1 Joanna Tomkowska - Centrum Edukacji Artystycznej

Joanna Tomkowska
W 1993 roku ukończyła Akademię Muzyczną im. Fryderyka Chopina w Warszawie
(specjalność rytmika), a następnie Studium Wychowania Muzycznego Carla Orffa.
Jest nauczycielem dyplomowanym Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia im.
Fryderyka Chopina w Olsztynie, edukatorem Centrum Edukacji Nauczycieli Szkół
Artystycznych, konsultantem Centrum Edukacji Artystycznej do spraw rytmiki oraz
ekspertem Ministerstwa Edukacji Narodowej do spraw awansu zawodowego. Od 1999 roku
prowadzi autorskie warsztaty metodyczne dla nauczycieli z całej Polski. W roku 2008 wydała
płytę DVD Tańczące dźwięki z układami choreograficznymi dla dzieci w wieku 3–10 lat.
Jej pasją jest umuzykalnianie uczniów, zarówno małych, jak i dużych. Ma troje własnych
dzieci. W wolnych chwilach lubi poznawać świat, fotografować i czytać książki.
Materiał udostępniony nieodpłatnie przez Centrum Edukacji Nauczycieli Szkół Artystycznych
© Centrum Edukacji Nauczycieli Szkół Artystycznych
© Centrum Edukacji Artystycznej
1
Joanna Tomkowska
PSM I i II stopnia im. Fryderyka Chopina w Olsztynie
Kilka sposobów na uatrakcyjnienie lekcji kształcenia słuchu i audycji
muzycznych w klasach IV–VI. Wykorzystanie elementów metody Émile
Jaques-Dalcroze'a oraz idei powszechnego wychowania muzycznego Carla
Orffa na przykładzie muzyki renesansowej
Jacques Moderne (Francja) – Branle Simple
1. Dyktando melodyczne.
2. Śpiewanie melodii solmizacją z taktowaniem.
3. Śpiewanie melodii z jednoczesnym pokazywaniem dłonią długości fraz.
4. Omówienie długości fraz.
5. Ostinato rytmiczne złożone z gestodźwięków:
druga linia – tupnięcia,
trzecia linia – klepanie dłońmi o uda,
czwarta linia – klepanie dłońmi o klatkę piersiową,
nuty nad linią dodaną górną – klaśnięcia.
Materiał udostępniony nieodpłatnie przez Centrum Edukacji Nauczycieli Szkół Artystycznych
© Centrum Edukacji Nauczycieli Szkół Artystycznych
© Centrum Edukacji Artystycznej
2
6. Kanon gestodźwięków jako utrwalenie ostinata.
7. Śpiewanie melodii z równoczesnym realizowaniem ostinata.
8. Orkiestra rytmiczna.
Uczniowie otrzymują trzy rodzaje instrumentów:
I grupa – bębenki,
II grupa – marakasy,
III grupa – tamburyny.
9. Śpiewanie melodii z towarzyszeniem orkiestry.
10. Transpozycja melodii do tonacji G-dur.
11. Taniec.
Ustawienie: koło wiązane; dłonie opuszczone na dół, w trakcie tańca poruszają się do
przodu i do tyłu.
Krok double w lewą stronę
Krok simple w prawą stronę
Krok simple = odstawić jedną nogę do boku, dostawić drugą bez przenoszenia ciężaru
ciała
Krok double = dwa kroki dostawne do boku – drugi bez przenoszenia ciężaru nogi
dostawionej
Thoinot Arbeau (Francja) – Branle Charlotte
Materiał udostępniony nieodpłatnie przez Centrum Edukacji Nauczycieli Szkół Artystycznych
© Centrum Edukacji Nauczycieli Szkół Artystycznych
© Centrum Edukacji Artystycznej
3
1. Taktowanie według schematu:
4/4, 2/4, 4/4, 4/4
4/4, 2/4, 3/4,2/4, 3/4, 2/4, 4/4
2. Śpiewanie melodii solmizacją z taktowaniem.
3. Śpiewanie melodii z równoczesnym klaskaniem na każde „raz”.
4. Słuchanie nagrania Branle Charlotte i taktowanie w odpowiednim metrum.
5. Uzupełnienie ćwierćnutowe.
Podział na dwie grupy: I grupa gra na tamburynach każdy akcent, II grupa wykonuje na
bębenkach uzupełnienie ćwierćnutowe. Na sygnał: „Hop!” następuje zamiana grup.
6. Indywidualne wykonanie uzupełnienia ćwierćnutowego, np.:
akcent – krok, uzupełnienie – klaskanie lub akcent – prawa dłoń uderza o klatkę
piersiową, uzupełnienie – lewa dłoń uderza o udo. Na sygnał: „Hop!” następuje zamiana
czynności.
7. Taniec.
1 double w lewą stronę, 2 przeskoki, 1 double w prawą stronę / 2x
1 double w lewą stronę, 2 przeskoki
simple w prawą stronę, 3 klaśnięcia
simple w lewą stronę, 3 klaśnięcia
1 double w prawą stronę
John Playford (Anglia) – Sellenger’s Round
1. Śpiewanie melodii z nut.
2. Wykonanie ostinata melodycznego na dzwonkach.
Materiał udostępniony nieodpłatnie przez Centrum Edukacji Nauczycieli Szkół Artystycznych
© Centrum Edukacji Nauczycieli Szkół Artystycznych
© Centrum Edukacji Artystycznej
4
3. Śpiewanie melodii z jednoczesnym graniem ostinata:
z podziałem na grupy – I grupa śpiewa, II grupa gra,
indywidualnie – uczeń realizuje obydwie czynności równocześnie.
4. Ostinata rytmiczne.
Trzy grupy uczniów realizują na instrumentach perkusyjnych następujące rytmy:
I grupa (trójkąty) – półnuta z kropką, pauza,
II grupa (bębenki) – ósemka, pauza ćwierćnutowa, ósemka, pauza ćwierćnutowa,
ósemka, pauza ćwierćnutowa, pauza równa ćwierćnucie z kropką,
III grupa (tamburyny) – ćwierćnuta z kropką, pauza równa ćwierćnucie z kropką, dwie
ćwierćnuty z kropką.
5. Orkiestra.
flet – melodia
gitara – akordy
takty 1–4: CGFC / FGCC / 2x
takty 5–8: CCGD / GDDG / CGFG / FDGG / 2x
dzwonki – ostinato melodyczne
pozostałe instrumenty – ostinata rytmiczne
6. Taniec przy muzyce.
Ustawienie: parami w kole wiązanym, „Jedynka” obok „Dwójki”
takty 1–2 – krok dostawny w lewą stronę
takty 3–4 – krok dostawny w prawą stronę
takt 5 – wejście do środka koła, 3 kroki, dostawienie nogi
takt 6 – powrót do tyłu na miejsce, 3 kroki, dostawienie nogi
takt 7 – zwrot do partnera: przeskok do boku w prawą stronę, przeskok do boku
w lewą stronę
takt 8 –obrót wokół własnej osi
takty 5–8 powtarzają się
Materiał udostępniony nieodpłatnie przez Centrum Edukacji Nauczycieli Szkół Artystycznych
© Centrum Edukacji Nauczycieli Szkół Artystycznych
© Centrum Edukacji Artystycznej
5
Takty 1–4 mogą być wykonywane w różny sposób, np.: obrót w parze w jedną,
a następnie w drugą stronę – dłonie podane, w ujęciu haczykowym lub złączone.
Stary dzwon, muz. Joanna Tomkowska, sł. Joanna Wiśniewska – utwór stylizowany
oparty na skali modalnej doryckiej
1. Nauka kanonu z podziałem na trzy grupy:
I grupa śpiewa I część piosenki (takty 1–4),
II grupa śpiewa II część (takty 5–8),
III grupa śpiewa III część (takty 9–12).
2. Wykonanie trzech części kanonu przez trzy grupy jednocześnie oraz kolejno jedna po
drugiej.
3. Śpiewanie swojej partii z równoczesnym swobodnym przemieszczaniem się po sali
i uważnym słuchaniem powstałych współbrzmień.
4. Śpiewanie całej melodii wspólnie przez wszystkich razem w jednogłosie bez podziału na
Materiał udostępniony nieodpłatnie przez Centrum Edukacji Nauczycieli Szkół Artystycznych
© Centrum Edukacji Nauczycieli Szkół Artystycznych
© Centrum Edukacji Artystycznej
6
grupy.
5. Wykonanie kanonu trzygłosowego.
6. Tworzenie prostego ruchu do całej melodii w trzech grupach.
7. Prezentacja kolejnych pomysłów.
8. Wykonanie prezentacji przez trzy grupy w kanonie.
9. Śpiewanie melodii solmizacją i literami.
10. Śpiewanie melodii z towarzyszeniem akordów a-moll i D-dur granych na metalofonach
przez dwie grupy uczniów.
11. Improwizacja głosem na akordach a-moll i D-dur (bez nazywania dźwięków lub z ich
nazywaniem).
12. Nauka ostinat rytmiczno-melodycznych.
13. Orkiestra ostinatowa.
14. Wykonanie piosenki z towarzyszeniem ostinata.
***
Utwory wykorzystane na lekcji:
1. Jacques Moderne – Branle Simple
2. Thoinot Arbeau – Branle Charlotte
3. John Playford – Sellenger’s Round
Materiał udostępniony nieodpłatnie przez Centrum Edukacji Nauczycieli Szkół Artystycznych
© Centrum Edukacji Nauczycieli Szkół Artystycznych
© Centrum Edukacji Artystycznej
7