Prof. dr hab. Jerzy Miziołek, dr Anna Waligórska Komunikacja

Prowadzący:
Prof. dr hab. Jerzy Miziołek, dr Anna Waligórska
Tytuł seminarium:
Komunikacja wizualna w kulturze i terapii
Opis i cele przedmiotu:
Seminarium przeznaczone jest dla osób zainteresowanych odczytywaniem treści przekazów plastycznych
oraz empiryczną weryfikacją ich psychologicznego oddziaływania. Symbolika i odbiór różnych aspektów
przekazów wizualnych obejmuje zjawiska z pogranicza sztuki, kultury oraz wspierania rozwoju.
Psychologiczne oddziaływanie obrazu uwzględnia także jego zastosowania kliniczne i edukacyjne.
Rozumienie i analiza przekazu obrazowego jest niezbędną umiejętnością dla każdego, kto pragnie
lepiej zrozumieć otaczający go świat, w coraz większym stopniu wykorzystujący komunikację wizualną, a
także włączyć się w poszerzanie wiedzy z tego zakresu.
Celem seminarium jest zorganizowanie badawczego zaplecza z dziedziny sztuki i psychologii dla osób
zainteresowanych oddziaływaniem obrazu we współczesnej przestrzeni społecznej.
Stosowanymi formami pracy będą: konsultacje, spotkania połączone z prezentacjami uczestników,
prowadzących lub zaproszonych gości, dyskusja.
Efekty kształcenia realizowane w ramach seminarium magisterskiego:
Seminarium magisterskie I (semestr I)
Sprawdzane kierunkowe efekty dla seminarium magisterskiego I
Ma pogłębioną i uporządkowaną wiedzę z zakresu problematyki
przygotowywanej pracy magisterskiej
Na podstawie przeczytanej literatury potrafi sformułować i uzasadnić hipotezy
badawcze
Student jest świadomy, jaki jest stan jego wiedzy oraz ma zdaje sobie sprawę z
potrzeby jej poszerzania i aktualizowania
K_U06
Zadanie
Dyskusje,
Analiza literatury
Dyskusje
K_K01
Dyskusje
K_W08
Zadanie
Dyskusje
K_W02
Seminarium magisterskie II (semestr II)
Sprawdzane kierunkowe efekty dla seminarium magisterskiego II
Wie, jak tworzyć i weryfikować narzędzia badawcze, a także wie jak dobierać i
stosować narzędzia dostępne, aby uzyskiwać wiarygodne dane
Potrafi przygotować narzędzia potrzebne do przeprowadzenia zaplanowanych
badań
Potrafi zaplanować swoją pracę.
K_U08
K_K05
Prezentacja metody
badawczej
Dyskusje
K_W07
Zadanie
Dyskusje
Seminarium magisterskie III (semestr III)
Sprawdzane kierunkowe efekty dla seminarium magisterskiego III
Student wie, jak zaplanować i przeprowadzić badanie zgodnie ze standardami
metodologicznymi oraz w jaki sposób analizować dane pochodzące z
przeprowadzonego badania
Student potrafi wyszukiwać, interpretować oraz wyjaśnić uzyskane wyniki
będące odwzorowaniem realnych sytuacji psychologicznych
Student ma świadomość odpowiedzialności za prowadzone badania i za osoby
K_U02
K_K08
Dyskusje,
omówienie
wyników badań
Dyskusje
badane, odpowiedzialnie podejmuje decyzje
Seminarium magisterskie IV (semestr IV)
Sprawdzane kierunkowe efekty dla seminarium magisterskiego IV
Student wie, jak należy przygotować i napisać pracę magisterską (zasady
etyczne, formalne i merytoryczne)
Student potrafi przeanalizować i zinterpretować uzyskane wyniki,
przeprowadzić ich dyskusję zgodnie z obowiązującymi go zasadami etyki i
względami formalnymi
Potrafi napisać pracę magisterską
Świadomie stosuje się do zasad etyki zawodowej i w ich świetle rozpatruje
napotykane trudności w realizacji projektu
K_W13
K_U07
K_U12
K_K07
Zadanie
Dyskusje
Napisanie i złożenie
pracy magisterskiej
Dyskusje
Tematyka i przykładowe pytania badawcze:
Główne wątki badań podejmowanych w ramach seminarium dotyczą oddziaływania narracji wizualnej,
wizualnych środków wspierania rozwoju i terapii, sztuki w przekazie perswazyjnym, psychologicznych
uwarunkowań odbioru dzieł, oraz istotnych klinicznie aspektów twórczości plastycznej (m.in. znaczenia
wizualnego typu myślenia u osób ze spektrum autyzmu).
W przypadku osób podejmujących własne, zaawansowane poszukiwania artystyczne możliwe jest
podjęcie próby włączenia eksplorowanej tematyki w obszar badawczy.
Przykładowe tematy:

„Wysokie” i „niskie” – wykorzystywanie w przekazie perswazyjnym granicy pomiędzy kulturą
wysoką i niską. Odbiór przekazów plastycznych w zależności od ich statusu

Obraz jako pomoc w konceptualizacji i nauce pojęć u dzieci z autyzmem

Różnice międzypłciowe w rozumieniu złożonych sytuacji społecznych zawartych w narracji
wizualnej

Aktywność twórcza ekspresyjna a poziom samooceny, rozwoju tożsamości, samoakceptacji i
stresu u osób z Zespołem Aspergera (ZA)

Liczba epizodów (granice zdarzeń, Speer, 2007) a zaangażowanie widza w odbiór przekazu
filmowego

Narracyjna vs kategorialna struktura ekspozycji a zaangażowanie widza

Medium przekazu (m.in. wizualizacja 3D, fotografia) a odbiór przestrzeni architektonicznej
Wymagania wobec uczestników seminarium:
Zainteresowanie zagadnieniem oddziaływania obrazu w kontekście psychologicznym i chęć podjęcia jego
systematycznej eksploracji. Średnia ocen z wcześniejszych lat studiów minimum 4.0.
Wstępny harmonogram pracy i warunki zaliczenia:
1 semestr:

wybór tematu pracy

przedstawienie wstępnego konspektu pracy (1-2 s.: ogólne opisanie problematyki pracy,
propozycje tytułów rozdziałów, kilka pozycji bibliograficznych)
2 semestr:
Przedstawienie (do wyboru):

wybranego rozdziału części teoretycznej z formie zgodnej ze spolszczonymi standardami APA i
treści zgodnej ze standardami prac magisterskich

pełnego konspektu pracy (5-6 s.: dokładne opisanie problematyki pracy, propozycje tytułów i
streszczenie zawartości rozdziałów i podrozdziałów, co najmniej kilkanaście pozycji
bibliograficznych ORAZ dokładny opis procedury badawczej, wraz z gotowymi materiałami
niezbędnymi do badania i narzędziami, a także harmonogramem przeprowadzenia badań)

opisu metody i wyników przeprowadzonego badania
3 semestr:
Przedstawienie (do wyboru):

całości części teoretycznej z formie zgodnej ze spolszczonymi standardami APA i treści zgodnej ze
standardami prac magisterskich, wraz z bibliografią

całości opisu metody i wyników przeprowadzonego badania, oraz wstępnej dyskusji wyników
4 semestr:

Przedstawienie całości pracy z formie zgodnej ze spolszczonymi standardami APA i treści zgodnej
ze standardami prac magisterskich, wraz z bibliografią.
W pierwszym roku seminarium możliwa jest zmiana tematu pracy magisterskiej, jednak aby zaliczyć
kolejny semestr seminarium należy przedstawić potrzebne materiały związane z nowym tematem pracy.
Podstawowa literatura do zajęć (wybór):
Arnheim, R. (1978). Sztuka i percepcja wzrokowa. Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe.
Barthes, R. (1996). Światło obrazu. Uwagi o fotografii. Warszawa: Wydawnictwo KR. (tłum. J. Trznadel).
Benson, C. (1993). The absorbed self. Pragmatism, psychology and aesthetic experience. Hertfordshire:
Harvester Wheatsheaf.
Białostocki, J. (1961). Teoria i twórczość. O tradycji i inwencji w teorii sztuki i ikonografii. Poznań: PWN.
Białostocki, J. (1987). Refleksje i syntezy ze świata sztuki. Warszawa: PWN.
Cupchik, G.C (1994) Emotion in aesthetics: Reactive and reflective models. Poetics, 23, 177-188.
Dziemidok, B. (2002). Główne kontrowersje estetyki współczesnej. Warszawa: PWN.
Frutiger, A. (2010). Człowiek i jego znaki. Kraków: Wydawnictwo d2d.pl
Escalas, J. D. (2007). Self-referencing and persuasion: Narrative transportation versus analytical
elaboration. Journal of Consumer Research, 33 (4), 421-429
Gombrich, E. (1981). Sztuka i złudzenie. O psychologii przedstawienia obrazowego (tłum. J. Zarański).
Warszawa: PIW.
Hagtvedt, H. i Patrick, V. M. (2008). Art and the brand: The role of visual art in enhancing brand
extendibility. Journal of Consumer Psychology, 18, 212-222.
Janusz, B., Gdowska, K. i de Barbaro B. (red.) (2008). Narracja: teoria i praktyka. Kraków: Wydawnictwo
Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kandinsky, W. (1991). Eseje o sztuce i artystach. Tłum. E. Sagan. Kraków: Wydawnictwa Politechniki
Krakowskiej.
Miziołek, J. (2009). Inspiracje śródziemnomorskie. Warszawa: Neriton.
Stemplewska-Żakowicz, K. (2004). O rzeczach widywanych na obrazkach i opowiadanych o nich
historiach: TAT jako metoda badawcza i diagnostyczna. Warszawa: Wydawnictwo SWPS
„Academica”.
Straś-Romanowska, M., Bartosz, B. i Żurko, M. (red.),(2010). Badania narracyjne w psychologii. Życie
człowieka w małych i wielkich narracjach. Warszawa: Eneteia
Strzałecki, A. (2003). Psychologia twórczości. Między tradycją a ponowoczesnością. Warszawa:
Wydawnictwo UKSW.
Tokarz, A. (2005). Dynamika procesu twórczego. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Trzebiński , J. (red.)(2002). Narracja jako sposób rozumienia świata. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo
Psychologiczne.
Waligórska, A. (2011). Sugestia i perswazja: Psychologia narracji wizualnej w sztuce i reklamie.
Warszawa: Academica.
Wygotski, L. (1965/1980). Psychologia sztuki. Kraków: Wydawnictwo Literackie (tłum. M. Zagórska).
Biogram Promotora:
Jerzy Miziołek, prof. dr hab., wykładowca SWPS i Uniwersytetu Warszawskiego.
Studiował historię sztuki i archeologię śródziemnomorską na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz w
Pontificio Istituto di Archeogia Cristiana w Rzymie. Był stypendystą min. The Getty Research Institute,
Center for Advanced Study in the Visual Arts w Waszyngtonie, Instytutu Warburga w Londynie oraz
Harvard University Center for Italian Renaissance Studies i Kunsthistorishes Institut we Florencji.
Prowadzi interdyscyplinarne badania nad sztuką europejską od późnego antyku po współczesność, ze
szczególnym uwzględnieniem kultury artystycznej włoskiego Renesansu i tradycji antyku w sztuce
polskiej. Jest autorem przeszło stu trzydziestu artykułów, z których znaczna część została opublikowana
za granicą oraz sześciu książek (m. in. Soggetti classici sui cassoni fiorentini (1996), Mity, legendy,
exempla (2003), Inspiracje śródziemnomorskie (2004), Willa Laurentina (2007); Chopin among artists and
scholars (2010); dwie ostatnie z nich, wydane wraz z filmem na DVD, ukazują możliwości stosowania 3D
Studio Max 9 w badaniach nad kulturą wizualną. Ponadto pod jego redakcją ukazały się cztery książki,
m.in: Falsifications in Polish collections and abroad (2001) i Kultura artystyczna Uniwersytetu
Warszawskiego (2003). Jest członkiem Renaissance Society of America i College Art Association of
America.
Anna Waligórska, dr - psycholog, historyk sztuki, adiunkt w Katedrze Komunikacji Wizualnej na Wydziale
Psychologii SWPS, dyrektor ds. badań i rozwoju Centrum Terapii Autyzmu SOTIS, członek Komisji ds.
Autyzmu przy Polskim Towarzystwie Psychiatrycznym, członek Autism-Europe.
Specjalizuje się w terapeutycznych i komunikacyjnych funkcjach przekazu wizualnego (szczególnie
związanych z narracją i perswazją wizualną), oraz zagadnieniach myślenia narracyjnego w terapii,
szczególnie u osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Autorka publikacji nt. skuteczności oddziaływań
terapeutycznych dla osób ze spektrum autyzmu (w tym z zastosowaniem nowych technologii) oraz
psychologicznego oddziaływania obrazu. Prowadzi badania na temat odbioru złożonych przekazów
wizualnych.
Od 2005 r. współtworzy Centrum Terapii Autyzmu SOTIS, zajmując się diagnostyką i terapią dzieci i
młodzieży ze spektrum autyzmu.