Hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych w Polsce
Transkrypt
Hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych w Polsce
HUTNICTWO ŻELAZA I METALI NIEŻELAZNYCH W POLSCE I. HUTNICTWO ŻELAZA 1. Bazuje na surowcach importowanych. Rudy Fe importujemy już od połowy XIX wieku. Przyczyną importu jest fakt niskiej jakości polskich rud (syderyty i sferosyderyty) lub ich niekorzystne zaleganie (okolice Suwałk), czy zbyt duże koszty wydobycia. 2. Jeszcze niedawno wydobywaliśmy rudy żelaza w: v Rejonie Kłobucka i Częstochowy v Rejonie Końskich i Starachowic (okręg staropolski) v Rejonie Łęczycy 3. Oprócz bazy surowcowej ważnym czynnikiem lokalizacji hutnictwa jest baza energetyczna. Z tym elementem nie ma w Polsce problemów. Nasz kraj jest bogaty w zasoby i dużo wydobywa węgla koksującego. Czynnik energetyczny spowodował, że najwięcej hut Fe zlokalizowano w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. 4. Spośród zlokalizowanych w Polsce hut należy zwrócić uwagę na: v Hutę „Katowice” w Dąbrowie Górniczej – jest to najnowszy i największy zakład tego typu na terenie Polski Głosy za lokalizacją Głosy przeciw lokalizacji v Baza energetyczna v Obszar o dużym deficycie v Wykwalifikowana siła robocza wody v Nadmiernie obciążony węzeł komunikacyjny v Silnie zdegradowane środowisko naturalne v Huty w Chorzowie, Rudzie Śląskiej, Katowicach, Świętochłowicach, Sosnowcu, Gliwicach, Siemianowicach, Łaziskach Górnych, Będzinie Niektóre z nich mają pełny cykl produkcyjny ale większość specjalizuje się na przykład w produkcji : - stali - stali specjalnych - wyrobów walcowanych innych wyrobów v Huta im. T. Sendzimira w Krakowie – powstała w latach 50 – tych, jako prezent od bratniego „Narodu Radzieckiego”. Jest to huta o pełnym cyklu produkcyjnym bazująca na surowcach importowanych z Krzywego Rogu Głosy za lokalizacją Głosy przeciw lokalizacji v Dostęp do wody v Zabranie pod budowę bardzo v Dostęp surowców dzięki urodzajnych gleb dostawom z Krzywego Rogu v Jest jeszcze bardziej szkodliwa v Bliskie położenie bazy dla środowiska niż huta w energetycznej na Górnym Dąbrowie Górniczej Śląsku v Bochnia – zakład specjalizujący się w produkcji blach transformatorowych v Częstochowa – huta o pełnym cyklu produkcyjnym, która powstała dzięki łatwemu dowozowi węgla i wydobyciu rud Fe w okolicy v Zawiercie i Zawadzkie – zakłady specjalizujące się w przetwórstwie hutniczym 1 PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com v Ostrowiec Świętokrzyski – powstała w Staropolskim Okręgu Przemysłowym. Dzisiaj specjalizuje się w produkcji stali metodą elektrolityczną oraz w przetwórstwie hutniczym v Stalowa Wola – powstała na potrzeby przemysłu zbrojeniowego w Centralnym Okręgu Przemysłowym. Specjalizuje się w produkcji stali elektrolitycznej i wyrobach przemysłu elektromaszynowego. v Warszawa (włoskiej firmy Lucchini) – specjalizuje się w produkcji stali szlachetnych i wyrobów walcowanych. Głosy za lokalizacją Głosy przeciw lokalizacji v Duża część surowców sprowadzana jest z południa kraju v Konieczność budowy gazociągu na potrzeby huty v Brak wykwalifikowanej siły roboczej v Uniemożliwia rozwój zabudowy miejskiej w kierunku północno zachodnim 5. Sytuacja polskiego hutnictwa żelaza. v Polskie hutnictwo zostało nadmiernie rozbudowane za czasów PRL-u v Przechodzi głęboki regres o czym świadczy m.in. fakt zmniejszenia produkcji stali z 17 mln ton w latach ’80-tych do 8,8 mln ton w 1998 v Spadek produkcji jest związany ze zmniejszeniem zapotrzebowania na stal na polskim rynku oraz importem lepszej jakościowo stali z krajów UE (mimo wysokiego cła, które ma chronić rodzimą produkcję) v Większość hut opiera się na przestarzałych technologiach, które są energo i kapitałochłonne. Wytwarzana stal jest niskiej jakości i nie nadaje się do produkcji części wyrobów v Polskie hutnictwo wymaga generalnej modernizacji, polegającej na zmniejszeniu kosztów produkcji, poprawie jakości wyrobów oraz zmianie struktury produkcji a co za tym idzie wprowadzeniu nowych technologii v Coraz mniej produkuje się stali w przestarzałych piecach martenowskich – rośnie produkcja w piecach konwerterowo – tlenowych oraz elektrycznych ale wzrost ten nie jest miarodajny biorąc pod uwagę tak duży spadek produkcji stali v 40% stali produkujemy metodą ciągłego odlewania stali, gdy tymczasem w krajach UE blisko 90% v rozszerzenia wymaga asortyment drobnych wyrobów. Polskie hutnictwo musi zacząć produkować nie tylko więcej wyrobów ale muszą to być wyroby wysoko przetworzone, o wysokiej jakości. Wiąże się to jednak z wysokimi nakładami kapitału. v Prywatyzacji poddano tylko hutę w Warszawie – innymi zakładami nie jest jak na razie zainteresowany kapitał obcy. Trzeba wziąć pod uwagę fakt, że huty zachodnioeuropejskie i tak produkują za dużo jak na swoje potrzeby i muszą zapewnić zbyt swoim wyrobom. Nie opłaca się im inwestować w konkurencję, która bardzo zanieczyszcza środowisko i ma tańszą siłę roboczą v Sytuacja polskiego hutnictwa jest jednym z newralgicznych punktów naszych negocjacji z UE. Konieczne będą zwolnienia grupowe w tym sektorze gospodarki. Poza tym Polska chciałaby utrzymać wielkość produkcji na poziomie 12 mln ton na co nie może zgodzić się Unia. 2 PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com v Na razie huty drastycznie zmniejszają zatrudnienie. Wszystkie duże zakłady mają problemy finansowe. II. HUTNICTWO METALI NIEŻELAZNYCH 1. Baza surowcowa: a) w Polsce wydobywamy rudy miedzi w Zagłębiu Lubińsko – głogowskim. - Rudy zawierają ok. 2% Cu i zalegają na głębokościach od 800 do 1500 m. - Ze względu na trudne warunki hydrogeologiczne koszty wydobycia są duże ale rudy te zawierają również - domieszki innych metali np. Ag, co daje Polsce 7 miejsce w wydobyciu srebra na świecie z produkcją od 800 do 1000 ton. - Na tym terenie pracują 4 kopalnie: „Lubin”. „Polkowice”, „Sieroszowice”, „Rudna” b) rudy cynku i ołowiu wydobywamy we wschodniej części GOP-u w okolicach Olkusza, Bytomia i Trzebini. Niektóre ze złóż są eksploatowane od XIII wieku. Pokłady zalegają płytko, są miąższe ale zawierają zaledwie 3 – 4,5% , a ołowiu tylko 1 – 1,4%. c) tlenek glinu sprowadzamy z Węgier (jest on niezbędny do produkcji aluminium) 2. Hutnictwo miedzi a) w LGOM (Legnicko – Głogowski Okręg Miedziowy) działają huty „Głogów” i „Legnica” b) produkują one 447 tys. t miedzi elektrolitycznej (1998) z czego 45% zostało przeznaczone na eksport c) w Orsku koło Głogowa działa bezwlewkowa walcownia miedzi d) przetwórstwo miedzi ma również miejsce w zakładach zlokalizowanych w Czechowicach – Dziedzicach, Katowicach, Będzinie, Gliwicach oraz zakładach „Hutmen” we Wrocławiu e) przetwórstwo miedzi jest niedorozwinięte 3. Hutnictwo cynku i ołowiu a) podstawowymi czynnikami lokalizacji hut Zn i Pb jest duże zużycie energii, nieopłacalność przewożenia rud na duże odległości b) huty zlokalizowano w Miasteczku Śląskim, Piekarach Śląskich, Bukownie, Trzebini i Katowicach c) produkcja cynku w 1998 wynosiła 178 tys. t d) spadła produkcja ołowiu, która w 1998 wynosiła 44 tys. t 4. Hutnictwo aluminium a) jest najbardziej energochłonną gałęzią przemysłu dlatego decydującym czynnikiem lokalizacji hut aluminium jest baza energetyczna. Do wytworzenia 1 t aluminium potrzeba 15 tys. kWh b) do niedawna w Polsce istniały dwie huty, ale ze względu na bardzo dużą degradację środowiska i zabytków Krakowa zamkniętą hutę w Skawinie c) jedyną działającą hutą aluminium na terenie Polski jest huta w Koninie – Malińcu d) produkcja aluminium w Polsce wynosi 55 tys. t co zaspokaja nasze zapotrzebowanie w połowie. 3 PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com Źródło: Atlas Geograficzny, Świat. Polska. Wydawnictwo Nowa Era 4 PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com