Elżbieta Wojciechowska-Lipka Ubezpieczenie

Elżbieta Wojciechowska-Lipka
Ubezpieczenie gospodarstwa rolnego, a ubezpieczenie usług
agroturystycznych w gospodarstwie rolnym
część II
Spis treści:
Część I
Pojęcie gospodarstwa agroturystycznego
Status prawny i definicja gospodarstwa rolnego
Pojęcie działalności i usług agroturystycznych
Część II
Ubezpieczenie gospodarstwa rolnego
Obowiązkowe ubezpieczenia w gospodarstwie rolnym
Ubezpieczenia dobrowolne
Podsumowanie
Ubezpieczenie gospodarstwa rolnego
Gospodarstwo rolne zostało szczególnie potraktowane w ustawie o działalności
ubezpieczeniowej, gdyż utrzymane zostały dwa ubezpieczenia obowiązkowe :
obowiązkowe ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego
od ognia i innych zdarzeń losowych zwane dalej ubezpieczeniem budynków w
gospodarstwie rolnym oraz obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej
rolników z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego zwane dalej OC rolnika.. Ogólne
warunki tych ubezpieczeń są określone przez odrębne Rozporządzenia Ministra
Finansów Natomiast mienie , inwentarz żywy, produkcja w toku czy maszyny
rolnicze powinny być ubezpieczone
w ramach ubezpieczeń dobrowolnych
oferowanych prze zakłady ubezpieczeń.
Obowiązkowe ubezpieczenia w gospodarstwie rolnym
W ogólnych warunkach ubezpieczeń obowiązkowych za gospodarstwo rolne uważa
się będący w posiadaniu osoby fizycznej obszar użytków rolnych, gruntów leśnych,
gruntów pod stawami oraz gruntów pod zabudowaniami, związanych z
Dziennik Ubezpieczeniowy
http://dziennik.ryzyko.pl/
Wydawca:
Ogma Sp. z o.o., tel.:(22) 644 55 65
Elżbieta Wojciechowska-Lipka
Ubezpieczenie gospodarstwa rolnego,
a ubezpieczenie usług agroturystycznych w gospodarstwie rolnym
2
prowadzeniem tego gospodarstwa, o łącznej powierzchni przekraczającej 1,0 ha,
jeżeli podlega on w części lub w całości opodatkowaniu podatkiem rolnym. Obszar
gruntu przekraczający 1,0 ha, stanowiący wyłącznie grunt leśny, nie jest w
rozumieniu rozporządzenia uważany za gospodarstwo rolne.
.Również grunty składające się z kilku nieruchomości, ale przekraczające w sumie 1
ha powierzchni są uznawane w myśl Rozporządzenia MF za jeden organizm jakim jest
gospodarstwo rolne. Także zwolnienie z płatności podatku rolnego z przyczyn nie
mających związku z zaprzestaniem działalności rolniczej nie pozbawia gospodarstwa
rolnego jego ustawowego statusu.
Także
za gospodarstwo rolne uważa się również obszar użytków rolnych o
powierzchni nie przekraczającej 1,0 ha, jeżeli prowadzona jest na nim produkcja
rolna, stanowiąca dział specjalny w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od
osób fizycznych.
Natomiast w § 3
Rozporządzenia MF dotyczącego ubezpieczenia OC rolnika
określono pojecie rolnika, że jest to osoba władająca gospodarstwem rolnym jako
posiadacz samoistny, a jeżeli posiadacz samoistny oddał gospodarstwo rolne w
posiadanie zależne - posiadacz zależny.
Właśnie rolnik obowiązany jest zawrzeć umowę ubezpieczenia OC za szkody mogące
powstać z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego, gdyż ubezpieczeniem OC
objęta jest odpowiedzialność rolnika oraz każdej osoby, która
pracując w
gospodarstwie rolnym w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej wyrządziła
szkodę w związku z prowadzeniem tego gospodarstwa rolnego. W Rozporządzeniu
bardzo dokładnie wyszczególniono osoby, które w myśl przepisów są uznawane za
bliskie i są także objęte ubezpieczeniem OC.
Z ubezpieczenia OC przysługuje odszkodowanie, jeżeli rolnik lub osoba pracująca w
jego gospodarstwie rolnym są zobowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w
związku z prowadzeniem gospodarstwa rolnego czynem niedozwolonym szkodę,
będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też
polegającą na utracie, zniszczeniu lub uszkodzeniu mienia.
Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej osoby
odpowiedzialnej, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy
gwarancyjnej. Suma gwarancyjna nie może być niższa niż 1.150.000 złotych w
odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki objęte są ubezpieczeniem, bez
względu na liczbę poszkodowanych osób.
Z zapisu tego wynika, że nie będą rozpatrywane szkody, które wystąpią w innych
aniżeli określone w rozporządzeniu okolicznościach. Ubezpieczyciel nie odpowiada za
szkody :
w mieniu, wyrządzone przez osoby pracujące w gospodarstwie rolnym rolnikowi lub
osobom rolnikowi bliskim, pozostającym z nim we wspólnym gospodarstwie
domowym oraz w mieniu osób pracujących w gospodarstwie rolnym,
wynikłe z przeniesienia chorób zakaźnych nie pochodzących od zwierząt,
powstałe wskutek uszkodzenia, zniszczenia lub zaginięcia rzeczy wypożyczonych lub
przyjętych przez osobę objętą ubezpieczeniem do użytkowania, przechowania lub
naprawy
Dziennik Ubezpieczeniowy
http://dziennik.ryzyko.pl/
Wydawca:
Ogma Sp. z o.o., tel.:(22) 644 55 65
Elżbieta Wojciechowska-Lipka
Ubezpieczenie gospodarstwa rolnego,
a ubezpieczenie usług agroturystycznych w gospodarstwie rolnym
3
w mieniu, spowodowane wadą dostarczonych przez osobę objętą ubezpieczeniem
towarów lub wykonywaniem usług, a jeżeli wskutek tych wad nastąpiła szkoda na
osobie - ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności tylko wówczas, gdy osoba
objęta ubezpieczeniem wiedziała o wadzie,
polegające na utracie gotówki, biżuterii, dzieł sztuki, papierów wartościowych,
wszelkiego rodzaju dokumentów oraz zbiorów filatelistycznych, numizmatycznych i
innych,
w następstwie których zanieczyszczeniu lub skażeniu uległo środowisko naturalne,
które łącznie nie przekraczają 50% najniższego wynagrodzenia pracowników,
ustalanego przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej.
W Rozporządzeniu MF określającym ogólne warunki obowiązkowego ubezpieczenia
budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń
losowych, zwanego dalej ubezpieczeniem budynków definicja gospodarstwa rolnego
jest identyczna jak w OWU OC rolnika. Ponadto określono posiadacza budynku,
którym jest osoba fizyczna lub osoba prawna władająca gospodarstwem rolnym, w
którego skład wchodzą budynki czyli. obiekt budowlany o powierzchni powyżej 20 m2
określony w art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane .
Posiadacz budynku jest obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia budynku od
ognia i innych zdarzeń losowych.
Z tytułu ubezpieczenia budynków przysługuje odszkodowanie za szkody powstałe w
budynkach na skutek zdarzeń losowych w postaci: ognia, huraganu, powodzi, gradu,
uderzenia pioruna, eksplozji, obsunięcia się ziemi lub tąpnięcia oraz innych żywiołów.
Wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela dotyczą
m. innymi szkód w
budynkach, wyrządzonych
umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa przez
ubezpieczającego lub osoby , które pozostają we wspólnym gospodarstwie
domowym.
Ubezpieczenia dobrowolne
Mienie gospodarstwa rolnego, inwentarz czy uprawy
wymagają odrębnego
ubezpieczenia od skutków szkód spowodowanych zdarzeniami losowymi w myśl
odrębnych warunków ubezpieczenia. Są to ubezpieczenia zupełnie dobrowolne i
gospodarz sam podejmuje decyzje o wykupieniu jednego czy całego pakietu
ubezpieczeniowego na podstawie złożonego do wybranego przez siebie zakładu
ubezpieczeń majątkowych wniosku o ubezpieczenie
Prowadzenie działalności agroturystycznej
w ramach gospodarstwa rolnego
potrzebuje także specjalnej ochrony ubezpieczeniowej tak dla gospodarza, jego
mienia jak i całego przedsięwzięcia oraz korzystających z tego rodzaju usług gości.
Podsumowanie
Analiza ogólnych warunków obowiązkowego ubezpieczenia OC rolnika i budynków w
gospodarstwie rolnym wskazuje jednoznacznie na występujące luki w zapewnieniu
Dziennik Ubezpieczeniowy
http://dziennik.ryzyko.pl/
Wydawca:
Ogma Sp. z o.o., tel.:(22) 644 55 65
Elżbieta Wojciechowska-Lipka
Ubezpieczenie gospodarstwa rolnego,
a ubezpieczenie usług agroturystycznych w gospodarstwie rolnym
4
pełnej ochrony ubezpieczeniowej, a już na pewno nie uwzględniają ubezpieczenia
szkód powstałych w związku z prowadzoną działalnością agroturystyczna chociaż
jest ona usankcjonowana prawnie. Niestety rolnicy nie mają takiej świadomości i
wykupując polisy obowiązkowego ubezpieczenia są przekonani o dobrze spełnionym
obowiązku, licząc, że w razie wystąpienia szkody w związku z przebywaniem w
gospodarstwie turystów dostaną odszkodowanie od ubezpieczyciela. Ubezpieczyciel
zaś trzymając się litery prawa nie może uznać szkody z tytułu ubezpieczenia OC
rolnika, jeżeli nie była ona związana z pracą związaną z prowadzeniem produkcji
rolnej, a świadczeniem usługi letnikom ( jazdy konne, powożenie bryczek czy sań,
szkody wyrządzone turystom przez zwierzęta gospodarskie i wiele jeszcze sytuacji ,
które wprawdzie są zbliżone do działalności, ale nie dotyczą bezpośrednio produkcji
rolnej.
Niestety w żadnej z licznych publikacji na temat gospodarstwa agroturystycznego
nie spotkałam się z problematyką stanu ubezpieczenia tejże działalności. Także
firmy ubezpieczeniowe w swoich ulotkach reklamowych dotyczących ubezpieczeń
gospodarstwa rolnego nie wspominają o braku ochrony w przypadku prowadzenia
działalności agroturystycznej, która niesie ze sobą całkiem nowe ryzyka. Należałoby
zatem zaproponować rolnikom prowadzącym tę działalność wykupienie polisy
Ubezpieczenia OC organizatorów turystyki i pośredników turystycznych, chociaż w
świetle wcześniejszych rozważań prawnych, ten produkt nie dotyczy rolników
oferujących usługi agroturystyczne. Ostatnio pojawiły się na rynku produkty
ubezpieczeniowe skierowane specjalnie dla ochrony działalności agroturystycznej,
ale zainteresowanie nimi jest małe skoro rolnicy są przekonani ,że wypełnili
obowiązek ubezpieczenia gospodarstwa, a letnicy zupełnie nie przywiązują do tego
wagi.
Zatem sprawa ubezpieczenia działalności agroturystycznej w świadomości rolników i
turystów pozostaje nadal otwarta i wymaga uregulowania.
Elżbieta Wojciechowska-Lipka
Bibliografia
Jóźwiak Z., Letni biznes, Rzeczpospolita, Warszawa, 2002, Dobra Firma, nr 6229 s.F6,F7.
Krysztofiak E., Agroturystyką rynek coraz bardziej wymagający, PWR Poznań 2002, top agrar
nr 5 s.16-25.
Praca zbiorowa pod red. Świetlikowskiej U., Agroturystyka , FAPA, Warszawa, 2000.
Wojciechowska-Lipka E., Ubezpieczenie gospodarstw agroturystycznych, Konferencja w
ramach X Jarmarku Turystycznego. OST Gromada, Warszawa, 2001,
Podręcznik pod redakcją Monkiewicza J., Podstawy ubezpieczeń , tom II – produkty,
Poltext, Warszawa, 2001, s. 253-267.
Akty prawne
Ustawa z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 1996 r. Nr 11, poz.
62)
Ustawa z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101
poz.1178), która weszła w życie 1 stycznia,
Dziennik Ubezpieczeniowy
http://dziennik.ryzyko.pl/
Wydawca:
Ogma Sp. z o.o., tel.:(22) 644 55 65
Elżbieta Wojciechowska-Lipka
Ubezpieczenie gospodarstwa rolnego,
a ubezpieczenie usług agroturystycznych w gospodarstwie rolnym
5
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (tekst jednolity Dz. U. z 2001 r.
Nr 55 poz. 578),
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. Nr 89, poz. 414 oraz z 1996 r. Nr
100, poz. 465, Nr 106, poz. 496 i Nr 146, poz. 680).
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW Ubezpieczenie OC organizatorów turystyki i
pośredników turystycznych
Dz.U.93.134.653 - tekst
Dz.U.93.134.653
1995-01-01zm.:Dz.U.94.94.456
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW z dnia 30 grudnia 1993 r.
w sprawie ogólnych warunków obowiązkowego ubezpieczenia
odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu prowadzenia gospodarstwa rolnego
(Dz. U. z dnia 31 grudnia 1993 r.)
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW z dnia 3 kwietnia 1997 r.
w sprawie ogólnych warunków obowiązkowego ubezpieczenia budynków
wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych
(Dz. U. Nr 36, poz. 220)
Dziennik Ubezpieczeniowy
http://dziennik.ryzyko.pl/
Wydawca:
Ogma Sp. z o.o., tel.:(22) 644 55 65