prezentacja

Krzysztof Martyniak
Instytut Socjologii
Uniwersytet Warszawski
...Życie miejskie przyciąga i odstrasza. Jest pełne uroków i strachów. Obiecuje i grozi.
Podnieca i męczy. Upaja wolnością nigdzie indziej nie doświadczaną i przeraża
perspektywą ubezwłasnowolnienia i bezsiły...
Z. Bauman
Miasto - arena nieuniknionych konfliktów i koniecznych kooperacji
„Miasto do życia”
24 kwietnia 2014 r.
Projekt realizowany w ramach Programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.
•PODSTAWOWE PYTANIA- na dziś, na jutro……
1.
Dla kogo jest miasto?
2.
3.
Normy czy przyzwoitość?
4.
Jutrzejsze warsztaty- Konflikt, aktorzy, interesy:
A. wymiar społeczny
B.
wymiar polityczny
C.
wymiar etyczny
D. wymiar ekonomiczny
Projekt realizowany w ramach Programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.
Kogo jest miasto?
Dokąd idziemy?
Miasto- scena potrzebnych konfliktów…
Szkoła Chicagowska. XIX i XX wiek.
•Darwinizm społeczny – podstawą życia społecznego ludzi jest walka o byt.
•Badania w kontekście przestrzennym nad różnego rodzaju zachowaniami ludzkimi:
•„choroby przestrzeni miejskiej” ( segregacja przestrzenna, tworzenie się gett.)
•adaptacje i przyswajanie przestrzeni przez grupy i jednostki
•Ekologia społeczna jest próbą zastosowania odkryć i terminologii nauk przyrodniczych w
badaniach nad zachowaniami ludzi, zarówno na poziomie jednostkowym jak i grupowym
Projekt realizowany w ramach Programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.
Główne zasady ekologii społecznej. Oczywiste uproszczenia.
Zmienną wyjaśniającą zachowania ludzkie ( tak samo jak innych organizmów żywych)
jest środowisko.
Celem aktywności organizmów żywych jest przystosowanie się do niego.
Każdy organizm jest ograniczany przez środowisko i działanie innych organizmów
Tym co charakteryzuje wielkie miasta jest wielość różnych grup zamieszkujących
środowisko , co powoduje że nie istnieje jeden określony porządek moralny –jest on
wytwarzany na określonych obszarach zamieszkałych przez względnie podobne
kulturowo grupy i jednostki tworzące obszary kulturowe.
Projekt realizowany w ramach Programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.
WOJNA. PRAWO DZUNGLI? ….
Aby jednak zachować spójność powstałych grup społecznych (składających się z podobnych
jednostek) ,a także umożliwić kooperacje miedzy grupową potrzebne jest ograniczenie
naturalnej rywalizacji.
W tym celu ustanawiany jest porządek moralny –zespół norm, wartości i sankcji. Powstają
reguły gry które ograniczają „wojnę wszystkich ze wszystkimi”.
Czym jest ład społeczny? –„ swoistym equilibrium pomiędzy
normami i wzorami zachowań opartymi na wartościach a
skutecznością lokalnej kontroli społecznej”. ( J.Wódz)
Projekt realizowany w ramach Programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.
W ramach ekosystemu miejskiego możliwe są 4 typy wzajemnych relacji pomiędzy
jednostkami i grupami:
1.
rywalizacja - typowa dla wszystkich żywych organizmów , w przypadku ludzi dotyczy
poziomu przed społecznego , jednostki nie uświadamiaj sobie rywalizacji.
2.
konflikt- świadoma próba zajęcia pewnej niszy ekologicznej ,obszaru naturalnego lub
ustanowienia innego ładu moralnego.
3.
akomodacja- przystosowanie się do systemu relacji pomiędzy jednostkami i grupami w
ramach konkretnego środowiska , „zawieszenie broni”, zajęcie niszy ekologicznej.
4.
asymilacja –zawiązanie silnych więzów symbiotycznych z innymi , akceptacja i
internalizacja ładu kulturowego istniejącego na danym terytorium.
Projekt realizowany w ramach Programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.
Teoria konwencjonalna- Louis Wirth („Urbanism as Way of life)
spotkanie z tkanką miasta jest rodzajem testu na prawo naszej przynależności
Miasto jako zamknięty system stwarzający specyficzny sposób życia.
Kluczowe czynniki wpływające na kształt miasta: liczba ludności, zagęszczenie, zróżnicowanie
społeczne mieszkańców.
1. im większa liczba ludzi w mieście tym większa i bardziej prawdopodobna jest liczba
zindywidualizowanych zachowań.
2. indywidualizacja zachowań stanowi podstawę segregacji przestrzenno-społecznej wedle
różnorakich cech ( statusu ekonomicznego, stylów życia etc.)
3. wzrastająca liczba kontaktów doprowadza do zmiany ich charakteru na bardziej bezosobowy.
4. im więcej ludzi bierze udział w interakcjach tym bardziej mają one utylitarny charakter
(zmniejsza się ich spontaniczność)
Projekt realizowany w ramach Programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.
Autoocena miejsca i zajmowanej pozycji ekologicznej
prowadzi nie tylko do powstawania stereotypów dzielnic
dobrych i złych, lecz także do wzmocnienia poczucia
relatywnego uprzywilejowania lub upośledzenia.
Dość powszechne jest wtedy mitologizowanie pewnych miejsc
i przestrzeni ze względu na zajmujące je jednostki i grupy
społeczne”
Szczepański, Jałowiecki
Projekt realizowany w ramach Programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.
GETTOIZACJA. WYSPOWOŚĆ PRZESTRZENI MIASTA
Miasto, w którym możemy dziś obserwować powstawanie gett, zaczyna
charakteryzować struktura wyspowa. Nie są to niestety tylko i wyłącznie
wyspy szczęśliwe.
Zjawisko dzielenia przestrzeni miejskiej na różne enklawy życia społecznego – względnie izolowane społeczne
światy.
•różnice poziomu ekonomicznego mieszkańców danych obszarów (bogactwo – bieda),
•kryteria demograficzne (starość – młodość)
•kryteria medyczne (zdrowie – choroba)
•kryteria czas wolny, estetyka, zawód
Projekt realizowany w ramach Programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
Krzysztof Martyniak
501-531-802
[email protected]
Projekt realizowany w ramach Programu Obywatele dla Demokracji, finansowanego z Funduszy EOG.