historia i współczesność długoterminowego kredytu

historia i współczesność długoterminowego kredytu

ADAMPBETRASIK
/
Przy współpracy
Andrzeja Laskowskiego
HISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆ
DŁUGOTERMINOWEGO
KREDYTU HIPOTECZNEGO
W POLSCE
TWIGGER • WARSZAWA 2001
SPIS TREŚCI
Wykaz skrótów
Słowo wstępne
Wprowadzenie
Od Autora
•
,
9
11
13
18
1. GENEZA POWSTANIA LISTU ZASTAWNEGO JAKO INSTRUMENTU
KREDYTU DŁUGOTERMINOWEGO
1.1. Sytuacja gospodarcza i społeczno-polityczna Królestwa Prus
w drugiej połowie XVIII wieku
1.2. Idea Wolfganga Buhringa
1.3. Plan Johanna von Carmera
1.4. Narodziny instytucji listu zastawnego i Śląskiego Ziemstwa
Kredytowego
1.5. Dalszy rozwój pierwszych instytucji kredytu długoterminowego
2. TOWARZYSTWA KREDYTOWE ZIEMSKIE
2.1. Uwagi wstępne
2.2. Towarzystwo Kredytowe Ziemskie dla "Wielkiego Księstwa
Poznańskiego
2.2.1. Geneza powstania i założenie Towarzystwa Kredytowego
Ziemskiego dla Wielkiego Księstwa Poznańskiego
2.2.2. Organy i podstawowe zasady funkcjonowania Towarzystwa
Kredytowego Ziemskiego dla Wielkiego Księstwa Poznańskiego . . .
2.2.3. Pożyczki
2.2.4. Wycena nieruchomości
2.2.5. Listy zastawne
2.2.6. Rozwiązanie „dawnego" Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego
dla Wielkiego Księstwa Poznańskiego i powołanie „nowego"
2.3. Towarzystwo Kredytowe Ziemskie w Królestwie Polskim
2.3.1. Powstanie Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Królestwie
Polskim
2.3.2. Kontrowersje wokół nowej instytucji
2.3.3. Organy Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Królestwie
Polskim
2.3.4. Wpływ powstania styczniowego na sytuację Towarzystwa
Kredytowego Ziemskiego w Królestwie Polskim
2.3.5. Podstawowe zasady działania Towarzystwa Kredytowego
Ziemskiego w Królestwie Polskim
2.3.6. Reforma Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego w Królestwie
Polskim
2.3.7. Zabezpieczenie listów zastawnych
2.3.8. Próby rozszerzenia akcji kredytowej
23
25
26
28
30
34
35
35
.37
38
39
40
41
43
43
44
45
46
47
50
52
53
2.3.9. Podsumowanie dzieła Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego
w Królestwie Polskim
54
2.4. Galicyjskie Towarzystwo Kredytowe Ziemskie
56
2.4.1. Sytuacja własności ziemskiej w zaborze austriackim
56
2.4.2. Utworzenie Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego .. .57
2.4.3. Początki istnienia Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego
Ziemskiego
58
2.4.4. Reformy państwa i ziemstwa
60
2.4.5. Egzekucja wierzytelności
62
2.4.6. Listy zastawne
62
2.4.7. Zasięg terytorialny Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego
Ziemskiego
64
2.4.8. Podsumowanie
64
3. TOWARZYSTWA KREDYTOWE MIEJSKIE NA PRZYKŁADZIE
TOWARZYSTWA KREDYTOWEGO MIASTA WARSZAWY
3.1. Uwagi wstępne
3.2. Próby założenia
3.3. Odroczenie założenia Towarzystwa
3.4. N Zawiązanie Towarzystwa
3.5. Podstawa prawna funkcjonowania Towarzystwa Kredytowego
Miasta Warszawy
3.5.1. Statut
3.5.2. Zasady ogólne
3.5.3. Pożyczki
3.5.4. Spłata pożyczek
3.5.4.1. Spłata dobrowolna
3.5.4.2. Spłata przymusowa
3.5.5. Przystąpienie do Towarzystwa (do pożyczki)
3.5.6. Listy zastawne
3.5.6.1. Charakter prawny dawnego listu zastawnego
w ogólności - uwaga wstępna
3.5.6.2. Listy zastawne w Towarzystwie Kredytowym Miasta
Warszawy
3.5.7. Kapitał zasobowy
3.5.8. Władze Towarzystwa - wzmianka
3.6. Działalność i funkcjonowanie Towarzystwa Kredytowego
Miasta Warszawy
3.6.1. Uporządkowanie hipotek
3.6.2. Szacowanie wartości nieruchomości
3.6.3. Pierwszy rok funkcjonowania
3.6.4. Listy zastawne w obiegu
3.6.4.1. Początek akcji kredytowej
3.&4.2. Notowania listów zastawnych Towarzystwa Kredytowego
Miasta Warszawy na giełdach zagranicznych
66
69
71
71
74
74
75
77
81
81
82
83
86
86
88
94
97
99
99
100
102
108
108
109
3.6.4.3. Wzrost wartości listów zastawnych
111
3.6.4.4. Problemy seryjności i bezseryjności listów zastawnych .. . .112
3.6.4.5. Nowa emisja listów zastawnych
.114
3.6.4.6. Konwersja listów zastawnych
115
3.6.4.7. Nowe koncepcje
116
3.6.4.8. Obrót własnymi listami zastawnymi
117
3.6.4.9. Umorzenie listów zastawnych I. serii
118
3.6.4.10. Przywrócenie pięcioprocentowych listów zastawnych
118
3.6.5. Inne pożyczki
119
3.6.5.1. Finansowanie kanalizacji Warszawy
119
3.6.5.2. Pożyczki na domy drewniane
120
3.6.6. Podsumowanie rozwoju Towarzystwa Kredytowego Miasta
Warszawy do 1914 r
120
3.7. Okres I. wojny światowej
122
3.8. Towarzystwo Kredytowe Miasta Warszawy w Polsce Odrodzonej
126
3.8.1. Okres wielkiej inflacji
126
3.8.2. Reforma walutowa i stabilizacja
129
3.8.2.1. Podstawa prawna reformy walutowej
129
3.8.2.2. Trudności z adaptacją do nowych warunków
131
3.8.3. Ustalenie podstaw prawnych działalności Towarzystwa
Kredytowego Miasta Warszawy w Drugiej Rzeczypospolitej
133
3.8.3.1. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej w sprawie
statutów towarzystw kredytowych ziemskich i miejskich
oraz zmiany statutów instytucji kredytowych,
zatwierdzonych w drodze ustawodawczej
przez byłe władze zaborcze
134
3.8.3.2. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
o organizacji giełd
136
3.8.3.3. Podstawa prawna likwidacji emitentów listów zastawnych
- wzmianka
138
4. BANKI HIPOTECZNE I INNI EMITENCI LISTÓW ZASTAWNYCH
4.1. Uwagi wstępne
4.2. Przepisy dawnego prawa bankowego jako podstawa działania banków
hipotecznych
4.3. Akcyjny Bank Hipoteczny SA we Lwowie (Cesarsko - Królewski
Uprzywilejowany Galicyjski Akcyjny Bank Hipoteczny)
4.4. Ziemski Bank Hipoteczny SA we Lwowie (Zemelnyj Hypotećnyj
Bank)
4.5. Ziemski Bank Hipoteczny SA (Galicyjski Ziemski Bank
Hipoteczny SA)
4.6. Sytuacja w Wielkopolsce - wzmianka
4.7. Bank Kredytu Hipotecznego SA w Warszawie
4.8. Państwowy Bank Rolny
4.9. Wileński Bank Ziemski SA
143
145
150
153
154
156
158
160
162
4.10. Komunalny Bank Kredytowy w Poznaniu
4.11. Polski Bank Komunalny SA w Warszawie
4.12. Bank Gospodarstwa Krajowego
4.12.1. Uwaga wstępna
.4.12.2. Założenie Banku Gospodarstwa Krajowego i podstawa
funkcjonowania
4.12.3. Działalność Banku Gospodarstwa Krajowego
4.12.4. Bank Gospodarstwa Krajowego po II wojnie światowej
- wzmianka
164
166
168
168
169
171
172
5. INSTYTUCJE KREDYTU DŁUGOTERMINOWEGO ZA GRANICĄ
-ZARYS
5.1. Instytucje kredytowe (parabankowe) w krajach Unii Europejskiej
174
5.1.1. Prawo europejskie
174
5.1.2. Francja
176
5.1.3. Niemcy
179
5.1.4. Wielka Brytania
181
5.2. Instytucje długoterminowego kredytu hipotecznego
w Europie Środkowej
183
5.2.1. Czechy
183
5.2.1.1. Uwaga wstępna
183
5.2.1.2. Listy zastawne
184
5.2.1.3. Brak banków hipotecznych sensu stricte
186
5.2.2. Słowacja
189
5.2.2.1. Uwaga wstępna
189
5.2.2.2. Listy zastawne
189
5.2.2.3. Banki hipoteczne - nowelizacja prawa bankowego
191
5.2.2.4. Rejestr hipotek i działalność powiernika hipotecznego . . .195
5.2.3. Węgry
198
5.2.3.1. Uwaga wstępna
198
5.2.3.2. Zakres działalności banku hipotecznego
200
5.2.3.3. Udzielanie kredytów hipotecznych
201
5.2.3.4. Ograniczenie inwestycji
202
5.2.3.5. Listy zastawne
203
5.2.3.6. Zabezpieczenie listu zastawnego
204
5.2.3.7. Przeniesienie zobowiązań wynikających z listu
zastawnego
204
5.2.3.8. Obowiązki powiernika
205
5.2.3.9. Obowiązek informowania
207
5.2.3.10. Likwidacja banku hipotecznego
208
5.2.3.11. Specjalny nadzór nad bankiem hipotecznym
208
6. WSPÓŁCZESNE INSTYTUCJE KREDYTU DŁUGOTERMINOWEGO
6.1. Banki hipoteczne
211
6.1.1. Uwagi wstępne
211
6.1.2. Źródła regulacji
6.1.3. Unormowania ustawy o listach zastawnych i bankach
hipotecznych
]
6.1.4. Zgodność polskiej ustawy o listach zastawnych i bankach
hipotecznych z prawem europejskim
6.1.5. Przewidywana rola listów zastawnych
6.1.6. Wstępne warunki utworzenia i funkcjonowania banku
hipotecznego
6.1.7. Prawne warunki inwestowania w listy zastawne
6.2. Kasy mieszkaniowe
6.2.1. Podstawa prawna działania kas mieszkaniowych
6.2.2. Umowa o kredyt kontraktowy
6.3. Bank Gospodarstwa Krajowego - ujęcie współczesne
6.3.1. Zadania i struktura Banku Gospodarstwa Krajowego
6.3.2. Krajowy Fundusz Mieszkaniowy
6.4. Instytucje wspomagające kredyt długoterminowy
6.4.1. Uwaga wstępna
6.4.2. Kasy oszczędnościowo-budowlane
6.4.2.1. Podstawa prawna działania kas
oszczędnościowo-budowlanych
6.4.2.2. Umowa docelowego oszczędzania na cele
mieszkaniowe
6.4.3. Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (SKOK)
6.4.3.1. Rys historyczny
6.4.3.2. Rozwój współczesnych spółdzielczych kas
oszczędnościowo-kredytowych
6.4.3.3. Podstawa prawna działania spółdzielczych kas
oszczędnościowo-kredytowych
Piśmiennictwo
~
Statuty
Ustawa o listach zastawnych i bankach hipotecznych
Statut Towarzystwa Kredytowego Miejskiego w Warszawie
Statut Galicyjskiego Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego we Lwowie
Statut Wileńskiego Banku Ziemskiego
WYKAZ SKRÓTÓW
ang.
art.
bp
cyt.
cz.
czes.
Dz. U
Dz. Urz. NBP
—
-
angielski
artykuł
bank państwowy
cytowany
część
czeski
Dziennik Ustaw
Dziennik Urzędowy Narodowego Banku Polskiego
214
216
247
249
255
259
267
267
269
271
271
276
283
283
285
285
287
288
288
290
291
295
303
304
319
359
388