„Od pejzażu do krainy absurdu”, czyli artysta w

„Od pejzażu do krainy absurdu”, czyli artysta w

„Od pejzażu do krainy absurdu”,
czyli artysta w poszukiwaniu natchnienia
Cele:
• Rozwijanie wiedzy na temat gatunków malarstwa.
• Poszerzenie świadomości na temat źródeł sztuki.
• Rozwijanie ekspresji plastycznej przy wykorzystaniu różnych
gatunków i technik malarskich.
• Rozwijanie wrażliwości estetycznej i rozpoznanie własnych
preferencji jako autora i odbiorcy dzieła sztuki.
1. Jak powstało twoje dzieło?
Po przyjściu do przedszkola dzieci znajdują w szatni swoją
pracę plastyczną (rysunek dowolny), z doczepioną karteczką:
Jak powstało twoje dzieło? Podczas zabawy porannej dzieci
rozmawiają z nauczycielem na temat swoich prac. Oprócz
opowiadania o technicznej strony pracy, próbują dociec
skąd wzięły pomysł na pracę, oglądają też prace kolegów i
komentują je.
2. Czy istnieje przepis na dzieło sztuki?
• Dzieci znajdują pudełko lub skrzynkę z napisem:
„NIEZBĘDNIK ARTYSTY MALARZA”. Przed otwarciem skrzynki
nauczyciel zbiera opinie dzieci na temat tego, co ich zdaniem
jest potrzebne do namalowania obrazu, po czym spisuje
wszystkie pomysły. Co oprócz materiałów i akcesoriów potrzebne jest do stworzenia dzieła: Co jest niezbędne, a tego nie
widać? Naprowadza dzieci na abstrakcyjne składniki sztuki,
takie jak: pomysł (natchnienie, inspiracja).
• Nauczyciel pokazuje dzieciom kartkę, na której spisana jest
zawartość skrzynki (1. farby, 2. pędzel, 3. kartka lub płótno, 4.
woda, 5. natchnienie). Jeśli jest na to czas, można poszerzyć
rozmowę o pytanie, co moglibyśmy zrobić, gdybyśmy mieli
pomysł/natchnienie, a nie mieli pędzla albo kartki itd. Taka
rozmowa będzie dobrym wstępem do poszukiwania oryginalnych technik malarskich, co może być przedmiotem
kolejnych zajęć.
• Po otwarciu skrzynki dzieci znajdują w niej podstawowe
akcesoria malarskie oraz „niewidzialne natchnienie”. Nauczyciel zachęca dzieci do wskazania miejsca, w którym rodzą się
pomysły (serce, umysł) oraz do próby odpowiedzi na pytanie,
co sprawia, że pojawiają się pomysły.
3. Natchnienie, czyli co?
Nauczyciel prezentuje dzieciom reprodukcje trzech wyraźnie
różniących się stylem i gatunkiem obrazów. Może to być:
• martwa natura Cezanne’a „Jabłka i pomarańcze”
• pejzaż J.M.W. Turnera „Wielki Kanał w Wenecji”
• surrealistyczny obraz P. Magritta „Mężczyzna w meloniku”
Zachęca dzieci do wyrażenia opinii na temat tego, skąd
artyści czerpali pomysły do swoich obrazów (skąd w ich
głowie pojawił się pomysł na obraz), co mogło ich zachęcić,
zainspirować do namalowania obrazu.
4. Na tropie natchnienia, czyli wizyta w malarskim atelier
• Przed przystąpienie do zabawy warto w ciekawy sposób
zaaranżować wystrój sali (najlepiej przed przyjściem dzieci do
przedszkola). Odpowiednio przygotowaną przestrzeń można
oddzielić od reszty sali parawanem lub zasłoną.
• Proponujemy podzielić przestrzeń na trzy części (za pomocą
sznurka zawieszonego na pewnej wysokości, taśmy malarskiej przyklejonej na podłodze czy przenośnych parawaników). Każda część może mieć swoją nazwę i stanowić
odrębne malarskie atelier.
PRACOWNIA NR 1 - „Owoce i kwiaty” – atelier miłośnika
martwej natury
• Dzieci wchodzą do „pomieszczenia”, w którym znajdują się
porozkładane owoce, sztuczne lub żywe kwiaty, naczynia
(obiekty będące motywami martwej natury). Nauczyciel
wyjaśnia, że twórców tzw. „martwej natury” fascynowało
często to, co z pozoru zwykłe i codzienne.
• Nauczyciel proponuje dzieciom wejście w rolę artysty
malarza, który czerpie natchnienie z obserwacji przedmiotów
- zachęca dzieci do znalezienia w sali jednego przedmiotu
(nie zabawki), który wydaje im się szczególnie ciekawy.
• Podążając za wskazówkami nauczyciela, dzieci obserwują
wybrany przez siebie przedmiot z różnych perspektyw: z
przodu, z tyłu, z boku, z góry, z dołu, z daleka i z bliska, badają
z zamkniętymi oczami, sprawdzają, jak wygląda do góry nogami. Dodatkowo można użyć szkła powiększającego.
• Jeśli jest na to czas, nauczyciel zasłania zgromadzone
przedmioty, a dzieci mają za zadanie jak najdokładniej opisać
słowami przedmiot, nie wymieniając jego nazwy. Jeśli grupa
jest liczna, dzieci mogą opowiadać o swoich przedmiotach w
parach. Nauczyciel zachęca dzieci, by opowiedziały zwłaszcza
o tym, czego nie było widać na pierwszy rzut oka.
Dzieci podejmują decyzję, z jakiej perspektywy chcą
obserwować przedmiot (blisko, daleko, z góry, itp.) i
przystępują do rysowania przedmiotu za pomocą węgla.
Mają do dyspozycji kilka kartek, aby możliwe było wykonanie
kilku szkiców.
II część scenariusza najlepiej zrealizować w porze spaceru.
PRACOWNIA NR 2 „Wędrowiec w morzu mgły” - w atelier
znawcy pejzażu
• Dzieci wchodzą do pracowni pejzażysty. Odnajdują tam
buty, pelerynę, lornetkę, plecak wypełniony materiałami
plastycznymi i kartkę z napisem: „Wrócę wieczorem”. Nauczyciel zachęca do rozmowy na temat tego, skąd pracujący tu
artysta czerpie pomysły, „natchnienie”, inspiracje dla swoich
dzieł.
www.kula.gov.pl
Scenariusz przeznaczony dla dzieci 6-letnich
• Dzieci przygotowują się do wyjścia w plener – burza
mózgów na temat tego, co ze sobą zabrać, żeby malowanie
lub rysowanie było możliwe. Dzieci szukają oryginalnych
rozwiązań następujących problemów praktycznych:
- Co zrobić, żeby wiatr nie porwał kartki?
- Na czym usiądziemy, jeśli trawa będzie mokra?
- Jak to zrobić, żeby się zanadto nie pobrudzić?
- Co zrobić, gdy nie można umyć pędzla?
- A co, jeśli zacznie padać deszcz?
- Jak zabrać ze sobą pracę, która jeszcze nie wyschła?
• Dzieci wyruszają na spacer, żeby w plenerze znaleźć artystyczne natchnienie. Nauczyciel proponuje, by każde dziecko
usiadło w takim miejscu, z którego ma najciekawszy widok
(zachęca dzieci do twórczej eksploracji terenu – w zasięgu
wzroku nauczyciela).
• Nauczyciel prosi dzieci, żeby wskazały, który widok będą
malować, po czym fotografuje wskazane miejsce.
• Warto ponownie dać dzieciom wybór techniki tworzenia:
akwarele, pastele.
III część scenariusza można zrealizować w porze poobiedniego odpoczynku
PRACOWNIA NR 3 „Drzewa w kształcie parasola” – w
krainie snów, marzeń i absurdu
• Dzieci wchodzą do kolejnej Pracowni, w której niektóre
rzeczy ustawione są do góry nogami. Ponadto znajduje się
tam poduszka, kocyk i książka. Jeśli jest na to czas, można
przygotować śpiącą sylwetkę malarza. Nauczyciel zachęca
dzieci do dyskusji, skąd artysta pracujący w tym atelier bierze
swoje pomysły.
• Nauczyciel zachęca dzieci do odpoczynku, sugerując, że jeśli
zamkną oczy i uruchomią wyobraźnię, z pewnością przyjdzie
do nich natchnienie.
• Aby uatrakcyjnić dzieciom odpoczynek, można odpowiednio dobrać lekturę. Do pobudzenia wyobraźni młodszych
przedszkolaków może posłużyć książka C. Riddella W Krainie
Absurdii, opowiadająca o niezwykłych przygodach, jakie
mały chłopiec przeżywa we śnie. W tytułowej Absurdii rosną
drzewa-parasole, a z wielkiego jajka podanego na obiad
wykluwa się smok. Inspirację dla starszych przedszkolaków
mogą stanowić przygody Alicji w krainie czarów J. Carrola lub
wiersz J. Tuwima Cuda i dziwy.
- jeśli najlepiej czuli się w krainie fantazji.
„Od wazonu do krainy absurdu” – wystawa prac
Następnego dnia można zaaranżować wystawę prac. Jeśli
pogoda na to pozwala, pejzaże można wywiesić na ogrodzeniu przedszkola. Obrazy z martwą naturą najlepiej zawiesić w
pobliżu przedmiotów, które przedstawiają, a obrazy „absurdalne” w niecodziennych miejscach lub do góry nogami,
na sznurku zwisającym z lampy itp. Dodatkowym urozmaiceniem wystawy może być dołączenie do pejzaży fotografii
miejsc wybranych przez dzieci. Porównywanie pejzaży ze
zdjęciami może sprowokować ciekawe dyskusje na temat
sztuki malarskiej.
Materiały:
• Reprodukcje obrazów (P. Cezanne „Jabłka i pomarańcze”,
Turner: Wielki Kanał w Wenecji”, P. Magritte „Mężczyzna w
meloniku”);
• Skrzynka opisana jako „NIEZBĘDNIK MALARZA”;
• Kartka z „przepisem” na dzieło sztuki;
• Taśma malarska lub sznurek;
• Kartki z nazwami pracowni malarskich;
• Kilka prawdziwych lub sztucznych owoców i kwiatów, wazon, dowolne naczynia;
• Kurtki przeciwdeszczowe, plecaki;
• Lornetka;
• Lupa;
• Poduszki, koce;
• Aparat fotograficzny;
• Węgiel do rysowania;
• Bloki rysunkowe w formacie A3 i A4;
• Pastele;
• Akwarele;
• Farby plakatowe;
• Pędzle, pojemniki na wodę.
Przydatna literatura:
Moja pierwsza encyklopedia sztuki, R. Dickens, Oficyna
Wydawnicza Delta, Warszawa
W krainie Absurdii, C. Riddell, Świat Książki, Warszawa
Alicja w Krainie Czarów, J. Caroll, Nasza Księgarnia, Warszawa
5. W którym atelier czułem/czułam się najlepiej?
Na zakończenie dnia nauczyciel zachęca dzieci do podzielenia się swoimi odczuciami i do wyrażenia opinii, w której
pracowni czuli się najlepiej i dlaczego. Dzieci mogą dokonać
„symbolicznego wyboru” gatunku malarstwa, który im
odpowiada. Wybierają lupę - jeśli najbardziej podobało im
się uważne przyglądanie się przedmiotom i precyzyjne ich
malowanie, lornetkę - jeśli preferują malowanie w plenerze,
krzywe zwierciadło lub skrzydła (lub inny dostępny symbol)
www.kula.gov.pl
• Dalszą propozycję można modyfikować w zależności od
wieku dzieci. Najmłodszym dzieciom można zaproponować
namalowanie Absurdii, starsze przedszkolaki mogą natomiast
opowiedzieć, a następnie namalować farbami plakatowymi
swój najdziwniejszy sen.