Jarosz Zywienie stomia

Jarosz Zywienie stomia
3/10/07
13:08
Page 33
Wydalanie
treÊci jelitowej
Miros∏aw Jarosz
Czy mo˝liwe jest kontrolowanie
wydalania treÊci jelitowej?
Konsystencja i wyglàd stolca zale˝à przede wszystkim od tego, w którym odcinku jelita si´ on znajduje. Przy kolostomii
treÊç jelitowa najcz´Êciej przypomina normalny stolec, przy
czym powstajàcy w jelitach gaz usuwany jest przez stomi´.
JeÊli wykonano operacj´ na jelicie cienkim (ileostomia), to
wydalana treÊç jelitowa ma konsystencj´ od pó∏p∏ynnej do
pó∏sta∏ej oraz najcz´Êciej kwaÊny zapach.
Wydalanie treÊci jelitowej odbywa si´ przez stomi´ i nie zale˝y od naszej woli. U wylotu stomii nie ma bowiem mi´Êni
regulujàcych ten proces takich jakie znajdujà si´ w odbycie.
Z tego powodu konieczne jest u˝ywanie na sta∏e woreczków
stomijnych. Jest ich bardzo du˝o (kilkanaÊcie rodzajów);
sprz´t stomijny (jednocz´Êciowy lub dwucz´Êciowy) dobiera
si´ w zale˝noÊci od umiejscowienia stomii, sprawnoÊci fizycznej oraz trybu ˝ycia.
33
Jarosz Zywienie stomia
3/10/07
13:08
Page 34
Czy mo˝liwe jest wp∏ywanie
na cz´stotliwoÊç wydalania stolca?
Czy sposób od˝ywiania odgrywa tu
jakàÊ rol´?
W przypadku kolostomii mo˝na w istotny sposób wp∏ynàç na
cz´stotliwoÊç wydalania stolca, a tak˝e na jego obj´toÊç
i konsystencj´. Poprawia to zdecydowanie komfort ˝ycia, zapobiegajàc niekontrolowanym wypró˝nieniom. Poza tym
w okresie pomi´dzy wypró˝nieniami nie ma prawie ˝adnego
wyp∏ywu treÊci jelitowej, co umo˝liwia stosowanie miniworeczków lub nawet tylko specjalnej zatyczki. Takie rozwiàzania pozwalajà na utrzymanie pe∏nej aktywnoÊci ˝yciowej.
Osiàgni´cie tego celu jest mo˝liwe dzi´ki stosowaniu irygacji, uprawianiu gimnastyki mi´Êni brzucha oraz przestrzeganiu wskazówek dietetycznych.
Irygacja
Irygacja to metoda polegajàca na codziennym, wymuszonym
oczyszczaniu jelit. Mo˝e byç wykonywana przez osoby z kolostomià – wytwarza odruch wydalania stolca o tej samej porze.
Zabieg ten mo˝e byç przeprowadzany raz dziennie lub raz na
2 dni. Irygacja polega na bardzo wolnym wprowadzeniu
przez otwór stomijny kilkuset mililitrów (przeci´tnie
600–1000 ml) letniej wody (o temperaturze do 30°C). Powtórzenie tej czynnoÊci o okreÊlonych porach dnia pozwala na
wytworzenie odruchu regularnego wydalania treÊci ka∏owej.
W celu przyspieszenia opró˝nienia jelita mo˝na wypiç
szklank´ wody lub wykonaç delikatny masa˝ brzucha. Ca∏à
procedur´ irygacji nale˝y wykonywaç zgodnie z instrukcjà, po
przeçwiczeniu jej z piel´gniarkà stomijnà.
34
Jarosz Zywienie stomia
3/10/07
13:08
Page 35
Gimnastyka mi´Êni brzucha
Mocne mi´Ênie brzucha u∏atwiajà wypró˝nienie, poniewa˝
lepiej dzia∏a tzw. t∏ocznia brzuszna.
åwiczenia mi´Êni brzucha wymagajà systematycznoÊci.
Aby osiàgnàç zamierzone efekty, powinno si´ je wykonywaç
co najmniej 2 razy dziennie przez oko∏o 30 minut. Sà to çwiczenia izometryczne, polegajàce na napinaniu mi´Êni, bez
wykonywania gwa∏townych ruchów. Wi´kszoÊç çwiczeƒ mi´Êni brzucha powinno byç poprzedzonych g∏´bokim wdechem
przez nos. Podczas wykonywania çwiczenia wypuszcza si´ powietrze, liczàc do 6.
Uwaga: po wykonaniu ka˝dego çwiczenia mi´Êni brzucha
sk∏adajàcego si´ z 6 (rzadziej 3) powtórzeƒ, nale˝y wykonaç
çwiczenie oddechowe. Liczàc do 3, wykonuje si´ wdech nosem,
a liczàc dalej, od 4 do 6 – wydech. åwiczenie oddechowe nale˝y
powtórzyç 6 razy i przejÊç do nast´pnego çwiczenia mi´Êni.
åwiczenie mi´Êni brzucha
1.
Le˝enie na plecach, nogi ugi´te, stopy na materacu. Na
wdechu „wciàgni´cie” mi´Êni krocza z jednoczesnym
napi´ciem mi´Êni brzucha i poÊladków. Wydychanie powietrza z odliczaniem do 6.
6 powtórzeƒ
2.
Le˝enie na lewym boku, nogi ugi´te. Na wdechu „wciàgni´cie” mi´Êni krocza z jednoczesnym napi´ciem mi´Êni brzucha i poÊladków. Wydychanie powietrza z odliczaniem do 6.
6 powtórzeƒ
3.
Le˝enie na prawym boku, nogi ugi´te. Na wdechu
„wciàgni´cie” mi´Êni krocza z jednoczesnym napi´ciem
35
Jarosz Zywienie stomia
4.
5.
6.
7.
8.
36
3/10/07
13:08
Page 36
mi´Êni brzucha i poÊladków. Wydychanie powietrza
z odliczaniem do 6.
6 powtórzeƒ
Le˝enie na plecach, nogi ugi´te, stopy na materacu. Na
wdechu uniesienie bioder z jednoczesnym „wciàgni´ciem” mi´Êni krocza, napi´ciem mi´Êni brzucha i poÊladków. Wydychanie powietrza z odliczaniem do 6. Powrót do pozycji wyjÊciowej – le˝enia na plecach.
6 powtórzeƒ
Le˝enie na plecach, nogi ugi´te, stopy na materacu. Na
wdechu uniesienie bioder z jednoczesnym „wciàgni´ciem”
mi´Êni krocza, napi´ciem mi´Êni brzucha i poÊladków.
Wydychanie powietrza z odliczaniem do 5. Na 6 odwiedzenie i ponowne z∏àczenie nóg (podczas wykonywania
serii powtórzeƒ çwiczenia biodra ca∏y czas uniesione).
6 powtórzeƒ
Siad skrzy˝ny, d∏onie na wewn´trznej stronie kolan. Na
wdechu „wciàgni´cie” mi´Êni krocza z jednoczesnym
napi´ciem mi´Êni brzucha i poÊladków. Podczas rozpychania d∏oƒmi kolan („mocowanie” si´ z kolanami) wydychanie powietrza z odliczaniem do 6.
6 powtórzeƒ
Siad prosty. Swobodne oddychanie. Marsz na poÊladkach z odliczaniem do 10.
3 powtórzenia
Le˝enie na plecach, nogi ugi´te w kolanach. Swobodne
oddychanie. Przyciàgni´cie kolan do klatki piersiowej,
uniesienie ràk równolegle do pod∏ogi i przyciàgni´cie
brody do mostka. Wykonywanie rowerka z odliczaniem
do 10.
3 powtórzenia
Jarosz Zywienie stomia
3/10/07
13:08
Page 37
9. Siad na krzeÊle, d∏onie na wewn´trznej stronie kolan.
Na wdechu „wciàgni´cie” mi´Êni krocza z jednoczesnym
napi´ciem mi´Êni brzucha i poÊladków. Podczas rozpychania d∏oƒmi kolan („mocowanie” si´ z kolanami) wydychanie powietrza z odliczaniem do 6.
6 powtórzeƒ
10. Stanie obunó˝ przy stole z podparciem. Na wdechu
wspi´cie na palce, „wciàgni´cie” mi´Êni krocza z jednoczesnym napi´ciem mi´Êni brzucha i poÊladków. Wydychanie powietrza z odliczaniem do 6. Na 7 przysiad.
6 powtórzeƒ
11. Chodzenie. Na wdechu wspi´cie na palce, napi´cie mi´Êni poÊladków. Wydychanie powietrza podczas wykonywania 6 kroków. Nast´pnie wykonanie 6 swobodnych
kroków bez wspinania na palce i napinania mi´Êni (nale˝y pami´taç o wdechu nosem na poczàtku i wydychaniu
powietrza podczas wykonywania swobodnych 6 kroków).
6 powtórzeƒ
Wskazówki dietetyczne
Podstawowe zalecenia ˝ywieniowe zosta∏y podane ju˝ wczeÊniej. Bardziej szczegó∏owe informacje, mówiàce o tym, jakie
konkretne produkty i rodzaje potraw wybieraç, a jakich staraç si´ unikaç, zawarte sà w nast´pnym rozdziale. Uwzgl´dniajàc w jad∏ospisie podane produkty, ∏atwiej jest realizowaç
zalecenia dietetyczne i tym samym unikaç przykrych dolegliwoÊci (wzd´ç, bólu brzucha, przelewaƒ, kurczeƒ, gazów, biegunki i zaparç).
37