Opłaty nakładane na transport drogowy

WYTYCZNE ECOTALE
4. OPŁATY NAKŁADANE NA TRANSPORT DROGOWY
Opis rozwiązania
Programy poboru opłat od środków transportu drogowego przewidują nakładanie opłat na
użytkowników samochodów ciężarowych z tytułu użytkowania niektórej infrastruktury drogowej.
Opłaty są zwykle uzależnione od pokonanej odległości albo upływającego czasu.
Główną zasadą polityki leżącą u podstaw takiego systemu poboru opłat jest godziwe pokrycie kosztów
zewnętrznych, które niewątpliwie wiążą się ze specyficznymi cechami pojazdów ciężarowych i ich
ruchem (tj. masą, rozmiarem, zagrożeniem dla bezpieczeństwa).
Opłata ma na celu zmniejszenie niekorzystnego wpływu transportu ciężarowego na środowisko
(faworyzując optymalizację branży transportowej i rozwiązania multimodalne), a wygenerowane
przychody mogą zostać przeznaczone na finansowanie infrastruktury i poprawę bezpieczeństwa na
drogach.
Zróżnicowanie wysokości opłat w zależności od standardu emisji może promować odnawianie floty pod
kątem czysto środowiskowej strony tej polityki.
Analiza SWOT
Temat
Mocne strony
Słabe strony
• Redukcja wpływu na środowisko
• Promowanie transportu
kombinowanego i intermodalnego
• Przychody
• Optymalizacja współczynnika
obciążenia
• Wspieranie odnowy floty ciężarówek
• Kontrola i brak zgodności
• Zapotrzebowanie na programy
utrzymania oraz dedykowany personel
• System zarządzania i kontroli
• Trudności w zakresie ustanowienia
prawidłowego systemu ustalania cen
• Negatywne skutki gospodarcze
w perspektywie krótkoterminowej
• Zanieczyszczenie powietrza albo
gazy cieplarniane
• Zagospodarowanie przestrzenne/
urbanistyka/krajobraz
• Hałas uliczny
• Zatłoczenie
• Tradycyjne instrumenty fiskalne
• Wypadki, bezpieczeństwo
komunikacyjne
• Komunikacja publiczna
dopłaty/wsparcie
• Inwestycje infrastrukturalne
• Zachowanie użytkowników
Możliwości
Zagrożenia
• Poprawa infrastruktury drogowej
• Ukierunkowane inwestycje
z wykorzystaniem przychodów
• Możliwość rozwoju w połączeniu
z innymi politykami przywrócenia
równowagi modalnej w celu
maksymalizacji korzyści
• •Dostępność danych przydatnych do
monitorowania i analizy efektywności
„przed i po”
• Ramy prawne
• Akceptacja interesariuszy
• Przekierowanie ciężkiego ruchu
na nieodpłatne odcinki dróg
Poziom zastosowania
•
•
•
•
Krajowy
Regionalny
Rejonowy/metropolitalny
Miejski
Koszty zewnętrzne
• Zatłoczenie i niedobór
+
• Wypadki
• Zanieczyszczenie powietrza +
(zdrowie człowieka, szkody
materialne, natura)
• Hałas
• Zmiany klimatu
• Przestrzeń miejska
• Natura i krajobraz
This project is co-financed by the ERDF and made possible by the INTERREG IVC programme
+
WYTYCZNE ECOTALE
Sugestie metodologiczne
Składnik
kosztów
Koszt zewnętrzny
Elementy kosztów
Funkcja/nośnik kosztów
czas jazdy (rodzaj transportu
i przewożonego towaru)
rodzaj infrastruktury
dodatkowe koszty paliwa
Proponowane techniki
szacowania
Potrzebne dane
Istotne kwestie
dot. wyceny
WTP/WTA w celu oszacowania
wartości czasu w przypadku
zatłoczenia
stosunek
prędkość/
przepływ
stosunek
prędkość/
przepływ
wielkość i skład strumienia ruchu
spadek wartości
opóźnienie bezpośrednie
i wywołane
Zatłoczenie wydłużenie czasu podróży x
i niedobór wartość czasu x wielkość ruchu
uciążliwość
elastyczność
popytu
rodzaj sieci (miejska,
międzymiastowa, metropolitalna liczba pasów)
koszty środowiskowe
wartość czasu
WTP w celu
WTP w celu oszacowania kosztów oszacowania
kosztów
związanych z niedoborem
związanych
z niedoborem
poziom przepustowości w czasie
koszt alternatywny
Koszty zanieczyszczenia
powietrza są powodowane
przez emisję cząstek stałych
Zanieczysz(PM), NOx, SO2 i VOC. Koszty
czenie
zanieczyszczenia powietrza
powietrza
są także generowane
przez przemysł, rolnictwo
i gospodarstwa domowe.
poziom ruchu
bezpieczeństwo
koszt wzrasta nieznacznie wraz
z ruchem i w zależności od sytuacji
(czas-miejsce)
szkody w budynkach
poziom ruchu
szkody w rolnictwie
lokalizacja - narażenie
szkody dla zdrowia człowieka
gęstość zaludnienia i osiedli
przepustowość
koszt naprawy w celu
oszacowania szkód w
budynkach/materiałach
dane dotyczące
emisji wg rodzaju
zanieczyszczeń
straty z powodu zanieczyszczeń
struktura
pojazdów
koszt naprawy/WTP/WTA w celu
oszacowania szkód dla zdrowia
ludzkiego
dane dot. sieci
ocena ilościowa
szkód
rodzaj silnika - zasilanie paliwem
szkody w ekosystemach
cechy kierowców
Zmiana
klimatu
koszt alternatywny
Zmiana klimatu to zagrożenie
o charakterze długoterminowym
i globalnym. Zróżnicowane
podejście (uwzględniające
zarówno szkody, jak i strategię
unikania) jest konieczne.
Ponadto należy uwzględnić
ryzyka długoterminowe. Wpływ
transportu w postaci zmiany
klimatu i globalnego ocieplenia
spowodowany jest głównie przez
emisje gazów cieplarnianych
CO2, N2O, CH4.
poziom emisji zależy od poziomu
ruchu i rodzaju paliw
środki zapobiegawcze
prędkość
typ pojazdu i wykorzystywanego
wyposażenia
szkody wywołane przez
zmiany klimatyczne (wzrost
temperatury, deszcze,
tornada...)
ocena ilościowa
szkód w czasie
podejście kosztów kosztów
unikania lub podejście kosztów
szkód
dane dotyczące
emisji wg rodzaju
zanieczyszczeń
tendencja/
wysokość
zanieczyszczenia
styl jazdy
Powiązane dobre praktyki
Wykonalność pod
względem technicznym
Łatwo
Akceptacja społeczeństwa
Średnio
Poczucie sprawiedliwości
Częściowo
Główne, pozytywne efekty programów poboru opłat od środków transportu drogowego można podsumować w następujący sposób: Pomagają przyspieszyć proces odnawiania floty
i promują poprawę i efektywność transportu, zmniejszając liczbę pustych przebiegów i zwiększając wskaźnik wypełnienia. Toczy się poważna debata o tym, że systemy poboru opłat od
środków transportu drogowego mogą promować zwiększenie wykorzystania transportu kolejowego kosztem transportu drogowego albo lepszą integrację systemów transportu lądowego.
Do chwili obecnej wiele wskazuje na to, że w przypadku wdrożenia systemów poboru opłat od środków transportu drogowego nie odnotowano znaczącej zmiany sposobu wykorzystania
środków transportu. Może to wynikać z wewnętrznej konkurencyjności transportu drogowego, chronicznej niewydolności innych środków transportu albo z faktu, że te programy są zwykle
wdrażane na skalę lokalną. Jeżeli cała sieć drogowa nie zostanie objęta systemem poboru opłat, część ruchu drogowego skieruje się na drogi drugorzędne w celu uniknięcia opłat, powodując
w ten sposób większe zatłoczenie na tego typu drogach albo redystrybucję strumieni ruchu drogowego.
Powiązane dobre praktyki
• System opłat dla pojazdów o dużej masie CH
• System opłat od środków transportu drogowego Austria
• System poboru opłat za przejazd samochodów ciężarowych LKW-Maut (Lastkraftwagen-Maut), Niemcy
This project is co-financed by the ERDF and made possible by the INTERREG IVC programme