Filatelistyka olimpijska

Historia filatelistyki o tematyce olimpijskiej i sportowej jest tak stara , jak historia nowożyt­
nych igrzysk olimpijskich . Od ich wskrzeszenia udział poczty stał się ważnym elementem
popularyzacji , dokumentacji i wspierania finansowego ruchu olimpijskiego oraz sportu .
RomanBabut
Filatelistyka olimpijska
Filatelistyka olimpijska i jej funkcje
Na l eży zacząć od definicji: filatelistyki , a w ś l ad za ni ą filatelistyki olimpijskiej
(FO) za "En cyklopediąfila telis tyki ": " Filatelistyka: l. Zbieran ie, kolekcjonowanie
znaków pocztowych i wspólpocztowych, stosowanych w slużb ie pocztowo-telekomunikacyjnej: 2. Zna wstwo znaków pocztowych , ogól viiiadomoś c i o nich w powiązaniu
::: his torią poczty. Rozwój dziala lnośc i pocztowej i rozszerzanie s ię zainteresowali
fila te listyką powoduje ewo lu cję metod zb ierania i zasad teoretycznych. Filatelisty ka
tematyczna rozwija ustalony temat na podstawie planu i przy najlepszej znajomości
tematu przez odpowiedni dobór materialu filatelistycznego ."
Filatelistyka olimpijska: dzial .filatelistyki obejnn!jący :::bieractwo znaczków
i dokum entów pocztowych o motywach i treśc i olimpijskiej. 1
Podobnie jak FO mo ż n a okreś li ć filatelistykę sportową , aczkolwiek nie mo ż n a
s taw ia ć pomięd zy nimi znak u rów no ś ci. Filatelistyka sportowa żyj e swo im rytmem
imprez spo rtowyc h - obej muj e rów ni eż sporty nieolimpijskie, jak np. lotnictwo sportowe, wyścigi sa mochodowe czy te ż alpini zm lub węd kars two sportowe i w du żej
mi erze dokumentuje równi eż wydarzen ia loka ln e.
W niniejszej publikacji ogran i czę s i ę do omówienia n ajważni ejszych aspektów filateli styki olimpij skiej - wiedzy o organizacj i, os i ągn i ęc i ach i rozwoju ruchu olimpij skiego,
udz i ału poszczególnych pal'l stw w igrzyskach , poszczegó lnych olimpijskich dyscyplinach
1
Hampel T. i in.: Encyklopediafilatelistyki. Warszawa 1993. Wydawnictwo Na ukowe PWN.
260
Roman Babut
sportowych i olimpijczykach oraz wiedzy z zakresu fil atelistyki , tzn. o wydawnictwach
pocztowych i ich genezie, organizacji poczt pat1stw-organi zatorów igrzysk olimpij skich
podczas ich trwania, jak równ i eż w okresie poprzedzaj ący m igrzyska.
Fil atelist y ka o lim pijska mo że b yć ro z patrywana
z uwzględnieniem zmian i rozwoju jej roli w czas ie. Pierwsza funkcj a, jaką przypi sa no FO, to pozyskiwanie fundus zy
na organi zację igrzysk, czy li fimkcja finan sowa.
Pi erw sza emi sja znaczków poc ztow yc h o tematyce
olimpij sk iej przez poc z tę Grecji w 1896 rok u po służy ł a
do po zyska ni a funduszy na od bud owę stadionu olimpijStadion olilllpijski 11' Atenach. Zna- ski ego w Atenach. Wydrukowano 18 69 l 000 znaczków
c::.ek o nominale l drachma ::. 1896
olimpij.skich o nomin a ł ac h od l lepton do l O drachm,
roku, pr::.edruko1 1'am · na ni:':s::.l' nomina/S lepta\\' 1900 roku.
z któryc h sprzedano l 8 419 000 sztuk . Emi sja ta zosta ł a
oprotestowana i bojkotowana przez fi la te listów oraz kupców z całego świata , gdyż nie pre ze ntow a ł a jak dotyc hczas wyłąc z nie koronowanych
głów, lecz motywy s tarożytn yc h igrzys k olimpijskich i mitolog ii greckiej (byly
to pierwsze znaczki tematyc zne w hi storii światowej filatelistyki). Mimo bojkotu
poczta grecka zeb rała i prze ka za ła organizatorom , zgod ni e z dec yzją parlamentu,
kwotę ok. 400 000 drachm , co stanowiło ponad 50% kosztów odbudowy stadionu .
Zatem bezsp rzecz ni e filatelistyka olimpijska ma swoje z asłu g i we wskrzeszeniu
nowoży tnych igrzys k olimpijskich.
Dzisiaj poczty m ogą po zysk iwać fundusze na
rzecz sportu poprzez dopłaty do wydawni ctw pocztowych (płacone przez klientów poczty, gł ównie
filateli stów) lub też b yć b ez p oś red nim sponsorem
imprezy, dyscyplin y sportu czy t eż zawod nik ów
z własnych zys ków. Poc zta Pol ska e mit owała
w latac h l 967- l 988 ponad 18 mili onów bloczków
i znaczków pocztowyc h z doplatą na fundusz olimpijski Polskiego Komitetu Olimpijskiego. Na jego
dobro wpłynęło ponad 82 milion y ówczesnyc h zło­
tych, które uzyskano główni e od filatelistów poprzez
sprzedaż abona m e nt ową zna czków (np. bloczek
z ni eżyj ącym ju ż Jerzym Kukuc z ką, wyd. 1988 r. ,
nominał bloczka 70 + l O zł dopłata na PKOI) 2
Kolejną historyczni e funkcją filatelistyki olimpijskiej jestfimkcja promocyjna. Znaczki pocztowe
Znaczki o najwyższych nom in ałach 2, 5 i /O drukowane w mili onowych n a kład ac h docierają
drach m z pierwszej serii olimpijskiej Grecji
na przesy łkach listowych lub poprzez s ieć handlu
::. 1896 roku.
filateli stycznego do najodl eg lejszyc h za kątków na
R.: Winietki w polskim ruchu olimpijskim [w: l A. Sza lewicz, 90 lat Pafskiego Komitetu
Olimpijskiego oczlmli kolekcionera. Warszawa 2009. PKOI, s. l 55-203.
2 Babut
Filatelistyka olimpijska
św i ec i e.
261
Dzisiaj tę ro l ę pełni
również i przede wszystkim
Internet. Po powodzeniu
pierwszej serii olimpijskiej z
l 896 roku. m imo protestów
g tównie firm filatelistycz nyc h, poczta Grecji włączyła
się do promocji idei rozgrywania igrzys k olimp ijsk ich
w Grecj i na s tałe. MKOI
by ł przec iwny tej koncepcj i
i zezwo lił na zo rgani zowanie tzw. mi ę d zy igrzys k w
Atenac h w 1906 roku , w
Znac::ki poc::tott·e o temalt·ce staro:':vtnvch ig r::vsk olimpijskich :: serii
dzies i ęc i o leci e wznowien ia
promując ej lg r::_l'.l-1\a X-lecia ro::gnwane H' A tenach \\' dnia ch 9-1 8
igrzysk olimpij sk ich (Igrzy- kn ·ietnia 1906 t:
ska X-l ec ia). Pierws zego
dn ia Igrzysk, 25 marca 1906 rok u, wyemitowano se ri ę 14 znaczków wyłącz ni e o motywac h sta roży tnych w łącz n y m n akładz i e 28 600 000 znaczków.
Równocześnie poczta Grecji wp rowadz iła do u życia pierwsze w hi storii pocztowe
kasow niki okolicznościowe o tematyce olim pijskiej , zw i ąza n e z m ię d zy i grzys ka­
mi, które stosowano w trzech ate1'l skic h u rzędac h pocztowyc h: Stadi on, Akropoli s
i Zap peion (miej sce wystaw). Se ri a z 1906 roku stała s i ę przedmi otem studiów
prowadzonych przez Michalisa Tsironisa z Grecji, których wyniki zostały
ujęte w formie ekspo natu
filate/is tl ·c::nego oraz na
jego podstawie wspaniałego
albumu , który b y ł preze ntowany na wystawie j ubi- Kas(mniki okolic::no.l-cioH·e u:':nmne pr::e:: ur::ędt· poc::toll'e t t ' Atenach
leuszowej 90-lecia PKO I w :: oka::ji lg r::rsk X-lecia, 1906 t:
Wa rszaw ie.-1
Kolejna funkcja fi late listyki olim pij sk iej - dokum entacyjna wynika z faktu ,
że przez ponad l 00 lat, od pierwszego wydaw ni ctwa olimpij ski ego, poczty c ałe go
św iata emitowały ki lka tysięcy znaczków o tema tyce olimpij skiej. Liczba innych
dokumentów, ca ł ostek i oko li cz n ośc i owyc h kasow ników pocztowych , jest bardzo
trudna do okreś l en i a. Wz ras tająca liczba wa lorów o tematyce olimpijskiej i sportowej
oraz poszerzający s i ę zakres o b słu g i pocztowej podczas imprez sportowych i igrzysk
olimpijskich od p oczątk u XX -wieku s powodowały, że wa lory i dokumenty pocztowe
-'Tsironis M.: The 0/ympic l.uue 1906. Athens 2006. M. Tsiron is.
RomanBabut
262
WFdcnvn icllt 'a Poc::.ty Po/skiej, dokumentujące i promujące
os iągn ięc ia polskich spor/OII'CÓ II ·.
za rów no orygi na ln e z okresu im prez,
jak i współczesne oko li cz n ośc i owe ,
u z up ełn i ają hi s tori ę igrzysk przywołu­
jąc pami ęć o tych wydarzeniach i znakomitych olimpij czykac h.
Oddz ie ln ym obszarem za i nteresowań filate li styki olim pijsk iej j es t dokumentowanie obsługi pocztowej tych
wie lkich i masowych imprez, często
ro zpros zonych w ró ż n yc h miej scac h
ro zg rywania za wodów o limpij ski c h
(e ksponaty klasy Hi stori a Poczty).
W z ra s tająca popularność spo rtu i
igrzysk olimpij skic h w ś ród filateli stów
s pow odowały, że na poc zątku lat sześć ­
d z i es i ątyc h ubi egłego stulecia powstal
w wie lu krajach zo rga ni zowa ny ru ch
filatelistyki olimpij sk iej i sportowej
(jimkcja organizacyina).
W tych latac h pow s tało kilka orga ni zacj i fi late l istyki olimpij skiej o z asię­
gu krajowym lub mi ę d zy narodow y m.
Pi erw szym klubem za rejestrowanym
na św i ec i e jest Klub Za interesowcu?
" OLIMPJJCZ YK " utw orzony w Polsk im Związ ku Fil ate li stów 18 marca
1962 roku. Nieco pó ź ni ej powstały siostrza ne kluby OLYMPSPORTw dawnej
Czec h osłowacji , 1/V/OS w Niemczec h
( RF N) , CJFT we
Wło sz ech ,
którego
kontynuatorem jest U/FOS. Poza E uro p ą nal eży wymienić SPI Sport Philatelis t
International w USA. Kluby te d z iałaj ą w ram ac h narodowych zw iąz ków fi latelistycznyc h, komitetów olimpijskich lub poza tymi strukturami.
Przełom organizacyjny oraz nowy impuls w kol ekcjonerstwi e olimpij skim sta nowiło powołanie do życ ia Międzynarodowej Federacji Filatelistyki Olimpijskiej, F!PO
(Federation lnternationale de Philatelie Oly mpique) przy MKOI w 1985 roku, która na
zasadzie dobrowolności zrzesza około 30 klubów. Od 1993 roku FlPO zostało włączone
do nowo utworzonej Komisji Kolekcjonerów Olimpijskich M KOl, która obejmuj e
także inne obszary kolekcjonerstwa olimpijskiego - numi z maty k ę oraz memorabilia
olimpijskie (http:/lwww.olympic.orglenlcontent/The-IOCICommissionsiOPNMC/).
Obecnym przewodniczącym FIPO jest Juan A. Samaranch - dożywo tni Honorowy
Przewodnic zący MKOI.
263
Filatelistyka olimpijska
Funkcja wystawiennicza
z
wiąże się
filat e li s tyką " wy c zynową"
i obejmuje
eksponat\· .filate lis t\·c::ne, a nie zbiór
wszystkiego tego, co poczta wyp rodukowa la, a fi l ate li ści zebra li w ka łto n ach lub
tylko w klaserze. Materiał fi latelistyczny, w zależności od jego charakteru oraz
koncepcji wystawcy, mo że być prezentowan y jako tzw. eksponat historii p oc::.t\'
dokumentujący np. pracę poczty podczas
wybranych igrzysk olimpijsk ich, eksponat trad\ 'CFjny przed s tawiający proces
emisyjn y, np. jednej serii z 1896 roku
lub p re::.entację o uklad::.ie tematrc::.nym
- plan rozwijan y za pomocą wa lorów
pocztowych z odpowiednim i opisami
tematycznymi i pocztowymi.
PLA N OF THE EXHIBIT
1 THE SPIR!T OF Ol YMPIA
' l IRACifliG THf M'I'THS
't
:HE ;>t,NHELLEN'
GAME~
6 BEGINNINGS OF SPORT IN POLAND
& l l ROM l"VIII·~Xtn CENTURY Hl' ORY
A.C
!i 2 BE.GINfl/1% ·Jf
TS FPR~.A TłO-';
SEFORf PC _M;n
·~Ff' !Hf -
l H(,O I.'O rO I
~ r,; t1 J A2 1>
h U &l r iLA frl l <sTOW
ll l l•t P \1 ( 7l hO \\
Kas(J\ 1'17ik o ko/ic::no.\: cioHT s toSO \\'Onl· 11 · U. P T WARSZA IVA 40 i ca lostka p oc:: I0 \1 '0 :: o ka::j i l Og ólnopolskiego Zjecdu Filate/istÓI \' 0 /imp ijc::.l'kó ll ' 11 · 1Vars::mrie,
18 /11 ! 961 1:
l 'J\- I IL\AI .\
1
L~PLR.\~10
'!H.
l
[1,
.\,0110
,,
( •.
OUN
'Elf .. \';',,
2 THE PH YSICAL CUL TURE and
SPORT of the XIXth CENTURY
21 THE HERITAGE ot rHE ANT!OUITV
2 ~ THE GYMNAST!C MOVEMENTS
2 3. Tl-IE MODER~ SPORT
3. THE MODERN Ol YMPISM
3 1 T'łE REVIVER OF THE Ol YMPIC iPIRii
3 2 COUBfRTIN's Ol YMPIC IOEALS
3 3 THE INTERNATIONAL OLYMPIC
COlJMITTEE
34 NATIONAL<X.YMPICCOMMITTEES
4. Ol YMPIC GAM ES OF THE MODERN ERA
4 1. THE G!>.I,~ES OF i "''E tst OL YMPIAD
4 2 THE Ol YMPIC GAMES ANO THE WORLD
FA!RS
4 3. 1906 · THE Ol Y~'PIC GAM ES FOR
GREECE'
A4
IN A REAl Ol YMPIC ANO SPORTS
,m.IOSPHERE
4 5 BERliN 1916 · THE GAMES NOT 1-'ELO
4 6 H-tE Ol YMPIC RE 'IlE N ~920 1"36
4 7 12th Ol YMPIAO - TQKYO and HELSINKI
4 a THE Ol YMPIC YEAR -LAUSA~NE 19-!4
4 9 RECOVERir-.G FROM AS HES QF THF WAR
4 10 THE OlYMP1C RIVALRY CONCEPT 0F J
STALIN
4 1\_ THE OlYMPłC REVIEW 1960-1976
J 12 THE BOYCOTTEDGAMES
4 13 THE GQOO'NILL GAMES 1986
J 14 BRE.~KlNG THE NALL
4 '6 7HE YEAA Of THE CENTB-IN•AL
.; · .~ TD:: A.JWS TNE .\lesr CENTURY
5 Ol YMPlC and SPORTS SPIRIT THROUGH
POLANO
5 l INSPIRA TIQN
52 FOUNOERS OF PHYSICAL EDUCA TION 111
POLAND
' l i Thefu'stOiy..,pocGOI.ObPOialld -..ł.msleftbm - }
AM
FĄY '
1. "POLAND FOR THE OlYMPIAO"
MlrJE~hJ;
7 POlANOsot:BUTATOl'OI.PICAR[NA',
13 BUllOING A POliSM SPORT HFCI•Tf• JF
a GAMES BEHINO THE BARBEO WIRES
8 1 POLANO"s SPORT WORLD WAA 11
)Sf
a2 PRISONER OF WAR GA!.AES 1940 11144
9 REVA.lVAL OF THE POLAND's OLYMPIC
MOVEMENT
""r
9 1 RECOVERING FR~ ASHES Of TliF '/'it..R
9 2 POCZTA POI. SKA SUPPORTS Ol YI.1PtAN5
9 3 AT THE' /IUSTRAlłA N C~TINE'NT
9 4 Ol Yt.IPlC DREAM BECAME TRUE ·
9 ~ THE POUSH Ol YMP!C & SPORTS
PftilA TEL Y CLUB THE Ot. YMPIAN'
9 f Ol Yt.APICS ON SNOW AND ICE
9: THF )LY'IPIC 1\PEAL
~·~ 1< SE<;SIONIN II'ARSAW196Cl
·'"~'"'~t. 0 •/.o;.::lłi<Jo" .. I>JI("'~
,;:;."...~\»):>'ll.łulyl9llr.~.­
""'liH4KONOP~CAA...;woNG0t.Offtlllal-•tNMllld~~
•••
~ ~·~~.Sr">efi'll~ >1·.-.:'llro~:..<,.,.j:_o;H.I!O'o
ROI~ f-
10 OEMOCRACY FOR POlANO
• '-'OSCC,·:,· CiA'.1!;S :.NO PR( <E POUSH Y'iORKERS
l• '} CIDI.ANO SQYCOTTS THE 1984 05
ANGElfSGw.ES
1~ J POUSH ] l Yl.lPIA.'15 REPLACED 8Y
PHIUIIWSTS
11)4 ATLANTAI999-7GOLOS
lO 7 f HE POUSH Ol YM? lC 610- ZAKOl' AN( ?006
1928
PIERWSZY
ZLOTY MEDAL
POLSKIEJ
1
REPREZENTACJI
W IGRZYSKACH
OliMPI.tSKICH
POL~K t
KOMITET
Ol• M" J'SI(ł
108 l HE GOAL SYDNEV 2000
11. THE POLISH OLYMPIC HALL OF FAME
11 l BOX•NG SCHCX>L OF FELIKS STAl" M
1'1 FASTER-HIGHEJ~-STRONGER
1t 3 TRACK & F!E10 WUI'łOERTEAM
11 ~ MASTERSOf THE ;:1Gt-;T
'l S ON SNOWAAlCE
11 6 GOLD SOYS et GORSI< l ano Wo\GNER
117 AOOATIC TRAO!T!ONS
•;••II:IKMI:paO..,iłlt....,MAA..,._>::l ~~aiiM~Gw..~ -~-.a·"~C..P~I!l.1!Xlr!! .. c-
slofl"'łł<UUTttuabll'ie~t'lerclerl.,h!łl,l'łKI
e~uwontJcnzemedhiOdllle,..".,oo;Joediou'r~r<~.
?lo n 11 'ję::rku ang ielskim:: eksponatu pt.: ,. POLA C Y NA OLI MPJA DĘ .. opraCO \I'anego pr::e:: A u tara. ara:: karta
ekspo::rc1j na po.\: 11 · ięco na Halinie Kanopackiej ::do bnrc::\'ni pienrs::ego :: lotego medalu olimpijskiego dla Pafski
na lg r::nkach IX Olimpiach · 11 · Amsterdamie 11 · dniu 3 l VII l 918 1: ( 11 · Ie m m górmm rog u: pięciokąt m · kasoiVnik
olimpijski poc::t.1 · holenderskiej :: tego dnia).
264
RomanBabut
O pracowa ni e, preze ntacja i ocena sędziowska eksponatu filateli stycz nego są
regul owa ne przepi sa mi Świa towej Federacji Fila telistyc::.nej, stosowanymi równi eż
w fi late li styce o lim p ijskiej i spo rtowej. Ocenia s i ę koncepcję eksponatu i plan oraz
j ego rozw ini ęc i e poprzez właśc i wy dobór wa lo rów, wiedzę tematyczną i filatelistyczn ą, rza dk ość i sta n wa lo rów o raz ogó ln ą prezentację. Za innowacyjność eksponatu
wys tawca m oże u zyskać S pun któw na l 00 ogółem. Eksponaty, które u zyskaj ą
odpow iedni poz io m oce ny i stosowne kwalifikacje, są wystawiane na wystawach
fil ate li stycznyc h ko nkursowyc h, krajowyc h, m iędzynarodowych oraz światowych.
Nie zawsze fi la te li sty ka o limpij ska i sportowa były używane zgodnie z ich podstawowymi ce la mi promocji olimpiz mu . Ki lkakrotn ie doszło do ich u życ ia jako
n a rzę d z i a pro paga ndy (np . we wszystkic h kasownikac h Igrzysk ber li1'lskich 1936
ro ku eks po nowa na b yła swas tyka) i cenzury (np. wydawnictwa Poczty Pol sk iej
o tematyce o lim p ij sk iej w czasac h PR L-u fałszujące h istorię współczesną Polski całos tk a o lim p ij ska z 1978 rok u).
Znaki i dokumenty pocztowe o tematyce oli mp ijskiej
W za kres ie za inte resowm1 fi late li stów są dwa obsza ry tematyc z ne - igrzyska
olimpijski e i sport. Rozw ij ały s i ę o ne, hi storyczn ie patrząc, oddzielnie, a le te matyczn ie moc no s i ę wzaj e mni e p rzep l atają.
W fi late li stce o limpij ski ej rytm wydawnictw pocztowych jest regulowany przez
ko lejne igrzys ka, p oczątkowo letni e, a p óź n iej - od 1924 rok u - tak że z imowe . W ponad stuletnim okres ie d z i ał a ln ośc i emi syjnej i rozwoju usłu g pocztowych na całym
św i ec i e , zw i ąza n yc h z pro m ocj ą i o b słu gą igrzysk, a w szczególności poczt paó stw,
w któ rych o db ywały s i ę ig rzys ka, m ożemy dopat rzeć się dwóch wyraźnyc h okresów.
Pi erwszy tzw. okres klasycznej filatelistyki olimpijskiej, obejmujący lata od 1896 do
1952 (ni ektó rzy fi l ate li śc i wydłu żaj ą go do 1956 rok u) oraz okres H·spólc::.esm· charakte ryz ujący się "wybuchem" wydawnictw
p ocztowych , również emitowanych
przez poczty paóstw nie uc zes tniczącyc h
w igrzyskach, nierzadko w ce lach spekul acyjnyc h. Do roku 1939 znaczki były
p raktycznie emitowane przez poc zty
pm1stw goszczących igrzyska .
Histori a fi late listyk i o limpijskiej rozpoczy na się z dn iem otwarc ia Igrzysk
l O limpiady w Atenach w dniu 25 marca
1896 ro ku (wg ka lendarza g regori m1sk ieUnikalny list polecony oji·ankowany :::nac:::kami pienl's:::ej go). Z tym dni em, w zw i ązk u z ko ni eczserii olimpijskiej (maksyma/nr nominat :::nac:::ka 2 drachmy) n ośc i ą sprzedaży znaczków olimpijskich
nadany w Atenach w dn iu otwarcia Igrzysk ara::: pierH"s:::ego
w ce lu zgromadzeni a fund uszy na odbudnia obiegu znaczków w dniu 25 marca 1896 mku. Reprodukcja ze :::bi01·u " The Prestige Ofympic Coffection" d:::ięki d owę stad ionu , ze wszystkich urzę dów
pocztowych w G recj i zostały wycofane
upr:::ejmośc i Muzeum Olimpijskiego MKOI H ' Lo:::annie.
265
Filatelistyka olimpijska
dotychczasowe znaczk i
pocztow e i w sprzeda ży b y ł y wyłączn i e
i"OScAC.E
znaczki olimpij skie.
Z naczk i o limpij ski e b yły w sprzedaży w Grecji do k01'1ca
1900 roku, jednakże
wysokie nominały 2, 5
i l O drachm są bardzo
rzadkie lub unikaln e
na przesyłkach li stowy ch . Część znac zków o wysokic h nominałach zos t ała przedrukowana ni ższy mi
wartośc i ami.
Znac:::ek::: olimpijskiej serii pr:::ed~to11·iojąc:r
r:::e:'.hę
Ali/ona ::: Kroto1111 ,,. C:::\\'0-
Emisj e znaczków roh/oku ora::: na calostce (:::nac:::ek n:rdmk01mnr na poc:::tó 11 ·ce) poc:::tr.fi·ancupocztowych z okazj i skiej li n lanej::: oka:::ji lgr:::rsk VIII Olimpiach· 11· Parr~/1\\' 1924 roku (pienrs:::a
Ig rzysk 1896 roku i calostka olimpijska).
tzw . międ zy i grzysk
1906 w Atena ch, Igrzysk w Antwerp ii I920 ora z w Pary ż u 1924 prze dstawiały wyłąc z­
nie motywy igrzys k i mitologii antycz nej. Dopi ero poc zta Holandii , z okazji Igrzysk
w Ams terdami e w 1928 roku , "odważyła" s i ę poka zać na oś miu znaczkach współc zes ne
dyscypliny spo rtowe.
Najba rd ziej rozpow szec hnioną fo rm ą znaków poc ztowych o tematyc e o limpij sk iej
i sportowej są kasowniki we wszys tki ch formach : datown iki oko li cznośc i owe ręczne
i mechanic z ne, wirn ikowe stempl e mechanic zne, frankat ury mechanic zne (w kolo rze
cze rwonym, a w ste mplu uwid ocz ni ony jest
znak opłaty) i inne.
Poczta Urugwaju jako pierwsza w hi storii
wykorzystała sukcesy reprezentacj i swego kraju w piłce noż nej na Igrzys kach Olimpijskich
w Paryżu i Amsterdamie (dw ukrotni e z łote
meda le olimpijskie i tytuły mi trzów św iata )
i e mitowała serie znaczków z tej okazji. Serie
po trzy znaczk i z 1924 i 1928 rok u, otwierają Znac:::ki Poc:::tr Holandii::: ośmio:::nac:::ko11·ej serii
katalog wydawnictw pocztowyc h z wiąza nych olimpijskiej na lgr:::rska IX Olimpiady,, . Amsterz piłką no ż n ą .
cleunie ,,. 1928 roku.
Roman Babut
266
Światowe rekordy w filatel istyce oli mp ijsk iej po bi ła z pew n ośc i ą Poczta USA.
Rok 1932 przy no si pierwszy znaczek z okazji Z imowyc h Igrzysk O limpijskich
w Lake Placid. Znac ze k o nomina le 2 centy przedstawiający narcia rza w zjeźdz i e,
IVRVGV~t;YI
\A> HPlON MVNDIM --· - ·D E FOOTBI\?L L
Znac:::ki poc:::IO\I'e i kosmmik okolic:::no.\-cim1T Urugwaju upamiętniające :::dob1-cie :::lotrch medali olimpijskich
1r pilce no:::nej na lgr:::rskach Olimpijskich li' Pan •:::u ( 1924 1:} i Amsterdamie ( 1928 1:).
skromny w grafice, wydrukowa no w n akładzie ponad 5 1 mi lionów sztuk! Podczas
igrzysk letnic h padł ko lej ny rekord n akładu - wyd ruk owa no 168 885 300 znaczków
o nom ina le 3 cen ty - biegacz w blokac h startowyc h. Tymi znaczkam i m oż n a o p łacać
pr zesyłki pocztowe w USA do dnia dzisiejszego.
W rok u o lim p ijsk im 1936
Pocz ta III Rzeszy Niemi eck iej
u r u cho mi ła pr awdz i wą mac hinę propagandową ( n az i s t owską)
i
n iesłyc h a ni e
r oz bud owa n ą
n owoc z es n ą o b sł u gę p ocz t ową
Igrzysk X I O li mpiady w Berli1/A_,·.wkonakladoll'e :::noc::: ki Poc:::/_1 ' USA::: oka:::.J'i :::in10\\'.1"Ch i letnich n1· e 1
· K1
·1on11.
· · p o raz p1· erwszy
lgr::: rsk Olimpijskich Lake Placid i Los Angeles 1932.
emi towa no bl oczk i ( czwo rob lok
Blankiet okolic:::nościoH·ego telegramu (/inni i tri) pr:::ygo!OI I'anego pr:::e::: Poc:::t ę III R:::es:::F Niemieckiej::: oka:::ji
lgr:::.n·k XI Olimpiach· 11 · Berlinie \\' 19361: Telegram m ·slanr do Polskiej dm:::rnr \l ' pi Iee no:::nej ::: gratulacjami (\'Irana 1\"e wn ętr:::na) po :::\\Tcięskim mec:u::: Wlk. Brrtanią 5:4 pr:::e::: mies:::kanki Kobrrnia na Kresach Ws chodnich.
Filatelistyka olimpijska
267
znaczków w formie ark usik a), zeszyc iki pocztowe zaw ieraznaczk i z rolek oraz okazjonalne olimpijskie blankiety
telegramów. Urzędy pocztowe stosowały ponad 300 kasownik ów oko li cz n ościowych oraz stempli dodatkowych, przed
i w trakc ie Igrzysk. Ponad 160 in stytucji pa~'lstwowych stosowa ło tzw. frankatury mec hani cz ne z ha s łami i logo lgrzysk
beri il'lskich .
Igrzyska XI O limpi ady w Berlini e przeszły do historii Znac::ek::oka::jipr::eniesienia
nowożyt nych igrzysk , a także fi la te l istyki, z powodu prze- ognia olimpijskiego.
ni esienia po raz pierws zy w hi sto rii przez sztafetę
znicza olimpijskiego z Olimpii na stadion olimpijski
w Berlinie , co udokumentowała na znac zk u poczta
niemiecka.
PropagandoliT kasott•nik ll'imikoll:r
Bardzo interesującym materiałem dla fi late li stów były na lgr::rska X II Olimpiady. które
wydawnictwa Poczty Finlandii z okazji letnich Igrzysk mialv odbd: się Helsinkach:: dnia 13
w Helsinkach , planowanych w dniach 22.07 .-8.08. 1940 l li 19401: W tm1 dniu pr::ed\·tclll'iciele
roku, która jeszcze w póź n yc h dniach marca 1940 roku Finlandii i Zt t 'ią::ku Soll'ieckiego podpisali ro::ejm w Moskwie.
promowała Igrzyska z n a d z iej ą na r yc hłe za przes tani e
przez R osję Sowiecką "wojny :::.imowej" przeciwko Finlandii oraz
działal'l woje nn yc h Niemiec hitl erowsk ich i Armii Czerwo nej przec iwko Polsce. Ostatecznie MKOI odwołał Igrzyska Olimpijskie
w 1940 oraz 1944 rok u w zw i ązk u z trwającą II wojną światową.
Gdy alianci przystępowa l i do ofensywy i ostatniej fazy II woj ny
św iatowej w Europie Zachodniej latem 1944 roku , M KOl celebrowal
swoje 50-lecie. Z tej okazji odbyły s i ę w Lozannie ur oczystości oraz
cyk l zawodów sportowyc h. Zlo ty Jubileus:::. MKOI zosta ł udokumentowany trzema znaczka mi pocztowymi z wizerunki em Apolla oraz Znac::ek:: oka::ji Zlotego Juhileus::u - 1944 1:
wydawn ictwa mi pami ątkowymi .
AlKO!.
Hi storia pocztowa igrzys k olimpijskich została r ówn i eż za pi sa na
wydawni ctwa mi poczt polowych zorgani zowa nyc h przez polskich je1'lców wojennych
w ni emi eck ich oflagac h Wo ld enberg Oflag 11 C i Grass Barn Oflag II D. Polscy
ofice row ie będący w ni em iecki ej ni ewo li dłu g i e lata uczc ili rok olimpijski 1944
o rganizując " igr:::.y ska :::.a drutami kolczastvmi" . Igrzys ka jeni eck ie zos tały udokumentowa ne walorami pocztowymi , których grafika preze ntuje motywy mito logii
olimpij sk iej oraz głębok i e treści patriotyczne. Walory te należą do najcenniej szyc h
w zbiorac h fi latelistyki olimpijskiej.
Lata powojenne są latami odbudowy wiary i ducha wie lu narodów, również
poprzez sport. Organi zację letnich Igrzysk Ol impij skich w 1948 rok u pow ierzono
Londynowi (w miejsce odwołanych w 1944 roku ). Poczta królewska przygotowała
seri ę czterech znaczków o uniwersa lnej sy mbolice i głową król a Jerzego . Poc zta
brytyj ska wprowadziła jako nowum calostkę /otnic:::.q, czyli aerogram z wydrukowanym znaczk iem olimpijskim.
jące
Roman Babut
268
f!l <\~·r ft~i§ł
.: l
l
~jp
Projekt ::nac::ka autorsil l '(/ p01: EdH·arda C::ameckiego i dmk definitnmr ::nac::ka olimpijskiego:: oka::ji
Roku OlimpUskiego 19-1-1 H ' Oflagu liC Woldenherg.
13 1'11 - 13 1'/11 19-1-/J:
"
--
=
Bloc::ek i kasOlmik okolic::no.vcioHT U'l'.I'/OHT Filatelist\·c::nej:: oka::ji lgr::\'sk Oho::mrl'ch 19-14. klóre
odhrll' sitt ,, . Oflagu !ID Gmss Bom l l' dniach 3 l 1'/1
- 15 VIII 194-/J:
·-- -"
r' . ,
-- "
'
~
~
Pienrs::_,. aerogmm olimpijski
:: nadrukoH·anrlll ::nac::kie111
olimpijskim o no m inale 6 d
l l Tdanrm pr::e:: Poc::ttt Wielkiej
BITfonii :: oka::ji lgr::rsk X II '
Olimpiach·,,. Londm ie \\ ' l 948
roku.
W ramac h te matyk i olim pijsk iej za interesowa ni a zbi eraczy m oż n a zg rup ować
hi stori a s ta roży tn yc h igrzys k i ich ws krzesze ni e przez baron a Pi erre ' a
de Co ubertin a, n owoży tn e letni e igrzys ka olimpij ski e w ukladzie chronolog icznym,
hi stori a zimowyc h igrzys k olim pijskich , rozwój sportów i konkuren cji sportowyc h
w prog ram ac h igrzys k. hi stori a mi ę d zy n a rodo weg o lub narodowyc h ruch ów i komitetów olimpijski ch, orga ni zacj a poczty pal1 stw-organi za torów itp . Wybór tematu
za l eży od ind yw idualn yc h za interesowaJ1 i inwencji kolekcj onera.
n as t ęp ując o :
Olimpijskie stadiony filatelistów
Wys tawy filateli styczne - loka ln e, krajowe , mi ę d zy narodowe i ś wiatow e są
przejawem akt y wno ś ci ruchu filatelistyc znego i s tanowią powa ż ne pr zedsięw z ięcia .
Wy m ag ają one od organi za tora solidnej wied zy, ciekawej koncepcji oraz zebrani a
inte res ując eg o i rzadkiego materialu. Wystawy mają charakter propagandowy lub
konkursowy i są oce nian e przez sęd z iów filatelistycznych , krajowych lub mi ę d zy ­
narodowyc h, we dłu g ok reś l o n yc h zasad i przepi só w PZF oraz FIP.
' ' .'
'·. ~
269
Filatelistyka olimpijska
Stałe
ekspozycje filatelistyki olimpijskiej mo że m y oglądać w dwóch muzeach
w Eu rop ie - w Muzeum Olimpijskim w Lozannie oraz w Muzeum Sportu i Turystyki
w Warszawie. Zbiór filatelistyki olimpijskiej i sportowej MSiT zawie ra ok. 19 tys. wa lorów pocztowych o tematyce olimpijskiej i sportowej. Przy okazji warto n adm i enić, że
MSiT otrzymało w darze od Autora w 2007 r. unik a lną bibliotekę filatelisty-olimpijczyka , na którą sk łada s i ę około siedmiuset publikacji zwartych, albumowych, katalogów
znaczków sportowyc h i olimpijskich , katalogów olimpijskich wystaw filate listycznych,
aukcyjnych oraz wydawnictw klubów filatelistyki olimpij skiej i sportowej - zagranicznych oraz K.Z ... OLI MPIJCZYK" PZF. Część stała ekspozycji fi latelistycznej w MSiT
prezentuje, przy pomocy znaczków i innyc h wa lorów pocztowych, kolejne igrzyska
olimpijskie, letnie i zimowe. Ekspozycja zna czków u z up ełnion a jest medalami , które
zdobyli polscy filateliści na wystawach filateli styki olimpijskiej.
Do najbardziej znanych w świecie, kolekcji filatelistyk i olimpijskiej należy kolekcja
"The Prestige 0/ympic Collection" Muzeum Olimpijskiego w Lozannie. W kolekcji tej
zgro madzono praktycznie wszystkie wydawnictwa pocztowe o tematyce olimpij skiej od
1894 roku, a szczególne z okresu klasycznego filatelistyki olimpijskiej , nad którym studia
prowadził jej faktyczny twórca i kustosz dr Manfred Bergman ze Szwajcarii. Opisy w
kolekcji dotyczą zarówno faktów z historii igrzysk i ruchu olimpijskiego, jak też przygotowania i procesu druku znaczków pocztowych , wprowadzania nowych usł-ug i walorów
pocztowych oraz w s półpocztowych. Muzeum Olimpijskie prezentuje na stałej ekspozycji
ty lko fragment kolekcji , organizując wystawy okazjonalne, za pra szając indyw idualnyc h
filatelistów z ich eksponatami. Np. takim
tematem były igrzyska olimpijskie, które s i ę
nie odbyły w roku 1916, 1940 oraz w roku
O18 O
1944. Autor miał zaszczyt być za proszonym
do zaprezentowania w Muzeum Olimpijskim PmpagondcJim ji-onkorura mechonic::no stosol lWIC/
w Lozannie w l 996 roku eksponatu n t. pr::e:: Jl/zcez/111 Oli1npJjskie \\ ' Lo::onnie promując(nn sta­
igrzysk w obozach niemieckich, gdzie byli l l \' fi!atelis tlcną pt .. .. Jmr 0/mzpiques non Ce/eiJI·es
więzieni polscy jellcy wojenni.
19 l 6 - 19·10 - l 9./-1" . .lt\ ce'i 1nar::ec 19961:
Mu ze um Olimpijskie uc zes tnic zy równie ż z eksponatem pt. "The Prestige
0/ympic Collection" w najwa ż niejszych wystawach filatelistyki olimpij sk iej pod
patronatem FIPO. l za szczególne wyró ż nienie należy u z nać fakt, że kolekcja ta
była preze ntowana w Polsce dwukrotnie podczas wystaw filateli stycz nyc h z okazji
jubileuszy PKOl - w Krakowie w 1994 roku oraz w Warszaw ie w 2009 roku.
Filatelistyka olimpijska i sportowa w Polsce
Swoistym podsumowaniem historii filate listyki olimpijskiej i sportowej w Pol sce
była prezentacja Autora podczas konferencji naukowej " Logos i etos polskiego o/impi~mu ",zorgani zowa nej w Krakowi e z okazji l 00-lecia Międ zy n arodowego Komitetu
Olimpij sk iego i 75-lecia Pol skiego Komitetu Olimpijskiego w 1994 roku.•
"Ba but R.: Fi!atelisZFiw olimpijsiw i .1portmva ]w: l matedały konferencji naukowej .,Logos i etos
polskiego olimpi:.mu ". Kraków l 994, s. 2 l 5-25.
270
Roman Babut
Od tamtej pory zarysowały się nowe niekorzys tne tendencje w św iecie filatelistycznym , tak że w Polsce. Obserwujemy ni estety raptown y spadek za intereso wania filatelistyką ogólną. Liczne orga ni zacje filatelistyczne w Europie notują
zmniej sze nie lic zby członków. Jedn ą z przyczy n jest informaty zacja na szego
ży cia , która przec iąga młod z ie ż w obszar za interesowa l'l informatycznych lub też
komputerowo-zabawowych, Zarazem jednak informatyzacja otwiera całkowicie
nowe sposo by d z iałani a i komunikacji dla kolekcjonerstwa oraz odległe ź ródła
materiałow e.
Filateliści-olimpijczycy w Polsce sku piaj ą się wokół Klubu Zainteresował'!
"OLIMP IJ CZY K" im . Fabiana Bury, działającego w Polskim Związku Fi latelistów
od 1962 roku. Liczba członków klubu , w latach 60-70-tych, sięgala 300 osób . Natomiast li czba wystawców i eksponatów wystawowych w tym okresie jest zb l i ż ona ,
wynosi około 30. Cz łonkowie Klubu są równie ż najc zęśc iej aktywnym i członkami
lokalnych organi zacj i filatelistycznych.
W Pol sce w latach 1957-2009 filate li śc i zrzesze ni w Pol sk im Związku Filatelistów zo rga ni zowa li ponad 40 wystaw filatelistyc znych związanych ze sportem
i igrzys kami olimpijskimi. Do najbard ziej znaczących na l eży za lic zyć Europejską
Wystawę Znacków Sportm1~vch Wroclmv 1963 z okazji ME w Ko szy kówce , 50 lat
pod Olimpijską Flagą Warsza11 •a 1969 , 50 lecie Akademii Wvcho11'ania Fi::vc::nego
Wars::a11 •a 1979, Espana '82 Wars::awa , ME w Kąjakarstwie Bydgos::c:: 1983, Sport
i Twysty ka 0/s::ty n 1987, 70-/ecie PKOI Warszall'a 1989, Sport Zb li::a Narody Wars::awa 1992, Salon Filatelistyki Olimpijskiej 75 /ar PKOI Krakóll' 1994 , ZAKOPANE
2006 - miasto kandydat Zakopan e 1999 , SYDNEY 2000 Gdcu1sk, Dni 0/impijc::y ka
2001 !lall'a , Pocta Pafska " ' s /u::bie sportu Wrocla11 ' 2006.
Na każdą z wystaw przygotowywane są zwyk le katalogi , meda le, dyp lomy
i pamiątki pocztowe. Katalogi zaw ierają oryg ina lne a rtykuły, które niejed nokrotn ie
stanowią podstawę do opracowania eksponatu wystawowego. Ponadto dz i ała l ność
KRAJOWA WYSTAWA ł"II.ATE I. I STYCZNA
,.INAUGURACJA DNI OI.I MPIJC7.YKA"
MifdrJ-óÓowa Wyslawa flatdkfytt•
llilkłlff • hJIICIIi 200.
•·'"""""'""
1Uł4JOW4
.
' WJST4W4~fiiAULIŚTrCZN4
.·
!lawa ll -27,04 ,200 1
20 1.1\T KOlA rii .ATF.I.ISTI'Ci'J\'l:.(;O
Nlł
lO
KATALOG
Katulogi (Hybmne) lt:rs/aH· .filatelist\·c:::m·ch :::0/gani:::oH ·anrch H' Polsc·e pr:::e::: c:::lonkóll' Klubu ZaintereSOll 'C/IJ
.. Olimpijc:::\ ·k .. PZF
l t'
latach 2000-20()9.
Filatelistyka olimpijska
271
filatelistów w kraju jest dokumentowana poprzez propaga ndowe lub okol icznościowe walory pocztowe, jak znac zki , kasowniki oko li cznościowe, całostki (karta
pocztowa z wydrukowanym znaki em
opłaty), tzw. kartki b ez nominałowe
(karta poc ztowa be z z naku opłaty).
Z inicjatywy filatelistów poc zta organ izuj e okolicznościowe przewozy
przesyłek, np. pocztą szy bowcow ą lub
balonową, a tak ż e wspólnie z poc ztami paó stw organizatorów ig rzysk
o limpij s kich s pecj a ln e pr zewo zy
lotnicze.
Takim pr zyk ładem aktu a lnej akt yw no śc i i współpracy filatelistów
z PKOI z organizacjami sportowymi
mo że być organizacja tylko w 2009 2009.05.15 Kasml"l1ik okolic:no.~cioHT i kartka be::nomiroku trzec h wystaw filatelistyki olim- nal01m o/l l'arcia ln's/a iiT "Mistr::o11·ie Filatelistrki Olimpijskiej .. (The Prestige Olrmpic Philateh ·}:: oka::ji 90-lecia
pijskiej i sportowej . W ys tawę 90- PKOI WARSZAWA l.
lecia PKOI " Mistr::.oll'ie .fl/atelis tvki
olimpijsk iej " z udział e m wystawców z l O krajów współorganizowano
z Klubem Kolekcjonerów Olimpijskich PKOI , 15-31 maja , Warszawa;
Wystawę Filatelistyc z ną "
Pologne" w
Nałęczowie ,
66. Tour de
3-1 O sierp-
nia , zo rgani zowano wspólnie z LANG
Team , a międ zy narodową wy s taw ę
filatelistyczną
" BASKETFIL Po::.nm1
Międzynarodowa
Wy.UW. Filatel istyczna
BASKETFIL · Poznań 2009
2009 ", 6-1 O września , zo rgani zowa no
wspólnie ze Wielkopolskim Związ ­
kiem Koszy kówki z okazji Mistrzos tw
Europy EUROBASKET 2009 5
Znac:ek, kasom1ik okolic::no.1'cioHY i kartka be::notninal01m
Dla ka ż dego " filatelisty-olimpij- :: oka::ji Mistr::ostH· Europr 11· Kos::rkó11·ce Mę:::c:1·::n i ot\ \'arczyka " uwieóczeniem jego pasji ko- cia HYSialiT .. BASKETFIL Pu::nwi 2009 ··. 2009.()9.07.
lekcjonerstwa jest ud z iał w wysta- POZNAŃ 2.
wach najwyższej rangi , takich jak np .
OLYMPHJLEX pod patronatem FIPO , przygo towywa nyc h przez komitety OI·ganizacyjne w ramach programu kulturalnego igrzysk. Pierwsza wystawa 0/ymphi/ex
5
Katalog Międzynarodowej Wystawy Filatelistycznej " BASKETFIL Poznań 2009", Poznal1
2009. Wyd. Okręg Wielkopolski PZF i Stowarzyszenie Wielkopolski Związek Koszykówki,
s. 68.
272
RomanBabut
odbyła s i ę
w Lo zannie w 1985 roku .
Następne wystawy, ju ż o limpij skie,
orga ni zowane są regularnie od Igrzysk
w Se ulu ( 1988 r.). Warunkiem ud zia lu
jest uzyskanie przez ekspo nat nomina cj i krajowej lub międzynarodowej.
Polscy fil ate li ści wystartowa li po ra z
pi erwszy w Barcelonie w 1992 roku,
a osiąg ni ęte wynik i medalowe przedJil ggj
staw ion o w tabeli.
Warto wspomnieć o ska li św i ato­
!\as01miki okolic::no.\'cioll"e orce persona/i::mmny ::nac::ek wych wystaw filatelistyki olimpij sk iej .
, /utora pr::rgoto1mne pr::e:: Poc::lę Chin :: oka::ji Śll"ia­ Ekspo naty są prezentowane w ramach
lrmej Wn"/aliT Filatelisl\·ki Oli111pijskiej .. OLYt\IPEX.
przeszk lon yc h o wym iarac h l 00 x l 00
the 01t"111pic Expo BE/J!NC 2008"". Pekin. 8-/8.08.2008
cm.
Tylko podc zas OLYMPH IL EX
m ku.
1996 w Los Angeles wystawiono 1600
ekranów, i gdyby eks ponaty filatelistyczne (ok . 250-300) u staw i ć wzdł u ż bieżni
stad ionu olimpij sk iego, op l o tły b y ją czterokrotni e. Taki też dystans mu szą "przebiec" ki lkakrotnie sędz i ow i e oceniający eks ponaty. Każdy eksponat, w za l eż n ośc i
od rangi, wystawiany j es t w 5 lub 8 ekranach.
W roku olimpij skim 2008 pol scy filateliści uczestniczy li w dwóch wys tawac h
międzynarodowych: SLOVO L/MPF!L Brat islava 2008, będącej kwa lifik acją na
św iato wą wystawę o limpij ską w Pek ini e oraz w Św i atowej Wystawie OLYMP EX the
0/ympic Expo Beijing 2008 . Z Pekinu wróciliśmy z 2 zło ty mi meda lami , 4 du ży mi
po złaca y mi , l po złaca n y m oraz l meda lem srebrnym. Autor zostal zap roszony przez
FLPO ora z Komitet Organizacyjny Igrzysk BEIJI NG 2008 do ud zia łu w pracac h
międzynarodowego jury, oraz przygo towa ni a gł ów n ego a rtykułu problemowego do
katalogu wystawy nt. igrzys k w obozach pol skich j e1'1 ców woje nn yc h Woldenberg
i Gross Born (a rtykuł w jęz. ang ielsk im i chi1'1skim) 6 Niestety, dzie11 przed otwarciem
wystawy ce nzura chi1'1ska u s un ęła a rtyk uł z katalogu (wydrukowano oce n z urow a n ą
we rsj ę katalogu li czącego 190 stron). Autor preze ntował tak że eks ponat ., PO CZTA
POLSKA '' ' Slu-::bie Sportu " w Kl asie Honorowej.
W ok res ie od 1985 roku , tj. od pi erwszej wystawy OLYMPHILEX zo rgani zowanej przez FIPO MKOI w Loza nnie, do 200 9 rok u. pol scy filateliści-ol impijscy
ucrot•1i<: 7 yli "':?4 świ?t0wyrh i ,"i c_:rlzynarodowych wys tawach z dobywając ponad
l 00 meda li , w tym również n ajwyższej ran gi ora z ot rzy mując wiele nagród honorowych.
6
Babut R., To survive 1vitft t/te !tonotu: .. Sport and 0~1'11tpic spirit in Prison er of War camps
Iw: 1 katalog Wystawy: World Philatelic Olympic Exhibition " OL YM PEX, t!te 0/ympic Expo
Beijing 2008". Wydawca: International Olympic Committee, Beijin g Organizing Committee Olympic Games 2008, C hinese Ol~· mpic Committee, C hin a Post G •·oup. 8-18.08.2008,
s. 90-108.
Filatelistyka olimpijska
273
Tabela l
Udział
polskich filatelistów oraz zdobyte m edal e na światowych wystawach
filatelistyki olimpijskiej OLYMPHILEX pod patronatem FIPO w łatach 1992-2008
(wystawy organizowane wyłącznie w ramach igrzys k olimpijskich).
Medal
Miejsce, data
Wystawa
LG
G
LV
V
LS
OLIM PEXP0'92
Albertvill e, 8-23.02.1992
OLYMP HILEX'92
Barcelona, 29.07.-6.08. 1992
OLYMP HILEX ' 96
Atlanta, 19.07.-3.08.1996
l
OLYM PHILEX ' 2000
Sydney, 15-28.08.2000
l
2
OLYM PHILEX ' 2004
Ate ny, 12-22.08.2004
3
3
3
OLYMPEX,
THE OLYMP lC
EXPO BEIJING'2008
Pekin , 8-18.08.2008
4
l
t
s
SB
B
3
3
l
l
l
3
4
l
l
l
l
2
l
2
3
l
l
l
INV
Oznacze nia sk rótów: LG - duży z łot y (95- 100 punktów), G - złoty (90-94), LV - duż y pozłacan y (85-89),
\' - pozłacan~· (80-84), LS - duży sreb rn y (75-79), S - srebrn y (70-74), SB - posrebrzany (65-69) ,
B - brązowy (60-64), lNY - ekspo nat za proszo ny(= LG).
a przykładzie ty lko olimpij sk ich wystaw OLYMPHJLEX w id ać wy ra ź ni e przesuwanie s i ę naszych eks ponatów do lewej strony tabe li (tab. l ), co oznacza podw yż­
szanie poziomu i znacze nia międ zy n arodowego polskiej fi late li styk i olimpijskiej.
Filatelistyka olimpijska i sportowa a
Spog l ądając
działalność
PKOI
z perspektywy Polskiego Komitetu Olimpij skiego, filate li styka jest
tylko jednym z elementów promocji polskiego ruchu olimpij skiego i jego os i ągni ęć.
Natom iast spog lądając z pe rspektywy filatelistów trzeba stwierdz i ć, i ż bez wspa rci a
i współp racy z PKOI , trudno byłoby dzisiaj pi sać o tak z n aczącyc h rezultatach, jakimi
mogą poszczycić s i ę polscy fi l a teli śc i -o limpij scy, i to od sa mego poc zątku zorga ni zo wan ia s i ę w ramach Polskiego Zw i ązku Filatelistów. Ważną, a być może naj waż niej szą
in stytucj ą dla filatelistyki , równie ż olimpij skiej, jest POCZTA POLSKA. Poczta jest
nie tylko em itentem znaków pocztowyc h, ale równi eż in s ty tu cją finansującą przez
ki l kadz i esiąt lat działalność PKOI, obec nie b ędąca sponsorem polsk iego sportu. W tym
instytucjonalnym trójkącie filateliści-olimpijscy przez wiele lat spełniali rol ę in spirującą
szereg inicjatyw PKOI i planów emisyjnych Poczty Polskiej. Jednakże jest faktem , że
na przestrzen i ostatnich lat Poczta Polska, przestaw i aj ąc s i ę na bardziej menad że rs kie
za rządzanie i komercyjne formy dz iałania , zdała s i ę na włas n e do św iadczenia i pomysły
emisyjne. Niestety trzeba ob iektywn ie stw i e rd z i ć, odn osząc s i ę do treśc i oraz j a ko śc i
znaczków Poczty Polskiej o tematyce olimpij skiej , i ż n astąp ił wy raź ny spadek.
Efektywna współp raca PKOI z filatelistami datuje się od połowy lat sześćdz iesiątyc h
ubiegłego stul ec ia, w szczegó ln ości po zjeździe założyc i e l sk im Klubu Zainteresowań
PZF o nazwie "OLIMPIJCZYK", który odbył s i ę w siedzibie PKOl 12 marca 1962 r.
2
274
RomanBabut
W Statucie Klubu obowi ązującym do dzisiaj
zap isano, ż e jednym z podstawowych zada!l
jest promocja polskiego ruchu ol impijskiego
w środowisku filate listów i współpraca z PKOI.
Klub od samego początku uzyskał dla swojej
d z i ała ln ości życ z liwo ś ć wład z Polskiego Komitetu Ol impijskiego. Lata współp racy zaowocowały wieloma inicjatywami , z powodzeniem
rea li zowa nymi . PKOI docenia rolę filatelistyki
i fi latelistów w dziele promocji polskiego ruchu olimpij skiego. Wyrazem tego jest c h oćby
fakt uhonorowania wielu filatelistów meda lami
L
d
i odznakami honorowymi PKOI.
Wa ż ną płas z c zyz ną współdz i a ła ni a PZF
i PKOI na rzecz promocji i rozwoju polsk iego
r ·
ruchu olimpij sk iego była przez wiele lat Komi sja Kultury i Edukacji Olimpijskiej PKOI ,
-,. ... ··..-..:
w pracach której brali udz i ał śp. Fabian Bura,
oraz Autor. Sp rawy filate li styki olimpij sk iej
b yły wielokrotn ie przedstawiane sze roki emu
Kas01\ '11ik okoli c::no .~c ioiiT stoso11·anr 11 ' U. P T
gronu
olimpijczyków, profesjonalistów sporWARSZAWA 40:: oka::ji l-go Ogólno-polskiego
Zjecdu Filatelistó11 · Olimpijc::rkó11 · \\ ' 1Vars::a11·ie towych, ludziom kultury i d z iałaczom olimpij11 · sied::ihie PKOI. Znac::ki oli111pijskie RZ YA! l 960 skim, zysk ując zrozumienie i poparcie. Obecni e
ara:: podpi.\T uc::estn ikó 11 · ::ja::du na fonnular::u ws półpraca ta jest kontynuowana w ramach
PKOI, 18 III 19621:
Klubu Kolekcjo nera PKOI , zaini cjowa nego
i kierowanego obecnie przez Andrzeja Szalewicza, prezesa PKOI w latac h 199 1-1 997,
kolekcjonera pinów i odznak olimpij sk ich. Filateliści z Klubu "O limpij czyk" s łu żą
swoim doświadczeni e m i wiedzą na rzecz rozwoj u "instytucjonalnego" kolekcjonerstwa
olimpijskiego w Polsce poprzez zapraszanie kolekcjonerów znaczków (pi nów), odznak
lub medali erstwa do wspólnyc h wystaw. Wzorem św iatowyc h wystaw filatelistyki olimpijskiej
OLYMPHIL EX, orga ni zowa nyc h przez FIPO
MKOI. Wystawy OLYMPHJLEX, po czątk owo
wyłącznie filate li stycz ne, pr z e k sz t ałc ił y s i ę
w wielodyscyplinowe imprezy kolekcjonerstwa
olimpijskiego, o bej muj ące filatelistykę , numi z m a ty k ę i memorabilia (pamiątki).
W 1985 r. utworzono Międzynarodową Federacj ę Filatelistyki Olimpijskiej FJPO (Federation
Juan ..J. Sa111aranch podc::as ::11 ·ied::ania li T S IOliT .. Mistr::oll ·ie Filatelistyki Olimpijskiej ". 30 V 20091: , 11 · Cen- Internaliona/e de Philatelie 0/vmpique), a natmln Olimpijskim 11· Wars::cnl'ie. Opr01md::ają R. Balnil stęp ni e w 1992 roku , Komisję Kolekcjonerów
om:: .\l Tecardi pr::ed5tcnl'iciel FIPO (:: t1 ·lu).
MKOI łączącą głów n e nurty ko lekcjonerstwa
(
t
Filatelistyka olimpijska
275
o limpij sk iego - filate li stykę , numi zmatykę oraz memorab ili a. Klub Za interesowm'l PZF
"OUMP IJ CZY K" za poparciem Za rządu Głównego PZF o raz PKOI zos tał członkiem
FIPO w 1993 roku i włączył s i ę aktywnie do d z i ała ln ości w łonie tej organi zacj i.
Międzynarodowa
Wystawa Filatelistyczna PKOI 1919-2009
"Mistrzowie .filatelistyki olimp~jskiej"
Polski Komitet Ol impij ski rozpoczął ur oczystości jubileuszowe 90- lec ia od rów noczesnego otwarcia cyk lu wystaw Kolekcjonerów Olimpijskich pod patron ate m
Juana A. Sa marancha , który osob i śc i e u czes tni czy ł w zako1'lcze niu wystawy filatelistycznej oraz w 14. Św i atowyc h Targach Ko le kcjone rów Olimpijskich.
W majowe dni 2009 roku w sa lac h wystawowyc h Ce ntrum Olimpijskiego i Muze um Sport u i Turys tyki m ożn a było pod z i w i ać:
-wystawę medali o limpij sk ich i sportowych i mo net Mennicy Polskiej ,
- ko l e kcj ę odz nak - " pinów" Coca-Co li ,
-kolekcj ę odznak Narodowych Komitetów Olimpijskich ,
-kolekcję oficjalnych odznak i meda li PKOI ,
-kolekcję odz nak o limpij sk ich d yscy plin sportowyc h - Pekin 2008 ,
- wys tawę pt. " O sporc ie, tyś j est radoś c ią! " - s port na da w nej pocztówce ze
zbiorów Mu zeum Sportu i Turys tyk i
-wys tawę filatelistyc z ną pt. " The Prestige 0/ympic Philately" - "Mistrzowie
filatelistyki olimpijskiej ".
w wystawie zaproszono wystawców i eksponaty filatelistyczne z całego
św i a ta , któ re u zys kały najwyższe wyróżni e ni a (meda le) na św iatowyc h i mi ę d zyna­
rodowych wystawach. Udało się zgrom a d z ić 19 czoło wyc h eksponatów z l O krajów
europejskich. Ze wzg l ędu na wysoki koszt z abrakło ekspon atów z C hin i USA.
Ekspo naty zgrupowano w trzec h klasach tematycz nych:
• Igrzys ka olimpijskie
-Mi ę d zy n a ro dowy Ko mitet Olimpij sk i, Mu ze um Olimpijskie w Loza nni e,,. Per/y
fi latelistyki olimpijskiej - H~ybór walorów l 894-/ 936 ''
- Manfred Bergman, Szwajcaria, ., Historia po/itFc::na Pafski i polski m ch olimpijski
1795-1944 "
- Roman Babut, Pol ska, " Pa fska na " Olimpjadę ,.
- Mauri z io Teca rdi , Włochy," 1900 Par.~·:: - / 904 Sain t Louis. !g r::yska olimpijskie
be:: ::naczków Pocztowvch "
- Michalis Ts ironi s, Grecja , "Wydanie olimpijskie 1906" - wybrane fra g menty
z a lbumu wyd . w 2006 roku
- Peter Os usky, Słowacja, "Dla ch wa/y spo rtu - d:: iedzictv11o barona Coubertina
/925-1932"
-Fritz Karpinsky, Niemcy, " Poczta III Rzeszv podc::as Igrzysk Olimpijskich 1936 "
- Rom an Ba but , Pol ska , " Pr::e tr wać :: honorem .. . Sport i du ch olimpijski 1944
w obozach dla polskich jd1có w H'ojennych "
- Yuri Be lyuga, Estoni a, " Z historii olimpijskich tumiejów p ilki no::nej 1900-1996 "
Do
udziału
276
•
RomanBabut
Historia sportu
- Jaroslav Petrasek, Czech y, ,. Be:: ::vsku, be:: ch t m i l'"
- Rom an Ba but, Polska, .. POCZTA POLSKA \\' s lu:':bie sportu"
-Zbigni ew Gałusin s ki , Polska, ,.Sporty lotnic::e tt ' Polsce 1926-/939"
- Sandor Kurdics, W ęg ry, ,. His toria tt ·ęgiersk iego tt:1 •dania ::nac::kótt' o tematrce
•
sporto wej w /925 mku"
Dyscypliny sportowe
Hal vo r Kleppen , Norwegia , ,. Świat narciars !H'a"
Pierangelo Brivio, Włochy, .. Historia pi/ki no:':nej"
Stephen Meco, Włochy , ,. /TALIA '90"
Pasq ual e Polo, Włochy, .. Gra miasta Rugby"
Rysza rd Prange, Pol ska , .. Kos::v kó ll'ka. Kocham t ę Grę"
Mi eczysław Roż e k , Polska , .. Ku s::c::rtom gó r "
S zc zególną uwa gę z wracały dwa eksponaty, które n a dały n aj wyższą ran gę wystawie - eksponat Muzeum Olimpijskiego w Loza nni e oraz dra Manfreda Bergm ana
ze Szwajcarii.
Eksponat Muzeum Olimpijskiego jest przy kładem studium pocztowo-fi late listycznego hi storii igrzysk olimpijskich - ka żdej em isji znaczków pocztowyc h oraz wsze lki ch
dokumentów pocztowych związan ych z igrzyskami olimpij skimi . Ukaza ne są intencje
emitenta , ana li zowa na jest tre ść tek stowa walorów oraz symbolika prezentowan a
w grafice, a tak że proces przygotowani a znaczków pocztowych, u życ i e pocztowe oraz
wszelkie odmiany i usterki . Na wi elu kartach albumowyc h m oż n a z nale źć dodatkowe
informacje o wydarzeniach spoza sfe ry olimpij skiej, ale w pływaj ącyc h na hi s to ri ę ru chu olimpij skiego, np. wojny, rozwój ruchu robotniczego, bojkoty polityczne igrzys k.
Daty u życ i a kasowników olimpijskich są anali zowane i wiązane z wyda rzeniami na
stadionach olimpijskich oraz poza nimi. Zgromadzone w eksponac ie wa lory pocztowe
oraz współpocztowe wraz z opisami s tanowią dla filateli stów ź ródło ważn yc h informacji. Ten eksponat w sposób szczególny potwierdza funkcj ę dokumenta ln ą filateli styk i
olimp ij skiej. Muzeum Olimpij skie dokonało wyboru z olbrzy mi ej ko lekcj i walorów
z okresu 1894-1936, a wiele z nich zostało pokazanych wyłącznie w Polsce i po raz
pierwszy poza siedzibą Muzeum w Loza nnie.
Na podkreślenie z asługuje równ i eż ni ezwykła jako ść preze ntowa nyc h walorów
filatelistycznych. Dotyczy to stanu preze ntowan yc h znaczków, kompl e tności i czy telno śc i kasowników, stanu przesy łek pocztowych , itp.
Eksponat M. Bergmana został specjalnie przygotowany na nas zą proś bę na okoliczność jubileuszowej wystawy PKOI. To przy tym eksponacie częs to zatrzymywa li
s i ę nauczyc iele przybyli z młod z i eżą do MS l T, a w Noc Mu::eÓH', l 6 V 2009 1: , li czni
zw ied zający stali z za dumą.
Z tego eksponatu wyb rałem tylko dwie karty - tytułową i tę odnoszącą się do odwołanego sta1tu polskiej reprezentacji olimpijskiej w 1920 r. Ka11a tytułowa z planem
eksponatu ukazuje zakres i sposób ujęcia tematu. Do eksponatu włączono równi eż inne
dokumenty i memorabilia, które w konkursowych eksponatach ni e są dopuszcza lne.
-
Filatelistyka olimpijska
277
Przy dacie 14 sierpnia 1920 roku , mo że m y pisać o otwarciu Igrzysk VII Olimpiady w Antwerp ii oraz o tym, że na stadioni e powi ewała " b i ało-cze r wo n a ", ale pod
nieobecność polskiej ek ip y olimpij sk iej , która na krótko przed igrzyska mi z ostała
sk ierowana na front do obron y przed ag resj ą bolszew i cką. 14 sierpnia to rów ni eż
początek Bitwy Warszawskiej i "c udu nad Wisłą". Na ko lej nych kartach spotyka my
stemple ol impij sk ie z datami 15 , 16 i 18 sierpni a 1920 roku - ko lejne dni wojny,
ale te ż ko lejne dni programu o limpij sk iego. Tak pisana historia fi late li styczna jest
wa ż na nie tylko dla nas , Pol aków. Z przyjacielem z Es tonii , byłym obywate lem
bylego ZSSR, odbył e m go r ącą dyskusję o tym eks ponac ie w kontekśc i e 1920 roku
oraz 17 wrześn i a 1939 roku. Na kartach po św i ęco nych okresow i II Wojny Św i ato ­
wej dr Bergma n prezentuje kilka wa lorów pośw i ęco nych obozom konce ntracyjnym
(i lu stracje stanow ił y także dramatyczne fotografie więźniów). Jak i to zw i ązek ze
spo rtem ? - W przy padku Polski , o lbrzymi. Wystarczy prz ec zy tać ks i ąż ki Bogdana
Tuszyt1skiego poświęcone stratom sportu polskiego w okres ie ok upacj i ni emi eck iej
i sow ieckiej. Blisko dwa ty s i ące pol skich olimpijczyków, spo rtowców i d z i a łaczy
OQY
G.A. MES OF THE VIII OLVMPłAD . PARTS 1924
TR.A.OITIONAL PHilA WY
GAMES Of THE V Ol YM PIADE - STOCKHOLN1 1912
1.16 TH!: IRY OUTS
I.!i.łY,
THfMAIICS; !HE ,..._Aiii~JI<ON f!H OIJISON Tt. ESI:COND Qa,YQf
HO~
OPEN•NGQf TH€
STIIOIUM- 2.61t\2. lHf O FfiOALQ:>(•; •NG Of !HE STADIUM AlSO 1001: Pl,J.Cf 0"
lJ.J..!.!.1, A POSTCAIID WJTH !HE PUBUOTYCANCfllAII()N Or THAI DAY.
!HIS OAY
PHFORATION
.
NO
•
EliRDR ;
! HE
SHHTS (!>) WITH THE OISPLACEO
PERFORAilO N
OISCOVEIIfD IN EPINAL.
PfRFORAII NG
DISPLACEO BY
'IIOOUCING
COMB
WUE
IHE
WAS
ONf COlUMN,
STRIP$
OF
IMPERFORATE STAMPS ONE THRH
SIOfS (NO) ANO HRFORATE ON
ONE SIOf (D). TME RIGHT , Sllll
EXISnloiG PfRfORATlON WA.S CUT
(C). 10 PROOUCE A COMPLEIE
~
A POSlCARO SHOWING THE OEPA!l!URE 0F THE MAI"AIHON lin' OUTS RACE. 12
IIUNtłĘIIS WEIIE SĘLECTEO !~E fliE PHOIO ON !HE NOO PAGE).
~ IHEPOS1C A.IIDWAS MAitf00N 1 0.71 f12 ANO RECEIVEO IHĘ SPfCIAl
CANC ElV'o nON STADIOH·lU .
IMPEiłfOR ATE SIAM,. THEREFORE
THE RIGHI MARGIN IS AtWAYS
NA.RIIOW
TE N
Of
tH(
"IMPERFOiłATE "
łEE N
POSSIBtf
25
$TAMPS HAV Ę
FOUND UNTit TOOAV
Kopie kart: eksponatu .. The Prestige Ohmpic Colleu ion "pr:edl'lmriające : kaso11niki olimpijskie (pora: pienrs: r
u::rtr mechanic::nr kaso 11·nik 11·imiko11:r. 11 gó1:1' kauy) lgr:ysk V 0/impiadr 11 · S:tokholmie, 1912 1: omz prób ę odtll·or:enia układu pełnego arkus:a dmkars kiego: anali:ą blędó11· drukarskich :nac:ka 50 cenly mÓII' emitowanego
pr:e: Poc:tę Fmncuską na lgr:rska VIII Olimpiach· 11' Parr::u. l 924 1: Reprodukcje u:yskane d:ięki upr: ejmo.i-ci
Mu:ewn Olimp ijskiego 11· Lo:annie.
278
RomanBabut
PQUTICS ANO THE POLISH Ol \1PIC MOVEMENT
W!. 'ł\l4o.~.ud
0
~~ Ait-/ ~~bu
f.O ANO THE Ol YMPIC MOVEMENT
HE GAM ES OF THE VIJ OLYMPIAO - ANTWERP 1920
o9
Tt-iE BATT-E OF WARSAWANO.
T HE P OLl SH 5 TH A RMY UNOER G ENERAL
THIS SHORT STUOY 15 A N ESSAY TO TELL THE STORY OF THE POUSH Ol YM PIC
COMMITTEE IN REL.ATION TO THE POUTICĄL EVENTS THAT INFLUENCED THE
FOUNDATION ANO HISTORY OF TH IS COMMITTEE.
THE OLYMPIC GAMES
WŁA DYSŁAW SIKO RSKI
COUNTERATTACKED ON A UGUST 1 4 FROM THE AREA OF THE MODLI N
.EQ.B!!!ill, CROSSING THE ~ RtVER. IT FACEO TH E COMB"'iNEO
FO RCES OF THE NUMERIC ALL V A NO MATERIA L L Y SUPERIO R
IT OOES NOT PRETE ND TO B E T HE HISTORY OF ITS MANY PARTICIPATIONS AT THE
OL YMPIC GAM ES; NEITHER OOES IT PRETENO TO BE COMPLETE.
1.
~~::~!~~~F~~g::~::~~:.~;;~TICIPATION OF niE
,,~.
;• 1
~f 1::;
2.
6~;~~~~:.::~~ N OF POUSH
~ ~ ~..::
PART A. FROM PARTITlON 1!7951 UNTIL INDEPENOEN CE RE GAlNEC (1918)
ATHLETES AT THE 1112 STOC KHOLM
PART B. THE FIGHT FOR INDEPENOENCE ANO TNE GAMES OF THE VII OL YMPIADf ;
~s
AT ANTWERP
3RO ANO 15TH A RMI ES. IN ONE DAV THE
ADYANCE TOWARO
W AR SAW ANO M ODLIN HAO BEEN HALlED AND SOON TtJ RN EO INTO
RETREAT.
WHILE IN ANTWER P THE Ol YMPIC GAMES' OPENING CEREMEONY TOOI<
~~~~~~~.AOGN L Y THOUGHT GIVEN TO POLANO WAS
THE
HOISTłNG OF THE
~~~ ~~20 A POS TC ARD W ITH THE PROP A G ANDA C AN CELLATION FO R TH E
3. THE CQNFLICTS Of INOEPENOEN CE 'NITH GERMAN Y, AUSTRIA ETC. AN D?"
TH E PEACE CONFERENCES IN PARIS
4. THE FOUNDATION OF THE POLISH DL YMPIC COMMITTEE
! . TH E POU SH l SOVIET WAR ANO THE GAMES AT ANTWER P 1120.
8. THE FIRST POLISH PARTIC IPATION AT CHAMONIX ANO THE 1924 PARIS
GAM ES.
PART C POL/TlCS ANO POLANO FROM 1936 UNTil1964
7.
8.
9.
POL.ANO IN BERU N, 1136
OTHE R IOEO LOGIES AN O THEIR SPORT MANIFESTATION S ARE NOT
INTEGRATED IN TH E POUSH OLYMPIC MOVEMENT.
~~~~~'iJ;.ARE S FOR THE 1940 HELSINKI OL YMPIC GAM ES (NOT
10. TH E POLI SH OLYMPIANS VłCTJ M S OF GERMAN OCCU PATION
11. POLISH POW• KEEP THE OLYMPI C SPIRIT ALIVE IN 2 POWCAMPS - 1944,
Kop ia kartr trtuloll 'ej eksponatu pt.: ., Historia Polityc::na Pafski a polski Ruch Olimpijski 1795-1944" karty
lt:\'dar:enia na stadionie olimpijskim lgr:ysk VII 0/impiadr \\ . An!ll'e!pii om: nafinncie li'O)nv
polsko-bols: ell'ickiej \\' dn iu 14 sierpnia 1920 roku. Reprodukcje cbęki upr:ejm o.~c i dr tli!. Be1gmana.
pre:entującej
sportowych, p o l egło w wa lce lub zos tało za mordowa nyc h besti alsko w Palmi rac h,
w lasac h katy1'l skich i wielu mi ej scac h m ęcze ll s t wa.
Odd zieln y waż n y rozd z i ał za pi sa li polscy je1'1cy woj enni w polsk iej i św i a towej
fi lateli styce olim pij ski ej . Tym wydarze ni om i wydaw nictwo m obozowy m p oś w i ęc i ł
wys tawca ostatni e karty swego eks ponatu . Aktualni e dr Ma nfred Bergman prac uJ e
nad d a l s zą fi l a te li s tycz n ą hi s to r i ą Polsk i i polski ego ruchu olimpij skiego .
Mam n a d z i ej ę, że ud ało s i ę mi p rzy b l i żyć p ro b l e m a tykę fi lateli styk i olimp ij sk iej .
Jes t to dziedzin a złożo n a i w i e l o w ątk o w ą, a up raw iana na wyso kim poziomi e wy maga profesjonali zmu, wi edzy i po św i ęce ni a .
DR R O MAN B ABUT JE ST I N Ż YN I E R H I , S I' E C J A LI ST Ą W ZA K RES IE BETO NÓW SPECJ ALNYC H
l EF EKTYW NEGO WY KO RZYSTAN IA ENERG II W BUDOWN ICT WIE. K OLEKCJO N E ił O Li iVII' USKI l WYSTAWCA O D 1963 R. , PR EZES KL UBU ZA I NTER ESOWAŃ " OLJ M PIJCZY K " PZF OD 1992 R.,
W I CE PR ZE WO D N I C Z ĄC Y K LUBU K oL EKCJ O NERów PKO L.
RC) K XLVII e 2009
4
.
... ~
:--- .
yno y
kwartalnik
teoretyczno-metodyczny