program profilaktyki - Szkoła Podstawowa nr 19
Transkrypt
program profilaktyki - Szkoła Podstawowa nr 19
PROGRAM PROFILAKTYKI w Szkole Podstawowej nr 19 w Poznaniu „Celem pracy wychowawczej jest wspomaganie i ukierunkowanie rozwoju młodego człowieka, tak aby był on zdolny do życia w społeczeństwie, a najskuteczniejszą metodą zapobiegania niedostosowania i uzależnienia jest profilaktyka” (A. Balcerek-Kałek „Budowanie szkolnych programów profilaktycznych”) Nowelizacja dokumentu – na podstawie wniosków zespołu ewaluacyjnego Ewa Perzyńska – Wabińska, Celestyna Chudzicka, Katarzyna Borowicz ( marzec 2010) zespołu humanistycznego (listopad 2010) Zredagował pedagog szkolny – Ewa Perzyńska – Wabińska Styczeń 2011 SPIS TREŚCI PROGRAMU PROFILAKTYKI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Wstęp Diagnoza Podmiot działań Cele działań profilaktycznych Forma realizacji (strategie działania) Środki pozwalające na realizację programu profilaktyki Ewaluacja Reguły postępowania dotyczące szkolnej profilaktyki Załączniki 1 1.WSTĘP Podstawą prawną przygotowania poniższego programu są przepisy prawa oraz Rozporządzenie MEN i S z dnia 31 stycznia 2002 oraz 26 lutego w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół. Ponadto poniżej wymienione ustawy wskazują również na konieczność propagowania działalności prozdrowotnej przez wychowawców : Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 24 kwietnia1997 Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu z dnia 9 listopada 1995 Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 10 czerwca 2010. Ustawa z dnia 8 października 2010 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Rozporządzenie MEN i S w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach z 2010 roku Rozporządzenie MEN i S z dnia 31 stycznia 2002 wprowadza zapis o podejmowaniu przez rady pedagogiczne uchwał o wprowadzaniu programu profilaktyki spójnego z programem wychowawczym. Pozwoli to na : a) wyposażenie ucznia w wiedzę i umiejętności niezbędne w budowaniu dojrzałej osobowości b) nauczenie postaw asertywnych w sytuacji zagrożeń c) rozumienie oraz umiejętne stosowanie norm społecznych i systemu wartości d) promocję zdrowego stylu życia (profilaktyka uzależnień) e) rozwijanie najważniejszych umiejętności interpersonalnych (radzenie sobie z trudnościami rozwojowymi okresu dojrzewania). Działania proponowane z programie dotyczą profilaktyki pierwszorzędowej, natomiast w sytuacjach kryzysowych elementy profilaktyki drugorzędowej. 2.DIAGNOZA W oparciu o informacje : uzyskane w trakcie bezpośrednich rozmów z nauczycielami, rodzicami, uczniami wyniki ankiet przeprowadzanych systematycznie wśród uczniów zawarte w nowelizowanych aktach prawnych oświaty (podstawa programowa, rozporządzenie dotyczące zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w szkole oraz ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej) 2 Wyodrębniono następujące bloki problemów: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. zachowania agresywne uczniów - nieumiejętność panowania nad emocjami nieumiejętność współżycia z rówieśnikami zagrożenie uzależnieniem (papierosy, alkohol, narkotyki, dopalacze) uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (dyslektycy, uczniowie przewlekle chorzy, nadpobudliwi psychoruchowo, z zaburzeniami poprawnej komunikacji, zaburzeniami zachowania, niepełnosprawnością) współpraca z rodzicami cyberprzemoc przemoc w rodzinie wobec małoletniego uczeń 6-letni zachowania łamiące normy społeczne i prawne (w tym niszczenie mienia szkoły, zachowania demoralizujące, brak kultury osobistej) 3. PODMIOT DZIAŁAŁAŃ PROFIALKTYCZNYCH Program profilaktyki dostosowany jest do etapu rozwojowego dziecka. Poruszane zagadnienia: uczniowie kl.0 –III - profilaktyka oparta na metodach aktywizujących - promocja zdrowego stylu życia - wiedza iż są środki wpływające niekorzystnie na zdrowie człowieka, od których można się uzależnić - różnica miedzy pożywieniem, lekami, trucizną, a środkami uzależniającymi - jak unikać niebezpiecznych substancji - jak radzić sobie w sytuacjach trudnych (obcy) - poszanowanie mienia szkoły - savoir vivre - uświadamianie iż dzieci mogą liczyć na pomoc dorosłych - tworzenie więzi społecznych w grupie - wychowanie emocjonalne – radzenie sobie z uczuciami, rozwiązywanie konfliktów - doświadczanie iż rozwój jest wielką przygodą, najlepiej ją przeżywać w warunkach bezpiecznych - poszanowanie drugiego człowieka - radzenie sobie z niepowodzeniami szkolnymi (uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi) uczniowie kl. IV – VI - rozwijanie odpowiedzialności i podejmowania słusznych decyzji - znaczenie zachowań asertywnych - czym jest uzależnienie, od czego można się uzależnić i gdzie wówczas szukać pomocy - poszanowanie praw drugiego człowieka - radzenie sobie z sytuacjami trudnymi (konflikty, wybuch złości, dokuczanie) - zachowania agresywne uczniów 3 - rozwijanie kompetencji społecznych - poszanowanie mienia szkoły - radzenie sobie z niepowodzeniami szkolnymi (uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi) - zachowania antyspołeczne - rozwijanie swoich uzdolnień i zainteresowań jako alternatywa do zachowań szkodzącym zdrowiu i życiu 4. CELE DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH Cele działań profilaktycznych są spójne z celami programu wychowawczego szkoły, w szczególności ze : wspomaganiem wszechstronnego rozwoju osobowości dziecka, kształtowaniem umiejętności interpersonalnych jako podstawy do prawidłowego funkcjonowania inspirowaniem do samodzielności i odpowiedzialności kształceniem umiejętności skutecznego komunikowania się. Poza wyżej wymienionymi celami, program profilaktyczny zakłada: promocję zdrowego stylu życia opóźnienie wieku inicjacji – alkoholowej, tytoniowej narkotykowej przekazywania wiedzy na temat szkodliwości środków uzależniających (w tym dopalaczy) i rozwoju postaw asertywności kształtowania ważnych umiejętności społecznych (rozwiązywanie nieporozumień z rówieśnikami, rozwijanie potrzeby uznania społecznego, życia w grupie z zgodnie z zasadami poszanowania drugiego człowieka) i osobowych (wzmacnianie własnej wartości, radzenie sobie z nieprzyjemnymi uczuciami oraz stresem) aktywizowanie uczniów do działań prospołecznych poprzez współtworzenie wizerunku absolwenta szkoły oraz włączanie ich do realizacji założeń programu profilaktycznego 5. FORMY REALIZACJI Przy realizacji działań wychowawczo – profilaktycznych należy zwrócić uwagę na następujące czynniki chroniące : silną więź z rodzicami podejmowanie różnych form aktywności praktyki religijne zakorzenienie w wartościach i tradycjach brak akceptacji dla zachowań aspołecznych konstruktywna grupa rówieśnicza Osoby odpowiedzialne za realizację programu: nauczyciele, wychowawcy, pedagog, psycholog 4 STRATEGIE DZIAŁANIA PROBLEM Zachowania agresywne uczniów - nieumiejętność panowania nad emocjami Nieumiejętność współżycia z rówieśnikami SPOSOBY ROZWIĄZYWANIA PROBLEMU - realizowanie tematów programów profilaktycznych „Spójrz inaczej”, „Jak żyć z ludźmi?”, scenariuszy Szkolnego Programu Przeciwdziałania Agresji i Przemocy - zgłoszenie szkoły do programu społecznego „Szkoły bez przemocy” (korzystanie z poradników, scenariuszy zajęć , propagowanie kodeksu) - interwencje wychowawcze, reagowanie na każde zachowanie agresywne uczenia - prowadzenie rejestru zachowań – dzienniczek konsekwencji - kontrakty klasowe - kontrakty indywidualne z uczniem - kierowanie uczniów na terapie specjalistyczną - bieżąca współpraca z rodzicami - organizowanie szerokiej ofert zajęć pozalekcyjnych, rozładowujących napięcie - zajęcia profilaktyczne z Policją - spotkania ze Strażą Miejską - przedstawienia profilaktyczne - indywidualne zajęcia z psychologiem/pedagogiem - warsztaty socjoterapeutyczne - rozmowy interwencyjno – wychowawcze z agresorami - wspieranie psychologiczne ofiar - projekty edukacyjno – profilaktyczne (Szkolne Obchody Życzliwości, Dzień bez agresji) -szkolenie się rady pedagogicznej w zakresie tematyki ucznia agresywnego - stosowanie behawioralnych metod pracy z uczniem - promowanie dobrych przykładów Liderzy Szkolni - ankietowanie uczniów celu określenia stanu bezpieczeństwa w szkole - stwarzanie w szkole przyjaznego klimatu poprzez dobra komunikację nauczyciela z uczniem i rodzicem, udzielanie emocjonalnego wsparcia w sytuacjach trudnych - warsztaty integracyjne zespoły klasowe - socjogramy - pogadanki wychowawcze - warsztaty rozwijania kompetencji społecznych/ zajęcia indywidualne z psychologiem/pedagogiem - wycieczki i wyjścia edukacyjno – turystyczne - konkursy i projekty szkolne (akcje samorządu uczniowskiego oraz liderów szkolnych) - organizacja imprez kulturalnych z rodzicami (festyn, wigilie, projekty) 5 - współpraca z innymi szkołami - zajęcia tematyczne / warsztatowe z zespołami klasowymi z pedagogiem /psychologiem - spotkania tematyczne z rodzicami Szkoła dla Rodzica - konsultacje specjalistyczne - warsztaty profilaktyczne z pedagogiem/psychologiem - spektakle poruszające tematykę zdrowego stylu życia Zagrożenie uzależnieniem - ankiety wśród uczniów diagnozujące zagrożenie środkami (papierosy, alkohol, uzależniającymi narkotyki, dopalacze) - lekcje wychowawcze w oparciu o specjalistyczne scenariusze - propagowanie wśród rodziców zasad domowej profilaktyki (spotkania indywidualne, zebrania, Szkoła dla rodzica) - konkursy profilaktyczne - Szkolne Obchody Dnia bez Papierosa (prezentacje multimedialne, symbol zielonego listka) - szeroka oferta zajęć programu „Popołudnie w 19” - spotkania z Policją - doskonalenie nauczycieli w zakresie uzależnień (szkoleniowe rady pedagogiczne) - współpraca z instytucjami specjalistycznymi - kierowanie pism do sądu, w sytuacjach zagrożenia uzależnieniem, nadużywania alkoholu przez rodziców – zaniedbywania dzieci - realizacja zaleceń zawartych w opiniach psychologiczno – pedagogicznych Uczniowie ze specjalnymi - diagnoza ryzyka dysleksji w kl.0-1 potrzebami edukacyjnymi - opracowywanie indywidualnych Programów Edukacyjnych (dyslektycy, uczniowie - oferta zajęć wspomagających w szkole (zajęcia korekcyjno – przewlekle chorzy, kompensacyjne, zajęcia wyrównawcze, terapia pedagogiczna) nadpobudliwi psychoruchowo, zaburzenia - regularna ocena postępów w nauce - warsztaty skutecznego uczenia się uwagi, z zaburzeniami - wskazówki dla rodziców do pracy w domu poprawnej komunikacji, zaburzeniami zachowania, - regularna współpraca z rodzicami - kontrakty dydaktyczne niepełnosprawnością) - regularna kontrola obecności ucznia - dzienniczki obecności - kierowanie pism do sądu o nie realizowaniu obowiązku szkolnego – upomnienia dyrektora - wspieranie w adaptacji uczniów w klasie IV - wspieranie w adaptacji uczniów nowych - poruszanie na godzinach wychowawczych kwestii motywacji do nauki - zachęcanie uczniów do podejmowania wysiłku w realizacji osiągnięć edukacyjnych - współpraca z instytucjami wspierającymi - kierowanie na badania diagnostyczne i konsultacje specjalistyczne - szkolenie się rady pedagogicznej w zakresie pomocy uczniowi o specjalnych potrzebach edukacyjnych - indywidualne/ klasowe systemy nagród i kar (żetony) 6 Współpraca z rodzicami Cyberprzemoc Przemoc w rodzinie wobec małoletniego Uczeń 6-letni Zachowania łamiące normy społeczne i prawne ( w tym niszczenie mienia szkoły, zachowania demoralizujące, brak kultury osobistej) - stosowanie przerw w czasie lekcji na rozładowanie emocjonalne - stosowanie nowatorskich technik na skupienie uwagi – Kinezjologia P. Dennisona - pozyskiwanie rodziców do działań wychowawczo – profilaktycznych - opiniowanie rodziców na temat działań profilaktycznych w szkole - budowanie dobrej współpracy, poprawnej komunikacji - wspólna organizacja szkolnych imprez, uroczystości, projektów - zebrania indywidualne – klasowe - kontakt e-mailowy z pedagogiem - lekcje otwarte dla rodziców - organizowanie tematycznych zebrań, spotkań Szkoły dla Rodzica – pedagog/ psycholog - kontrakt współpracy rodziców ze szkołą - pogadanki na godzinie wychowawczej - omawianie problemu na lekcjach informatyki - obchodzenie Dnia Bezpiecznego Internetu - informowanie rodziców na temat zagrożeń Internetu - spotkania z Policją, Strażą Miejską - wywiad z uczniem - konsultacje z MOPREM i Policją - kierowanie sprawy do sądu rodzinnego - wdrażanie programu „Wychowanie bez klapsów”, „ Wychowanie jest głupie” - współpraca Z TKOPD w Poznaniu - psychoedukacja rodziców (rozwijanie kompetencji rodzicielskich) - nauka poprzez zabawę – realizowanie nowej podstawy programowej - wspieranie w adaptacji szkolnej - wprowadzenie zabaw fundamentalnych - realizacja Klanzy - realizacja programu „Przyjaciele Zippiego” - obserwacja i diagnoza funkcjonowania psychospołecznego dziecka (wspieranie w rozwoju) - zabawy integrujące, rozwijające potrzeby dziecka - wychowanie emocjonalne - naprawianie szkody przez ucznia - kontrakty wychowawcze przy współpracy z rodzicem - kierowanie pism do sądu rodzinnego – powiadomienie o zachowaniach demoralizujących, z skazaniem środków wychowawczych (nadzór kuratelski, ośrodek szkolno – wychowawczy) - spotkania z Policją - rozmowy dyscyplinujące z uczniem konsekwentne reagowanie na używanie wulgaryzmów przez uczniów 7 6. ŚRODKI POZWALAJĄCE NA REALIZACJĘ PROGRAMU 1. Pomoce dydaktyczne : - rekomendowane programy profilaktyczne – Spójrz inaczej, Jak żyć z ludźmi - płyty i plansze edukacyjne - bogaty księgozbiór literatury specjalistycznej 2. Baza lokalowa - sale lekcyjne - gabinet pedagogiczno – psychologiczny 3. Fundusze na finansowanie szkoleń dla nauczycieli 4. Fundusze na działania szkoły (projekty edukacyjno - wychowawcze, spektakle profilaktyczne) 7. EWALUACJA Systematyczne, tematyczne ankiety wśród społeczności szkolnej Informacje uzyskiwane w czasie rozmów indywidualnych z uczniami, rodzicami, nauczycielami Ankiety wewnątrzklasowe Ankiety skierowane do rodziców i nauczycieli 8. REGUŁY POSTĘPOWANIA DOTYCZĄCE SZKOLNEJ PROFILAKTYKI 1. Kierowanie uwagi na wzmacnianie czynników chroniących 2. Angażowanie różnych sfer życia wychowanka w planowane działania 3. Refleksja nad codziennymi działaniami (sposób odnoszenia się do dzieci, stawianie wymagań – granic) 4. Stałość i konsekwencja w działaniu 5. Angażowanie do współpracy specjalistów 9. ZAŁĄCZNIKI Program Jak żyć z ludźmi Program Spójrz Inaczej Szkolny Program Przeciwdziałania Agresji i Przemocy – scenariusze zajęć Materiały programu społecznego Szkoła bez przemocy (poradniki) Procedury postępowania w sytuacjach kryzysowych w szkole 8 PROCEDURA POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU ZACHOWANIA AGRESYWNEGO UCZNIA/ RODZICA WOBEC NAUCZYCIELA JAKO FUKNCJONARIUSZA PUBLICZNEGO 1. Nauczyciel w czasie rozmowy z uczniem/ rodzicem stwierdza, że rozmówca przejawia zachowania agresywne (ubliżanie, straszenie, agresja fizyczna, rodzic – opiekun pod wpływem alkoholu). 2. Nauczyciel przerywa rozmowę i prosi o kontynuowanie dyskusji w obecności dyrektora szkoły. 3. W przypadku ucznia, po rozmowie dyscyplinującej, następuje zawiadomienie rodziców i zastosowanie sankcji zgodnie ze szkolnym systemem oceniania. W przypadku rodzica, w czasie wyjaśnienia, następuje pouczenie przez dyrektora szkoły w obecności świadków. Następuje sporządzenie notatki służbowej. 4. W przypadku rodzica – opiekuna pod wpływem alkoholu, bądź w sytuacji gdy z agresywnym rodzicem nie udaje się dojść do porozumienia, poproszenie o spotkanie w wyznaczonym terminie (dyrektor, pedagog, nauczyciel, rodzic) PROCEDURA POSTĘPOWANIA – RODZIC / OPIEKUN POD WPYWEM ALKOHOLU PRZYCHODZI DO SZKOŁY PO DZIECKO- UCZNIA 1. Nauczyciel składa informację pedagogowi/ dyrektorowi szkoły, nie wydaje dziecka. 2. W przypadku, gdy opiekun jest pod wpływem alkoholu, następuje zawiadomienie o tym fakcie rodziców. 3. W sytuacji rodzica pod wpływem alkoholu, zostaje powiadomiony drugi rodzic. W sytuacji nieobecności – Policję. 4. W czasie rozmowy sporządzana jest notatka służbowa i zobowiązanie rodzica do opieki nad dzieckiem (pouczenie) 5. W przypadku powtórzenia się sytuacji, powiadomienie Policji, Sadu Rodzinnego. 9 PROCEDURA POSTĘPOWANIA – UCZEŃ AGRESYWNY WOBEC INNEGO UCZNIA. 1. Przerwanie przez nauczyciela zachowania agresywnego – rozdzielenie; zapewnienie bezpieczeństwa osobie poszkodowanej 2. Przeprowadzenie przez nauczyciela rozmowy wyjaśniająco – pouczającej (jeżeli to możliwe powiadomienie wcześniej wychowawcy i rozmowa w jego obecności); zidentyfikowanie ofiary, agresora, świadków, ocenianie sytuacji, wyciąganie wniosków. 3. Sporządzenie notatki (opis, osoby, ustalenia, propozycja kontraktu wychowawczego) . 4. Poinformowanie rodziców – rozmowa wyjaśniająca 5. Zgłaszanie się powtarzających się sytuacji pedagogowi/ dyrektorowi. 6. Natychmiastowe powiadomienie przez wychowawcę pedagoga – dyrektora o przypadkach drastycznych, zagrażających zdrowiu i życiu. 7. Ustalenie przez wychowawcę, pedagoga, dyrektora sankcji wobec ucznia, zgodnie ze Szkolnym Systemem Oceniania. Przekazanie ustaleń rodzicom; ustalenia co do pracy wychowawczej z uczniem (oferta szkoły, oferta instytucji wspomagających) 8. W sytuacji , kiedy uczeń w dalszym ciągu stwarza zagrożenie dla innych uczniów, dyrektor szkoły w porozumieniu z pedagogiem i wychowawcą, kieruje wniosek do Sądu Rodzinnego, o zastosowanie środka wychowawczego zapobiegającego demoralizacji ucznia. Na najbliższej radzie pedagogicznej, pedagog z wychowawcą przedstawiają sytuacje problemową ucznia agresywnego i podjęte działania. 10 PROCEDURA POSTĘPOWANIA - UCZEŃ/ UCZENNICA SPRAWIA TRUDNOŚCI WYCHOWAWCZE – ZAKŁÓCA TOK LEKCJI 1. Nauczyciel przeprowadza z uczniem rozmowę, uświadamiając mu nieodpowiednie zachowanie. Możliwość powiadomienia drogą sms-ową pedagoga. 2. W dzienniczku ucznia informuje rodziców o zachowaniu na lekcji. Propozycja spotkania na terenie szkoły – w celu podjęcia działań wychowawczych, zapobiegających dalszym zachowaniom łamiącym regulamin szkolny. 3. W przypadku utrzymywania się dalszych nieprawidłowych zachowań ucznia, zastosowanie sankcji zgodnie z regulaminem szkolnym. PROCEDURA POSTĘPOWANIA – UCZEŃ WAGARUJE 1. Wychowawca analizuje obecności ucznia, informuje pedagoga szkolnego. 2. Wezwanie rodziców do szkoły – po wcześniejszym wpisie do dzienniczka ucznia. Przeprowadzenie rozmowy z uczniem w obecności rodziców. Propozycja dzienniczka obecności, w przypadku zainteresowania tym „środkiem wychowawczym” przez rodziców. 3. Zalecenie nadzoru nad dzieckiem, kontrakt wychowawczy w szkole. 4. W przypadku powtarzających się nieobecności ucznia w szkole, nie podjęcia przez rodziców owocnej współpracy ze szkołą, powiadomienie policji, sądu rodzinnego 11 PROCEDURA POSTĘPOWANIA – UCZEŃ UCHYLA SIĘ OD REALIZOWANIA OBOWIĄZKU SZKOLNEGO. 1. Nauczyciel nadzoruje systematycznie frekwencję uczniów - odnotowuje każdą nieobecność ucznia na zajęciach - rodzice mają obowiązek usprawiedliwiać nieobecności (2 tyg.) - nie stosuje się usprawiedliwień nieobecności na prośbę rodzica – tzw. „Usprawiedliwianie wszystkich nieobecności” - jeżeli obecności nie zostają usprawiedliwiane, wychowawca powiadamia pedagoga. 2. Pedagog podejmuje próby nawiązania kontaktu z prawnymi opiekunami (telefonicznie, listownie, osobiście) 3. Rozmowa z rodzicami na terenie szkoły, w obecności wychowawcy, pedagoga i ucznia. Ustalenie przyczyny nieobecności, podejmowanie wspólnych działań zaradczych w celu regularnego uczęszczania ucznia do szkoły (w tym badania psychologiczne). 4. W przypadku dalszego nierealizowania obowiązku szkolnego przez ucznia, dyrektor szkoły kieruje wniosek o wszczęcie egzekucji administracyjnej do organu egzekucyjnego. Środkiem egzekucyjnym jest grzywna. 5. Szkoła informuje sąd rodzinny o uchylaniu się od obowiązku szkolnego przez danego ucznia. 12