Chiński - podstawy

Chiński - podstawy
Język chiński dla Ciebie
http://www.chinese4.eu/pl/jezyk-chinski-dla-ciebie/
Tony w języku chińskim
W języku chińskim występują cztery tony oraz jeden ton neutralny.
Można znaleźć go w każdej sylabie poza pierwszą.
Ton neutralny wymawia się miękko i szybko i nie jest on oznaczony żadnym znakiem
diakrytycznym.
Pozostałe tony oznaczane są tradycyjnie jak na podanym poniżej wykresie:
Wyobraźmy sobie, że głos ma 5 poziomów. 1 jest najniższy, a 5 najwyższy.
Gdy wypowiada się sylaby głos pozostaje na jednym poziomie lub "pracuje" i tworzy dźwięki.
Dla przykładu wskażemy jedną rzecz za pomocą różnych tonów.
Znaczenie będzie zależało od tonu.
1 ton (wysoki, ciągły) (na poziomie 5)
蛙
wā
[pisk]
2 ton (rosnący)
娃
wá
[stary]
3 ton (opadająco - rosnący)
瓦
wă
[okulary]
4 ton (opadający)
袜
wà
[proszę]
Informacje dodatkowe:



jeśli trzeci ton znajduje się przed innym trzecim tonem -> jest wymawiany jako drugi
ton
jeżeli trzeci ton występuje przed innym tonem -> opada do tzw. połowy trzeciego tonu
jeśli czwarty ton występuje prze innym czwartym tonem -> wymawia się go jako ton
drugi
Znaki
Tradycyjne znaki pochodzą od dawnych piktogramów oznaczających różne obiekty i przedmioty:
yuè [księżyc]
月
rì [słońce]
日
shuĭ [woda]
水
shān [góra]
山
rén [człowiek, osoba]
人
huŏ [ogień]
火
yŭ [deszcz]
雨
Niektóre ze znaków łączono ze sobą.
Tworzono w ten sposób nowe znaki:
míng [jasność: połączenie słońca i księżyca]
hăo [dobry: połączenie dziecka i kobiety]
cóng [z, od: kombinacja 2 osób]
zhòng [tłum:połączenie 3 osób]
xiū [odpoczynek: połączenie człowieka i drzewa]
明
好
从
众
休
shuāng [dwa, bliźniaki, podwójny: kombinacja
dwóch ptaków]
双
nán [Mężczyzna: połączenie pola i pługu
symbolizujących "wytrzymałości na polu"]
男
Obecnie znaki składają się w większości z dwóch elementów:
fonetycznego wskazującego na sposób wymowy i znaczeniowego.
Daje to możliwość odgadnięcia znaczenia znaku na podstawie jego komponentów.
hěn [bardzo] 很
gēn [z/ze, podążać] 跟
element fonetyczny: 艮 gen
element znaczeniowy: 足 zu [noga, znak nawiązuje do chodzenia]
guān [urzędnik państwowy] 官
guăn [zakwaterowanie dla gości] 馆
element fonetyczny: 官 guan
element znaczeniowy: 食 [jedzenie, znak nawiązuje do jedzenia, głodu itd.]
zhòng [rosnąć, nasiona] 种
zhōng [dzwon] 钟
element fonetyczny: 中 zhong
element znaczeniowy: 禾 [rosnące zboże] ;
金 [złoto, elementy tego znaku nawiązują do metalu]
Pozdrowienia, podziękowania, przeprosiny
你好！
你怎么样？
我很好， 你呢？
谢谢！我也很好！
Nǐ hǎo!
Cześć!
Nǐ zěnmeyàng?
Co u Ciebie?
Wǒ hěn hǎo, nǐ ne?
W porządku. A co u ciebie?
Xièxie！Wǒ yě hěn hǎo.
Dzięki. Też w porządku.
谢谢！
不客气！
Xièxie!
Dziękuję!
Bú kèqi!
Nie ma za co!
对不起！
没关系！
Duì bu qĭ!
Przepraszam!
Méi guānxi!
W porządku!
Przedstawianie
你好， 你叫什么名字？ Nĭhăo, nĭ jiào shénme míngzi? Cześć, jak masz na imię?
我叫爱华，你呢？
Wŏ jiào Àihuá, nĭ ne?
Mam na imię Aihua. A ty?
我叫 Hanna。他叫什么名字？ Wŏ jiào Hanna.
Tā jiào shénme míngzi?
Mam na imię Hanna. Jak on ma na imię?
他叫 Paul。你是哪国人？ Tā jiào Paul. Nĭ shì nă guó rén?
On nazywa się Paul. Skąd jesteś?
我是荷兰人。 Paul 是德国人。你呢？Wŏ shì Hélán rén. Paul shì Déguó rén. Nĭ ne?
Jestem z Holandii. Paul jest z Niemiec. A ty?
我是中国人。
再见！
再见！
Wŏ shì Zhōngguó rén.
Jestem z Chin.
Zàijiàn!
Na razie!
Zàijiàn!
Na razie!
Zawody
我叫 Paul,我是德国人。你呢？Wŏ jiào Paul, wŏ shì Déguó rén. Nĭ ne?
Na imię mam Paul. Jestem Niemcem. A ty?
我叫 Marie，我是法国人。请问，你是老师吗？Wŏ jiào Mălì, wŏ shì Făguó rén.
Qĭng wèn, nĭ shì lăoshī ma?
Na imię mam Marie. Jestem Francuzką. Zastanawiam się, czy jesteś nauczycielem?
不是，我是学生。你也是学生吗？ Bù shì, wŏ shì xuéshēng. Nĭ yě shì xuéshēng
ma?
Nie, jestem studentem. Ty też jesteś studentką
不是，我是记者。他们叫什么名字？ Bù shì, wŏ shì jìzhě. Tāmen jiào shénme
míngzi?
Nie, jestem dziennikarką. Jak oni mają na imię
他们叫 Pedro 和 Hanna，他们也是学生。我们都是学生。 Tāmen jiào Pedro hé
Hanna, tāmen yě shì xuéshēng. Wŏmen dōu shì xuéshēng.
Ich imiona to Pedro i Hanna. Tez są studentami. Wszyscy jesteśmy studentami.
她叫什么名字？ Tā jiào shénme míngzi?
Jak jej na imię?
她叫 Aiko。她不是学生，她是医生。Tā jiào Aiko. Tā bù shì xuéshēng, tā shì yīshēng.
Jej imię to Aiko. Ona nie jest studentką. Jest lekarzem
Liczby i liczenie
Paul，你多大了？ Paul, nĭ duō dà le?
Ile masz lat Paul?
我二十一岁，你呢？Wŏ èrshíyī suì, nĭ ne? Dwadzieścia jeden, a ty?
我二十八岁。你是德国人，对吗？Wŏ èrshíbā suì. Nĭ shì Déguó rén, duì ma?
Ja dwadzieścia osiem. Jesteś Niemcem, prawda?
对。 Duì. To prawda.
你有汉语书吗？ Nĭ yŏu hànyŭ shū ma?
Masz jakieś książki po chińsku?
没有。可是我有很多英语书。你有英语书吗？
Méi yŏu. Kěshì wŏ yŏu hěnduō yīngyŭ shū. Nĭ yŏu yīngyŭ shū ma?
Nie, nie mam. Ale mam książki po angielsku. Czy masz jakieś książki po angielsku?
我有十本英语书、两本法语书、一本德语书。
Wŏ yŏu shí běn yīngyŭ shū, liăng běn făyŭ shū, yī běn déyŭ shū.
Mam dziesięć książek po angielsku, dwie książki po francusku, jedną książkę po niemiecku
Czas i daty
Hanna, 今天几月几号？ Hanna, jīntiān jĭ yuè jĭ hào? Hanna, który dziś jest?
今天 9 月 4 号。Jīntiān jiŭ yuè sì hào. Dzisiaj jest czwarty września
2011 年 9 月 1 号是星期几？ èr líng yī yī nián jiŭ yuè yī hào shì xīngqī jĭ?
Jaki dzień tygodnia był pierwszego września 2011 r.?
不知道！Bù zhīdào!
Nie wiem!
我看一看……星期四！ 现在几点？
Wŏ kàn yi kàn… Xīngqīsì! Xiànzài jĭ diăn?
Pozwól mi sprawdzić… Czwartek. Która jest teraz godzina?
十一点二十分。
Shíyī diăn èrshí fēn. Jest 11.20
哎呀，我快要上课！再见！ āiyā, wŏ kuài yào shàngkè! Zàijiàn!
O nie! Moja lekcja się zaczyna! Cześć!
Rodzina
这是我的家。这是我的妻子，她是大学老师。这是我们的儿子。我有两个
孙女，没有孙子。你家在哪儿？
Zhè shì wŏ de jiā. Zhè shì wŏ de qīzi, tā shì dàxué lăoshī. Zhè shì wŏmen de érzi. Wŏ yŏu liăng ge
sūnnǚ. Nĭ jiā zài năr?
To moja rodzina. To moja żona. Ona jest nauczycielem uniwersyteckim. To nasz syn. Mam dwie
wnuczki. Gdzie ty mieszkasz?
我家在立陶宛。我丈夫也是律师。我们有一个女儿，她二十岁，她很聪明，
也很漂亮。
Wŏ jiā zài Lìtáowăn. Wŏ zhàngfu yě shì lǜshī. Wŏmen yŏu yī ge nǚ’ér, tā èrshí suì, tā hěn
cōngmíng, yě hěn piàoliang.
Mieszkam na Litwie. Mój mąż jest prawnikiem. Mamy córkę. Ma 20 lat.
Jest bardzo inteligentna i bardzo ładna.
你有兄弟姐妹吗？Nĭ yŏu xiōngdìjiěmèi ma? Masz braci lub siostry?
有。我有一个哥哥，还有一个妹妹。Marie, 你家有几口人？
Yŏu. Wŏ yŏu yī ge gēge, háiyŏu yī ge mèimei. Marie, nĭ jiā yŏu jĭ kŏu rén?
Mam. Mam starszego brata jak również młodszą siostrę. Marie, ile osób jest w twojej rodzinie?
我家有四口人——我爸爸、妈妈、姐姐和我。我姐姐是工程师。
Wŏ jiā yŏu sì kŏu rén – wŏ bàba, māma, jiějie hé wŏ. Wŏ jiějie shì gōngchéngshī.
Moja rodzina to cztery osoby - mój tata, moja mama, moja starsza siostra i ja. Moja starsza siostra
jest inżynierem.
真的吗？我也是工程师！ Zhēnde ma? Wŏ yě shì gōngchéngshī! Naprawdę? Ja też
jestem inżynierem!
Jedzenie i napoje
Inga, 你喜欢中国菜吗？Inga, nĭ xĭhuan Zhōngguó cài ma?
Inga, lubisz chińskie jedzenie?
喜欢。你喜欢日本菜吗？Xĭhuan. Nĭ xĭhuan Rìběn cài ma? Tak. Lubisz japońskie jedzenie?
比较喜欢。Paul, 你喜欢中国菜吗？Bĭjiào xĭhuan. Paul, nĭ xĭhuan Zhōngguó cài ma?
Lubię je. Paul, lubisz chińskie jedzenie?
对不起，我听不懂，请再说一遍。Duìbuqĭ, wŏ tīng bu dŏng, qĭng zài shuō yí biàn.
Przepraszam, nie zrozumiałem. Mogę prosić o powtórzenie?
没关系！我问，你喜欢中国菜吗？Méi guānxi! Wŏ wèn, nĭ xĭhuan Zhōngguó cài
ma?
W porządku! Spytałem, czy lubisz chińskie jedzenie.
哦，我不太喜欢中国菜。可是我比较喜欢日本菜。Ò, wŏ bù tài xĭhuan
Zhōngguó cài. Kěshì wŏ bĭjiào xĭhuan Rìběn cài.
Och, ja nie lubię chińskiego jedzenia. Ale bardzo lubię japońskie jedzenie.
你喜欢吃什么？ Nĭ xĭhuan chī shénme?
Co lubisz jeść?
我很喜欢吃蔬菜。Wŏ hěn xĭhuan chī shūcài. Lubię jeść warzywa
我比较喜欢吃鱼、鸡肉。我也很喜欢喝汤。Wŏ bĭjiào xĭhuan chī yú, jīròu. Wŏ yě
hěn xĭhuan hē tāng.
Ja wolę ryby, kurczaki. Lubię też zupę.