prognoza oddzia£ywania na „rodowisko

BURMISTRZ MIASTA JORDANOWA
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
DO ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW
ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
GMINY MIASTA JORDANOWA
Autor opracowania:
mgr Antoni Matuszko
KRAKÓW, 2011r.
1
SPIS TREŚCI
1.
WPOWADZENIE
4
1.1.
Obszar objęty opracowaniem ..................................................................................... 4
1.2.
Podstawa prawna........................................................................................................ 5
1.3.
Materiały wejściowe................................................................................................... 5
2.
INFORMACJE O ZAWARTOŚCI, CELACH I POWIĄZANIACH
Z INNYMI
DOKUMENTAMI W TYM Z PLANAMI I PROGRAMAMI Z ZAKRESU OCHRONY
ŚRODOWISKA
6
3.
METODY ZASTOSOWANE PRZY SPORZĄZDANIU PROGNOZY
7
4.
OCENA STANU I FUNKCJONOWANIA ŚRODOWISKA, JEGO ZASOBÓW,
ODPORNOŚCI NA DEGRADACJĘ I ZDOLNOŚCI DO REGENERACJI ORAZ OCENA
ZAGROśEŃ DLA ŚRODOWISKA 7
4.1.
Charakterystyka elementów abiotycznych środowiska naturalnego terenu............... 7
4.1.1.
Warunki geologiczne, rzeźba terenu, gleby ....................................................... 7
4.1.2.
Wody powierzchniowe i podziemne .................................................................. 9
4.1.3.
Warunki klimatyczne ....................................................................................... 10
4.2.
Charakterystyka elementów biotycznych środowiska naturalnego terenu.............. 11
4.2.1.
Szata roślinna, fauna......................................................................................... 11
4.3.
Ocena stanu środowiska, jego funkcjonowania, zasobów, odporności na degradację,
zdolności do regeneracji oraz występujących zagroŜeń....................................................... 21
4.3.1.
Zanieczyszczenie powietrza ............................................................................. 21
4.3.2.
Zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych.............................. 22
4.3.3.
Zanieczyszczenie gleb...................................................................................... 22
4.3.4.
Klimat akustyczny............................................................................................ 23
4.3.5.
Gospodarka odpadami...................................................................................... 23
4.3.6.
Odporność środowiska na degradację i zdolność do regeneracji ..................... 23
4.3.7. ZagroŜenie powodziami ........................................................................................... 24
4.3.8. ZagroŜenie osuwiskami............................................................................................ 25
5.
PROJEKTOWANA FUNKCJA I MOśLIWOŚCI INWESTOWANIA W TERENACH
OBJĘTYCH ZMIANĄ STUDIUM 26
6.
PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE PRZY REALIZACJI USTALEŃ
ZMIANY STUDIUM 33
7.
ODDZIAŁYWANIE USTALEŃ ZMIANY STUDIUM NA ŚRODOWISKO, W TYM
PRZEWIDYWANE ZNACZĄCE ODDZIAŁYWANIA I ZAGROśENIA ŚRODOWISKA 35
7. 1. Gleby, zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych.......................... 35
7.2. Klimat i zanieczyszczenie powietrza ........................................................................ 36
7.3. Klimat akustyczny..................................................................................................... 36
7. 4. Promieniowanie elektromagnetyczne....................................................................... 36
7.5. Ryzyko wystąpienia nadzwyczajnych zagroŜeń środowiska .................................... 37
8. OCENA ROZWIĄZAŃ FUNKCJONALNO - PRZESTRZENNYCH I INNYCH USTALEŃ
ZAWARTYCH W PROJEKCIE ZMIANY STUDIUM
37
8.1. Zgodność z uwarunkowaniami ekofizjograficznymi ................................................ 37
8.2. Zgodność z przepisami prawa dotyczącymi ochrony środowiska ............................ 38
8.3. Ochrona konserwatorska i krajobrazowa .................................................................. 39
8.4. Skuteczność ochrony róŜnorodności biologicznej w projekcie studium................... 39
2
9. OCENA MOśLIWOŚCI ELIMINUJĄCYCH LUB OGRANICZAJĄCYCH NEGATYWNE
ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO
41
10. OCENA POTENCJALNYCH ZMIAN STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU
BRAKU REALIZACJI USTALEŃ ZMIANY STUDIUM ……………………………..42
11. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM, WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ SPOSOBY W JAKICH TE
CELE ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE W PROJEKCIE ZMIANY STUDIUM ……….43
12.
PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH DO ZAWARTYCH W
PROJEKCIE ZMIANY STUDIUM 43
13.
INFORMACJE O MOśLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU
44
14.
PROPOZYCJE DOTYCZĄCE METOD I CZĘSTOTLIWOŚCI ANALIZY SKUTKÓW
REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTU STUDIUM 44
15.
WNIOSKI ZGŁOSZONE DO PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU
44
16.
STRESZCZENIE
45
3
1. WPOWADZENIE
1.1.
Obszar objęty opracowaniem
Opracowanie prognozy dotyczy projektu zmiany studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego miasta Jordanowa zgodnie z Uchwałą Rady Miejskiej
Nr XXX/265/2009 z dnia 29.12.2009r. w sprawie przystąpienia do opracowania zmiany studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Jordanowa w jego granicach
administracyjnych. Zmianą studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
miasta Jordanowa objęto dokument zatwierdzony Uchwałą Nr XII/90/99 Rady Miasta Jordanowa
z dnia 27.12.1999r. zmieniony Uchwałą Rady Miasta Jordanowa nr XXXI/211/2006 z dnia 28
listopada 2005r.
Miasto Jordanów o powierzchni ok. 21 km2 połoŜone jest administracyjnie w
województwie małopolskim, w południowo-zachodniej części powiatu suskiego, sąsiadując
z gminami wiejskimi: Jordanów, Bystra-Sidzina i Raba WyŜna. Przez miasto przebiega
droga krajowa nr 98 Wadowice – Przemyśl oraz linia kolejowa Kraków – Sucha Beskidzka
– Chabówka – Zakopane. Miasto posiada bardzo urozmaiconą rzeźbę terenu, którą tworzą
wzgórza rozcięte rzeką Skawą i jej dopływami: potokami Malejówką z Naprawką, Strącze,
Brzeźnicą. Centrum miasta połoŜone jest na wzgórzu wypiętrzającym się ponad dolinę rzeki
Skawy. Północna i południowo-wschodnia cześć miasta zajęta jest przez lasy i tereny
rolnicze, natomiast w szerokich dnach dolin i u podnóŜy wzniesień zlokalizowana została
zabudowa. Wokół Rynku skupiona jest zabudowa usługowa i mieszkaniowo – usługowa.
Układ p r z e s t rz e n n y m i a s t a związany z z a ł o Ŝ e n i e m miasta w XVI w. zajmuje
centralną część Jordanowa, skupioną wokół rynku. Rynek w rzucie zbliŜony do
kwadratu, przecinają po przekątnej główne szlaki komunikacyjne. Wielkość rynku, moŜe
świadczyć o tym, Ŝe funkcją wiodącą miasta miał być handel. Rynek ujęty jest kwartałami
zabudowy. W części północno-wschodniej zabudowa zgrupowana
traktach,
w
południowo-zachodniej
występuje
jest
w
dwóch
jako jednotraktowa, w pozostałych
przyjęła formę zabudowy ulicowej. Część północno- zachodnia nie jest pełna, na skutek
wyburzenia domów podcieniowych z XVIII i XIX w., charakterystycznych dla zabudowy
przyrynkowej miasta. Z naroŜy rynku rozchodzą się nieregularne ulice, wpisujące się
w stoki wzniesienia zespołu staromiejskiego. WzdłuŜ dróg wylotowych z miasta rozwinęły
się przedmieścia, wykształcone w oparciu o ulice: Mickiewicza, Kolejową, gen. Maczka.
Ulica Mickiewicza kończyła się placykiem z kapliczką, a przedmieście na południe od
centrum zamykał dawny zajazd „Poczekaj” i cmentarz. Obecnie zabudowa rozciągnęła się w
4
kierunku dworca kolejowego. Budowa na przełomie wieków linii
zlokalizowanie
na
terenie
miasta
miastotwórczym. Po północnej stronie
dworca,
stało
się
kolejowej
i
istotnym czynnikiem
miasta zachował się zespół
dworsko-parkowy
„Chrobacze”, związany zapewne z miejscem dawnego ośrodka folwarcznego.
WzdłuŜ
szlaków
komunikacyjnych
usytuowana
jest
zabudowa
mieszkaniowa
jednorodzinna. Zespoły budownictwa mieszkaniowego i zagrodowego pojawiają się na
wzniesieniach wokół centrum miasta. Obszarem o charakterze przemysłowo – usługowym
jest rejon dworca kolejowego oraz tereny połoŜone wzdłuŜ drogi krajowej w kierunku Suchej
Beskidzkiej.
1.2.
Podstawa prawna
Podstawą dla opracowania prognozy są:
•
Ustawa z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
(Dz.U. nr 80, poz. 717) z późn. zm.
•
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. nr 62, poz. 627)
z późn. zm.
•
Ustawa z dnia 3 października 2008r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko (Dz. U. nr 199, poz.1227).
1.3.
Materiały wejściowe
1. Opracowanie ekofizjograficzne dla miasta Jordanów, A. Matuszko. Ł. Wilk, Kraków
2010.
2. Opracowanie ekofizjograficzne miasta Jordanowa sporządzone na potrzeby projektu
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, Biuro Planowania Przestrzennego,
Bielsko-Biała 2005.
3. Ocena jakości powietrza w woj. małopolskim w 2009r., WIOŚ w Krakowie, 2010r.
4. Pismo Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie z dnia 7 grudnia 2010r.
dotyczące uzgodnienia zakresu prognozy oddziaływania na środowisko.
5. Pismo Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Krakowie z dnia 25
listopada 2010r. dotyczące uzgodnienia zakresu prognozy oddziaływania na środowisko.
6.
Plan gospodarki odpadami dla miasta Jordanów, BET-MAG Projektowanie Usługi
Wykonawstwo, Kraków 2004.
5
7.
Program ochrony środowiska dla miasta Jordanów, BET-MAG Projektowanie Usługi
Wykonawstwo, Kraków 2004.
8. Projekt zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
miasta Jordanów, A. Staniewicz z zespołem, Pracownia ASTA-PLAN, Kraków 2011.
9. Raport o stanie środowiska w woj. małopolskim w 2008 roku, Biblioteka Monitoringu
Środowiska, Kraków 2009r.
10. Studium określające granice obszarów bezpośredniego zagroŜenia powodzią dla terenów
nieobwałowanych w zlewni Skawy, RZGW w Krakowie, Kraków 2004r.
11. Strategia rozwoju miasta Jordanów na lata 2007-2015, Jordanów 2007.
2. INFORMACJE O ZAWARTOŚCI, CELACH I POWIĄZANIACH
Z INNYMI DOKUMENTAMI W TYM Z PLANAMI I PROGRAMAMI
Z ZAKRESU OCHRONY ŚRODOWISKA
Projekt zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
miasta Jordanów składa się z ustaleń studium (tom I - Diagnoza stanu istniejącego,
uwarunkowania i moŜliwości rozwoju oraz tom II - Kierunki zagospodarowania
przestrzennego) oraz rysunków studium w skali 1: 10000. Prognoza oddziaływania na
środowisko do projektu zmiany studium zawiera część tekstową i załącznik graficzny w skali
1: 10000.
Głównym celem prognozy jest wskazanie moŜliwości rozwiązań planistycznych
najkorzystniejszych dla stanu środowiska, poprzez identyfikację i ocenę najbardziej
prawdopodobnych wpływów na komponenty środowiska, jakie moŜe wywołać realizacja
zamierzeń inwestycyjnych określonych w projekcie studium.
Projekt zmiany studium i prognoza powiązane są z opracowaniem ekofizjograficznym dla
Miasta Jordanów, z obowiązującym studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego miasta Jordanów, z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania
przestrzennego miasta Jordanów, Planem Zagospodarowania Przestrzennego Województwa
Małopolskiego (zatwierdzonym Uchwałą Nr XV/174/03 Sejmiku Województwa
Małopolskiego z 22 grudnia 2003r.) oraz Strategią Rozwoju Województwa Małopolskiego
(zatwierdzoną uchwałą Nr XLI/527/06 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 30
stycznia 2006 r.). Ponadto prognoza jest powiązana z Programem Ochrony Środowiska dla
miasta Jordanów oraz z Planem Gospodarki Odpadami dla miasta Jordanów.
6
3. METODY ZASTOSOWANE PRZY SPORZĄZDANIU PROGNOZY
W opracowaniu zastosowano między innymi metody analityczne i prognozowania
eksperckiego. Zastosowano prognozowanie przez analogię, biorąc pod uwagę wyniki ocen,
pomiarów i badań dla terenów o podobnym charakterze.
Ocenę moŜliwych przemian elementów środowiska przeprowadzono w oparciu
o analizę ich funkcjonowania w istniejącej strukturze przestrzennej oraz analizę przyszłego
funkcjonowania środowiska pod wpływem przemian, jakie zajdą wskutek realizacji ustaleń
studium. Efektem tych analiz jest ocena skutków powstałych w wyniku przemian
w funkcjonowaniu środowiska, spowodowanych realizacją ustaleń studium oraz ewentualne
propozycje zmian w stosunku do projektowanego zagospodarowania przestrzennego obszaru.
Przy sporządzaniu prognozy wykorzystano m.in. Opracowanie ekofizjograficzne
miasta Jordanowa sporządzone na potrzeby projektu miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego, Biuro Planowania Przestrzennego, Bielsko-Biała 2005 oraz Opracowanie
ekofizjograficzne dla miasta Jordanów, A. Matuszko, Ł. Wilk, Kraków 2010.
4. OCENA STANU I FUNKCJONOWANIA ŚRODOWISKA, JEGO
ZASOBÓW, ODPORNOŚCI NA DEGRADACJĘ I ZDOLNOŚCI DO
REGENERACJI ORAZ OCENA ZAGROśEŃ DLA ŚRODOWISKA
4.1. Charakterystyka elementów abiotycznych środowiska
naturalnego terenu
4.1.1.
Warunki geologiczne, rzeźba terenu, gleby
Budowa geologiczna
Pod względem geologicznym miasto
Jordanów
połoŜone
jest
w
obrębie
Karpat
Zewnętrznych fliszowych. Karpaty Zewnętrzne stanowią pasmo sfałdowane w trzeciorzędzie
zbudowane niemal wyłącznie z fliszu. Flisz karpacki na tym terenie wiekowo obejmuje osady
paleocenu i eocenu. Flisz karpacki składa się z naprzemianległych piaskowców i łupków z
wtrąceniami zlepieńców, margli i wapieni. Olbrzymie masy fliszu układają się w
poszczególne jednostki tektoniczne, które są nasunięte na siebie wzdłuŜ Karpat tworząc
w omawianym
rejonie płaszczowinę magurską.
PodłoŜe
utworów
czwartorzędowych
tworzą trzeciorzędowe eoceńskie piaskowce gruboławicowe i łupki – warstwy magurskie
(facja mikowa) monoklinalnie upadające w kierunku południowym, południowo-wschodnim i
sporadycznie zachodnim. Nachylenie tych warstw wynosi od 30 do 65%. Na terenie
Jordanowa występuje zjawisko tzw. inwersji rzeźby terenu, wzgórza tworzą formy
7
synklinalne wypełnione najmłodszym piaskowcem magurskim. Osie antyklin biegną wzdłuŜ
dolin i potoków (Skawy, Malejówki - Naprawki, Strącza), gdzie odsłaniają się starsze
ogniwa. Na podłoŜu skalnym zalegają utwory czwartorzędowe w postaci pokryw
zwietrzelinowych i osadów rzecznych. Na pokrywach zwietrzelinowych występują gliny
pylaste z okruchami skalnymi i gliny piaszczyste, które przy nachyleniu stoku zgodnym z
kierunkiem zapadania stoku mogą powodować procesy geodynamiczne (osuwiska). Dna
szerokich dolin są wypełnione aluwiami piaszczysto-Ŝwirowymi i namułami. Utwory te
występują głównie pod zboczami i stanowią pozostałości plejstoceńskich teras akumulacyjnych
lub nanosów holoceńskich. Namuły oraz utwory piaszczyste stanowią młode aluwia
holoceńskie.
Rzeźba terenu
Cechą obszaru jest urozmaicona rzeźba, charakteryzująca się przemieszaniem form
właściwych pogórzom wysokim, średnim i niskim. Na terenie miasta róŜnica wysokości
wynosi ok. 300m; od ok. 450 m n.p.m. w dolinie rzeki Skawy do 741 m n.p.m. na Górze
Przykrzec w północnej części miasta. Połowę powierzchni miasta, w jego granicach
administracyjnych, zajmują wzgórza, z przewagą średnich, o dość stromych stokach
i deniwelacjach rzędu 50 – 100 m, w znacznej części pokryte lasami. Południową część
miasta stanowią pogórza z przewagą średnich do których naleŜą grzbiety Hajdówki –
Babiarzówki (535-550 m n.p.m.), Zagród Maciejowskich (520-540 m n.p.m.) i
Bystrzańskiego Działu (500 m n.p.m.). Północną część miasta zajmują pogórza wysokie:
Pasmo Przykrzca (741 m n.p.m.), Łysej Góry (643 m n.p.m.) i Góry Kamionki (563 m
n.p.m.). Pozostały obszar to płaskie podnóŜa wzniesień, szerokie dna dolin i kotlin. Jest
to obszar o rzeźbie charakterystycznej dla młodych gór fałdowych; wzniesień ostańcowych
z fragmentami powierzchni zrównań o grzbietach na ogół szerokich i spłaszczonych,
stokach o zróŜnicowanym nachyleniu, silnie rozczłonkowanych. Wzniesienia, głównie o
przebiegu wschód – zachód, przewaŜających spadkach 9-20% oraz płaskich i szerokich
garbach oddzielają od siebie dolina rzeki Skawy i jej dopływy (Malejówka – Naprawka i
Strącze). WaŜnym elementem rzeźbotwórczym są wąwozy i wcięcia erozyjne potoków o
głębokości od 3 do 12m, miejscami do 20m. Zaczynają się nieckowatymi lejami
źródliskowymi z gęstą siecią wąskich wciosowych dolin. Na odcinkach środkowych i
dolnych, doliny są szersze i płaskodenne o wyraźnie zaznaczonych krawędziach. Dolina
rzeki Skawy i dolne odcinki głównych dopływów posiadają wykształcone terasy: niŜsza na
wysokości ok.1m na poziom rzeki i wyŜsza dochodząca do wysokości 6m nad poziom rzeki.
8
Gleby
W wyniku działań czynników glebotwórczych powstały na tym terenie róŜnego rodzaju
typy
gleb. Największy obszar zajmują gleby brunatne. Na niewielkim obszarze
występują gleby pseudobielicowe, a w dolinie Skawy i potoków – mady. W przestrzeni
rolnej dominują gleby IV klasy o dobrych i średnich wartościach dla produkcji rolnej.
Zwarte przestrzenie gleb klasy IV, z enklawami klasy III, występują w dolinach rzeki na
rozległych, niŜszych partiach pogórzy, otaczających tereny zurbanizowane. Gleby te,
stanowią najwartościowsze kompleksy dla rozwoju gospodarki rolnej. Jednak tereny te
równocześnie, stanowią potencjalne tereny
częściowo
w
obowiązującym
planie
rozwojowe
miasta
zagospodarowania
przeznaczone
przestrzennego
pod
zainwestowanie. Gleby klasy III, z mocy ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych,
podlegają szczególnej ochronie przed zainwestowaniem. Po zmianie ustawy o ochronie
gruntów rolnych i leśnych, tereny miasta w granicach administracyjnych zostały wyłączone
z uzyskania zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze.
Ze względu na urozmaiconą rzeźbę terenu, na erozję naraŜone jest około 30% gleb.
4.1.2.
Wody powierzchniowe i podziemne
Wody powierzchniowe
Główną rzeką obszaru jest Skawa (prawostronny dopływ Wisły), której
odcinek górnego biegu znajduje się w granicach administracyjnych Jordanowa.
Jordanów połoŜony jest w prawobrzeŜnej części zlewni Skawy, której głównymi
dopływami na terenie miasta jest Malejówka z Naprawką, Flakowskim Potokiem i potok
Strącze. Le w o b r z e Ŝ n e d o p ł yw y o d w a d n i a j ą n i e w i e l k i p o ł u d n i o w y
f r a g m e n t m i a s t a : P o t o k i P o d S t a c h u r ą , B r z e ź n i c a i R e p e l ó w k a . Skawa jest
rzeką mało zasobną w wodę i charakteryzuje się duŜymi wahaniami przepływów. Średni
stan wody wynosi 197 cm; wahania między minimalnym i maksymalnym stanem dochodzą
do 3,80 m. Rzeka Skawa jest jednym z większych prawobrzeŜnych dopływów górskich
Wisły II rzędu. Zlewnia górnej Skawy to w przewaŜającej części tereny lesiste i
rolnicze. Długość rzeki Skawy wynosi 96,4 km (w granicach miasta ok.10km),
powierzchnia zlewni do przekroju w Jordanowie wynosi 96,6 km2.
Wody podziemne
Obszar miasta Jordanowa połoŜony jest w strefie mało zasobnej w wody
podziemne,
co
jest uwarunkowane fliszowa budową podłoŜa, o duŜej zawartości
nieprzepuszczalnych łupków.
Większe zbiorniki wód podziemnych związane są z
aluwiami w dolinach rzek. Nie są jednak ciągłe, są mało wydajne i o duŜych
9
wahaniach zasobów. W od y p o dzi em n e w ys t ęp uj ą w d wó ch p ozi o mach : w
p al eo geń s ki ch
ko mp lek s ach
fl isz u
pi ask o wco wego
o
ch arakt erze
sz cz eli no wo -p o ro w ym l ub sz cz el in o wym , n a zm i en n ej gł ęb o k oś ci 5 -2 0 m
o raz
cz wart orz ęd owym
p ozi om i e
wod on o śn ym
w
po k rywach
z wi et rz eli no w ych i utwo rach al u wi aln ych n a gł ęb o ko ś ci d o 5 m.
Na
terenie
miasta
w ystępują
Jordanów
p o d z i e m n y c h , z a l i c z a n e d o Głównych
dwa
zbiorniki
wód
Zbiorników Wód Podziemnych: Warstw
Magura nr 445 i Dolina rzeki Skawy nr 444. Zbiornik W a r s t w M a g u r a nr 445 naleŜy
do zbiorników trzeciorzędowo - kredowych w obrębie Karpat fliszowych, wydzielony ze
względu na potrzebę ochrony najbardziej wydajnych partii skał, jako źródła zaopatrzenia
w wodę pitną. Skałami zbiornikowymi są spękane gruboławicowe piaskowce i łupki
warstw dolnolgockich, istebniańskich
i cięŜkowickich. Woda w warstwach jest typu
szczelinowego lub szczelinowo-porowego. Głębokość do zwierciadła wody wynosi od 5 do
20 m, a samo zwierciadło charakteryzuje się zróŜnicowaną amplitudą wahań. Zasięg
głębokości strefy wodonośnych spękań jest zmienny, ale szacuje się, Ŝe sięga 70-80 m,
a sporadycznie dochodzi do 100-120 m. Zbiorniki fliszowe nie są chronione w sposób
naturalny, dlatego są silnie naraŜone na zanieczyszczenia przenikające z powierzchni
terenu. Zbiornik Dolina rzeki Skawy nr 444 jest zbiornikiem wód czwartorzędowych,
porowym, w utworach czwartorzędowych związanych z dolinami rzek, o średniej głębokości
ujęć 8m.
4.1.3.
Warunki klimatyczne
Obszar miasta p o d wz g l ę d em k l i m a t yc z n ym z n aj d u j e s i ę w piętrze umiarkowanie
ciepłym, ze średnią temperaturą roku + 6,5˚C, roczną sumą opadów: 900 – 1000mm,
liczbą dni z pokrywą śnieŜną: 90 – 165 dni, długością okresu wegetacyjnego ok. 200 dni.
Jordanów połoŜony jest w cieniu opadowym masywu Babiej Góry, dlatego opady są tu
niŜsze (średnia roczna suma opadów wynosi 780 mm) niŜ na innych obszarach Beskidów o
podobnych wysokościach.
Na
kształtowanie
warunków
mezo-
i
mikrokl im at ycz n ych
d e c y d u j ą c y w p ł y w w y w i e r a j ą cechy środowiska, związane z rzeźbą terenu i
ekspozycją.
Najmniej korzystne warunki występują w dolinach, o zalegających
wychłodzonych, wilgotnych masach powietrza i słabej wentylacji. Najlepsze zaś w obrębie
południowych stoków
oraz na spłaszczonych wierzchowinach pogórskich. Miasto jest
dobrze przewietrzane, o prawie równomiernym ich udziale ze wszystkich kierunków.
10
Warunki przewietrzania mają wpływ na stopień zanieczyszczenia. PołoŜone na wzniesieniu
centrum miasta, posiada dobre warunki wentylowania, a więc rozpraszania zanieczyszczeń.
Koncentracja ich występuje głównie w dolinach rzeki Skawy i potoku Malejówka.
4.2. Charakterystyka elementów biotycznych środowiska
naturalnego terenu
4.2.1.
Szata roślinna, fauna
Roślinność
Znaczny udział w powierzchni miasta Jordanów - ok. 720 ha, czyli mniej więcej
34% jego powierzchni – stanowią lasy i róŜnego rodzaju zadrzewienia. Większe kompleksy
leśne występują w trzech rejonach – dwa z nich połoŜone są w obrębie masywu Góry
Przykrzec w północnej części miasta, a trzeci w południowej części miasta, nieopodal
rzeki Skawa. Zdecydowanie przewaŜają drzewostany iglaste, jodłowe i jodłowo-świerkowe
z udziałem buka, sosny, jawora, modrzewia, olszy i paru innych gatunków. Tereny leśne w
małych kompleksach łączą się z zadrzewieniami naturalnymi i sztucznymi wzdłuŜ dolin
i cieków wodnych, dróg i zabudowy rozproszonej na stokach.
Pod względem struktury własnościowej zasoby leśne Jordanowa moŜna podzielić
następująco: lasy państwowe ok. 260 ha (36% powierzchni lasów), lasy prywatne ok. 460 ha
(64% powierzchni lasów). Lasy państwowe zarządzane są przez Regionalną Dyrekcję
Lasów Państwowych w Krakowie – Nadleśnictwo Myślenice, natomiast lasy prywatne
skupione są w rękach mieszkańców, a takŜe stanowią własność kościołów i związków
wyznaniowych, będąc waŜnym czynnikiem ekonomicznym dla ich właścicieli.
Lasy w granicach miasta mają zdecydowanie charakter ochronny. Pełnią rolę ogniw
pośrednich w korytarzach ekologicznych pomiędzy Beskidem śywieckim i Wyspowym,
zapewniają ich droŜność z wykorzystaniem dolin rzek oraz rolno-zadrzewieniowej
przestrzeni na stokach i grzbietach. Na skarpach i stromych stokach, predysponowanych do
ruchów masowych, zwłaszcza na obrzeŜach doliny Skawy, pełnią rolę ochrony
przeciwerozyjnej. Zwiększają równieŜ retencyjność obszaru. Obok funkcji ochronnej
stanowią równieŜ zasób dla funkcji gospodarczych, głównie turystyki oraz wypoczynku
mieszkańców miasta i turystów.
WyróŜniono tu następujące typy zbiorowisk leśnych:
- Abieti-Piceetum (montanum) – dolnoreglowy bór jodłowo-świerkowy
To zbiorowisko roślinne w randze zespołu spotykane jest głównie na zboczach w północnej
części miasta, a jego podstawowe składniki w warstwie drzew to jodła pospolita Abies alba i
świerk pospolity Picea abies z domieszką buka Fagus sylvatica i jaworu Acer
pseudoplatanus. W wyniku działalności człowieka zostało ono miejscami w znaczny sposób
przekształcone i obecnie występują tu takŜe inne gatunki drzew, takie jak sosna zwyczajna
11
Pinus sylvestris, modrzew europejski Larix decidua, jarząb pospolity Sorbus aucuparia, dąb
szypułkowy Quercus robur, brzoza brodawkowata Betula pendula, klon pospolity
(zwyczajny) Acer platanoides. W runie obecne są paprocie – wietlica samicza Athyrium filixfemina, nerecznica krótkoostna Dryopteris carthusiana, podrzeń Ŝebrowiec Blechnum
spicant, mchy – fałdownik rzemienny Rhytidiadelphus loreus, płaszczeniec marszczony
Plagiothecium undulatum oraz inne gatunki roślin, jak np.: jastrzębiec leśny Hieracium
murorum, kosmatka olbrzymia Luzula sylvatica, jeŜyna gruczołowata Rubus hirtus, goryczka
trojeściowa Gentiana asclepiadea, borówka czarna Vaccinium myrtillus, podbiałek alpejski
Homogyne alpina czy starzec jajowaty Senecio ovatus.
- Galio rotundifolii-Abietenion – las jodłowy
Zbiorowisko z dominacją jodły pospolitej Abies alba na Ŝyźniejszych siedliskach występuje
głównie w południowej części miasta, za rzeką Skawą oraz częściowo od strony zachodniej.
Zachowało się ono w róŜnym stopniu i miejscami posiada przekształcony skład gatunkowy.
Oprócz jodły obecne są tu: jawor Acer pseudoplatanus, buk pospolity Fagus sylvatica,
modrzew europejski Larix decidua, przytulia okrągłolistna Galium rotundifolium, pszeniec
leśny Melampyrum sylvaticum, bez koralowy Sambucus racemosa, przenęt purpurowy
Prenanthes purpurea, szczawik zajęczy Oxalis acetosella, fiołek leśny Viola
reichenbachiana, starzec jajowaty Senecio ovatus, miodunka ćma Pulmonaria obscura,
borówka czarna Vaccinium myrtillus, mchy widłoząb miotłowy Dicranum scoparium,
złotowłos strojny Polytrichastrum formosum.
- Luzulo luzuloidis-Fagetum – kwaśna buczyna górska
Zbiorowisko wykształcone fragmentarycznie i towarzyszące lokalnie (np. południowa część
miasta) borom i lasom jodłowym. Buk pospolity Fagus sylvatica jest tu gatunkiem
dominującym w drzewostanie, a oprócz niego występują w domieszce jawor Acer
pseudoplatanus, świerk pospolity Picea abies, jodła pospolita Abies alba, czasem modrzew
europejski Larix decidua i dąb szypułkowy Quercus robur. W runie panują śmiałek pogięty
Deschampsia flexuosa, kosmatka gajowa Luzula luzuloides i inne gatunki trawiaste oraz
mchy widłoząb miotłowy Dicranum scoparium, złotowłos strojny Polytrichastrum
formosum, widłoząbek włoskowy Dicranella heteromalla, rokiet cyprysowy Hypnum
cupressiforme, merzyk groblowy Mnium hornum. Miejscami pojawia się borówka Vaccinium
myrtillus, niskie paprocie – cienistka (zachyłka) trójkątna Gymnocarpium dryopteris,
zachyłka oszczepowata Phegopteris connectilis, oraz inne rośliny zielne (np. przenęt
purpurowy Prenanthes purpurea, starzec jajowaty Senecio ovatus).
- Tilio cordatae-Carpinetum betuli – grąd subkontynentalny
Niewielkie, zuboŜałe fragmenty tego zbiorowiska występują miejscami w najniŜszych
połoŜeniach na zboczach doliny Skawy. W warstwie drzew spotykamy tu lipę drobnolistną
Tilia cordata, wiśnię ptasią (czereśnię) Cerasus avium, dąb szypułkowy Quercus robur, buka
Fagus sylvatica, świerka Picea abies, jodłę Abies alba czy sosnę Pinus sylvestris, nie ma
natomiast graba Carpinus betulus. Miejscami pojawia się leszczyna Corylus avellana, w
12
runie obecne są m. in.: pszeniec gajowy Melampyrum nemorosum, przytulia Schultesa
Galium schultesii, turzyca orzęsiona Carex pilosa, przytulinka (przytulia) wiosenna Cruciata
glabra, jaskier kaszubski Ranunculus cassubicus. Wyłącznie tutaj w dolinie Skawy pojawia
się lokalnie bluszcz pospolity Hedera helix.
- Alnetum incanae – nadrzeczna olszyna górska
Mniej czy bardziej zuboŜałe fragmenty tego zbiorowiska występują w dolinie Skawy i
pozostałych rzek/potoków na terenie miasta. W drzewostanie panuje tu olsza szara Alnus
incana z domieszką świerka Picea abies, wierzby kruchej Salix fragilis, jesionu wyniosłego
Fraxinus excelsior czu jaworu Acer pseudoplatanus. W warstwie krzewów pojawiają się
wiciokrzew pospolity (suchodrzew) Lonicera xylosteum i porzeczka agrest Ribes uva-crispa.
Bujne runo ma charakter ziołoroślowy – obecne są: jarzmianka większa Astrantia major,
świerząbek orzęsiony Chaerophyllum hirsutum, tojeść gajowa Lysimachia nemorum,
bodziszek Ŝałobny Geranium phaeum, wilczomlecz migdałolistny Euphorbia amygdaloides,
lepięŜnik róŜowy Petasites hybridus, Ŝywokost sercowaty Symphytum cordatum, podbiał
pospolity Tussilago farfara, knieć błotna Caltha palustris.
Nadrzecznym olszynom towarzyszą miejscami zarośla wierzb wąskolistnych przynaleŜne do
rzędu Salicetalia purpureae. Tworzą je gatunki: wierzba purpurowa (wiklina) Salix
purpurea, wierzba wiciowa Salix viminalis, wierzba trójpręcikowa (migdałowa) Salix
triandra.
Terenom leśnym towarzyszą lokalnie zbiorowiska porębowe z rzędu Atropetalia – są
to róŜne stadia sukcesyjne lasu budowane przez gatunki zielne i trawiaste (trzcinnik
piaskowy Calamagrostis epigejos, wierzbówka kiprzyca Chamaenerion angustifolium,
starzec jajowaty Senecio ovatus i in.) oraz krzewy (bez czarny Sambucus nigra, bez
koralowy Sambucus racemosa, wierzba iwa Salix caprea, malina właściwa Rubus idaeus i
wiele gatunków jeŜyn Rubus sp.)
W niektórych obniŜeniach w obrębie lasów oraz w dolinach rzek i potoków
wykształciły się ziołorośla z panującym lepięŜnikiem białym Petasites albus - Petasitetum
albi.
Znaczne powierzchnie w obrębie miasta Jordanowa zajmują półnaturalne i
antropogeniczne zbiorowiska siedlisk otwartych, czyli róŜnego rodzaju łąki, pastwiska, pola
uprawne i ugory. Wśród zbiorowisk łąkowych i pastwiskowych moŜna wyróŜnić następujące
ich typy:
- Filipendulion ulmariae – łąkowe zbiorowiska ziołoroślowe występujące wzdłuŜ cieków
wodnych
Te po części naturalne zbiorowiska złoŜone są z wysokich bylin dwuliściennych, takich jak:
wiązówka błotna Filipendula ulmaria, kozłek lekarski Valeriana officinalis, krwawnica
pospolita Lythrum salicaria czy mięta długolistna Mentha longifolia. Występują wzdłuŜ
cieków wodnych oraz na wilgotnych miejscach w obrębie rzadko i nieregularnie koszonych,
bądź porzuconych łąk.
13
- Calthion palustris – antropogeniczne zbiorowiska kośnych łąk wilgotnych i mokrych
Występujące w miejscach wilgotnych, zmeliorowanych bądź mokrych, częściowo
zabagnionych i zajmujących obniŜenia terenu zbiorowiska łąkowe, które są dwa lub więcej
razy w ciągu roku wykaszane. PrzynaleŜą tu róŜne zespoły roślinne budowane przez wiele
gatunków bylin, jak np.: ostroŜeń warzywny Cirsium oleraceum, ostroŜeń łąkowy Cirsium
rivulare, dzięgiel leśny Angelica sylvestris, sitowie leśne Scirpus sylvaticus, knieć błotna
Caltha palustris, pępawa błotna Crepis paludosa, niezapominajka błotna Myosotis palustris,
gatunki z rodzaju Juncus – sit., czy śmiałek darniowy Deschampsia caespitosa.
- Alopecurion pratensis – zbiorowiska uprawianych i pielęgnowanych łąk wilgotnych
Zbiorowiska te są intensywnie uprawiane i pielęgnowane, a rozwijają się na siedliskach
pośrednich pomiędzy wilgotnymi, a świeŜymi. Dominuje tu gatunek trawy wyczyniec
łąkowy Alopecurus pratensis, a towarzyszą mu bluszczyk kurdybanek Glechoma hederacea,
wiechlina błotna Poa palustris, jaskier róŜnolistny Ranunculus auricomus czy Ŝywokost
lekarski Symphytum officinale.
- Arrhenatherion elatioris – zbiorowiska łąk grądowych, świeŜych, wielokośnych
Związek ten obejmuje bogate florystycznie zbiorowiska łąk świeŜych, wielokośnych, które
obecne są w granicach miasta w róŜnie zachowanych postaciach. Rosną tu trawy: rajgras
wyniosły Arrhenatherum elatius, wiechlina łąkowa Poa pratensis, kostrzewa czerwona
Festuca rubra, kupkówka pospolita Dactylis glomerata oraz wiele bylin, takich jak: dzwonek
rozpierzchły Campanula patula, pępawa dwuletnia Crepis biennis, przytulia pospolita
Galium mollugo, bodziszek łąkowy Geranium pratense, świerzbnica polna Knautia arvensis
i in.
- Polygonion avicularis – antropogeniczne zbiorowiska miejsc silnie wydeptywanych
Są to tzw. zbiorowiska dywanowe związane z miejscami silnie wydeptywanymi, jak np.
ścieŜki, pobocza, polne drogi, otoczenia domostw itp. Tworzą je gatunki znoszące takie
warunki – babka zwyczajna Plantago major, rdest ptasi Polygonum aviculare, sit chudy
Juncus tenuis i in.
- Cynosurion – ubogie florystycznie zbiorowiska Ŝyznych pastwisk
Zbiorowiska rozwinięte na siedliskach świeŜych, intensywnie spasanych z nielicznymi
gatunkami; głównie są to: grzebienica pospolita Cynosurus cristatus, Ŝycica trwała Lolium
perenne, koniczyna biała Trifolium repens, kostrzewa czerwona Festuca rubra.
- Nardetalia – acydofilne, niskie murawy i łąki z panującą bliźniczką psią trawką Nardus
stricta
RóŜnie wykształcone i rozproszone w granicach miasta acydofilne, niskie murawy i łąki z
panującą bliźniczką psią trawką Nardus stricta, której kępki tworzą często zwartą darń. Są to
przewaŜnie nienawoŜone pastwiska bądź niezbyt produktywne łąki jednokośne.
Zbiorowiska roślin związane z polami uprawnymi, czyli całą grupę chwastów
polnych zaliczyć moŜna w obrębie miasta do dwóch związków:
- Aperion spicae-venti – zbiorowiska chwastów upraw zboŜowych na glebach niewapiennych
14
- Polygono-Chenopodion – zbiorowiska chwastów upraw okopowych
Siedzibom ludzkim i miejscom intensywnie przekształconym i uŜytkowanym przez
człowieka towarzyszą zbiorowiska ruderalne budowane przez gatunki o często obcym
pochodzeniu. Podzielić je moŜna na dwie główne grupy o róŜnej randze:
- związek Sisymbrion officinalis – zbiorowiska roślin jednorocznych i dwuletnich na terenach
ruderalnych
- klasa Artemisietea vulgaris – nitrofilne zbiorowiska bylin i pnączy na siedliskach
ruderalnych i nad brzegami wód
Planowane zmiany w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego miasta Jordanowa dotyczą terenów w najbliŜszym sąsiedztwie obszarów juŜ
zabudowanych i będących od dłuŜszego czasu pod presją ze strony człowieka. Nie
stwierdzono tam obecności gatunków chronionych prawem i zagroŜonych, czy teŜ rzadkich i
zagroŜonych siedlisk. Zidentyfikowane zbiorowiska to przekształcone i zantropogenizowane
siedliska ruderalne, zuboŜałe fragmenty łąk i pastwisk oraz terenów upraw polnych.
Świat zwierzęcy
Ze względu na swoje połoŜenie geograficzne i zróŜnicowane wykorzystanie terenu
miasto Jordanów stwarza dogodne warunki do bytowania dla wielu gatunków zwierząt.
Najliczniejszą ich grupę stanowią oczywiście bezkręgowce, ale wymaga ona gruntownego
rozpoznania. Występują tu liczne gatunki mięczaków, reprezentowane przez ślimaki lądowe
oskorupione i nagie (ok. 70-80 gatunków, z tego większość oskorupione) oraz kilka gatunków
ślimaków wodnych i małŜy. Wymienić moŜna przykładowo duŜą małŜę Anadonta anatina
(szczeŜuja) ze skorupami osiągającymi do 10 cm, która bytuje w kamieńcach rzeki Skawy.
Ślimaki wodne reprezentuje kilka niewielkich gatunków: przytulik strumieniowy Ancylus
fluviatilis obecny w Skawie i innych rzekach/potokach, błotniarki jajowata i moczarowa
Lymnea peregra , Lymnea truncatula bytujące w Skawie i w róŜnych zbiornikach z wodą
stojącą, czy teŜ niewielki ślimak z rodziny zatoczkowatych Anisus leucostomus. Wszystkie
one stanowią pokarm ryb. Bardziej bogaty jest świat ślimaków lądowych, reprezentowanych
przez gatunki większe, jak np.: winniczek Helix pomatia, gatunek częściowo chroniony, który
dla Jordanowa jest gatunkiem zawleczonym i towarzyszy siedliskom ludzkim zasiedlając
cmentarze, wysypiska, opuszczone ogrody, ruiny; wstęŜyk gajowy Cepea nemoralis, równieŜ
zawleczony z wielkich miast i stwierdzony w wielu miejscach w centrum Jordanowa;
rodzimy ślimak zaroślowy Arianta arbustorum, który tworzy dość liczne populacje nad
brzegami rzek i unika siedlisk ludzkich; piękny i endemiczny dla Karpat ślimak nadobny
Helicigona faustina, ślimak cieniolubny Zenobiella umbrosa, ślimak długowłosy Trichia
villosula, zaroślarka pospolita Bradybenea fructum i in. Spośród drobnych gatunków
15
wyróŜniamy ślimaki leśne, ślimaki łąk, ślimaki związane ze środowiskami średnio
wilgotnymi (zarośla), ślimaki wilgociolubne (hydrofilne). Liczne populacje występują w
lasach liściastych szczególnie bukowych z leŜącymi kłodami i bujnym runem. W środowisku
leśnym spotykamy np.: świdrzyki Clausiidae - stwierdzono około 10 gatunków, Ŝyjące w
gnijącym listowiu maleńkie szklarki Vitrea i przewrotki Vitrina. W pobliŜu młak, źródlisk i
zastoisk Ŝyją wilgociolubne bursztynki Succinea sp. i źródlarki Bythinella sp. Na terenie
Jordanowa stwierdzono takŜe najmniejszy krajowy gatunek - krąŜałek malutki Punctum
pygnameum którego szerokość muszli osiąga zaledwie 1,5 mm. Ślimaki bezskorupowe
zgrupowane są w trzy rodziny: pomrowy Limacidae, pomrowiki Agriolimicidae oraz
częściowo zawleczone śliniki Arionidae. Z rodziny pomrowów i pomrowików warto
odnotować pięknego, duŜego o długości do 10 cm ciemnoniebieskiego pomrowa błękitnego
Bielzia coerulans bytującego w lasach jordanowskich, a Ŝyjącego tylko w Karpatach. W
środowiskach synantropijnych w pobliŜu siedlisk ludzkich Ŝyje np. duŜy, nakrapiany,
popielaty pomrów wielki Limax maximus wyrządzający szkody w ogrodach. Ostatnio
zawleczono do Jordanowa ślinika wielkiego Arion rufus którego długość dochodzi do 15 cm i
pokrewnego ślinika luzytańskiego Arion lusitanicus – są to gatunki wszystkoŜerne
towarzyszące siedzibom ludzkim i czyniące znaczne straty w uprawach. W lasach spotkać
moŜna mniejszego ślinika rdzawego Arion subfucus i małego ślinika leśnego (do 2,5 cm).
Spośród pajęczaków obecne są pająki (np. krzyŜak dwubarwny Araneus marmoreus),
kosarze, zaleszczotki i roztocza (np. kleszcze).
Świat owadów reprezentują chrząszcze, bytujące w lasach w specyficznym siedlisku
(np. kłody, martwe pnie). Liczną grupą są muchówki (np. komary, gzy, muchy, trzmielówki).
Wśród motyli spotykamy motyle dzienne (np. rusałka admirał Vanessa atalanta i rusałka
osetnik Vanessa cardui) oraz nocne (zawisakowate). Wśród błonkówek obecne są rodzaje:
mrówka, osa, szerszeń, trzmiel, pszczoła. Wiele trzmieli jest objętych ochroną prawną, jak np.
trzmiel kamiennik Bombus lapidarius.
Równoskrzydłe to m.in. skoczki, mszyce i czerwce. Chruściki zasiedlają wody stojące i
płynące, a w pobliŜu wód występują teŜ widelnice, jętki i waŜki. Obecne są takŜe róŜne
prostoskrzydłe.
Wśród kręgowców obecni są przedstawiciele ryb, przykładowo zasiedlające Skawę i
jej dopływy pstrąg potokowy Salmo trutta m. fario, czy brzanka Barbus peloponnesius, a
takŜe gatunki chronione: głowacz białopłetwy Cottus gobio, strzeble, kiełbie.
Spośród płazów występują tu: salamandra plamista Salamandra salamandra, traszki:
grzebieniasta Triturus cristatus, zwyczajna Lissotriton (Triturus) vulgaris, karpacka
16
Lissotriton (Triturus) montandoni, górska Triturus alpestris, ropucha szara Bufo bufo,
ropucha zielona Bufo viridis, kumak górski Bombina variegata, rzekotka drzewna Hyla
arborea, grzebiuszka ziemna Pelobates fuscus, Ŝaby: wodna Rana esculenta, jeziorkowa R.
lessonae i trawna. R. temporaria. Wszystkie płazy objęte są ochroną gatunkową, a
zamieszkują
głównie
cieki
i
zbiorniki
wodne
oraz
inne
wilgotne
miejsca.
Wśród gadów obecne są: padalec zwyczajny Anguis fragilis, jaszczurka Ŝyworodna
Lacerta vivipara, jaszczurka zwinka Lacerta agilis, zaskroniec zwyczajny Natrix natrix,
Ŝmija zygzakowata Vipera berus. Wszystkie, podobnie jak płazy naleŜą do gatunków prawnie
chronionych.
Stosunkowo liczną grupę stanowią ptaki zasiedlające róŜne siedliska. Większość z
nich to gatunki chronione prawem. Gatunki preferujące środowiska pól uprawnych i innych
terenów otwartych oraz zabudowań to przykładowo: skowronek Alauda arvensis, trznadel
Emberiza citrinella, derkacz Crex crex, świergotek łąkowy Anthus pratensis, czajka Vanellus
vanellus, dzwoniec Carduelis chloris, kopciuszek Phoenicurus ochruros, sroka Pica pica,
jerzyki Apus sp. czy jaskółki dymówka Hirundo rustica i oknówka Delichon urbica. Do
zalatujących
naleŜą
bocian
biały
Ciconia ciconia
oraz
myszołów
Buteo
buteo.
Siedliska leśne zamieszkują dzięcioły: zielony Picus viridis, duŜy Dendrocopos major,
czarny Dryocopus martius czy krętogłów Jynx torquilla; sowy, np.: puszczyk Strix aluco
i sowa uszata (uszatka) Asio otus; kwiczoł Turdus pilaris, drozd obroŜny Turdus torquatus,
kos Turdus merula, sikory Parus spp., pierwiosnek Phylloscopus collybita, pliszki Motacilla
spp., szczygieł Carduelis carduelis, zięba Fringilla coelebs, kowalik Sitta europaea, czyŜyk
(czyŜ zwyczajny, czyŜ pospolity) Carduelis spinus, wilga Oriolus oriolus, krzyŜodzioby
Loxia spp., jemiołuszka Bombycilla garrulus, rudzik Erithacus rubecula, jastrząb Accipiter
gentilis
oraz
najmniejszy
gatunek
-
mysikrólik
Regulus
regulus.
Z siedliskami wodnymi, rzekami związane są przykładowo pliszka górska Motacilla
cinerea i pluszcz Cinclus cinclus.
Oprócz tego występują gatunki związane z róŜnymi siedliskami: pustułka Falco
tinnunculus, krogulec Accipiter nisus, kulczyk Serinus serinus, kukułka Cuculus canorus,
baŜant Phasianus colchicus, szpak Sturnus vulgaris.
Ssaki obecne w Jordanowie i okolicach reprezentują róŜne grupy:
- do owadoŜernych naleŜą: jeŜ wschodni Erinaceus roumanicus, kret Talpa europaea,
ryjówka aksamitna Sorex araneus, malutka S. minutus i górska S. alpinus, rzęsorek rzeczek
Neomys fodiens oraz zębiełek karliczek Crocidura suaveolens. Wszystkie te gatunki są
chronione prawem, a oprócz jeŜa naleŜą do ssaków typu grzebiącego i preferują raczej tereny
17
otwarte.
- rząd nietoperzy reprezentują: nocek Natterera Myotis nattereri, wąsatek M. mystacinus,
nocek rudy M. daubentonii, mroczek posrebrzany Vespertilio murinus, mroczek późny
Eptesicus serotinus, borowiec wielki Nyctalus noctula i gacek brunatny Plecotus auritus.
Nocek Natterera i rudy oraz mroczek posrebrzany a takŜe borowiec wielki to gatunki
obserwowane głównie w lasach oraz dolinach potoków. Natomiast
pozostałe występują
głównie w sąsiedztwie zabudowań. Wszystkie naleŜą do gatunków chronionych.
- drobne gryzonie stanowią liczną grupę zwierząt. Znaleźć wśród nich moŜna wiewiórkę
Sciurus vulgaris (gat. chroniony), nornicę rudą Myodes (Clethrionomys) glareolus,
karczownika ziemnowodnego Arvicola terrestris (gat. pod ochroną częściową), nornika
brunatnego (polnego) Microtus agrestis, nornika zwyczajnego (polnika) M. arvalis, mysz
leśną Apodemus flavicolis, zaroślową A. sylvaticus (gat. pod ochroną częściową), polną A.
agrarius i domową A. (Mus) musculus, szczura wędrownego Rattus norvegicus, smuŜkę
Sicista betulina (gat. chroniony), koszatkę Dryomys nitedula i orzesznicę Muscardinus
avellanarius (obie chronione).
- drapieŜne reprezentują: lis Vulpes vulpes, kuna domowa Martes foina i leśna (tumak) M.
martes oraz tchórz Mustela putorius, łasica (łaska) Mustela nivalis i gronostaj Mustela
erminea (ostatnie trzy gatunki chronione).
- świniowate mają przedstawiciela w postaci dzika Sus scrofa
- zając szarak Lepus europaeus jest reprezentantem zającowatych
- spośród jeleniowatych spotykamy jelenie Cervus elaphus i sarny Capreolus capreolus.
Korytarze ekologiczne
Korytarze ekologiczne to sieć połączeń umoŜliwiających migracje zwierząt, roślin i
grzybów. Powinny one zapewniać przede wszystkim połączenia między terenami
stanowiącymi podstawowe siedliska dla zwierząt. Przez teren miasta Jordanowa nie
przebiegają korytarze ekologiczne o znaczeniu krajowym i regionalnym. Funkcjonują jedynie
lokalne korytarze ekologiczne związane z dolinami rzek i potoków oraz pomiędzy dolinami a
większymi
skupiskami
lasów (rys.
schemat
powiązań
przyrodniczych).
Istniejąca
infrastruktura komunikacyjna, głównie droga krajowa oraz linia kolejowa stanowią bariery w
przemieszczaniu się zwierząt. Planowane zmiany w zagospodarowaniu w obrębie miasta
Jordanowa dotyczą terenów w najbliŜszym sąsiedztwie obszarów o zwartej zabudowie i nie
powinny w przyszłości wpłynąć w sposób zauwaŜalny na funkcjonowanie korytarzy o
znaczeniu lokalnym.
18
4.2.2. Ochrona przyrody, zabytków i krajobrazu
Jordanów
połoŜony
jest w sąsiedztwie obszarów o
wysokich
walorach
przyrodniczych (Beskid śywiecki, Beskid Makowski, Beskid Wyspowy). Północną i
południową część miasta charakteryzuje krajobraz rolniczo-leśny, w który wpisuje się
sieć
osadnicza. Krajobraz ten, zasobny w walory środowiska przyrodniczego i
kulturowego jest w niewielkim stopniu zdegradowany.
Znaczną powierzchnię miasta (ok.50%),
w
jego
granicach
administracyjnych,
zajmują wzgórza, z przewagą średnich, o dość stromych stokach i deniwelacjach rzędu 50 –
100 m, w duŜej części pokryte lasami. NaleŜą do nich głównie grzbiety Hajdówki,
Babiarzówki,
Zagród
Maciejowskich, Bystrzańskiego
Przylegające do pogórzy płaskie podnóŜa i
Działu i Góry Kamionki.
szerokie wododziały, o deniwelacjach
wynoszących 20 – 50 m, zajmują ok. 1/3powierzchni miasta. Pogórza wysokie, obejmują
miasto od północy – Góra Przykrzec i południa – Masyw Jawornika. Pozostały obszar to
płaskie podnóŜa wzniesień, szerokie dna dolin i kotlin.
Pomniki przyrody
Na terenie miasta Jordanów występują następujące pomniki przyrody: zespół
parkowy Chrobacze (lipa – 4 szt., dęby, świerki, jesiony, modrzewie), zadrzewienia
wąwozu Chrobacze w sąsiedztwie parku (lipa – 2 szt., świerk – 2 szt., jesion – 2 szt.,
brzoza, dąb), grupa 4 drzew w otoczeniu kościoła (lipa, jawor, jesion – 2 szt.), przy drodze
Jordanów – Łętownia w przysiółku Nasiałówka (sosna pospolita).
Na obszarze miasta nie występują inne obszary i obiekty przyrodnicze prawnie
chronione tj. obszary Natura 2000 i rezerwaty przyrody. Teren miasta Jordanów został
wyłączony z Południowomałopolskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.
Rejestr zabytków, ewidencja zabytków, krajobraz kulturowy
Rejestr zabytków obejmuje:
-
dwór Chrobacze z ogrodem dworskim i alejami dojazdowymi (A-329 z 12.01.1979r.),
-
dawny zajazd „Poczekaj”, ul. Kolejowa 10 (A-788 z 27.12.1995r.),
-
ratusz
Rynek
1
z
wyznaczeniem
strefy
ochronnej
obejmującej
plac
rynkowy
(A-789 z 22.12.1995r.),
-
kościół p.w. Przenajświętszej Trójcy z otoczeniem (A-754 z 25.07.1994r.).
19
Wśród obiektów kwalifikujących się do zachowania i ochrony, obok wymienionych, juŜ
wpisanych do rejestru zabytków, znajdują się na terenie miasta 67 obiekty wpisane do
gminnej ewidencji zabytków. Są to budynki usług publicznych, kamienice, domy i kapliczki
z XIX w., przedszkole, mur. z XIX / XX w., domy murowane w pierzejach rynku z początku
XX w., domy, głównie drewniane w ulicach: Mickiewicza, Kolejowej, Gen. Maczka z
końca XIX i początku XX w. Wykaz obiektów objętych gminną ewidencją zabytków został
załączony do opracowania ekofizjograficznego dla miasta Jordanów.
Obiekty te, są znaczącymi elementami struktury miejskiej, która zachowała cechy
zabytkowego krajobrazu kulturowego. Tworzą go:
- zespół staromiejski o zachowanym historycznym planie i skali zabudowy,
zabytkowych
pierzejach
rynkowych i ulicznych (przerwanych jedynie punktowo),
- zabudowa przedmiejska o skali zabudowy tradycyjnej z duŜym udziałem zieleni
przydomowej na działkach siedliskowych,
- zespół dawnego zajazdu „Poczekaj” i pobliski cmentarz z towarzyszącą
komponowaną,
- drogi o historycznym przebiegu i stuletnia linia kolejowa z dworcem,
zielenią
- krajobraz rolno-leśny z zabudową o charakterze przysiółkowym, z zachowanym
historycznym rozłogiem pól, zadrzewień śródpolnych, jarów i potoków, małą architekturą
(kapliczki, krzyŜe).
Cechy krajobrazu kulturowego Jordanowa, kwalifikują go do ochrony, głównie
poprzez właściwe zagospodarowanie przestrzeni. Jest to obowiązkiem wynikającym
nie tylko z unormowań prawnych, ale z zapewnienia mieszkańcom miasta poŜądanych
warunków Ŝycia związanych z ładem przestrzennym, a takŜe uwarunkowania rozwoju
funkcji gospodarczych, głównie turystyki.
Stanowiska archeologiczne
Na terenie miasta (obszar 111-55 AZP) zlokalizowanych jest 36 stanowisk archeologicznych
(w tym 20 nowych wg stanu z 2008r.), punktów osadniczych okresu nowoŜytnego (w tym jedno
stanowisko okresu średniowiecznego). Ze względu na charakter pozyskanych materiałów nie jest
moŜliwe określenie funkcji stanowisk. Ograniczono się więc do określenia znalezisk jako punktów
osadniczych. śadne ze stanowisk archeologicznych na terenie obszaru 111-55 nie wymaga ochrony
konserwatorskiej (wykaz stanowisk archeologicznych został załączony do opracowania
ekofizjograficznego dla miasta Jordanów).
20
4.3. Ocena stanu środowiska, jego funkcjonowania, zasobów,
odporności na degradację, zdolności do regeneracji oraz
występujących zagroŜeń
4.3.1.
Zanieczyszczenie powietrza
Na obszarze miasta Jordanów (poza zakładami armatury sanitarnej)
oraz w jego
sąsiedztwie nie ma większych emitorów zanieczyszczeń powietrza. Głównymi lokalnymi
źródłami zanieczyszczeń są: indywidualny, niezcentralizowany system grzewczy, działalność
produkcyjna i komunikacja. Ogrzewanie
budynków i
obiektów
produkcyjnych
funkcjonuje w oparciu o indywidualne źródła ciepła opalane węglem, koksem, miałem
węglowym i drewnem. Powoduje to emisję z n a c z n y c h ilości pyłu, dwutlenku siarki,
dwutlenku azotu i tlenku węgla.
Zgodnie z prowadzonym monitoringiem WIOŚ w Krakowie, stan zanieczyszczenia
powietrza na terenie miasta Jordanów (wg map zamieszczonych w Raporcie… za 2008rok)
kształtuje się następująco: średnie stęŜenie dwutlenku siarki wynosi ok. 10µg/m3 (tj. 25%
dopuszczalnych wartości), dwutlenku azotu wynosi ok. 20µg/m3 (tj. ok. 50% dopuszczalnych
wartości), średnie stęŜenie pyłu zawieszonego PM10 ok. 50µg/m3 (tj. 100% dopuszczalnych
wartości).
StęŜenia dwutlenku azotu, dwutlenku siarki, ołowiu, arsenu, kadmu i niklu wyznaczone
wg klasyfikacji stref dla strefy myślenicko-suskiej
z
uwzględnieniem
kryteriów
ustanowionych w celu ochrony zdrowia wskazują na wysoką jakość powietrza i klasyfikują ją
jako strefę klasy A. Ze względu na stęŜenie benzenu zostało zaklasyfikowane do klasy B,
natomiast ze względu na stęŜenie pyłu zawieszonego PM10 oraz benzo(α)pirenu, zostało
zaklasyfikowane do klasy C (wg „Ocena jakości powietrza w woj. małopolskim w 2009r.
WIOŚ w Krakowie, 2010r.).
Strefa myślenicko – suska została zakwalifikowana do opracowania programu ochrony
środowiska z uwagi na kryterium ochrony zdrowia:
- przekroczenie dopuszczalnej częstości poziomu dopuszczalnego 24 godzinnych stęŜeń
pyłu zawieszonego PM10 w roku kalendarzowym,
-
przekroczenie
dopuszczalnego
poziomu
pyłu
zawieszonego
PM10
w
roku
kalendarzowym,
- przekroczenie poziomu docelowego benzo(α)pirenu w roku kalendarzowym.
Stan czystości powietrza na terenie miasta Jordanów jest średni; w obrębie dna dolin rzek
i potoków (Skawy z dopływami) mogą występować niekorzystne warunki aerosanitarne, ze
21
względu
na
zaleganie
inwersyjnych
warstw
powietrza,
powodujących
kumulację
zanieczyszczeń.
4.3.2.
Zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych
Wg danych WIOŚ w Krakowie, w 2008 roku prowadzono badania jakości wód rzeki
Skawy, w punkcie pomiarowo – kontrolnym Osielec (poniŜej Jordanowa). Monitoring
diagnostyczny wykazał IV klasę czystości (niezadawalającą), zarówno pod względem fizykochemicznym jak i bakteriologicznym. Ponadto w ramach monitoringu jakości wód
powierzchniowych w województwie małopolskim do celów zaopatrzenia ludności w wodę
przeznaczoną do spoŜycia (w 2008r.), w punkcie pomiarowo - kontrolnym przy ujściu potoku
Bystrzanka do rzeki Skawy, wody zostały zaliczone do kategorii A3, ze względu na zawartość
fosforanów i ogólna liczbę coli.
W latach 2004 -2007 oceny jakości wód sporządzane były wg rozporządzenia Ministra
Środowiska z dnia 11 lutego 2004 roku w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód
powierzchniowych i podziemnych, sposobu interpretacji i prezentacji stanu tych wód (klasy I,
II, III, IV, V). Obecnie, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia
2008 roku w sprawie klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych wykonuje się
klasyfikację stanu/potencjału ekologicznego i chemicznego wód oraz jednolitych części wód
(jcw). Zapisy rozporządzenia wprowadzają do prawa polskiego zasady ocen jakości określone
w Ramowej Dyrektywie Wodnej. Wg danych WIOŚ za 2008 rok prowadzono badania
klasyfikacji stanu/potencjału ekologicznego jcw powierzchniowych w punkcie pomiarowokontrolnym Jordanów. Potencjał ekologiczny określono jako słaby, natomiast stan chemiczny
jako dobry.
Na terenie objętym planem nie jest prowadzony monitoring wód podziemnych. Stopień
zagroŜenia wód podziemnych na tym terenie zaleŜny jest od parametrów filtracyjnych
warstwy izolacyjnej (odporności poziomu wodonośnego na zanieczyszczenie) oraz
czynników zewnętrznych dotyczących w szczególności istnienia antropogenicznych źródeł
zanieczyszczeń.
4.3.3.
Zanieczyszczenie gleb
Na terenie miasta Jordanów nie są prowadzone badania zanieczyszczeń gleb.
22
4.3.4.
Klimat akustyczny
Hałas pochodzenia antropogenicznego występujący w środowisku moŜna podzielić na
hałas komunikacyjny (drogowy, kolejowy, lotniczy), hałas przemysłowy oraz bytowy.
Dopuszczalne
poziomy
hałasu
na
terenach
o
określonym
charakterze
zagospodarowania zostały określone przez Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14
czerwca 2007r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120 z
2007 r. poz.826). Na ponadnormatywny hałas naraŜone są budynki połoŜone w pasie wzdłuŜ
drogi krajowej nr 98 Wadowice – Przemyśl oraz linii kolejowej Kraków – Sucha Beskidzka
– Chabówka – Zakopane. Ze względu na natęŜenie ruchu, jako zagroŜony hałasem
ponadnormatywnym naleŜy przyjąć pas o szerokości około 40 m od krawędzi jezdni drogi nr
98. Na pozostałych drogach, ze względu na małe natęŜenie ruchu przekroczenia
dopuszczalnych poziomów hałasu mogą być tylko chwilowe.
4.3.5.
Gospodarka odpadami
W granicach miasta Jordanów nie ma zlokalizowanego składowiska odpadów komunalnych.
Na terenie miasta zbiórka i wywóz odpadów na składowiska odpadów komunalnych odbywa się w
sposób zorganizowany (poza terenem miasta na składowiska w Suchej Beskidzkiej, Jawiszowicach
oraz w Dobczycach). Pomimo dobrej organizacji wywozu i zbiórki odpadów, na terenie miasta
zlokalizowanych jest wiele dzikich wysypisk śmieci, które stanowią zagroŜenie dla wód
powierzchniowych. Zazwyczaj lokalizowane są w zalesionych wąwozach na obrzeŜach miasta, przez
które przepływają okoliczne potoki. Do priorytetowych zadań w zakresie gospodarki odpadami
naleŜy likwidacja dzikich wysypisk i ograniczenie ich powstawania.
Celem głównym, racjonalnej gospodarki odpadami na terenie miasta Jordanowa,
realizowanym do roku 2014 jest minimalizacja ilości wytwarzanych odpadów oraz wprowadzenie
zgodnego z normami europejskimi systemu ich odzysku i unieszkodliwiania. Regionalna organizacja
gospodarki odpadami komunalnymi powinna zapewnić odbiór od mieszkańców odpadów róŜnego
rodzaju oraz wykonanie selektywnej zbiórki, sortowania, przerobu w zakresie wymaganym dla
następnego odzysku i składowania pozostałości. Zadania strategiczne dla miasta w zakresie
gospodarki odpadami komunalnymi określone zostały w Planie Gospodarki Odpadami dla Powiatu
Suskiego.
4.3.6. Odporność środowiska na degradację i zdolność do regeneracji
Zdolność do regeneracji środowiska zaleŜy od wielkości jego degradacji i upływu
czasu od momentu ustania działania czynników odkształcających środowisko. MoŜna przyjąć,
23
Ŝe regeneracja środowiska następuje głównie pod wpływem procesów naturalnych. Właściwie
ukierunkowane, celowe działania człowieka przy wykorzystaniu środków technicznych, moŜe
znacznie przyspieszyć regenerację środowiska.
Obszar miasta Jordanów podlegał zmianom zagospodarowania i był pod wpływem
róŜnych czynników wywołanych działaniem człowieka. Dolina rzeki Skawy została
wylesiona i zagospodarowana dla potrzeb zabudowy i rolnictwa. Znaczna część ekosystemów
leśnych uległa przekształceniom na skutek prowadzonej gospodarki leśnej. Przekształcenia te
dotyczą w szczególności zmiany składu gatunkowego i uproszczenia struktury drzewostanów.
Na znacznych powierzchniach Ŝyznych siedlisk buczyny, w miejsce pozyskiwanego buka i
jodły, wprowadzono świerk. Na terenie miasta moŜemy obecnie obserwować liczne
przykłady sukcesji wtórnej w obrębie zbiorowisk antropogenicznych. Wtórnej sukcesji
podlegają powierzchnie odłogowanych pół uprawnych i uŜytków zielonych.
Teren zachował zdolność do regeneracji, ale poprawa stanu środowiska wiąŜe się z
działaniami inwestycyjnymi w zakresie budowy systemu odprowadzania i oczyszczania
ścieków. Utrzymanie w dotychczasowym uŜytkowaniu terenów o funkcji przyrodniczej
(lasów, obudowy biologicznej potoków) oraz ograniczenie emisji zanieczyszczeń do
środowiska, zapewni zachowanie odporności na degradację i zdolność do regeneracji tego
obszaru.
4.3.7. ZagroŜenie powodziami
Rzeka Skawa wraz z dopływami stwarza zagroŜenie powodziowe dla miasta
Jordanów. W opracowaniu
„Studium określające granice obszarów bezpośredniego
zagroŜenia powodzią dla terenów nieobwałowanych w zlewni Skawy”, wykonanym przez
Dyrektora RZGW w Krakowie, zostały określone granice zalewu wodami rzek: Skawy,
Malejówki i Naprawki o prawdopodobieństwie przewyŜszenia p=50%, 20%, 10%, 5%,
3,33%, 1%, 0,2%. Na rysunku studium zaznaczono strefę zalewu wodami powodziowymi
Q1% i obszar bezpośredniego zagroŜenia powodzią z przebiegiem granicQ1%/Q3,33% lub
Q1%/Q10% w oparciu o połączenie zasięgu zalewu wodą Q1% oraz częściowo Q3,33% i
Q10%, zgodnie z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego.
ZagroŜeniem powodziowym objęte są tereny częściowo zainwestowane w dolinie rzeki
Skawy oraz rzeki Malejówki z Naprawką. W dolinie rzeki Skawy dotyczy to pojedynczych
zabudowań mieszkalnych zlokalizowanych w południowo-wschodniej części miasta oraz
terenów przemysłowych w jej południowo-zachodniej części. Rzeka Malejówka z Naprawką
24
stwarza zagroŜenie powodziowe dla niewielkich enklaw zabudowy mieszkaniowej i
usługowej.
4.3.8. ZagroŜenie osuwiskami
Źródłami przekształceń powierzchniowej warstwy ziemi są zarówno czynniki
naturalne jak i antropogeniczne. Do głównych czynników naturalnych naleŜy zaliczyć:
erozję (wodną, wietrzną, mechaniczną), ruchy masowe (osuwiska, spełzywanie,
obrywanie), natomiast do czynników antropogenicznych wywołanych działalnością
człowieka: wydobywanie kopalin, niwelacje dla potrzeb inwestycji, gospodarcza
działalność w środowisku prowadząca do uaktywnienia naturalnych procesów.
Procesy erozyjne polegające na zmywaniu, wymywaniu, wywiewaniu czy
kruszeniu zaleŜą przede wszystkim od ukształtowania terenu i rodzaju gleby, a
czynnikiem silnie modyfikującym zagroŜenie jest pokrywa roślinna.
Jednym z głównych zagroŜeń dla gleb na obszarze miasta stanowią procesy
erozyjne. Największe przekształcenia gleb powodują zmywy powierzchniowe i erozja, na
skutek których następuje redukowanie miąŜszości poziomu próchniczego w glebach.
Szczególne zagroŜenie erozją występuje na terenach pozbawionych trwałej pokrywy
roślinnej w granicach terenów gruntów ornych. Racjonalne uŜytkowanie gruntów rolniczych
powinno zapewniać ochronę gleby przed erozją, niszczeniem mechanicznym oraz
zanieczyszczeniami substancjami szkodliwymi. Obok zabiegów ochronno –
pielęgnacyjnych gruntów rolnych tj. stosowanie poprzeczno - stokowego układu pól i
działek, właściwych metod uprawy ze szczególnym uwzględnieniem płodozmianu,
wprowadzanie zadrzewień śródpolnych ma szczególne znaczenie dla utrzymania
produkcyjności gleby i zachowanie równowagi biologicznej w środowisku.
WaŜnym czynnikiem wpływającym na zmianę rzeźby terenu są osuwiska.
Miasto Jordanów jest połoŜone na terenie zbudowanym z utworów fliszowych. Flisz jest
to naprzemianległy zespół piaskowców, zlepieńców przekładany łupkami ilastymi.
PoniewaŜ sztywne piaskowce kontaktują się z podatnymi na poślizgi łupkami
ilastymi, teren ten jest podatny na osuwiska. A naliza warunków geologicznych pozwala
stwierdzić, Ŝe niebezpieczeństwo osuwisk istnieje wszędzie tam, gdzie ogniwo
gruboławicowych piaskowców magurskich kontaktuje się ze starszymi ogniwami,
wykształconymi jako łupki ilaste lub drobnorytmiczny flisz z przewagą łupków
ilastych. Jeszcze bardziej sprzyjające osuwiskom uwarunkowania występują wtedy, gdy kąt
zapadania stoku jest idealnie zgodny z kątem zapadania warstw skalnych.
Drugim waŜnym elementem sprzyjającym powstawaniu osuwisk są opady i
ulewne deszcze oraz roztopy. Dla procesów osuwiskowych najgroźniejsze są opady
miesięczne, których wysokość przekracza 300mm oraz opady dobowe powyŜej 100
25
mm. Największe prawdopodobieństwo występowania
osuwisk, zwłaszcza
zwietrzelinowych, występuje podczas gwałtownych i obfitych opadów trwających
zazwyczaj kilka dni.
Działalność gospodarcza człowieka powodująca zmiany w środowisku, w tym
wpływająca na zmiany rzeźby to przede wszystkim: wycinka lasów, uprawy na stokach o
duŜym nachyleniu, zamiana łąk i pastwisk na grunty orne, a takŜe inwestycje głównie
komunikacyjne, które wymagają przemieszczania duŜej ilości mas ziemnych.
Na osuwiska naraŜony j e s t szczególnie r e j o n góry Przykrzec. Są to tereny
otwarte, leśno-rolne wolne od zabudowy. Na rysunku studium zaznaczono obszary
zagroŜone osuwiskami oraz obszary o predyspozycjach osuwiskowych. W
przypadku wykonywania inwestycji na obszarach zagroŜonych procesami
osuwiskowymi obowiązuje wykonanie dokumentacji lub opinii geotechnicznej
określającej przydatność terenu do zabudowy.
5. PROJEKTOWANA FUNKCJA I MOśLIWOŚCI INWESTOWANIA
W TERENACH OBJĘTYCH ZMIANĄ STUDIUM
Przyjęte podstawowe cele rozwoju miasta Jordanowa oraz ustalenie moŜliwości,
ograniczeń i predyspozycji uŜytkowania oraz walorów przyrodniczych, zdecydowały o
wydzieleniu na obszarze miasta dwóch podstawowych rejonów:
I - rejonu urbanizacji,
II - rejonu przyrodniczego.
REJON URBANIZACJI (I) – obejmuje istniejące i potencjalne tereny zabudowy
mieszkaniowej, usługowej, produkcyjnej i innego rodzaju zainwestowana wraz z terenami
komunikacji i urządzeń infrastruktury technicznej. Rejon urbanizacji obejmuje równieŜ istniejące i
potencjalne tereny zieleni, w tym: parki, ogrody działkowe, cmentarze, enklawy istniejących lasów i
zadrzewień oraz zieleń naturalną i nie urządzoną, niejednokrotnie pełniącą funkcje izolacyjne
pomiędzy terenami o róŜnym sposobie zagospodarowania.
Podstawowym kierunkiem działań w rejonie urbanizacji jest utrzymanie, kontynuacja, porządkowanie i rozwój funkcji mieszkaniowej, usługowej oraz działalności produkcyjnej i gospodarczej przy zachowaniu zasad ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego.
Podstawowym kierunkiem działań w rejonie urbanizacji jest równieŜ realizacja systemu zieleni,
tworzonego na bazie istniejących zasobów przyrodniczych poprzez utrzymanie istniejących
terenów zieleni urządzonej, jej porządkowanie, powiększanie oraz wykształcenie wyraźnego
systemu zieleni.
26
Rejon urbanizacji ze względu na intensywność zagospodarowania podzielono na dwie strefy :
- strefę śródmiejską,
- strefę podmiejską .
W strefie śródmiejskiej wyznaczono tereny do utrzymania, porządkowania, kontynuacji i rozwoju:
− funkcji mieszkaniowej - w zróŜnicowanych formach: zabudowy o przewaŜającej funkcji
mieszkaniowej wielorodzinnej, zabudowy o przewaŜającej funkcji mieszkaniowej i usług;
− funkcji usługowej, w zróŜnicowanych formach;
− funkcji produkcyjno-usługowej, w zróŜnicowanych formach: produkcyjnej, produkcyjnousługowej;
− komunikacji - obejmujące drogi i ulice, place, parkingi oraz tereny urządzeń komunikacji i
inne związane obsługą komunikacji;
− infrastruktury technicznej – obejmujące tereny urządzeń i obiektów infrastruktury wodnokanalizacyjnej, i ciepłowniczej;
− zieleni - w zróŜnicowanych formach, w tym parki, ogrody działkowe, enklawy zieleni
urządzonej i naturalnej oraz tereny wód powierzchniowych.
Tereny przeznaczone dla funkcji mieszkaniowej w strefie śródmiejskiej obejmują
istniejącą zabudowę o przewaŜającej funkcji mieszkaniowej wielorodzinnej MW, istniejącą
zabudowę o przewaŜającej funkcji mieszkaniowo-usługowej MU oraz tereny bezpośrednio do
nich przylegające i nowe enklawy terenu predysponowane dla rozwoju tej funkcji.
Terenami zabudowy o przewaŜającej funkcji mieszkaniowej i usług MU objęto większość
terenów strefy śródmiejskiej ustalając równorzędność tych funkcji na tym terenie. Istniejąca i
projektowana na tym obszarze zabudowa mieszkaniowa, (w róŜnych formach) winna być
uzupełniana róŜnorodną funkcją usługową, realizowaną jako budynki wolnostojące lub jako
części budynków mieszkaniowych. W ramach terenów MU moŜe być realizowana zabudowa
mieszkaniowa wielorodzinna i jednorodzinna jako obiekty wolnostojące, bliźniacze, grupowe
i szeregowe oraz nowa zabudowa usługowa . W terenach zabudowy mieszkaniowej wskazane
jest intensywne wykorzystanie działek, zwłaszcza w obszarach dobrze wyposaŜonych w
infrastrukturę techniczną i posiadających dogodną obsługę komunikacyjną. Istniejąca prowadzona
w terenach zabudowy mieszkaniowej działalność produkcyjna lub usługowa stwarzająca
uciąŜliwości dla mieszkańców winna być z tych terenów eliminowana lub zastępowana inną
nieuciąŜliwą.
27
Tereny przeznaczone dla funkcji usługowej w strefie śródmiejskiej obejmują istniejącą
zabudowę usługową, w tym usługi o charakterze komercyjnym i publicznym oraz tereny
bezpośrednio do nich przylegające i nowe enklawy terenu predysponowane dla rozwoju tej
funkcji. Usługi o charakterze komercyjnym obejmują zabudowę, w której jest prowadzona
działalność handlowa, gastronomiczna, administracyjna, biurowa, bankowa, hotelarska, rzemieślnicza, usługowa z zakresu turystyki, sportu, rekreacji, komunikacji oraz prywatna usługowa z
zakresu lecznictwa, ochrony zdrowia, oświaty (prywatne szkoły, przedszkola i placówki
opiekuńczo – wychowawcze) oraz inne usługi o zbliŜonym charakterze. Usługi o charakterze
publicznym obejmują zabudowę, w której jest prowadzona działalność usługowa finansowana ze
środków publicznych, słuŜące realizacji celu publicznego w rozumieniu przepisów odrębnych,
naleŜą do nich m.in.: administracja publiczna, publiczne usługi oświaty, kultury, zdrowia i opieki
społecznej, ogólnie dostępne urządzenia sportu i rekreacji oraz usługi sakralne. W zabudowie
usługowej wskazane jest intensywne wykorzystanie terenu, zwłaszcza wypełnianie istniejących
terenów niezabudowanych i uzupełnianie ekstensywnie wykorzystanych działek.
Teren przeznaczony dla funkcji produkcyjno-usługowej w strefie śródmiejskiej
obejmuje istniejącą zabudowę produkcyjno- usługową, zlokalizowaną w rejonie ul. Gen. Maczka
oraz teren bezpośrednio do niego przylegający predysponowany dla rozwoju tej funkcji. W
zabudowie produkcyjno-usługowej wskazane jest intensywne wykorzystanie terenu, zwłaszcza
wypełnianie istniejących terenów niezabudowanych i uzupełnianie ekstensywnie wykorzystanych
działek.
Teren przeznaczony dla funkcji zieleni w strefie śródmiejskiej obejmuje Rynek miasta,
tereny zieleni urządzonej przy obiektach usług o charakterze publicznym, w tym zespołu kościoła,
ogrody działkowe oraz tereny zieleni naturalnej – nie urządzonej połoŜone wzdłuŜ cieków i
wąwozów.
Oprócz rozwojowych terenów o głównej funkcji mieszkaniowej i mieszkaniowo- usługowej miasta
strefą śródmiejską objęto obszary koncentracji usług, obejmujące usługi poziomu ponadlokalnego i
usługi poziomu podstawowego.
Ze względu na szczególne cechy funkcjonalno-przestrzenne, zasoby kulturowe w strefie
śródmiejskiej wskazano tereny, które naleŜy traktować jako przestrzenie publiczne, w tym:
historyczny układ miasta z Rynkiem, istniejące place, układ komunikacyjny oraz obszary
koncentracji usług.
W strefie podmiejskiej wyznaczono tereny do utrzymania, porządkowania, kontynuacji i rozwoju:
28
− funkcji mieszkaniowej - w zróŜnicowanych formach: zabudowy o przewaŜającej funkcji
mieszkaniowej jednorodzinnej, zabudowy o przewaŜającej funkcji mieszkaniowej
wielorodzinnej, zabudowy o przewaŜającej funkcji mieszkaniowej i usług,
− funkcji usługowej, w zróŜnicowanych formach, w tym rekreacji sportu i turystyki;
− funkcji produkcyjno-usługowej,
− funkcji produkcyjnej,
− komunikacji - obejmujące drogi i ulice, place, parkingi oraz tereny urządzeń komunikacji i
inne związane obsługą komunikacji,
− infrastruktury technicznej – obejmujące tereny urządzeń i obiektów infrastruktury wodnokanalizacyjnej, i ciepłowniczej,
− zieleni - w zróŜnicowanych formach, w tym parki, ogrody działkowe, enklawy zieleni
urządzonej i naturalnej oraz tereny wód powierzchniowych.
Tereny przeznaczone dla funkcji mieszkaniowej w strefie podmiejskiej obejmują
istniejącą zabudowę o przewaŜającej funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej M, istniejącą
zabudowę o przewaŜającej funkcji mieszkaniowo-usługowej MU oraz enklawę terenu istniejącej
zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej MW, wraz z terenami bezpośrednio do nich
przylegającymi i nowymi enklawami terenu predysponowanymi dla rozwoju tej funkcji.
Terenami zabudowy o przewaŜającej funkcji mieszkaniowej jednorodzinnej objęto obszary
istniejącej zabudowy znacznie powiększone o tereny sąsiadujące, w tym o tereny wyznaczone
pod zabudowę jednorodzinna w obowiązującym miejscowym planie. Terenami zabudowy o
przewaŜającej funkcji mieszkaniowej i usług objęto tereny w którym w stanie istniejącym
występuje wymieszanie i równorzędność funkcji w zagospodarowaniu. Istniejąca i projektowana
na tym obszarze zabudowa mieszkaniowa, (w róŜnych formach) winna być uzupełniana
róŜnorodną funkcją usługową, realizowaną jako budynki wolnostojące lub jako części budynków
mieszkaniowych.
Istniejąca prowadzona w terenach zabudowy mieszkaniowej działalność produkcyjna lub
usługowa stwarzająca uciąŜliwości dla mieszkańców winna być z tych terenów eliminowana lub
zastępowana inną nieuciąŜliwą.
Tereny przeznaczone dla funkcji usługowej w strefie podmiejskiej obejmują istniejącą
zabudowę usługową, w tym usługi o charakterze komercyjnym i publicznym oraz tereny
bezpośrednio do nich przylegające i nowe enklawy terenu predysponowane dla rozwoju tej
funkcji. W zabudowie usługowej wskazane jest intensywne wykorzystanie terenu, zwłaszcza wy-
29
pełnianie istniejących terenów niezabudowanych i uzupełnianie ekstensywnie wykorzystanych
działek.
Teren przeznaczony dla funkcji produkcyjno-usługowej w strefie podmiejskiej
obejmuje istniejącą zabudowę produkcyjno- usługową, zlokalizowaną wzdłuŜ ul. 3 Maja, w
rejonie ul. Komunalnej i Gen. Maczka
oraz tereny bezpośrednio do nich przylegające
predysponowane dla rozwoju tej funkcji.
W zabudowie produkcyjno-usługowej wskazane jest intensywne wykorzystanie terenu,
zwłaszcza wypełnianie istniejących terenów niezabudowanych i uzupełnianie ekstensywnie
wykorzystanych działek.
Teren przeznaczony dla funkcji produkcyjnej w strefie podmiejskiej obejmuje istniejącą
zabudowę produkcyjną, zlokalizowaną w południowo –zachodniej części miasta przy linii
kolejowej oraz tereny bezpośrednio do nich przylegające predysponowane dla rozwoju tej funkcji.
W zabudowie produkcyjnej wskazane jest intensywne wykorzystanie terenu, zwłaszcza
wypełnianie istniejących terenów niezabudowanych i uzupełnianie ekstensywnie wykorzystanych
działek. Zagospodarowanie terenów zabudowy produkcyjno-usługowej podlega szczególnym
rygorom określającym parametry i wskaźniki urbanistyczne. Ponadto znaczna część terenów
istniejącej zabudowy produkcyjnej jest połoŜona w obszarze bezpośredniego zagroŜenia
powodzią, dlatego przy działalności inwestycyjnej winna być brana pod szczególną uwagę
moŜliwość wystąpienia zalania.
Teren przeznaczony dla funkcji zieleni w strefie podmiejskiej obejmuje tereny zieleni
parkowej przy obiektach usług o charakterze publicznym, tereny zieleni nie urządzonej, w tym
tereny naturalnej obudowy biologicznej cieków, istniejące enklawy lasów oraz wód
powierzchniowych.
Oprócz terenów o głównej funkcji mieszkaniowej, usługowej i produkcyjnej miasta niezbędne są
tereny komunikacji - obejmujące drogi i ulice, place, parkingi oraz tereny urządzeń komunikacji i
inne związane obsługą komunikacji oraz infrastruktury technicznej – obejmujące tereny urządzeń,
obiektów i sieci infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, energetycznej, gazowej, ciepłowniczej i
telekomunikacyjnej. Komunikacja i infrastruktura techniczna stanowi zawsze funkcję
uzupełniającą dla wszystkich ustalonych innych funkcji.
W Rejonie urbanizacji wydzielono tereny komunikacji: trasę istniejącej drogi krajowej nr 28
wraz z wariantowymi przebiegami obejścia tunelowego, drogi powiatowe, drogi gminne, tereny
komunikacji KP - obejmujące zespoły parkingowe i stacje paliw.
30
W rejonie urbanizacji wydzielono równieŜ tereny infrastruktura technicznej; obejmują one tereny
infrastruktury
technicznej
W
–
wodociągi;
tereny
infrastruktury
technicznej
E
–
elektroenergetyka; tereny infrastruktury technicznej G – gazownictwo; tereny infrastruktury
technicznej K – kanalizacja; tereny infrastruktury technicznej C – ciepłownictwo.
Wydzielone tereny Rejonu urbanizacji w obszarze miasta Jordanów są otoczone obszarami
o duŜym znaczeniu przyrodniczym i zostały objęte oraz nazwane Rejonem przyrodniczym.
W REJONIE PRZYRODNICZYM (II) wyznaczono tereny lasów ZL, tereny zalesień
ZL1, tereny z moŜliwością zalesień, tereny zieleni nie urządzonej, w tym tereny rolnicze, łąki i
pastwiska ZR, tereny wód powierzchniowych, tereny cmentarzy wraz z zapleczem
komunikacyjnym (parkingowym) ZC, tereny ogrodów działkowych ZD, tereny zieleni parkowej
ZP, tereny obudowy biologicznej cieków, tereny usług rekreacji, sportu i turystyki UT, tereny
rozwoju usług rekreacji, sportu i turystyki ZR/UT, tereny koncentracji istniejącej zabudowy
usługowej U, tereny istniejącej zabudowy siedliskowej M1, tereny rozwoju zabudowy siedliskowej
z zabudową letniskową ZR/M1.
Ponadto wyznaczono tereny komunikacji, w tym istniejącej drogi krajowej nr 28
i projektowanego obejścia drogowego wraz z wariantowymi przebiegiem tunelowym.
Rejon przyrodniczy ze względu na istniejący i preferowany stan zagospodarowania podzielono
na dwie strefy: strefę siedliskową i terenów otwartych oraz strefę terenów lasów i zalesień .
STREFA TERENÓW LASÓW I ZALESIEŃ - obejmuje swym zasięgiem tereny lasów,
tereny do zalesienia na podstawie obowiązującego miejscowego planu, tereny z moŜliwością
zalesienia oraz tereny zieleni nie urządzonej, połoŜone w bezpośrednim sąsiedztwie lasów, w
znacznej części predysponowane do zalesienia. Tereny lasów występują w postaci duŜych,
zwartych obszarów, jak równieŜ małych enklaw, łączących się korytarzami ekologicznymi,
tworząc cały system terenów przyrodniczo czynnych.
W terenach strefy obowiązuje zakaz nowej zabudowy. Wyjątek mogą stanowić obiekty związane
z prowadzeniem gospodarki leśnej i inne inwestycje, w tym inwestycje turystyki sportu i rekreacji
jak: wyciągi i stacje narciarskie, wyciągi krzesełkowe, turystyczne szlaki rowerowe i piesze itp
wraz z niezbędnym zapleczem sanitarnym.
Pojedynczą, istniejącą zabudowę pozostawiona jest do utrzymania z dopuszczeniem rozbudowy i
polepszenia standardu wyposaŜenia.
31
STREFA SIEDLISKOWA I TERENÓW OTWARTYCH – obejmuje swym zasięgiem
tereny łąk i upraw polowych, odłogów, zadrzewienia śródpolne, tereny zieleni nie urządzonej,
enklawy zieleni parkowej, zieleni urządzonej wraz z obiektami i urządzeniami rekreacji,
sportu i turystyki, tereny cmentarzy, teren ogrodów działkowych, drobne enklawy lasów i
proponowanych zalesień oraz istniejące siedliska zabudowy mieszkaniowej oraz tereny
przylegające do terenów istniejącej zabudowy predysponowane do ekstensywnego
zainwestowania, tereny produkcji hodowlanej, tereny infrastruktury technicznej oraz wody
powierzchniowe wraz z terenami, stanowiącymi ich naturalną obudowę. Tereny komunikacji i
infrastruktury technicznej stanowią uzupełnienie tej strefy.
Tereny istniejącej zabudowy siedliskowej obejmujące istniejącą zabudowę zagrodową i
mieszkaniową pozostawione do utrzymania i kontynuacji z dopuszczeniem ich rozbudowy w
ramach terenów ustalonych i określonych na rysunku zmiany studium. W ramach strefy
wyznaczono tereny rozwoju zabudowy siedliskowej. Tereny te zostały wyznaczone i poszerzone
na bazie ustalonych terenów budowlanych w obowiązującym planie miejscowym.
W terenach istniejącej zabudowy siedliskowej (M1) oraz w nowych terenach (ZR/M1) oprócz
moŜliwości realizacji nowej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i zagrodowej ustala się
moŜliwość realizacji nowej zabudowy związanej z obsługą ruchu turystycznego w gospodarstwach
agroturystycznych. W terenach zabudowy siedliskowej (M1) oraz w nowych terenach (ZR/M1)
dopuszcza się równieŜ moŜliwość realizacji usług z ograniczonym do podstawowego
programem usługowym; typu: handel, gastronomia, rzemiosło.
Poszczególne tereny wyznaczone w ramach, M1 i ZR/M1 winny uwzględniać uwarunkowania
wynikające ze stanu środowiska, w tym z występowania terenów zagroŜonych osuwiskami i o
predyspozycjach osuwiskowych. Realizacja inwestycji budowlanych w tych terenach musi zostać
wyprzedzona przeprowadzeniem badań geologicznych świadczących o bezpieczeństwie ich
przeprowadzenia.
W przypadku wykonywania inwestycji na obszarach zagroŜonych osuwiskami oraz na
obszarach o predyspozycjach osuwiskowych obowiązuje wykonanie dokumentacji lub opinii
geotechnicznej, określającej przydatność terenu do zabudowy. Na rysunku studium zatytułowanym „Kierunki zagospodarowania przestrzennego” zaznaczono zasięgi obszarów
zagroŜonych osuwiskami oraz obszarów o predyspozycjach osuwiskowych. Uznaje się za
celowe nie wyznaczanie na obszarach zagroŜonych osuwiskami nowych terenów pod
zabudowę, pozostawia się jedynie istniejące tereny zabudowane. Niemniej dopuszcza się
moŜliwość wyznaczenia na obszarach zagroŜonych osuwiskami oraz obszarach o
32
predyspozycjach osuwiskowych nowych terenów budowlanych na etapie opracowania planu
miejscowego pod warunkiem uzyskania pozytywnego wyniku z dokumentacji lub opinii
geotechnicznej, określającej przydatność terenu do zabudowy.
Ponadto kilka terenów istniejącej zabudowy siedliskowej połoŜonej w sąsiedztwie Skawy
jest połoŜona w obszarze bezpośredniego zagroŜenia powodzią, dlatego przy działalności
inwestycyjnej winna być brana pod szczególną uwagę moŜliwość wystąpienia zalania.
W strefie siedliskowej i terenów poza terenami lasów i zalesień oraz poza terenami
obudowy biologicznej cieków i wodami powierzchniowych, bez wydzielenia na rysunku studium,
dopuszcza się moŜliwość lokalizacji obiektów dla prowadzenia produkcji hodowlanej
obejmującej gospodarstwa z działalnością produkcyjną ponad 40DJP, oraz dopuszcza się
realizację zbiorników wodnych, stawów, oczek wodnych i związanej z nimi infrastruktury (typu
śluzy, przepływy, mostki).
6. PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE PRZY
REALIZACJI USTALEŃ ZMIANY STUDIUM
Obszar miasta Jordanów objęty zmianą studium połoŜony jest poza obszarami
chronionymi w tym obszarami Natura 2000. Teren miasta połoŜony jest w obrębie Głównych
Zbiorników Wód Podziemnych (GZWP).
Na obszarze miasta występują tereny zagroŜone osuwiskami i tereny zagroŜone
zalaniem wodami powodziowymi.
Główne Zbiorniki Wód Podziemnych
W celu ochrony wód powierzchniowych i podziemnych, w tym GZWP nr 444 Dolina
rzeki Skawy i GZWP nr 445 Warstw Magura – Babia Góra, w granicach miasta objętego
zmianą studium, naleŜy ustalić nakazy i zakazy dotyczące gospodarki wodno-ściekowej (np.
zakaz wprowadzania ścieków bytowych bezpośrednio do ziemi i do wód powierzchniowych;
ochronę przed zainwestowaniem cieków oraz terenów ich obudowy biologicznej; w
przypadku realizacji inwestycji mogących mieć wpływ na urządzenia wodne, w tym
przeciwpowodziowe, inwestycji lokalizowanych w pobliŜu rzek, cieków naturalnych oraz na
terenach zmeliorowanych, naleŜy uwzględnić wymogi ochrony tych urządzeń i terenów
wynikające z przepisów szczególnych oraz warunki określone przez ich zarządców na
podstawie przepisów odrębnych; na obszarach skanalizowanych obowiązuje zakaz
stosowania szczelnych zbiorników wybieralnych i nakaz podłączenia do kanalizacji zbiorczej;
33
realizacja zbiorczych systemów wodociągowych powinna być prowadzona równolegle z
kompleksowym porządkowaniem gospodarki ściekowej, stosownie do przepisów odrębnych
oraz ustaleń planów miejscowych).
Obszary zagroŜone osuwiskami
Na obszarze miasta Jordanów występują obszary zagroŜone osuwiskami, obszary o
predyspozycjach osuwiskowych i tereny zagroŜone zalaniem wodami powodziowymi.
Ze względu na powstawanie nowych procesów osuwiskowych w ostatnich latach i
związanych z tym zagroŜeń dla istniejącej zabudowy oraz sieci i urządzeń infrastruktury
technicznej,
naleŜy
zweryfikować
obecne
informacje
opracowując
szczegółową
inwentaryzację osuwisk dla terenu miasta Jordanów.
Rozwiązanie problemu środkami planistycznymi dotyczy wyłączenia lub ograniczenia
zabudowy na obszarach osuwiskowych oraz zabezpieczenia zabudowy istniejącej przy
ograniczeniu jej uzupełniania w obszarach predysponowanych do powstawania osuwisk.
Obszary osuwiskowe i predysponowane do powstawania osuwisk, naniesiono na rysunku
studium, z wykorzystaniem dostępnych materiałów. Teren miasta nie posiada aktualnych map
osuwisk i terenów zagroŜonych ruchami masowymi ziemi, opracowywanych obecnie przez PIG.
Przy braku szczegółowego rozpoznania zjawisk osuwiskowych, dopuszcza się moŜliwość
realizacji zamierzeń inwestycyjnych, w tym budowlanych, na tych terenach po przeprowadzeniu
badań świadczących o moŜliwości bezpiecznego lokalizowania obiektów (pod warunkiem
uzyskania pozytywnego wyniku z opracowanej dokumentacji lub opinii geotechnicznej,
określającej przydatność terenu do zabudowy).
Obszary zagroŜone powodzią
Na terenie miasta Jordanów występuje zagroŜenie zalaniem wodami powodziowymi. W
dolinie rzeki Skawy dotyczy to pojedynczych zabudowań mieszkalnych zlokalizowanych w
południowo-wschodniej części miasta oraz terenów przemysłowych w jej południowozachodniej części. Z kolei rzeka Malejówka z Naprawką stwarza zagroŜenie powodziowe dla
niewielkich enklaw zabudowy mieszkaniowej i usługowej. Na obszarach zagroŜonych
powodzią naleŜy wprowadzić zakaz zabudowy.
34
7. ODDZIAŁYWANIE USTALEŃ ZMIANY STUDIUM NA
ŚRODOWISKO, W TYM PRZEWIDYWANE ZNACZĄCE
ODDZIAŁYWANIA I ZAGROśENIA ŚRODOWISKA
W wyniku realizacji ustaleń studium mogą wystąpić zmiany w środowisku, w
zaleŜności od stopnia oddziaływania róŜnych czynników.
Rozpatrując wpływ ustaleń zmiany studium na środowisko naleŜy zwrócić szczególną
uwagę na następujące zagroŜenia:
•
gleby, zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych,
•
klimat i zanieczyszczenie powietrza,
•
klimat akustyczny,
•
promieniowanie elektromagnetyczne,
•
nadzwyczajne zagroŜenia środowiska.
7. 1. Gleby, zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych
W związku ze
zmianą przeznaczenia terenu, na obszarach
dotąd nie
zainwestowanych nastąpi przekształcenie powierzchni ziemi powiązane z likwidacją pokrywy
roślinnej i warstwy gleby. Zmiana przeznaczenia uŜytków rolnych na cele nierolnicze moŜe
dotyczyć ok. 96 ha uŜytków rolnych głównie V i VI klasy bonitacyjnej. Nastąpi równieŜ
zmniejszenie udziału procentowego powierzchni terenu biologicznie czynnego w całkowitej
powierzchni działek. Będzie on uzaleŜniony od przyjętych ustaleń dotyczących zachowania
powierzchni terenu biologicznie czynnego: dla zabudowy mieszkaniowej – w strefie
śródmiejskiej wskaźnik nie powinien być mniejszy niŜ 20% powierzchni terenu inwestycji. W
sytuacjach istniejącego, zwartego zainwestowania (np. w sytuacji całkowitej zabudowy działki w
okolicach Rynku ) dopuszcza się wskaźnik 0% terenu biologicznie czynnego; dla zabudowy
mieszkaniowej – w strefie podmiejskiej wskaźnik nie moŜe być mniejszy niŜ 25% powierzchni
terenu inwestycji; dla zabudowy mieszkaniowej – w strefie siedliskowej wskaźnik ten nie moŜe
być mniejszy niŜ 40% powierzchni terenu inwestycji.
Lokalne zwiększenie stopnia zainwestowania obszaru moŜe być źródłem obniŜenia
poziomu wód gruntowych, zmian w warunkach wilgotnościowych gleb, zmniejszenia
zdolności retencyjnych i zakłócenia warunków spływu powierzchniowego wód. Skala
przekształceń nie powinna jednak być znacząca, ze względu na istniejące zainwestowanie
terenów i stosunkowo niewielkie powierzchnie terenów przeznaczonych do rozwoju
zabudowy.
35
W wyniku przeznaczenia nowych terenów pod zabudowę, zwiększy się ilość
wytwarzanych ścieków. Zgodnie z przyjętymi zasadami, budynki powinny być docelowo
przyłączone do miejskiego systemu kanalizacji sanitarnej.
Właściwa gospodarka wodno-ściekowa, zgodna z ustaleniami studium nie powinna
spowodować wzrostu zanieczyszczeń wód zarówno powierzchniowych jak i podziemnych i
nie będzie źródłem znaczących oddziaływań na środowisko.
7.2. Klimat i zanieczyszczenie powietrza
Projekt zmiany studium zakłada zwiększenie terenów pod zabudowę. W okresie
zimowym następuje wzrost emisji zanieczyszczeń związanej z ogrzewaniem. Zgodnie z
ustaleniami studium, powinna być ona ograniczana stopniowo przez modernizację
istniejących źródeł ciepła; naleŜy w źródłach ciepła wykorzystywać paliwa czyste
ekologicznie, z zastosowaniem technologii zapewniających minimalne wskaźniki emisji
gazów i pyłów do powietrza lub alternatywne źródła energii oraz zwiększenie wykorzystania
odnawialnych źródeł energii.
Ustalenia projektu zmiany studium będą mieć ograniczony wpływ na warunki
klimatyczne i stan zanieczyszczenia powietrza.
7.3. Klimat akustyczny
Wzrost poziomu hałasu na obszarach zmiany studium moŜe się wiązać się
z
potencjalnym hałasem z nowych obiektów, jakie mogą powstać na skutek realizacji ustaleń
studium, poprzez rozbudowę głównie terenów zabudowy mieszkaniowej i usługowej.
UciąŜliwość akustyczna w tych przypadkach winna zawierać się w granicach działki.
Zwiększona uciąŜliwość hałasu moŜe wystąpić w sąsiedztwie drogi krajowej nr 28 i będzie
zaleŜna od natęŜenia ruchu. Realizacja obwodnicy centrum miasta lub tunelu w ciągu drogi
krajowej moŜe znacznie poprawić klimat akustyczny na tym terenie. Z kolei realizacja nowej
zabudowy na terenach rozwojowych wskazanych w studium będzie mieć znikomy wpływ na
wzrost hałasu na obszarze miasta.
7. 4. Promieniowanie elektromagnetyczne
Przez obszar miasta przebiegają linie elektroenergetyczne wysokiego napięcia, które
stwarzają zagroŜenie poprzez promieniowanie elektromagnetyczne. Realizacja zabudowy
powinna uwzględniać wymagania prawne w tym zakresie.
36
7.5. Ryzyko wystąpienia nadzwyczajnych zagroŜeń środowiska
Nadzwyczajne
zagroŜenia
mogą
powstawać
w
wyniku
awarii
systemów
energetycznych (głównie gazowych), systemów gromadzenia, oczyszczania i odprowadzania
ścieków oraz transportu substancji szkodliwych dla środowiska. Zarówno obecne, jak
projektowane przeznaczenie terenu nie stwarzają warunków dla powstawania potencjalnych
nadzwyczajnych zagroŜeń środowiska o skali wykraczających poza normalną eksploatację
systemów. Najbardziej prawdopodobne potencjalne sytuacje awaryjne mogą wystąpić w
związku z przemieszczaniem się pojazdów po drodze krajowej nr 28 oraz transportów po
istniejącej linii kolejowej z substancjami szkodliwymi dla środowiska. Ustalenia projektu
zmiany studium nie mają na to wpływu.
8. OCENA ROZWIĄZAŃ FUNKCJONALNO - PRZESTRZENNYCH
I INNYCH USTALEŃ ZAWARTYCH W PROJEKCIE ZMIANY
STUDIUM
8.1. Zgodność z uwarunkowaniami ekofizjograficznymi
Struktura przestrzenna obszaru miasta Jordanów ukształtowana i zdeterminowana jest
przyrodniczymi cechami terenu (doliną rzeki Skawy z dopływami i zboczami wzniesień z
enklawami lasów i zadrzewień, zachowaniem kompleksów terenów uŜytków rolnych
wolnych od zabudowy) oraz istniejącym zagospodarowaniem terenu (pasma i grupy
zabudowy oraz układ komunikacyjny).
W strukturze funkcjonalno - przestrzennej miasta Jordanów wyróŜniono dwie strefy:
I – Strefa przyrodnicza (obszary wskazane do pełnienia funkcji ochronnych),
II – Strefa osadnicza (obszary wskazane do pełnienia funkcji uŜytkowych).
Podstawą wskazania strefy przyrodniczej - obszarów wskazanych do pełnienia funkcji
ochronnych są tereny lasów i zadrzewień, tereny uŜytków rolnych oraz tereny obudowy
biologicznej potoków. Tereny lasów nie mogą być poddane jakiejkolwiek działalności
niezgodnej z zasadami ich ochrony. Dla zapewnienia właściwego funkcjonowania
ekosystemów leśnych konieczne jest odpowiednie uŜytkowanie lasów oraz umoŜliwienie
powiązań przyrodniczych z otoczeniem. Aby zapewnić właściwe powiązania przyrodnicze z
terenami sąsiednimi, poprzez korytarze ekologiczne konieczna jest ochrona, zachowanie
droŜności oraz utrzymanie obudowy biologicznej dolin potoków a takŜe zalesienia gruntów
przylegających do kompleksów leśnych i uzupełnianie ciągów ekologicznych.
37
W obrębie strefy osadniczej (obszarów wskazanych do pełnienia funkcji uŜytkowych)
określono tereny zabudowy intensywnej mieszkaniowo – usługowej, tereny zabudowy
ekstensywnej mieszkaniowo - usługowej oraz tereny dla zabudowy przemysłowo –
usługowej. Strefa osadnicza porozcinana jest dolinami cieków, wzdłuŜ których wyznaczono
tereny obudowy biologicznej, konieczne do zachowania. Obszary wskazane do zabudowy
stanowią tereny zabudowy istniejącej i tereny rozwoju zabudowy zlokalizowane głównie
wzdłuŜ dróg oraz w dolnych partiach stoków. Istniejące i proponowane tereny do zabudowy,
nie mogą stanowić źródeł zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego.
Ograniczeniem dla zabudowy obok obszarów wskazanych do pełnienia funkcji
ochronnych, przyrodniczych są obszary zagroŜone powodzią, obszary zagroŜone osuwiskami,
obszary o predyspozycjach osuwiskowych, strefy techniczne linii elektroenergetycznych,
strefy sanitarne od cmentarza i stanowiska archeologiczne.
Zagospodarowanie obszarów pełniących obecnie funkcje uŜytkowe (i przewidziane do
rozwoju) wymaga uwzględnienia zasad wynikających z wraŜliwości środowiska i ochrony
jego zasobów.
Ustalenia zmiany studium są generalnie zgodne z uwarunkowaniami ekofizjograficznymi
określonymi w opracowani ekofizjograficznym dla miasta Jordanowa. Jednak w kilku
miejscach w obrębie strefy przyrodniczej wskazano tereny dla rozwoju zabudowy
siedliskowej z zabudową letniskową oraz tereny potencjalnego rozwoju zabudowy
siedliskowej.
8.2. Zgodność z przepisami prawa dotyczącymi ochrony środowiska
Przy sporządzaniu opracowania zmiany studium i prognozy uwzględniono przepisy
prawne dotyczące ochrony środowiska, przyrody, ochrony dóbr kultury i inne. Są to m.in.:
•
Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz.627, z
późniejszymi zmianami),
•
Ustawa z 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych ( Dz. U. Nr 16, poz. 78 z
późniejszymi zmianami),
•
Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,
•
Rozporządzenie Ministra Środowiska z 6 czerwca 2002r. w sprawie dopuszczalnych
poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych
substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów
niektórych substancji ( Dz. U. Nr 87, poz. 796),
38
•
Rozporządzenie Ministra Środowiska z 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych
poziomów hałasu w środowisku ( Dz. U. Nr 120 poz. 826),
•
Ustawa z dnia 3 października 2008r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko (Dz. U. nr 199, poz.1227).
Obowiązujące przepisy prawne dotyczące ochrony środowiska zostały uwzględnione w
tekście zmiany studium.
8.3. Ochrona konserwatorska i krajobrazowa
Na obszarze miasta Jordanów w rejestrze zabytków znajdują się zespoły i obiekty
zabytkowe objęte ścisłą ochroną konserwatorską: dwór Chrobacze z ogrodem dworskim i alejami
dojazdowymi (A-329 z 12.01.1979r.), dawny zajazd „Poczekaj”, ul. Kolejowa 10 (A-788 z
27.12.1995r.), ratusz Rynek 1 z wyznaczeniem strefy ochronnej obejmującej plac rynkowy
(A-789 z 22.12.1995r.), kościół p.w. Przenajświętszej Trójcy z otoczeniem (A-754 z 25.07.1994r.).
W gminnej ewidencji zabytków znajduje się 67 obiektów. Są to budynki usług
publicznych, kamienice, domy i kapliczki, przedszkole, mur. z XIX / XX w., domy
murowane w pierzejach rynku z początku XX w. Wykaz obiektów objętych gminną
ewidencją zabytków został załączony do opracowania ekofizjograficznego dla miasta
Jordanów.
Na obszarze miasta Jordanów znajduje się 36 stanowisk archeologicznych, punktów
osadniczych okresu nowoŜytnego (w tym jedno stanowisko okresu średniowiecznego).
Ustalenia
studium
zawierają
odpowiednie
zasady
ochrony
zarówno
obiektów
zabytkowych jak i stanowisk archeologicznych.
Dla miasta Jordanowa zostały wprowadzone strefy chroniące obiekty i tereny wymagające
ochrony kulturowej, takie jak: granice strefy ścisłej ochrony konserwatorskiej obiektu
wpisanego do rejestru zabytków oraz granice strefy ochrony konserwatorskiej układu
urbanistycznego śródmieścia.
8.4. Skuteczność ochrony róŜnorodności biologicznej w projekcie
studium
W projekcie zmiany studium przewiduje się zwiększenie terenów przeznaczonych pod
zabudowę, poprzez wyznaczenie terenów zabudowy o przewaŜającej funkcji mieszkaniowej
wielorodzinnej, mieszkaniowej i usług, usługowej, produkcyjno-usługowej, przemysłowej,
39
rekreacji, sportu i turystyki, letniskowej oraz rozwoju zabudowy siedliskowej z zabudową
letniskową. Spowoduje to zmniejszenie powierzchni uŜytków rolnych częściowo na korzyść
zieleni urządzonej, trawników oraz nowych gatunków drzew i krzewów a tym samym zmiany
w składzie roślinności.
Planowane zmiany zagospodarowania terenu dotyczą terenów połoŜonych poza
obszarami najcenniejszymi ze względów przyrodniczych.
Ustalenia zawarte w projekcie zmiany studium są generalnie korzystne dla utrzymania
bioróŜnorodności obszarów ze względu na pozostawienie w dotychczasowym uŜytkowaniu
obszarów najcenniejszych przyrodniczo, zapewnienie moŜliwości migracji roślin i zwierząt
poprzez zachowanie korytarzy ekologicznych (obudowy biologicznej cieków i terenów
otwartych) a na terenach wskazanych do rozwoju zabudowy pozostawienie części działek
jako terenu zieleni biologicznie czynnego. Niemniej, przeznaczenie powierzchni terenu pod
zabudowę spowoduje jednak zniszczenie roślinności w części przeznaczonej pod
zainwestowanie.
8.5.Ocena oddziaływania realizacji ustaleń studium na róŜne elementy
środowiska
W tabeli 1 przedstawiono w sposób syntetyczny ocenę oddziaływania realizacji
studium na róŜne elementy środowiska, na etapie budowy przedsięwzięć i na etapie ich
eksploatacji.
Tab.1. Ocena oddziaływania realizacji ustaleń studium na róŜne elementy
środowiska
Rodzaj oddziaływań
Rodzaj oddziaływań
Lp.
Elementy
środowiska
Etap budowy
Etap eksploatacji
1.
człowiek
w sąsiedztwie obszaru objętego
realizacją inwestycji dla terenów
istniejącej zabudowy mogą wystąpić
lokalne
oddziaływania
dla
mieszkańców
i
okresowe
pogorszenie warunków Ŝycia (hałas,
wzrost zanieczyszczenia powietrza)
pośrednie, stałe, o małym stopniu
oddziaływania,
2.
zwierzęta
bezpośrednie, krótkoterminowe
mało znaczące
i
pośrednie, długoterminowe i mało
znaczące
3.
rośliny
bezpośrednie,
krótkoterminowe,
mało
znaczące
na
obszarze
zabudowy
pośrednie, długoterminowe i mało
znaczące
4.
róŜnorodność biologiczna
bezpośrednie, krótkoterminowe i
mało
znaczące
w
obszarze
pośrednie, długoterminowe i mało
znaczące
w
obszarze
40
zainwestowanym
zainwestowanym
5.
powierzchnia ziemi
oddziaływania będą bezpośrednie,
krótkoterminowe i mało znaczące w
obszarze zainwestowanym
pośrednie, długoterminowe i mało
znaczące
6.
zasoby naturalne
brak oddziaływań
brak oddziaływań
7.
woda
pośrednie, krótkoterminowe i mało
znaczące
pośrednie, długoterminowe i mało
znaczące
8.
powietrze
bezpośrednie,
krótkoterminowe,
ograniczone do terenów przeznaczonych pod zabudowę i bezpośrednio w jej otoczeniu
bezpośrednie, długoterminowe i
mało znaczące
9.
klimat
bezpośrednie,
krótkoterminowe,
ograniczone
do
terenów
przeznaczonych pod zabudowę i
bezpośrednio w jej otoczeniu
bezpośrednie, długoterminowe i
mało znaczące
10.
zabytki
brak oddziaływań
brak oddziaływań
11.
krajobraz
bezpośrednie, krótkoterminowe i
mało
znaczące
w
obszarze
zainwestowanym
pośrednie, długoterminowe i mało
brak oddziaływań
brak oddziaływań
12.
dobra materialne
znaczące
Ocena ustaleń studium zawarta w tabeli nie zawiera oddziaływania na środowisko
budowy planowanej obwodnicy ewentualnie tunelu drogowego. Realizacja obwodnicy lub
tunelu drogowego moŜe spowodować znaczące oddziaływanie na powierzchnię ziemi,
roślinność oraz krajobraz, zarówno na etapie budowy jak i eksploatacji inwestycji.
ELIMINUJĄCYCH
9.
OCENA
MOśLIWOŚCI
OGRANICZAJĄCYCH
NEGATYWNE
ODDZIAŁYWANIE
ŚRODOWISKO
LUB
NA
W projekcie zmiany studium zawarte są rozwiązania eliminujące i ograniczające
oddziaływanie na środowisko:
1) w zakresie ochrony przyrody, kultury i krajobrazu:
- w celu zapewnienia warunków ochrony przyrody:
a) objęcie ochroną prawną pomników przyrody,
b) ochrona terenów lasów i zadrzewień,
c) ochrona ciągów i korytarzy ekologicznych.
Wszelkie działania inwestycyjne w obrębie obiektów i zespołów zabytkowych wpisanych
do
rejestru
zabytków,
gminnej
ewidencji
zabytków
oraz
w obrębie
stanowisk
archeologicznych wymagają postępowania zgodnie z obowiązującymi przepisami odrębnymi.
41
2) w zakresie ochrony wód powierzchniowych i podziemnych:
a) poprawa czystości wód powierzchniowych poprzez skanalizowanie obszaru i kontrolę
szczelności zbiorników bezodpływowych,
b) rekultywację terenów zdegradowanych oraz systematyczną kontrolą obiektów o
największym zagroŜeniu dla wód podziemnych.
Ustalenia
zmiany
studium
uwzględniają
wymogi
ochrony
wód
podziemnych
wynikających z połoŜenia w obrębie Głównych Zbiorników Wód Podziemnych poprzez
ustalenie konieczności realizacji systemu kanalizacji.
3) w zakresie ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami:
a) w źródłach ciepła naleŜy wykorzystywać paliwa czyste ekologicznie, z zastosowaniem technologii
zapewniających minimalne wskaźniki emisji gazów i pyłów do powietrza lub alternatywne źródła
energii; poprzez działania kontrolne i egzekucyjne naleŜy wyeliminować przypadki spalania odpadów
w piecach domowych; naleŜy zwiększyć stopień wykorzystania alternatywnych źródeł energii
poprzez spalanie biomasy, instalację kolektorów słonecznych, pomp ciepła, wykorzystanie energii
wiatru lub wody.
Ustalenia projektu zmiany studium uwzględniają problematykę ochrony środowiska
przyrodniczego i kulturowego na obszarze miasta. W szczególności wprowadzają zapisy
zmierzające do zachowania obiektów zabytkowych (w rejestrze zabytków, gminnej ewidencji
zabytków i stanowisk archeologicznych), dobrego stanu środowiska m.in. poprzez
ograniczenie emisji zanieczyszczeń powietrza związanych z nową zabudową, prawidłową
gospodarkę wodno-ściekową i usuwanie odpadów. Zaproponowane w ustaleniach projektu
zmiany studium moŜliwości eliminujące lub ograniczające negatywne oddziaływanie na
środowisko nie są wystarczające w zakresie ochrony wód podziemnych, ze względu na
połoŜenie miasta w granicach GZWP.
10. OCENA POTENCJALNYCH ZMIAN STANU ŚRODOWISKA W
PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI USTALEŃ ZMIANY STUDIUM
Rozwój miasta Jordanów wymaga przekształceń istniejącej struktury przestrzennej
poprzez
wyznaczenie
terenów
zabudowy
o
przewaŜającej
funkcji
mieszkaniowej
wielorodzinnej, mieszkaniowej i usług, usługowej, produkcyjno-usługowej, przemysłowej,
rekreacji, sportu i turystyki, letniskowej oraz rozwoju zabudowy siedliskowej z zabudową
letniskową. Powinno się to odbywać z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa i w
zgodzie z zasadami zrównowaŜonego rozwoju.
42
W przypadku braku realizacji ustaleń zmiany studium, nie nastąpią zmiany w
zagospodarowaniu terenów, środowisko pozostanie w dotychczasowym stanie, ze szkodą dla
warunków aerosanitarnych i gruntowo-wodnych. Jednak pozytywnym aspektem braku
działań inwestycyjnych moŜe być zachowanie terenów uŜytkowanych rolniczo w
dotychczasowym stanie.
11. CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU
MIĘDZYNARODOWYM,
ISTOTNE
Z
PUNKTU
WSPÓLNOTOWYM
WIDZENIA
I
KRAJOWYM,
PROJEKTOWANEGO
DOKUMENTU ORAZ SPOSOBY W JAKICH TE CELE ZOSTAŁY
UWZGLĘDNIONE W PROJEKCIE ZMIANY STUDIUM
Cele ochrony środowiska na szczeblu wspólnotowym zostały określone w Szóstym
Programie Działań na Rzecz Środowiska (6 EAP) „ Środowisko 2010: Nasza przyszłość,
nasz wybór”. Do głównych priorytetów zaliczono zagadnienia: zmian klimatycznych,
róŜnorodności przyrodniczej, środowiska naturalnego, zrównowaŜonego wykorzystania
zasobów naturalnych i gospodarki odpadami. Polityka ekologiczna państwa na lata 20092012 z perspektywą do roku 2016 jest w Polsce dokumentem strategicznym, który przez
określenie celów i priorytetów ekologicznych wskazuje kierunek działań koniecznych do
zapewnienia właściwej ochrony środowiska naturalnego. Wśród priorytetów polityki
ekologicznej naleŜy wymienić min.: ochronę atmosfery, ochronę wód, gospodarkę odpadami
oraz przywrócenie podstawowej roli miejscowym planom zagospodarowania przestrzennego
jako podstawy lokalizacji inwestycji. Projekt zmiany studium uwzględnia ochronę przyrody
(pomniki przyrody, ciągi i korytarze ekologiczne), ochronę powietrza (paliwa czyste
ekologicznie), ochronę wód (zbiorczy system kanalizacji) i właściwą gospodarkę odpadami
na terenie miasta.
12. PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ ALTERNATYWNYCH DO
ZAWARTYCH W PROJEKCIE ZMIANY STUDIUM
Propozycje rozwiązań alternatywnych do zawartych w projekcie zmiany studium
rozwaŜane były w dwóch płaszczyznach, w kontekście Obszarów Natura 2000 oraz w
zakresie realizacji inwestycji drogowych.
43
Realizacja ustaleń projektu zmiany studium nie będzie mieć wpływu na przedmiot
ochrony oraz integralność Obszarów Natura 2000; nie przeprowadzono więc w tym zakresie
analizy rozwiązań alternatywnych do zawartych w projekcie zmiany studium.
Natomiast, biorąc pod uwagę działania planistyczne, w projekcie zmiany studium
wskazano moŜliwość realizacji obwodnicy lub tunelu drogowego w ciągu drogi krajowej nr
28 wraz z ich wariantowymi przebiegami. Inwestycje te mogą zlikwidować najbardziej
uciąŜliwy ruch samochodowy z terenów zwartej zabudowy centrum miasta.
13. INFORMACJE O MOśLIWYM TRANSGRANICZNYM
ODDZIAŁYWANIU
Zmiana studium dotyczy terenów zabudowy o przewaŜającej funkcji mieszkaniowej
wielorodzinnej, mieszkaniowej i usług, usługowej, produkcyjno-usługowej, przemysłowej,
rekreacji, sportu i turystyki, letniskowej oraz rozwoju zabudowy siedliskowej z zabudową
letniskową. Realizacja ustaleń projektu zmiany studium nie będzie źródłem oddziaływań o
charakterze transgranicznym.
14. PROPOZYCJE DOTYCZĄCE METOD I CZĘSTOTLIWOŚCI
ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI USTALEŃ PROJEKTU
STUDIUM
Proponuje się objęcie analizą skutków realizacji ustaleń zmiany studium następujące
parametry:
1) zachowanie powierzchni terenu biologicznie czynnego,
2) ilość ścieków odprowadzanych do sieci kanalizacji sanitarnej,
3) ilość odpadów.
W zakresie monitoringu elementów środowiska odpowiedzialne są jednostki i
instytucje takie jak: zarządy gospodarki wodnej, inspektoraty środowiska, zarządy dróg i inne.
Analizę skutków realizacji studium naleŜy przeprowadzić z częstotliwością co cztery
lata w ramach oceny aktualności opracowań planistycznych.
15. WNIOSKI ZGŁOSZONE DO PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU
Po podjęciu przez Radę Miasta Jordanów Uchwały Nr XXX/265/2009 z dnia 29 grudnia
2009r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków
44
zagospodarowania przestrzennego gminy miasta Jordanowa, ogłoszono komunikat, który
zawiadamiał wszystkich zainteresowanych o moŜliwości składania wniosków do zmiany studium.
W sumie do Urzędu Miasta Jordanowa wpłynęły 243 wnioski.
ZłoŜone wnioski, dotyczyły głównie zmiany przeznaczenia terenu na budowlany, w
przewaŜającej większości pod budownictwo mieszkaniowe. Często doprecyzowano we wniosku, Ŝe
przekwalifikowanie dotyczy całej działki lub jej konkretnej części. Niewielka ilość wniosków
dotyczyła moŜliwości zabudowy działki obiektami rekreacyjnymi lub letniskowymi lub jej zalesienia.
Jeden wniosek dotyczył zmiany przeznaczenia działki z usług publicznych na zabudowę
mieszkaniową. Kilkanaście wniosków dotyczyło zmiany przeznaczenia działki na budowlaną po
usunięciu z projektu studium planowanej obwodnicy.
16. STRESZCZENIE
1. Opracowanie prognozy dotyczy projektu zmiany studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego miasta Jordanów (zatwierdzony Uchwałą Nr XII/90/99 Rady
Miasta Jordanowa z dnia 27.12.1999r. zmieniony Uchwałą Rady Miasta Jordanowa nr
XXXI/211/2006 z dnia 28 listopada 2005r.), zgodnie z uchwałą z Uchwałą Rady Miejskiej
Nr XXX/265/2009 z dnia 29.12.2009r. w sprawie przystąpienia do opracowania zmiany studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Jordanowa w jego granicach
administracyjnych.
2. Podstawowym celem prognozy, jest wskazanie moŜliwości rozwiązań planistycznych
najkorzystniejszych dla stanu środowiska, poprzez identyfikację i ocenę najbardziej
prawdopodobnych wpływów na elementy środowiska omawianego obszaru, jakie moŜe
wywołać realizacja dyspozycji przestrzennych zawartych w projekcie zmiany studium.
3.Prognozę wykonano zgodnie z aktualnie obowiązującymi wymaganiami zapisanymi w
ustawie z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko
(Dz. U. nr199, poz. 1227).
4.W projekcie zmiany studium wyznaczono tereny zabudowy o przewaŜającej funkcji
mieszkaniowej wielorodzinnej, mieszkaniowej i usług, usługowej, produkcyjno-usługowej,
przemysłowej, rekreacji, sportu i turystyki, letniskowej oraz rozwoju zabudowy siedliskowej
z zabudową letniskową.
45
5.Ustalenia studium są generalnie zgodne z uwarunkowaniami ekofizjograficznymi
określonymi w opracowaniu ekofizjogarficznym. Jednak w kilku miejscach w obrębie strefy
przyrodniczej wskazano tereny dla rozwoju zabudowy siedliskowej z zabudową letniskową
oraz tereny potencjalnego rozwoju zabudowy siedliskowej.
6.Ustalenia zawarte w projekcie zmiany studium są generalnie korzystne dla utrzymania
bioróŜnorodności obszarów ze względu na pozostawienie w dotychczasowym uŜytkowaniu
obszarów najcenniejszych przyrodniczo, zapewnienie moŜliwości migracji roślin i zwierząt
poprzez zachowanie korytarzy ekologicznych (obudowy biologicznej cieków i terenów
otwartych) a na terenach wskazanych do rozwoju zabudowy pozostawienie części działek
jako terenu zieleni biologicznie czynnego. Niemniej, przeznaczenie powierzchni terenu pod
zabudowę spowoduje jednak zniszczenie roślinności w części przeznaczonej pod
zainwestowanie.
7.Planowane
zmiany
w
studium
uwarunkowań
i
kierunków
zagospodarowania
przestrzennego miasta Jordanowa dotyczą terenów w najbliŜszym sąsiedztwie obszarów juŜ
zabudowanych i będących od dłuŜszego czasu pod presją ze strony człowieka. Nie
stwierdzono tam obecności gatunków chronionych prawem i zagroŜonych, czy teŜ rzadkich i
zagroŜonych siedlisk. Zidentyfikowane zbiorowiska to przekształcone i zantropogenizowane
siedliska ruderalne, zuboŜałe fragmenty łąk i pastwisk oraz terenów upraw polnych.
8. Obowiązujące przepisy prawne dotyczące ochrony środowiska zostały uwzględnione w
tekście zmiany studium.
9.Ustalenia studium zawierają zasady ochrony zarówno obiektów zabytkowych jak i
stanowisk archeologicznych.
10. Ze względu na pojawienie się w ostatnich latach nowych obszarów osuwiskowych i
związanych z tym zagroŜeń dla istniejącej zabudowy oraz sieci i urządzeń infrastruktury
technicznej,
naleŜy
zweryfikować
obecne
informacje
opracowując
szczegółową
inwentaryzację osuwisk dla terenu miasta Jordanów.
11. W projekcie zmiany studium dopuszcza się moŜliwość realizacji inwestycji na obszarach
zagroŜonych osuwiskami i predysponowanych do powstawania osuwisk, po przeprowadzeniu
badań geotechnicznych świadczących o moŜliwości bezpiecznego lokalizowania obiektów.
12.Zaproponowane w ustaleniach projektu zmiany studium moŜliwości eliminujące lub
ograniczające negatywne oddziaływanie na środowisko są wystarczające w zakresie ochrony
wód podziemnych wynikających z połoŜenia miasta w obrębie Głównych Zbiorników Wód
Podziemnych.
46
13.Prognoza nie wykazała prawdopodobieństwa powstania znaczących oddziaływań w
związku z realizacją ustaleń projektu zmiany studium.
14.Realizacja ustaleń projektu zmiany studium nie będzie źródłem oddziaływań o charakterze
transgranicznym.
47