docPrawa człowieka TERAZ! Prawa Romów TUTAJ!
download 
Reklamacja Transkrypt
Prawa człowieka TERAZ! Prawa Romów TUTAJ!
Prawa człowieka TERAZ! Prawa Romów TUTAJ! Wezwanie do działania dla Unii Europejskiej Chcemy wszyscy być traktowani jak ludzie, tak właśnie żyjemy i powinniśmy być w ten sposób traktowani… nigdy wcześniej nie czuliśmy, że jesteśmy różni. Teraz naprawdę się tak czujemy. Starsza romska para z Avas, Węgry, październik 2012 Szacuje się, że w Europie żyje od 10 do 12 milionów Romów. Na przestrzeni dziejów Romowie doświadczali prześladowań, wykluczeń i dyskryminacji. Najbardziej morderczym epizodem był Porrajamos, Zagłada, kiedy podczas drugiej wojny światowej setki tysięcy Romów zostało wymordowane przez nazistów. Rządy krajów europejskich kontynuowały brutalne praktyki w stosunku do Romów, również po zakończeniu drugiej wojny światowej. Czeski Rzecznik Praw Obywatelskich oszacował, że od lat osiemdziesiątych około 90 000 kobiet zostało siłą wysterylizowanych na terytorium byłej Czechosłowacji. W nawiązaniu do ustaleń Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej z 2009 roku, szacuje się, że każdy Rom padł w swoim życiu ofiarą dyskryminacji rasowej, co przeszkadza im w znalezieniu pracy czy dostępie do wykształcenia równej jakości jak inni. Romowie i społeczności romskie są celem przemocy o charakterze rasowymi, bardzo często mieszkają w wydzielonych, nieformalnych osiedlach, czasami znajdujących się niedaleko zanieczyszczonych miejsc, z których mogą w każdej chwili zostać wysiedleni. Dziesiątki tysięcy romskich dzieci doświadcza segregacji, ponieważ muszą one chodzić do szkół czy też klas, które przeznaczone są tylko dla Romów, albo są uczone w ramach innego toku nauczania w instytucjach zajmujących się uczniami z łagodnym upośledzeniem umysłowym. Tego rodzaju naruszenia praw człowieka mają miejsce we współczesnej Europie, w miejscach, gdzie istnieją silne regionalne mechanizmy chroniące prawa człowieka. Unia Europejska przyjęła prawo antydyskryminacyjne już ponad dziesięć lat temu, lecz codzienne doświadczenie dyskryminacji przez Romów pokazuje dobitnie, że instytucje europejskie zawiodły w realizacji swoich zobowiązań i egzekwowaniu norm prawnych gwarantujących równość jednej z największych mniejszości etnicznych Europy. Human Rights Here Roma Rights Now: Wake-up Call to the EU, Amnesty International, April 2013 Kim są Romowie? Uważa się, że Romowie przybyli z Indii w IX wieku i na stałe osiedli w wielu krajach Europy do XIV wieku. Nie jest to jedna homogeniczna grupa, lecz wiele podgrup, które określają siebie w zależności od rozróżnień historycznych i językowych (Manuszowie we Francji, Sinti w Niemczech i Włoszech, Kale w Portugalii i Hiszpanii czy Keldarasze w południowowschodniej Europie). Istnieją też grupy ludności miejscowej, które przyjęły wędrowny styl życia i chociaż nie są etnicznymi Romami, podobnie jak oni są narażeni na dyskryminację. W nawiązaniu do ustaleń Rady Europy w krajach Unii Europejskiej żyło w 2012 roku około sześć milionów Romów. Romowie stanowią od siedmiu do dziesięciu procent ludności Bułgarii, Węgier, Macedonii, Rumunii, Serbii, czy też Słowacji. Istnieją również duże grupy Romów i ludności nomadycznej w Europie Zachodniej, w tym w Hiszpanii (750 tysięcy), Francji (400 tys.), w Wielkiej Brytanii (225 tys.) i Włoszech (150 tys.). Większość Romów w Europie prowadzi osiadły tryb życia (80-85%), pomimo to są oni często w błędny sposób opisywani jako ludność nomadyczna. Biorąc pod uwagę prawie wszystkie wskaźniki rozwoju Romowie znajdują się dzisiaj poniżej średniej narodowej krajów, w których żyją. Ośmiu na dziesięciu Romów w Europie jest zagrożonych ubóstwem, co przekłada się na głęboką marginalizację czy gorszy stan zdrowia. Romowie dużo rzadziej zdobywają wykształcenie ponadpodstawowe, niż osoby, które nie są Romami: we Francji, Grecji, czy Rumunii tylko jednemu na dziesięciu Romów się to udaje. Prawodawstwo antydyskryminacyjne w Unii Europejskiej Do dyskryminacji dochodzi wtedy, gdy ktoś jest traktowany inaczej z powodu jakiejś cechy, która jest związana z tożsamością tej osoby, takiej jak na przykład pochodzenie etniczne. Dyskryminacja może występować na wielu obszarach włączając w to miejsce pracy, system szkolnictwa czy też miejsce zamieszkania. Poważna dyskryminacja może zawierać również uwzględniać przemoc fizyczną i innego rodzaju przestępstwa powodowane tożsamością etniczną ofiary. Władze państwowe, włączając w to policję, muszą użyć swoich sił, by powstrzymać ataki na tle rasowym. Muszą również dokładnie zbadać tego rodzaju ataki i zwracać uwagę na te, których podstawią były uprzedzenia rasowe. Unia Europejska przyjęła w 2000 roku instrument prawny w celu promowania praw człowieka i walki z dyskryminacją. Dyrektywa wprowadzająca zasadę równego traktowania bez względu na pochodzenie rasowe i etniczne (nazywana potocznie dyrektywą rasową) ma na celu zapobieganie dyskryminacji w miejscu pracy, szkolnictwie, dostępie do różnego rodzaju dóbr i usług. Państwa członkowskie muszą przenieść ją na grunt prawa obowiązującego w danym kraju. W 2009 roku została wprowadzona w życie również Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, która zakazuje dyskryminacji i zawiera wiele praw człowieka włączając w to prawo do edukacji, pomocy społecznej i mieszkaniowej, jak również prawo do pracy. Karta ta jest instrumentem Human Rights Here Roma Rights Now: Wake-up Call to the EU, Amnesty International, April 2013 wiążącym, który musi być przestrzegany przez instytucje Unii Europejskiej i państwa członkowskie przy wdrażaniu prawa Unii Europejskiej. Jeśli Unia Europejska widzi, że w naszym kraju panuje dyskryminacja, powinna podjąć działanie (…) Rumunia weszła do Unii Europejskiej razem z Romami, Węgrami, Żydami i innymi grupami etnicznymi żyjącymi w Rumunii. Dlatego, my – Romowie – również jesteśmy częścią Unii Europejskiej. Claudia, Klujż-Napoka, Rumunia, 2012 W których obszarach rządy i Unia Europejska nie dopełniają swoich obowiązków Pomimo obowiązywania dyrektyw antydyskryminacyjnych, uprzedzenia w stosunku do Romów w Europie, również na poziomie narodowym, pozostają bardzo silne. Dla przykładu w 2008 roku włoski Minister Spraw Wewnętrznych publicznie usprawiedliwiał gwałtowne samosądy, których ofiarami byli Romowie poprzez stwierdzenie: (…)tak się dzieje, kiedy Cyganie kradną dzieci czy też kiedy dopuszczają się przemocy seksualnej. Zapobieganie i zapobieganie gwałtownym atakom Nienawiść na tle rasowym i przemoc w stosunku do Romów są rozpowszechnione w całej Europie. W niedawno opublikowanym badaniu przeprowadzonym przez Agencję Praw Podstawowych Unii Europejskiej jeden na pięciu Romów przyznał, że był celem tego typu działań. W nawiązaniu do informacji medialnych zebranych przez Europejskie Centrum Praw Romów, ponad 120 gwałtownych ataków przeciwko Romom i ich mieniu miało miejsce na Węgrzech, w Republice Czeskiej, na Słowacji i w Bułgarii pomiędzy styczniem 2008 a lipcem 2012, włączając w to strzelaniny, ataki z użyciem noży i podpalenia. Władze bardzo rzadko zbierają konkretne dane dotyczące przestępstw, których podstawą jest nienawiści w stosunku do Romów: jedynie cztery kraje uczyniły to w 2011 roku. Bardzo często również rezygnują z dalszego drobiazgowego dochodzenia. Przestępstwa nienawiści rasowej na Węgrzech Na Węgrzech, nawiązując do danych Europejskiego Centrum Praw Romów, dziewięcioro Romów, włączając w to dwoje dzieci, zostało zabitych w wyniku ataków na tle rasowym pomiędzy 2008 a 2012 rokiem. Przestępstwa, których podstawą jest nienawiść rasowa ma traumatyczny wpływ na ofiary i ich rodziny. József H. ojciec romskiego chłopca zasztyletowanego w Fényeslitke na Węgrzech w 2008 roku powiedział Amnesty International: Wszyscy są przestraszeni, niezależnie od tego, jak straszne rzeczy się dzieją, tracisz nawet potrzebę, żeby o tym mówić, bo się boisz. Human Rights Here Roma Rights Now: Wake-up Call to the EU, Amnesty International, April 2013 Społeczności romskie są nękane i zastraszane poprzez różnego rodzaju grupy i instytucje niepaństwowe w takich krajach jak Francja, Republika Czeska i Węgry, gdzie zdarzyły się przypadki, że policja nie broniła ich przed atakami. W grudniu 2012 roku sąsiedzi nieformalnego romskiego osiedla w Marsylii we Francji wyrzucili całą społeczność romską i podpalili jej obóz. Policja nie podjęła działań w Devecser na Węgrzech 5 sierpnia 2012 roku około 500 osób zebrało się na placu w mieście Devecser na demonstracji zorganizowanej przez ultraprawicowa partię Jobbik i zostało wspartych przez inne grupy. Niektórzy z zebranych skandowało antyromskie hasła i rzucało kawałki cementu i innego rodzaju przedmioty w stronę domów, w których mieszkali Romowie. Policja nie zrobiła nic, aby przeciwstawić się przemocy i nie aresztowała nikogo, kto brał udział w tym wydarzeniu. Jedna osoba z grupy aktywistów przebywała na podwórku gospodarstwa zamieszkałego przez Romów, gdy demonstranci zaczęli rzucać w stronę domu kawałki cementu i inne przedmioty. Aktywistkę raniono i zgłosiła całe zdarzenie na policji, która dopiero w wyniku presji ze strony organizacji pozarządowych zaczęła śledztwo przeciwko niezidentyfikowanym sprawcom przemocy na tle rasowym. Złożono również zawiadomienie przeciwko policji, która nie zapobiegła przemocy w czasie demonstracji. Jednocześnie minister spraw wewnętrznych zadeklarował we wrześniu 2012 roku, że zachowanie policji w Devecser było właściwe. Zapobieganie dyskryminacji w obszarze prawa do mieszkania Setki tysięcy Romów w Europie żyje w etnicznie segregowanych, nieformalnych osiedlach, czy też obozach, które powstały, ponieważ państwo nie zapewniło Romom innych możliwości zamieszkania. W konsekwencji często nie mają zapewnionej ochrony prawa posiadania i są celem przymusowych wysiedleń. Czasem przesiedla się ich w miejsca, które zagrażają zdrowiu. Przymusowe wysiedlenie jest to wysiedlenie jednostek, rodzin czy też społeczności wbrew ich woli z domów i/lub ziemi bez poszanowania procedur prawnych takich jak: rozpoznanie wszystkich możliwych alternatyw dla wysiedlenia i przeprowadzenie rzeczywistych konsultacji, dostarczenie odpowiednich zawiadomień, możliwość odwołania się od decyzji o wysiedleniu i dostęp do zadośćuczynienia. Amnesty International i inne organizacje udokumentowały przypadki przymusowych wysiedleń Romów w Bułgarii, Republice Czeskiej, Francji, Grecji, we Włoszech, Macedonii, Rumunii, Serbii, na Słowacji i w Słowenii. Ulica Coastei, Kluż-Napoka, Rumunia 17 grudnia 2010 roku 76 romskich rodzin, zostało przymusowo wysiedlonych przez władze miasta Kluż-Napoka z ich domów znajdujących się w centrum miasta z ulicy Coastei. Jedynym oficjalnym zawiadomieniem o wysiedleniu było ostrzeżenie, które otrzymali dwa dni wcześniej. Nie skonsultowano decyzji z rodzinami, nie miały one dostępu do środków prawnych i nie zapewniono im właściwego alternatywnego miejsca zamieszkania. Rodziny zostały przeniesione na peryferie miasta, blisko Human Rights Here Roma Rights Now: Wake-up Call to the EU, Amnesty International, April 2013 składowiska odpadów chemicznych, w miejsce, gdzie już wcześniej przesiedlano Romów. Jedynie 40 rodzin otrzymało zastępcze miejsce zamieszkania, ale był to jeden osiemnastometrowy pokój na rodzinę. Na cztery pokoje przypada jedna łazienka, w której jest tylko zimna woda. Lokale mieszkaniowe zostały wybudowane z pieniędzy publicznych. Jest to część działań władz miasta, które aktywnie wspierają segregację mieszkaniową będącą formą dyskryminacji. 36 z 76 wysiedlonych rodzin nie otrzymało alternatywnego miejsca zamieszkania i zostało bez dachu nad głową. Niektórzy przenieśli się wraz z dalszymi krewnymi do nowych mieszkań, co skutkowało ogromnym przeludnieniem, inni budowali domy zaraz przy istniejących, ale jedynie za ustną zgodą władz miejskich, co naraża ich na groźbę dalszych przymusowych wysiedleń i utraty domu. Bela Novak mieszkał na ulicy Coastei przez 16 lat i został przymusowo wysiedlony w 2010 roku. Pomimo jego zaawansowanego wieku i poważnych problemów ze zdrowiem nie otrzymał on innego miejsca zakwaterowania po tym, jak został przymusowo wysiedlony. Spędził dwie zimy w szopie, którą wybudował jego syn. Podłogę stanowiła goła ziemia, mojemu synowi nie udało się położyć cementu. Tam były szczury (…) Ostatniej zimy było nawet jeszcze gorzej, ponieważ pozostaliśmy bez drewna i było zimno, minus 25°c. Straciłem przytomność, omal nie umarłem. Claudia i jej rodzina dostali pokój w segmencie mieszkalnym niedaleko wysypiska śmieci. Wcześniej byłam wesoła (…) teraz, kiedy budzę się każdego ranka i widzę wysypisko śmieci, chce mi się płakać. Dwa lata po przymusowym wysiedleniu sytuacja tych rodzin nie uległa zmianie. Przypadek ulicy Coastei nie jest jedynym w Rumunii czy też w Europie. Polityka promująca segregację etniczną społeczności romskich lub skutkująca segregacją była również podejmowana w innych miastach Rumunii: w Baia Mare, Constanţa, Miercurea Ciuc i Piatra Neamt. W lipcu 2011 roku władze lokalne w Baia Mare wybudowały nawet mur oddzielający społeczność romską od sąsiadów, którzy nie byli Romami. Human Rights Here Roma Rights Now: Wake-up Call to the EU, Amnesty International, April 2013 Segregacja w la Barbuta, Rzym, Włochy Przez dziesięciolecia władze Włoch sprzyjały segregacji mieszkaniowej Romów. Władze lokalne i regionalne usilnie popierały „obozy” jako jedynie możliwe i właściwe rozwiązanie kwestii mieszkaniowej dla społeczności romskiej. Wprowadzenie w 2008 roku przez władze niektórych miast planu „Nomad Emergency” mającego na celu pozbycie się osiedli romskich sprawiło, że społeczność romska stała się celem przymusowych wysiedleń, a miasta kontynuowały politykę segregacji. Tego rodzaju polityka dyskryminacyjna utrzymywała się nawet po tym, jak Rada Państwa uchyliła plan w listopadzie 2011 roku. 18 czerwca 2012 roku władze Rzymu otworzyły osiedle la Barbuta, jedynie dla Romów, gdzie przeniosły około 200 osób przymusowo wysiedlonych z obozu Tor de’Cenci, mieszkających tam od 1995 roku. La Barbuta, niedaleko rzymskiego lotniska Ciampino, jest otoczona płotem i znajduje się pod nadzorem kamer. Nie jest obsługiwane przez transport publiczny, a najbliższe sklepy, szkoła i przychodnia są oddalone o 2,5 kilometra. Mieszkańcy muszą iść tam wzdłuż autostrady, która nie posiada chodnika. Wiele romskich rodzin żyjących w Tor de’Cenci mówiło Amnesty International w czerwcu 2012 roku, że nie chcą się przenosić się do la Barbuta ze względu na panujące tam środki bezpieczeństwa i izolację. Tutaj [w Tor de’Cenci] wszystko było proste, wszystko było blisko obozu … władze miejskie powiedziały nam, że musimy opuścić to miejsce, w ten czy inny sposób. Powiedzieli nam, że mogą użyć siły, by nas stąd wyrzucić i nikt nie będzie się temu przeciwstawiał (…) Nie mieliśmy wyboru. mieszkaniec Tor de’Cenci, czerwiec 2012 Zapewnienie równego dostępu do wody i urządzeń sanitarnych Trudno uwierzyć, że obywatele Unii Europejskiej nie mają dostępu do wody. Lecz taka jest codzienność niektórych Romów mieszkających na nieformalnych osiedlach na całym kontynencie europejskim. W Słowenii władze lokalne zaopatrują w wodę pitną tylko tych ludzi, którzy mogą się wylegitymować odpowiednimi dokumentami, włączając w to pozwolenia na budowę. Tego rodzaju polityka jest dyskryminacyjna wobec Romów, którzy bardzo często żyją na nieformalnych osiedlach, nie posiadają dokumentów i przez to nie mają oni dostępu do wielu usług. Prawie wszyscy etniczni Słoweńcy posiadają dostęp do wody, podczas gdy nie ma go od 20 do 30 % romskich osiedli na południowym-wschodzie kraju, jak pokazują badania przeprowadzone w 2010 roku. Wielu mieszkańców romskich osiedli, w szczególności kobiety, opowiadało Amnesty International, że nie mają wystarczającej ilości wody do wszystkich czynności, które są wykonywane w domu- picie, gotowanie, higiena osobista i pranie ubrań. Marjan, z Goriča Vas koło Ribnicy, powiedział: Jest normą, że śmierdzimy i że ludzie nas unikają. Jak myślicie w jaki sposób czują się nasze dzieci, kiedy inne żartują sobie z nich, Human Rights Here Roma Rights Now: Wake-up Call to the EU, Amnesty International, April 2013 ponieważ śmierdzą? Wyjaśnił, że jego rodzina i przyjaciele musieli pokonywać duże odległości, by odszukać dostępne źródła wody, na przykład krany na cmentarzach, pompy w starych fabrykach, czy też domy, których właściciele zgodzili się im pomóc. Brak wody, brak prywatności: Ponova vas, Słowenia Silvana, która żyje na nieformalnym osiedlu w Ponova vas w Grosuplje, opisała Amnesty International, dlaczego brak dostępu do wody i urządzeń sanitarnych stanowi trudność dla kobiet i dzieci: Nie mogę myć się przed moim mężem i synami. Jeśli mężczyzn nie ma w domu, my kobiety myjemy się w strumieniu. W zimie możemy myć jedynie włosy i twarz. Nie możemy być nagie przed naszymi dziećmi. Chodzimy do toalety za naszymi domami – jak najdalej od naszego domu jak to tylko możliwe, do rowu… w nocy. Muszę wziąć ze sobą pochodnię by iść do toalety, w dzień musimy cały czas sprawdzać, czy nie ma nikogo, kto mógłby nas zobaczyć. Likwidowanie szkół i klas wyłącznie dla Romów Dziesięć tysięcy romskich dzieci w Europie uczęszcza do klas i szkół przeznaczonych tylko dla nich, czy też szkół i klas przeznaczonych dla uczniów o „lekkim upośledzeniu umysłowym”, w których są uczone w wolniejszym trybie. W Republice Czeskiej dzieci romskie stanowią 35% uczniów uczestniczących do szkół dla dzieci, które mają problemy z nauką i szkół dla osób z lekkim upośledzeniem umysłowym, pomimo tego, że Romowie stanowią mniej niż 3% populacji Czech. Europejski Trybunał Praw Człowieka uznał w 2007 roku, że Republika Czeska naruszyła prawa romskich uczniów do korzystania z prawa do edukacji bez narażenia na dyskryminację (sprawa D.H. i inni przeciwko Republice Czeskiej). Pięć lat później Czechy cały czas jeszcze nie wprowadziły tych orzeczeń w życie i dyskryminacja zagrażająca przyszłości romskich dzieci trwa nadal. Inny tok nauczania zwiększa zagrożenie wykluczenia z dostępu do nauki w szkołach ponadpodstawowych i napędza spiralę dyskryminacji w Czechach. Jedynie trzech na dziesięciu uczniów o pochodzeniu romskim ukończyło edukację Human Rights Here Roma Rights Now: Wake-up Call to the EU, Amnesty International, April 2013 na poziomie ponadpodstawowym w porównaniu z ośmioma, którzy nie mają pochodzenia romskiego. Na Słowacji jedynie dwóch na dziesięciu Romów skończyło edukację na poziomie ponadpodstawowym w porównaniu z dziewięcioma, którzy nie są pochodzenia romskiego. Romi – “dziecko ze szkoły dla osób z trudnościami w nauce” w Ostrawie, Czechy Romi mieszka w Ostrawie, gdzie również żyli również opisani powyżej bohaterowie sprawy D.H przeciwko Republice Czeskiej. Chodzi do szkoły, gdzie około 90% uczniów stanowią romskie dzieci i w której większość klas ma tok nauczania dostosowany do osób z trudnościami w nauce. Ojciec Romiego, Roman D., zapisał wszystkie swoje dzieci do tej szkoły, ponieważ jest najbliżej miejsca, w którym żyje cała jego rodzina. Roman D. stwierdził, że szkoła nic dzieciom nie daje. One uczą się od siebie nawzajem, nie ma tam żadnej różnorodności, w szkole są w większości Romowie. Romi i jego dwoje rodzeństwa mieli robione testy na niepełnosprawność umysłową w centrum diagnostycznym. Roman twierdzi, że otrzymali orzeczenie, że są opóźnieni w rozwoju. W rezultacie wszystkie dzieci zostały w klasach dla dzieci z problemami szkolnymi. Jak dotąd Romi nie zaczął uczyć się żadnego języka obcego, tak jak miało by to miejsce, gdyby chodził do zwykłej szkoły. Kiedy został zapytany dlaczego nie, odpowiedział: my nie jesteśmy dziećmi ze szkoły podstawowej, jesteśmy dziećmi ze szkoły dla osób z trudnościami w nauce. Zgodnie z tokiem nauczania szkół dla osób z trudnościami w nauce, do której uczęszcza, zacznie się on uczyć języka angielskiego w szóstej klasie i będzie miał trzy lekcje w tygodniu. W programie nauczania dla zwykłej szkoły mógłby zacząć naukę języka angielskiego w trzeciej klasie i miałby trzy lekcje w tygodniu. Romskie dzieci są również nadreprezentowane w szkołach specjalnych i klasach dla uczniów z lekkim upośledzeniem umysłowym na Słowacji. Przygotowany przez ONZ Program Rozwoju z 2010 roku odkrył, że do 65 % tego rodzaju szkół uczęszczają jedynie (lub prawie tylko) romscy uczniowie i że 90% klas specjalnych w zwyczajnych szkołach jest głównie, lub też prawie w całości, zapełnionych przez romskich uczniów. Na przykład we wrześniu 2011 roku Human Rights Here Roma Rights Now: Wake-up Call to the EU, Amnesty International, April 2013 dwie klasy pierwsze, do których zaczęły chodzić jedynie romscy uczniowie, zostały utworzone w szkole podstawowej na ulicy Francisciho w Levocy na Słowacji i z 29 romskich dzieci, które miały iść do pierwszej klasy 26 zostały umieszczone w tych klasach. W innej szkole podstawowej w Šarišské Michal’any od 2008 roku wszyscy romscy uczniowie zostali umieszczeni w oddzielnych klasach, na oddzielnych piętrach w budynku szkoły. 30 października 2012 roku, sąd okręgowy w mieście Prešov orzekł, że tego rodzaju działania są dyskryminujące. W Grecji segregacja uczniów narodowości romskiej w szkołach odbywa się nadal pomimo zarządzeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, który uznał w 2012 roku, że segregacja romskich uczniów w mieście Aspropyrgos była dyskryminująca (sprawa Sampani i inni przeciwko Grecji) Narzędzia Unii Europejskiej do walki z dyskryminacją Organ wykonawczy Unii Europejskiej, Komisja Europejska, nadzoruje, w jaki sposób prawo Unii Europejskiej, włączając w to Dyrektywę w sprawie Równości Rasowej, które jest stosowane we wszystkich 27 państwach członkowskich. Komisja Europejska ma możliwość działać przeciwko niestosowaniu przez państwa członkowie prawa Unii Europejskiej. Formalne postępowanie w sprawie naruszenia może zostać zainicjowane przez Komisję przeciwko państwom, których akty prawne, wypowiedzi polityków, czy też praktyka stają w sprzeczności z prawem Unii Europejskiej, włączając w to Dyrektywę w sprawie Równości Rasowej. Jeśli państwo nie zastosuje się do wykonania DRR, KE może wnieść sprawę do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. W 2008 roku Komisja, powołała nieformalną procedurę, EU Pilot, która nie zastępuje, lecz może przyspieszyć procedurę dotyczącą naruszenia. Pozwala ona Komisji na mniej formalną wymianę dokumentów w przygotowaniu do formalnej procedury związanej z naruszeniem. 7 kwietnia 2011 roku Komisja przyjęła unijne ramy dotyczące Krajowych Strategii na rzecz Integracji Romów. Pomimo, że miała być to próba wprowadzenia długookresowej strategii w celu promocji integracji Romów, nie wskazano w niej żadnych konkretnych środków, które państwa członkowskie powinny przedsięwziąć w celu walki z dyskryminacją i rasizmem w stosunku do Romów. Nie ustanawia ona silnych wskaźników ani monitoringu wykonania zaplanowanych rezultatów. Unia Europejska powinna również zagwarantować to, że projekty stworzone przez jej instytucje i ciała nie naruszają praw człowieka w krajach kandydujących i takich, które planują się ubiegać o kandydowanie. Dla przykładu w Serbii, gdzie istniały obawy, że fundusze przeznaczone na zapewnienie alternatywnego miejsca zamieszkania dla przymusowo wysiedlonych społeczności romskich mogą być potencjalnie użyte przez władze Belgradu, by wspierać segregację Romów w obszarze mieszkania. W grudniu 2012 roku Delegacja Unii Europejskiej w Serbii publicznie przyznała, że wspólnie podzielają te obawy, jednakże właściwe rozwiązania dla Romów, którzy stali się ofiarami przymusowych wysiedleń, nie zostały jeszcze znalezione. Human Rights Here Roma Rights Now: Wake-up Call to the EU, Amnesty International, April 2013 Unia Europejska musi zrobić coś więcej Komisja Europejska posiada środki, by wywierać trwały wpływ na życie zmarginalizowanych i dyskryminowanych społeczności w Europie, w tym Romów. Niestety, nie wykorzystuje w pełni swoich uprawień. Komisja wszczyna rocznie setki procedur przeciwko krajom członkowskim, które naruszają prawo wspólnotowe dotyczące wielu różnych kwestii i obszarów polityki. Większość odnosi się do ochrony środowiska, spraw podatkowych, rynku wewnętrznego i transportu. Do końca 2011 roku, 1775 postępować było otwartych przez Komisję Europejską. W tym roku Europejski Trybunał Sprawiedliwości wydał 62 wyroki dotyczące spraw związanych z naruszeniem prawa przedstawionych przez Komisję. Dyrektywa w sprawie równości rasowej nie jest mniej wiążąca niż inne akty prawne prawa wspólnotowego. W sumie około 30 procedur dotyczących przykładów naruszeń prawa zostało rozpoczętych przeciwko państwom za nieadekwatne wprowadzanie Dyrektywy rasowej do prawa krajów członkowskich. Lecz jak dotychczas Komisja skupiała się głównie na kwestiach technicznych, takich jak to, w jaki sposób państwa członkowskie definiują „dyskryminację” w ich systemach prawnych, niż w jaki sposób dyrektywa jest wprowadzona w życie. Żadne postępowania nie zostały dotychczas rozpoczęte w stosunku do państw członkowskich, których polityka czy też praktyki są dyskryminujące w stosunku do Romów (czy też innych grup etnicznych). Do końca 2012 roku jedynie kilka postępowań dotyczących dyrektywy rasowej zostało rozpoczętych (po jednej w Belgii, Holandii, Polsce, Rumunii i w Wielkiej Brytanii). W niektórych przypadkach Komisja Europejska niechętnie rozpoczyna procedury przeciwko państwom, które naruszają prawa człowieka w stosunku do Romów. Dla przykładu w sierpniu 2012 roku ministerstwo spraw wewnętrznych Francji wydało instrukcje dotyczące wysiedlania Romów, którzy pochodzili z Rumunii i Bułgarii, a potem mieszkali w nieformalnych osiedlach we Francji i wydalania ich z terytorium kraju. We wrześniu Komisja zdecydowała się na wszczęcie procedury przeciwko Francji, lecz w październiku w wyniku wymiany informacji z rządem Francji porzuciła ten pomysł. Komisja orzekła, że gwarancje udzielone przez rząd Francji, że zajmą się rozwiązaniem problemu, zostały uznane za satysfakcjonujące, a rozporządzenia ministerstwa spraw wewnętrznych zmodyfikowało początkowo wydane instrukcje. Pomimo to kilka tysięcy Romów jest przymusowo wysiedlanych każdego roku z nieformalnych osiedli w całej Francji. W innych przypadkach Komisja Europejska działała szybko i skutecznie przeciwko państwu, które naruszały prawo Unii Europejskiej. Pokazuje to, że procedury mogą być skutecznym narzędziem używanym przez Komisję. Dla przykładu 17 stycznia 2011 roku Komisja rozpoczęła procedurę przeciwko Węgrom za naruszanie prawa Unii Europejskiej dotyczącego dyskryminacji ze względu na wiek. Reformy konstytucyjne poskutkowały obniżeniem wieku emerytalnego dla sędziów, prokuratorów i notariuszy. Komisja przedstawiła tą sprawę przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości, który w listopadzie 2011 roku uznał, że Węgry naruszyły postanowienia o zakazie dyskryminacji ze względu na wiek. Węgry musiały niezwłocznie uznać ten wyrok. Human Rights Here Roma Rights Now: Wake-up Call to the EU, Amnesty International, April 2013 Procedury dotyczące łamania prawa wspólnotowego wszczęte wobec niektórych krajów Unii Europejskiej Francja Całkowita otwartych (2011) 95 Włochy 135 Rumunia 47 Słowacja 41 Republika Czeska 65 liczba Obszary objęte procedur największą liczbą procedur (2011) podatki (18), ochrona środowiska (15), rynek wewnętrzny i usługi (13) Ochrona środowiska (33), rynek wewnętrzny i usługi (18) podatki (9), polityka energetyczna (8) ochrona środowiska (8), transport (7) ochrona środowiska (20), transport (14) Procedury związane z DRR (2012) 0 0 (1 „EU Pilot”) 1 0 0 Human Rights Here Roma Rights Now: Wake-up Call to the EU, Amnesty International, April 2013 Podsumowanie Trzynaście lat po przyjęciu Dyrektywy wprowadzająca zasadę równego traktowania bez względu na pochodzenie rasowe i etniczne dyskryminacja wobec Romów w Europie jest wciąż powszechna. Jeszcze dużo musi zostać uczynione, by zagwarantować, że zasady takie jak równość, zakaz dyskryminacji i poszanowanie godności nie są jedynie pustymi słowami. Państwa członkowskie Unii Europejskiej muszą przestrzegać międzynarodowych i europejskich norm antydyskryminacyjnych. Komisja Europejska stoi na straży prawa Unii Europejskiej. Musi działać teraz, by zapewnić przestrzeganie dyrektywy. Nie uda się zwalczyć wszystkich formy dyskryminacji, rasizmu i naruszeń praw człowieka doświadczanych przez Romów w Europie, dopóki Komisja nie użyje wszelkich dostępnych jej środków, by z nimi walczyć. Posiada ona dla przykładu możliwość, by zapewnić, by władze państw nie będą przeprowadzały przymusowych wysiedleń Romów ani prowadziły polityki mieszkaniowej zmierzającej do segregacji Romów, że nie będą dokonywać segregacji romskich uczniów, którzy uczęszczają do klas jedynie dla romskich dzieci, czy też klas dla uczniów z lekkim upośledzeniem umysłowym. Unia Europejska szczyci się tym, że opiera się na zasadach wolności, demokracji i poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności, lecz praktyka dnia codziennego w kwestii dyskryminacji Romów niezbicie dowodzi, że instytucje europejskie poniosły porażkę w przełożeniu owych wartości na równość dla jednej z największych mniejszości etnicznych w Europie. Co można zrobić? Dołącz do kampanii “Prawa człowieka TERAZ! Prawa Romów TUTAJ! i wezwij Komisarz ds. sprawiedliwości, Viviane Reding, by podjęła zdecydowane działania na rzecz walki z dyskryminacją Romów w Europie. Podpisz naszą petycję: amnesty.org.pl/przymusowe-wysiedlenia Amnesty International wzywa Komisję Europejską, by użyła wszelkich dostępnych środków, włączając w to solidny monitoring i otwieranie nieformalnych procedur, by zapewnić, że w każdym z państw członkowskich: Romowie nie będą celem przymusowych wysiedleń, segregacji i przesiedleń do miejsc niespełniających standardów odpowiednich warunków mieszkania oraz że nie będą dyskryminowani w dostępie do lokali socjalnych. Romowie nie będą dyskryminowani przy dostępie do takich usług jak dostęp do wody, czy elektryczności. Romskie dzieci nie będą poddawane segregacji w szkołach i umieszczane w klasach, do których uczęszczają jedynie romskie dzieci, szkołach czy klasach specjalnych lub klasach dla uczniów z lekkim upośledzeniem umysłowym. Władze państwowe, włączając w to policję, powinny zapobiegać i efektywnie ścigać brutalne ataki przeciwko Romom. Human Rights Here Roma Rights Now: Wake-up Call to the EU, Amnesty International, April 2013 Romowie nie będą dyskryminowani w żadnej innej dziedzinie życia, włączając w to możliwość zatrudnienia, pomoc socjalną i opiekę medyczną. Amnesty International wzywa Komisję Europejską do efektywnego domagania się poszanowania prawa antydyskryminacyjnego w Unii Europejskiej i do nakłonienia państw członkowskich do przyjęcia i wprowadzenia Narodowych Strategii Integracji Romów, które zawierać będą silne narzędzia do walki z dyskryminacją we wszystkich sferach życia. Amnesty International wciąż wzywa Komisję Europejską, by efektywnie monitorowała wykorzystanie środków, włączając w to Europejski Bank Inwestycyjny, a władze państw, by zapewniły, że fundusze Unii Europejskiej nie będą przeznaczane na projekty, które naruszają prawa człowieka zarówno w odniesieniu do Romów, jak i innych społeczności. Human Rights Here Roma Rights Now: Wake-up Call to the EU, Amnesty International, April 2013
