docUdział Polski w atmosferycznym transporcie zanieczyszczeń
download 
Reklamacja Transkrypt
Udział Polski w atmosferycznym transporcie zanieczyszczeń
Udział Polski w atmosferycznym transporcie zanieczyszczeń powietrza na obszarze Europy Anna Degórska Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy Przykład wykorzystania narzędzi opracowanych i funkcjonujących w programie EMEP • Oszacowanie udziału emisji ze źródeł w Polsce w emisji europejskiej • Wykorzystanie rezultatów obliczeń modelowych rozprzestrzeniania zanieczyszczeń w atmosferze przy wykorzystaniu danych o emisji i danych meteorologicznych oraz funkcji opisujących procesy transformacji i usuwania zanieczyszczeń z atmosfery (weryfikowanych na podstawie danych pomiarowych); obliczenia źródło-receptor • Przedstawienie wkładu polskich i zagranicznych źródeł emisji w kształtowanie wielkości depozycji na terenie kraju, jak również eksportu zanieczyszczeń z polskich źródeł poza granice • Wskazanie najważniejszych obszarów źródłowych dla depozycji w kraju i receptorów zanieczyszczeń emitowanych w Polsce Zmiany wielkości emisji SOx 80000 6000 60000 [Gg] [Gg] 4000 40000 2000 20000 0 EMEP 2005 2000 1995 1990 1985 1980 2005 2000 1995 1990 1985 1980 0 PL 0% -20% -40% EMEP Polska EMEP Polska -60% -80% 2006/1980 2006/1990 EMEP -68% -60% Polska -71% -64% [%] Udział Polski w emisji SOx 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 PL w EMEP PL w EU27 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2008 PL w EMEP 7,0 8,4 7,0 7,9 6,8 6,4 4,4 PL w EU27 10,5 13,0 12,0 13,9 14,5 15,0 17,0 • Udział Polski w sumarycznej emisji SOx na obszarze EMEP utrzymywał się w latach 1980-2005 na poziomie ok. 7% • Po zwiększeniu domeny EMEP osiągnął 4,4% (2008) • Udział Polski w sumarycznej emisji SOx w 27 krajach Unii Europejskiej systematycznie wzrastał, co może świadczyć o tym, że w innych krajach UE emisja SOx malała szybciej niż w Polsce Udział obszarów źródłowych w depozycji siarki w Polsce DE 3% HU 2% reszta 8% reszta 19% 1985 2008 RS 2% IND 4% BA 3% CS 8% PL 56% UA 3% PL 61% CZ DE 5% 7% DD 19% 70 60 50 40 [% ] 30 Udział krajowych źródeł w kształtowaniu depozycji w Polsce 20 10 2007 2005 2003 2001 1999 1997 1995 1993 1991 1989 1987 1985 0 Udział obszarów stanowiących receptory siarki z Polski reszta 19% reszta 30% 1985 RO 3% PL 42% MED 3% CS 5% BAS 6% 2008 PL 31% ATL 3% BY 5% BAS 6% SU 22% RUE 17% UA 8% 80 70 60 50 [% ] 4 0 30 Część depozycji pochodzącej ze źródeł polskich trafiająca poza Polskę 20 10 2007 2005 2003 2001 1999 1997 1995 1993 1991 1989 1987 1985 0 Zmiany wielkości emisji NOx 2000 30000 1500 [Gg] [Gg] 20000 1000 10000 500 0 EMEP 2005 2000 1995 1990 1985 1980 2005 2000 1995 1990 1985 1980 0 PL 0% -10% -20% EMEP Polska EMEP Polska -30% -40% -50% 2006/1980 2006/1990 EMEP -34% -20% Polska -28% -44% Udział Polski w emisji NOx PL w EMEP PL w EU27 10,0 [%] 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 1980 1985 1990 1995 2000 2004 2005 2008 PL w EMEP 4,4 6,8 6,8 5,7 4,6 4,4 4,4 3,5 PL w EU27 7,1 8,8 9,0 7,7 6,7 7,0 7,2 8,0 • Udział Polski w sumarycznej emisji NOx na obszarze EMEP utrzymywał się w latach 1980-2006 na poziomie ok. 6% • Po zwiększeniu domeny EMEP osiągnął 3,5% (2008) • Udział Polski w sumarycznej emisji NOx w 27 krajach Unii Europejskiej początkowo wzrastał, następnie malał, a w ostatnim okresie znowu wzrastał Udział obszarów źródłowych w depozycji azotu utl. w Polsce reszta 23% PL 25% PL 24% 1985 2008 reszta 36% GB 6% IND 7% DE 20% DD 9% 40 DE 20% NOS 4% GB 5% CS 10% FR 5% CZ 6% 35 30 25 [% ] 2 0 15 Udział krajowych źródeł w kształtowaniu depozycji w Polsce 10 5 2007 2005 2003 2001 1999 1997 1995 1993 1991 1989 1987 1985 0 Udział obszarów stanowiących receptory azotu utl. z Polski SU 31% reszta 31% RUE 21% 1985 2008 reszta 39% PL 16% RO 5% MED 5% BAS 5% PL 17% CS 6% ATL 5% BAS 5% UA 9% BY 5% 90 80 70 60 50 [% ] 40 Część depozycji pochodzącej ze źródeł polskich trafiająca poza Polskę 30 20 10 2007 2005 2003 2001 1999 1997 1995 1993 1991 1989 1987 1985 0 Zmiany wielkości emisji NH3 600 10000 400 6000 [Gg] [Gg] 8000 4000 200 2000 EMEP 2005 2000 1995 1990 1985 0 1980 2005 2000 1995 1990 1985 1980 0 PL 0% -10% -20% EMEP EMEP Polska Polska -30% -40% -50% -60% 2006/1980 2006/1990 EMEP -24% -29% Polska -48% -44% Udział Polski w emisji NH3 PL w EMEP PL w EU27 12,0 10,0 [%] 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 1980 1985 1990 1995 2000 2004 2005 2006 2008 PL w EMEP 6,4 6,2 5,5 5,0 4,4 4,3 4,4 3,9 3,6 PL w EU27 10,6 10,1 10,1 8,8 7,5 7,6 7,9 7,1 7,5 • Udział Polski w sumarycznej emisji NH3 na obszarze EMEP utrzymywał się w latach 1980-2006 na poziomie ok. 5% • Po zwiększeniu domeny EMEP osiągnął 3,6% (2008) • Udział Polski w sumarycznej emisji NOx w 27 krajach Unii Europejskiej początkowo malał, a w ostatnim okresie się ustabilizował na poziomie ok. 7% Udział obszarów źródłowych w depozycji azotu zred. w Polsce NL reszta 1% 16% 1985 reszta 9% FR 2% DE 3% CS 3% BY 3% PL 69% CZ 4% IND 5% SU 5% PL 58% DE 16% DD 6% 80 2008 70 60 50 [% ] 4 0 30 Udział krajowych źródeł w kształtowaniu depozycji w Polsce 20 10 2007 2005 2003 2001 1999 1997 1995 1993 1991 1989 1987 1985 0 Udział obszarów stanowiących receptory azotu zred. z Polski reszta SE RO 2% 2% reszta 21% 13% 1985 2008 CS 3% LT 3% BAS 5% PL 54% PL 49% BAS 5% BY 5% SU 21% UA 6% 60 RUE 11% 50 40 [% ] 3 0 20 Część depozycji pochodzącej ze źródeł polskich trafiająca poza Polskę 10 2007 2005 2003 2001 1999 1997 1995 1993 1991 1989 1987 1985 0 Podsumowanie • Emisja związków siarki i azotu systematycznie malała - zarówno w Polsce, jak i na obszarze EMEP-u - przy czym trend malejący był bardziej znaczący w przypadku siarki niż azotu • W przypadku siarki i azotu zredukowanego udział krajowych źródeł emisji w kształtowaniu depozycji w Polsce jest największy, natomiast w przypadku azotu utlenionego dominują kraje i obszary źródłowe położone na zachód od Polski • Wyraźne przesunięcie odbiorców zanieczyszczeń na wschód w stosunku do lokalizacji obszarów źródłowych - znacząca część depozycji w Polsce (zwłaszcza w przypadku azotu utlenionego) pochodzi ze źródeł emisji położonych na zachód od jej granic, podczas gdy polskie źródła mają znaczący udział w kształtowaniu depozycji w krajach sąsiednich – głownie za wschodnią granicą • Podobne analizy prowadzi się dla metali ciężkich i trwałych zanieczyszczeń organicznych. Obliczenia modelowe wykonuje Meteorologiczne Centrum Syntetyzujące – Wschód EMEP (dostępne są krótsze serie obliczeń)
