Projekt P1

Projekt P1 realizowany przez CSIOZ
i zwi zany z nim
system recept elektronicznych
Prezes Dolno l skiej Izby Aptekarskiej
mgr farm. Piotr Bohater
Projekt P1
Projekt P1 – „Elektroniczna Platforma Gromadzenia, Analizy i
Udost pniania zasobów cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych” –
realizowany jest przez Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia
(CSIOZ).
Cele projektu:
•podniesienie jako ci i dost pno ci informacji o stanie zdrowia pacjenta i jego
danych medycznych
•usprawnienie obs ugi pacjenta poprzez umo liwienie realizacji us ug
elektronicznych zwi zanych z udzielaniem wiadcze zdrowotnych.
dzie to mo liwe po wdro eniu elektronicznej platformy us ug w zakresie
ochrony zdrowia umo liwiaj cej gromadzenie, analiz i udost pnianie zasobów
cyfrowych o zdarzeniach medycznych. W systemie P1 b
gromadzone
informacje o zdarzeniach medycznych wszystkich polskich pacjentów niezale nie od p atnika.
Projekt P1
Projekt P1 jest realizowany w oparciu o ustaw z dnia 28 kwietnia 2011r. o
systemie informacji w ochronie zdrowia. Jednak wiele za
tego
projektu wymaga nowelizacji tej ustawy.
•Nowelizacja ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia oraz sposób
realizacji projektu P1 b
mia y kluczowe znaczenie dla wykonywania zawodu
przez polskich farmaceutów w przysz ci oraz prac samorz du aptekarskiego nad
ustaw o zawodzie aptekarza
•Wdra anie nowych rozwi za informatycznych w systemie ochrony zdrowia powinno by
zwi zane podnoszeniem pozycji zawodowej farmaceutów.
•Poszczególne etapy wdra ania tych rozwi za powinny by wykonywane w
odpowiedniej kolejno ci i okresach czasowych.
•Wdra anie Projektu P1 nie powinno by przyczyn walki konkurencyjnej
mi dzy aptekami – np. obecnie w projekcie systemu recept elektronicznych
opracowanym przez CSIOZ pacjent b dzie wybiera aptek , do której b
przesy ane wystawione recepty elektroniczne. Samorz d aptekarski powinien
stanowczo przeciwstawi si tego typu rozwi zaniom.
Projekt P1
Obejmuje bardzo szeroki zakres wdro
:
•tworzenie,
gromadzenie, analizowanie i udost pnianie elektronicznej
dokumentacji medycznej pacjentów,
•elektroniczn
•elektroniczn
obs ug recept,
obs ug skierowa oraz wsparcia rezerwacji na porady lekarskie,
•udost
pnienie podmiotom nadzoruj cym i kontroluj cym system ochrony
zdrowia w Polsce wiarygodnych i aktualnych informacji statystycznych,
•wymiana
niezb dnych danych medycznych pomi dzy poszczególnymi krajami
cz onkowskimi UE.
Projekt P1
Internetowe Konto Pacjenta (IKP)
Karta Specjalisty Medycznego (KSM)
Elektroniczna Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (eKUZ)
Recepty elektroniczne
Kompleksowe projekty w krajach UE
Tak szeroki zakres rozwi za informatycznych nie zosta dotychczas wdro ony w
adnym kraju cz onkowskim Unii Europejskiej o liczbie ludno ci porównywalnej
z Polsk .
Najbardziej zaawansowane pod tym wzgl dem s kraje skandynawskie, ale s
to kraje o stosunkowo niewielkiej liczbie ludno ci w których apteki, zak ady opieki
zdrowotnej i szpitale po czone s odr bn sieci wiat owodow (co znacznie
zwi ksza bezpiecze stwo systemu w porównaniu z przesy aniem danych przez
Internet) i wdra anie kolejnych rozwi za informatycznych realizowane by o w ci gu
wielu lat.
Obecnie jedynym du ym krajem cz onkowskim Unii Europejskiej, w którym wdra any
jest kompleksowy projekt informatyczny w systemie ochrony zdrowia o zakresie
analogicznym do Projektu P1 jest Wielka Brytania. Projekt ten o nazwie National
Programme for IT in the National Health System realizowany jest od roku 2002 i
dotychczas koszty wdro enia wynosz oko o 10 miliardów funtów. Pomimo tego w
styczniu 2013r. ostateczny termin wdro enia tego systemu w Wielkiej Brytanii zosta
przesuni ty na rok 2018. Oznacza to, e czas wdro enia kompleksowego systemu
informatycznego w systemie ochrony zdrowia w Wielkiej Brytanii b dzie obejmowa
ponad 15 lat.
Kompleksowe projekty w krajach UE
Jedynie w kilku pozosta ych krajach cz onkowskich Unii Europejskiej
prowadzone s - w ograniczonym zakresie - prace nad wdro eniem systemów
informatycznych w systemie ochrony zdrowia:
•w
Niemczech od stycznia 2014r. pacjenci b
ubezpieczenia zdrowotnego, jednak recepty b
si pos ugiwa now elektroniczn kart
nadal wypisywane w formie papierowej,
•w
Austrii elektroniczna karta ubezpieczenia zdrowotnego b dzie obowi zywa od roku
2016, recepty b
nadal wypisywane w formie papierowej,
•elektroniczna
karta ubezpieczenia zdrowotnego i system recept elektronicznych wdra ane
stopniowo w Holandii,
•w
Finlandii i
oszech realizowane s programy pilota owe dotycz ce recept
elektronicznych na ograniczonym obszarze,
•system
•system
recept elektronicznych funkcjonuje w regionie Andaluzji w Hiszpanii,
recept elektronicznych zosta wdro ony w aptekach w Czechach, ale dotychczas
recepty elektroniczne nie s wypisywane przez lekarzy.
Internetowe Konto Pacjenta (IKP)
•
•
•
•
Jest ównym elementem kompleksowego systemu informatycznego w
systemie ochrony zdrowia, którego zadaniem jest gromadzenie, analiza i
udost pnianie zasobów cyfrowych – w literaturze angloj zycznej okre lane
równie jako Electronic Health Record (EHR).
Na indywidualnym koncie okre lonym dla ka dego pacjenta b
zapisywane wszystkie dane medyczne zwi zane zarówno ze stanem
zdrowia pacjenta, jak i przeprowadzanymi zabiegami i badaniami
laboratoryjnymi.
Nie oznacza to jednak, e dane
centralnej bazie danych.
przechowywane w jednej
one przechowywane w poszczególnych bazach danych np. zak adów
opieki zdrowotnej lub szpitali a system informatyczny Projektu P1 b dzie
indeksowa poszczególne dane i umo liwia dost p do nich upowa nionym
pracownikom fachowym systemu ochrony zdrowia.
Internetowe Konto Pacjenta (IKP)
•
•
•
•
Dla aptekarzy kluczowe znaczenie dzie mia o umo liwienie dost pu do
odpowiedniej cz ci danych zawartych w Internetowym Koncie Pacjenta - w celu
zwi kszenia kompetencji farmaceutów w zakresie prowadzenia szeroko poj tej opieki
farmaceutycznej.
Taki dost p przewidziany jest np. w Wielkiej Brytanii, Holandii oraz Austrii. W
Wielkiej Brytanii dane te b
atwia farmaceutom równie wystawianie w
okre lonych przypadkach refundowanych tzw. recept powtórnych (repeat prescription)
dla pacjentów.
ciwe zdefiniowanie praw dost pu farmaceutów do okre lonych danych
zawartych w Internetowym Koncie Pacjenta b dzie mia o kluczowe
znaczenie dla utrzymania wysokiej pozycji zawodowej farmaceutów w
systemie ochrony zdrowia.
Niestety zarówno w dost pnej dokumentacji dotycz cej Projektu P1, jak i w
opublikowanym projekcie za
projektu ustawy o zmianie ustawy o systemie
informacji w ochronie zdrowia oraz niektórych innych ustaw z dnia 21 pa dziernika
2013r. nie ma adnych zapisów dotycz cych uprawnie farmaceutów w zakresie
dost pu do okre lonych danych w Internetowym Koncie Pacjenta.
Karta Specjalisty Medycznego (KSM)
•
•
•
•
•
Umo liwia dost p do danych zawartych w Internetowym Koncie Pacjenta
Powinna by równocze nie stosowana do transmisji danych z wykorzystaniem
podpisu cyfrowego.
Wysoki poziom bezpiecze stwa dost pu, przechowywania i transmisji danych
medycznych pacjentów powinien by jednym z najwa niejszych priorytetów przy
wdra aniu Projektu P1.
Przesy anie w sieci Internet danych pacjentów bez zastosowania zaawansowanych
algorytmów szyfruj cych by oby wyj tkowo niebezpieczne.
Dotychczas odpowiednio wysoki poziom bezpiecze stwa przy akceptowalnych kosztach
zapewnia zastosowanie podpisu elektronicznego.
Podpis elektroniczny zapewnia trzy bardzo wa ne elementy bezpiecze stwa:
•
szyfrowanie danych,
•
uniemo liwienie zmian (fa szowania) danych w trakcie transmisji,
•
jednoznaczn identyfikacj nadawcy i odbiorcy.
Ze wzgl du na wy ej wymienione cechy podpisu elektronicznego Karta Specjalisty
Medycznego wydawana dla farmaceutów powinna pe ni równie bardzo wa
rol
w systemie recept elektronicznych.
Elektroniczna Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (eKUZ)
•
Powinna równie odgrywa kluczowe znaczenie w dost pie do Internetowego
Konta Pacjenta, poniewa zgodnie z za eniami Projektu P1 oraz ustawy o systemie
informacji w ochronie zdrowia tak e pacjenci b
mieli dost p do swoich danych
zawartych w Internetowym Koncie Pacjenta.
•
Trudno sobie wyobrazi , aby dane przesy ane z IKN do pacjenta nie by y
odpowiednio szyfrowane. Ponadto eKUZ pacjenta b dzie równie wykorzystywana
do potwierdzania poszczególnych zdarze medycznych (powinna by równie
stosowana przy realizacji recept elektronicznych).
•
W Niemczech wszyscy ubezpieczeni pacjenci (oko o 70 milionów) musz pos ugiwa
si od 1 stycznia 2014r. jedynie nowymi kartami ubezpieczenia zdrowotnego, które
zawieraj równie zdj cie osoby ubezpieczonej.
Recepty elektroniczne
Wdra anie systemu recept elektronicznych powinno nast powa w dwóch etapach,
dopiero po wcze niejszym wdro eniu KSM i eKUZ:
Etap 1 – równoleg e funkcjonowanie recept papierowych i recept elektronicznych
Etap 2 – wystawianie i realizacja recept w postaci elektronicznej, przy jednoczesnej
mo liwo ci drukowania papierowej kopii recepty zarówno przez lekarza jak i farmaceut w
aptece
•Pacjent
powinien mie mo liwo
dowolnej aptece.
•Samorz
realizacji wystawionej recepty elektronicznej w
d aptekarski powinien zdecydowanie sprzeciwi si propozycji zawartej w
Projekcie P1 zgodnie z któr pacjent b dzie dokonywa wyboru apteki, do której
przesy ane wystawione recepty elektroniczne.
Recepty elektroniczne – Etap 1
•
•
•
•
Równolegle b
funkcjonowa y recepty
papierowe oraz recepty elektroniczne.
Lekarz po wprowadzeniu recepty do komputera
przesy a j do modu u zlece Systemu Informacji
Medycznej oraz drukuje recept papierow , na
której drukuje dodatkowo specjalny
identyfikator w postaci kodu kreskowego.
Drukowanie przez lekarza recepty na druku bardzo
zbli onym do aktualnie wykorzystywanych druków
recept papierowych z jednym kodem kreskowym
dzie u atwia o wdro enie tego etapu zarówno
dla aptek jak i dla pacjentów.
W trakcie realizacji recepty w aptece farmaceuta
skanuje kod kreskowy identyfikatora – w
wyniku czego zawarto recepty jest przesy ana do
apteki z modu u zlece Systemu Informacji
Medycznej.
Recepty elektroniczne – Etap 1
•
Aptekarz porównuje zawarto
elektronicznie wczytanej recepty z
danymi zawartymi na recepcie
papierowej.
•
Po wydaniu przepisanych leków
odpowiednie dane i adnotacje s
przesy ane z apteki do modu u zlece
Systemu Informacji Medycznej.
•
W przypadku np. awarii modu u zlece
Systemu Informacji Medycznej lub innych
dów uniemo liwiaj cych pobranie z
tego modu u zawarto ci recepty apteka
realizuje tak recept jak zwyk recept
papierow .
Recepty elektroniczne – Etap 2
•
•
•
•
•
Recepty s przepisywane jedynie w postaci elektronicznej.
Wydaje si by jednak zasadnym, aby w zale no ci od decyzji kierownika apteki, w
aptece mog y by drukowane równie papierowe kopie recept, co w wielu
przypadkach u atwi ich retaksacj i ewentualne inne procedury kontrolne poprawno ci
realizacji.
Etap 2 powinien by wdra any w ycie dopiero wówczas, kiedy zdecydowana
wi kszo aptek i podmiotów uprawnionych do wystawiania recept b dzie ju bez
problemów funkcjonowa na poziomie Etapu 1.
Bezawaryjne funkcjonowanie systemu recept elektronicznych na poziomie Etapu 1
wyka e, e wszystkie bazy danych i modu y transmisji funkcjonuj
ciwie oraz
zarówno podmioty uprawnione do wystawiania recept jak i apteki nie maj
problemów z funkcjonowaniem w tym systemie.
Nale y te podkre li , e w Wielkiej Brytanii nawet po wdro eniu drugiego etapu
systemu recept elektronicznych, zarówno lekarze, jak i farmaceuci b
mieli
mo liwo drukowania kopii recepty w wersji papierowej nazywanej tokenem.
Recepty elektroniczne – termin wdro enia
•
•
•
•
•
Wdra anie Etapu 1 systemu recept elektronicznych w Wielkiej Brytanii
rozpocz te zosta o w roku 2005 i dopiero od niedawna rozpocz te zosta o
wdra anie Etapu 2 - kiedy w realizacji recept elektronicznych na zasadach Etapu 1
uczestniczy ju ponad 90% uprawnionych podmiotów.
Na pocz tku 2013r. termin zako czenia wdra ania Etapu 2 w Wielkiej Brytanii zosta
przesuni ty na rok 2018. Oznacza to, e pe ne wdro enie Etapu 2 w Wielkiej Brytanii
dzie trwa o 5 lat, a obydwa etapy b
wdra ane w sumie ponad 10 lat.
Nale y powa nie rozwa
, czy proponowany termin 1 sierpnia 2016r.
wystawiania w Polsce recept jedynie w postaci elektronicznej jest realny.
Równoleg e wdra anie w krótkim czasie wielu baz danych i modu ów
systemu platformy P1 obejmuj cych równie eKUZ i KSM mo e powodowa
wiele powa nych problemów i faktycznych opó nie we wdra aniu
systemu.
Przewidziany w projekcie za
zaledwie 6-miesi czny odst p od zako czenia
wydawania KSM i uruchomienie wydawania kart eKUZ zaledwie 8 miesi cy przed
obowi zkiem wystawiania recept jedynie w formie elektronicznej wydaje si by
okresem zbyt krótkim.
Dzi kuj za uwag
Prezes Dolno
skiej Izby Aptekarskiej
mgr farm. Piotr Bohater