Karykatura, rysynek satyryczny [tryb zgodnoœci]

Karykatura, rysunek
satyryczny, fotografia.
opracowała Elżbieta Anioła
KARYKATURA
• Karykatura (wł. caricatura) to przedstawienie osoby, wydarzenia lub
przedmiotu, które cechuje się przesadą w oddaniu
charakterystycznych elementów, właściwości, cech. Karykatura
uwydatnia te cechy zwykle w celu ośmieszenia danej osoby,
zjawiska itd.
• Terminem tym określa się także dzieło zawierające właśnie takie
przedstawienie. Często jest to rysunek (zazwyczaj portret), rzadziej
rzeźba (np. karykatury autorstwa Józefa Gosławskiego). Także
forma literacka, gdzie sposób przedstawienia postaci literackiej,
polega na wyolbrzymieniu i pełnym przesady wyjaskrawieniu
pewnych cech jej wyglądu zewnętrznego lub postawy wobec życia,
mający na celu ośmieszającą charakterystykę. Karykatura jest
jednym z uprzywilejowanych instrumentów satyry.
• Słowo karykatura jest także używane na określenie zniekształcenia,
wykrzywienia właściwego, naturalnego charakteru kogoś lub czegoś
(deformacja).
KARYKATURA
Karykatura Wiktora Hugo
RYSUNEK
• Rysunek - kompozycja lini wykonana na
płaszczyźnie, polegające na nanoszeniu
na powierzchnię walorów wizualnych przy
użyciu ołówka, tuszu, mazaka, kredki,
piórka, pastel, węgla rysunkowego lub
innych narzędzi.
A by chronić pry watność uży tk ownik a, program PowerPoint uniemożliwił automaty czne pobranie tego zewnętrznego obrazu. A by pobrać i wy świetlić ten obraz, k lik nij przy cisk Opcje na pask u k omunik atów, a następnie k lik nij opcję Włącz zawartość zewnętrzną.
RYSUNEK SATYRYCZNY
• Rysunek satyryczny z kolekcji Piotra Marca.
Piotr Marzec – karykaturzysta,
malarz, rysownik
PORTRET
Portret (fr. portrait) - obraz, zdjęcie lub
inne dzieło będące przedstawieniem
osoby i odwzorowujące jej wygląd
zewnętrzny, a czasem także cechy
osobowości.
PORTRET
Atmosferę dzieła określa wybór konkretnej
techniki, np.:
• rysunek węglem wywołuje nastrój gniewu
i buntu,
• ołówek umożliwia uzyskanie szerokiego
zakresu tonów i nadaje portretowi głębię,
• piórko i tusz pomagają oddać charakter
portretowanej osoby.
PORTRET
Oświetlenie wpływa na wygląd
portretowanej osoby, np.:
• delikatne światło z boku daje ciekawe
efekty,
• oświetlenie od dołu wytworzy niepokojący,
tajemniczy nastrój,
• silne światło padające wprost spłaszcza
rysy.
TYPY PORTRETÓW
•
•
•
•
•
•
•
•
•
reprezentacyjny (oficjalny) - ukazuje z godnością i powagą postać
zazwyczaj zajmującą wysokie stanowisko, np. króla albo kardynała, wraz z
atrybutami władzy, często w bogatym stroju. Odmianą portretu oficjalnego
jest portret konny;
niereprezentacyjny (prywatny);
zbiorowy (wielopostaciowy) - ukazuje więcej niż jedną postać, np.
rodzinę, małżeństwo, władcę z dworem, członków organizacji itp.;
realistyczny - wiernie odtwarza wygląd zewnętrzny modela;
fikcyjny (nierealistyczny) - nie opiera się na rzeczywistym wyglądzie
postaci, ale rekonstruuje go, często w sposób zupełnie swobodny (np. cykl
portretów władców polskich Jana Matejki albo Marcello Bacciarelli);
autoportret - portret własny artysty;
historyzowany - rzeczywiste osoby przedstawione są jako postacie
historyczne, bohaterowie mitologiczni albo biblijni;
pośmiertny, portret trumienny;
portret satyryczny (rysunek satyryczny);
SATYRA
• Satyra – gatunek literacki lub publicystyczny
łączący w sobie epikę i lirykę (także inne formy
wypowiedzi) wywodzący się ze starożytności
(pisał je m.in. Horacy), ośmiesza i piętnuje
ukazywane w niej zjawiska, osoby, obyczaje,
stosunki społeczne. Prezentuje świat poprzez
komiczne wyolbrzymienie, ale nie proponuje
żadnych rozwiązań pozytywnych. Cechą
charakterystyczną satyry jest karykaturalne
ukazanie postaci. Istotą satyry jest krytyczna
postawa autora wobec rzeczywistości,
ukazywanie jej w krzywym zwierciadle.
FOTOGRAFIA
• technika tworzenia trwałych obrazów za
pomocą aparatu fotograficznego;
• fotograficzny obraz przedmiotu, osoby,
wydarzenia, zjawiska;
TYPY FOTOGRAFII
• artystyczna (na przykład teatralna):
Zdjęcie dokumentuje działania
parateatralne prowadzone przez
Ryszarda Cieślaka i Renę Mirecką
w Teatrze Laboratorium Jerzego
Grotowskiego w latach 1980-81.
TYPY FOTOGRAFII
• artystyczna (fotomontaż):
Maciej Stawiński „Labirynt”
TYPY FOTOGRAFII
• dokument:
Fotografia Macieja Stawińskiego
ucznia Jerzego Grotowskiego
ILUSTRACJE W PODRĘCZNIKU
• karykatura;
• fotografia;
• rysunek;
• rysunek satyryczny;
WAŻNE ELEMENTY W ANALIZIE
ILUSTRACJI:
•
•
•
•
•
•
technika wykonania;
znaczenie światła;
przedstawiona sytuacja, zdarzenie;
przedstawienie postaci;
wyjaśnienie symboli;
znaczenie tytułu, podpisu;
BIBLIOGRAFIA
• Historia portretu Warszawa: Wydawnictwo
"Arkady", 2001 ISBN 83-213-4235-3
• Słownik terminologiczny sztuk pięknych
Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006
ISBN 83-01-12365-6
• http://www.pacykista.com/rysunek_satyryc
zny.html
• http://www.stawinski.art.pl/galeria1.html