Węgierska Górka - akacja - Uniwersytet Jagielloński

UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI
Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej
kierunek: Kulturoznawstwo
specjalność: Elektroniczne Przetwarzanie Informacji
Katarzyna Ziółkowska
Obrona Węgierskiej Górki
http://brzoza.wzks.uj.edu.pl:8080/~edw18/
Praca przejściowa napisana pod kierunkiem
dra ASP Grzegorza Bilińskiego
Kraków 2009
Spis treści
SPIS TREŚCI.................................................................................................................................. 2
1. WSTĘP ....................................................................................................................................... 3
1.1 UZASADNIENIE WYBORU TEMATU............................................................................................ 3
1.2 ZASADNICZE CELE PRACY ....................................................................................................... 4
1.3 KRĄG ODBIORCÓW ................................................................................................................. 4
1.4 PRZEGLĄD TEMATYKI SERWISU I POKREWNEJ ........................................................................... 4
1.4.1 Tematyka serwisu w literaturze ....................................................................................... 4
1.4.2 Tematyka serwisu w Internecie ....................................................................................... 6
1.4.3 Tematyka pokrewna w literaturze.................................................................................... 7
1.4.4 Tematyka pokrewna w Internecie .................................................................................... 8
2. STRUKTURA SERWISU ......................................................................................................... 10
2.1 ŹRÓDŁA INFORMACJI ............................................................................................................ 10
2.1.1 Literatura ...................................................................................................................... 10
2.1.2 Materiały własne .......................................................................................................... 11
2.1.3 Kryteria doboru informacji ........................................................................................... 12
2.2 STRUKTURA INFORMACYJNA SERWISU ................................................................................... 12
2.2.1 Strona główna ............................................................................................................... 12
2.2.2 Działy serwisu .............................................................................................................. 13
2.3 UKŁAD LOGICZNY SERWISU................................................................................................... 15
2.3.1 Struktura logiczna i mapa serwisu ................................................................................. 15
3. ŚRODKI TECHNICZNE ZASTOSOWANE PRZY TWORZENIU SERWISU ......................... 17
3.1 ZASTOSOWANE NARZĘDZIA I METODOLOGIA .......................................................................... 17
3.1.1 Narzędzia podstawowe ................................................................................................. 17
3.1.2 Narzędzia pomocnicze .................................................................................................. 18
3.1.3 Metodologia tworzenia serwisu..................................................................................... 19
3.1.3.1 Zebranie materiałów .............................................................................................. 19
3.1.3.2 Uporządkowanie informacji ................................................................................... 20
3.1.3.3 Wstępny projekt graficzny ..................................................................................... 20
3.1.3.4 Implementacja struktury funkcjonalnej................................................................... 21
3.1.3.5 Implementacja layoutu i wprowadzenie treści ........................................................ 22
3.1.3.6 Testowanie i poprawki ........................................................................................... 22
3.2 GRAFIKA .............................................................................................................................. 22
3.3 IMPLEMENTACJA................................................................................................................... 23
3.3.1 Struktura i funkcje katalogów ....................................................................................... 24
4. PODSUMOWANIE .................................................................................................................. 28
4.1 PODSUMOWANIE I WNIOSKI ................................................................................................... 28
4.2 MOŻLIWOŚCI ROZBUDOWY I PERSPEKTYWY ROZWOJU SERWISU.............................................. 29
5. ŹRÓDŁA INFORMACJI .......................................................................................................... 30
5.1 BIBLIOGRAFIA ...................................................................................................................... 30
5.2 ŹRÓDŁA ILUSTRACJI ............................................................................................................. 30
2
1. Wstęp
Niniejsza praca stanowi dokumentację projektu przejściowego realizowanego w ramach
studiów na wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Celem projektu jest stworzenie witryny internetowej zawierającej informacje na temat
obrony Węgierskiej Górki przed zagrożeniem ze strony nazistowskich Niemiec we wrześniu
1939 roku ze szczególnym wskazaniem na udział pięciu schronów bojowych rozlokowanych
na terenie miejscowości.
Serwis ma być odpowiedzią na niewielki w Internecie zasób informacji dotyczących
wydarzeń z Węgierskiej Górki z czasów wybuchu II wojny światowej. Do tej pory powstała
właściwie tylko jedna rozbudowana strona w rzetelny sposób opisująca dzieje schronów z
Węgierskiej Górki. Nie należy ona jednak do wygodnych w odbiorze, a jej struktura może
zniechęcić mniej wytrwałych czytelników. Cechami odróżniającymi serwis od opisanego
powyżej przykładu witryny mają być: prostota poruszania się po poszczególnych działach,
umiarkowana ilość informacji na każdej podstronie, spójność przekazu i oprawa graficzna
stanowiąca zachętę dla potencjalnego użytkownika.
1.1 Uzasadnienie wyboru tematu
Powodami wyboru tematyki pracy były:

zainteresowanie historią Węgierskiej Górki;

chęć pogłębienia własnej wiedzy na temat przebiegu walk we wrześniu 1939 roku na terenie
Węgierskiej Górki;

znajomość lokalizacji i stanu opisywanych obiektów fortyfikacyjnych;

duża dostępność materiałów z zakresu opisywanej tematyki w rodzinnej miejscowości;

chęć zainteresowania osób planujących przyjazd do Węgierskiej Górki jej znaczeniem jako
punktu oporu w 1939 roku.
3
1.2 Zasadnicze cele pracy
Podstawowymi celami realizowanego projektu są:

rozpowszechnienie informacji na temat obrony Węgierskiej Górki;

zachęcenie turystów do zwiedzenia fortów Węgierskiej Górki i okazania im szacunku jako
miejscom walk o niepodległość Polski;

przekazanie informacji w sposób spójny i interesujący.
1.3 Krąg odbiorców
Grupa docelowa obejmować ma zarówno osoby zainteresowane historią II wojny światowej,
miłośników zwiedzania obiektów fortyfikacyjnych oraz turystów wybierających się do
Węgierskiej Górki. Dla dwóch pierwszych grup serwis ma pełnić przede wszystkim rolę
zachęty do poszukiwania większej ilości informacji dotyczących przeszłości Węgierskiej
Górki. Dla trzeciej zbiorowości powinien stanowić kompletne źródło wiedzy na temat
zwiedzanych miejsc i ich wartości historycznej.
1.4 Przegląd tematyki serwisu i pokrewnej
1.4.1 Tematyka serwisu w literaturze
Na temat obrony Węgierskiej Górki powstało wiele publikacji obejmujących najczęściej
krótkie, ilustrowane broszury, rzadziej bogate opracowania. Ze względu na fakt, że literatura
ta jest w głównej mierze wydawana lokalnie, jej dostępność poza regionem Żywiecczyzny
jest znikoma. Większość z poniższych pozycji można zakupić bądź wypożyczyć na terenie
gminy Węgierska Górka.

M. Zarwański, S. Suchanek, P. Suchanek, Obrońcy Węgierskiej Górki
Jest to jedno z najbogatszych i najciekawszych opracowań na temat obrony Węgierskiej
Górki. To ponad 200-stronicowe kompendium dotyczące przede wszystkim postaci
4
związanych z budową schronów bojowych i walką o południową granicę Polski zawiera
imponującą liczbę naocznych relacji świadków wrześniowych wydarzeń, a także
ciekawostek niedostępnych w innych źródłach.

J. A. Radomski, Węgierska Górka we wrześniu 1939 roku
Publikacja ta została wydana w 1984 roku, jednak nie można nie wziąć jej pod uwagę
kompletując bibliografię dotyczącą poruszanej tu tematyki. Książka Radomskiego była
jedną z pierwszych rozpowszechnionych publikacji w całości poświęconych obronie
Węgierskiej Górki i do dziś jest cennym źródłem informacji dla nowszych opracowań.
Ponadto zawiera unikalne fotografie pochodzące z archiwum WIH.

S. Suchanek, Węgierska Górka. Westerplatte Południa
Jest to bogato ilustrowana broszura przeznaczona do poglądowego zapoznania się z
wojenną historią Węgierskiej Górki. Zawiera kluczowe informacje na temat obrony
miejscowości uporządkowane w spójny i chronologiczny sposób. Dodatkowym atutem
jest krótka informacja o muzeum w forcie „Wędrowiec” i corocznych wrześniowych
uroczystościach odbywających się w Węgierskiej Górce.

S. Suchanek, Forty Węgierskiej Górki
Kolejna broszura autorstwa Stanisława Suchanka skupia się przede wszystkim na fortach
Węgierskiej Górki. Można w niej znaleźć plany schronów bojowych, fotografie
dowódców oraz opisy budowy i przebiegu walk w każdym fortów, a ponadto krótką
informację o ich powojennych losach.

J. Sadowski, P. Suchanek, Fortyfikacje Węgierskiej Górki
Jest to prawdopodobnie najlepsze źródło informacji na temat budowy, wyposażenia,
obecnego stanu i lokalizacji poszczególnych obiektów fortyfikacyjnych Węgierskiej
Górki. Nie zostało wykorzystane w czasie pracy nad serwisem ze względu na
niedostępność w lokalnej bibliotece.
5
1.4.2 Tematyka serwisu w Internecie
W Internecie, podobnie jak w literaturze, kompleksowe opracowania dotyczące obrony
Węgierskiej Górki są rzadkością. Spośród stron internetowych dotykających tej tematyki
można wyróżnić właściwie tylko jedną, która w dokładny sposób opisuje zagadnienie.

http://149.156.142.12/weggor/
Strona w bardzo dokładny i rzetelny sposób traktuje temat obrony Węgierskiej Górki.
Można znaleźć tu informacje dotyczące planowania, budowy, wyposażenia i załogi
fortów, opis przebiegu walk, a także sporą liczbę fotografii i schematy schronów
bojowych. Witryna stanowi część serwisu Forty Kraków (http://fortykrakow.prv.pl/) i
skierowana jest przede wszystkim do osób zainteresowanych fortyfikacjami. Pomimo iż
zamieszczona na stronie ilość informacji jest imponująca, sama strona nie należy do
najlepszych w odbiorze (przykładem może być zbyt duża ilość tekstu na pojedynczej
podstronie, a w dodatku brak akapitów) i posiada dość niewygodną nawigację.

http://pl.wikipedia.org/wiki/151_Kompania_forteczna_%22W%C4%99gierska_G%C3
%B3rka%22
Powyższa strona dość szeroko opisuje załogę i wyposażenie schronów bojowych
Węgierskiej Górki oraz przebieg walk w dniach 2-3 września 1939 roku. Jednakże
zawartość opisywanej witryny stanowi jedynie kopię treści zamieszczonych pod
wymienionym już wyżej adresem: http://149.156.142.12/weggor/.

http://www.historycy.org/index.php?showtopic=48071
Powyższy adres prowadzi do dyskusji na forum internetowym www.historycy.org na
temat obrony Węgierskiej Górki. Nie ulega wątpliwości, że znalezienie tam rzetelnych
informacji i oddzielenie ich od przypadkowych byłoby niezwykle trudne. Warto jednak
zwrócić uwagę na cenne archiwalne fotografie zamieszczone w wątku przez jednego z
użytkowników forum.
6
1.4.3 Tematyka pokrewna w literaturze
Tematykę pokrewną w stosunku do omawianej realizują przede wszystkim publikacje
dotyczące historii Węgierskiej Górki, a także literatura opisująca żelbetowe fortyfikacje z
okresu II wojny światowej umiejscowione w innych rejonach Polski.

K. Suchanek, Z przeszłości Węgierskiej Górki
Książka Karola Suchanka jest prawdziwym kompendium dotyczącym historii
Węgierskiej Górki. Pomimo iż autor nie jest historykiem, może pochwalić się sporą
ilością dokumentów oraz fotografii ze swego rodzinnego archiwum. W opracowaniu nie
zabrakło też krótkiego rozdziału o przebiegu walk w miejscowości we wrześniu 1939
roku.

J. Zalitacz, Węgierska Górka
Jest to książka przekrojowo opisująca gminę Węgierska Górka. W jednym z rozdziałów
można znaleźć informacje na temat obrony Węgierskiej Górki, rys biograficzny
dowódcy 151 kompanii fortecznej, kpt. Tadeusza Semika oraz mniej typowe spojrzenie
na postawę niemieckich historyków opisujących zmagania najeźdźców z załogą
schronów bojowych.

P. Suchanek, Fortyfikacje Jeleśni. Przyborów-Krzyżowa
Opracowanie zawiera szereg danych dotyczących wyposażenia i uzbrojenia schronów
bojowych z okolic Jeleśni, będących fortyfikacjami tego samego typu, co forty
Węgierskiej Górki.
7
1.4.4 Tematyka pokrewna w Internecie
Za źródła wiedzy dotyczące tematyki pokrewnej wobec opisywanej można uznać przede
wszystkim serwisy dotyczące polskich, a także zagranicznych fortyfikacji z okresu zarówno
II wojny światowej, jak i z lat wcześniejszych. Rozbudowane serwisy zrzeszające
miłośników fortyfikacji są wyjątkowo popularne w polskiej sieci. Poniższa lista stanowi
zaledwie kilka przykładów tego typu witryn.

http://fortykrakow.prv.pl/
Strona internetowa Forty Kraków jest obszernym serwisem dotyczącym architektury
fortecznej w Krakowie, a także w innych rejonach Polski. Jednym z tematów tego
bogatego zbioru jest obrona Węgierskiej Górki.

http://www.fortyfikacja.pl/
Fortyfikacja.pl to rozbudowany serwis o przyjemnej dla miłośnika fortyfikacji oprawie
graficznej. Tematyka witryny dotyczy różnego typu umocnień polskich i niemieckich.
Dzięki stronie można poszerzyć swój zakres wiedzy
związanej z rodzajami dzieł
fortyfikacyjnych, obejrzeć mnóstwo zdjęć różnych obiektów i poznać najciekawsze
spośród polskich i niemieckich fortyfikacji. Warto wspomnieć, że autorzy serwisu mają
w planach stworzenie specjalnych działów o schronach bojowych Węgierskiej Górki i
Jeleśni.

http://www.fortress.hg.pl/
Serwis Fortyfikacje w Polsce stanowi bazę obiektów fortyfikacyjnych w Polsce wraz z
ich opisami, danymi dotyczącymi lokalizacji oraz galeriami fotografii.

http://www.schrony1939.fortyfikacje.pl/
Powyższa witryna zawiera informacje o polskich schronach żelbetonowych –
fortyfikacjach tego samego typu, co obiekty w Węgierskiej Górce – wzniesionych w
różnych rejonach Polski tuż przed wybuchem II wojny światowej. Dostęp do informacji
na temat poszczególnych obiektów oraz ich zdjęć ułatwia interaktywna mapa.
8

http://tradytor.pl/
Serwis o nazwie wywodzącej się od jednego z typów dzieł fortyfikacyjnych poza
opisem tragicznej w skutkach potyczki Polaków z Niemcami pod Wizną, zawiera także
własne forum i galerię zdjęć.

http://wegierska-gorka.urbas.pl/
Witryna Węgierska Górka - Na starej pocztówce stanowi wyjątek na niniejszej liście,
ponieważ nie zajmuje się tematyką fortyfikacji. Serwis stanowi rozbudowaną galerię
dawnych pocztówek z Węgierskiej Górki. Witryna została uwzględniona w kontekście
tematyki pokrewnej ze względu na ścisły związek z historią miejscowości oraz
publikowane na stronie archiwalne zdjęcia schronów bojowych.
9
2. Struktura serwisu
Serwis ma charakter wyłącznie informacyjny i nie jest przewidziana jego rozbudowa jako
systemu zarządzania treścią. Ze względu na tematykę obejmującą wydarzenia, które nie
mają swojej kontynuacji w teraźniejszości, witryna powinna tworzyć zamkniętą całość.
2.1 Źródła informacji
2.1.1 Literatura
Literatura była głównym źródłem informacji wykorzystanych podczas przygotowywania
treści serwisu. Niezbędnych informacji dostarczyły następujące pozycje:

M. Zarwański, S. Suchanek, P. Suchanek, Obrońcy Węgierskiej Górki
Publikacja okazała się niezastąpionym źródłem informacji dzięki dużej liczbie relacji
świadków obrony Węgierskiej Górki. Pozwoliła na sporządzenie dość szczegółowego
opisu budowy schronów bojowych oraz przebiegu działań wojennych 2-3 września w
poszczególnych fortach. Ponadto, opracowanie ułatwiło odtworzenie listy żołnierzy 151
kompanii fortecznej „Węgierska Górka”.

J. A. Radomski, Węgierska Górka we wrześniu 1939 roku
Opracowanie było szczególnie pomocne przy opisie planów budowy fortyfikacji oraz
przebiegu walk. Cytowane archiwalne zdjęcia zamieszczone w serwisie pochodzą
właśnie z tej publikacji.

S. Suchanek, Węgierska Górka. Westerplatte Południa
Broszura stanowiła bazę dla rozplanowania działów serwisu, pomogła w nakreśleniu
sytuacji politycznej sprzed wybuchu II wojny światowej oraz okazała się przydatna przy
opisie muzeum stworzonego wewnątrz fortu „Wędrowiec”.
10

S. Suchanek, Forty Węgierskiej Górki
Powyższa pozycja stanowiła główną inspirację dla sposobu rozmieszczenia informacji w
serwisie. Koncentracja autora na faktach związanych z poszczególnymi fortami
pozwoliło na wyłuskanie najistotniejszych informacji o każdym ze schronów bojowych i
stworzenie sekcji opisujących konkretne obiekty.

J. Zalitacz, Węgierska Górka
Ta z pozoru zbyt ogólna i mało znacząca publikacja zawierała przydatny rys
biograficzny kpt. Tadeusza Semika. Ułatwiło to sporządzenie krótkiej informacji o
przydziale kapitana jako dowódcy do 151 kompanii fortecznej „Węgierska Górka” i o
formowaniu tejże jednostki.

P. Suchanek, Fortyfikacje Jeleśni. Przyborów-Krzyżowa
Pomimo iż opracowane nie dotyczy bezpośrednio fortów Węgierskiej Górki, posłużyło
ono jako uzupełnienie informacji na temat konstrukcji schronów. Powodem skorzystania
właśnie z tej publikacji był brak dostępu do opracowania Fortyfikacje Węgierskiej
Górki.
2.1.2 Materiały własne
Dla wzbogacenia treści serwisu wykorzystane zostały poniższe źródła własne:

współczesne fotografie obiektów fortyfikacyjnych Węgierskiej Górki
Wszystkie fotografie zostały wykonane w 2009 roku przez autora witryny. Ich zadaniem
jest odzwierciedlić obecny stan fortów Węgierskiej Górki.

informacje na temat lokalizacji i obecnego stanu schronów bojowych
W literaturze brak jest dokładnych opisów aktualnego stanu fortów, toteż do
sporządzenia działu Stan obecny została wykorzystana własna wiedza autora serwisu.
11
2.1.3 Kryteria doboru informacji
Treść serwisu w głównej mierze opiera się na literaturze. Najistotniejszymi elementami
bibliografii są Obrońcy Węgierskiej Górki M. Zarwańskiego, S. Suchanka i P. Suchanka oraz
Węgierska Górka we wrześniu 1939 roku J. A. Radomskiego.
Podczas pracy nad tworzeniem serwisu nie zostały wzięte pod uwagę źródła elektroniczne.
Przyczyną tej decyzji była chęć uniknięcia wpływów strony http://149.156.142.12/weggor/,
która stanowi aktualnie jedyne rzetelne źródło informacji na temat punktu oporu Węgierska
Górka. Autor uznał, że skorzystanie z publikowanych tam danych mogłoby naruszyć
dążenie do stworzenia unikalnego w skali polskiego Internetu opracowania na temat obrony
Węgierskiej Górki. Do powielenia informacji z witryny http://149.156.142.12/weggor/
doszło już na jednej ze stron serwisu Wikipedia.org.
2.2 Struktura informacyjna serwisu
2.2.1 Strona główna
Strona główna witryny Obrona Węgierskiej Górki pod względem interfejsu i nawigacji
niczym nie różni się od mało rozbudowanych części serwisu, a jej treść pokrywa się z
pierwszym z działów o nazwie Westerplatte Południa. Strona główna ma pełnić funkcję
wprowadzenia użytkownika w temat przebiegu kampanii wrześniowej na terenie
Węgierskiej Górki.
Struktura strony głównej, podobnie jak w przypadku pozostałych podstron, składa się ze
stałych elementów interfejsu:

nagłówek z napisami tytułowymi: Obrona Węgierskiej Górki i 2-3 września 1939;

boczne menu główne zawierające odnośniki do podstawowych działów serwisu;

pole przeznaczone na grafikę (zdjęcia, schematy, mapy) lub niewielką ilość tekstu, która
ulega zmianie w zależności od wybranego działu;

pole przeznaczone na tekst, który zmienia się po wyborze działu;
12

menu aktywne tylko w niektórych działach (nieaktywne na stronie głównej) pozwalające
przejść do podstron opisujących poszczególne schrony bojowe.
2.2.2 Działy serwisu
Serwis podzielony jest na 9 działów, do których dostęp możliwy jest z poziomu każdej
strony witryny. Odnośniki znajdują się w pionowym menu głównym, a ich rozmieszczenie
nawiązuje do chronologii wydarzeń z Węgierskiej Górki. Niektóre z działów posiadają po 5
sekcji zawierających informacje na temat każdego z fortów.
Opis poszczególnych działów prezentuje poniższa lista:

Westerplatte Południa
Omawiany dział pełni w serwisie funkcję strony głównej. Zawiera krótką zachętę do
zapoznania się z zawartością całej witryny. Treść strony nie ma charakteru
informacyjnego, jest raczej dość swobodnym tekstem mającym sprowokować czytelnika
do zainteresowania się historią rygla obronnego Kotliny Żywieckiej. Nazwa działu
nawiązuje do zaszczytnego określenia Węgierskiej Górki nadanego miejscowości przez
historyków.

W przededniu wojny
Zadaniem tego działu jest nakreślenie tła historycznego, na jakim miało rozegrać się
starcie o Węgierską Górkę. Strona opisuje w zarysie sytuację, w jakiej znalazła się
Polska oraz jej południowa granica tuż przed wrześniem 1939 roku.

Przygotowania do obrony
Powyższa część serwisu dotyczy działań podjętych przez sztab Wojska Polskiego w
obliczu zagrożenia ze strony Niemiec. Ponadto strona zawiera informacje o przebiegu
budowy schronu bojowego i różnych grupach społecznych biorących udział we
wznoszeniu fortów w Węgierskiej Górce.
13

Stan schronów
Jest to dział traktujący o ilości schronów bojowych wybudowanych w Węgierskiej
Górce do dnia wybuchu II wojny światowej i ich wyposażeniu. Zawartość strony ma za
zadanie ukazać przepaść pomiędzy planowanym stanem fortyfikacji a stanem
rzeczywistym. Tekst umieszczony w tym dziale zawiera listę braków w wyposażeniu
wszystkich fortów, a poglądowa mapka ilustruje lokalizację obiektów w różnych
stadiach budowy, których wznoszenie rozpoczęto przed 1 września 1939 roku. Dział
zawiera aktywne dolne menu i pozwala na zapoznanie się ze schematem oraz opisem
lokalizacji, funkcji i wyposażenia każdego z wybudowanych w Węgierskiej Górce
fortów.

Obsada schronów
Dział zawiera krótką notatkę o formowaniu 151 kompanii fortecznej pod dowództwem
kpt. Tadeusza Semika oraz o szacowanej liczebności sił polskich przydzielonych do
obrony rejonu Węgierskiej Górki. Po wybraniu pozycji z aktywnego dolnego menu
użytkownik może zobaczyć listę żołnierzy obsadzonych w danym forcie oraz zobaczyć
portret jego dowódcy.

Dzień pierwszy
Dział prezentuje przebieg działań wojennych w poszczególnych schronach tuż po
uderzeniu jednostek niemieckich w nocy z 1 na 2 września 1939 roku. Aktywne dolne
menu pozwala na zapoznanie się z biegiem wydarzeń w poszczególnych schronach
bojowych.

Dzień drugi
Dział opisuje wydarzenia od nocy z 2 na 3 września aż do momentu zakończenia działań
wojennych na terenie Węgierskiej Górki. Za pomocą dolnego menu użytkownik może
prześledzić aktywność załogi wybranego schronu oraz jej późniejszą kapitulację bądź
wycofanie się w ostatnim dniu obrony.
14

Stan obecny
Omawiana część serwisu opiera się w głównej mierze na własnych doświadczeniach i
wiedzy autora o fortach Węgierskiej Górki. Znalazły się tu informacje o powojennych
losach fortyfikacji, stanie, w jakim schrony dotrwały do czasów współczesnych,
funkcjach, jakie pełniły po zakończeniu wojny oraz możliwości ich zwiedzania.
Ponadto, dział zawiera galerię fotografii wykonanych przez autora serwisu. Aktywne
dolne menu pozwala na poznanie powojennej historii i zdjęć poszczególnych fortów.

Więcej informacji
Strona zawiera listę publikacji o obronie Węgierskiej Górki (w większości
wykorzystanych do stworzenia merytorycznej części serwisu) oraz odnośniki do witryn
związanych z Węgierską Górką i historią miejscowości.
2.3 Układ logiczny serwisu
2.3.1 Struktura logiczna i mapa serwisu
Serwis podzielony jest na 9 głównych działów, z których część nie rozgałęzia się (na Rys. 1
są to pozycje oznaczone symbolem plusa znajdujące się po lewej stronie schematu). Do
działów stanowiących niepodzielną całość zaliczają się: Westerplatte Południa, W
przededniu wojny, Przygotowania do obrony, Więcej informacji. Pozostałe działy główne to:
Stan schronów, Obsada schronów, Dzień pierwszy, Dzień drugi, Stan obecny (na Rys. 1 są to
pozycje oznaczone minusem). Ich wspólną cechą jest podział na 5 sekcji podejmujących
tematykę poszczególnych obiektów fortyfikacyjnych (na Rys. 1 sekcje te oznaczone są
plusem, co oznacza, że są niepodzielnymi elementami).
Dostęp do działów głównych możliwy jest z poziomu dowolnej podstrony, natomiast
przeglądanie bardziej zagłębionych w strukturze serwisu sekcji odbywa się w obrębie
obejmującego je działu głównego.
15
Rys. 1 Mapa serwisu
16
3. Środki techniczne zastosowane przy
tworzeniu serwisu
3.1 Zastosowane narzędzia i metodologia
3.1.1 Narzędzia podstawowe
Główne narzędzia wykorzystane do stworzenia serwisu opisuje poniższa lista:

SISOEdit 0.94
SISOEit jest darmowym edytorem tekstowym umożliwiającym pracę w dwóch
standardach kodowania polskich znaków (ISO 8859-2 i CP1250). Został wykorzystany
do implementacji projektu: tworzenia oraz edycji dokumentów hipertekstowych i
kaskadowych arkuszy stylów.

Mozilla Firefox 3.5.2
Popularna i wysoko oceniana w rankingach przeglądarka Firefox 3.5.2 posłużyła za
środowisko testowe dla aplikacji. W toku pracy serwis był także testowany na starszych
wersjach produktu Mozilli.

Corel Paint Shop Pro Photo XI
Stosunkowo nowa wersja programu Paint Shop Pro znajduje zastosowanie w
szczególności podczas edycji i obróbki cyfrowej fotografii. Program posłużył do
wykonania wstępnego projektu graficznego serwisu, ostatecznej oprawy wizualnej
witryny oraz do zaawansowanej edycji fotografii zamieszczonych na stronie.
17

CorelDraw X3
Jeden z najlepszych programów do tworzenia grafiki wektorowej okazał się
niezastąpiony podczas rysowania mapki fortyfikacji w Węgierskiej Górce oraz
schematów schronów bojowych.
3.1.2 Narzędzia pomocnicze
Dodatkowe narzędzia użyte przy tworzeniu serwisu prezentuje poniższa lista:

OpenOffice 3.1
Edytor tekstu z wyżej wymienionego pakietu biurowego, OpenOffice Writer, był
wykorzystywany do tworzenia zawartości merytorycznej serwisu przed wprowadzeniem
jej do dokumentów HTML. Ponadto program posłużył do sporządzenia niniejszej
dokumentacji.

IrfanView 4.25
Popularna i prosta w obsłudze przeglądarka graficzna została wykorzystana do szybkiej i
nieskomplikowanej edycji grafiki, kiedy użycie programu Paint Shop Pro nie było
konieczne (skalowanie i kadrowanie fotografii).

Microsoft Internet Explorer 8.0
Ta jeszcze do niedawna najbardziej rozpowszechniona przeglądarka internetowa
stanowiła jedno z dodatkowych środowisk testowych dla witryny. Dokładne
sprawdzenie funkcjonalności serwisu w Internet Explorer okazało się nieodzowne z
uwagi na częste różnice w wyświetlaniu stron między produktem Microsoftu a innymi
popularnymi przeglądarkami.
18

Opera 9.64
Trzecia pod względem popularności przeglądarka została wykorzystana do testowania
serwisu pod kątem poprawności wyświetlania kodu i szybkości wczytywania stron.

Google Chrome 2.0.172.43
Najnowsza na rynku, ale już bijąca rekordy popularności przeglądarka od Google
okazała się kolejnym nieodzownym programem do testów funkcjonalności witryny.

Apple Safari 4.31.9.1
Piąta co do popularności przeglądarka stworzona przez Apple była ostatnim
środowiskiem, które posłużyło do przetestowania uniwersalności serwisu.
3.1.3 Metodologia tworzenia serwisu
Praca nad projektowaniem i implementacją serwisu została podzielona na następujące etapy:
3.1.3.1 Zebranie materiałów
Zgromadzenie
podstawowych
źródeł
informacji
okazało
się
prostym
zadaniem.
Najważniejsze publikacje pochodziły ze zbiorów autora lub zostały wypożyczone z lokalnej
biblioteki. Jedynym istotnym opracowaniem, którego nie udało się zdobyć były Fortyfikacje
Węgierskiej Górki J. Sadowskiego i P. Suchanka. Książka nie była w tamtym czasie
dostępna w bibliotece, natomiast zakup publikacji nie wchodził w grę z powodu
wyczerpanego nakładu. Ostatecznie informacje dotyczące konstrukcji schronów bojowych
zostały zaczerpnięte z opracowania Fortyfikacje Jeleśni. Przyborów-Krzyżowa P. Suchanka.
Innymi materiałami koniecznymi do stworzenia kompletnej witryny były współczesne
fotografie schronów bojowych. Ta kwestia również nie przysporzyła problemów, jako że
autor jest mieszkańcem Węgierskiej Górki.
19
3.1.3.2 Uporządkowanie informacji
Kolejnym krokiem była systematyzacja zebranych informacji i decyzja o tym, które z nich
znajdą się w serwisie oraz w jaki sposób zostaną zaprezentowane. Przyjęta konwencja
oparta została na chronologii opisywanych wydarzeń i rozwarstwieniu informacji na sekcje
dotyczące poszczególnych obiektów fortyfikacyjnych. Na tym etapie wyodrębnione zostały
główne i poboczne działy serwisu.
3.1.3.3 Wstępny projekt graficzny
Projekt graficzny był bardzo istotnym aspektem dla autora, toteż został stworzony tuż po
określeniu, jaka będzie struktura serwisu. Po ostatecznej decyzji o ilości, nazewnictwie i
funkcjonalności działów nic nie stało na przeszkodzie, by zaprojektować szatę graficzną.
Pierwszym krokiem było sporządzenie odręcznego szkicu, na podstawie którego powstał
wstępny projekt (Rys. 2) uwzględniający styl wybrany przez autora. Na bazie tego
stworzonego w edytorze grafiki prototypu zaprojektowana została ostateczna oprawa
wizualna serwisu nieznacznie odbiegająca pod względem funkcjonalnym i stylistycznym od
pierwotnego modelu.
20
Rys. 2 Wstępny projekt graficzny serwisu
3.1.3.4 Implementacja struktury funkcjonalnej
Po wyodrębnieniu elementów interfejsu i związków między nimi można było przystąpić do
implementacji. Stworzono strukturę katalogów osobno grupujących pliki odpowiedzialne za:
wyświetlanie elementów layoutu, przechowywanie tekstów, grafik i arkuszy stylów oraz
nawigację. Komponenty serwisu obsługujące nawigację i odpowiedzialne za wyświetlanie
poszczególnych elementów interfejsu zostały napisane w języku PHP w celu uczynienia
serwisu bardziej dynamicznym i uniknięcia ponownego wczytywania raz załadowanych
elementów. Na etapie implementacji w katalogu służącym do przechowywania treści
przygotowano także puste dokumenty HTML o nazwach odpowiadających poszczególnym
podstronom, do których w późniejszej fazie pracy wprowadzono merytoryczną zawartość
serwisu.
21
3.1.3.5 Implementacja layoutu i wprowadzenie treści
Po zakończeniu pracy nad implementacją struktury funkcjonalnej przyszedł czas na dodanie
brakujących grafik składających się na layout strony oraz arkuszy stylów CSS. Po tym kroku
serwis był kompletny zarówno pod względem funkcjonalnym jak i wizualnym. Ostatnim
komponentem wprowadzonym do katalogów serwisu była treść – czyli teksty oraz elementy
graficzne takie jak: zdjęcia, schematy, mapy. Po umieszczeniu wcześniej wybranych
fotografii na serwerze pozostało już tylko odpowiednio zmodyfikować galerie zdjęć
obsługiwane przez skrypt Lightbox.
3.1.3.6 Testowanie i poprawki
Choć wymienione jako ostatni etap tworzenia serwisu, testy w rzeczywistości były
przeprowadzane równolegle do prac nad implementacją. Funkcjonalność i sposób
wyświetlania komponentów strony badane były w przeglądarkach: Firefox, Internet
Explorer i Opera. Sprawdzona została też poprawność plików XHTML i CSS – posłużyły do
tego skrypty działające na stronach: http://validator.w3.org/ i http://jigsaw.w3.org/cssvalidator/. Drobne niedociągnięcia były na bieżąco korygowane. Po zakończeniu wszystkich
prac związanych z wdrożeniem serwisu przyszedł czas na ostateczny test przy użyciu
przeglądarek Google Chrome i Safari. Na tym etapie poprawność działania serwisu nie
wykazała już ewentualnych braków.
3.2 Grafika
Celem autora było stworzenie szaty graficznej interesującej, ale nie przesłaniającej treści
serwisu. Zaprojektowana oprawa wizualna bazuje na koncepcji rozrzuconych dokumentów
pozostałych po złożeniu raportu. Elementy interfejsu mają za zadanie wyobrażać kartki,
zakładki, zdjęcia, itp. Nie jest to z pewnością zabieg nowatorski, ale odróżniający witrynę
od innych, bardziej schematycznych. Wszystkie widoczne na stronie elementy graficzne
powstały w oparciu o samodzielnie skanowane lub fotografowane przez autora przedmioty.
Technika ta została zastosowana, by uczynić grafikę strony bardziej unikatową.
22
Pomimo iż szata graficzna serwisu nie należy do oszczędnych, jest spójna i przystępna w
odbiorze. Nie zawiera ruchomych ani nadmiernie przyciągających uwagę elementów,
natomiast układ modułów interfejsu jest klasyczny i nieskomplikowany. Serwis najlepiej
prezentuje się w rozdzielczości 1280x1024 pikseli, nie sprawia jednak kłopotu wyświetlany
na panoramicznych ekranach 1280x800 pikseli. Przy przeglądaniu witryny w rozdzielczości
1024×768 pikseli kluczowe elementy interfejsu pozostają widoczne, jednak by docenić szatę
graficzną należałoby użyć paska przewijania.
Rys. 3 Końcowy projekt graficzny serwisu: strona działu „Stan schronów”
3.3 Implementacja
Projekt struktury funkcjonalnej serwisu został zaimplementowany przy użyciu języka PHP.
Zastosowany kod odpowiada za przemieszczanie się pomiędzy podstronami bez
konieczności ponownego wczytywania statycznej części serwisu.
23
3.3.1 Struktura i funkcje katalogów
Warstwa prezentacji została oddzielona od warstwy aplikacji i umieszczona w odrębnych
katalogach. Rys. 4 prezentuje ich strukturę bez uwzględnienia poszczególnych plików.
Zawartość katalogów serwisu jest następująca:

serwis
Jest to główny katalog serwisu. Poza widocznymi na Rys. 4 katalogami zawiera jedynie
plik index.php.

serwis/css
Zawartość stanowią kaskadowe arkusze stylów: główny arkusz styl.css oraz pomocniczy
lightbox.css odpowiadający za wygląd galerii obsługiwanych przez skrypt Lightbox.

serwis/images
Katalog zawiera wyłącznie pliki graficzne składające się na interfejs galerii. Całość
została umieszczona w serwisie wraz z darmowym narzędziem Lightbox ułatwiającym
przeglądanie zdjęć na stronie.

serwis/interfejs
Wewnątrz katalogu znajdują się pliki karta_glowna.php, karta_ze_zdjeciami.php,
menu_boczne.php, menu_dolne.php. Każdy z nich zawiera krótki kod pozwalający
dynamicznie wyświetlić odpowiednią treść lub menu w zależności od żądania
widocznego w pasku adresu. Przykładowo jeżeli odpowiadająca za nawigację zmienna
$go otrzyma wartość stan_schronow, działanie kodu z plików karta_glowna.php oraz
karta_ze_zdjeciami.php spowoduje wyświetlenie na stronie tekstu zapisanego w pliku o
nazwie stan_schronow.html oraz adekwatnego zdjęcia, natomiast plik menu_dolne.php
wywoła kolejny plik PHP, który wygeneruje odpowiednie menu pomocnicze dla
wybranego działu.
24

serwis/js
Katalog zawiera skrypty JavaScript. Wszystkie pliki umieszczone w tym katalogu
odpowiedzialne są za obsługę generatora galerii zdjęć Lightbox 2.04. Lightbox jest
skryptem umożliwiającym wyświetlanie pojedynczych zdjęć lub całych galerii, które
można dowolnie rozbudowywać. Pozwala na powiększanie miniaturek obrazów do ich
rzeczywistych rozmiarów bez konieczności otwierania ich w nowej karcie lub w oknie,
w którym wyświetlany jest serwis.

serwis/layout
Katalog odpowiedzialny jest za przechowywanie wszystkich elementów graficznych
składających się na statyczną część strony.

serwis/schrony
Znajdują się tu pliki PHP odpowiadające za wyświetlanie dolnego menu w zależności od
wybranej podstrony. Każda z podstron ma własne pomocniczne menu. Za wyświetlenie
właściwego
pliku
z
tego
katalogu
odpowiada
kod
dostępny pod
ścieżką
interfejs/menu_dolne.php.

serwis/tresc
Katalog przechowuje zapisane z rozszerzeniem HTML teksty wyświetlane na
poszczególnych podstronach. Za ich wywoływanie odpowiada kod zawarty w pliku
interfejs/karta_glowna.php. Dzięki takiemu rozwiązaniu można łatwo odnaleźć w
strukturze katalogów plik, który ma zostać poddany aktualizacji i przystąpić do edycji.

serwis/zdjecia
Zawartość tego katalogu jest poniekąd analogiczna do tego, co zawiera wymieniony
wyżej katalog tresc. Znajdują się tutaj pliki stanowiące treść pola ze zdjęciami, które
obsługiwane
jest
za
pomocą
interfejs/karta_ze_zdjeciami.php.
kodu
zamieszczonego
Dokumenty HTML,
25
które
pod
można
ścieżką
znaleźć
w
omawianym katalogu zawierają zazwyczaj znaczniki <img> odpowiedzialne za
załadowanie odpowiedniego obrazka, a niekiedy także teksty. Ponadto w katalogu
zdjęcia umieszczony został podkatalog pliki, do którego odnoszą się linijki kodu
powodujące wyświetlanie obrazków.

serwis/zdjęcia/pliki
Podkatalog folderu zdjęcia zawiera pliki graficzne wyświetlane w polu ze zdjęciami na
stronie, a także własną strukturę katalogów obejmującą grupy specyficznych grafik.

serwis/zdjęcia/pliki/miniatury
Katalog zawiera pomniejszone odpowiedniki niektórych plików graficznych z
nadrzędnego katalogu pliki. Miniatury pełnią rolę przycisków uaktywniających skrypt
Lightbox wyświetlający żądane grafiki w pełnych wymiarach.

serwis/zdjęcia/pliki/waligora

serwis/zdjęcia/pliki/wawoz

serwis/zdjęcia/pliki/wedrowiec

serwis/zdjęcia/pliki/wloczega

serwis/zdjęcia/pliki/wyrwidab
Każdy z wyżej wymienionych katalogów odpowiada za przechowywanie zdjęć
wykorzystywanych w galeriach przypisanym poszczególnym obiektom fortyfikacyjnym.

serwis/zdjęcia/pliki/waligora/miniatury

serwis/zdjęcia/pliki/wawoz/miniatury

serwis/zdjęcia/pliki/wedrowiec/miniatury

serwis/zdjęcia/pliki/wloczega/miniatury

serwis/zdjęcia/pliki/wyrwidab/miniatury
26
Powyższe podkatalogi folderów zawierających obrazy wykorzystywane w galeriach
odpowiedzialne są za przechowywanie miniatur. Miniatury zdjęć pełnią funkcję
przycisków przenoszących użytkownika do pełnowymiarowych grafik wzbogaconych o
nawigację galerii generowaną przez skrypt Lightbox.
Rys. 4 Struktura katalogów serwisu
27
4. Podsumowanie
4.1 Podsumowanie i wnioski
Tworzenie opracowań poruszających problematykę wydarzeń historycznych nie jest łatwym
zadaniem. Nie można zapominać o właściwym doborze literatury i zachowaniu
obiektywizmu. Nie należy również godzić w wartości, które są ważne dla pewnej grupy
społecznej bądź narodowościowej. Choć serwis Obrona Węgierskiej Górki jest jedynie
odpowiednikiem broszury mającej na celu zainteresowanie czytelnika pewnym wycinkiem
historii, planowanie zawartości merytorycznej strony nie mogło ograniczyć się jedynie do
powielenia powszechnie znanych informacji.
Witryna nie jest pozbawiona wad. Na proces jej tworzenia złożyło się wiele decyzji: które ze
zdobytych informacji opublikować, a które, mniej istotne, pominąć. Część pozyskanych z
literatury danych nie trafiła do ostatecznej wersji serwisu, ponieważ ważnym założeniem
było unikanie bezrefleksyjnego kopiowania najbogatszych źródeł i nie naruszanie przyjętej
w fazie projektowania objętości działów.
Pomimo niedoskonałości można uznać, że do polskiego Internetu trafiła wreszcie
samodzielna, obszerna witryna poruszająca temat obrony Węgierskiej Górki, nie
przedstawiająca historii w sposób chaotyczny ani schematyczny. Po przeprowadzeniu
odpowiedniego pozycjonowania w wyszukiwarkach, a w przyszłości być może uzyskaniu
rekomendacji ze strony portalu gminy Węgierska Górka, serwis może stać się jednym z
głównych internetowych źródeł informacji na temat jakże ważnego, lecz często
zapomnianego wydarzenia w dziejach Polski.
28
4.2 Możliwości rozbudowy i perspektywy rozwoju serwisu
Zarówno pod względem szaty graficznej, jak i treści serwis Obrona Węgierskiej Górki
tworzy zamkniętą całość. Założenie takie zostało przyjęte z uwagi na to, że tematyka
serwisu obejmuje wydarzenia historyczne z 1939 roku, a więc takie, które nie mają
bezpośredniej kontynuacji w teraźniejszości.
Odstępstwem od tej konwencji jest część Stan obecny, która obejmuje dzieje fortyfikacji od
końca II wojny światowej do współczesności. Nic więc nie stoi na przeszkodzie, by teksty
oraz galerie fotografii w tym dziale były aktualizowane.
Pomimo iż dodanie nowych działów głównych byłoby kłopotliwe i wymagałoby
przebudowy interfejsu strony, nie oznacza to, że serwis nie ma żadnych możliwości
rozwoju. Ciekawym i nieskomplikowanym w realizacji pomysłem byłoby stworzenie nowej
strony głównej. Dział Westerplatte Południa, który obecnie jest wczytywany przy starcie
serwisu, nadal znajdowałby się w górze menu umieszczonego po lewej stronie, natomiast
nowa strona główna dostępna byłaby po kliknięciu przez użytkownika w nagłówek witryny.
Zawartość nowej strony głównej mogłyby stanowić aktualności związane z pamięcią o
wrześniowych wydarzeniach z Węgierskiej Górki. Ich tematyka obejmowałaby informacje o
nadchodzących obchodach uroczystości rocznicowych, relacje z okolicznościowych imprez
i nowe galerie fotografii, wiadomości o nowościach wydawniczych i kolekcjonerskich (np.
filatelistycznych lub numizmatycznych) upamiętniających obronę miejscowości, itp. W celu
zapewnienia ciągłości informacji serwis mógłby nawiązać współpracę z portalem
internetowym gminy Węgierska Górka oraz lokalnym Ośrodkiem Promocji Gminy.
29
5. Źródła informacji
5.1 Bibliografia
Radomski J. A., Węgierska Górka we wrześniu 1939 roku, Bielsko-Biała, Beskidzka
Oficyna Wydawnicza BTSK, 1984.
Suchanek K., Z przeszłości Węgierskiej Górki, Węgierska Górka, Wydawn. Towarzystwa
Społeczno-Kulturalnego „Formacja”, 2001.
Suchanek S., Forty Węgierskiej Górki, wyd. III, Węgierska Górka, Wydawn. Światowego
Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Żywcu, 2008.
Suchanek S., Węgierska Górka. Westerplatte Południa, wyd. V, Węgierska Górka, Wydawn.
Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Żywcu, 2008.
Suchanek P., Fortyfikacje Jeleśni. Przyborów-Krzyżowa, Żywiec, Wydawn. Światowego
Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Żywcu, 2004.
Zalitacz J., Gmina Węgierska Górka i okolice, Krosno, Wydawn. P.U.W. „Roksana”, 2002.
Zarwański M., Suchanek S., Suchanek P., Obrońcy Węgierskiej Górki, wyd. V, Węgierska
Górka, Wydawn. Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Żywcu, 2004.
5.2 Źródła ilustracji
Radomski J. A., Węgierska Górka we wrześniu 1939 roku, Bielsko-Biała, Beskidzka
Oficyna Wydawnicza BTSK, 1984.
Archiwum Map WIG [online] http://www.mapywig.org/ [dostęp: 2 września 2009].
30