Życie w służbie pokoju Berthą von Suttner Setna rocznica

Życie w służbie pokoju Berthą von Suttner Setna rocznica

Życie w służbie pokoju
Berthą von Suttner
Setna rocznica uhonorowania Berthy von Suttner Pokojową Nagrodą Nobla
„Precz z orężem” – to tytuł najsłynniejszej powieści Berthy von Suttner będący jednocześnie
programem i żywotnym celem owej nietuzinkowej kobiety. Setna rocznica uhonorowania
Berthy von Suttner Pokojową Nagrodą Nobla czyni okazję, by powrócić pamięcią do jej
ideałów i dokonać krótkiej ich analizy.
Bertha von Suttner była nie tylko pierwszą kobietą, która otrzymała Pokojową Nagrodę
Nobla, lecz była też osobą, która zainspirowała swojego przyjaciela i protektora Alfreda
Nobla do ufundowania tej nagrody.
Jako pisarka i prelegentka Bertha von Suttner była sztandarową postacią światowego ruchu
pacyfistycznego. Wbrew trendowi swoich czasów nieugięcie występowała przeciw
narodowemu fundamentalizmowi i agresywnym hasłom podżegaczy wojennych,
demagogów nienawiści i propagatorów antysemityzmu. W porę potrafiła rozpoznać
niszczącą siłę tych ideologii i w proroczych słowach ostrzegała:„Następna wojna będzie o
wiele bardziej okrutna niż poprzednie”.
Bertha von Suttner nie doczekała światowych wojen XX wieku. My - potomni, świadomi
doświadczeń tych przeraźliwych wojen, musimy na każdym kroku przypominać o dziele życia
Berthy von Suttner i w dalszym ciągu pielęgnować jego ideały.
W duchu Berthy von Suttner austriacka polityka zagraniczna nadal będzie angażować się na
rzecz pokoju i przestrzegania praw człowieka na świecie, gdyż poszanowanie praw człowieka
jest gwarantem trwałego pokoju i bezpieczeństwa.
Dr Ursula Plassnik
Minister spraw zagranicznych
Republiki Austrii
Biografia
9 czerwca 1843: Bertha Sophia Felicita hrabina Kinsky von Chinitz und Tettau przychodzi na
świat w Palais Kinsky przy Altstädter Ring w Pradze; dzieciństwo spędza ze swoją matką
Sophie w Brünn.
1856 do 1873: przeprowadzka do Wiednia, potem do Klosterneuburga koło Wiednia; pobyt
w Wiesbaden, Paryżu, Baden-Baden, Wenecji, Bad Homburg
Lato 1864: znajomość z Jekateriną Dadiani, księżną Mingrelii w Bad Hamburg
1873 do 1875: guwernantka czterech córek barona Karla von Suttner w Wiedniu i
Harmannsdorf/Dolna Austria; potajemny związek z jego synem Arturem
jesień 1875 do lata 1876: sekretarka Alfreda Nobla w Paryżu
12 czerwca 1876: potajemny ślub z Arturem von Suttner w kościele
„Św. Idziego” w Wiedniu-Gumpendorf
lato 1876 do wiosny 1885: Suttnerowie żyją w Gruzji;
pobyt w Tbilisi, Kutais i Zugdidi
maj 1885: powrót do Austrii
październik 1885: uczestnictwo w kongresie pisarzy w Berlinie
zima 1886/1887: pobyt w Paryżu
pierwsze kontakty z ruchem pacyfistycznymł
1889: ukazuje się powieść „Precz z orężem”
zima 1890/1891: pobyt w Wenecji; kontakty z reprezentantami „Konferencji
międzyparlamentarnej“
1891: pierwsze duże publiczne wystąpienie na III Światowym Kongresie Pokoju w Rzymie;
założenie „Austriackiego Towarzystwa Pokoju”
1892: założenie „Stowarzyszenia przeciw antysemityzmowi“,
podróże do Berlina, Berna i Zurychu
10 grudnia 1896: śmierć Alfreda Nobla
1899: pierwsza haska konferencja pokojowa
10 grudnia 1902: śmierć Artura von Suttner
1903: otwarcie „Międzynarodowego Instytutu Pokoju“ w Monako
1904: pierwsza podróż do Ameryki; Światowy Kongres Pokoju w Bostonie przyjęcie przez
prezydenta Theodora Roosevelta w Waszyngtonie
grudzień 1905: przyznanie Pokojowej Nagrody Nobla
wiosna 1906: odebranie Pokojowej Nagrody Nobla w Christiania, podróż z prelekcjami przez
Skandynawię;
1907: druga haska konferencja pokojowa;
1912: druga podróż do Ameryki;
21 czerwca 1914: śmierć Berthy von Suttner w Wiedniu; jej ciało zostaje na własne życzenie
spalone; jej urna znajduje się miejscowości Gotha.
Dzieciństwo i młodość
Bertha Sophia Felicia hrabina Kinsky von Chinic und Tettau przyszła na świat
9 czerwca 1843 roku w Pradze (dziś Republika Czeska). Choć urodziła się hrabiną, nie
należała do „pierwszego towarzystwa”. Matka Berthy Sophie pochodziła z rodziny
mieszczańskiej, a po śmierci męża jego rodzina unikała z nią kontaktu.
Guwernantka u Suttnera
Trzykrotne zaręczyny - bez zamążpójścia:
baron Gustav von Heine-Geldern,
angielski hochsztapler (nazwisko nieznane),
książę Adolf zu Sayn-Wittgenstein-Hohenstein
Bertha nie zamierza wydać się za mąż dla korzyści materialnych. Jako guwernantka córek
barona Suttnera w sposób świadomy zarabia swoje własne pieniądze. Zakochuje się w
jednym z synów: Arthurze von Suttner, jej późniejszym mężu.
Alfred Nobel
„Chciałbym wynaleźć materiał lub stworzyć maszynę o straszliwym, dewastującym działaniu,
dzięki której wojny stałyby się niemożliwe”. (A. Nobel)
Alfred Nobel zarobił miliony na wynalezieniu dynamitu. Po latach tułaczki osiedla się na stałe w
Paryżu i przez ogłoszenie prasowe szuka prywatnego sekretarza. Zgłasza się Bertha i
natychmiast zostaje zatrudniona.
Lata na Kaukazie
Z miłości do Arthura von Suttnera w 1876 roku Bertha opuszcza Paryż. Po potajemnym
ślubie para osiedla się w Gruzji. Problemy finansowe są udręką młodej pary. Dzięki lekcjom
muzyki i nauczaniu języków obcych Bertha przyczynia się w istotnej części do utrzymania
rodziny.
Z powrotem w Europie – Paryż
Po latach spędzonych na Kaukazie para wraca do Europy. W Paryżu Bertha von Suttner po
raz pierwszy dowiaduje się o istnieniu zorganizowanego ruchu pacyfistycznego. Dzięki temu
znajduje cel swojego życia.
Precz z orężem!
„Precz z orężem!” z 1889 roku: namiętna i wskutek realistycznych opisów okrucieństw wojny
poruszająca książka. Suttner staje się pionierką ruchu pacyfistycznego. Prawie bez niczyjej
pomocy zakłada w 1891 roku Austriackie Towarzystwo Pokoju.
Walka z antysemityzmem
„Jest tylko jeden uczciwy środek ochrony prześladowanych przed prześladowaniem – stanąć
koło nich”. (B. v. Suttner)
Wobec coraz agresywniejszego antysemityzmu Suttnerowie zajmują jasne stanowisko. W
1891 roku Arthur von Suttner zakłada „Stowarzyszenie przeciw antysemityzmowi”, popierany
przez Berthę. W związku z tym Suttnerowie stają pod pręgierzem nacjonalistów, klerykałów i
antysemitów.
Kongresy międzynarodowe
Alfred Nobel jest sceptyczny wobec Suttner:
„Może moje fabryki położą wcześniej kres wojnie niż wasze kongresy: w momencie, gdy
dwa oddziały wojskowe będą mogły w ciągu jednej sekundy zniszczyć się wzajemnie,
cywilizowane narody najprawdopodobniej ustąpią i wycofają swoje wojska”.
Jako znana na całym świecie kobieta Bertha von Suttner nawiązuje kontakty na licznych
kongresach pokojowych i niezmordowanie pracuje na rzecz międzynarodowego ruchu
pacyfistycznego.
„Car pokoju”
W 1894 roku Suttner wiąże duże nadzieje z nowym carem Mikołajem II. Istotnie car Mikołaj II
wydaje „manifest pokojowy” żądając rozbrojenia oraz międzynarodowej konferencji
pokojowej. Jego polityka w Finlandii i Mandżurii zadała jednak temu kłam. Suttner długo go
broni, irytując tym samym wielu swoich współbojowników.
Haskie konferencje pokojowe
„Europo, pospiesz się, trzeba się zbratać, Europo, pospiesz się, trzeba wykorzenić wojnę
wśród twoich narodów, bo w przeciwnym razie następna może cię zrujnować”.
Na wniosek cara Mikołaja II zwołana zostaje w 1899 roku w Hadze pierwsza konferencja
pokojowa. Jej uczestnikami nie są jednak pacyfiści, lecz dyplomaci, głowy państw i wojskowi.
Dyskusje na temat rozbrojenia i prawa wojny zasadniczo nie przynoszą żadnego rezultatu.
Albert von Monaco
Również książę Albert pod wpływem Berthy von Suttner angażuje się na rzecz
europejskiego ruchu pokojowego. Suttner bezskutecznie liczy na jego przyszłą pomoc
finansową.
Ameryka
Największe sukcesy Suttner odnosi w USA, gdzie staje się bożyszczem ruchu kobiecego.
Mimo uciążliwości, związanych z wiekiem, Suttner odwiedza Amerykę w poszukiwaniu
protektorów ruchu pacyfistycznego w 1904 roku i w 1912 roku.
Nagroda Nobla
Bez Suttner nie byłoby Pokojowej Nagrody Nobla. Jest zupełnie tego świadoma. Fakt
pominięcia jej przy przyznaniu nagrody w pierwszych latach bardzo ją rozczarowuje. Pilnie
potrzebuje pieniędzy: dla ruchu pacyfistycznego – i dla siebie samej.
Przed wielką wojną
„Ludzie nie rozumieją, co się dzieje… Wy - młodzi, czemu nic nie robicie?
To przede wszystkim dotyczy was. Brońcie się, zjednoczcie się! Nie każcie czynić tego
kilku starym kobietom, których i tak nikt nie słucha”
(Suttner do Stefana Zweiga).
W wielu państwach gorączkowo dokonują się zbrojenia. Suttner bezskutecznie przestrzega
przed wielką wojną – i jest wyśmiewana. Tydzień po jej śmierci w dniu 21 czerwca 1914 roku
w Sarajewie zostaje zastrzelony austriacki następca tronu Franciszek Ferdynand. Miesiąc
później Austrowęgry wypowiadają wojnę Serbii: pierwsza wojna światowa rozpoczyna się
…
Suttner a Nagroda Nobla
Dwadzieścia lat trwała bliska przyjaźń między Berthą von Suttner i Alfredem Noblem. Suttner
wciąż próbowała zachęcić milionera do złożenia dużej sumy na rzecz ruchu pacyfistycznego.
Jeszcze przed jego śmiercią w 1896 roku napisała do niego w liście: „I jeszcze błagam z
podniesionymi rękoma: Niech Pan nigdy nie wycofa swojego wsparcia – nigdy, nawet zza
grobu, co tak czy owak jest nam pisane”. O jego testamencie nic wtedy nie wiedziała.