania algorytmów.
3) Przykłady algorytmów z różnych dziedzin (w tym alg. Euklidesa, sito Eratostenesa)
4) Rozwiązywanie problemów metodami algorytmicznymi – liczby Fibbonaci'ego.
5) Konstruowanie i zapisywanie diagramów algorytmów w aplikacji Umbrello lub Dia.
6) Związek algorytmów i programów. Przykład programu i etapy jego powstawania.
Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)
podstawowe
ponadpodstawowe
znać pojęcie algorytmu,
podać proste przykłady algorytmów,
znać cechy algorytmu: poprawność, skończoność
i sprawność,
opisać przebieg określonej czynności za pomocą
algorytmu,
znać sposób zapisywania algorytmów za pomocą rozpoznawać w algorytmie instrukcje struktural­
Umownego Języka Programowania (UJP) i sche­ ne: wybór warunkowy i iterację,
matów blokowych,
sformułować algorytm i zapisać go używając
odczytywać treść algorytmów zapisanych w for­ UJP i schematów blokowych,
mie UJP lub schematu blokowego,
rozpoznać algorytm Euklidesa i określić, jakie
znać sposób działania algorytmu – sita Eratoste­
będą wyniki na podstawie śledzenia przebiegu
nesa,
algorytmu dla konkretnych danych,
16
na podstawie sformułowanego w języku potocz­
nym algorytmu, zapisać go za pomocą
poznanych metod,
znać podstawy obsługi aplikacji do kreślenia
schematów Dia lub Umbrello,
znać związek algorytmów z programami,
znać etapy powstawania programu,
znać pojęcia: kod źródłowy, kompilacja, konsoli­
dacja, kod binarny,
na podstawie omówienia problemu, stworzyć al­
gorytm obliczający kolejne liczby Fibbonacci'e­
go,
zapisać algorytm w postaci schematu blokowego
w aplikacji Dia lub Umbrello,
wymienić popularne języki programowania,
określić, co wykonuje bardzo prosty program, na
podstawie analizy jego kodu,
Liczba godzin na realizację działu ­ 8
Dział VIII
Etyka i kultura w informatyce
Szczegółowe cele kształcenia
– Znajomość warunków naruszania prawa podczas użytkowania komputerów i oprogramowania.
– Rozumienie pojęć “licencja” i “prawa autorskie”.
– Znajomość podstawowych zasad kultury pracy w sieci komputerowej.
– Rozumienie konieczności przestrzegania norm, w tym również obowiązujących w dziedzinach
związanych z informatyką.
Szczegółowe treści nauczania
1) Przestępstwa komputerowe i odpowiedzialność karna.
2) Licencje i prawa autorskie.
3) Kultura użytkowania sieci komputerowej – netykieta.
4) “Ja przy komputerze ­ jak widzę swoje prawa i czego inni powinni przestrzegać” ­ opracowanie
dokumentu tekstowego i dyskusja moderowana na lekcji w formie chat.
Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)
podstawowe
ponadpodstawowe
znać rodzaje przestępstw komputerowych,
znać formy odpowiedzialności za przestępstwa
komputerowe,
znać pojęcie licencji,
znać pojęcie prawa autorskiego,
wiedzieć, jakiego rodzaju produkty z dziedzin in­
formatyki są chronione prawami autorskimi i li­
cencjami
znać najważniejsze zasady etyki pracy w sieci
komputerowej (netykiety),
rozumieć dlaczego przestępstwa komputerowe są
działaniami o dużej szkodliwości i kto ponosi
straty,
znać pojęcie licencji GNU,
rozumieć ideę Open Source,
znać pojęcia freeware, shareware,
stosować zawsze zasady netykiety,
17
dostrzegać konieczność zachowania zasad kul­
turalnego współistnienia w środowisku infor­
matycznym, rozumieć konieczność przestrzegania prawa in­
nych użytkowników do ochrony ich danych,
wypowiadać się na forum społeczności infor­
matycznej z poszanowaniem zasad netykiety
i kulturalnej, rzeczowej dyskusji,
posługiwać się środkami technologii
informatycznej do wyrażania i obrony własnych
poglądów.
Liczba godzin na realizację działu ­ 4
Suplement dla klas o zwiększonej ilości godzin informatyki
Zamieszczone poniżej treści programowe są przeznaczone dla klas, w których zwiększono
liczbę godzin informatyki o 2 godziny w jednorocznym cyklu kształcenia (razem 72 godziny).
Materiał podzielony jest na takie same działy, jak w przypadku ogólnych treści nauczania i służy do
rozszerzenia wiadomości i umiejętności w odpowiednich dziedzinach.
Dodatkowa numeracja w poszczególnych punktach szczegółowych treści kształcenia wskazuje,
w jakiej kolejności ma być realizowany materiał.
Dział Ia
Informatyka i komputery
Szczegółowe cele kształcenia
– Znajomość rodzajów urządzeń peryferyjnych.
– Znajomość rodzajów transmisji (szeregowa i równoległa).
– Zapoznanie z rodzajami portów komunikacyjnych komputera i ich przeznaczenia.
– Rozwinięcie zasobu pojęć informatycznych.
Szczegółowe treści nauczania
1) Urządzenia peryferyjne i ich komunikacja z komputerem. (3a)
2) Komputery w sieci – komponenty sieci komputerowej. (3b)
Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)
podstawowe
wymienić urządzenia peryferyjne,
rozróżniać metodę transmisji szeregowej
i równoległej,
znać nazwy portów transmisji szeregowej
i równoległej
ponadpodstawowe
wskazać przeznaczenie każdego z urządzeń
peryferyjnych,
przyporządkować urządzenie peryferyjne do
określonego sposobu komunikacji,
wskazać w komputerze porty LPT, COM, USB,
PS,
18
znać pojęcie sieci komputerowej, sieci Ethernet, znać najpopularniejsze urządzenia służące do
znać urządzenia i media służące do łączenia
łączenia się z siecią rozległą (modemy, modemy
komputerów w sieci Ethernet,
DSL itp.)
Łączna ilość godzin przeznaczonych na suplement ­ 2.
Dział IIIa Grafika komputerowa – metody tworzenia dokumentu komputerowego
Szczegółowe cele kształcenia
– Rozwinięcie umiejętności tworzenia grafiki komputerowej o treści przydatne przy tworzeniu
stron WWW.
– Poznanie typów plików graficznych.
– Poznanie popularnych, profesjonalnych aplikacji graficznych.
Szczegółowe treści nauczania
1) Zapoznanie z interfejsem i sposobem tworzenia dokumentów w programie Gimp. (10)
2) Grafika GIF, JPG i PNG – jej właściwości i zastosowania. (11)
3) Tworzenie atrakcyjnych obiektów graficznych dla stron WWW z użyciem zaawansowanych
funkcji transformacji obrazu (cienie, rozmycie, efekty 3D). (12)
4) Korzystanie z mechanizmów script­fu – tworzenie logo/bannera na stronę Web. (13)
Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)
podstawowe
ponadpodstawowe
pracować w programie Gimp i zapisywać wyniki
pracy,
tworzyć proste obrazy, edytować fotografie,
znać najważniejsze właściwości formatów
graficznych GIF, JPG i PNG,
tworzyć obiekty typu logo, banner, przycisk
przydatne do wzbogacenia strony WWW,
stworzyć logo przy pomocy narzędzia script­fu,
znać pojęcie warstwy, pracować z określoną war­
stwą,
oceniać, który format pliku graficznego jest naj­
lepszy dla określonych zastosowań,
tworzyć atrakcyjne obrazy wielowarstwowe,
używać efektów 3D oraz innych efektów graficz­
nych (rozmycie wyostrzenie, efektów tekstur),
stworzyć przyciski i bannery przy pomocy na­
rzędzia script­fu.
Ilość godzin przeznaczonych na suplement ­ 8
19
Dział IVa
Edycja tekstu – tworzenie dokumentu tekstowego
Szczegółowe cele kształcenia
– Umiejętność tworzenia dokumentów wielostronicowych zawierających numerowanie i nagłówki
stron.
– Umiejętność wzbogacania dokumentów o własnoręcznie wykonaną grafikę wektorową.
– Korzystanie z edytora WYSWIG przy tworzeniu dokumentów HTML.
– Umiejętność opublikowania zestawu dokumentów w sieci lokalnej.
Szczegółowe treści nauczania
1) Praca z wielostronicowym dokumentem – numery stron, nagłówki i stopki. (9)
2) Narzędzia rysunkowe w edytorze tekstu. (10)
3) Edycja formuł matematycznych w module Math. (11)
4) Wykorzystanie edytora tekstu do edycji dokumentów HTML. (12)
5) Publikowanie dokumentu HTML w sieci lokalnej. (13)
Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)
podstawowe
ponadpodstawowe
numerować strony,
wstawiać do nagłówka lub stopki tekst,
wykorzystywać narzędzia rysunkowe do two­
rzenia obrazu w edytorze,
wstawić do tekstu równanie matematyczne,
stworzyć dokument HTML zawierający tekst,
grafikę i hiperłącza,
skopiować utworzone dokumenty HTML do
katalogu serwera WWW lokalnego,
połączyć się z serwerem i przeglądać dokumenty.
dokonywać ustawień nagłówka i stopki,
wstawiać do nagłówka obrazy,
grupować obiekty rysunkowe,
stosować podpis pod rysunkiem,
określać właściwości (format) wstawianych
formuł matematycznych,
stworzyć zestaw powiązanych z sobą dokumen­
tów HTML,
skopiować grupę dokumentów do katalogów ser­
wera zdalnego,
Ilość godzin przeznaczonych na suplement ­ 12
Dział Va
Obliczenia w komputerze – arkusz kalkulacyjny
Szczegółowe cele kształcenia
– Zapoznanie z pojęciem wartości logicznej, wyrażenia logicznego.
– Wykształcenie umiejętności operowania wartościami logicznymi i przetwarzania ich przy po­
mocy funkcji logicznych.
– Wykształcenie umiejętności projektowania przebiegu instrukcji i wykorzystywania wyników ob­
liczeń jako danych wejściowych do kolejnych operacji.
20
–
–
–
–
Zapoznanie z prostymi zjawiskami z dziedziny kombinatoryki.
Wykształcenie umiejętności pracy z wieloma arkuszami i projektowania zestawu arkuszy.
Operowanie pojęciem listy – pakietu informacji zawierającego określone pola.
Porządkowanie informacji przy pomocy mechanizmów sortowania.
Szczegółowe treści nauczania
1) Funkcje logiczne OR, AND i NOT. (8a)
2) Stosowanie funkcji zagnieżdżonych – rozwiązywanie problemów z więcej niż dwoma możliwy­
mi wynikami i wieloma warunkami. (8b)
3) Liczby losowe i ich rozkład częstości – elementy kombinatoryki. (10)
4) Praca w wieloma arkuszami – adresy komórek w arkuszach. (11)
5) Listy w arkuszu – filtrowanie danych i sortowanie tabel. (12)
Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)
podstawowe
ponadpodstawowe
wiedzieć i rozumieć, co to jest wartość logiczna,
znać sposób użycia i działania funkcji OR, AND
i NOT,
używać wymienionych funkcji w formułach,
wiedzieć, w jakich sytuacjach stosuje się za­
gnieżdżone funkcje IF,
tworzyć formuły zawierające dwie funkcje IF,
łączyć funkcje logiczne i dokonywać operacji na
ich wynikach,
poprawnie formułować parametry poznanych
funkcji w zależności od problemu do wyliczenia,
tworzyć formuły dla więcej niż trzech
możliwych wyników,
rozwiązywać samodzielnie zadania, które mogą
mieć więcej niż dwa, trzy możliwe wyniki,
wstawić i wykorzystać funkcję generującą liczbę określać wyniki losowania w wielu próbach, do­
losową – otrzymać liczbę losową z określonego strzegać, że istnieje określony przedział
przedziału,
wyników przy wielu próbach,
obrazować prawdopodobieństwo wyniku np.
przy pomocy wykresów,
znać pojęcie listy,
sortować dane w tabelach wg określonych
użyć filtru automatycznego do przefiltrowania
kolumn.
danych,
znać pojęcie sortowania rosnącego, malejącego,
Ilość godzin przeznaczonych na suplement ­ 12
Dział VIIa
Algorytmy i programy
Szczegółowe cele kształcenia
– Zapoznanie z pojęciem instrukcji i rodzajami strukturalnej.
– Wykształcenie umiejętności przedstawiania procedury matematycznej w formie algorytmicznej.
– Zapoznanie z podstawową wiedzą o programowaniu w języku Pascal.
– Zapoznanie z metodami pracy w środowisku programistycznym.
21
–
–
–
–
–
Wykształcenie umiejętności tworzenia programu komputerowego na wszystkich jego etapach –
do pisania kodu do testowania pliku binarnego.
Znajomość typów danych w języku programowania i sposobów wykorzystania danych
w programie.
Znajomość i umiejętność stosowania instrukcji strukturalnych.
Umiejętność tworzenia programu wykorzystującego interfejs graficzny.
Umiejętność rozwiązywania problemów z dziedziny modelowania i symulacji komputerowej
przy pomocy języka programowania.
Szczegółowe treści nauczania
1) Instrukcje strukturalne w algorytmie (bezpośrednie następstwo, wybór warunkowy, iteracje).
2) Opracowanie algorytmów realizujących określone zadania z dziedziny matematyki – znajdowa­
nie podzielników liczb, najmniejszej wspólnej wielokrotności, wyrazów ciągu, silni liczby, za­
miana liczb dziesiątkowych na dwójkowe.
3) Podstawy programowania w języku Pascal.
4) Program w języku Pascal – kompilacja i testowanie.
5) Proste typy danych w Pascal i ich wykorzystanie.
6) Zmienne – ich deklaracja i użycie.
7) Instrukcja IF – decyzja w programie.
8) Iteracja FOR, WHILE, i REPEAT – nieskomplikowane przykłady używania.
9) Grafika punktowa w Pascal – inicjowanie trybu graficznego i korzystanie z wybranych procedur.
10)Modelowanie i symulacja komputerowa wybranych zjawisk i sytuacji.
11)Mój program w Pascalu – tworzenie programów wg pomysłów uczniów lub na zadany przez na­
uczyciela temat.
Umiejętności ucznia (uczeń potrafi)
podstawowe
ponadpodstawowe
znać najważniejsze instrukcje strukturalne,
zapisać wybór warunkowy, iterację ograniczoną
wskazać w algorytmie zapisanym w UJP lub za i dwie nieograniczone za pomocą UJP lub sche­
pomocą schematów blokowych konkretną in­
matów blokowych,
strukcję strukturalną,
rozwiązywać zadania dotyczące obliczeń
samodzielnie rozwiązywać (tworzyć w miarę po­
cyklicznych z pomocą nauczyciela (tzn. mając do prawny algorytm) zadania dotyczące obliczeń
dyspozycji najważniejszy fragment algorytmu, cyklicznych,
lub słowny opis przebieg instrukcji),
znać schemat budowy programu w Pascal,
znać warunki/zasady bezproblemowej pracy
pracować w środowisku programistycznym –
w środowisku programistycznym (nazewnictwo
tworzyć kod źródłowy i zapisywać projekt,
plików projektu, przestrzeganie wymogów skład­
ni itp.) i przestrzegać ich,
napisać, skompilować i testować prosty program samodzielnie interpretować i poprawiać błędy
drukujący na ekranie komunikaty,
w programie, przestrzegać najważniejszych wy­
poprawiać błędy w programie z pomocą nauczy­ mogów składni i semantyki,
ciela,
znać pojęcie błędu składni i błędu semantyczne­
go, 22
znać typy danych prostych w Pascalu,
wiedzieć, jaka jest rola zmiennej w programie,
wskazać na podanym przykładzie kodu, gdzie
użyto zmiennych,
zadeklarować zmienną i użyć ją w programie
(przypisać jej wartość, wyświetlić wartość na
ekranie),
wykonywać operacje arytmetyczne na
zmiennych liczbowych,
znać składnię i sposób użycia instrukcji IF,
użyć instrukcji IF w programie w oparciu
o gotowy algorytm,
znać składnię iteracji FOR, WHILE i REPEAT,
używać wymienionych iteracji w programach
w oparciu o gotowe algorytmy,
zainicjować i zamknąć tryb graficzny w Pascal,
znać najważniejsze parametry trybu graficznego
(rozmiar ekranu, ilość kolorów itp.),
użyć instrukcji graficznych do rysowania punk­
tów, linii, prostokątów i elips,
rozwiązywać przy pomocy narzędzi
programistycznych nieskomplikowane problemy
związane z symulacją procesów i modelowaniem
(zadania dotyczące przypadków losowych,
ciągów, kombinacji cech)
tworzyć poprawne programy posiadające
przyjazny i czytelny interfejs,
wykorzystywać poznane instrukcje strukturalne,
wiedzieć, jakie są konsekwencje użycia nieza­
deklarowanej zmiennej,
wiedzieć, jakie są konsekwencje użycia zmiennej
niezgodnie z jej typem,
wiedzieć, jakie mogą być skutki przekroczenia
zakresu zmiennej,
wprowadzić wartość zmiennej przy pomocy kla­
wiatury,
wypisywać wartości zmiennych liczbowych
stosując opcje formatowania (:N:N dla liczb
rzeczywistych oraz :N – dla całkowitych),
samodzielnie zaprojektować i zrealizować po­
prawną instrukcję warunkową,
samodzielnie projektować struktury iteracyjne
realizujące dla nieskomplikowanych
przypadków,
używać procedur do pobierania pozycji
“kursora” i koloru,
wykorzystywać procedury do wypisywania
tekstu w trybie graficznym,
znać nazwy stałych kolorów,
wykorzystywać możliwości graficzne
w programowaniu do rozwiązywania problemów
i demonstrowania przebiegu zdarzeń i zjawisk
(zagadnienia związane z symulacją i modelowa­
niem komputerowym),
dbać o czytelność i estetykę kodu,
optymalizować program – unikać zbędnych in­
strukcji.
Ilość godzin przeznaczonych na suplement ­ 36
23
Warunki realizacji programu – komputery i oprogramowanie
Komputery
Do przeprowadzenia zajęć niezbędne jest wyposażenie pracowni w komputery PC o parametrach:
– procesor min. 600 MHz,
– pamięć min. 128 MB,
– dysk twardy pojemności min. 4 GB.
Ponadto wymagane są:
– sieć Ethernet (dowolna specyfikacja),
– lokalny serwer WWW i FTP,
– udostępnione każdemu hostowi łącze z siecią Internet (o dowolnej przepustowości).
Oprogramowanie
System operacyjny
System operacyjny Aurox Linux 9.4 (lub wyższa wersja) ze środowiskiem graficznym KDE 3.x.
lub inna dystrybucja systemu Linux wyposażona w niżej wymienione lub zbliżone
oprogramowanie.
Aplikacje
Podczas instalacji systemu lub później należy zainstalować wymagany zestaw aplikacji:
1) pakiet biurowy OpenOffice v. 1.1 lub wyższa,
2) pakiet biurowy KOffice,
3) edytor diagramów Dia,
4) edytor schematów Umbrello,
5) kompilator FreePascal,
6) środowisko programistyczne KDevelop,
7) program ark,
8) program graficzny KolourPaint (standardowy w KDE dla Aurox 10.0),
9) program graficzny Gimp,
10)komunikator kadu i tleenx2.
11)edytor HTML Quanta+ (nieobowiązkowo, lecz zalecany),
24
Bibliografia
Zalecany dla nauczyciela zestaw źródeł drukowanych:
Radosław Sokół ABC Linux, Helion, Warszawa 2004
Leszek Madeja Linux. Podstawy obsługi systemu. Ćwiczenia z ..., MIKOM, Warszawa 1999
Oprogramowanie edukacyjne w Linuksie pod red. Marka Dudzicza, MIKOM, Warszawa 2004
Maria Sokół Po prostu OpenOffice PL, Helion, Warszawa 2004
Ponadto:
Magazyn Linux w Szkole (miesięcznik)
Magazyn Linux+ (miesięcznik)
Informacje o autorze programu
mgr Roman Wyrwas – absolwent pedagogiki (studia. dzienne magisterskie), informatyki i
matematyki (studia podyplomowe) , nauczyciel mianowany w Gimnazjum
nr 4 w Ełku (informatyka) i w Szkole Podstawowej nr 5 w Ełku
(matematyka i informatyka). W oświacie pracuje od 1991 r, z czego
ostatnie 6 lat uczy przedmiotów informatyki i przedmio­tów
informatycznych na podstawowym, gimnazjalnym i ponadgimnazjal­nym
szczeblu kształcenia.
Współpracuje z Ośrodkiem Doskonalenia Zawodowego w Ełku, gdzie wy­
kłada lub wykładał przedmioty: programowanie strukturalne, sieci kompu­
terowe, systemy operacyjne, programowanie obiektowe oraz prowadził
szereg kursów (w tym specjalistyczne szkolenia z systemu Linux).
Użytkownik i popularyzator polskich dystrybucji systemu Linux. Aktywny
członek zrzeszenia Aurox Club.
25
Wynikowy plan pracy dydaktycznej (propozycja)
Przedmiot: informatyka
Klasa:
pierwsza
Program nauczania: Autorski program nauczania informatyki w gimnazjum, autor programu: Roman Wyrwas
­1­
Tematy lekcji
­2­
L.g.
­3­
Problematyka zajęć
­4­
Wymagania podstawowe
­7­
­5­ ­6­
­8­ ­9­
Wymagania ponadpodsta­
1
2
K S
K S
wowe
Informatyka i komputery
Bezpieczeństwo pracy
w pracowni i system oce­
niania
Zapoznanie z zasadami bezpieczeństwa.
Zapoznanie z regulaminem pracowni.
Ogólne uwagi dotyczące eksploatacji wy­
posażenia pracowni.
Przedstawienie przedmiotowego systemu
1 oceniania
Co to jest informatyka
Pojęcie informatyki – informatyka jako
dziedzina nauki. Przedmiot informatyki (informacja).
Dziedziny zastosowania informatyki.
stosować się do zasad regulaminu
pracowni,
przestrzegać zasad bez­
pieczeństwa,
I
A dbać o swoje stanowisko
pracy,
właściwie reagować w przy­
padku awarii lub trudności
w pracy.
II
C
znać definicję informatyki,
znać najważniejsze obszary za­
stosowania informatyki,
I
A podawać przykłady za­
stosowania informatyki
z otoczenia,
wskazać, jakie inne dziedzi­
ny wiedzy są powiązane z in­
formatyką i w jaki sposób,
I
B
znać postacie informacji oraz nie­
które sposoby jej kodowania (np.
język),
znać sposób zapisywania liczb
w systemie dwójkowym,
I
A znać sposób kodowania in­
formacji tekstowej (np. zasa­
dę kodowania ASCII)
i graficznej (mapy bitowe),
I
A
1
Informacja w komputerze
Informacja i jej postacie. Sposoby zapisywania informacji. Informacja w komputerze – kodowanie
liczb, tekstów i obrazów za pomocą sys­
1 temu dwójkowego.
26
­10­
Uwagi/ścieżki
edukacyjne
­1­
­2­
Jak działa komputer
­3­
Elementy sprzętowe systemu kompute­
rowego. Grupy urządzeń peryferyjnych.
Popularne urządzenia pamięci masowych.
Schemat funkcjonowania komputera.
Pojęcie systemu operacyjnego
i oprogramowania użytkowego.
1
­4­
­5­ ­6­
­7­
znać elementy składowe standar­
dowego systemu komputerowego,
wskazać urządzenia wejściowe
i wyjściowe w systemie,
znać rolę procesora w kompute­
rze,
znać najważniejsze urządzenia
pamięci masowych: dyskietki,
dyski twarde, dyski CD,
znać rodzaje i role kart roz­
szerzeń,
wskazać różnice w użyt­
kowaniu i celu stosowania
dyskietek, dysków CD i dys­
ków twardych,
Pamięć komputera
Rodzaje pamięci – pamięć wewnętrzna
i zewnętrzna. Pamięć wewnętrzna RAM i ROM. Pamięci masowe, cechy dyskietek, dysków
CD i dysków twardych.
1 Dyski wymienialne i stałe.
znać rodzaje pamięci komputera,
wiedzieć jaka jest rola pamięci
operacyjnej,
znać rolę pamięci masowych,
znać rolę pamięci ROM
komputera,
rozumieć proces współpracy
pamięci operacyjnej
i pamięci masowych przy
uruchamianiu aplikacji,
Jednostki pamięci
Jednostki pamięci – bity, bajty i jednostki
pochodne.
Określanie pojemności pamięci RAM
1 i pamięci masowych.
znać jednostki informacji,
określać, używając odpowiednich
jednostek, pojemności dyskietki,
dysku CD, dysku twardego,
znać pochodne jednostek
pamięci (Mb, KB, MB, GB),
dokonywać zamiany jedno­
stek,
uruchomić komputer z systemem
Linux,
zalogować się,
korzystać z interfejsu KDE: uru­
chamiać aplikacje,
wylogować się,
poprawnie wyłączyć komputer,
dostosować elementy inter­
fejsu (tapetę, ikony itp.)
zgodnie z własnymi prefe­
rencjami.
Pracujemy w systemie
Linux
Użytkowanie komputera w systemie Linux:
uruchamianie komputera, logowanie użyt­
kownika, zamykanie sesji, wyłączanie
komputera.
1
27
­8­ ­9­
­10­
­1­
­2­
­3­
­4­
­5­ ­6­
­7­
­8­ ­9­
Dane w komputerze – porządkowanie i ochrona informacji
Pliki i katalogi
Plik i jego właściwości. Typy plików. Katalogi i ich hierarchia. Przeznaczenie poszczególnych katalogów
w systemie Linux.
1
Tworzymy informację
w komputerze
znać typy plików,
znać strukturę katalogów w Linux
i przeznaczenie najważniejszych
katalogów systemowych,
znać położenie swojego katalogu
domowego w strukturze infor­
macji,
posługiwać się menadżerem pli­
ków Konqueror,
Tworzenie katalogów i zapisywanie plików zapisać dokument komputerowy
(dokumentów różnych programów).
z określoną nazwą,
utworzyć nowy katalog,
II
C znać sposób zapisywania pli­ II
ków ukrytych,
posługiwać się menadżerem
plików mc ((do przeglądania
struktury plików),
C
II
C zapisywać dokument ze
zmienioną nazwą lub
w zmienionej lokalizacji (ro­
zumieć warunki stosowania
i używać polecenia Zapisz
jako...),
II
C
1
Porządkujemy informację
w komputerze
Operacje w pamięciach masowych –
kopiowanie, przenoszenie, usuwanie,
1 zmiana nazw plików i katalogów.
skopiować plik,
usunąć plik,
II
C zmienić nazwę pliku lub
katalogu,
II
C
Znajdujemy informację
w komputerze
Wyszukiwanie plików przy pomocy na­
rzędzia Znajdź pliki. Stosowanie masek nazw.
Wykorzystanie polecenia whereis w kon­
1 soli
odnaleźć plik przy pomocy na­
rzędzia “Znajdź pliki”,
II
C odnaleźć plik przy pomocy
polecenie whereis,
wyszukać plik na podstawie
części jego nazwy,
II
D
C zmieniać prawa dostępu do
pliku lub katalogu,
II
C
Ochrona danych w Linux
Ograniczenia użytkowników.
Prawa dostępu.
Zmiana praw dostępu do własnego pliku.
1
znać znaczenie praw dostępu do
II
plików i katalogów (r, w, x),
znać mechanizmy ochrony plików
wewnątrz systemu,
28
­10­
­1­
­2­
Czysty komputer –
ochrona antywirusowa
­3­
Wirusy komputerowe i robaki i ich rodzaje.
Niszczycielskie działanie w obszarach
pamięci masowych. Ochrona antywirusowa – użytkowanie
skanerów antywirusowych.
Prewencja antywirusowa – jak zapobiegać
infekcji komputera wirusem.
1
Tworzenie archiwum wa­
żnych informacji
Pojęcie archiwum i archiwum skom­
presowanego.
Tworzenie i rozpakowywanie archiwów
1 przy pomocy programu ark.
­4­
­5­ ­6­
­7­
­8­ ­9­
­10­
znać przykłady niszczącego
działania wirusów kompute­
rowych,
rozumieć konieczność sys­
tematycznej ochrony antywiru­
sowej,
znać sposoby unikania infekcji
wirusem komputerowym,
I
B dokonywać kontroli antywi­
rusowej plików,
przestrzegać zasad prewencji
antywirusowej,
II
C Skaner antywi­
rusowy AVPE
wyekstrahować pliki z archiwum
(skompresowanego archiwum)
II
C tworzyć archiwum tar lub
skompresowane gzip plików
i katalogów.
II
C Program ark
C zapisywać dokumenty Kolo­
urPaint (PNG, JPG) w wy­
branym formacie,
II
C Program
KolourPaint
C wydajnie stosować krzywe
do rysowania krawędzi
przedmiotów,
stosować narzędzie do ry­
sowania krawędzi ukrytych
figur (linii przerywanych),
II
C
C rysować figury będące złoże­ II
niami prostopadłościanów
i walców oraz stożki
i ostrosłupy,
D
Grafika komputerowa – metody tworzenia dokumentu komputerowego
Rozpoczynamy pracę
w programie KolourPaint
Interfejs programu KolourPaint.
Zapisywanie i otwieranie dokumentu
graficznego.
Narzędzia rysunkowe programu.
1
Linie proste i krzywe
korzystać z programu KolourPaint II
i używać jego narzędzi ry­
sunkowych,
znać znaczenie pojęcia “grafika
rastrowa”, “mapa bitowa”
Sposób kreślenia linii prostych i krzywych. kreślić linie proste i krzywe, kon­ II
Właściwości linii.
struować z linii fragmenty obrazu,
Kreślenie kształtów za pomocą linii.
rysować linie poziome i pionowe,
1
Figury przestrzenne
Odwzorowywanie przestrzeni trójwy­
miarowej na przykładzie figur złożonych
z prostopadłościanów.
Kreślenie prostopadłościanu, walca, stożka
i ostrosłupa oraz figur złożonych z tych
1 figur.
rysować rzuty prostopadło­
ścianów i walców,
29
II
­1­
­2­
­3­
Geometria w KolourPaint
Wykorzystanie właściwości narzędzi
graficznych do znajdowania środków od­
cinków i figur.
1 Rozwiązywanie problemów graficznych.
Transformacje i symetrie
rozwiązywać problemy związane
ze znalezieniem środka odcinka,
znalezieniem środka równoległo­
boku,
­5­ ­6­
­8­ ­9­
D rozwiązywać problemy zwi­
ązane ze znalezieniem środ­
ka okręgu i elipsy,
II
D
Transformacje obrazu – przerzucanie, ob­
rót, odwracanie kolorów, pochylanie.
Metody rysowania kształtów symetrycz­
nych, identycznych, podobnych.
zaznaczyć blok obrazu,
II
skopiować, wyciąć, wkleić blok
obrazu,
przenieść blok obrazu,
rozciągnąć blok obrazu,
przerzucić, obrócić, pochylić blok
obrazu,
otrzymywać wiele kształtów iden­
tycznych poprzez kopiowanie
bloków obrazu,
C skonstruować kształty syme­
tryczne posługując się na­
rzędziami do transformacji
obrazu,
stosować dodatkowe na­
rzędzia do transformacji ob­
razu (rozmycie, wyostrzenie
itp.),
II
C
Zasady tworzenia perspektywy.
Kreślenie linii perspektywy i prostych
obiektów w perspektywie.
Rysowanie fragmentu krajobrazu urba­
nistycznego w perspektywie.
znać sposoby tworzenia rzutu per­ II
spektywicznego,
narysować pojedynczy prosty
przedmiot (prostopadłościan)
w perspektywie,
C rysować w rzucie perspek­
tywicznym złożone przed­
mioty (zbudowane
z prostopadłościanów),
stosować właściwe proporcje
i miary w rysunku,
użyć poznanych technik do
narysowania przestrzeni
(krajobrazu, fragmentu ulicy
itp.),
II
D
C dostosowywać kierunek tek­
stu i jego właściwości do tre­
ści obrazu,
II
C
2
Narzędzia tekstowe
w grafice
­7­
II
1
Nasza ulica w perspek­
tywie
­4­
Używanie narzędzi tekstowych.
wstawiać do rysunku teksty
Określanie właściwości tekstu.
o określonych właściwościach
Umieszczanie tekstu obok obiektów rysun­ (czcionka, styl, tło),
1 kowych i na obrazach.
30
II
­10­
­1­
Informacja w formie ob­
razu – piktogramy.
­2­
­3­
­4­
Zasady rysowania piktogramów.
Projekt i wykonanie piktogramów opisu­
jących proste zakazy: “Nie biegaj!”, “Nie
śmieć!”, “Nie odpisuj lekcji!”, “Nie niszcz
komputerów!”, “Nie hałasuj!”, “Nie chodź
2 w szkole w brudnym obuwiu!”.
Opracowanie i stwo­
rzenie logo klasy.
Zasady konstruowania logo.
Projekt i wykonanie logo klasy.
1
­5­ ­6­
­7­
­8­ ­9­
znać ogólne zasady tworzenia
przekazu w formie piktogramu,
narysować piktogram wyrażający
zakaz, nakaz lub poinformowanie
na zadany temat,
II
C trafnie dobierać formę ob­
razu do tego, co ma prze­
kazać,
tworzyć czytelne i jedno­
znaczne przekazy obraz­
kowe,
II
D
znać wymagania formy graficznej
logo,
odwzorować lub stworzyć proste
logo na zadany temat,
II
C samodzielnie skonstruować
logo z uwzględnieniem for­
my tego obrazu.
II
D
Edycja tekstu – tworzenie dokumentu tekstowego
Zasady edycji tekstu
Pojęcia w edycji tekstu: wyraz, wiersz,
akapit, interlinia, format, styl itp.
Omówienie/przypomnienie zasad edycji
dokumentu tekstowego.
znać zasady edycji tekstu,
znać pojęcia “akapit”, “wiersz”,
“interlinia”,
I
A znać technikę wstawiania
“twardej spacji” i przełamy­
wania linii,
I
A
1
Rozpoczynamy pracę
w edytorze Writer
Interfejs programu OpenOffice Writer.
Ogólne zasady obsługi edytora.
Dostosowanie pasków narzędzi do wła­
1 snych potrzeb.
umieć obsługiwać edytor OpenO­
ffice Writer (lub inny),
II
C dostosowywać interfejs Oo
Writer,
II
C
Piszemy podanie i CV
Zapisywanie dokumentu tekstowego.
Otwieranie i modyfikacja istniejącego do­
kumentu tekstowego.
2 Edycja podania i CV.
stworzyć i zapisać dokument
komputerowy w formie listu, po­
dania i życiorysu (CV),
II
C dbać o ścisłe przestrzeganie
zasad poprawności doku­
mentu,
dokonać korekty błędów,
II
C
Numerowanie i wypunk­
towanie
Wypunktowanie automatyczne akapitów.
zastosować automatyczne nume­
Automatyczne numerowanie akapitów.
rowanie i wypunktowanie,
Dostosowanie numerowania i wypunktowa­
2 nia: typ, wcięcie, znaki, format znaków.
II
C dostosowywać opcje nume­
rowania i wypunktowania,
stosować wypunktowanie
graficzne,
II
C
31
­10­
­1­
­2­
­3­
­4­
­5­ ­6­
­7­
­8­ ­9­
Tabele w tekście
Wstawianie tabel o określonej ilości
kolumn i wierszy.
Formatowanie krawędzi tabel.
Scalanie komórek.
Edycja nieskomplikowanej tabeli.
4 Tabela ­ krzyżówka informatyczna.
wstawić do tekstu tabelę o zapla­
nowanej ilości kolumn i wierszy,
scalać i dzielić komórki tabeli,
stosować obramowanie,
II
C usuwać i dodawać kolumny
II
i wiersze,
wyrównywać tekst w komór­
ce w pionie i w poziomie,
C
Obrazy w tekście
Wstawianie obiektów graficznych do tek­
stu.
Zmiana właściwości obrazów – rozmiar,
otaczanie itp.
2 Edycja tekstu zawierającego rysunki.
wstawić do tekstu obraz z galerii
aplikacji i z pliku,
modyfikować rozmiar i położenie
obrazu,
II
C modyfikować otaczanie tek­
stem obiektu graficznego,
II
C
stworzyć dokument będący
połączeniem tekstu i grafiki
(dyplom, ogłoszenie,
zaproszenie),
II
C dbać o estetykę i atrakcyjną
II
formę dokumentu,
dostosowywać środki (for­
matowanie, grafika) do treści
dokumentu.
D
Zaproszenie, ogłoszenie
i dyplom
Forma ogłoszenia i zaproszenia.
Edycja dokumentu zawierającego obrazy.
Odtworzenie wzoru dyplomu.
2
­10­
Łączna ilość godzin w roku (I i II semestr) – 39
__________________
Taksonomia celów dydaktycznych wg prof. Niemierki – K – kategoria taksonomiczna (I – wiadomości, II – umiejętności)
Taksonomia celów dydaktycznych wg prof. Niemierki – S – standardy wymagań (A – zapamiętanie, B – zrozumienie, C – stosowanie w sytuacjach typowych, D – stosowanie w sytuacjach
problemowych)
1 2
32
Przykładowe zadania do realizacji na zajęciach
I. Przykładowe zadanie z działu III Grafika komputerowa – metody tworzenia dokumentu
komputerowego
Treść: Odwzorowywanie przestrzeni trójwymiarowej na przykładzie figur złożonych
z prostopadłościanów
Treść zadania:
W programie KolurPaint wykonaj rysunki przedstawionych niżej figur. Przy realizacji zadania
kieruj się wskazówkami:
1) Każdą figurę narysuj w oddzielnym dokumencie i zapisz z nazwą figra1.png, figura2.png,
figura3.png w swoim katalogu domowym. (Uwaga! Rozszerzenie png zostanie dodane przez
program automatycznie i nie musisz go pisać.)
2) Zachowaj zróżnicowane, odpowiednie grubości i kolory linii (tak, jak na przykładach). Wypełnij
kolorem odpowiednie obszary.
3) Problemy związane z długością krawędzi, środkiem symetrii figury, szerokością i długością
ścian rozwiąż posługując się prawami geometrii i właściwościami kombinacji + .
4) Sprawdź, czy wykonałeś i poprawnie zapisałeś wszystkie rysunki.
figura1.png
figura2.png
figura3.png
Propozycja oceny zadania Umiejętności i wiadomości na ocenę celującą: Uczeń wykonał poprawnie wszystkie rysunki i właściwie zapisał je w swoim katalogu. Do określa­
33
nia położenia i kierunku linii stosuje zasady geometrii. Na przykład problem rysowania krawędzi
w zadaniu drugim rozwiązuje w sposób, jaki demonstruje dalej zamieszczony rysunek:
Umiejętności i wiadomości na ocenę bardzo dobrą: Uczeń poprawnie wykonał wszystkie rysunki i właściwie je zapisał, lecz nie używał zasad geometrii
przy rozwiązywaniu problemów miar i odległości. Figury rysował posługując się wyczuciem
proporcji, robił to jak najdokładniej i wszystkie formy mają odpowiednie kształty i rozmiary.
Umiejętności i wiadomości na ocenę dobrą: Uczeń nie zdążył wykonać jednego rysunku, lecz pozostałe odpowiadają merytorycznym
wymaganiom na ocenę bardzo dobrą lub uczeń narysował wszystkie kształty, lecz widać, że
niektóre krawędzie są nakreślone nieprawidłowo. Pliki zostały zapisane poprawnie.
Umiejętności na ocenę dostateczną: Uczeń wykonał tylko jeden rysunek w stopniu, który można uznać za poprawny lub wykonał
wszystkie, ale żaden z nich nie jest prawidłowy – w przybliżeniu tylko przypominają figury ze
wzorca. Dodatkowo uczeń miał problem z właściwym zapisaniem pliku (np. zła nazwa, nadpisane
pliki).
Umiejętności na ocenę poprawną: Uczeń z trudem odwzorował w przybliżeniu kształty ze wzorca. Udało mu się zapisać jedną lub
dwie figury. Pozostałe zostały niezapisane lub poprzednie nadpisane. Pracował całą lekcję i starał
się uzyskać pozytywną notę.
Umiejętności na ocenę niedostateczną.
Uczeń nie rozumie treści zadania i nie wie jak je wykonać. Po nieudanych próbach i mim zachęty
i pomocy nauczyciela porzuca pracę. Na dysku nie został zapisany żaden plik.
34
II. Przykładowe zadanie z działu IV Edycja tekstu – tworzenie dokumentu tekstowego
Treść: Wstawianie tabel do tekstów. Modyfikowanie tabel.
Treść zadania:
Stwórz dokument zgodnie z podanym niżej wzorem. Podczas pracy kieruj się również
wskazówkami:
1) Czcionka w odpowiedziach w krzyżówce ma rozmiar 16 p., a litery są wyśrodkowane
w komórce w pionie i w poziomie.
2) Czcionka z numeracją pytań w krzyżówce ma rozmiar 10 p. i jest wyrównana w poziomie do
prawej, a w pionie do dołu komórki.
3) Szerokość kolumn tabeli wynosi 1 cm.
4) Jedna z kolumn (ta z napisem LINUX) ma tło (jasna barwa), a znaki w tej kolumnie są
dodatkowo pogrubione.
5) W pytaniach pod krzyżówką zastosowane jest numerowanie.
Krzyżówka informatyczna
P
L
I
K
W R
I
T
E
K A N
E
R
1)
2)
3)
S
4)
D R U K A R K A
5)
1)
2)
3)
4)
5)
R
S
X W
Zbiór zdanymi na dysku komputerowym.
Nazwa programu do edycji tekstu z pakietu OpenOffice.
Urządzenie służące do wprowadzania danych graficznych ze zdjęć, rysunków do komputera.
Służy do drukowania.
Rozszerzenie nazwy pliku – dokumentu tekstowego w OpenOffice.
35
Propozycja oceny zadania Umiejętności i wiadomości na ocenę celującą: Uczeń wykonał wszystkie możliwe elementy zadania, tj.:
• napisał i prawidłowo sformatował tekst,
• zastosował numerowanie w tekście,
• wstawił tabelę i prawidłowo zaznaczył jej krawędzie,
• zastosował tło do odpowiednich komórek tabeli,
• wpisał tekst do komórek tabeli i właściwie określił rozmiar i styl czcionki,
• odpowiednio wyrównał tekst w komórkach tabeli.
Umiejętności i wiadomości na ocenę bardzo dobrą: Uczeń poprawnie wykonał punkty zadania z poprzednich kryteriów za wyjątkiem jednego.
Umiejętności i wiadomości na ocenę dobrą: Uczeń zrobił dwa lub trzy błędy, na przykład nie wyrównał tekstu w komórkach tabeli do środka
w pionie i w poziomie lub nie zachował wolnych linii tam, gdzie one występowały we wzorcu
i dodatkowo nie wyśrodkował tabeli.
Umiejętności na ocenę dostateczną: Uczeń popełnił wiele błędów, lecz napisał tekst, wstawił i wypełnił tabelę.
Umiejętności na ocenę poprawną: Uczeń napisał tekst i wstawił tabelę, jednak tabela nie posiada odpowiednich właściwości, aby
zmieścił się w niej cały tekst. Uczeń nie wie, jak zmienić tło komórek lub dostosować ich
szerokość.
Umiejętności na ocenę niedostateczną.
Uczeń nie rozumie treści zadania i nie wie jak je wykonać. Nie umie zastosować numerowania, nie
wie, w jaki sposób wstawić tabelę.
36
III.
Przykładowe zadanie z działu VII Algorytmy i programy Treść: Rozwiązywanie problemów metodami algorytmicznymi – liczby Fibbonaci'ego
(Powiązane z działem V Obliczenia w komputerze – arkusz kalkulacyjny, treści: Adresy komórek i ich wykorzystanie w formułach, oraz Symulowanie i modelowanie wybra­
nych procesów i problemów obliczeniowych) Treść zadania: Liczby Fibonacciego, to pewien ciąg liczbowys taki, że pierwsze dwa wyrazys wynoszą 0 i 1,
a wszystkie następne są sumami dwóch poprzednich liczb (a1=0, a2=1, a3=a1+a2, ...,
an+2=an+an+1). Pierwszych kilka liczb będzie więc równe: 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8... (Bo pierwsza liczba jest 0, druga 1, trzecia, to pierwsza + druga, więc 1 itd.)
Polecenie:
W arkuszu kalkulacyjnym wylicz za pomocą odpowiedniej formuły pierwsze 20 liczb Fibbonaci'e­
go.
Słowniczek
ciąg liczbowy – zbiór uporządkowanych w kolejności (1, 2, ...) liczb. Te kolejne liczby zwane są
wyrazami ciągu.
wyraz ciągu – kolejny element, kolejna liczba w ciągu. Zwykle zapisuje się je tak: wyraz numer 1,
to np. a1, numer 2 – a2, numer n (n jest liczbą naturalną) – an.
s
Przykładowe rozwiązanie
Uczeń wstawia formułę jak na obrazie obok oraz poprzez jej skopiowanie
otrzymuje odpowiednie wyniki. (Rysunek pokazuje część wyników).
Czynności w arkuszu, jakie powinien wykonać uczeń to:
1) Wpisać dwie pierwsze liczy (0 i 1).
2) Wpisać poniżej/obok (zależnie od pomysłu konstrukcji) formułę – np.:
=A1+A2.
3) Skopiować formułę tak, aby otrzymać dwadzieścia liczb.
Propozycja oceny zadania 37
Umiejętności i wiadomości na ocenę celującą: Uczeń wykonał poprawnie całe zadanie, oraz posługuje się słownictwem zawartym w treści zadania
(ciąg liczbowy, wyraz ciągu, kolejny wyraz ciągu). Być może uczeń zastosował również jakąś formę
ponumerowania wyrazów ciągu w arkuszu.
Umiejętności i wiadomości na ocenę bardzo dobrą: Uczeń poprawnie wykonał zadanie, lecz nie skoncentrował się na treści Słowniczka i nie opanował
nowych, interesujących pojęć.
Umiejętności i wiadomości na ocenę dobrą: Uczeń potrafił wstawić pierwszą formułę (być może potrzebował nieznacznej pomocy) lecz kolejne
zamiast kopiować pisał. Wymagał podpowiedzi, że należy formuły skopiować.
Umiejętności na ocenę dostateczną: Uczeń bez pomocy nauczyciela nie potrafił stworzyć samodzielnie formuły, lecz po drobnych
wskazówkach zrobił to. Nie wiedział, że należy następnie formuły skopiować, ale po podpowiedzi,
wykonał to zadanie.
Umiejętności na ocenę poprawną: Uczeń nie potrafił stworzyć formuły nawet z pomocą, ale rozumiał sposób powstawania liczb Fib­
bonaci'ego. Po udzieleniu poważnych wskazówek (podyktowaniu formuły), uczeń potrafił ją
skopiować lub skopiował po podpowiedzi nauczyciela, że należy to zrobić (potrafi kopiować for­
muły). Uczeń zna pojęcie formuły, sposób jej zapisywania i pojęcie adresu komórki.
Umiejętności na ocenę niedostateczną.
Uczeń nie rozumie treści zadania i nie wie jak je wykonać. Nie zna pojęcia formuła, nie wie, jak za­
pisuje się i kopiuje formuły. Nie zna i nie rozumie pojęcia adresu komórki.
38
IV. Przykładowe zadanie z działu VII Algorytmy i programy Treść: Rozwiązywanie problemów metodami algorytmicznymi
(Powiązane z działem V Obliczenia w komputerze – arkusz kalkulacyjny, treści: Funkcja IF – decyzje w komputerze, oraz Symulowanie i modelowanie wybranych procesów
i problemów obliczeniowych) Treść zadania: Najpierw przypomnijmy sobie pewne wiadomości o adresowaniu komórek. Pełny adres komórki
w obrębie skoroszytu zawiera także nazwę arkusza, w którym komórka leży. Np. komórka B2 w ar­
kuszu 3 ma pełną nazwę Arkusz3!B2. Dzięki takiemu adresowaniu w formułach można używać
komórek położonych na innych arkuszach. A teraz zadanie. W komórce A1 w arkuszu 2 zapisz liczbę od 1 do 100. w komórce A1 arkusza 1 napisz informację,
że arkusz sprawdzi, czy potrafisz odgadnąć liczbę z podanego wcześniej zakresu. w komórce A2
wpisz tekst „Podaj swoją liczbę”, komórkę B2 zarezerwuj (i jakoś zaznacz np. obramowaniem, czy
kolorem) na wprowadzenie liczby. w komórce B3 napisz lub wstaw funkcję, która wyświetli od­
powiedni komunikat: „Brawo! Zgadłeś!” – jeżeli udało się trafić na właściwą liczbę, „Liczba jest
za mała”­ jeśli wpisana liczba jest mniejsza niż ta w arkuszu 2, „Liczba jest za duża” – jeśli wpisa­
na liczba jest większa. Przetestuj działanie arkusza dla różnych liczb. Spróbuj posłużyć się metodą podziału. Zdziwisz się, jak szybko można odgadnąć właściwą liczbę. Algorytm metody podziału (dla tego zadania): Podaj liczbę z połowy przedziału (w przypadku liczb 1­100, np. 50), jeśli jest za duża, to podaj licz­
bę z połowy przedziału mniejszego (w naszym przypadku z przedziału 1­50, czyli np. 25), jeśli za
mała, to liczbę z połowy przedziału większego (51­100). Postępuj w ten sposób, aż uda się trafić
właściwą liczbę. Uważaj, aby nie używać dwa razy tych samych liczb, czy tych samych przedziałów – będzie szyb­
ciej. Zastosuj ten algorytm 5 razy dla różnych liczb. w zeszycie zanotuj wyniki w formie np. Liczba 34 – odgadłem po 4 próbach oraz spróbuj ocenić sprawność algorytmu podziału. Propozycja oceny zadania Umiejętności i wiadomości na ocenę celującą: Uczeń wykonał całe zadanie poprawnie, prześledził sposób działania algorytmu dla 5 prób i zapisał
w zeszycie wyniki obserwacji i ocenę sprawności algorytmu (np. porównał z metodą „chybił –
trafił”, zgadywania „po kolei” itp.) 39
Umiejętności i wiadomości na ocenę bardzo dobrą: Uczeń wykonał poprawnie zadanie w arkuszu, przetestował jego działanie, zastosował algorytm po­
działu podczas testowania lecz nie potrafił wyciągnąć wniosków dotyczących sposobów działania
algorytmu podziału lub nie zapisał tych wniosków. Umiejętności i wiadomości na ocenę dobrą: Uczeń musiał korzystać z pomocy nauczyciela przy konstruowaniu obliczeń w arkuszu, lecz je wy­
konał. Przeprowadził wymagane próby testowe i zapisał ich wyniki, lecz nie dokonał oceny algoryt­
mu i nie zapisał wniosków. Nie potrafi odpowiedzieć na pytanie, czym różniłoby się znalezienie
wyniku metodą podziału od wyszukiwania elementu „po kolei”. Umiejętności na ocenę dostateczną: Przy dużej pomocy wykonuje obliczenia w arkuszu, lecz zna składnię i sposób wstawiania funkcji
IF. Nie wykonuje dalszej części zadań z powodu braku czasu, lub nie potrafi dokonać poprawnych,
zgodnych za zasadami metody podziału, testów. Umiejętności na ocenę poprawną: Uczeń we wszystkich działaniach wymaga pomocy. Potrafi obsługiwać arkusz kalkulacyjny, lecz
nie zna składni funkcji IF. Nie dokonuje testu, gdyż nie rozumie algorytmu wyszukiwania przez po­
dział. W przypadku niższego stopnia opanowania materiału i umiejętności uczeń otrzymuje ocenę niedo­
stateczną.
40