Dziecięca matematyka - Niepubliczne Przedszkole SGGW

Dziecięca matematyka - Niepubliczne Przedszkole SGGW

Dziecięca matematyka
wg Edyty GruszczykKolczyńskiej
Zajęcia warsztatowe
Dziecięca matematyka według Edyty Gruszczyk-Kolczyńskiej
Wstęp
Przedszkole odgrywa znaczącą rolę w rozbudowywaniu matematycznej sfery pojęciowej
dziecka. Edukacja matematyczna musi być połączona z kształtowaniem odporności
emocjonalnej, ćwiczeniami pewnych umiejętności matematycznych oraz z intensywnym
rozwojem. Wiek przedszkolny jest szczególnym okresem w rozwoju dziecka z uwagi na
sposób poznawania rzeczywistości, dokonujący się poprzez swobodne zdobywanie
doświadczenia i mimowolne uczenie się oraz ze względu na środowisko wychowawcze domu i
przedszkola. Następuje w tym okresie znaczny postęp w rozwoju umysłowym dziecka.
Dzieci trzy i czteroletnie charakteryzujące się myśleniem sensoryczno-motorycznym
działają na płaszczyźnie manipulacyjnej i ruchowo-spostrzeżeniowej, dzieci pięcioletnie
działają praktycznie na przedmiotach, ich aktywność intelektualna związana z poznawaniem
świata odbywa się w procesie spostrzegania i obserwacji.
Edukacja matematyczna w przedszkolu ma przygotować dzieci do posługiwania się
pewnymi pojęciami matematycznymi, do zrozumienia których dochodzą poprzez samodzielne
działanie.
Dzieci trzyletnie nabywają w przedszkolu umiejętność posługiwania się określeniami
położenia przedmiotów w przestrzeni, kierunku (w przód, w tył, do góry, w dół), przyswajają
określenia czasu (długo-krótko), podejmują próby klasyfikowania przedmiotów oraz gromadzą
przedmioty mające wybraną wspólną cechę (wielkość, kształt, kolor, przeznaczenie),
porównują liczebność zbiorów (dużo - mało, tyle samo), oraz posługują się liczebnikami: jeden
i dwa .
Dzieci czteroletnie rozróżniają, porównują i nazywają położenie przedmiotów w
przestrzeni, kierunek i długość, przyswajają określenia czasu, klasyfikują przedmioty,
porównują liczebność (równo, mniej, więcej), posługują się liczebnikami głównymi (jeden,
dwa, trzy, cztery).
Dzieci pięcioletnie coraz dokładniej rozróżniają, porównują i nazywają położenie
przedmiotów w przestrzeni w odniesieniu do siebie (na prawo, na lewo, naprzeciw), kierunek
(w prawo, w lewo), długość mierzoną miarą dowolnie obraną, nazywają dni tygodnia oraz pory
roku, klasyfikują przedmioty, porównują dwa zbiory różnych przedmiotów przez łączenie w
pary po jednym elemencie z każdego zbioru (zbiory równoliczne i nie równoliczne), liczą
elementy zbioru do 10 oraz posługują się liczebnikami porządkowymi. Ostatnim etapem jest
praktyczne zaznajomienie z dodawaniem liczb oraz działaniem odwrotnym — odejmowaniem.
Zajęcia dla dzieci muszą być wypełnione zabawami, ciekawymi zadaniami i grami. Trzeba
także rozmawiać z dzieckiem, gdyż sprzyja to rozwojowi jego myślenia. Zabawy i gry
dydaktyczne spełniają ogromną rolę w rozwijaniu kompetencji matematycznych tych dzieci.
Kształtują pojęcia matematyczne, pomagają dzieciom w zdobywaniu doświadczeń w
zakresie działań matematycznych, ćwiczą technikę rachunkową, umożliwiają zrozumienie
trudnych pojęć matematycznych, pozwalają na samodzielne wyciąganie wniosków z
przeżywanych sytuacji.
Wg. Edyty Gruszczyk-Kolczyńskiej, program edukacji matematycznej dla dzieci w
wieku przedszkolnym obejmuje następujące kręgi tematyczne:
1. Orientacja przestrzenna, czyli kształtowanie umiejętności, które pozwolą dziecku
dobrze orientować się w przestrzeni i swobodnie rozmawiać o tym, co się wokół niego
znajduje. Umiejętności te przydadzą się w szkole na lekcjach matematyki i środowiska
społeczno-przyrodniczego.
2. Rytmy, traktowane jako sposób rozwijania umiejętności, skupiania uwagi na
prawidłowościach i korzystania z nich w różnych sytuacjach. Jest to ważne przy
nabywaniu umiejętności liczenia oraz dla zrozumienia sensu mierzenia.
3. Kształtowanie umiejętności liczenia, a także dodawania i odejmowania, obejmuje
proces począwszy od liczenia konkretnych przedmiotów, przez liczenie na palcach aż
do rachowania w pamięci.
4. Wspomaganie rozwoju operacyjnego rozumowania, którego celem jest tu dobre
przygotowanie dziecka do zrozumienia pojęcia liczby naturalnej, co jest przecież
kształtowane na lekcjach matematyki w klasie pierwszej.
5. Rozwijanie umiejętności mierzenia długości, w zakresie dostępnym dzieciom w
wieku przedszkolnym. Będzie to potrzebne w szkole, a także w życiu codziennym.
6. Klasyfikacja, czyli wspomaganie rozwoju czynności umysłowych potrzebnych
dzieciom do tworzenia pojęć. Jest to dobre wprowadzanie dzieci do zadań o zbiorach i
ich elementach.
7. Układanie i rozwiązywanie zadań arytmetycznych, jest dalszym doskonaleniem
umiejętności rachunkowych dzieci i stanowi przygotowanie ich do tego, co będą robiły
na lekcjach matematyki w szkole.
8. Zapoznanie dzieci z wagą i sensem ważenia, obejmuje także kształtowanie ważnych
czynności umysłowych potrzebnych dzieciom do rozwiązywania zadań.
9. Mierzenie płynów , to ćwiczenia, które pomogą dzieciom zrozumieć, że np. wody jest
tyle samo, chociaż po przelaniu wydaje się jej więcej lub mniej. Doświadczenia te
ułatwią dziecku zrozumieć sens mierzenia i rozwiązywanie zadań.
10. Intuicje geometryczne, czyli kształtowanie pojęć geometrycznych.
11. Konstruowanie gier przez dzieci, hartuje odporność emocjonalną i rozwija zdolności
do wysiłku umysłowego. Jest to także dalsze ćwiczenie umiejętności rachunkowych
dzieci.
Forma pracy:
 Indywidualna
 Grupowa
 Zbiorowa
Metody pracy:
 Czynna (zadania stawiane dzieciom)
 Słowna (instrukcje do działań, zagadki)
 Percepcyjna (obserwacja i pokaz)
Plan pracy
Termin
Listopad
Temat zajęć
„Wesołe zabawy
- orientuję się w
przestrzeni"




Grudzień
„Matematyczne
zabawy ze
zwierzątkami klasyfikowanie"



Styczeń
„Śniegowy
bałwanek"następstwa czasu




Luty
„Misie" szeregowanie,
określanie
długości




Cele
Kształtowanie świadomości
własnego ciała
Ogólna orientacja w
położeniu przedmiotów w
przestrzeni
Udział w zabawach
ilustrowanych ruchem
Wprowadzenie kierunku od
osi ciała (lewa, prawa)
Klasyfikowanie i
porządkowanie
przedmiotów
Wskazywanie i grupowanie
przedmiotów podobnych do
siebie pod względem
koloru, kształtu,
przeznaczenia
Umożliwienie liczenia i
porównywania
Pogłębianie wiadomości o
charakterystycznych
cechach pory roku – zimy
Uwrażliwienie na piękno
przyrody
Rozwijanie wyobraźni i
twórczej inwencji dzieci
Wzbogacanie doświadczeń
plastycznych
Szeregowanie
Wykrywanie różnic między
przedmiotami
Stosowanie określeń: mały
– duży, szeroki, wąski
Kolorowanie wg
opowiadanej historyjki













Osiągnięcia dzieci
Rozróżniają części
swojego ciała
Rozróżniają określenia
dotyczące położenia
przedmiotów w
przestrzeni: na, pod, za,
obok, przede mną
Rozróżniają lewą i prawą
stronę
Przeliczają elementy w
zbiorze
Tworzą zbiór o
określonych cechach
Porównują liczebność
zbiorów
Znają charakterystyczne
cechy zimy
Znają podstawowe kolory
Ćwiczą zdolności manuale
Współdziałają w zespole
Wskazują czy rzeczy są
takie same czy różne
Stosują określenie: małyduży, szeroki- wąski
Uczestniczą w zabawie z
dramą
Marzec
„Przygody
kolorowego
kurczątka" przeliczanie
Kwiecień „W królestwie
figur"
kształtowanie
pojęć
geometrycznych
Maj
 Wypowiadanie się na
podany temat
 Nazywanie zwierząt
wykluwanych z jaj
 Przeliczanie w dostępnym
zakresie
 Określanie kierunków
liczenia od lewej do prawej
 Wyrabianie umiejętności
poprawnego rozróżniania
kształtów figur
geometrycznych
 Rozwijanie podstawowych
procesów umysłowych,
aktywizowanie myślenia
„Wiosna na łące" 
- praca z kostką
do gry


Czerwiec „Kolorowa woda
i magiczne
motyle" -zabawy
z wodą mierzenie









Pogłębianie wiadomości na
temat zwierząt żyjących na
łące
Branie czynnego udziału w
grze
Manipulowanie kostką do
gry i przeliczanie do sześciu

Poznanie zastosowania
wody, podanie przykładów
Wykonywanie
doświadczenia z wodą
Prawidłowe reagowanie na
polecenia nauczyciela

Termin zajęć: czwartek, dwa razy w miesiącu.




Nazywają zwierzęta
wykluwane z jaja, określa
ich wygląd
Prawidłowo przeliczają
elementy
Podejmują zabawy
inicjowane przez
nauczyciela
Rozpoznają i nazywają
poznane figury
geometryczne
Klasyfikują zbiory
trójkątów, kół, kwadratów
i prostokątów
Układają z figur
kompozycję płaską
Przeliczają oczka na
kostce z pomocą
nauczycielki
Rozpoznają i nazywają co
najmniej dwa wybrane
zwierzęta żyjące na łące
Wykonują z papieru
technicznego kostkę do
gry z pomocą nauczycielki
Wiedzą do czego ludzie
używają wody
Potrafią zmieszać wodę z
kleksem farby
Prawidłowo wykonują
pracę plastyczną zgodnie z
poleceniami nauczyciela