Sprawozdanie specjalne

Transkrypt

ISSN 1831-0923
POMOC UNII EUROPEJSKIEJ
DLA TURECKIEJ WSPÓLNOTY
CYPRYJSKIEJ
PL
2012
Sprawozdanie specjalne nr 6
EUROPEJSKI
TRYBUNAŁ
OBRACHUNKOWY
2012
POMOC UNII EUROPEJSKIEJ DLA
TURECKIEJ WSPÓLNOTY CYPRYJSKIEJ
(przedstawione na mocy art. 287 ust. 4 akapit drugi, TFUE)
EUROPEJSKI TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY
12, rue Alcide De Gasperi
1615 Luxembourg
LUKSEMBURG
Tel. +352 4398-1
Faks +352 4398-46410
E-mail: [email protected]
Internet: http://eca.europa.eu
2012
Wiele informacji o Unii Europejskiej znajduje się w portalu Europa (http://europa.eu).
Dane katalogowe znajdują się na końcu niniejszej publikacji.
Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej, 2012
ISBN 978-92-9237-636-9
doi:10.2865/22962
© Unia Europejska, 2012
Powielanie materiałów dozwolone pod warunkiem podania źródła.
Printed in Luxembourg
3
SPIS TREŚCI
Punkt
I–V
STRESZCZENIE
1–10
WSTĘP
1–7
WPROWADZENIE
8–10
POMOC FINANSOWA UE
11–12
ZAKRES KONTROLI I PODEJŚCIE KONTROLNE
13–57
UWAGI
13–33
KOMISJA NAPOTKAŁA ZNACZNE OGRANICZENIA PRZY USTANAWIANIU I REALIZACJI PROGRAMU
14–21
I NTERWENCJE ODZWIERCIEDLAŁY CELE PROGRAMU POMIMO SZEROKIEJ GAMY OBJĘTYCH NIM SEKTORÓW,
OPÓŹNIONEGO PRZYJĘCIA ROZPORZĄDZENIA ORAZ BRAKU WIELOLETNIEJ PERSPEKTYWY
22–27
KUTECZNOŚĆ BIURA TERENOWEGO KOMISJI DS. PROGRAMU ZOSTAŁA OSŁABIONA Z POWODU KILKU
S
CZYNNIKÓW
28–33
PROCEDURY REALIZACJI PROGRAMU NIE ZAWSZE SĄ SKUTECZNE
34–57
TRWAŁOŚĆ PROJEKTÓW ZAGROŻONA POMIMO UZYSKANIA PEWNYCH REZULTATÓW
35–42
CEL 1: ROZWÓJ I RESTRUKTURYZACJA INFRASTRUKTURY
43–47
CEL 2: POBUDZANIE ROZWOJU SPOŁECZNEGO I GOSPODARCZEGO
48–51
EL 3: PROMOWANIE POJEDNANIA, DZIAŁAŃ SŁUŻĄCYCH BUDOWANIU ZAUFANIA ORAZ WSPIERANIA
C
SPOŁECZEŃSTWA OBYWATELSKIEGO
52–55
CEL 4: PRZYBLIŻANIE TURECKIEJ WSPÓLNOTY CYPRYJSKIEJ DO UNII
56–57
CEL 5: PRZYGOTOWYWANIE DO WPROWADZANIA W ŻYCIE DOROBKU WSPÓLNOTOWEGO
Sprawozdanie specjalne nr 6/2012 – Pomoc Unii Europejskiej dla tureckiej wspólnoty cypryjskiej
4
58–66
WNIOSKI I ZALECENIA
58–62
WNIOSKI
63–66
ZALECENIA
ZAŁĄCZNIK I – Z
ESTAWIENIE WSZYSTKICH INDYWIDUALNYCH PROJEKTÓW/
PROGRAMÓW SEKTOROWYCH NA DZIEŃ 30 WRZEŚNIA 2011 R.
ZAŁĄCZNIK II – PRZEGLĄD SKONTROLOWANYCH UMÓW
ODPOWIEDZI KOMISJI
5
STRESZCZENIE
I.
Trybunał Obrachunkowy ocenił, czy Komisja skutecznie zarządza instrumentem wsparcia finansowego dla
tureckiej wspólnoty cypryjskiej (zwanej dalej T WC)
w północnej części Cypru 1. W szczególności Trybunał
zbadał, czy Komisja opracowała program pomocy, który
odzwierciedla cele instrumentu oraz ustanowiła odpowiednie metody realizacji oraz czy w ramach indywidualnych projektów osiąga się zamierzone rezultaty.
II.
Kontrola objęła okres od przyjęcia rozporządzenia Rady
( WE) nr 389/2006 w lutym 2006 r. do trzeciego kwartału 2011 r. W ramach kontroli zbadano próbę 34 umów
o łącznej wartości wynoszącej około jednej trzeciej
(97,5 mln euro) wszystkich środków przydzielonych
z budżetu na ten instrument w latach 2006–2011.
III.
Pomimo trudnego k ontekstu polit ycznego oraz
napiętego harmonogramu Komisji udało się stworzyć
program, który odzwierciedlał cele rozporządzenia.
Komisja ustanowiła także w krótkim czasie biuro ds.
zarządzania programem oraz wprowadziła odpowiednie mechanizmy realizacji. Główne uchybienia wynikały
z faktu, że biuro terenowe ds. programu nie działało
w ramach bardziej zdecentralizowanych procedur, jak
ma to miejsce w przypadku delegatur UE oraz z tego,
że okres umów o pracę kluczowych pracowników był
ograniczony do trzech lat.
1
Sformułowanie „północna część Cypru” jest pojęciem geograficznym
stosowanym do określenia terenów Republiki Cypryjskiej, na których rząd
Republiki nie sprawuje faktycznej kontroli.
IV.
W ramach programu udzielono pomocy dużej liczbie różnych beneficjentów w całej T WC i uzyskano
już pewne rezultaty. Jednakże planowana budowa
zakładu odsalania wody morskiej, największy projekt
tego programu (27,5 mln euro), nie może zostać zrealizowana, co istotnie pogarsza wyniki programu. Ogólnie mówiąc, trwałość projektów często jest wątpliwa
z uwagi na ograniczone zdolności administracyjne
i finansowe władz TWC oraz opóźnione przyjmowanie
przez nie odnośnych „aktów prawnych”.
V.
Na podstawie tych obserwacji Trybunał sformułował
szereg zaleceń dla Komisji obejmujących różne możliwe scenariusze, oparte zarówno na rozwoju procesu
zjednoczenia, jak i na poziomie przyszłej pomocy UE:
ʱ ʱ Jeżeli w krótkoterminowej perspektywie nie zostanie zawarte porozumienie i podjęta zostanie
decyzja o dalszym znacznym finansowaniu T WC,
Komisja powinna podjąć szereg działań w celu
wzmocnienia zarządzania przez nią programem
pomocy (zob. pkt 64).
ʱ ʱ Jeżeli zostanie podjęta decyzja o niefinansowaniu
kolejnego programu pomocy na dużą skalę, należy opracować plan ograniczenia lub stopniowego
zakończenia działań zespołu zadaniowego Komisji
(zob. pkt 65).
ʱ ʱ Jeżeli w procesie ponownego zjednoczenia nastąpi wyraźny postęp, Komisja powinna wstępnie
przygotować program, który umożliwi całemu krajowi skorzystanie z finansowania UE w następstwie
zjednoczenia (zob. pkt 66).
6
WSTĘP
WPROWADZENIE
1.
Cypr uzyskał niepodległość w 1960 r. Traktat gwarancyjny podpisany
w tym samym roku przez Grecję, Turcję, Zjednoczone Królestwo oraz
przedstawicieli wspólnot greckich i tureckich Cypryjczyków miał gwarantować przestrzeganie podstawowych postanowień konstytucyjnych
oraz integralność terytorialną i suwerenność Cypru. Jednakże wkrótce
ujawniły się spory dotyczące zmiany konstytucji, które doprowadziły
do kryzysu politycznego w 1963 r. i zbrojnego konfliktu wewnętrznego
między wspólnotami. W wyniku rezolucji nr 186 uchwalonej przez Radę
Bezpieczeństwa ONZ w marcu 1964 r. powołano Siły Pokojowe ONZ na
Cyprze (UNFICYP). Siły te, liczące obecnie około 1000 żołnierzy, wciąż
tam stacjonują.
2.
Istniejący de facto podział Cypru datuje się od tureckiej interwencji zbrojnej w północnej części wyspy w lipcu 1974 r. Kolejne lata przyniosły walki wewnętrzne oraz krótkotrwały zamach stanu przeprowadzony przez
oddziały cypryjskiej Gwardii Narodowej pod przywództwem greckich
oficerów.
3.
Po tureckiej interwencji wojskowej Rada Bezpieczeństwa ONZ rozszerzyła
mandat UNFICYP, który obejmuje obecnie nadzór nad przestrzeganiem
zawieszenia broni oraz utrzymanie strefy buforowej wzdłuż „zielonej l inii”,
która oddziela północną część wyspy od południowej. W wyniku wydarzeń z 1974 r. znaczna większość greckich Cypryjczyków i tureckich Cypryjczyków żyje oddzielnie po swoich stronach strefy buforowej. Jednym
z najtrudniejszych problemów do rozwiązania w ramach ciągłych starań
o osiągnięcie porozumienia jest wynikający z sytuacji problem własności
(zob. pkt 32).
4.
Samozwańcza „Turecka Republika Północnego Cypru” została proklamowana w dniu 15 listopada 1983 r. Uznaje ją jedynie Turcja. Rezolucja nr
541 Rady Bezpieczeństwa ONZ (z dnia 18 listopada 1983 r.) stanowi, że
próba stworzenia „Tureckiej Republiki Północnego Cypru” jest nieprawomocna. ONZ uznaje suwerenność Republiki Cypryjskiej według warunków określonych w momencie ogłoszenia jej niepodległości w 1960 r.
5.
Na spotkaniu w Helsinkach w grudniu 1999 r. Rada Europejska postanowiła, iż polityczne porozumienie nie będzie stanowiło warunku koniecznego do przystąpienia Cypru do Unii Europejskiej (UE), chociaż podkreśliła,
że porozumienie takie ułatwiłoby proces przystąpienia. W grudniu 2002 r.
Rada Europejska podjęła w Kopenhadze decyzję, że Cypr zostanie przyjęty do grona państw członkowskich UE, chociaż podtrzymała ona swoją
opinię, iż lepiej byłoby, aby do Unii przystąpił już zjednoczony Cypr.
7
6.
7.
Jednakże w kwietniu 2004 r. tzw. plan Annana został odrzucony w drodze referendum: przeciw opowiedziało się 76% greckich Cypryjczyków,
natomiast 65% tureckich Cypryjczyków głosowało za przyjęciem planu.
Republika Cypryjska przystąpiła zatem do UE w dniu 1 maja 2004 r., jednak wyspa pozostała de facto podzielona. Chociaż cały Cypr formalnie
stanowi część UE, stosowanie prawa unijnego jest zawieszone w północnej części – części, w której Republika Cypryjska nie sprawuje faktycznej kontroli. Stanowi to szczególny polityczny, prawny i dyplomatyczny
kontekst.
Nowa runda rozmów pod egidą ONZ została zainicjowana we wrześniu
2008 r. i wciąż jest w toku. Sekretarz Generalny ONZ oraz przywódcy
wspólnot greckich i tureckich Cypryjczyków mają się spotkać po raz piąty
w styczniu 2012 r.
2
Konkluzje Rady dotyczące
Cypru, DG E I 8907/04,
Bruksela: Rada Unii
Europejskiej, 27.4.2004.
3
Nie ma postępów
w przyjęciu rozporządzenia
o „handlu bezpośrednim”.
Przepływ osób, towarów
i usług z północnej
do południowej części
Cypru jest regulowany
tzw. rozporządzeniem
w sprawie zielonej linii,
które weszło w życie
w dniu 1 maja 2004 r.
[rozporządzenie Rady (WE)
nr 866/2004 z dnia
29 kwietnia 2004 r. w sprawie
systemu na podstawie
art. 2 Protokołu 10 do Aktu
Przystąpienia (Dz.U. L 161
z 30.4.2004, s. 128).
POMOC FINANSOWA UE
8.
W następstwie referendum z 2004 r. Rada (do Spraw Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych) na tydzień przed przystąpieniem Republiki Cyp
ryjskiej do UE złożyła do Komisji wniosek, aby ta przygotowała projekt
programu pomocowego. W swoich konkluzjach Rada stwierdziła:
Społeczność Turków cypryjskich jasno opowiedziała się za swoją przyszłością wewnątrz Unii Europejskiej. Rada jest zdecydowana zakończyć
izolację społeczności Turków cypryjskich i ułatwić zjednoczenie Cypru
poprzez wspieranie wzrostu gospodarczego tureckiej części społeczeństwa. Rada zwróciła się do Komisji z wnioskiem o przedłożenie wszechstronnych propozycji zmierzających do realizacji tego celu, z położeniem
szczególnego nacisku na gospodarczą integrację wyspy i na polepszenie
wzajemnych kontaktów obu społeczności i kontaktu z UE 2.
9.
W dniu 7 lipca 2004 r. Komisja zaproponowała pakiet dwóch rozporządzeń: rozporządzenia dotyczącego instrumentu wsparcia finansowego
w celu stymulowania rozwoju gospodarczego tureckiej wspólnoty cyp
ryjskiej oraz rozporządzenia dotyczącego „handlu bezpośredniego”. Jednakże Rada miała trudności z osiągnięciem porozumienia w sprawie przyjęcia tego pakietu i te dwa rozporządzenia musiały zostać rozdzielone 3.
8
10. Rozporządzenie Rady w sprawie instrumentu wsparcia finansowego zostało ostatecznie przyjęte w dniu 27 lutego 2006 r. 4, a początkowy przydział środków wyniósł 258,8 mln euro. Była to w rzeczywistości kwota,
która została przeznaczona dla tureckiej wspólnoty cypryjskiej na realizację polityk UE na Cyprze, pod warunkiem osiągnięcia porozumienia politycznego przed przystąpieniem. Niewielkie dodatkowe kwoty wynoszące
łącznie 33,5 mln euro zostały przydzielone na okres 2009–2011. Przydział
środków na cele instrumentu przedstawiono w tabeli. Szczegółowy wykaz projektów finansowanych w ramach każdego celu przedstawiono
w załączniku I. Na dzień 30 września 2011 r. Komisja wypłaciła około
69% łącznej zakontraktowanej kwoty na omawiany instrument.
4
Rozporządzenie
Rady (WE) nr 389/2006
z dnia 27 lutego 2006 r.
ustanawiające instrument
wsparcia finansowego
w celu stymulowania
rozwoju gospodarczego
tureckiej wspólnoty
cypryjskiej i zmieniające
rozporządzenie (WE)
nr 2667/2000 w sprawie
Europejskiej Agencji
Odbudowy (Dz.U. L 65
z 7.3.2006, s. 5).
TABELA
PRZYDZIAŁ ŚRODKÓW NA POSZCZEGÓLNE CELE (NA DZIEŃ 30 WRZEŚNIA 2011 R.)
% łącznych
% łącznych
Środki
Środki
Środki
planowanych
środków
planowane
zakontraktowane wypłacone
(w mln euro)
środków
zakontraktowanych
Cel 1
Rozwój i restrukturyzacja infrastruktury
Cel 2
Pobudzanie rozwoju społecznego i gospodarczego
Cel 3
Promowanie pojednania, działań służących
budowaniu zaufania oraz wspierania
społeczeństwa obywatelskiego
Cel 4
Przybliżanie tureckiej wspólnoty cypryjskiej
do Unii Europejskiej
Cel 51
Przygotowywanie tureckiej wspólnoty cypryjskiej
do wprowadzania w życie dorobku wspólnotowego
Pomoc techniczna nieprzydzielona oraz rezerwa
programowa
Razem część operacyjna
Zarządzanie (pracownicy i wyjazdy służbowe),
logistyka
Ogółem
129,25
44,2%
135,02
76,49
56,6%
84,65
29,0%
64,87
49,41
76,2%
23,50
8,0%
19,90
17,61
88,5%
12,50
4,3%
8,62
7,49
87,0%
21,35
7,3%
15,69
14,15
90,2%
271,25
92,8%
244,10
165,15
67,7%
21,05
7,2%
15,30
13,64
89,1%
292,30
100,0%
259,40
178,79
68,9%
Cel 5 obejmuje tutaj nieprzydzieloną pomoc techniczną i rezerwę programową, na które przyznano 1,74 mln euro.
1
9
ZAKRES KONTROLI I PODEJŚCIE KONTROLNE
11. Trybunał starał się uzyskać odpowiedź na ogólne pytanie:
„Czy Komisja skutecznie zarządza instrumentem wsparcia finansowego
dla tureckiej wspólnoty cypryjskiej?”
W ramach tego pytania skoncentrowano się na następujących kwestiach:
a)
czy Komisja opracowała program pomocy, który odzwierciedla cele
instrumentu i czy ustanowiła odpowiednie metody jego realizacji;
b)
czy indywidualne projekty finansowane w ramach programu przynoszą zamierzone rezultaty oraz czy mają one szansę być trwałe.
Kontrola nie miała na celu oceny, czy program przyczynia się do osiąg
nięcia politycznego celu instrumentu, tj. zjednoczenia.
12. W trakcie kontroli do celów oceny zgromadzono dowody pochodzące z przeglądu dokumentacji, wywiadów oraz trzech kontroli na miejscu przeprowadzonych na Cyprze w 2011 r. W szczególności w ramach
kontroli zbadano 34 umowy wybrane z dziewięciu głównych projektów
z 24 projektów finansowanych w ramach programu oraz obejmujących
wszystkie pięć celów instrumentu. Skontrolowane umowy obejmowały
łącznie 97,5 mln euro, tj. jedną trzecią łącznych środków budżetowych
przydzielonych na instrument (292,3 mln euro). Kompletną listę umów
objętych kontrolą przedstawiono w załączniku II.
10
UWAGI
KOMISJA NAPOTKAŁA ZNACZNE OGRANICZENIA
PRZY USTANAWIANIU I REALIZACJI PROGRAMU
13. W ramach kontroli oceniono, czy Komisja skutecznie zarządzała ustanawianiem programu. W tym celu zbadano, czy Komisja ustaliła jasne,
logiczne i określone czasowo priorytety oraz działania skoncentrowane
na głównych celach instrumentu i oparte na potrzebach TWC. Zbadano
także, czy Komisja przy ustanawianiu konkretnych struktur i procedur realizacji programu uwzględniła swoje poprzednie doświadczenia, oceniła
różne możliwe opcje i zapewniła odpowiednią wiedzę fachową w celu
realizacji programu.
INTERWENCJE ODZWIERCIEDLAŁY CELE PROGRAMU POMIMO
SZEROKIEJ GAMY OBJĘTYCH NIM SEKTORÓW, OPÓŹNIONEGO
PRZYJĘCIA ROZPORZĄDZENIA ORAZ BRAKU WIELOLETNIEJ
PERSPEKTYWY
14. Ogólny cel pomocy finansowanej w ramach instrumentu zgodnie z art. 1
rozporządzenia Rady to ułatwienie zjednoczenia Cypru. Ma się to dokonać „poprzez stymulowanie rozwoju gospodarczego tureckiej wspólnoty cypryjskiej, ze szczególnym uwzględnieniem integracji gospodarczej
wysp y, poprawy kontaktów między obiema społecznościami oraz kontaktów z UE, a także przygotowania do stosowania dorobku wspólnotowego”. W art. 2 rozporządzenia zawarto szereg bardziej szczegółowych
celów, które pomoc ta ma objąć (zob. ramka 1). To szerokie sformułowanie celów oznacza, że pomoc musi być udzielana w wielu różnych
sektorach, co stanowi istotne wyzwanie dla Komisji w zakresie realizacji oraz w odniesieniu do przydziału niezbędnych zasobów kadrowych.
Podejście obejmujące bardziej ograniczoną liczbę celów pozwoliłoby
Komisji lepiej ukierunkować pomoc.
15. Wszystkie skontrolowane interwencje przyczyniły się w zróżnicowanym
stopniu do osiągnięcia celów określonych w art. 2 rozporządzania. Nacisk na rozwój gospodarczy i infrastrukturalny T WC miał zagwarantować, że poziom rozwoju gospodarczego T WC w stosunku do poziomu
w greckiej wspólnocie cypryjskiej nie będzie stanowił przeszkody dla
porozumienia politycznego. Największe środki finansowe przydzielono
na sektor wodny i sanitarny oraz na rozwój obszarów wiejskich. Wynikało
to z uwzględnienia priorytetowych potrzeb, zdolności absorpcyjnych
poszczególnych sektorów oraz rezultatów przeprowadzonych studiów
wykonalności (zob. tabela i załącznik I).
11
RAMKA 1
CELE ROZPORZĄDZENIA RADY (WE) NR 389/2006
Artykuł 1
Cel ogólny i beneficjenci
Wspólnota udziela pomocy w celu ułatwienia zjednoczenia Cypru poprzez stymulowanie rozwoju gospodarczego tureckiej wspólnoty cypryjskiej, ze szczególnym uwzględnieniem integracji gospodarczej wyspy, poprawy
kontaktów między obiema społecznościami oraz kontaktów z UE, a także przygotowania do stosowania dorobku
wspólnotowego.
Artykuł 2
Cele
Pomoc jest wykorzystywana do wspierania, między innymi:
a) pobudzania rozwoju społecznego i gospodarczego, włącznie z restrukturyzacją, w szczególności w zakresie
rozwoju obszarów wiejskich, rozwoju zasobów ludzkich i rozwoju regionalnego,
b) rozwoju i restrukturyzacji infrastruktury, w szczególności w dziedzinie energetyki i transportu, środowiska
naturalnego, telekomunikacji i zaopatrzenia w wodę,
c) pojednania, działań służących budowaniu zaufania oraz wspierania społeczeństwa obywatelskiego,
d) przybliżania tureckiej wspólnoty cypryjskiej do Unii poprzez, między innymi, informowanie o porządku
politycznym i prawnym Unii Europejskiej, wspieranie kontaktów międzyludzkich i stypendiów wspólnoty,
e) przygotowywania tekstów prawnych zgodnych z dorobkiem wspólnotowym, tak aby mogły one być stosowane natychmiast po wejściu w życie wszechstronnego porozumienia dotyczącego problemu cypryjskiego,
f ) przygotowywania do wprowadzania w życie dorobku wspólnotowego, mając na względzie cofnięcie zawieszenia jego stosowania, zgodnie z art. 1 Protokołu nr 10 do Aktu przystąpienia.
12
16. Cel „pojednania i budowania zaufania” również stanowił ważny przyczynek do realizacji nadrzędnego celu, tj. zjednoczenia. Jednakże faktyczna
kwota zawarta w decyzji o finansowaniu z grudnia 2006 r. była o 35%
niższa niż proponowana początkowo w lipcu 2004 r. Ta zmiana wynikała
z konsultacji z przywódcami TWC, którzy uważali, że rozwój gospodarczy
i infrastrukturalny TWC są podstawowymi celami instrumentu.
5
Umowy bliźniacze
angażują ekspertów
z administracji państw
członkowskich, którzy
współpracują z urzędnikami
publicznymi w krajach
beneficjentach w celu
przekazania know‑how.
6
17. W swoich programach pomocy Komisja z reguły ujmuje w wielu swoich
projektach element wsparcia rozwoju zdolności instytucjonalnych w celu
wzmocnienia administracji krajowych i poprawy trwałości finansowanych
projektów. Jednakże zakres działań Komisji w rozwijaniu takiego podejścia w tym programie został znacznie ograniczony, gdyż administracja
TWC nie jest oficjalnie uznawana na szczeblu międzynarodowym. Dlatego też na przykład Komisja nie mogła wykorzystać umów bliźniaczych,
które są preferowanym instrumentem budowania zdolności instytucjonalnych w krajach przygotowujących się do przyjęcia dorobku prawnego
UE 5. W przypadkach, w których Komisja wykorzystała pomoc techniczną
świadczoną przez firmy konsultingowe do celów budowania zdolności
instytucjonalnych, zakres współpracy z władzami TWC w ramach takiej
pomocy technicznej był również ograniczony z uwagi na warunki polityczne (zob. także pkt 45).
18. Długi czas konieczny na prz yjęcie rozporządzania Rady (zob. pkt 9)
oznaczał, że decyzje o finansowaniu dotyczące wstępnego przydziału
środków w wysokości 259 mln euro musiały zostać przygotowane i zatwierdzone w ciągu jednego tylko roku. Seria działań przygotowawczych
planowanych na lata 2004–2005 nie mogła zostać zrealizowana, a Komisja musiała finansować ważne studia wykonalności z budżetu o wysokości jedynie 2 mln euro, udostępnionych w ramach specjalnego pakietu
pomocy z 2003 r. dla północnej części Cypru 6. Presja czasowa w trakcie
fazy przygotowywania projektu była jedną z przyczyn głównych problemów napotkanych przy projekcie zakładu odsalania wody morskiej
(zob. pkt 38–40).
19. Opóźnione przyjęcie rozporządzenia miało również negatywny wpływ na
przygotowanie udzielenia zamówień, w szczególności technicznych specyfikacji na potrzeby przetargów, które nie mogły być rozłożone na okres
czterech i pół roku między lipcem 2004 r. a grudniem 2009 r., a musiały
zostać ukończone w ciągu trzech lat, aby nie przekroczyć terminu zawarcia umów. Stanowiło to szczególne wyzwanie w przypadku projektów
infrastrukturalnych w sektorze wodnym (zob. ramka 2 c)). W rezultacie
z łącznych środków przydzielonych na umowy objęte kontrolą około
62% zakontraktowano dopiero w 2009 r., a 44% nie zakontraktowano do
grudnia 2009 r., kiedy to upływał termin.
Zob. przypis 1.
13
20. Z powodu opóźnionego przyjęcia rozporządzenia Komisja nie mogła
wykorzystać zakładanych wieloletnich ram programowania na lata 2004–
2006. Ponadto finansowanie od 2006 r. dostępne było jedynie ad hoc
i w ograniczonym zakresie (zob. pkt 10).
21. Brak wieloletnich ram programowania nie sprz yjał skutecznemu zarządzaniu programem. W szczególności oznaczał, że Komisja nie była
w stanie planować i ustalać kolejności interwencji w celu maksymalizacji
oddziaływania oraz przesuwać finansowania między różnymi sektorami
interwencji na podstawie wyników i wyciągniętych wniosków. Pomoc
dla sektora telekomunikacji (zob. pkt 35) oraz na programy stypendialne
(zob. pkt 53) to dwa obszary, które doświadczyły szczególnych trudności
w tym zakresie. Brak wieloletniej perspektywy utrudnia także zarządzanie
zasobami kadrowymi (zob. pkt 27).
SKUTECZNOŚĆ BIURA TERENOWEGO KOMISJI DS. PROGRAMU
ZOSTAŁA OSŁABIONA Z POWODU KILKU CZYNNIKÓW
22. Głównym wyzwaniem dla Komisji było opracowanie odpowiedniej struktury realizacji programu. Finansowanie UE w państwach członkowskich
odbywa się zwykle za pośrednictwem organów krajowych, co nie było
możliwe w przypadku tego programu z uwagi na fakt, że Republika Cyp
ryjska nie sprawuje faktycznej kontroli nad północną częścią Cypru. Jednocześnie jednak nie było możliwe ustanowienie delegatury UE, która
realizowałaby pomoc, gdyż delegatury mogą być ustanawiane jedynie
poza UE, natomiast cała wyspa pod względem prawnym stanowi część
UE (zob. pkt 6). W rozporządzeniu początkowo przewidziano, że pomoc
będzie realizowana za pośrednictwem Europejskiej Agencji Odbudowy
(EAR), dzięki której od 2000 r. Komisja realizuje większość pomocy na
Bałkanach Zachodnich, jednak decyzja o zamknięciu EAR wykluczyła
również tę możliwość 7.
23. W obliczu tego wyzwania Komisja wykorzystała swoje szerokie doświadczenie, aby zdefiniować najbardziej odpowiednie alternatywne struktury instytucjonalne. Wybrano model obejmujący zespół zadaniowy na
szczeblu centrali oraz lokalne biuro terenowe – unijne biuro terenowe
ds. programu (zwane dalej EUPSO) w północnej części Cypru. Inspiracją
dla takiej decyzji były biura pomocy technicznej wykorzystywane przez
Komisję na Zachodnim Brzegu; uwzględniono także koszty oraz korzyści
różnych podejść oraz kontekst polityczny 8. Ulokowanie EUPSO w północnej części Cypru umożliwiło ściślejsze monitorowanie realizacji programu
pomocy oraz lepsze reagowanie na potrzeby beneficjentów projektów.
7
Rozporządzenie
Rady (WE) nr 1756/2006
z dnia 28 listopada 2006 r.
zmieniające rozporządzenie
(WE) nr 2667/2000 w sprawie
Europejskiej Agencji
Odbudowy. W grudniu
2005 r. w sprawozdaniu
do Rady i Parlamentu Komisja
zaproponowała zakończenie
działalności Europejskiej
Agencji Odbudowy, ale
przedłużenie jej istnienia
do 31.12.2008 r.
8
Kierownikiem zespołu
zadaniowego jest kierownik
działu w Dyrekcji Generalnej
Komisji ds. Rozszerzenia.
EUPSO funkcjonuje
pod kierownictwem
urzędnika ds. programu,
który odpowiada przed
ww. kierownikiem działu.
Zespół zadaniowy składa
się z ośmiu urzędników i 26
pracowników kontraktowych,
z których odpowiednio 2
i 20 jest długoterminowo
oddelegowanych do EUPSO.
Wspomagani są oni przez 12
pracowników zapewnianych
przez GTZ (zob. pkt 24).
14
24. Komisja w krótkim czasie ustanowiła EUPSO dzięki umowie podpisanej
w grudniu 2006 r. z GTZ 9 . Kontrahent ten miał już dostarczać wsparcie
logistyczne na potrzeby pomocy technicznej w północnej części Cypru
w ramach istniejącej umowy 10.
25. Niemniej jednak zarządzanie programem przez EUPSO jest ograniczone
faktem, że nie jest ono w stanie funkcjonować w taki sposób, jak delegatury UE, które zwykle zarządzają programami pomocy UE. Z uwagi na
brak kierownika delegatury wszystkie kluczowe decyzje muszą być podejmowane na szczeblu centrali Komisji. Ma to również zastosowanie do
procedur przetargowych, zawierania umów i płatności, gdyż zarządzanie
nimi nie zostało przekazane EUPSO w taki sam sposób, jak ma to miejsce
w delegaturach UE, co spowalnia działania. Ponadto w DG ds. Rozszerzenia w proces zatwierdzania umów i płatności zaangażowane są cztery
różne działy. W ocenie programów z 2009 r. również podkreślono powolne procedury weryfikacyjne wynikające ze scentralizowanego procesu
zatwierdzania.
26. 27. EUPSO, w odróżnieniu od delegatur UE, nie ma własnego działu prasowego i działu ds. komunikacji, a zatem nie może wydawać własnych
komunikatów prasowych. EUPSO konsultuje się w zakresie wszystkich
materiałów do publikacji w ramach projektów UE z Przedstawicielstwem
KE w Republice Cypryjskiej, które znajduje się w części Nikozji, nad którą
Republika Cypryjska sprawuje faktyczną kontrolę. Z uwagi na wrażliwy
kontekst polityczny takie rozwiązanie prezentuje potencjalne korzyści,
jednak nie istnieje szczegółowe operacyjne porozumienie co do procedur takich konsultacji; stwierdzono opóźnienia do dwóch miesięcy
w zatwierdzaniu przez Przedstawicielstwo KE dokumentów (zob. także
pkt 55).
Kolejnym ograniczeniem dla EUPSO jest fakt, że zgodnie z regulaminem
pracowniczym Wspólnot Europejskich 11 umowy pracowników kontraktowych zatrudnionych w centrali mogą być zawierane maksymalnie na
trzy lata. Stanowi to istotną różnicę w stosunku do umów pięcioletnich,
czasem z możliwością odnowienia, zawieranych z pracownikami kontraktowymi w delegaturach. W wyniku krótkiego okresu umowy zespół
zadaniowy stracił zdolnych i doświadczonych pracowników, pomimo
tego, że projekty przez nich zarządzane nie zostały ukończone. Ponadto
EUPSO obecnie doświadcza znacznych trudności w zatrudnieniu pracowników o odpowiednim profilu, którzy mogliby ich zastąpić, gdyż Komisja
może zaoferować jedynie roczne umowy z uwagi na niepewność co do
przyszłego finansowania instrumentu (zob. także pkt 20).
9
GTZ (GTZ (Gesellschaft für
Technische Zusammenarbeit)
zostało przemianowane
na GIZ (Gesellschaft
für Internationale
Zusammenarbeit)
w dniu 1 stycznia 2011 r.
Jest to kontrahent
prywatny, który zapewnia
fachową wiedzę uzyskaną
od niemieckich agencji
rządowych.
10
W ramach TAIEX –
instrumentu pomocy
technicznej i wymiany
informacji (TAIEX). TAIEX
zapewnia krótkoterminową
pomoc techniczną i wiedzę
fachową, co pomaga
użytkownikom w zrozumieniu
i opracowaniu przepisów
zgodnych z wymogami UE.
W kontekście
organizacyjnym jest to
część DG ds. Rozszerzenia
i fizycznie znajduje się
w centrali Komisji. TAIEX
wspiera turecką wspólnotę
cypryjską we wprowadzaniu
i wdrażaniu przepisów prawa
unijnego za pomocą pomocy
technicznej o wartości
13,7 mln euro, finansowanej
w ramach tego instrumentu
(zob. załącznik I).
11
Regulamin pracowniczy
urzędników i warunki
zatrudnienia innych
pracowników Wspólnot
Europejskich.
15
PROCEDURY REALIZACJI PROGRAMU NIE ZAWSZE SĄ SKUTECZNE
28. Komisja podjęła odpowiednie kroki w celu oceny najbardziej odpowiednich metod realizacji poszczególnych projektów. Ponieważ nie może ona
zawrzeć umów o finansowaniu z władzami TWC, gdyż nie są one oficjalnie uznane przez społeczność międzynarodową, Komisja początkowo
realizowała pomoc w drodze umów bezpośrednich i działanie w charakterze jedynego zamawiającego. Ponadto Komisja zarządzała kilkoma interwencjami wspólnie z Programem Narodów Zjednoczonych ds.
Roz woju (UNDP) i podejście to okazało się odpowiednie do urucho mienia pomocy UE, gdyż pozwalało wykorzystać poprzednie działania
ONZ. Niemniej jednak przed finansowaniem nowych interwencji UE za
pośrednictwem ONZ należy przeanalizować, czy te początkowe korzyści
przy uruchamianiu pomocy są wciąż aktualne, biorąc pod uwagę zdobyte
już przez Komisję doświadczenie.
29. Rozwiązania w zakresie monitorowania wprowadzone przez Komisję są
z zasady adekwatne. Kierownicy zadań oraz kierownicy działów w ramach EUPSO prowadzili monitoring i podejmowali działania naprawcze
w stosunku do partnerów i wykonawców w zakresie projektów objętych
kontrolą. EUPSO było wspierane w razie konieczności przez jednostki zarządzania programem oraz ekspertów świadczących pomoc techniczną.
Współpraca w obszarze monitorowania projektów realizowanych w drodze wspólnego zarządzania z UNDP stwarzała jednak problemy. Kontrola
wykazała istotne uchybienia w umowach w sprawie wkładu finansowego
z UNDP w zakresie infrastruktury lokalnej i komunalnej, w zakresie Wspólnego Komitetu ds. Osób Zaginionych oraz operacji rozminowywania,
gdzie wskaźniki wykonania były często nieodpowiednie lub informacje
na ich temat były niespójne.
30. Komisja od początku uznała, że zapewnienie pomocy TWC oznacza istotne ryzyko finansowe i operacyjne. Ocena przeprowadzona w 2009 r. wykazała, iż zachodzi najwyższe ryzyko dla istotności programu, jego skuteczności, wydajności, oddziaływania oraz trwałości w zakresie każdego
celu instrumentu.
16
31. Ocena ta dostarczyła należytej podstawy do zarządzania ryzykiem przez
zespół zadaniowy oraz wdrożenia strategii poświadczania wiarygodności.
Komisja podjęła kilka działań, aby ograniczyć potrzebę przeprowadzania kontroli naprawczych oraz zmniejszyć możliwość wysuwania przez
strony umowy dodatkowych żądań lub nakładania kar. Pozostaje ryzyko
na etapie poprojektowym związane ze sposobem, w jakim zobowiązania
dotyczące własności i operacji w zakresie inwestycji infrastrukturalnych
są przekazywane beneficjentom, którzy nie są oficjalnie uznawani 12.
32. Szczególne ryzyko odnosi się do faktu, że około 78% prywatnych gruntów
w północnej części Cypru prawnie należy do greckich Cypryjczyków 13 ,
którzy musieli udzielić zgody na inwestycje infrastrukturalne finansowane przez UE. Komisja ustanowiła procedury sprawdzające kwestię
własności we współpracy z departamentem ds. gruntów i pomiarów
Republiki Cypryjskiej. Chociaż początkowo odnotowano problemy natury prawnej w tym procesie oraz znaczne opóźnienia, czas potrzebny
na taką weryfikację skrócił się od tamtej pory.
33. Komisja pomimo znacznych starań nie zarządzała skutecznie ryzykiem
w zakresie realizacji wartej 27,5 mln euro umowy na budowę zakładu
odsalania wody morskiej w Sirianokhori/Kumköy (zob. ramka 2).
12
Uwaga poczyniona przez
dział audytu wewnętrznego
DG ds. Rozszerzenia.
13
COM(2007) 536
wersja ostateczna z dnia
18 września 2007 r.:
Sprawozdanie roczne
2006–2007 w sprawie
realizacji pomocy
wspólnotowej na
mocy rozporządzenia
Rady (WE) nr 389/2006
z dnia 27 lutego 2006 r.
ustanawiającego instrument
wsparcia finansowego w celu
stymulowania rozwoju
gospodarczego tureckiej
wspólnoty cypryjskiej.
17
RAMKA 2
ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W ZAKRESIE REALIZACJI
Budowa zakładu odsalania wody morskiej
a) Komisja była świadoma ryzyka, że jeżeli przedsiębiorstwo zatrudniające greckich Cypryjczyków wygra przetarg w ramach programu pomocy, mogą oni mieć trudności z realizacją umowy z uwagi na potencjalne
ograniczenia w zakresie praw dostępu do północnej części Cypru. Ryzyko to stało się faktem się w przypadku największej umowy podlegającej finansowaniu w ramach programu: budowy zakładu odsalania wody
morskiej w Sirianokhori/Kumköy.
b) W ogłoszeniu o zamówieniu na roboty budowlane w zakresie budowy zakładu odsalania wody morskiej
stwierdzono, że oferent musi wnieść zabezpieczenie należytego wykonania umowy w wysokości 10% wartości zamówienia nie później niż 30 dni po otrzymaniu podpisanej umowy pod rygorem jej nieważności.
Jednak oferent nigdy takiego zabezpieczenia nie wniósł. Zgodnie z ogłoszeniem o zamówieniu Komisja
powinna była zatem unieważnić zamówienie już w dniu 17 stycznia 2010 r., w efekcie czego 27,5 mln euro
zostałoby umorzone.
c) Z uwagi na fakt zakontraktowania prac w ostatnim możliwym momencie (termin na zawarcie umowy upływał
18 grudnia 2009 r.), Komisja straciła również możliwość udzielenia zamówienia innemu oferentowi. Ogłoszenie o zamówieniu stanowi, że jeżeli wybrany oferent nie wniesie zabezpieczenia w danym terminie,
umowa będzie nieważna, a nowa umowa może zostać przygotowana i przesłana oferentowi, który złożył
ofertę następną w kolejności pod względem ceny. Ponieważ termin na zawarcie umowy wygasł, nie było
to już możliwe.
d) Komisja rozpoczęła dialog na wysokim szczeblu z politycznymi liderami T WC dopiero w czerwcu 2010 r.,
siedem miesięcy po podpisaniu umowy w grudniu 2009 r. Chociaż lider T WC w dniu 17 czerwca 2010 r.
wyraził swoje polityczne zaangażowanie w projekt, ograniczenia w dostępie zniesiono częściowo dopiero
w sierpniu 2010 r. Gdyby Komisja rozpoczęła dialog już w grudniu 2009 r., zyskano by więcej czasu na rozwiązanie kwestii dostępu.
e) W celu ograniczenia ryzyka Komisja w czerwcu 2010 r. wprowadziła do umowy klauzulę, która umożliwia jej
formalne unieważnienie umowy bez kary umownej, jeżeli nie uzyska zapewnienia od beneficjenta dotyczącego praw dostępu dla wykonawcy. Komisja rozwiązała umowę w dniu 22 grudnia 2011 r.
18
TRWAŁOŚĆ PROJEKTÓW ZAGROŻONA POMIMO
UZYSKANIA PEWNYCH REZULTATÓW
34. Trybunał skontrolował próbę umów (zob. pkt 12 i załącznik II) obejmujących pięć celów instrumentu, aby ocenić, czy przynoszą one zamierzone
produkty i rezultaty oraz czy osiągnięte rezultaty mają szansę być trwałe.
CEL 1: ROZWÓJ I RESTRUKTURYZACJA INFRASTRUKTURY
SEKTOR TELEKOMUNIKACJI
35. Celem wsparcia przez UE rozwoju i restrukturyzacji infrastruktury telekomunikacyjnej jest ostatecznie dostosowanie sektora telekomunikacji
w północnej części Cypru do standardów UE zgodnie z dorobkiem prawnym UE. Wsparcie ma zapewnić sieć, w ramach której każdy może mieć
dostęp do nowoczesnych usług telekomunikacyjnych i która może być
łatwo połączona z siecią telekomunikacji na terenach, gdzie faktyczną
kontrolę sprawuje rząd Republiki Cypryjskiej. Chociaż z opóźnieniem,
większość sprzętu została dostarczona do 30 czerwca 2011 r. Realizacja
towarzyszącej umowy o pomoc techniczną napotkała znaczne opóźnienia, głównie z powodu nieprzyjęcia przez TWC w zaplanowanym terminie
„aktów prawnych i regulacji”.
36. Jeżeli chodzi o inne sektory (zob. poniżej), z braku umów o finansowaniu
Komisja realizowała program bez zobowiązania beneficjenta do wdrożenia niezbędnych reform przez podpisaniem umowy na dostawę sprzętu.
Zachodzi zatem ryzyko, że reformy sektorowe nie zostaną wprowadzone
pomimo znacznych inwestycji w sprzęt w ramach programu. Początkowe
ogłoszenie przez przywódców TWC w maju 2011 r. zamiaru restrukturyzacji sektora spotkało się z akcją strajkową i demonstracją pracowników
„biura telekomunikacji TWC”.
19
37. Na podstawie doświadczeń z reformami sektora telekomunikacyjnego
w innych krajach, w tym w państwach członkowskich UE, można wątpić,
czy 18 miesięcy było realnym okresem realizacji dla tego projektu. Ponadto trwałość finansowa „biura telekomunikacji TWC” jako dostawcy usług
jest zagrożona z uwagi na zarządzanie finansami biura przez centralną
administrację TWC.
SEKTOR WODNY
38. Budowa zakładu odsalania wody morskiej w Sirianokhori/Kumköy jest
nie tylko głównym projektem w sektorze wodnym, ale także największą interwencją finansowaną w ramach omawianego instrumentu, która
stanowi około 10% łącznego zakontraktowanego finansowania. Zakład
miał dostarczać 23 000 m 3 czystej wody pitnej na dzień, co pokrywa
zapotrzebowanie około 100 000 osób. Projekt zakładu uległ znacznym
zmianom w procesie koncepcyjnym. Oryginalna propozycja zakładała
budowę zakładu przetwarzania słonawych wód gruntowych, ale podejście to zostało zarzucone z powodu kwestii braku zgodności z ramową
dyrektywą wodną.
39. Pomimo istotnego charakteru projektu postępy w realizacji umowy były
bardzo ograniczone, głównie z powodu faktu, iż greckim Cypryjczykom –
pracownikom jednego z wykonawców konsorcjum – tureckie siły zbrojne odmówiły dostępu do terenu oraz z powodu nierozwiązanej kwestii
zabezpieczenia należytego wykonania umowy (zob. ramka 2). Według
warunków umownych Komisja jako zamawiający jest odpowiedzialna za
zapewnienie dostępu do terenu budowy, ale w praktyce leży to poza jej
kontrolą.
40. Niepowodzenie w realizacji tego projektu istotnie pogarsza skuteczność
całego programu pomocy. Zaopatrzenie w wodę staje się coraz bardziej
krytyczną kwestią dla wyspy w związku z 40% spadkiem rocznej średniej
sumy opadów w ostatnich 30 latach. Ponadto, jako że jednym z celów
projektu było powstrzymanie niezrównoważonego z punktu widzenia
ekologii wykorzystania rezerw wód gruntowych, zaniechanie realizacji
projektu oznacza, że ten poważny problem środowiskowy nie zostanie
rozwiązany. Warstwa wodonośna jest coraz bardziej narażona na zasolenie z powodu nadmiernego wypompowywania oraz zanieczyszczeń
spowodowanych działalnością człowieka i działalnością rolniczą.
20
41. 42. Dwa mniejsze projekty infrastruktury wodnej zostały zrealizowane z większą skutecznością.
a)
Finansowana przez UE umowa, która stanowiła 50% większego projektu renowacji sieci dystrybucji wodnej w Nikozji, w ramach której renowacji poddano 87 km sieci w północnej Nikozji. Jednakże
Komisja nie ustanowiła wskaźnika oceniającego skuteczność projektu pod kątem na przykład zmniejszenia wycieków lub rocznych
kosztów napraw.
b)
Budowa nowej oczyszczalni ścieków w Mia Milia/Haspolat ma na
celu zmodernizowanie oczyszczania ścieków w całej Nikozji i jej
sąsiedztwie. Z uwagi na istniejącą organizację zakładu obejmującą
dwie gminy projekt wspiera także pojednanie i budowanie zaufania.
Wykonawca oczyszczalni ścieków w ramach umowy ma zapewnić
utrzymanie i funkcjonowanie zakładu przez 10 lat od momentu
jego odbioru, aby zagwarantować, że jej przepustowość będzie odpowiednia do potrzeb. Jednakże „wspólna jednostka”, która miała
zostać utworzona przez dwie gminy w celu zarządzania tą umową
i jej nadzoru wciąż nie istnieje, co zagraża trwałości projektu.
Dofinansowano też sprzęt do próbkowania i analiz wody oraz system
zarządzania informacjami laboratoryjnymi, aby zapewnić dodatkowe
możliwości przeprowadzania analizy jakości wody dla wszystkich służb
odpowiadających za wodę pitną i ścieki w północnej części Cypru zgodnie z odpowiednimi dyrektywami UE. Chociaż cały sprzęt dostarczono
zgodnie z planem, nie jest jasne, czy cele projektu zostaną osiągnięte,
gdyż laboratorium obecnie nie funkcjonuje zgodnie ze standardami UE.
Chociaż w ramach umowy w zakresie wsparcia zdolności instytucjonalnych planowano dodatkowe szkolenie pracowników beneficjenta, tak
aby pomóc zapewnić dalsze korzystanie z dostarczonego sprzętu, w momencie kontroli nie było jasne, czy to szkolenie się odbędzie oraz czy
znajdą się wymagane zasoby kadrowe.
CEL 2: POBUDZANIE ROZWOJU SPOŁECZNEGO I GOSPODARCZEGO
ROZWÓJ OBSZARÓW WIEJSKICH
43. Oczekiwane rezultaty sektorowego programu rozwoju obszarów wiejskich obejmowały przygotowanie planu rozwoju obszarów wiejskich,
wzrost zdolności administracyjnych w zakresie programowania i wdrażania polityki zgodnej z przepisami UE, a także wdrożenie systemu dotacji
dla inwestycji na terenie gospodarstwa oraz dywersyfikację gospodarstw
zgodnie z tymi nowymi politykami, a także poprawę warunków życia na
wsi.
21
44. Ustanowiono zarówno plan rozwoju obszarów wiejskich, jak i lokalne
strategie rozwoju podobne do stosowanych w programie UE Leader.
Ponad 200 indywidualnych rolników lub przedsiębiorców skorzystało
z dotacji, które umożliwiły im modernizację sprzętu oraz zbliżenie do
standardów UE. Ponadto prawie 40 dotacji na rozwój gmin przyznano
lokalnym organom i organizacjom pozarządowym. Beneficjenci dotacji
otrzymali współfinansowaną przez UE pomoc techniczną w trakcie przygotowywania i realizacji projektów, a dzięki systemowi dotacji nauczyli
się nowoczesnej księgowości, zasad udzielania zamówień publicznych
i prowadzenia monitoringu.
45. Niemniej jednak zdolności lokalnych administracji oraz beneficjentów
końcowych wciąż wymagają wzmocnienia. Transfer know‑how z pomocy technicznej dostarczonej władzom TWC odpowiedzialnym za rozwój
obszarów wiejskich utrudniał fakt, że pomoc techniczna nie funkcjonuje w biurach władz T WC z powodu sytuacji politycznej. Jednocześnie
poczucie odpowiedzialności za plan rozwoju obszarów wiejskich oraz
w szczególności lokalne strategie rozwoju, które mają w zamierzeniu
być wykorzystywane przez państwa członkowskie w ramach programu
UE Leader, jest wciąż słabe. Dlatego też osiągnięcie trwałości w kolejnych latach bez dodatkowego wsparcia jest mało prawdopodobne. Chociaż przygotowywane są dalsze interwencje UE, będą one konkurować
w tym sektorze z dofinansowaniem przekazywanym przez Turcję, z którą
w obecnych okolicznościach bezpośrednia koordynacja jest niemożliwa.
INFRASTRUKTURA LOKALNA I KOMUNALNA
46. Wsparcie UE przeznaczone na modernizację infrastruktury lokalnej i komunalnej ma pomóc ożywić północną część Cypru także za pomocą
otwarcia nowych przejść granicznych na zielonej linii. Około 40 indywidualnych interwencji zostało sfinansowanych poprzez UNDP w dwóch
fazach programu, w tym niektóre o wysokim profilu i znacznym oddziaływaniu, takie jak otwarcie dwóch kluczowych przejść granicznych (Ledra
Street w Nikozji i Kato Pyrgos i Karavostasi – znane także jako Limnitis/
Yeşilırmak), a także odrestaurowanie Bedestanu, głównego obiektu dziedzictwa kulturowego i turystycznego w północnej Nikozji (zob. ramka 3).
Większość indywidualnych działań napotkało opóźnienia, chociaż w wielu przypadkach były one związane z politycznymi trudnościami i problemami z weryfikacją własności, które w dużej mierze leżą poza kontrolą
Komisji i UNDP.
22
47. Trwałość interwencji jest potencjalnie zagrożona przez ograniczony
udział tureckiej wspólnoty cypryjskiej. Na poziomie projektu nie istnieje
formalny mechanizm, w ramach którego byłaby reprezentowana T WC,
w tym także na poziomie komitetu sterującego projektem. Na poziomie
interwencji, chociaż UNDP ściśle współpracuje z lokalnymi organami na
szczeblu gminy, aby zaangażować je w zarządzanie projektem, UNDP pozostaje jedynym wykonawcą, co oznacza, że te lokalne administracje nie
zdobywają doświadczenia jako zamawiający. Kwestia trwałości nie jest
wyraźnie uwzględniona w sprawozdaniach UNDP z wyjątkiem projektu
Bedestanu (zob. ramka 3).
RAMKA 3
REZULTATY: MODERNIZACJA LOKALNEJ I KOMUNALNEJ INFRASTRUKTURY
Otwarcie przejść granicznych
Zgodnie z art. 2 rozporządzenia w sprawie zielonej linii linię przekracza się wyłącznie na przejściach granicznych
uznanych przez właściwe organy Republiki Cypryjskiej. Na chwilę obecną istnieje siedem przejść granicznych,
z których dwa: Ledra Street oraz Kato Pyrgos i Karavostazi (zwane także Limnitis/Yeşilırmak), otwarto w ramach
projektu odpowiednio w kwietniu 2008 r. i październiku 2010 r.
Otwarcie nowych przejść ułatwia kontakty między obiema społecznościami i promuje wzajemne zrozumienie.
W ostatnich ośmiu miesiącach sprawozdawczych zarejestrowano łącznie 1,6 mln przekroczeń granicy: 26%
greckich Cypryjczyków z terenów kontrolowanych przez rząd do północnej części Cypru, 46% tureckich Cypryjczyków z północnej części na tereny kontrolowane przez rząd oraz 28% obywateli UE innych niż Cypryjczycy
oraz obywateli krajów spoza UE 14.
Odrestaurowanie Bedestanu
Bedestan był początkowo wybudowany jako świątynia bizantyjska, ale został przekształcony w zamknięty targ
w XVI wieku. W latach 30-tych XX wieku budynek ten przestał być używany. W momencie rozpoczęcia projektu
współfinansowanego przez UE, budynek był w bardzo złym stanie, jego dach był zawalony, a konstrukcja była
w różnych miejscach uszkodzona. Prace zrealizowano w dwóch etapach: prace konstrukcyjne między 2004
a 2006 r., a prace konserwacyjne i restauracyjne między 2005 a 2009 r.
W listopadzie 2009 r. Bedestan został ponownie otwarty jako ośrodek kulturalny, a w ceremonii inauguracyjnej
uczestniczyli przedstawiciele obu społeczności. Projekt został uhonorowany Nagrodą UE w dziedzinie Dzie
dzictwa Kulturowego / Europa Nostra w kategorii badań naukowych.
14
COM(2011) 284 wersja ostateczna z 30 maja 2011 r.: Siódme sprawozdanie w sprawie wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 866/2004
z dnia 29 kwietnia 2004 r. oraz skutków jego stosowania, obejmujące okres od dnia 1 maja do grudnia 2010 r.
23
CEL 3: PROMOWANIE POJEDNANIA, DZIAŁAŃ SŁUŻĄCYCH
BUDOWANIU ZAUFANIA ORAZ WSPIERANIA SPOŁECZEŃSTWA
OBYWATELSKIEGO
48. Udzielono wsparcia Wspólnemu Komitetowi ds. Osób Zaginionych, tak
aby spróbować zamknąć ten bolesny aspekt historii Cypru, a tym samym
przyczynić się do procesu pojednania między społecznościami greckich
i tureckich Cypryjczyków. W okresie objętym pierwszą umową o wartości
1,5 mln euro (marzec 2007–maj 2009) 155 osób z szacowanej liczby 1958
osób zaginionych zostało odnalezionych i powróciło do swoich rodzin.
Środki na przyszłe działania będą zależały od dostępności finansowania
darczyńców, z których najistotniejszym jest Unia Europejska. Na tym
etapie w zakresie wsparcia Wspólnego Komitetu ds. Osób Zaginionych
nie sformułowano żadnej jasnej strategii w zakresie końcowego celu lub
strategii wyjścia.
49. Komisja wykorzystała również ten instrument do finansowania seminariów organizowanych przez Radę Europy w ramach akademii studiów
politycznych, tak aby umożliwić tureckim i greckim Cypryjczykom uczestniczącym w nich lepszy wgląd w niektóre ze wspólnych problemów,
w obliczu których wyspa stanie w przyszłości. Seminaria te przyczyniły
się do lepszej integracji przywódców tureckich Cypryjczyków, chociaż
nie zawsze poziom uczestnictwa był wysoki. Komisja nie podjęła szczególnych działań, aby zapewnić trwałość europejskiego forum na temat
Cypru, sieci dla byłych uczestników tych seminariów.
50. Uruchomiono programy „Angażowanie społeczeństwa obywatelskiego”
oraz „Zespół wsparcia społeczeństwa obywatelskiego”, mające na celu
wzmocnienie organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz rozwój kultury społeczeństwa obywatelskiego w TWC. Obu programom udało się
zbudować potencjał, ale wymagane jest dalsze wsparcie w celu wzmocnienia zdolności w zakresie zarządzania operacyjnego i finansowego
w organizacjach społeczeństwa obywatelskiego tureckich Cypryjczyków.
51. Pomoc UE miała duży wkład w operację rozminowania Cypru. Prawie
wszystkie pola minowe w strefie buforowej zostały oczyszczone, a od
2007 r. UE sfinansowała 6,5 mln z łącznych 9 mln euro zainwestowanych
w realizację tego celu. Operacja rozminowywania przyniosła takie korzyści jak ułatwienie handlu oraz przepływu ludności w rezultacie otwarcia nowych przejść granicznych (zob. ramka 3). Przyczyniła się też do
budowy zaufania poprzez współpracę między siłami zbrojnymi Turcji
i Republiki Cypryjskiej w trakcie procesu rozminowywania.
24
CEL 4: PRZYBLIŻANIE TURECKIEJ WSPÓLNOTY CYPRYJSKIEJ DO UNII
52. Program stypendialny UE jest jednym z najbardziej znanych i docenianych przez T WC obszarów pomocy UE. Odgrywa on poż yteczną rolę
w zmniejszaniu izolacji TWC poprzez umożliwienie 400 studentom i nauczycielom pobytu i studiów w innym państwie członkowskim przez
okres jednego roku 15.
53. Jednakże brak wieloletniej perspektywy negatywnie wpływa na skuteczność i trwałość programu. Termin ogłaszania zaproszenia do składania
wniosków jest ustalany nie na podstawie potrzeb operacyjnych, ale na
podstawie daty przyjęcia przez Komisję decyzji o finansowaniu. Fakt, że
nie ma gwarancji, że program będzie kontynuowany z roku na rok oznacza, że potencjalni wnioskodawcy nie mogą poczynić planów wyjazdu
z wyprzedzeniem (w szczególności ci, którzy nie mogą pozwolić sobie
na roczny pobyt za granicą bez dotacji).
54. Nie jest możliwe ocenienie, w jakim zakresie ogólny cel projektu został osiągnięty, gdyż nie przeprowadzono jeszcze ankiety ex post wśród
poszczególnych beneficjentów. Kontraktowanie w ramach ostatniego
naboru na rok akademicki 2011/2012 było znacznie opóźnione, głównie
z powodu czasowych niedoborów kadrowych w EUPSO (zob. pkt 27).
Komisja nie była w stanie podpisać umów przed końcem sierpnia 2011 r.,
czyli tuż przed rozpoczęciem roku akademickiego.
55. Projekt informacyjny na temat systemu politycznego i prawnego Unii Europejskiej (InfoPoint) ma na celu zbliżenie TWC do UE poprzez działania
informacyjne i lepsze zrozumienie UE oraz starań w kierunku porozumienia i zjednoczenia. Projekt osiągnął już pewne istotne rezultaty, w tym
utworzenie ogólnie dostępnego biura InfoPoint i strony internetowej 16
w języku angielskim i tureckim. Niemniej jednak rozbieżne opinie między Przedstawicielstwem KE w Nikozji a zespołem zadaniowym w wielu
kwestiach w ramach komitetu sterującego projektu doprowadziły do
odłożenia w czasie decyzji i konsekwentnych opóźnień w realizacji. Dlatego też na przykład uruchomienie strony internetowej projektu było
opóźnione o 16 miesięcy.
15
Czyli około 1 na 450
mieszkańców północnej
części Cypru.
16
Zob. Infopoint Unii
Europejskiej Nikozja,
http://www.abbilgi.eu.
25
CEL 5: PRZYGOTOWYWANIE DO WPROWADZANIA W ŻYCIE DOROBKU
WSPÓLNOTOWEGO
56. Komisja finansowała również projekt przygotowania do wprowadzenia
w życie dorobku prawnego UE. Trybunał zbadał jeden z największych
projektów w zakresie monitorowania jakości powietrza. Pomimo napotkanych utrudnień (zob. ramka 4) reprezentatywnych także dla innych projektów, zarówno pomoc techniczna, jak i cały sprzęt zostały
dostarczone.
57. Komisja poczyniła starania, aby rozwiązać problem związany z trwałością
projektu poprzez ujęcie w zamówieniu na dostawy zapisu o 12-miesięcznym okresie serwisu gwarancyjnego. Decyzja lokalnych władz o zaangażowaniu wykonawcy pomocy technicznej do zapewniania dalszego
wsparcia operacyjnego i serwisu gwarancyjnego również stanowi próbę
zapewnienia trwałości. Nowe „prawo środowiskowe” zgodne z przepisami
UE zostało przyjęte, a beneficjent z TWC opracował dokument koncepcyjny, który przedstawia budżetowe i kadrowe implikacje wdrożenia tego
„prawa”. Niemniej jednak ogólna trwałość jest zagrożona z powodu poważnych ograniczeń budżetowych „departamentu ochrony środowiska”
TWC.
RAMKA 4
PROBLEMY Z REALIZACJĄ PROJEKTU MONITOROWANIA JAKOŚCI POWIETRZA
W sprawozdaniu końcowym sporządzonym przez zespół pomocy technicznej w zakresie projektu monitorowania
jakości powietrza wymieniono następujące problemy w realizacji, zagrażające rezultatom projektu i ich trwałości:
a) rozpoczęcie projektu opóźniło się o cztery miesiące po podpisaniu umowy, ponieważ musiano czekać na
zainstalowanie czterech nowych stacji monitorowania jakości powietrza w ramach pierwszego z dwóch
zamówień na dostawy;
b) w ramach dwóch innych projektów pomocy technicznej finansowanych przez UE współpracowano jednocześnie z „departamentem ochrony środowiska” TWC, co oznaczało konieczność ścisłej koordynacji, aby uniknąć
sytuacji, w której czterech ekspertów usiłowałoby jednocześnie współpracować z tylko dwoma pracownikami
tego departamentu. Sytuacja taka trwała jednak kilka tygodni;
c) mniej osób niż planowano wzięło udział w szkoleniu z powodu ograniczeń budżetowych „departamentu
ochrony środowiska”.
26
WNIOSKI I ZALECENIA
WNIOSKI
58. Komisji udało się opracować program, w ramach którego cele instrumentu były odzwierciedlone w finansowanych interwencjach oraz w którym
ustanowiono w dużej mierze odpowiednie metody realizacji. W programie osiągnięto pewne pozytywne rezultaty, ale ich trwałość jest często
wątpliwa, w szczególności z uwagi na niepewność przyszłego finansowania UE.
59. Komisja musiała działać w trudnej sytuacji politycznej oraz zmierzyć się
z trudnościami spowodowanymi przez szerokie sformułowanie celów
rozporządzenia, jego późne prz yjęcie oraz niepewne ramy czasowe.
Pomimo to udało się jej opracować program, który uwzględnia wszystkie sektory, o których mowa w celach rozporządzenia i nadaje im odpowiedni priorytet. W obliczu znacznych ograniczeń Komisja znalazła
również sposób, aby szybko ustanowić biuro terenowe ds. zarządzania
programem w północnej części Cypru oraz zastosować w dużej mierze
odpowiednie metody realizacji oraz środki ograniczania ryzyka. Główne
uchybienia w zarządzaniu programem wynikały z tego, iż biuro terenowe
ds. programu nie funkcjonowało w ramach bardziej zdecentralizowanych
procedur, tak jak ma to miejsce w przypadku delegatur UE oraz z tego,
iż umowy pracowników były zbyt krótkie, aby mogli oni zarządzać finansowanymi projektami od początku do końca. Ponadto monitoring
w ramach wspólnego zarządzania z ONZ nie był wystarczający.
60. Program pomógł wielu różnym beneficjentom w całej TWC, w tym rolnikom, studentom oraz osobom korzystającym z nowych przejść granicznych; uzyskano już także pewne ważne rezultaty. Jednakże nie było
możliwe zrealizowanie największego projektu: budowy zakładu odsalania
wody morskiej (o wartości 27,5 mln euro). Ogranicza to w istotny sposób
skuteczność programu i może mieć poważne konsekwencje środowiskowe. Ogólniej mówiąc, trwałość projektów jest często wątpliwa z uwagi na
ograniczone zdolności administracyjne, opóźnione przyjęcie odpowiednich „aktów prawnych i regulacji” oraz niepewność co do finansowania
w przyszłości ze strony władz TWC.
61. W momencie kontroli wciąż nie było jasne, czy na realizację omawianego
programu pomocy UE udostępnione zostaną dalsze znaczne środki finansowe. Niepewność ta utrudnia zarządzanie programem i ma negatywny
wpływ na jego skuteczność i trwałość.
27
62. Pomimo starań UE w ustanawianiu i realizacji pomocy dla TWC, ostateczny cel instrumentu – zjednoczenie Cypru – można osiągnąć jedynie wtedy, gdy obie zaangażowane społeczności będą miały do tego polityczną
wolę.
ZALECENIA
63. Konkretne zalecenia na temat zarządzania przez Komisję pomocą UE dla
tureckiej wspólnoty cypryjskiej z konieczności są uzależnione od postępów w negocjacjach zjednoczeniowych oraz polityki UE w tym zakresie.
W zaleceniach starano się uwzględnić różne możliwe scenariusze.
64. W obecnej sytuacji, gdy porozumienie w sprawie zjednoczenia Cypru nie
zostało osiągnięte oraz jeżeli podjęta zostanie decyzja o finansowaniu
następnego programu pomocy UE, Komisja powinna zrealizować następujące działania:
a)
ustanowić mechanizm o wieloletniej perspektywie w celu zapewnienia lepszego planowania, realizacji i trwałości;
b)
określić, w jaki sposób można zapewnić odpowiednią elastyczność
w długości okresu zatrudnienia pracowników zespołu zadaniowego;
c)
przenieść kompetencje zarządcze z centrali Komisji do EUPSO, co
zwiększy efektywność programu;
d)
opracować formalne procedury zapewniające lepszą koordynację
między Przedstawicielstwem KE w Nikozji a zespołem zadaniowym,
tak aby informacje z EUPSO oraz projekty były szybciej udostępniane publicznie;
e)
lepiej określić przyszłe umowy w sprawie wkładu finansowego z organizacjami partnerskimi, w szczególności UNDP, tak aby zapewnić
odpowiednią sprawozdawczość finansową i operacyjną, w tym stosowniejsze i bardziej aktualne wskaźniki wykonania;
f )
uwzględnić nie tylko nowe projekty, ale także potrzebę zapewnienia trwałości istniejących projektów przy podejmowaniu decyzji
o przydziale przyszłego finansowania;
28
g)
nadać szczególny priorytet gruntownemu przygotowaniu nowe go projektu w odpowiedzi na poważny problem ograniczonego
zaopatrzenia w wodę;
h)
wymagać od beneficjentów T WC ustanowienia koniecznych ram
prawnych, zasobów finansowanych i kadrowych oraz reformy administracji publicznej oraz zarządzania finansami w celu skutecznej
i trwałej realizacji pomocy.
65. Jeżeli zostanie podjęta decyzja o zaniechaniu finansowania następnego
programu pomocy UE na dużą skalę, należy opracować plan działania
w celu ograniczenia lub stopniowego zakończenia działań zespołu zadaniowego Komisji.
66. W celu przygotowania się na scenariusz, w którym polityczne porozumienie prowadzi do zakończenia podziału wyspy, Komisja powinna opracować propozycję programu umożliwiającego całemu krajowi skorzystanie
z pomocy UE po zjednoczeniu.
N i n i e j s z e s p r a w o z d a n i e z o s t a ł o p r z y j ę t e p r z e z I z b ę I I I , k tó r e j
przewodnicz ył Karel PINX TEN, członek Tr ybunału Obrachunkowego
w Luksemburgu, na posiedzeniu w dniu 6 marca 2012 r.
W imieniu
Trybunału Obrachunkowego
Vítor Manuel da SILVA CALDEIRA
Prezes
29
ZAŁĄCZNIK I
ZESTAWIENIE WSZYSTKICH INDYWIDUALNYCH PROJEKTÓW/PROGRAMÓW
SEKTOROWYCH NA DZIEŃ 30 WRZEŚNIA 2011 R.
Środki
Środki
Środki Środki wypłacone /
planowane zakontraktowane wypłacone zakontraktowane
Cele i projekty
(w euro)1
(w euro)
(w euro)
(%)
Cel 1: Rozwój i restrukturyzacja infrastruktury
Podcel 1 – Ochrona środowiska naturalnego
Projekt 1.1 – Program sektorowy modernizacji systemów
wodno‑kanalizacyjnych i zarządzania tymi systemami
71 400 000
83 852 225
40 619 611
48%
5 000 000
5 176 480
3 855 268
74%
21 200 000
19 367 570
10 750 517
56%
900 000
906 500
906 500
100%
5 000 000
6 035 972
5 841 195
97%
8 750 000
5 341 486
5 135 356
96%
3 000 000
2 724 511
2 266 958
83%
Projekt 1.8 – Rozwój i restrukturyzacja infrastruktury telekomunikacyjnej
14 000 000
Razem 129 250 000
11 617 413
135 022 157
7 113 606
76 489 010
61%
57%
37 350 000
7 000 000
8 000 000
9 200 000
29 837 192
7 000 000
9 784 225
8 080 948
19 941 407
7 000 000
8 850 803
6 542 745
67%
100%
90%
81%
9 000 000
0
0
6 000 000
6 971 860
3 913 291
56%
8 100 000
3 198 200
3 160 000
99%
84 650 000
64 872 425
49 408 246
76%
Projekt 1.2 – Pomoc dla tureckiej wspólnoty cypryjskiej w dziedzinie
zarządzania potencjalnymi siedliskami sieci Natura 2000 w północnej
części Cypru i ochrony tych siedlisk
Projekt 1.3 – Program sektorowy dla tureckiej wspólnoty cypryjskiej
dotyczący odpadów stałych
Projekt 1.4 – Studia wykonalności dotyczące rehabilitacji terenu górnicze‑
go Lefke
Podcel 2 – Poprawa zarządzania sektorem energetycznym
Projekt 1.5 – Modernizacja zarządzania sektorem energetycznym
Projekt 1.6 – Rozwój i restrukturyzacja infrastruktury energetycznej –
część II
Podcel 3 – Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego
Projekt 1.7 – Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego
Podcel 4 – Telekomunikacja
Cel 2: Pobudzanie rozwoju społecznego i gospodarczego
Projekt 2.1 – Program sektorowy rozwoju obszarów wiejskich I i II
Projekt 2.2 – Modernizacja infrastruktury lokalnej i komunalnej
Projekt 2,3 – Modernizacja infrastruktury lokalnej i komunalnej – część II
Projekt 2.4 – Program sektorowy rozwoju zasobów ludzkich
Projekt 2.5 – Program pożyczek dla mikroprzedsiębiorstw i małych
przedsiębiorstw – zniesiony w 2009 r. (środki z tego projektu zostały
przydzielone na projekt TAIEX, ICT/SME, projekty związane z sektorem
wodnym i oczyszczaniem ścieków)2
Projekt 2.6 – Program sektorowy na rzecz zrównoważonego rozwoju
gospodarczego
Projekt 2.7 – Wspieranie rozwoju sektora prywatnego w tureckiej
wspólnocie cypryjskiej
Razem
0
Planowane kwoty są kwotami wskazanymi w propozycjach finansowych załączonych do decyzji Komisji.
1
Projekt nie mógł być kontynuowany z uwagi na trudności w osiągnięciu porozumienia z Kreditanstalt für Wiederaufbau (KfW)
w szczególnych warunkach panujących w północnej części Cypru.
2
30
ZAŁĄCZNIK I
Cele i projekty
Środki
planowane
Środki zakontraktowane
(w euro)1
(w euro)
Środki
Środki wypłacone /
wypłacone zakontraktowane
(w euro)
(%)
Cel 3: Promowanie pojednania, działań służących budowaniu zaufania oraz wspierania społeczeństwa obywatelskiego
Projekt 3.1 – Pojednanie, działania służące budowaniu zaufania
oraz wspieranie społeczeństwa obywatelskiego
Projekt 3.2 – Program pomocy przy rozminowywaniu
Projekt 3.3 – Wspieranie rozwoju nowych tendencji w nauczaniu historii
promujących pojednanie i stabilność na Cyprze – zniesiony w 2008 r.
(środki z tego projektu zostały przydzielone na projekty związane
ze społeczeństwem obywatelskim)
Wsparcie zabytków dziedzictwa kulturowego o istotnym znaczeniu
dla wspólnot cypryjskich
Razem
14 000 000
13 404 835
11 115 091
83%
6 500 000
6 495 894
6 495 894
100%
1 000 000
0
0
0
2 000 000
0
0
0
23 500 000
19 900 729
17 610 985
88%
8 000 000
6 256 875
5 536 216
88%
3 000 000
1 047 892
904 893
86%
1 500 000
1 313 100
1 053 100
80%
12 500 000
8 617 867
7 494 209
87%
Cel 4: Przybliżanie tureckiej wspólnoty cypryjskiej do Unii
Projekt 4.1 – Wspólnotowy program stypendialny
Projekt 4.2 – Promowanie wymian młodzieży oraz innych form kontaktów
międzyludzkich
Projekt 4.3 – Informacje na temat systemu politycznego i prawnego
Unii Europejskiej
Razem
Cel 5: Przygotowywanie tureckiej wspólnoty cypryjskiej do wprowadzania w życie dorobku wspólnotowego
Projekt 5.1 – Pomoc techniczna mająca na celu wspieranie wprowadzania
i wdrażania dorobku wspólnotowego za pośrednictwem biura TAIEX
– część II (składnik A – pomoc za pośrednictwem biura TAIEX;
składnik B – finansowanie drobnych zakupów wyposażenia) + część II
Projekt 5.2 – Budowanie zdolności w sektorze ochrony środowiska
naturalnego
Pomoc techniczna nieprzydzielona oraz rezerwa programowa
(niepoprawnie określona w decyzji 2006/018-150)3
Razem
17 150 000
13 699 997
12 911 242
94%
2 460 000
1 140 690
1 117 554
98%
1 740 000
850 203
621 579
73%
21 350 000
15 690 890
14 650 375
93%
Ogółem 1 271 250 000
244 104 068
165 152 825
68%
11 400 000
8 436 605
6 776 955
80%
9 650 000
6 865 323
6 858 993
100%
21 050 000
15 301 928
13 635 948
89%
259 405 996 178 788 773
69%
Ogólna pomoc techniczna przy realizacji programu
Razem a (badania, wiedza fachowa, obsługa logistyczna w zakresie
zarządzania biurem)
Razem b (koszty personelu i wyjazdów służbowych)
Decyzja 2006/018-150, decyzja 2006/018-316, decyzja 2006/018-317
Ogółem 2
Łącznie 292 300 000
Planowane kwoty są kwotami wskazanymi w propozycjach finansowych załączonych do decyzji Komisji.
1
Zwane „Celem 6” w sprawozdaniu finansowym grupy zadaniowej. Środki z rezerwy programowej zostały przekazane na podstawie
decyzji Komisji (2009)2928 na następujące projekty: CMP (2 mln euro), rozminowywanie (1,5 mln euro). 1,2 mln euro przydzielono z nieprzydzielonego instrumentu technicznego w projekcie TAIEX.
3
31
ZAŁĄCZNIK II
PRZEGLĄD SKONTROLOWANYCH UMÓW
Rodzaj
umowy
Okres objęty umową
Tytuł umowy
Zakontraktowana
kwota1
Wypłacona
kwota1
(w euro)
(w euro)
Projekt 1.1. – Program sektorowy na rzecz aktualizacji jakości i zarządzania zaopatrzeniem w wodę i usługami sanitarnymi
PMU/SUP
listopad 2009–maj 2010
PMU/WKS
PMU/WKS
UNDP/C.A.
luty 2009–listopad 2010
grudzień 2009–luty 2012
styczeń 2010–lipiec 2013
Sprzęt do próbkowania i analizy wody oraz system zarządzania
informacjami laboratoryjnymi
Renowacja sieci dystrybucji wody w północnej części Nikozji
Budowa zakładu odsalania wody morskiej
Budowa nowej oczyszczalni ścieków w Mila Milia / Haspolat
580 500
580 500
2 640 000
27 517 814
8 192 242
2 375 624
0
4 657 046
9 828 453
1 598 750
5 897 072
1 098 750
2 868 200
2 265 878
1 994 080
1 595 264
422 154
422 154
15 192
15 192
52 435
52 435
144 098
158 400
85 998
72 049
126 720
68 798
Projekt 1.8. – Rozwój i restrukturyzacja infrastruktury telekomunikacyjnej
-/SUP
-/SER
październik 2009–październik 2012 Modernizacja infrastruktury sieci telekomunikacyjnej
grudzień 2008–grudzień 2011
Rozwój i restrukturyzacja infrastruktury telekomunikacyjnej
Projekt 2.1. – Sektorowy programu rozwoju obszarów wiejskich
PMU/SER
-/SER
PMU/SUP
PMU/GRS
PMU/GRS
Pomoc techniczna na rzecz wspierania polityki rozwoju
obszarów wiejskich
Pomoc techniczna na rzecz wspierania realizacji sektorowego
wrzesień 2008–wrzesień 2012
programu rozwoju obszarów wiejskich
grudzień 2009–czerwiec 2011
Dostawa sprzętu dla laboratoriów weterynaryjnych
Adataş (system dotacji w zakresie rozwoju obszarów wiejskich,
listopad 2009–styczeń 2011
nabór 1, nr 127937)
Andaç(system dotacji w zakresie rozwoju obszarów wiejskich,
październik 2009–październik 2010
nabór 1, nr 127937)
grudzień 2009–sierpień 2011
Çatalköy – zwalczanie insektów
Dom kultury w Bü yükkonuk
Dom kultury i sztuki w Serdarlι
maj 2008–lipiec 2011
Projekty 2.2.–2.3. – Modernizacja infrastruktury lokalnej i komunalnej
UNDP/C.A.
listopad 2006–wrzesień 2010
Modernizacja infrastruktury lokalnej i komunalnej
8 249 869
7 424 869
grudzień 2007–październik 2011
Modernizacja infrastruktury lokalnej i komunalnej – część II
9 784 225
8 850 803
Projekt 3.1. – Promowanie pojednania, działań służących budowaniu zaufania oraz wspierania społeczeństwa obywatelskiego
UNDP/C.A.
CoE/C.A.
marzec 2007–maj 2009
sierpień 2007–maj 2011
-/SER
luty 2008–luty 2011
sierpień 2009–grudzień 2010
-/GRS
maj 2009–maj 2011
maj 2009–maj 2011
Wsparcie Komitetu ds. Osób Zaginionych
Akademia studiów politycznych Rady Europy
Pomoc techniczna na rzecz rozwoju działań w zakresie
pojednania i wspierania społeczeństwa obywatelskiego w TWC
CSST
Instytut badawczy: Edukacja dla pokoju III (nabór CSA nr 126199)
KYTD: Promowanie różnorodności i woluntaryzmu na Cyprze
(nabór CSA nr 126199)
MRG‑KISA: Prawa mniejszości: wkład w rozwiązanie problemu
cypryjskiego (nabór CSA nr 126199)
1 469 566
600 000
1 469 566
351 000
1 499 000
1 349 631
89 310
82 437
166 909
133 528
197 313
157 851
Na dzień 30 września 2011 r., z wyjątkiem umów o dotację: 31 marca 2011 r.
1
32
ZAŁĄCZNIK II
Rodzaj
umowy
Okres objęty umową
Tytuł umowy
Zakontraktowana
kwota1
Wypłacona
kwota1
(w euro)
(w euro)
Projekt 3.2. – Odminowywanie
UNDP/C.A.
styczeń 2007–luty 2009
styczeń 2010–grudzień 2011
Oczyszczanie z min lądowych i sprzętu bojowego na Cyprze IV
Oczyszczanie z min lądowych i sprzętu bojowego na Cyprze V
3 995 894
2 500 000
3 995 894
2 500 000
396 160
396 160
1 564 919
1 537 988
2 346 580
2 271 597
1 313 440
1 051 796
-
-
1 300 000
1 040 000
645 450
645 450
197 983
183 121
3 476 000
2 836 524
1 496 795
1 496 795
97 387 729
57 474 492
Projekt 4.1. – Wspólnotowy program stypendiów
styczeń 2007–kwiecień 2007
październik 2007–kwiecień 2008
-/GRS
listopad 2008–luty 2009
grudzień 2009–luty 2010
luty 2011–kwiecień 2011
Zaproszenie do składania wniosków – wspólnotowy program
stypendialny 2007/2008 (nabór 1)
Zaproszenie do składania wniosków – wspólnotowy program
stypendialny 2008/09 (nabór 2)
III program stypendialny Unii Europejskiej na rok akademicki
2009/10 lokalny system dotacji (nabór 3)
Program stypendialny dla tureckiej wspólnoty cypryjskiej na rok
akademicki 2010/11 (nabór 4)
Program stypendialny dla tureckiej wspólnoty cypryjskiej na rok
akademicki 2011/12 (nabór 5)
Projekt 4.3. – Informacje na temat porządku politycznego i prawnego Unii Europejskiej
-/SER
luty 2009–luty 2012
Ustanowienie ogólnodostępnego punktu informacyjnego
na temat Unii Europejskiej
Projekt 5.2. – Budowanie potencjału w sektorze ochrony środowiska
-/SUP
czerwiec 2009–luty 2011
-/SER
czerwiec 2009–wrzesień 2010
Dostawa sprzętu do monitorowania jakości powietrza
Pomoc techniczna na działania związane z monitorowaniem
jakości powietrza w północnej części Cypru
Umowy GTZ w zakresie wspierania EUPSO
-/SER
lipiec 2006–czerwiec 2008
-/SER
czerwiec 2008–czerwiec 2012
Pomoc techniczna w prowadzeniu biura terenowego ds.
programu w północnej części Cypru (GTZ.A)
Ustanowienie biura terenowego ds. programu w północnej
części Cypru (GTZ.B)
Ogółem
Na dzień 30 września 2011 r., z wyjątkiem umów o dotację: 31 marca 2011 r.
1
C.A – umowa w sprawie wkładu finansowego
SUP – zamówienie na dostawę
CoE – Rada Europy
SER – zamówienie na usługi
GRS – program dotacji
UNDP – Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju
PMU – jednostka zarządzania projektem
WKS – zamówienie na roboty budowlane
33
ODPOWIEDZI
KOMISJI
STRESZCZENIE
III.
Komisja prz yznaje, że brak działania zgodnie z bardziej
zdecentralizowaną procedurą stanowi ograniczenie, ale
dodała, iż poczyniła znaczne wysiłki w celu wykorzystania
dostępnych opcji, aby zapewnić najbardziej odpowiednie
alternatywne struktury instytucjonalne.
IV.
Odstąpienie od realizacji projektu budowy zakładu odsalania wody morskiej stanowiło niepowetowaną stratę. Mimo
podjęcia zakrojonych na szeroką skalę działań w celu ratowania oraz kontynuowania projektu Komisja była zmuszona
chronić swoje interesy finansowe i rozwiązała umowę na
budowę. W ramach umowy nie dokonano żadnych płatności. Komisja zgadza się z wnioskiem Tr ybunału co do
zagrożeń dla trwałości projektów i ich przyczyn, i będzie
nadal wspierać turecką wspólnotę cypryjską w budowaniu
potencjału administracyjnego i technicznego.
V. Tiret pierwsze
Komisja w znacznym stopniu zgadza się z zaleceniami Trybunału. Komisja próbowała znaleźć najlepsze praktyczne
rozwiązanie, uwzględniając fakt, że ustanowienie przedstawicielstwa na terytorium Unii Europejskiej nie jest możliwe. Od czasu audytu osiągnięto dalsze postępy w zakresie
wydajności. Przy rozważaniu dalszej decentralizacji zarządzania, z uwagi na szczególne okoliczności wsparcia dla
tureckiej wspólnoty cypryjskiej Komisja musi jednak zrównoważ yć ewentualne korz yści z r yz ykiem zmniejszenia
nadzoru z siedziby głównej.
V. Tiret drugie
Komisja angażuje się na rzecz zapewnienia ciągłej pomocy
dla społeczności Turków cypryjskich oraz działań mających
na celu zjednoczenie wyspy Cypr. Nie planuje się obecnie
stopniowego zakańczania działań – będą one kontynuowane na odpowiednią skalę.
V. Tiret trzecie
Zjednoczenie jest głównym celem programu pomoc y.
Komisja uznaje, że zjednoczenie wymagałoby wznowionej
pomocy dla Cypru. Komisja dokonałaby w odpowiednim
czasie przygotowania do tego scenariusza.
34
ODPOWIEDZI
KOMISJI
UWAGI
14.
21.
Zakres programu pomocy określono w rozporządzeniu
przyjętym przez Radę. Komisja zgadza się, że objęcie tak
szerok iego zak resu tematów stanowiło wyz wanie pod
względem programowania i wdrażania.
Komisja zgadza się, że perspektywa wieloletnia ułatwiłaby
planowanie i wdrażanie pomocy na rzecz T WC, ale trzeba
to postrzegać w szerszym kontekście politycznym. Komisja
zdecydowanie popiera działania na rzecz rozwiązania kwestii Cypru i jego zjednoczenia. Tymczasem Komisja Europejska proponuje dalsze wspieranie społeczności Turków
cypryjskich w oparciu o obecne rozporządzenie o pomocy.
16.
Wniosek z 2004 r. zawierał jedynie wstępne przydziały. Dla
Komisji był to nowy program i w okresie z włoki w prz yjęciu rozporządzenia o pomocy przeprowadzono dalsze
konsultacje z zainteresowanymi stronami. W wyniku tego
skorygowano przydziały w decyzji z grudnia 2006 r. w sprawie finansowania, dlatego odbiegają one nieco od tych,
jakie planowano w 2004 r. Komisja traktuje cel „pojednanie
i budowanie zaufania” priorytetowo, a w kwotach ostatecznie zakontraktowanych w 2009 r. uwzględniano wykorzystanie rezer wy programu na działania rozminowywania
oraz wspieranie Komitetu ds. Osób Zaginionych. Do końca
2009 r., na cel „pojednanie i budowanie zaufania” (w tym
zobowiązania w sprawie przejść granicznych przez zieloną
linię) przeznaczono tylko około 18% mniej środków na
zobowiązania niż planowano w 2004 r., a nie 35% mniej.
Ponadto znaczną kwotę przeznaczono na ocz yszczalnię
ścieków w (grecko‑tureckiej) Nikozji, co wraz z pojednaniem ujęto jako nadrzędną motywację.
W uzupełnieniu do powyższego cały przydział środków na
2010 r., wynoszący 3 mln euro, przeznaczono, za pośrednictwem Komitetu ds. Osób Zaginionych, na cel „pojednanie
i budowanie zaufania”.
17.
Uwagi Trybunału w sprawie trudności w zapewnieniu skutecznej pomocy technicznej z wracają uwagę na jeden
aspekt pełnego wyzwań otoczenia dla programu pomocy.
22.
Komisja, opracowując techniczne aspekty programu, który
miał być realizowany, musiała bardzo ostrożnie rozważyć –
wśród dostępnych opcji – sposób utworzenia najbardziej
wydajnej struktury zarządzania.
23.–25. Wspólna odpowiedź
Komisja prz yznaje, że brak działania zgodnie z bardziej
zdecentralizowaną procedurą stanowi ograniczenie, gdyż
ustanowienie delegatur y UE w państwie członkowskim
nie jest możliwe. Komisja, korzystając z dostępnych opcji,
zapewniła najbardziej odpowiednie alternatywne struktury
instytucjonalne.
Komisja podjęła środki w celu ułatwienia operacji i obiegu
środków finansowych, w tym odstępstwa od normalnych
procedur i systematyczne misje urzędnika zatwierdzającego w Nikozji. Pod koniec 2011 r. wprowadzono nową
strukturę IT, aby umożliwić wspólny dostęp do plików między Nikozją i Brukselą, a w 2012 r. reorganizacja DG ELARG
usprawniła procedury wewnętrzne; liczbę jednostek zaangażowanych w umowy i płatności ograniczono z czterech
do dwóch.
Komisja musi również uwzględnić ryzyko wynikające z operacji przebiegających w tak delikatnym z punktu widzenia
politycznego środowisku.
35
ODPOWIEDZI
KOMISJI
26.
30.
Przedstawicielstwo Komisji w Republice Cypryjskiej jest formalnie konsultowane jako część DG COMM w kontekście
procesu obejmującego różne służby Komisji”. Zapewnia to
przepływ informacji, współpracę i koordynację. Opóźnienia
w udzielaniu odpowiedzi przez przedstawicielstwo Komisji
powodowane były także znacznym nakładem pracy.
W zak res analiz y r yz yk a przeprowadzonej przez Komisję wchodziły decyzje w sprawie uzgodnień dotyczących
zarządzania, w tym utworzenia biura EUPSO oraz sk ali
„decentralizacji”.
Obecne zwiększenie liczby pracowników w ramach przedstawicielstwa UE – również ze względu na zbliżające się
objęcie przez Cypr prez ydencji Rady – jeszcze bardziej
wzmocni współpracę z innymi służbami Komisji.
27.
Sytuacja pracowników kontraktowych w unijnym biurze
terenowym ds. programu (zwanym dalej EUPSO) rzeczywiście różni się od sytuacji pracowników kontraktowych
w delegaturach. Jak zauważa ponadto Trybunał, obowiązujące prawodawstwo (ar t. 3b, ar t. 88, ak apit pier wsz y
lit. b) warunków zatrudnienia innych pracowników Unii
Europejskiej) nie poz wala na zaangażowanie personelu
kontraktowego przez ok res dłuższ y niż trz y lata i nie
przewiduje żadnego odstępstwa od tej zasady. W grudniu 2011 r. Komisja zaproponowała wprowadzenie zmian
do regulaminu pracowniczego i warunków zatrudnienia
[COM(2011) 890 wersja ostateczna] w celu przedłuże nia trwania umów do maksymalnego okresu sześciu lat.
Niniejszy wniosek nie został jeszcze przyjęty. W przeglądzie długości trwania umów Komisja będzie musiała jednakże uwzględniać dostępność środków finansowych, jak
również ogólną sytuację polityczną w kontekście rozmów
w sprawie porozumienia.
28.
Komisja rozpocznie ogólną ocenę programu w 2012 r.
W przeglądzie tym rozpatrywane będą korzyści z realizacji
niektórych części programu w ramach Programu Narodów
Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP).
29.
Stwierdzone przez Trybunał niedociągnięcia w pierwszej
umowie w sprawie wkładu finansowego z UNDP w ramach
Komitetu ds. osób zaginionych (wspólne zarządzanie
z UNDP) uwzględniono w późniejszych umowach poprzez
np. lepsze zdefiniowanie wskaźników dotyczących finansowania przez UE, lepsze zdefiniowanie numerów dotyczących ekshumacji i identyfikacji, lepsz y ogólny stosunek poniesionych nakładów do uzyskanych wyników oraz
poprawę sprawozdawczości.
33.
Mimo podjęcia znacznych starań w celu ratowania projektu w grudniu 2011 r., gdy nie istniały już perspektywy
na osiągnięcie postępów, rozwiązano umowę na budowę.
W ramach tej umowy nie wydano jeszcze żadnych środków.
Interesy finansowe Komisji zostały zabezpieczone.
M imo że zar ządzanie r yz yk iem obejmowało st wor ze nie projektu dwuetapowego, uwzględniającego zakład
pilotażowy, nie można było racjonalnie przewidzieć na
początku realizacji projektu wydarzeń, które doprowadziły
do rozwiązania.
Ramka 2 a)
Komisja oceniła ryzyko w kontekście wyboru przedsiębiorstwa do przeprowadzenia projektu budowy zakładu odsalania wody morskiej. Wynik tej międzynarodowej otwartej
procedury przetargowej był w pełni oparty na ustalonych
zasadach.
Ramka 2 b)
Wykonawca nie wniósł zabezpieczenia. Na początku było
to przede wsz ystkim spowodowane złożonymi uwarunkowaniami lokalnymi, które Komisja starała się rozwiązać.
Nawet jeżeli umowę roz wiązano by w styczniu 2010 r.,
ponowne pr z ydzielenie środk ów nie byłoby możliwe
z uwagi na upłynięcie terminu zawierania umów.
Ramka 2 c)
Wsparcie na rzecz tureckiej wspólnoty cypryjskiej było dla
Komisji programem nowym. W trzyletnim okresie umownym w latach 2006–2009 przewidzianym na mocy rozporządzeń należało opracować zarządzanie programem
i logistykę, a także same projekty. Komisja uważa, że ze
względu na potrzebę dokładnego przygotowywania projektów zakontraktowanie prac dotyczących zakładu odsalania wody we wcześniejszym terminie nie byłoby możliwe.
36
ODPOWIEDZI
KOMISJI
Ramka 2 d)
39.
Pracownicy Komisji byli zaangażowani na wszystkich etapach i rozpoczęli negocjacje, jak tylko pojawiły się problemy. W dniu 17 grudnia 2009 r. formalnie uzgodniono
opóźnienie rozpoczęcia umowy, do czasu rozwiązania kwestii związanych z dostępem do terenu. Kontakty z przedstawicielami władz TWC były częste i, ze względu na rozmiary
umowy i charakter powstających problemów, było oczywiste, że liderzy TWC zdawali sobie w pełni sprawę z sytuacji.
Po wyborach w tureckiej wspólnocie cypryjskiej nastąpiła
interwencja na wysokim szczeblu ze strony Komisji (pismo
komisarza do lidera tureckiej wspólnoty cypryjskiej z dnia
16 czerwca 2010 r.).
Problemy, jak ie napotk ano pr z y realizacji umow y na
budowę, dają obraz trudnego środowiska operacyjnego.
35.
W przypadku sieci dystrybucji wodnej nie dysponowano
wiarygodnymi wartościami wyjściowymi ani wskaźnikami,
co jest jednym z powodów inwestycji w laboratorium
wodne; wykazano jednak, że nastąpiła znacząca poprawa,
jeśli chodzi o usługi dystr ybucji wody w N ikozji oraz
zmniejszono stopień nieszczelności systemu, który na niektórych obszarach wynosił poprzednio 50%.
W dniu 11 stycznia 2012 r. przyjęto „ustawę” o liberalizacji sektora telekomunikacji. W ramach programu pomocy
można przystąpić teraz do zakończenia części dotyczącej
sprzętu i przygotowania do przekazania beneficjentowi.
36.
Brak formalnej umowy w sprawie finansowania z (nieuznanym) beneficjentem stanowił ryzyko, którego Komisja była
świadoma. Komisja wdroż yła znaczny program pomocy
w krótkich terminach kontraktowania i o szerokim zakresie prac w ramach mandatu. Sprzęt i infrastrukturę zapewniono w obszarach szczegółowo określonych w rozporządzeniu o pomocy, tam gdzie konieczne było wywarcie
realnego wpływu. W niektór ych dziedzinach konieczne
było podjęcie próby uz ysk ania rzecz ywistych korz yści
i równoczesne zachęcenie do reform sektorowych.
37.
Są to pierwsze doświadczenia z T WC w kontekście dużej
pomocy unijnej. Beneficjent nie doceniał złożoności dostosowania przepisów do dorobku prawnego oraz rozmiaru
reform niezbędnych w tym kontekście. Program pomocy
na rzecz TWC jest nadal stosunkowo nowy, a główna część
kontraktowania miała miejsce dopiero w 2009 r. Służby
K omisji nie posiadały wcześniejszego doświadczenia
w pracy z beneficjentem ze strony TWC.
38.
40.
Niepowodzenie projektu dotyczącego zakładu odsalania
wody jest rozczarowaniem. Wpływ na środowisko zasolenia
warstwy wodonośnej Morphou zostanie jednak wzięty pod
uwagę. Sytuacja w sektorze wodnym zmienia się – pojawiają się znaczące nowe elementy. Inwestycje w zakresie
wody i ścieków pozostają jako elementy projektu pro gramu pomocy sporządzanego na nadchodzące lata.
41. a)
41. b)
UNDP realizuje w Milia/Haspolat projekt w ramach wspólnego zarządzania. Zastępca dyrektora UNDP na Europę
zdaje sobie sprawę, że w przypadku oczyszczalni ścieków
potrzebny jest „wspólny zakład” i wraz z Komisją dokłada
starań, aby rozwiązać ten problem.
42.
Oprócz szkolenia przeprowadzonego przez dostawców
sprzętu laborator yjnego w ramach projektu budowania
zdolności instytucjonalnych zorganizowano szkolenie
w zakresie pobierania próbek i analiz y w celu spełnie nia wymogów ramowej dyrektywy wodnej, dyrektywy
w sprawie wody pitnej i dyrekt y w y w sprawie wody
w kąpieliskach.
Na 2012 r. planowane jest szkolenie w zakresie laborator yjnego systemu informacyjnego (LIMS). Laboratorium
poddano kontroli i audytowi akredytacyjnemu w zakresie
czterech procedur dla metali ciężkich, pestycydów, mikrobiologii i żywności.
Zmiany w koncepcji dotyczącej zakładu odsalania wody
morskiej były wynikiem konsultacji z zainteresowanymi
stronami i ekspertami; były one związane z obawami, że
w przeciwnym razie nie zostałyby spełnione wymogi ramowej dyrektywy wodnej.
37
ODPOWIEDZI
KOMISJI
45.
53.
Komisja zgadza się, że kwestia trwałości ma podstawowe
znaczenie. O ile zjednoczenie nie nastąpi wcześniej, kwestia ta zostanie uwzględniona w programowaniu na lata
2012–2013.
to postrzegać w szerszym kontekście politycznym.
Jedno z wyzwań otoczenia programu polega na trudności,
jaką sprawia praca z beneficjentem, który nie jest formalnie
uznany.
Ankieta ex post dotycząca stypendiów, o której mówi Trybunał, zostanie przeprowadzona w 201º
46.
Komisja zgadza się, że współpraca międz y DG ELARG
a DG COMM mogłaby zostać wzmocniona i podejmuje
dodatkowe wysiłki w tym względzie.
Kwestia własności jest delikatna i prześledzenie historii
własności okazało się istotnym czynnikiem, znacznie komplikującym realizację projektu.
47.
T WC nie jest formalnie reprezentowana w komitecie sterującym projektem, ale żaden projekt nie jest realizowany
bez porozumienia / zatwierdzenia odpowiednich rozmówców ze strony T WC. Fakt, że realizacją zajmuje się UNDP
ogranicza nieco możliwość zdobywania doświadczeń przez
władze lokalne, lecz daje niewątpliwie większą pewność
ukończenia projektów. Kwestią budowania potencjału
instytucjonalnego lokalnych organów zajęto się po części przez udzielenie dostępu do wspólnotowych dotacji
na rzecz rozwoju, poza umową z UNDP w sprawie wkładu
finansowego.
48.
Kwestia osób zaginionych jest delikatna, a praca Komitetu
ds. Osób Zaginionych (CMP) jest wysoko ceniona przez
obie społeczności i silnie wspierana przez Parlament Europejski. Znacznej części ogólnej liczby „zaginionych” jeszcze
nie znaleziono lub nie zidentyfikowano. Komisja nie zaplanowała jeszcze strategii wyjścia, lecz ma świadomość, że
skala działań w ramach programu będzie się ostatecznie
zmniejszać. Ważne jest, aby obie społeczności podjęły inicjatywę w tym procesie.
49.
Przewiduje się kontynuowanie prac Europejskiego forum
Cypru w oparciu o sieć byłych uczestników seminariów.
Członkowie sieci byłych uczestników seminariów w ramach
Europejskiego forum Cypru wzięli udział w Europejskim
forum na rzecz demokracji w Limassol w październiku 2011 r.
50.
Komisja – w miarę dostępności środków – uwzględni w przyszłych programach potrzebę dalszego zwiększania potencjału instytucjonalnego.
54.
55.
Ramka 4 b)
Z punktu widzenia wspólnotowego dorobku prawnego
kwestia ochrony środowiska ma bardzo istotne znacze nie. W ramach programu wzywa się zatem do znaczącego
wsparcia w tej dziedzinie.
WNIOSKI I ZALECENIA
59.
Komisja przyznaje, że istnieją ograniczenia związane z prowadzeniem biura programu EUPSO bez w pełni zdecentralizowanego zarządzania, ale ze względu na to, że ustanowienie delegatury nie było możliwe, zapewniono najbardziej
odpowiednie alternatywne struktur y instytucjonalne.
Podjęto środki w celu ułatwienia operacji (zob. odpowiedź
na pkt 23), w tym pewne usprawnienia przeprowadzone
w następstwie audytu.
Od czasu audytu poprawki wprowadzono także do umowy
w sprawie wkładu finansowego.
60.
Pr zer wanie projektu dot yczącego zak ładu odsalania
wody pozwoliło zabezpieczyć interesy finansowe Komisji.
W ramach umowy na budowę nie dokonano żadnych płatności. Niepowodzenie projektu, pomimo starań Komisji,
aby go ukończ yć, stanowiło prz ykre rozczarowanie, jeśli
chodzi o starania w celu poprawy zaopatrzenia w wodę
i związanej z tym kwestii zasolenia warstwy wodonośnej.
Sektor y zaopatrzenia w wodę i ścieków zajmują nadal
wysokie miejsce na liście priorytetów, jeśli chodzi o przyszłe wsparcie.
Komisja zgadza się z uwagą Trybunału w sprawie ogólnych
zagrożeń dla trwałości projektów i nadal będzie wspierać
turecką wspólnotę cypryjską w celu budowania potencjału
administracyjnego i technicznego.
38
ODPOWIEDZI
KOMISJI
61.
64. e)
K omisja zobowiązała się do k ont ynuowania pomoc y
na rzecz tureck iej wspólnoty c ypr yjsk iej. Zwiększenie
tr wałości nowych i prz yszłych projektów ma znaczenie
priorytetowe.
Zalecenie w sprawie poprawek do umowy w sprawie
wkładu finansowego zostało zatwierdzone przez Komisję
i poprawki już wprowadzono. Obejmują one m.in. lepsze zdefiniowanie wskaźników dotyczących finansowania
przez UE, lepsze zdefiniowanie numerów dotyczących
ekshumacji i identyfikacji, lepszy ogólny stosunek poniesionych nakładów do uzyskanych wyników oraz poprawę
sprawozdawczości.
64. a)
to postrzegać w szerszym kontekście politycznym. Komisja zdecydowanie popiera działania na rzecz roz wiązania kwest ii Cypru. Do tego czasu Komisja zamierza nadal
wspierać turecką wspólnotę cypryjską w oparciu o aktualne rozporządzenie o pomocy.
64. b)
Komisja zgadza się z powyższ ym zaleceniem. Ogólna
długość obowiąz ywania prz yszłych umów będzie zale żeć od wyniku proponowanych zmian w regulaminie
pracowniczym.
64. c)
Od czasu audytu w siedzibie Komisji poprawiono wydajność (zob. np. pkt 23 powyżej), co wpłynęło na usprawnienia procedur związanych z finansowaniem i umowami.
Komisja rozważy kwestię decentralizacji, biorąc pod uwagę
zarówno jej potencjalne korzyści jak i zagrożenia w szczególnych okolicznościach pomocy dla tureckiej wspólnoty
cypryjskiej.
64. d)
K o m i s j a p r z y j m u j e z a l e c e n i e w s p r aw i e k o o rd y n a c j i
z przedstawicielstwem Komisji w Nikozji. W siedzibie głównej istnieją już formalne procedur y współpracy międz y
poszczególnymi dyrekcjami generalnymi i Komisja podejmuje dalsze wysiłki, aby poprawić współpracę w terenie
międz y przedstawicielstwem Komisji w Nikozji i grupą
zadaniową.
Obecne zwiększenie liczby pracowników w przedstawicielstwie Komisji – również ze względu na zbliżający się okres
objęcia przez Cypr prez ydencji Rady – prz ycz yni się do
wzmocnienia współpracy z innymi służbami, co przyniesie
również korzyści w postaci osiągnięcia większej spójności
i jednolitości.
64. f )
Zalecenie dotyczące zagwarantowania trwałości zostanie
wzięte pod uwagę przy dalszym prowadzeniu istniejących
projektów, a prz y programowaniu nowych inter wencji
będzie się uwzględniać działania podjęte przez beneficjenta ze strony T WC, jeśli chodzi o tworzenie odpowiednich warunków w zakresie organizacji, eksploatacji, konserwacji itp.
64. g)
K omisja pr z yjmuje zalecenie w sprawie zaopatr zenia
w wodę. Od czasu ukończenia audytu przeprowadzono już
ocenę sektora wodnego.
64. h)
Komisja zgadza się z analizą Trybunału dotyczącą potrzeb
w zakresie ram prawnych i administracyjnych i będzie dalej
współpracować z beneficjentem w tych dziedzinach. Komisja musi jednak brać pod uwagę aktualny kontekst polityczny i prawny, które nie pozwalają na nałożenie na WTC
jakichkolwiek zobowiązań prawnych.
65.
Komisja angażuje się na rzecz zapewnienia ciągłej pomocy
dla wspólnoty Turków cypryjskich oraz działań mających
na celu zjednoczenie wyspy Cypru. Nie planuje się obecnie stopniowego zakańczania działań i będą one kontynuowane na odpowiednią skalę.
66.
Z j e d n o c ze n i e w y s py j e s t g ł ów ny m c e l e m p ro gr a m u
pomocy. Komisja uznaje, że gdyby w procesie zjednoczenia nastąpił przełom, zaistniałaby konieczność przeglądu
pomocy dla Cypru. Wniosek dotyczący następnej perspektywy finansowej zawiera klauzulę w tej sprawie.
Europejski Trybunał Obrachunkowy
Sprawozdanie specjalne nr 6/2012
Pomoc Unii Europejskiej dla tureckiej wspólnoty cypryjskiej
Luksemburg: Urząd Publikacji Unii Europejskiej
2012 — 38 str. — 21 × 29,7 cm
ISBN 978-92-9237-636-9
doi:10.2865/22962
JAK OTRZYMAĆ PUBLIKACJE UE
Publikacje bezpłatne:
•
w EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu)
•
w przedstawicielstwach i delegaturach Unii Europejskiej (dane kontaktowe można uzyskać
pod adresem http://ec.europa.eu lub wysyłając faks pod numer +352 2929-42758)
Publikacje płatne:
•
w EU Bookshop (http://bookshop.europa.eu)
Płatne subskrypcje (np. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, zbiory orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości
Unii Europejskiej):
•
u dystrybutorów Urzędu Publikacji Unii Europejskiej
(http://publications.europa.eu/others/agents/index_pl.htm)
QJ-AB-12-005-PL-C
TRYBUNAŁ UZNA JE, ŻE KOMISJA EUROPE JSKA USTANOWIŁA PROGRAM,
K TÓ RY N A L E Ż YC I E O D Z W I E R C I E D L A Ł C E L E I N S T R U M E N T U W S PA R C I A
F INANSOWEGO DLA TURECKIEJ WSPÓLNOTY CYPRYJSKIEJ ORAZ ŻE POMIMO ZNACZNYCH OGRANICZEŃ, ZASTOSOWANE METODY REALIZACJI BYŁY
ZASADNICZO ODPOWIEDNIE. TRYBUNAŁ STWIERDZA TAKŻE, ŻE OSIĄGNIĘTO
JUŻ NIEKTÓRE REZULTATY, JEDNAK ICH TRWAŁOŚĆ JEST CZĘSTO WĄTP LIWA,
A NAJWIĘKSZY PROJEKT W RAMACH PROGRAMU NIE MÓGŁ ZOSTAĆ ZREALIZOWANY. TRYBUNAŁ PRZEDSTAWIA SZEREG ZALECEŃ DO CELÓW ZARZĄDZANIA PROGRAMEM W PRZYSZŁOŚCI.

Sprawozdanie specjalne

Transkrypt

Podobne dokumenty

Wspomnienia z Turcji... W Zespole Szkół „Silesia” trwa realizacja

załącznik 1

Informujemy, że od dnia 10.04.2014 roku zakup wizy tureckiej na

Wycieczka do Nikozji

Program imprezy

EuroUtopia Newsletter (November 2010)