Prawo - zadania

II LO w Nowym Targu Matura 2015
1. Zaznacz, które z podanych zdań są prawdziwe (P), a które fałszywe (F).
a) W sensie przedmiotowym prawem określa się zbiór norm postępowania, których naruszenie grozi
sankcjami.
b) Prawo naturalne to zbiór norm, które obowiązują niezależnie od tego, czy zostały potwierdzone i uznanie
przez władzę państwową. Ich źródłem jest wyznawany system wartości.
c) Prawo pozytywne to zbiór norm ustanowionych przez władzę publiczną, obowiązujących w danym
państwie.
d) W sensie podmiotowym prawem określa się uprawnienia przyznawane jednostce przez obowiązujące akty
prawne.
e) W sensie podmiotowym prawem określa się zbiór norm postępowania, których naruszenie grozi sankcjami.
2. Podaj dwa argumenty, przemawiające za słusznością stwierdzenia:
"Oddajemy się w niewolę prawa, aby zachować wolność" (Cyceron)
3. Do podanych funkcji prawa przyporządkuj ich definicje.
A)Stabilizacyjna, B)Dynamizująca, C)Ochronna, D)Organizacyjna, E)Represyjna, F)Wychowawcza, G)Kontrolna,
H)Dystrybutywna, I)Regulator konfliktów, J)Kulturotwórcza,
1) Dzięki odpowiednim zapisom prawnym można zmieniać różne obszary życia społecznego.
2) Prawo tworzy ramy działania organów władzy publicznej oraz organizacji społecznych.
3) Prawo wskazuje normy pozytywne oraz działania zabronione (negatywne), kształtuje w ten sposób
społecznie pożądane modele zachowań.
4) Prawo wymierza kary za popełnianie przestępstw. Kara powinna działać odstraszająco.
5) Prawo poddaje ludzkie zachowania społecznej kontroli. Określa, jakie postępowanie jest zabronione, a
jakie dozwolone.
6) Prawo rozdziela w społeczeństwie dobra i obciążenia, które wynikają z funkcjonowania państwa, np. przez
odpowiednie ustawodawstwo finansowe, podatkowe.
7) Prawo utrwala funkcjonujący w społeczeństwie ład polityczny, gospodarczy i społeczny.
8) Prawo chroni wartości istotne ze społecznego punktu widzenia.
9) Prawo umożliwia rozstrzyganie sporów, określa sposoby rozwiązywania konfliktów, łagodzi sprzeczne
interesy społeczne.
10) Prawo decyduje także o utrzymaniu ciągłości historycznej państwa i narodu.
11) Prawo integruje ludność danego państwa Jego rozwiązania. są zdobyczami cywilizacyjnymi, mają wartość
kulturową.
4. Do szkoły prawa naturalnego zalicza się: św. Tomasza z Akwinu, H. Gratiusa, L. Fullera, A. Comte'a, J.
Austina, H. Kelsena, św. Augustyna
5. Zaznacz punkty odnoszące się do pozytywizmu prawniczego (PP) oraz prawa naturalnego (PN).
1) Istnieją normy moralne, zdaniem jednych ustanowione przez Boga, zdaniem innych - wynikające z ludzkiej
natury lub zasad współżycia społecznego.
2) Prawo jest ściśle określone, sprowadza się do treści leksykalnej.
3) Prawo wyraża odwieczne dążenie człowieka do dobra, sprawiedliwości i piękna.
4) Prawo nie przestaje obowiązywać, gdy jest uznawane za niesprawiedliwe lub niemoralne.
5) Zasady moralne powinny mieć pierwszeństwo przed literą prawa.
6) Norma prawna traci swą moc dopiero wtedy, gdy uchyli ją kompetentny organ legislacyjny.
7) Moc wiążącą może mieć tylko norma zgodna z naturą ludzką i wartościami moralnymi społeczeństwa.
8) Uznaje się ważność normy prawnej, nawet jeśli jest ona sprzeczna z moralnością społeczeństwa.
1
II LO w Nowym Targu Matura 2015
6. Do szkoły pozytywizmu prawniczego zalicza się: A. Comte'a, J. Austina, H. Kelsena, św. Augustyna, św.
Tomasza z Akwinu, H. Gratiusa, L. Fullera.
7. Pojęcie, formuła Radbrucha, pochodzi od nazwiska niemieckiego filozofa i teoretyka prawa Gustawa
Radbrucha. Przed II wojną światową był on zwolennikiem pozytywizmu prawniczego. Jednak doświadczenia
wojny (zwłaszcza sprzeczność niemieckiego prawa stanowionego przez nazistowskie władze z elementarnymi
zasadami moralnymi) spowodowały, że zmienił stanowisko. Sformułował wówczas tezę, że w sytuacji, gdy prawo
pozytywne narusza elementarne normy moralne, organy państwa nie muszą go stosować, a obywatele nie są
zobowiązani do jego przestrzegania. Wymień dwie sytuacje, w których została zastosowana ta formuła:
8. Do podanych definicji przyporządkuj pojęcia:
a) Norma prawna, b) Przepis prawny, c) Wykładnia prawa,
1) Wypowiedź zawierająca żądanie władzy publicznej, aby w określonej sytuacji adresat podjął wyznaczone w
niej działanie.
2) Czynność intelektualna, na podstawie której z treści przepisów prawnych są formułowane normy.
3) Jest to norma postępowania, która została ustanowiona przez kompetentne organy władzy publicznej. Jednostka
redakcyjna aktu prawnego wyraźnie wyodrębniona w formie artykułu lub paragrafu.
9. Poniższe normy prawne zaklasyfikuj jako:
Normy Nakazujące, Normy Zakazujące, Normy Uprawniające, Normy Bezwzględnie Obowiązujące, Normy
Względnie Obowiązujące,
1) Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.
2) Każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną.
3) Skarb Państwa jest w stosunkach cywilnoprawnych podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia
państwowego nie należącego do innych państwowych osób prawnych.
4) Jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną z chwilą jej wpisu do właściwego rejestru, chyba że
przepisy szczególne stanowią inaczej.
5) Nie można przez czynność prawną wyłączyć ani ograniczyć uprawnienia do przeniesienia, obciążenia,
zmiany lub zniesienia prawa, jeżeli według ustawy prawo to jest zbywalne.
6) Oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone
zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje.
7) W umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej
dosłownym brzmieniu.
8) Oferta złożona w postaci elektronicznej wiąże składającego, jeżeli druga strona niezwłocznie potwierdzi jej
otrzymanie.
9) W warunkach aukcji albo przetargu można zastrzec, że przystępujący do aukcji albo przetargu powinien,
pod rygorem niedopuszczenia do nich, wpłacić organizatorowi określoną sumę albo ustanowić
odpowiednie zabezpieczenie jej zapłaty (wadium).
10) Nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Jeżeli oświadczenie takie
zostało złożone dla ukrycia innej czynności prawnej, ważność oświadczenia ocenia się według właściwości
tej czynności.
11) Jeżeli błąd wywołała druga strona podstępnie, uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli
złożonego pod wpływem błędu może nastąpić także wtedy, gdy błąd nie był istotny, jak również wtedy, gdy
nie dotyczył treści czynności prawnej.
2
II LO w Nowym Targu Matura 2015
12) Pełnomocnictwo może być w każdym czasie odwołane, chyba że mocodawca zrzekł się odwołania
pełnomocnictwa z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą
pełnomocnictwa.
13) Jeżeli ustawa, orzeczenie sądu lub decyzja innego organu państwowego albo czynność prawna oznacza
termin nie określając sposobu jego obliczania, stosuje się przepisy poniższe.
14) Termin oznaczony w dniach kończy się z upływem ostatniego dnia.
15) Jeżeli początkiem terminu oznaczonego w dniach jest pewne zdarzenie, nie uwzględnia się przy obliczaniu
terminu dnia, w którym to zdarzenie nastąpiło.
16) Termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą
odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim
dniu tego miesiąca. Jednakże przy obliczaniu wieku osoby fizycznej termin upływa z początkiem ostatniego
dnia.
17) Jeżeli termin jest oznaczony na początek, środek lub koniec miesiąca, rozumie się przez to pierwszy,
piętnasty lub ostatni dzień miesiąca.
18) Termin półmiesięczny jest równy piętnastu dniom.
19) Jeżeli termin jest oznaczony w miesiącach lub latach, a ciągłość terminu nie jest wymagana, miesiąc liczy
się za dni trzydzieści, a rok za dni trzysta sześćdziesiąt pięć.
20) Jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy,
termin upływa dnia następnego.
21) Właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które
by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społecznogospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych.
22) Owoce opadłe z drzewa lub krzewu na grunt sąsiedni stanowią jego pożytki. Przepisu tego nie stosuje się,
gdy grunt sąsiedni jest przeznaczony na użytek publiczny.
23) W razie sprzedaży przez współwłaściciela nieruchomości rolnej udziału we współwłasności lub części tego
udziału pozostałym współwłaścicielom przysługuje prawo pierwokupu, jeżeli prowadzą gospodarstwo rolne
na gruncie wspólnym. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy współwłaściciel prowadzący jednocześnie
gospodarstwo rolne sprzedaje swój udział we współwłasności wraz z tym gospodarstwem albo gdy
nabywcą jest inny współwłaściciel lub osoba, która dziedziczyłaby gospodarstwo po sprzedawcy.
24) Jeżeli rzecz mająca znaczniejszą wartość materialną albo wartość naukową lub artystyczną została
znaleziona w takich okolicznościach, że poszukiwanie właściciela byłoby oczywiście bezcelowe, znalazca
obowiązany jest oddać rzecz właściwemu organowi państwowemu. Rzecz znaleziona staje się własnością
Skarbu Państwa, a znalazcy należy się odpowiednie wynagrodzenie.
25) W granicach, określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie
gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków w
użytkowanie wieczyste, użytkownik może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. W tych samych
granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać.
26) W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można rzecz ruchomą obciążyć prawem, na mocy którego
wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy bez względu na to, czyją stała się własnością, i z
pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy, wyjąwszy tych, którym z mocy ustawy
przysługuje pierwszeństwo szczególne.
27) Kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części
świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie
wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników).
28) W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek;
dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż
jedna czwarta całości spadku.
3
II LO w Nowym Targu Matura 2015
29) Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod groźbą kary przez ustawę
obowiązującą w czasie jego popełnienia.
30) Odpowiada za usiłowanie, kto w zamiarze popełnienia czynu zabronionego swoim zachowaniem
bezpośrednio zmierza do jego dokonania, które jednak nie następuje.
31) Pozbawienie praw publicznych obejmuje utratę czynnego i biernego prawa wyborczego do organu władzy
publicznej, organu samorządu zawodowego lub gospodarczego, utratę prawa do udziału w sprawowaniu
wymiaru sprawiedliwości oraz do pełnienia funkcji w organach i instytucjach państwowych i samorządu
terytorialnego lub zawodowego, jak również utratę posiadanego stopnia wojskowego i powrót do stopnia
szeregowego; pozbawienie praw publicznych obejmuje ponadto utratę orderów, odznaczeń i tytułów
honorowych oraz utratę zdolności do ich uzyskania w okresie trwania pozbawienia praw.
32) Jeżeli sprawca skazany za przestępstwo umyślne na karę pozbawienia wolności popełnia w ciągu 5 lat po
odbyciu co najmniej 6 miesięcy kary umyślne przestępstwo podobne do przestępstwa, za które był już
skazany, sąd może wymierzyć karę przewidzianą za przypisane sprawcy przestępstwo w wysokości do
górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.
33) Jeżeli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby
nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju
albo inne podlegające łączeniu, sąd orzeka karę łączną, biorąc za podstawę kary z osobna wymierzone za
zbiegające się przestępstwa.
34) Kto bierze udział w działalności obcego wywiadu przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, podlega karze
pozbawienia wolności od roku do lat 10.
35) Kto, będąc obywatelem polskim, przyjmuje bez zgody właściwego organu obowiązki wojskowe w obcym
wojsku lub w obcej organizacji wojskowej, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
36) Kto zabija człowieka, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 8, karze 25 lat
pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.
37) Kto, biorąc udział w bójce lub pobiciu człowieka, używa broni palnej, noża lub innego podobnie
niebezpiecznego przedmiotu, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
38) Kto naraża człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na
zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
39) Kto, wiedząc, że jest zarażony wirusem HIV, naraża bezpośrednio inną osobę na takie zarażenie, podlega
karze pozbawienia wolności do lat 3.
40) Kto przeszkadza działaniu mającemu na celu zapobieżenie niebezpieczeństwu dla życia lub zdrowia wielu
osób albo mienia w wielkich rozmiarach, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
41) Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd
mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności
albo pozbawienia wolności do lat 2.
42) Kto powoduje zniszczenie w świecie roślinnym lub zwierzęcym w znacznych rozmiarach, podlega karze
pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
43) Kto publicznie prezentuje treści pornograficzne w taki sposób, że może to narzucić ich odbiór osobie, która
tego sobie nie życzy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
44) Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, nakłania inną osobę do uprawiania prostytucji lub jej to
ułatwia, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
45) Kto zawiera małżeństwo, pomimo że pozostaje w związku małżeńskim, podlega grzywnie, karze
ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
46) Jeżeli zniewagę wywołało wyzywające zachowanie się pokrzywdzonego albo jeżeli pokrzywdzony
odpowiedział naruszeniem nietykalności cielesnej lub zniewagą wzajemną, sąd może odstąpić od
wymierzenia kary.
47) Kto znieważa inną osobę w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze,
aby zniewaga do osoby tej dotarła, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
4
II LO w Nowym Targu Matura 2015
48) Kto, działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami lub używając broni palnej, noża lub innego
podobnie niebezpiecznego przedmiotu albo środka obezwładniającego, dopuszcza się czynnej napaści na
funkcjonariusza publicznego lub osobę do pomocy mu przybraną podczas lub w związku z pełnieniem
obowiązków służbowych, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
49) Kto znieważa funkcjonariusza publicznego albo osobę do pomocy mu przybraną podczas lub w związku z
pełnieniem obowiązków służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia
wolności do roku.
50) Kto udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną w
związku z pełnieniem tej funkcji, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
51) Kto, powołując się na wpływy w instytucji państwowej, samorządowej, organizacji międzynarodowej albo
krajowej lub w zagranicznej jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi albo wywołując
przekonanie innej osoby lub utwierdzając ją w przekonaniu o istnieniu takich wpływów, podejmuje się
pośrednictwa w załatwieniu sprawy w zamian za korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
52) Kto znieważa pomnik lub inne miejsce publiczne urządzone w celu upamiętnienia zdarzenia historycznego
lub uczczenia osoby, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
53) Kto, wbrew przepisom ustawy lub przyjętemu na siebie zobowiązaniu, ujawnia lub wykorzystuje informację,
z którą zapoznał się w związku z pełnioną funkcją, wykonywaną pracą, działalnością publiczną, społeczną,
gospodarczą lub naukową, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do
lat 2.
54) Funkcjonariusz publiczny, który ujawnia osobie nieuprawnionej informację stanowiącą tajemnicę służbową
lub informację, którą uzyskał w związku z wykonywaniem czynności służbowych, a której ujawnienie może
narazić na szkodę prawnie chroniony interes, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
55) Kto, nie będąc do tego uprawnionym, przez transmisję, zniszczenie, usunięcie, uszkodzenie lub zmianę
danych informatycznych, w istotnym stopniu zakłóca pracę systemu komputerowego lub sieci
teleinformatycznej, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
56) Funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, która poświadcza w nim
nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne, podlega karze pozbawienia wolności od 3
miesięcy do lat 5.
57) Kto kradnie z włamaniem, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
58) Kto, włączając się do urządzenia telekomunikacyjnego, uruchamia na cudzy rachunek impulsy telefoniczne,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
59) Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia
własnym lub cudzym mieniem za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności
do należytego pojmowania przedsiębranego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy
do lat 8.
60) Kto umieszcza w miejscu publicznym do tego nieprzeznaczonym ogłoszenie, plakat, afisz, apel, ulotkę, napis
lub rysunek albo wystawia je na widok publiczny w innym miejscu bez zgody zarządzającego tym miejscem,
podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny.
61) Kto przez wadliwe wykonanie urządzeń lub uczynienie ich niezdatnymi do funkcjonowania zgodnie z
przeznaczeniem albo przez niewłaściwe ich użytkowanie lub samowolne uruchomienie wywołuje stan
niebezpieczny dla życia lub zdrowia człowieka, podlega karze aresztu albo grzywny.
62) Kto przez drażnienie lub płoszenie doprowadza zwierzę do tego, że staje się niebezpieczne, podlega karze
grzywny do 1 000 złotych albo karze nagany.
63) Kto kradnie lub przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą, jeżeli jej wartość nie przekracza 250 złotych,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
64) Sprawy należy załatwiać w formie pisemnej.
5
II LO w Nowym Targu Matura 2015
65) Decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji, są ostateczne. Uchylenie lub
zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w
przypadkach przewidzianych w kodeksie lub w ustawach szczególnych.
10. Określ rodzaje poniższych sankcji, przez przyporządkowanie im określonych nazw:
1) Sankcje Karne, 2) Sankcje Egzekucji, 3) Sankcje Nieważności,
a) Kto prowadzi na drodze publicznej pojazd, nie mając przy sobie wymaganych dokumentów, podlega karze
grzywny do 250 złotych albo karze nagany.
b) Kto, w celu użycia w obrocie gospodarczym, podrabia albo przerabia znak urzędowy, mający stwierdzić
upoważnienie lub wynik badania albo w obrocie publicznym używa przedmiotów opatrzonych takimi
podrobionymi albo przerobionymi znakami, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo
pozbawienia wolności do lat 2.
c) Kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania
korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.
d) Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę zmniejszającą jej
wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z
przeznaczenia rzeczy, jeżeli rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu zapewnił kupującego, albo jeżeli
rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym (rękojmia za wady fizyczne).
e) Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna.
f) W stosunku do sprawcy czynu można poprzestać na zastosowaniu pouczenia, zwróceniu uwagi, ostrzeżeniu
lub na zastosowaniu innych środków oddziaływania wychowawczego.
g) Kto w celu dokuczenia innej osobie złośliwie wprowadza ją w błąd lub w inny sposób złośliwie niepokoi,
podlega karze ograniczenia wolności, grzywny do 1 500 złotych albo karze nagany.
h) Kto umyślnie wprowadza w błąd organ państwowy lub instytucję upoważnioną z mocy ustawy do
legitymowania:
1) co do tożsamości własnej lub innej osoby,
2) co do swego obywatelstwa, zawodu, miejsca zatrudnienia lub zamieszkania, podlega karze grzywny.
11.W strukturze normy prawnej wskaż następujące elementy:
Hipoteza
Dyspozycja
Sankcja
Kto, będąc właścicielem, administratorem, dozorcą lub użytkownikiem nieruchomości, nie dopełnia obowiązku
umieszczenia w odpowiednim miejscu albo utrzymania w należytym stanie tabliczki z numerem porządkowym
nieruchomości, nazwą ulicy lub placu albo miejscowości, podlega karze grzywny do 250 złotych albo karze
nagany.
12. W strukturze normy prawnej wskaż następujące elementy:
Hipoteza
Dyspozycja
Sankcja
6
II LO w Nowym Targu Matura 2015
Kto, mając na celu pozbawienie niepodległości, oderwanie części obszaru lub zmianę przemocą konstytucyjnego
ustroju Rzeczypospolitej Polskiej, podejmuje w porozumieniu z innymi osobami działalność zmierzającą
bezpośrednio do urzeczywistnienia tego celu, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 10,
karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.
13. W strukturze normy prawnej wskaż następujące elementy:
Hipoteza
Dyspozycja
Sankcja
Jeżeli przy wznoszeniu budynku lub innego urządzenia przekroczono bez winy umyślnej granice sąsiedniego
gruntu, właściciel tego gruntu nie może żądać przywrócenia stanu poprzedniego, chyba że bez nie uzasadnionej
zwłoki sprzeciwił się przekroczeniu granicy albo że grozi mu niewspółmiernie wielka szkoda. Może on żądać albo
stosownego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie odpowiedniej służebności gruntowej, albo wykupienia
zajętej części gruntu, jak również tej części, która na skutek budowy straciła dla niego znaczenie gospodarcze.
14. Zaznacz, które z podanych zdań są prawdziwe (P), a które fałszywe (F).
1) Gałąź prawa to ukształtowany w toku historycznego rozwoju zbiór norm prawnych, które regulują daną
dziedzinę stosunków społecznych.
2) Zasadniczym kryterium podziału norm prawnych jest rodzaj stosunków społecznych, które prawo reguluje.
3) W prawie prywatnym stronami stosunku prawnego są jednostki.
4) Prawo publiczne służy ochronie interesów państwa, zbiorowości, dobra wspólnego.
5) Prawo administracyjne jest prawem publicznym. Prawo administracyjne reguluje organizację i
funkcjonowanie organów administracji rządowej i samorządowej. a także ich relacje z obywatelami.
6) Prawo administracyjne dzieli się na materialne, ustrojowe oraz prawo postępowania.
7) Prawo prywatne chroni interesy jednostek, reguluje stosunki majątkowe i osobiste.
8) Prawo prywatne opiera się na zasadzie podrzędności podmiotów.
9) Prawo publiczne opiera się na zasadzie podporządkowania jednych podmiotów drugim.
10) Akty niższego rzędu nie muszą być zgodne z aktami wyższego rzędu.
11) Moc prawna aktów wydawanych przez różne organy państwa i organy samorządu jest zróżnicowano.
12) Akty wyższego rzędu regulują sprawy najistotniejsze i są bardziej ogólne.
13) Ich uszczegółowienie stanowią akty niższego rzędu.
14) Aby wydanie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego było możliwe, musi no to zezwalać ustawa w
tzw. upoważnieniu ustawowym. Mówi ona dokładnie, w jakim zakresie możno dany akt wydać.
15) Akty równorzędne mogą się wzajemnie uchylać.
16) Akt wyższej rangi uchyla moc obowiązującą aktów niższej rangi.
17) System prawa to ogół norm prawnych obowiązujących w państwie w danym czasie.
18) Prawo karne określa reguły odpowiedzialności oraz sankcje za czyny zabronione.
19) Prawo pracy ma charakter mieszany, zawiera elementy prawa publicznego oraz prywatnego. Prawo cywilne
stanowi fundament prawa prywatnego.
20) Prawo cywilne normuje stosunki majątkowe i niektóre niemajątkowe między osobami fizycznymi i
prawnymi oraz tzw. ułomnymi osobami prawnymi.
21) Ustawa konstytucyjna to akt prawny mający moc prawną równą konstytucji. Może on służyć zmianie
konstytucji, zawieszać stosowanie niektórych przepisów, obowiązywać w sposób przejściowy, regulować
najważniejsze sprawy tymczasowo, do momentu uchwalenia konstytucji.
22) Prawo międzynarodowe publiczne reguluje stosunki między państwami i innymi podmiotami stosunków
międzynarodowych (np. organizacjami międzynarodowymi).
7
II LO w Nowym Targu Matura 2015
23) Podstawowymi źródłami prawa są konstytucja oraz ustawy konstytucyjne.
24) Konstytucja to najważniejszy akt prawny w państwie. Określa jego ustrój, kompetencje organów
państwowych i relacje między nimi, a także prawo, wolności i obowiązki obywateli. Zgodne z konstytucją
muszą być wszystkie umowy międzynarodowe zawierane przez Radę Ministrów.
25) Ustawa to akt prawny a charakterze ogólnym, uchwalany przez parlament w określonym trybie.
26) Ustawa maże regulować każdą sprawę z wyjątkiem sytuacji wprost zakazanych w konstytucji.
27) Wojewódzki dziennik urzędowy jest publikowany przez wojewodę. Ogłasza się w nim m.in.: akty prawa
miejscowego stanowione przez wojewodę, organy administracji niezespolonej, sejmik województwa, radę
powiatu i gminy, akty premiera uchylające akty prawa miejscowego.
28) Formę ustawy muszą mieć takie zagadnienia, jak określenie uprawnień i składu organów państwa, prawa i
obowiązki obywateli, budżet państwa i podatki.
29) Umowa międzynarodowa to pisemne porozumienie regulowane prawem międzynarodowym, którego
stronami mogą być państwo lub inne podmioty prawo międzynarodowego (np. organizacje
międzynarodowe).
30) Umowy międzynarodowe najczęściej moją formę układu, konwencji, paktu, porozumienia, protokołu lub
deklaracji.
31) W Polsce najważniejszym aktem prawnym jest ustawa konstytucyjna.
32) Prawo konstytucyjne jest prawem publicznym.
33) Prawo karne jest prawem publicznym.
34) Prawo karne dzieli się na materialne, procesowe i wykonawcze.
35) Vacatio legis to okres pomiędzy ogłoszeniem aktu normatywnego a jego wejściem w życie.
36) Akty prawa powszechnie obowiązujące wiążą nieograniczony podmiotowo krąg adresatów.
37) Normy konstytucyjne mają znaczenie szczególne, są bowiem zasadami całego prawa w państwie, w
którym obowiązują.
38) Rozporządzenie to akt normatywny, który jest wydawany no podstawie ustawy, aby mogło ono być
wykonane przez odpowiednią instytucję wykonawczą.
39) Prawo międzynarodowe publiczne wywiera wpływ na prawo wewnętrzne państw.
40) Podstawowymi źródłami międzynarodowego prawa publicznego są umowy międzynarodowe, zwyczaj
międzynarodowy, a także orzecznictwo sądów międzynarodowych.
15. Zaznacz poprawne odpowiedzi (możliwa jest więcej niż jedna poprawna odpowiedź):
A. Podstawowymi źródłami międzynarodowego prawa publicznego są:
umowy międzynarodowe,
normy dotyczące ustroju państwowego,
normy dotyczące ustroju państwowego,
zwyczaj międzynarodowy,
orzecznictwo sądów międzynarodowych.
B. Prawo konstytucyjne obejmuje:
normy dotyczące ustroju państwowego,
normy dotyczące kompetencji organów,
orzecznictwo sądów międzynarodowych.
normy dotyczące praw obywateli.
C. Podstawowymi źródłami prawa administracyjnego są:
kodeks postępowania administracyjnego,
normy dotyczące praw obywateli.
akty wydawane przez różne organy administracji
8
II LO w Nowym Targu Matura 2015
D. Podstawowymi źródłami prawa karnego są:
kodeks karny,
kodeks karny wykonawczy,
kodeks pracy,
kodeks cywilny,
kodeks postępowania karnego.
E. Podstawowymi źródłami prawa cywilnego są:
kodeks cywilny,
ustawy,
kodeks postępowania administracyjnego,
F. Podstawowym źródłem prawa pracy jest:
kodeks pracy,
kodeks postępowania administracyjnego,
16. Wymień dwa podstawowe warunki, jakimi powinien się charakteryzować system prawny:
17. Uporządkuj niżej wymienione akty prawne w porządku konstytucyjnym:
Konstytucja, Akty prawa miejscowego, Rozporządzenia, dyrektywy i decyzje UE,
Ustawy i rozporządzenia z mocą ustawy, Rozporządzenia, Ratyfikowane umowy międzynarodowe,
18. Wśród podanych poniżej aktów normatywnych, określ, które z nich są aktami powszechnie
obowiązującymi (APO), a które aktami prawa wewnętrznie obowiązującego (APWO).
konstytucja, umowa o pracę, ratyfikowane umowy międzynarodowe, umowa kupna–sprzedaży, rozporządzenia,
rozporządzenia z mocą ustawy, ustawy, akty prawa miejscowego, umowa najmu lokalu,
19. Wymień pięć zależności między aktami prawnymi wyższego i niższego rzędu:
20. Wymień dwie cechy Konstytucji:
21. Wymień dwie cechy ustawy:
22. Podaj nazwę opisanego poniżej terminu prawnego:
Wyrażenie zgody na związanie się przez państwo treścią umowy przez głowę państwo (w nielicznych państwach
przez parlament).
23. Wymień cztery sytuacje, związane z treścią umowy, w których ratyfikacja wymaga zgody sejmu:
24. W Polsce prawo do wydawania rozporządzeń ma: Prezydent, wojewoda, Rada Ministrów, Rzecznik Praw
Obywatelskich, Prezes Rady Ministrów, starosta, minister kierujący działem administracji rządowej, Prezes
Narodowego Banku Polskiego, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, Rada Polityki Pieniężnej,
25. Zaznacz, które z podanych zdań są prawdziwe (P), a które fałszywe (F).
Akty prawa miejscowego:
a) pochodzą od organów państwa (wojewodów) lub organów samorządów,
b) to uchwały wydawane przez sejmik wojewódzki, radę powiatu i gminy,
c) to zarządzenia wydawane przez wojewodę, zarząd województwa, powiatu i wójta (burmistrza, prezydenta),
d) to zarządzenia wydawane przez organy administracji niezespolonej,
26. Wymień dwie cechy rozporządzenia z mocą ustawy:
Zaznacz, które z podanych zdań są prawdziwe (P), a które fałszywe (F).
Rozporządzenie z mocą ustawy:
9
II LO w Nowym Targu Matura 2015
1) to akt normatywny o mocy równej ustawie - może on zmienić inną ustawę lub ją uchylić. Wydawany jest
wyłącznie w czasie stanu wojennego.
2) Rozporządzenie może się odnosić do zasad działania organów państwowych lub praw i wolności
człowieka.
3) Rozporządzenie wydaje prezydent na wniosek Rady Ministrów w czasie, gdy nie może się zebrać sejm.
Musi ono jednak zostać zatwierdzone przez sejm na najbliższym posiedzeniu.
27. Przedstaw dwa argumenty potwierdzające zdanie, że „Im bardziej chore państwo, tym więcej jest w nim
ustaw” (Tacyt)
28. W budowie aktu prawnego wskaż elementy, które należą do:
części nieartykułowanej:
części artykułowanej:
A. Określenie rodzajowe aktu, B. Przepisy szczegółowe, C. Przepisy końcowe, D. Nazwa, tytuł
E. Data uchwalenia, F. Przepisy ogólne, G. Przepisy przejściowe i dostosowujące, H. Preambuła
1
USTAWA
2
z dnia 10 września 1999 r.
Kodeks karny skarbowy
3
(Dz.U. z 2007 r., Nr 111, poz. 765, zm.: Dz.U. z 2007 r., Nr 64, poz. 432; Dz.U. z 2007 r., Nr 112, poz. 766)
Tytuł I
Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe
DZIAŁ I
Część ogólna
Rozdział 1
4
Przepisy wstępne
Art. 1. § 1. Odpowiedzialności karnej za przestępstwo skarbowe lub odpowiedzialności za wykroczenie skarbowe
podlega ten tylko, kto popełnia czyn społecznie szkodliwy, zabroniony pod groźbą kary przez ustawę
obowiązującą w czasie jego popełnienia.
§ 2. Nie jest przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym czyn zabroniony, którego społeczna
szkodliwość jest znikoma.
[...]
Rozdział 4
5
Wykroczenia skarbowe
10
II LO w Nowym Targu Matura 2015
Art. 46. Do wykroczeń skarbowych nie mają zastosowania przepisy części ogólnej Kodeksu wykroczeń, z
zastrzeżeniem art. 186 § 5 niniejszego kodeksu.
Art. 47. § 1. Karą za wykroczenia skarbowe jest kara grzywny określona kwotowo.
§ 2. Środkami karnymi są:
1) dobrowolne poddanie się odpowiedzialności;
2) przepadek przedmiotów;
29. Podaj nazwy czterech dzienników urzędowych, w których ogłasza się akty prawne:
30. Podaj jedną przyczynę istnienia Vacatio legis:
31. Zaznacz, które z podanych aktów normatywnych są publikowane w wymienionych dziennikach urzędowych.
Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej
Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski"
Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski” B
dzienniki urzędowe ministrów kierujących działami administracji
rządowej
dzienniki urzędowe urzędów centralnych
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
M
N
O
P
R
S
T
ustawy
Konstytucja
rozporządzenia wydane przez ministrów kierujących działami administracji rządowej
Krajową Radę Radiofonii i Telewizji
członków Rady Ministrów, którzy są przedstawicielami komitetów określonych w ustawach
akty dotyczące stanu wojennego, wyjątkowego oraz stanu klęski żywiołowej
rozporządzenia wydane przez Prezydenta
rozporządzenia wydane przez premiera
rozporządzenia z mocą ustawy wydane przez Prezydenta RP
rozporządzenia wydane przez Radę Ministrów
akty dotyczące stanu wojny i zawarcia pokoju
akty dotyczące referendum zatwierdzającego zmianę konstytucji, referendum ogólnokrajowego wyborów do sejmu i senatu
oraz prezydenta
uchwały rządu uchylające zarządzenia ministra wydającego dziennik
uchwały Rady Ministrów i zarządzenia premiera wydawane na podstawie ustawy
akty prezydenta dotyczące m.in. powołania premiera, dymisji rządu, powołania na wyższe stanowiska państwowe
akty wydawane przez danego ministra
zarządzenia Prezydenta RP wydawane na podstawie ustawy
uchwały Zgromadzenia Narodowego
niektóre uchwały Sejmu i Senatu (dotyczące m.in. wotum zaufania lub wotum nieufności dla rządu)
32. Wymień pięć cech charakterystycznych państwa prawa:
33. Wyjaśnij na czym polega zasada "nie ma przestępstwa bez przepisu prawa":
34. Wymień cztery instytucjonalne gwarancje praworządności:
11