Projekt nowej ustawy o VAT

Tax & Legal Alert
Projekt nowej ustawy o VAT
Listopad 2015 r.
W skrócie
Projekt nowej ustawy o VAT opublikowany przez Prawo i Sprawiedliwość, choć w dużej mierze
powiela obowiązujące przepisy, zawiera szereg zmian niezwykle istotnych dla przedsiębiorców. Projekt
zawiera aż 441 artykułów, wprowadzających zupełnie nową systematykę przepisów, z kolei
uzasadnienie projektu ma ponad 180 stron.
Najistotniejsze z punktu widzenia przedsiębiorców zmiany to upowszechnienie zasady
odpowiedzialności solidarnej oraz wprowadzenie tzw. podzielonej płatności.
Całkowicie nową i kontrowersyjną propozycją jest wprowadzenie opodatkowania osiągnięcia tzw.
korzyści podatkowej oraz obowiązki informacyjne w tym zakresie. Ponadto projekt proponuje
założenie Centralnego Rejestru Podatników.
Kolejną istotną zmianą byłoby też wyłączenie możliwości występowania przez podatnika z wnioskiem
o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie przepisów nowej ustawy oraz utrata mocy
dotychczas wydanych interpretacji. Jednocześnie projekt zakłada umożliwienie wystąpienia do
organów podatkowych o potwierdzenie stosowanych przez podatnika tzw. zasad rozliczania podatku.
Projekt nie przewiduje natomiast zmian stawek VAT.
Zgodnie z intencją autorów, nowa ustawa miałaby wejść w życie 1 stycznia 2016 r. Jednak ta data
wydaje się być mało prawdopodobna.
Szczegółowe
informacje
Odpowiedzialność solidarna
Projekt ustawy przewiduje
rozszerzenie odpowiedzialności
solidarnej, czyli
odpowiedzialności nabywców
za zaległości podatkowe w
podatku VAT
dostawców/usługodawców, w
części podatku proporcjonalnie
przypadającej na czynność
dokonaną na rzecz danego
podatnika. Instytucja ta
funkcjonowałaby jako zasada w
obrocie – wyłączeniu
podlegałyby tylko towary i
usługi wyraźnie wskazane w
ustawie.
Przepis nie znalazłby
zastosowania:
represyjną, obok funkcji
prewencyjnej.
(1) do dostaw towarów
objętych obniżonymi stawkami
(8%, 5%),
Procedura podzielonej
płatności
(2) do transakcji, w przypadku
których nabywca dokonał
zapłaty na warunkach
procedury podzielonej
płatności,
(3) jeżeli wartość towarów lub
usług, nabywanych od jednego
podmiotu bez kwoty podatku
nie przekroczyła w danym
miesiącu kwoty 100.000 zł.
Nałożenie na nabywców
określonych towarów i usług
odpowiedzialności solidarnej
za zobowiązania podatkowe
zbywcy pełnić ma funkcję
Jako kolejną metodę
uszczelnienia systemu VAT,
projekt proponuje procedurę
podzielonej płatności za towary
i usługi (tzw. split payment).
Polegać miałaby ona na
uiszczeniu przez nabywcę
towarów lub usług w
porozumieniu z dostawcą,
kwoty podatku należnego na
wyodrębniony rachunek
bankowy dostawcy, będący pod
nadzorem organu
podatkowego. Z kolei zapłata
wynagrodzenia za towar lub
usługę (bez kwoty podatku)
dokonywana byłaby na rzecz
www.pwc.pl/podatki
Tax & Legal Alert
dostawcy zgodnie z
określonym umową sposobem
zapłaty.
Następnie z dedykowanego
rachunku bankowego,
właściwy organ podatkowy
dokonywałby pobrania
środków stanowiących zapłatę
podatku VAT posiadacza
rachunku za dany okres
rozliczeniowy.
Zgodnie z proponowanymi
przepisami, skorzystanie z
procedury podzielonej
płatności mogłoby umożliwić
uniknięcie ponoszenia
solidarnej odpowiedzialności
za zobowiązania podatkowe
sprzedawcy oraz skrócenie
terminu zwrotu VAT.
Notyfikacja korzyści
podatkowej
Projekt ustawy wprowadza
obowiązek złożenia przez
podatnika informacji na temat
korzyści podatkowych,
powstałych w wyniku
zastosowania operacji
gospodarczych skutkujących
zasadniczo zmniejszeniem
podatku należnego lub
zwiększeniem podatku
naliczonego w danym roku
podatkowym lub kolejnych
pięciu latach. Informacja
byłaby obowiązkowa w
zakresie operacji
gospodarczych prowadzących
do uzyskania korzyści w
podatku VAT przekraczającej
0,1% podstawy opodatkowania
podatnika w roku jej uzyskania
i jednocześnie przekraczającej
kwotę 500.000 zł.
W innych przypadkach
złożenie informacji byłoby
dobrowolne i korzystałoby z
domniemania dobrej wiary
oraz legalności operacji
gospodarczych.
Po złożeniu informacji,
podatnik, który wykonał te
operacje, miałby obowiązek
poinformować właściwy organ
podatkowy o rzeczywistym ich
przebiegu oraz o osiągniętych
ewentualnych korzyściach.
Informacje byłyby przesyłane
przez właściwy organ do
Centralnego Rejestru
Podatników.
Zgodnie z projektowanym
modelem, w przypadku
naruszenia obowiązków
związanych ze składaniem
informacji w zakresie operacji
gospodarczych prowadzących
do uzyskania korzyści
podatkowych, opodatkowaniu
podatkiem VAT podlegać
miałoby uzyskanie przez
podatnika takiej korzyści. W
przypadku gdy podatnik
stosował te operacje
gospodarcze, lecz nie
wykonywał obowiązku złożenia
informacji lub złożył je podając
nieprawdę lub zatajając
prawdę, musiałby udowodnić
w postępowaniu podatkowym,
że zastosowane operacje
gospodarcze są zgodne z
prawem i rzeczywistością. Jeśli
nie udowodniłby tej zgodności
z prawem, zastosowanie
miałaby podwyższona stawka
VAT, która wynosiłaby
wówczas dwukrotność stawki
23%. Podstawę opodatkowania
stanowiłaby kwota korzyści
podatkowych, w okresie
rozliczeniowym, w którym
wystąpiły.
Utworzenie Centralnego
Rejestru Podatników
Projekt przewiduje także
utworzenie Centralnego
Rejestru Podatników podatku
VAT. Stworzenie ram
prawnych i strukturalnych dla
Rejestru zapewnić ma
rozwiązania pomagające
podatnikom w prosty, szybki i
wygodny sposób uzyskać
rzetelne dane na temat
kontrahentów. Celem
utworzenia tego Rejestru jest
zapewnienie spójności systemu
ewidencji podatników poprzez
zintegrowanie w jednym
miejscu podstawowych
danych.
Status organów władzy
publicznej
Projekt wprowadza też wyjątki
od statusu podmiotowego,
wyłączając z definicji
podatnika organy władzy
publicznej. Podmioty te są
podatnikami jedynie w
przypadku wykonywania
czynności, do których
wykonywania są uprawnione,
jeżeli czynności te są lub mogą
być wykonywane przez innych
podatników, w tym w
szczególności gdy podstawą ich
wykonania są umowy
cywilnoprawne.
Zwolnienie dostawy
nieruchomości
Katalog zwolnień od podatku
VAT zasadniczo został ustalony
w sposób zbieżny z
obowiązującą ustawą. Zmiana
dotyczy zakresu zwolnienia z
opodatkowania nieruchomości.
Zrezygnowano bowiem z
definicji pierwszego
zasiedlenia. Od podatku
zwolniono budynki, budowle i
ich części, jeśli minął
pięcioletni okres liczony od
daty ich wybudowania –
zwolnienie to jest
bezwarunkowe, gdyż
ograniczono zakres rezygnacji
ze zwolnienia i wyboru opcji
opodatkowania.
Opodatkowanie likwidacji
spółek osobowych i
kapitałowych
Projekt ustawy zakłada
opodatkowanie podatkiem
VAT rozwiązania albo
likwidacji osoby prawnej lub
jednostki organizacyjnej
niemającej osobowości
prawnej, co miałoby
niebagatelny wpływ na
planowanie czynności
likwidacyjnych i
restrukturyzacyjnych przez te
podmioty.
pwc
Tax & Legal Alert
Odliczenie podatku VAT
Zgodnie z projektem ustawy,
podatnik ma prawo do
zadeklarowania podatku
naliczonego, jeżeli prawidłowo
udokumentuje zakupy
towarów lub usług ściśle
związanych z czynnościami
dającymi prawo do
zmniejszenia kwoty podatku
należnego o podatek naliczony
lub do zwrotu tego podatku –
ten ścisły związek został
uszczegółowiony w
projektowanych przepisach.
Podatek naliczony został z
kolei ujęty jako podatek
należny z tytułu czynności
dających prawo do odliczenia,
jeżeli podatnik, na którym
ciąży obowiązek podatkowy z
tytułu tych czynności,
prawidłowo wykonał obowiązki
dotyczące udokumentowania
tych czynności.
Projekt ustawy zakłada
ponadto rozliczanie i zapłatę
podatku za okresy miesięczne,
jednocześnie zrezygnowano z
możliwości rozliczania
kwartalnego – pomimo, że
przepisy generalnie przewidują
składanie kwartalnych
deklaracji.
W projekcie ustawy proponuje
się wprowadzenie nowego
wyłączenia możliwości
odliczenia podatku naliczonego
w przypadku nabycia towaru
lub usługi od podatnika, który
nie jest w dniu powstania
obowiązku podatkowego
zarejestrowanym podatnikiem
VAT czynnym ujawnionym w
Centralnym Rejestrze
Podatników VAT.
Zmiany w zakresie
fakturowania
Projekt wprowadza pewne
zmiany w zakresie wystawiania
faktur. Zgodnie z nimi, faktury
wystawia się, co do zasady, nie
później niż w ciągu 10 dni od
dnia powstania obowiązku
podatkowego i nie wcześniej
niż 60 dni przed tym dniem. Z
kolei faktury korygujące - nie
później niż do końca miesiąca,
w którym powstała przyczyna
wystawienia faktury
korygującej.
W projekcie ustawy powrócono
do faktur wewnętrznych.
Wprowadzając możliwość
odliczania podatku naliczonego
na jej podstawie, zrównano jej
rolę z fakturą zwykłą. Ponadto
wprowadzono kategorię faktur
handlowych dokumentujących dostawy
towarów lub świadczenie usług
poza terytorium kraju.
W zakresie faktur
elektronicznych
doprecyzowano, iż zgoda
kontrahenta na ich może być
wyrażona w formie pisemnej
lub elektronicznej. Ponadto
projekt zakłada wprowadzenie
obowiązku zawarcia przez
podatników wystawiających
efaktury z wyspecjalizowanym
podmiotem, umowy
przechowania efaktur w stanie
nienaruszonym przez co
najmniej 10 lat.
Kolejną propozycją na
usprawnienie obrotu
handlowego jest umieszczanie
na fakturach i ofertach przez
podatników – odpowiednio informacji o zarejestrowaniu
jako podatnik VAT czynny albo
podatnik VAT zwolniony.
W projektowanej ustawie
przewidziano obowiązek
usunięcia z obrotu prawnego w
przypadku wystawienia jej pod
wpływem błędu, gdy dostawa
towaru lub świadczenie usługi
nie miały miejsca lub wystąpił
błąd co do nabywcy.
Warunkiem będzie m. in.
prowadzenie ewidencji
anulowanych faktur.
Nowe terminy zwrotu podatku
Projekt przewiduje, że
podstawowy terminem zwrotu
to 60 dni od dnia złożenia
deklaracji.
Przy spełnieniu pewnych
warunków, w przypadku
dokonania wpłaty 80% kwoty
podatku naliczonego
wykazanego na otrzymanych
fakturach na dedykowane
rachunki bankowe
kontrahentów w systemie
podzielonej płatności – termin
wynosić ma 30 dni, zaś w
przypadku dokonania wpłaty
50% kwoty podatku
naliczonego - 40 dni.
Z drugiej strony proponowane
przepisy uzależniają ten termin
zwrotu od wnioskowanej kwoty
zwrotu. Jeżeli wykazana w
deklaracji kwota do zwrotu nie
przekracza 100.000 zł, projekt
przewiduje zwrot podatku w
terminie 40 dni. Natomiast
pod warunkiem dołączenia do
deklaracji określonych
dokumentów (np. wykazu
kontrahentów powiązanych z
podatnikiem personalnie i
kapitałowo) - w przypadku
kwoty zwrotu wyższej niż
100.000 zł, ale nie
przekraczającej 1.000.000 zł
termin ten wynosi 50 dni, zaś
w przypadku kwoty zwrotu
przekraczającej 1.000.000 zł –
60 dni. Termin ten może być
przez organ podatkowy
maksymalnie przedłużony do
90 dni.
Sankcje za nieprawidłowe
rozliczenie podatku w
deklaracji
W projekcie przewidziano
sankcję za dokonanie
nieprawidłowych rozliczeń
podatku VAT. W przypadku,
gdy w deklaracji podatkowej
podatnik zaniży kwotę podatku
należnego lub zawyży kwotę
podatku naliczonego, właściwy
organ podatkowy lub kontroli
skarbowej ustali dodatkowe
zobowiązanie podatkowe w
wysokości 30% kwoty
zaniżenia podatku należnego
lub zawyżenia podatku
naliczonego.
pwc
Tax & Legal Alert
Likwidacja instytucji
odwróconego obciążenia
Projekt ustawy nie przewiduje
instytucji odwrotnego
obciążenia dla transakcji
krajowych - z tego względu nie
zawiera odpowiednika obecnie
obowiązującego załącznika nr
11, stanowiącego wykaz tzw.
„towarów wrażliwych”.
Rezygnacja z interpretacji
indywidualnej
Projekt wyklucza możliwość
skorzystania z przewidzianego
w Ordynacji podatkowej prawa
podatników do wystąpienia z
wnioskiem o wydanie
interpretacji indywidualnej w
zakresie proponowanych
przepisów. W razie
wątpliwości, podatnik może
wystąpić jedynie o
identyfikację towaru lub usługi
do właściwych organów
statystyki publicznej lub z
wnioskiem o wydanie
interpretacji indywidualnej, ale
tylko w tym zakresie. Co
ważne, przepisy przewidują
utratę mocy dotychczas
wydanych na gruncie
obowiązujących przepisów
ustawy o VAT interpretacji
indywidualnych.
odpowiedzialności za
wykroczenie lub przestępstwo
karnoskarbowe.
Nowa instytucja tzw. zasad
rozliczania podatku
Miejsce dostawy w przypadku
tzw. transakcji łańcuchowej
Nowością proponowanej
regulacji jest to, że podatnik
może pisemnie powiadomić
organ podatkowy o sposobie
rozliczenia podatku, w
szczególności o przyjętych
metodach dokumentowania
czynności, interpretacji
stosowanych przez podatnika
przepisów oraz organizacji
prowadzenia ewidencji i
miejscu przechowywania
dokumentów, zwanych
zasadami rozliczania podatku.
Organ podatkowy może złożyć
do nich uzasadnione
zastrzeżenia dotyczące
niezgodności z prawem
sposobu prowadzenia
rozliczenia lub interpretacji
przepisów. Jednocześnie
wprowadzono domniemanie
działania podatnika w dobrej
wierze, a postepowanie zgodne
z treścią zasad rozliczania
podatku, do których organ nie
zgłosił zastrzeżeń, nie rodzi
Zgodnie z projektem ustawy,
jeżeli towar jest wysyłany lub
transportowany przez
nabywcę, który dokonuje
jednocześnie jego dostawy,
wysyłka lub transport jest
przyporządkowany dostawie
dokonywanej dla tego
nabywcy, chyba że nabywca
udowodni, że wysyłka lub
transport należy
przyporządkować jego
dostawie.
W obecnym stanie prawnym,
wskazanie dostawy ruchomej w
łańcuchu dostaw opiera się o
każdorazowe analizowanie
warunków dostawy – wola
podatników w tym zakresie jest
wyłączona. Zmiana stanowi
powrót do brzmienia przepisu
sprzed 1 kwietnia 2013 r.
Porozmawiajmy
W razie jakichkolwiek wątpliwości i pytań związanych z powyższą informacją, prosimy o kontakt
z naszymi specjalistami:
Tomasz Kassel
Partner
+48 502 18 48 46
[email protected]
Marcin Chomiuk
Partner
+48 502 18 4760
[email protected]
Wojciech Śliż
Dyrektor
+48 502 18 4992
[email protected]
Tomasz Pabiański
Dyrektor
+ 48 502 18 4952
[email protected]
Zastrzeżenie prawne: Publikacja ma jedynie charakter informacyjny i nie stanowi porady podatkowej w rozumieniu polskich przepi sów, w szczególności Ustawy z dnia 5
lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym. Nie powinni Państwo opierać swoich działań/decyzji na treści informacji zawartych w tej publikacji bez uprzedniego uzyskania
profesjonalnej porady.
© 2015 PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrzeżone. W tym dokumencie nazwa "PwC" odnosi się do PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o., firmy
wchodzącej w skład sieci PricewaterhouseCoopers International Limited, z których każda stanowi odrębny i niezależny podmiot prawny.
pwc