Dieta przedszkolaka

Oprac. dr hab. in¿. Julita Regu³a
Zak³ad Dietetyki, Katedra Higieny ¯ywienia Cz³owieka,
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu
Edukacja ¿ywieniowa
Propozycja jadłospisu dekadowego przy planowaniu żywienia dzieci w przedszkolu
Dieta przedszkolaka
Śniadanie
II śniadanie
Obiad
Poniedziałek
Chleb chrupki razowy, masło,
miód, jabłko, kakao
Zupa mleczna z płatkami owsianymi
i suszonymi owocami, herbata
miętowa z cytryną
Zupa ogórkowa, ryż, filet z piersi kurczaka
zapiekany w warzywach, sok
marchwiowo-pomarańczowy
Wtorek
Bułka z nasionami, masło,
polędwica drobiowa, ogórek
kwaszony, kawa inka
Marchewka z jabłkiem, jogurt owocowy,
herbata rumiankowa
Zupa krem z białej fasoli, ziemniaki,
cielęcina z sosem, surówka z buraczków,
kompot porzeczkowy
Środa
Chleb kukurydziany, masło,
jajo ze szczypiorkiem, kawa
Sałatka z kiwi, pomarańczy i banana
polana jogurtem, kawa zbożowa
Zupa krem pieczarkowa, ziemniaki,
pulpety z kurczaka, marchewka
z groszkiem, woda z sokiem malinowym
Czwartek
Grzanka z maki pełnoziarnistej
z serem, polędwicą
i pomidorem, herbata
z dzikiej róży
Rogal z pastą z masła i świeżych ziół,
czekolada do picia, melon
Zupa jarzynowa z cieciorką, pierogi
z mieszanymi owocami i naturalnym
jogurtem, sok marchewkowy
Piątek
Bułka grahamka, pasta z ryby
z papryką i ogórkiem, herbata
Jogurt owocowy z musli, jabłko,
herbata miętowa z cytryną i miodem
Zupa ziemniaczana, kasza gryczana
z pieczarkami i serem, surówka
z kapusty czerwonej, kompot jabłkowy
Poniedziałek
Chleb żytni razowy z soją
i słonecznikiem, masło,
twarożek ze szczypiorkiem
i rzodkiewką, herbata owocowa
Pudding ryżowy z jagodami, woda
mineralna z sokiem malinowym
Zupa krem z groszku zielonego
ze śmietaną, ziemniaki, gołąbki z ryżu
i mięsa mieszanego w sosie pomidorowym,
kompot wiśniowy
Wtorek
Chleb pszenno-żytni, masło,
baton szynkowy z indyka,
ogórek, woda z cytryną
i miodem
Kisiel z mandarynkami, biszkopcik,
kakao
sok wieloowocowy
Zupa kalafiorowa, ziemniaki, klopsiki
rybne, sałata z jogurtem i szczypiorkiem,
Środa
Owsianka z gruszką i dynią,
orzechami i rodzynkami,
jabłko, herbata lipowa
Chleb kukurydziany chrupki
z sałatką jarzynową, kefir
Zupa kapuśniaczek, kasza jęczmienna,
rolady wołowe w sosie pieczeniowym,
surówka z kalafiora, ogórka kwaszonego
i koperku, kompot truskawkowy
Czwartek
Chleb graham, masło, parówki
cielęce, papryka, herbata
miętowa z miodem
Serek owocowy z rodzynkami,
nektarynka, herbata z sokiem
malinowym
Zupa krupnik, spaghetti z makaronu
razowego z mięsem, włoszczyzną,
groszkiem, papryką czerwoną, cebulą,
pomidorami, sok porzeczkowy
Piątek
Bułka ze słonecznikiem, masło, Koktajl mleczny z truskawkami,
muchomorki z jaja, pomidora
ciasteczko wielozbożowe, winogrona
i rzodkiewki, kawa zbożowa
31
Zupa buraczkowa, ziemniaki piure,
filety rybne zapiekane, surówka z selera
i jabłka z jogurtem, kompot
Edukacja ¿ywieniowa
Zalecenia ¿ywieniowe do diety przedszkolaka:
1. Przez ca³y pobyt dziecka w przedszkolu powinna
byæ dostêpna woda mineralna niegazowana.
2. Do surówek powinien byæ zastosowany dodatek
oliwy z oliwek lub olej s³onecznikowy, olej z pestek dyni, olej rzepakowy.
3. Sa³atki owocowe mo¿na posypaæ pestkami s³onecznika lub dyni.
4. Wskazane jest stosowanie ry¿u pe³noziarnistego, naturalnego br¹zowego zamiast bia³ego.
5. Mleko i jego przetwory powinny byæ o obni¿onej
zawartoœci t³uszczu.
6. Zalecane jest stosowanie ró¿norodnych technik
przyrz¹dzania potraw - gotowanie w wodzie, na parze, duszenie, pieczenie w foli lub bez, zapiekanie.
7. Miêso, ryby powinny byæ pieczone lub duszone
bez wstêpnego sma¿enia.
8. W posi³kach nale¿y ograniczyæ iloœæ soli i cukru,
potrawy nale¿y przyprawiaæ zio³ami.
9. Solenie gotowanych ziemniaków, ry¿u, kasz
i makaronów nale¿y ograniczyæ do minimum,
wskazana sól morska nierafinowana, sól
kamienna.
10. Zaleca siê podawanie miêsa i wêdlin chudych.
Z miês nale¿y wykrawaæ t³uste kawa³ki, a drób
serwowaæ bez skóry.
11. Posi³ki na talerzu powinny wygl¹daæ apetycznie,
byæ zró¿nicowane kolorystycznie i pod wzglêdem
tekstury oraz urozmaicone smakowo.
Energia i sk³adniki pokarmowe
Zapotrzebowanie na energię i podstawowe składniki pokarmowe dla dzieci przedszkolnych
Nazwa składnika
Jednostka
Wiek1-3 lat
Wiek4-6 lat
kcal
1000
1400
gg
1214
1621
Tłuszcze (powinny stanowić 20-35 proc. całodziennej energii)
g
33 - 44
31 - 54
Węglowodany RDA (powinny stanowić 50-70 proc. całodziennej energii)
g
130
130
Błonnik pokarmowy AI
g
10
14
Energia
Białko EAR RDA powinno stanowić 5-20 proc. całodziennej energii
dla dzieci 1-3 lat i 10-30 proc. energii dla osób w wieku 4-18 lat.
Normy na sk³adniki mineralne
Zapotrzebowanie na składniki mineralne dla dzieci w wieku przedszkolnym (na osobę dziennie)
Nazwa składnika
Jednostka
Wiek 1-3 lat
RDA
–
AI
500
EAR
–
Wiek 4-6 lat
RDA
–
Wapń
mg
EAR
–
AI
700
Fosfor
mg
380
460
–
410
500
–
Magnez
mg
65
80
–
110
130
–
Sód
mg
–
–
750
–
–
1000
Potas
mg
–
–
2400
–
–
3100
Żelazo
mg
3
7
–
4
10
–
Cynk
mg
2,5
3
–
4
5
–
Jod
mg
65
90
–
65
90
–
Selen
mg
17
20
–
23
30
–
Miedź
mg
0,25
0,3
–
0,3
0,4
–
32
Edukacja ¿ywieniowa
Normy na witaminy rozpuszczalne w wodzie
Normy na witaminy rozpuszczalne w dla dzieci w wieku przedszkolnym
(na osobę dziennie)
Nazwa składnika
Jednostka
Wiek 1-3 lat
Wiek 4-6 lat
EAR
RDA
EAR
RDA
Tiamina-B1
mg
0,4
0,5
0,5
0,6
Ryboflawina-B2
mg
0,4
0,5
0,5
0,6
Niacyna-PP
mg
5
6
6
8
Pirydoksyna-B6
mg
0,4
0,5
0,5
0,6
Foliany-B9
mg
120
150
160
200
Kwas askorbinowy- C
mg
30
40
40
50
Kobalamina-B12
mg
0,7
0,9
1,0
1,2
Normy na witaminy rozpuszczalne w t³uszczach
Normy na witaminy rozpuszczalne w tłuszczach dla dzieci w wieku przedszkolnym (na
osobę dziennie)
Nazwa składnika
Jednostka
Wiek 1-3 lat
Wiek 4-6 lat
EAR
RDA
AI
EAR
RDA
Al
Witamina A
mg
280
400
–
300
450
–
Witamina D
mg
–
–
5
–
–
5
Witamina E
mg
–
–
6
–
–
6
Witamina K
mg
–
–
15
–
–
20
Wyjaśnienie skrótów:
EAR – Estimated Average Requirement – Średnie zapotrzebowanie grupy.
RDA – Recommended Dietary Allowances – Zalecane spożycie.
AI – Adequate Intake - Poziom wystarczającego spożycia.
Œredniowa¿ona
norma ¿ywienia
Wybrana literatura:
Dzieci w przedszkolu s¹ pod wzglêdem wieku i p³ci niejednorodn¹ grup¹. Aby zaplanowaæ jad³ospis dla wszystkich dzieci z takiej
grupy, nale¿y zastosowaæ œredni¹ normê,
czyli tzw. œredniowa¿on¹ normê ¿ywienia.
Do jej wyliczenia przyjmujemy poziom normy
RDA – zalecanego spo¿ycia (dla wieku 1-3
i 4-6 ) wg wzoru:
Z = (S1 x U1/100) + ( S2xU2/100 )
S1, S2 Norma na energiê lub wybrany
sk³adnik od¿ywczy
U1, U2 Udzia³ procentowy dzieci
z poszczególnych grup
wiekowych (1-3 i 4-6 lat)
33
1. Normy żywienia człowieka – Podstawy
prewencji otyłości i chorób niezakaźnych,
pod red. Mirosława Jarosza i Barbary Bułhak-Jachymczyk, Wydawnictwo Lekarskie
PZWL, Warszawa, 2008.
2. Normy żywienia dla populacji polskiej
– nowelizacja, pod red. Mirosława Jarosza,
Wydawnictwo IŻŻ, Warszawa, 2012.