otwórz

Kazusy – Prawo o stowarzyszeniach
1
Jan Kowalski i Zbigniew Nowak od 16 lat byli członkami Stowarzyszenia
Poszukiwaczy
Skarbów
Wojennych
(SPSW).
Jest
to
Stowarzyszenie
zarejestrowane, działające w oparciu o statut. W statucie tym uregulowano m.in.
sposób i przyczyny utraty członkostwa (§ 15 Statutu). Przejęto, że przyczyną
wykluczenia członka ze Stowarzyszenia jest (m.in.) nieuprawnione przypisywanie
sobie sukcesu w postaci odnalezienia skarbu. We wskazanym przepisie znajduje
się także ust. 3 o następującej treści: „Decyzję o wykluczeniu członka podejmuje
Zarząd Stowarzyszenia, po wysłuchaniu członka oraz po zasięgnięciu opinii Sądu
Koleżeńskiego”.
W dniu 12 maja 2015 r. Jan Kowalski oraz Zbigniew Nowak zjawili się
w Ministerstwie Kultury i po rozmowach z samym Ministrem jeszcze tego samego
dnia wystąpili na konferencji prasowej i poinformowali o odnalezieniu wraku
niemieckiego samolotu transportowego z okresu II Wojny Światowej, w bagażach
którego znajdują się – z wysokim prawdopodobieństwem – skrzynie zawierające
elementy Bursztynowej Komnaty.
W dniu 29 maja 2015 r. Komisja Nadzwyczajna SPSW (składająca się
z połączonego Zarządu oraz Komisji Etyki) podjęła opinię o celowości wykluczenia
wskazanych członków ze Stowarzyszenia. Wskazała, że wrak tego samolotu odkrył
rok wcześniej Marian Czyż i niebawem miały się rozpocząć prace przy tym wraku.
Nagłośnienie sprawy w mediach, wskazujące na innych odkrywców, wypełnia,
zdaniem Komisji Nadzwyczajnej, przesłankę wykluczenia.
Niezależnie od opinii, tego samego dnia, tj. 29 maja 2015 r., Zarząd
Stowarzyszenia podjął decyzję o wykluczeniu wskazanych członków. Zapadła ona
jednomyślnie. O terminie rozpatrywania sprawy wykluczenia nie powiadomiono
wskazanych członków. Pismo zawierające wykluczenie wraz z uzasadnieniem
doręczono tym osobom w dniu 5 czerwca 2015 r. Pouczono w nim, że odwołanie
od tej decyzji służy w terminie 14 dni do Walnego Zebrania Członków.
W odwołaniu z dnia 10 czerwca 2015 r. Jan Kowalski oraz Zbigniew Nowak
wnieśli o uchylenie uchwał – decyzji o ich wykluczeniu. Wskazali, że Marian Czyż
odkrył tylko wrak samolotu, natomiast nie zgłosił znajdujących się w samolocie
skrzyń. Tłumaczyli również, że zainteresowanie sprawą organów władzy publicznej
i mediów miało na celu podjęcie działań zabezpieczających wrak, a przecież chodzi
o dzieło fundamentalne. Zarzucili także, że organy Stowarzyszenia nie dały im
prawa wypowiedzenia się w sprawie. Stwierdzili, że Komisja Nadzwyczajna nie
miała jakiejkolwiek kompetencji by zajmować w sprawie stanowisko.
Uchwałą z dnia 22 października 2015 r. Walne Zebranie Członków utrzymało
w mocy decyzję o wykluczeniu ww. członków ze Stowarzyszenia. Podniosło, że ich
działania miały wyłączenie charakter zarobkowy (chęć otrzymania znaleźnego).
W końcowej części uchwały Walne Zebranie Członków stwierdziło, że stanowisko
to jest ostateczne i nie podlega zaskarżeniu ani do sądu administracyjnego, ani do
jakiegokolwiek sądu powszechnego.
W dniu 3 listopada 2015 r. Pan Jan Kowalski zgłosił się do radcy prawnego
o poradę co do możliwości przywrócenia członkostwa w Stowarzyszeniu. Radca
prawny stwierdził, że…
2
W dniu 10 września 2015 r. stowarzyszenie zwykłe „Towarzystwo Ochrony
Zabytków Miasta Zabrze” (liczące 5 członków – osób fizycznych) zwróciło się do
Prezydenta Miasta Zabrze o dopuszczenie do udziału w postępowaniu
administracyjnym w sprawie udzielenia ABC sp. z o.o. z siedzibą w Zabrzu
zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych w lokalu mieszczącym się
w budynku starego dworca kolejowego. W imieniu Towarzystwa wniosek podpisał
jego przedstawiciel Wiktor Leśny, dołączając do wniosku regulamin, z którego
wynika, że jest uprawniony do reprezentowania stowarzyszenia. Już we wniosku
sprzeciwił się udzieleniu Spółce wnioskowanego zezwolenia z uwagi na zabytkowy
charakter budynku dworca.
Postanowieniem z dnia 25 września 2015 r. Prezydent Miasta Zabrze
odmówił dopuszczenia Stowarzyszenia do udziału w postępowaniu. Wskazał, że nie
ma żadnego związku między przedmiotem toczącego się postępowania a celami
statutowymi Towarzystwa.
W wyniku rozpatrzenia zażalenia postanowieniem z dnia 5 października
2015 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Katowicach utrzymało w mocy
zaskarżone postanowienie. Podzieliło argumentację organu I instancji.
W związku ze skargą Towarzystwa do Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w Gliwicach na ww. postanowienie ten ostatni postanowieniem
odrzucił skargę. Stwierdził, że stowarzyszenie zwykłe, działające przez
przedstawiciela wskazanego w regulaminie, nie ma zdolności procesowej.
Oceń trafność stanowiska WSA w Gliwicach
3
Walne zebranie członków stowarzyszenia zarejestrowanego o nazwie „Klub
Właścicieli Zabytkowych Pojazdów” z siedzibą w Katowicach w dniu 17 sierpnia
2015 r. podjęło uchwałę o przystąpieniu przez Stowarzyszenie do prowadzenia
działalności gospodarczej w postaci prowadzenia parkingu dla pojazdów
położonego w Katowicach przy ul. Księżycowej 17 oraz sklepu rowerowego przy
ul. Gwiezdnej 2 w Katowicach. Wskazało w jej treści, że dochód z tej działalności
będzie przeznaczony w części na budowę „muzeum pojazdu zabytkowego”,
a w części na dofinansowanie kosztów rekonstrukcji i utrzymywania zabytkowych
pojazdów będących własnością członków Klubu.
W pozwie z dnia 28 sierpnia 2015 r. Jan Neptun zwrócił się do Sądu
Okręgowego w Katowicach o uchylenie ww. uchwały w części dotyczącej podjęcia
działalności gospodarczej polegającej na prowadzeniu sklepu rowerowego.
Zarzucił, że działalność w tym przedmiocie nie ma nic wspólnego z celami działania
Klubu określonymi w statucie Klubu (rower wprawdzie jest pojazdem, ale tylko tyle
mają wspólnego). Podniósł, że działalność gospodarcza stowarzyszenia może mieć
tylko charakter uzupełniający, a tymczasem podjęcie wskazanej uchwały czyni
z Klubu typowego przedsiębiorcę. Wyraził także zaniepokojenie co określonych
w uchwale celów przeznaczenia ewentualnego dochodu.
Sąd Okręgowy w Katowicach pozew oddalił …
4
Uchwałą z dnia 15 września 2015 r. Rada Miejska w Bytomiu przystąpiła do
Stowarzyszenia zarejestrowanego o nazwie „Towarzystwo Sportowe Ziemi
Bytomskiej” z siedzibą w Bytomiu. W uchwale podkreśliła, że przystępuje do
Towarzystwa jako osoba prawa w charakterze członka wspierającego. Stwierdziła,
że zarówno Miasto, jak i Towarzystwo mają tożsame cele działania.
W ramach nadzoru prawnego Wojewoda Śląski stwierdził nieważność ww.
uchwały. Zarzucił, że gmina jako podmiot publiczny nie może tworzyć
stowarzyszeń ani do nich przystępować bo jest to forma obywatelska – postać
zrzeszania się obywateli, a w pewnych graniach osób prawnych, ale tych
o charakterze niepublicznym.
Miasto Bytom, działając na podstawie uchwały Rady Miejskiej, zaskarżyło
działanie Wojewody do WSA w Gliwicach. Zarzuciło, że pogląd Wojewody nie ma
jakiegokolwiek oparcia prawnego, a gmina może podejmować wszelkie działania
służące rozwojowi lokalnemu z uwagi na jej zadania. Podniosło także zarzut
naruszenia właściwości rzeczowej. Wskazało, że wszelkie instrumenty nadzorcze
ustawa Prawo o stowarzyszeniach przyznało sądowi powszechnemu, a nie
wojewodzie. Zaznaczyło, że jeżeli działalność stowarzyszenia wykazuje rażące
naruszenie prawa to sąd powszechny może nawet rozwiązać to stowarzyszenie.
W konkluzji Miasto stwierdziło, że zachowanie Wojewody jest niedopuszczalną
ingerencją nadzorczą.
Po wniesieniu skargi do Wojewody (jest wnoszona za jego pośrednictwem),
ten ostatni polecił radcom prawnym z Wydziału Prawnego zajęcie stanowiska
co do trafności podniesionych w skardze zarzutów. Radcowie prawnie uznali,
że skarga: zasługuje / nie zasługuje na uwzględnienie w trybie autokontroli.
5
Proszę sporządzić projekt regulaminu stowarzyszenia zwykłego, którego
celem jest propagowanie zasady „starsze dzieci czytają młodszym”.