FULL TEXT - Implantoprotetyka

Implantoprotetyka
2008, tom IX, nr 4 (33)
S TO M ATO L O G I A K L I N I C Z NA
Piotr Skomro
Współczesna diagnostyka laserowa
w ocenie zaburzeń mineralizacji na powierzchniach
gładkich zębów u pacjentów po leczeniu
stałym aparatem ortodontycznym
Current laser diagnosis in assessment of mineralization disorders
on the tooth surface after fixed appliance treatment
Streszczenie
Często pacjenci przed założeniem stałego aparatu ortodontycznego zadają pytanie: „Czy przyklejone na okres leczenia zamki ortodontyczne nie mają szkodliwego wpływu
na szkliwo zębów ”?
Ocena powierzchni szkliwa przed leczeniem i po leczeniu
stałym aparatem ortodontycznym oraz ocena ewentualnych zaburzeń mineralizacji, które pojawiły się po leczeniu
aparatem ortodontycznym.
Badanie przeprowadzono wśród 20 pacjentów. Przy użyciu
aparatu Diagnodent poddano analizie powierzchnie policzkowe 333 zębów przed leczeniem i po leczeniu ortodontycznym.
Do oceny wyników podawanych przez aparat Diagnodent posłużono się skalą opisaną przez Hibsta i Paulusa.
Liczba zbadanych zębów bez widocznych zaburzeń mineralizacji po leczeniu ortodontycznym wyniosła 328. Tylko u jednego pacjenta po leczeniu stałym aparatem ortodontycznym
zaobserwowano zaburzenia mineralizacji na powierzchni
5 zębów. Wskazania aparatu Diagnodent po leczeniu stałym
aparatem ortodontycznym były wyższe niż przed leczeniem,
ale zakwalifikowały się do I przedziału wartości.
Z obserwacji własnych wynika, że aparat Diagnodent pozwala na dokładną analizę powierzchni szkliwa ze względu
na: wysoką skuteczność i czułość, możliwość oceny jakościowej, możliwość monitoringu pacjentów.
-
-
-
-
-
Abstract
Before applying a fixed orthodontic appliance, patients frequently ask the question: „Do the orthodontic locks adhered for the treatment period have a harmful effect on teeth
enamel”? To answer this question, the research was carried
out with the use of contemporary laser diagnostics.
The aim of this study was evaluation of enamel surface preand post treatment using fixed orthodontics appliance.
Research was carried out with 20 patients. Cheek surfaces of 333 teeth underwent analysis with the use of Diagnodent apparatus, pre- and post orthodontic treatment.
To evaluate results given by Diagnodent apparatus, the scale described by Hibst and Paulus was used.
The number of examined teeth without visible mineralization disorders post orthodontic treatment was 328. Only
with one patient, after treatment with fixed orthodontic
apparatus, mineralization disorders were observed on the
w w w. i m p l a n t o p r o t e t y k a . e u
surface of 5 teeth.The Diagnodent apparatus readings after
treatment with fixed orthodontic apparatus were higher
than before treatment, but classified to the 1st range of
values.
From own observations it results that Diagnodent apparatus allows in-depth analysis of enamel surface, regarding:
high efficiency and sensitivity, opportunity of qualitative assessment and patients monitoring.
Zakład Propedeutyki i Fizykodiagnostyki Stomatologicznej
Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie
Kierownik: prof. dr hab. n. med. Krystyna Opalko
Słowa kluczowe
Key words
diagnostyka laserowa,
laser diagnosis,
Diagnodent,Diagnodent,
zaburzenia mineralizacji,
mineralization disorders,
leczenie ortodontyczne
orthodontics treatment
Wstęp
Zęby, których kolor różni się od fizjologicznych barw i odcieni, uważa się za zęby przebarwione. Zmiany zabarwienia
mogą obejmować pojedyncze zęby, kilka lub całe uzębienie.
Kolorystyka, odcienie i intensywność przebarwień może być
bardzo różna i wahać się od ledwo dostrzegalnej do bardzo
silnej. Zmiana barwy zęba może być spowodowana czynnikami wewnętrznymi lub zewnętrznymi [1]. W leczeniu ortodontycznym ewentualne znaczenie w przebarwieniu zębów mają
tylko czynniki zewnątrzpochodne. Często pacjenci przed założeniem stałego aparatu ortodontycznego zadają pytanie: „Czy
przyklejone na okres leczenia zamki ortodontyczne nie mają
szkodliwego wpływu na szkliwo zębów?” Aby udzielić odpowiedzi na to pytanie, postanowiliśmy przeprowadzić badania
wykorzystując w tym celu współczesną diagnostykę laserową.
Ocena przebarwień czy wykrywanie zmian próchnicowych
w ich początkowym okresie stwarza nadal duże problemy diagnostyczne. Dostępne obecnie podstawowe metody diagnostyczne pozwalają na wykrycie próchnicy zwykle w stadium
zaawansowanym, kiedy zachodzące zjawiska mają charakter
nieodwracalny [2, 3]. Wykrywanie wczesnych zmian próchnicowych bez pomocy aparatów diagnostycznych jest ograniczone. Wprowadzenie aparatu Diagnodent ułatwia taką diagnostykę [4, 5, 6, 7]. W jakim stopniu aparat ten może być
47
Implantoprotetyka
2008, tom IX, nr 4 (33)
S TO M ATO L O G I A K L I N I C Z NA
Ryc. 1. Wskazania Diagnodentu przed leczeniem i po leczeniu powierzchni poszczególnych zębów w szczęce bez widocznych zaburzeń mineralizacji.
w zależności od stopnia podatności pacjenta na próchnicę.
Przedział IV to wartości >30 mówiące o konieczności interwencji stomatologicznej jak również profesjonalnych zabiegów profilaktycznych. Widoczne zaburzenia mineralizacji
poddano klasyfikacji wg wskaźnika DDE (Development Defects
of Enamel). Jest to wskaźnik rozwojowych defektów szkliwa.
Do tej grupy nieprawidłowości należy szereg zmian o złożonej
i nie zawsze znanej etiologii oraz zróżnicowanej symptomatologii. Wyróżnia się 8 typów zaburzeń oznaczonych od 0 do 8:
0 – określa szkliwo normalne, 1 – opalizacja białokremowa,
2 – opalizacja żółtobrązowa, 3 – hipoplazja pod postacią zagłębień, 4 – hipoplazja pod postacią linii poprzecznych, 5 –
hipoplazja pod postacią linii pionowych, 6 – brak szkliwa,
7 - przebarwienie szkliwa, 8 - inne defekty [10].
Wyniki badań i ich omówienie
Ryc. 2. Wskazania Diagnodentu przed leczeniem i po leczeniu powierzchni poszczególnych zębów w żuchwie bez widocznych zaburzeń mineralizacji.
Długość aktywnego leczenia ortodontycznego aparatami stałymi według piśmiennictwa wynosi 2,5 roku [10, 11]. Średnia
długość leczenia aparatem ortodontycznym badanych wynosiła 21 miesięcy. Liczba zębów bez widocznych zaburzeń mineralizacji po leczeniu ortodontycznym wyniosła 328.Wskazania
Diagnodentu przed leczeniem i po leczeniu powierzchni poszczególnych zębów szczęki i żuchwy bez widocznych zaburzeń mineralizacji przedstawiono na rycinach 1 i 2. Jak wynika
z tych rycin, wskazania aparatu Diagnodent po leczeniu stałym
aparatem ortodontycznym były wyższe niż przed leczeniem,
ale kwalifikowały się do I przedziału wartości skali Hibsta
i Paulusa. Wskazania Diagnodentu przed leczeniem i po leczeniu powierzchni szkliwa w trzech punktach pomiaro-
przydatny w ocenie powierzchni szkliwa po leczeniu stałym
aparatem ortodontycznym postanowiono prześledzić, badając
grupę pacjentów leczonych aparatami cienkołukowymi.
Celem pracy była:
–– cena powierzchni szkliwa przed leczeniem i po leczeniu
stałym aparatem ortodontycznym przy użyciu aparatu Diagnodent,
–– ocena ewentualnych zaburzeń mineralizacji przy użyciu
aparatu Diagnodent, które pojawiły się po leczeniu aparatem ortodontycznym.
-
-
-
-
-
Materiał i metoda
Badanie przeprowadzono wśród 20 pacjentów w wieku16–25
lat, którzy byli zakwalifikowani do leczenia ortodontycznego
aparatami stałymi cienkołukowymi. Badaniu przy użyciu aparatu Diagnodent poddano powierzchnie policzkowe 333 zębów przed leczeniem i po leczeniu ortodontycznym. W badaniach ustalono trzy punkty pomiarowe: okolicę szyjki zęba,
część środkową korony zęba oraz okolicę brzegu siecznego.
Do oceny wyników podawanych przez aparat Diagnodent
posłużono się skalą opisaną przez Hibsta i Paulusa [8, 9].
Klasyfikacja ta obejmuje cztery przedziały wartości: przedział
I to wartości od 0 do 13. Wartości te sugerują brak konieczności wprowadzenia zabiegów profilaktycznych. Przedział II
to wartości od 14 do 20. Wartości te sugerują konieczność
wprowadzenia niekontrolowanych zabiegów profilaktycznych.
Przedział III to wartości od 21 do 29. Wartości te sugerują
konieczność wprowadzenia profesjonalnych zabiegów profilaktycznych lub minimalnej interwencji stomatologicznej
48
Ryc. 3. Wskazania Diagnodentu przed leczeniem i po leczeniu powierzchni szkliwa
zębów szczęki i żuchwy w trzech punktach pomiarowych bez widocznych zaburzeń
mineralizacji.
Implantoprotetyka
2008, tom IX, nr 4 (33)
S TO M ATO L O G I A K L I N I C Z NA
W jednym przypadku w badaniu klinicznym wykryto 5 zębów
z widocznymi zaburzeniami mineralizacji, które nie wystąpiły
przed leczeniem. Według przyjętej skali Hibsta i Paulusa zęby
te wymagały wprowadzenia niekontrolowanych zabiegów
profilaktycznych.
Już dziś możemy uspokoić pacjentów i powiedzieć, że przyklejone na okres leczenia zamki ortodontyczne nie powodują
zaburzeń mineralizacji szkliwa przy zachowaniu prawidłowej
higieny.
Piśmiennictwo
-
-
-
-
-
Ryc. 4. Wyniki badania aparatem Diagnodent w punktach pomiarowych zęba
z widocznymi zaburzeniami mineralizacji powstałymi po leczeniu.
wych (okolica szyjki zęba, środek zęba oraz brzeg sieczny)
dla zębów szczęki i żuchwy bez widocznych zaburzeń mineralizacji (Ryc. 3) przedstawia się podobnie jak dla zębów szczęki
i żuchwy. Wszystkie te wartości kwalifikowały się do I przedziału wartości skali wg Hibsta i Paulusa. Wyniki tych badań sugerują, że powierzchnia szkliwa nie uległa uszkodzeniu po leczeniu ortodontycznym aparatem stałym, a nieznaczny wzrost
wskazań Diagnodentu nie wymaga żadnej interwencji. Tylko
u jednego pacjenta po leczeniu stałym aparatem ortodontycznym
zaobserwowano zaburzenia mineralizacji na powierzchni 5 zębów.
Wyniki badania aparatem Diagnodent przypadku z takim zaburzeniem mineralizacji przedstawiono na rycinie 4. Powstałe zaburzenia
mineralizacji u tego pacjenta zakwalifikowano do typu I wg wskaźnika
DDE.Były to kredowobiałe przebarwienia szkliwa powstałe na granicy
przyklejonych zamków ortodontycznych [12].Wartość 19 wskazana
przez Diagnodent kwalifikowała te przebarwienia do II przedziału wg
skali Hibsta i Paulusa. Sugeruje to konieczność wprowadzenia niekontrolowanych zabiegów profilaktycznych przez samego pacjenta
w domu [8, 9, 12].
Pomimo ścisłych zaleceń higienicznych dla każdego pacjenta leczonego stałym aparatem ortodontycznym możemy
u pewnego odsetka niezdyscyplinowanych pacjentów zaobserwować pojawiające się po leczeniu zaburzenia mineralizacji
szkliwa w okolicy zamka ortodontycznego. Ważnym jest, więc
utrzymywanie prawidłowej higieny jamy ustnej podczas noszenia aparatu stałego. U pacjentów ze złą higieną podczas leczenia aparatem stałym konieczne jest okresowe profesjonalne
oczyszczanie aparatu w gabinecie stomatologicznym za pomocą abrazji powietrznej. Dzięki takiemu postępowaniu możemy
wyeliminować powstanie zaburzeń mineralizacji szkliwa po
zakończonym leczeniu ortodontycznym.
Zastosowanie w badaniu stomatologicznym aparatów diagnostycznych zwiększa skuteczność badań. Z obserwacji własnych
i innych autorów wynika, że aparat Diagnodent pozwala na
dokładną analizę powierzchni szkliwa ze względu na: wysoką
skuteczność i czułość, możliwość oceny jakościowej oraz monitoringu pacjentów [6, 7, 12, 13, 14].
1. Pawlaczyk – Kamińska T.: Zaburzenia barwy zębów pochodzenia wewnętrznego i zewnętrznego. Stomat. Współ. 1998,
1, 16-20.
2. Borutta A., Heinrich R.: Czy lusterko i zgłębnik w rozpoznawaniu próchnicy? Mag. Stomat. 1991, 6, 27.
3. Wagner L.: Najnowsze osiągnięcia w diagnozowaniu wczesnych zmian próchnicowych. Stomat. Współ. 2000, 2,47–50.
4.Shi XQ., Welander U., Angmar-Mansson B.: Occlusal Caries
Detection with KaVo DIAGNOdent and Radiographic Examination: An in vitro Comparison. Caries Res. 1999, 33, 297.
5. Dethloff J.: Rola laserodiagnostyki w monitorowaniu wczesnych
zmian próchnicowych. Mag. Stoma, 2000, 11, 26–29.
6. Dethloff J.: Diagnostyka laserowa próchnicy - nowe możliwości.
Mag. Stoma. 2000, 4, 60.
7. Hibst R., Paulus R., Luissi A.: Detection of Occlusal Caries by
Laser Fluorescencje: Basic and Clinical Investigations. Medical
Laser Application 2001, 16, 205–213.
8. X-Q. Shi.,Tranaeus S., Angmar-Mansson B.: Validation of Diagnodent for quantification of smooth-surface caries: an in vitro
study. Acta Odontol Scand. 2001, 59.
9. Wędrychowska – Szulc B.: Współczesne aparaty stałe w leczeniu tyłozgryzu u młodzieży. Stoma Współ. 1996, 3, 484486.
10.Janiszewska J., Król K., Wędrychowska-Szulc B.: Oczekiwania estetyczne pacjentów ortodontycznych. Leczenie wielospecjalistyczne. Nowa Stoma, 2004, 9, 33-34.
11.Balcerzak I.: Wykorzystanie współczesnej diagnostyki laserowej
(Aparat Diagnodent) w ocenie zaburzeń mineralizacji zębów
stałych u mężczyzn. Rozprawa doktorska Szczecin 2004.
12.Nowosielska A., Marciniak A., Zawadzka E.: Nowoczesne
metody diagnostyki próchnicy zębów. Nowa Stomat. 2003, 23,
27-32.
13.Hibst R., Paulus R.: Caries detection by red excited fluorescence investigations on fluorophores. Caries Res. 1999, 33, 295.
Wnioski
W badaniu z zastosowaniem aparatu Diagnodent stwierdzono u wszystkich pacjentów różnicę pomiędzy badaniem
wstępnym, a badaniem końcowym na całej powierzchni zęba.
Według wskazań Diagnodentu i przyjętej skali Hibsta i Paulusa
zęby te nie wymagały leczenia.
w w w. i m p l a n t o p r o t e t y k a . e u
Artykuł nadesłano: 16 sierpnia 2008 r.
Artykuł przyjęto do druku: 20 sierpnia 2008 r.
Adres do korespondencji:
Zakład Propedeutyki i Fizykodiagnostyki Stomatologicznej
Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie
Al. Powstańców Wlkp. 72, 70-111 Szczecin
49