plan odnowy wsi jastrzębna druga na lata 2010 – 2016

Transkrypt

plan odnowy wsi jastrzębna druga na lata 2010 – 2016
PLAN ODNOWY WSI JASTRZEBNA DRUGA NA LATA 2010 -2016
__________________________________________________________________________________________
Załącznik
do Uchwały Nr ………………/09
Rady Gminy Sztabin
z dnia ……………… 2009 r.
PLAN ODNOWY
WSI JASTRZĘBNA DRUGA
NA LATA 2010 – 2016
Grudzień 2009 r.
PLAN ODNOWY WSI JASTRZEBNA DRUGA NA LATA 2010 -2016
__________________________________________________________________________________________
WSTĘP
Rozwój i odnowa obszarów wiejskich to jedno z kluczowych wyzwań, jakie stoją
przed Polską po integracji z innymi krajami Unii Europejskiej. Zasadniczym celem odnowy
obszarów wiejskich jest wzmocnienie działań służących zmniejszaniu istniejących
dysproporcji i różnic w poziomie rozwoju obszarów wiejskich w stosunku do terenów
miejskich.
Programy rozwoju i odnowy wsi są zazwyczaj częścią składową prowadzonych od lat
przez jednostki samorządów terytorialnych działań, zmierzających do poprawy sytuacji gmin
oraz sprzyjających długofalowemu rozwojowi gospodarczemu kraju i regionu, jego spójności
gospodarczej, społecznej i terytorialnej oraz integracji z Unią Europejską.
Rozwój i odnowa wsi zakłada podejmowanie na jej terenach zróżnicowanych działań
z zakresu działalności gospodarczej, kształtowanie w sposób zapewniający zachowanie
walorów środowiskowych i kulturowych, poprawę warunków życia m.in. poprzez rozwój
infrastruktury oraz zapewnienie mieszkańcom i przedsiębiorcom dostępu do usług, a także
rozwój funkcji kulturowych i społecznych.
Ze względu na bardzo rozległy teren Gminy Sztabin, nieskuteczne jest kształtowanie
na terenie gminy jednej miejscowości (siedziby gminy) jako tej centralnej i jedynej, dla której
są opracowywane plany rozwoju oraz podejmowane działania inwestycyjne. Przyjęte
założenia co do kształtowania kilku ośrodków na terenie gminy, jest zgodne z kierunkami
rozwoju sieci osadniczej określonymi w Strategii Ekorozwoju Społeczno - Gospodarczego dla
Gminy Sztabin na lata 2004-2020.
W wyniku przeprowadzenia analizy sieci osadniczej, wieś Jastrzębną Drugą ujęto jako
jedną z kluczowych w ustalonej hierarchii strukturalno – administracyjnej, co wynika również
z dokumentów strategicznych Gminy Sztabin m.in. ze Studium Uwarunkowań i Kierunków
Zagospodarowania Przestrzennego. Przyjęte rozwiązanie ma zapewnić zachowanie ładu
przestrzennego na terenie gmin oraz utrzymanie i harmonijny rozwój struktur przestrzennych
jednostek osadniczych. W związku z powyższym przystąpiono do opracowania Planu
Odnowy Wsi Jastrzębnej Drugiej, jako jednej z większych miejscowości Gminy Sztabin.
Plan Odnowy Wsi Jastrzębnej Drugiej to dokument, który określa strategie działań w
sferze społeczno-gospodarczej na lata 2009-2016. Podstawą opracowania planu jest Plan
Rozwoju Lokalnego Gminy Sztabin przyjęty uchwałą Nr XXIII/143/05 Rady Gminy Sztabin
z dnia 13 stycznia 2005r.( kilkukrotnie aktualizowany ), Strategia Rozwoju Gminy Sztabin
przyjęta uchwałą nr Rady Gminy Sztabin XIV/114/00 dnia 7 marca 2000r. oraz dane
wewnętrzne przekazane na podstawie zebrań wiejskich i własnych statystyk. Niniejsze
opracowanie zawiera charakterystykę miejscowości, historię, która ukazuje bogatą przeszłość
tych ziem, analizę zasobów służąca przedstawieniu stanu rzeczywistego, analizę SWOT czyli
mocne i słabe strony miejscowości, planowane kierunki rozwoju, a także planowane
przedsięwzięcia wraz z szacunkowym kosztorysem i harmonogramem planowanych działań.
Plan Odnowy Wsi Jastrzębna Druga ma przede wszystkim przyczynić się do
podniesienia standardu życia i pracy we wskazanej miejscowości poprzez m.in. realizację
określonych priorytetowych inwestycji. Planowane przedsięwzięcia mają zaktywizować
mieszkańców do działań prospołecznych, a w konsekwencji przyczynić się do podniesienia
atrakcyjności całej miejscowości. Poszczególne inwestycje wskazane poniżej mają mieć na
celu odnowę całej miejscowości przyczyniając się tym samym do podniesienia morale jej
mieszkańców, a także zwłaszcza polepszenia warunków bytowych. Podejmowane działania w
znacznym stopniu umożliwią również zachowanie szeroko pojętego dziedzictwa kulturowego
przyczyniając się tym samym do odnowy i rozwoju wsi jaką jest miejscowość Jastrzębna
Druga . Plan Odnowy Wsi ma też pobudzić mieszkańców do wspólnego działania na rzecz
2
PLAN ODNOWY WSI JASTRZEBNA DRUGA NA LATA 2010 -2016
__________________________________________________________________________________________
miejscowości Jastrzębna Druga. Plan jest dokumentem strategicznym, stworzonym przy
znacznym udziale mieszkańców. Określa najważniejsze działania, które sami zainteresowani
uznali za istotne dla swojej miejscowości, działania które pomogą im rozwiązać problemy,
pokonać bariery i osiągnąć stawiane sobie cele. Proponowane przedsięwzięcia mieszkańcy
uznali za realne, możliwe do zrealizowania, przy założeniu także ich własnej aktywności oraz
przy zaangażowaniu władz samorządowych Gminy Sztabin. Plan Odnowy Wsi pozwoli
mieszkańcom na uświadomienie sobie ich roli w tworzeniu pomysłów na własny rozwój i
poprawę warunków życia. Plan powstał w wyniku dyskusji na zebraniach wiejskich, po
konsultacji z mieszkańcami oraz po zatwierdzeniu go przez Radę Sołecką .
Plan Odnowy ma być między in. załącznikiem do projektów zgłaszanych w celu
uzyskania pomocy finansowej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013.
Plan dotyczy 7 najbliższych lat. W okresie tym podejmowane będą określone – z uwagi na
zaplanowane cele i priorytety rozwojowe -działania inwestycyjne, a także inne o charakterze
szkoleniowym czy rekreacyjno – wypoczynkowym. Podjęcie się realizacji danego zadania
poprzedzone zostanie przygotowaniem niezbędnych opisów i uzasadnień realizacji zadania,
opracowaniem zakresu rzeczowego, określeniem kosztów i terminów realizacji. Tak
przygotowane i określone zadania będą przyjmowane przez zebrania wiejskie i będą stanowić
kolejne załączniki do planu. Opracowany Plan Odnowy Wsi Jastrzębna Druga wraz z opisem
danego zadania stanowić będzie nierozerwalny załącznik składanego wniosku o
dofinansowanie.
CHARAKTERYSTYKA SOŁECTWA JASTRZĘBNA DRUGA
Przynależność administracyjna, położenie miejscowości, ludność
Miejscowość Jastrzębna Druga położona jest w Gminie Sztabin, Powiecie
Augustowskim i północnej części Województwa Podlaskiego. Umiejscowiona jest w
północno – wschodniej części kotliny Biebrzańskiej. Wieś Jastrzębną Druga należy do
najliczniejszych wsi Gminy Sztabin. Na dzień 3 grudnia 2009 r. we wsi tej mieszkało 280
osób z czego 132 to kobiety, a 148 to mężczyźni. Z ogólnej liczby mieszkańców, 70 osób
stanowią dzieci i młodzież nieletnia, a pozostała liczba 210 to osoby dorosłe. Powierzchnia
sołectwa wynosi 1021,55 ha.
Wieś
posiada
dobre
położenie
komunikacyjne. Przez
teren całej wsi na
odcinku ok. 2 km,
przebiega
droga
powiatowa nr 1228B
Sztabin – Lipsk . Z
drogą tą łączą się
dwie drogi gminne:
Jastrzębna Druga –
Ostrowie
oraz
Jastrzębna Druga –
Hruskie.
Poprzez
układ
istniejący
komunikacyjny
z
3
PLAN ODNOWY WSI JASTRZEBNA DRUGA NA LATA 2010 -2016
__________________________________________________________________________________________
terenu wsi można przedostać się w kierunku: wschodnim do Lipska
( 7 km.), płn. –zach.
do Augustowa ( ok. 20 km ), płd. – zach. do Sztabina ( ok. 11 km ) , południowym do
Dąbrowy Białostockiej (ok.12 km ).
Wieś Jastrzębna Druga stanowiła w niedalekiej przeszłości centralny ośrodek w tej
części gminy obejmującej jeszcze wsie Jastrzębna Pierwsza i Ostrowie Jej kluczowy charakter
wynikał z umieszczenia na terenie tej wsi Szkoły Podstawowej oraz funkcjonowania
ośrodków gospodarczych ( spółdzielnia kółek rolniczych, sklep wielobranżowy). Były to
kluczowe elementy infrastruktury społecznej skupiające wokół siebie miejscową ludność.
Obecnie, z chwilą zaprzestania funkcjonowania szkoły, znaczenie wsi uległo zmniejszeniu,
jednak w dalszym ciągu funkcjonują tu obiekty handlowo przemysłowe takie jak sklep
wielobranżowy lub zakład drzewny ( tartak), w którym znajdują zatrudnienie mieszkańcy wsi
nie zajmujący się rolnictwem. Występująca infrastruktura o charakterze publicznym nie
zaspakaja w pełni potrzeb mieszkańców. W budynku byłej szkoły znajduje się obecnie punkt
biblioteczny oraz swoją siedzibę ma Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Jastrzębna Druga –
Ostrowie , którego celem działania jest organizowanie działalności edukacyjnej, wspieranie
wszechstronnego rozwoju społecznego, kulturalnego i gospodarczego lokalnej społeczności.
Historia miejscowości
Jastrzębna położona była na ziemiach należących do króla polskiego w ramach
Puszczy Perstuńskiej. W latach 1685-1715 tą Puszczą zarządzali kameduli z klasztoru
wigierskiego. Zakonnicy intensywnie rozwijali gospodarkę puszczańską, założyli między
innymi osadę zwaną Budą Swiergutowo (lub Świerzbutowo), która była zamieszkała przez
robotników leśnych.
W 1715 roku większość Puszczy Perstuńskiej wróciła pod zarząd królewski w ramach
królewskiej Ekonomii Grodzieńskiej. Były to czasy Augusta II Sasa, który nadawał
Ekonomię w kilkuletnie dzierżawy głównie Sasom. Poszczególne folwarki, wsie i obszary
leśne dzierżawili różni dygnitarze sascy, czasem zakładali nowe osady i folwarki. Właśnie w
ten sposób powstała wieś i folwark Jastrzębna w miejscu dawnej Budy Świergutowo. Trudno
ustalić dokładny czas powstania, Jastrzębna jest notowana od 1744 roku , zatem powstała
między 1715 a rokiem 1744.
Jastrzębna, wraz z wsią Hruskie, w ramach dóbr królewskich stanowiła oddzielną
dzierżawę, dzierżawioną przez różnych szlachciców. W latach osiemdziesiątych XVIII wieku
dzierżawił Jastrzębnę Olzerowicz, następnie Wołkowicki, potem Bouffal i Rohrom. Mimo
częstych zmian dzierżawców Jastrzębna wyrosła na jedną z większych osad w okolicy.
Według danych z 1789 roku notowano we wsi 52 dymy gruntowe, czyli tyleż samodzielnych
gospodarzy, 13 dymów ogrodniczych, czyli uboższych chłopów z mniejszymi nadziałami
ziemi, były też 3 rodziny chałupników, w sumie mieszkało we wsi 313 osób. Miejscowy
folwark zamieszkiwała na stałe 1 rodzina z 8 osobami . Obok folwarku znajdował się dwór.
Po upadku Rzeczpospolitej Jastrzębna nadal stanowiła dobra rządowe, które były
dzierżawione. W pierwszej połowie XIX wieku wieś Jastrzębna stanowiła nadal jedną
z największych wsi w tej okolicy. Widać to dokładnie na mapie z tego okresu, gdzie
zaznaczono bardzo obszernie zabudowania wsi. Co ciekawe, według mapy osadnictwo
rozwijało się głównie wokół dawnego folwarku nad rzeczką Jastrzębianką, inaczej niż
współcześnie.
4
PLAN ODNOWY WSI JASTRZEBNA DRUGA NA LATA 2010 -2016
__________________________________________________________________________________________
Jastrzębna na mapie Królestwa Polskiego z 1839 roku
W XIX wieku nie było jeszcze podziału wsi na dwie części. W 1827 roku nazwę
zapisano jako Jastrzębno, w tym czasie notowano tu 69 domów i 404 mieszkańców , zatem
była to już bardzo duża miejscowość.
W latach trzydziestych XIX stulecia dzierżawcą miejscowego folwarku była pani
Lubowidzka. Według przekazów gościł w miejscowym dworze emisariusz powstańczy
Ignacy Domeyko, przyjaciel Adama Mickiewicza.
W roku 1829 po raz pierwszy wspomina się o szkole parafialnej w tej miejscowości.
Szkoła w następnych latach upadła.
Jastrzębna należała do dóbr rządowych Łabno, z których w 1836 roku wyłączono
część wsi i przekazano w zarząd Rosjaninowi Aleksandrowi Swieczynowi, jako majorat, wraz
z Jastrzębną. Ten majątek nie mógł był dzielony na mniejsze i przekazywany był
spadkobiercom jako całość.
W 1864 roku nastąpiły duże zmiany w Jastrzębnej. Ziemia została uwłaszczona
między mieszkańców, wieś włączono do gminy Kurjanka, jednak w kilka lat później
wydzielono z niej gminę Petropawłowsk (później Lipsk), do której włączono Jastrzębną.
Miejscowy folwark nadal stanowił własność rosyjską i po upadku powstania styczniowego
należał do generała Cwikonowa „zasłużonego” w tłumieniu powstania styczniowego. Jednak
dostojnicy Rosyjscy, którzy posiadali dobra jastrzębskie, rzadko tu zaglądali i wydzierżawiali
je Polakom.
Według opisu wsi z końca XIX wieku (rok 1882) Jastrzębna to, wieś i folwark,
donacya, powiat augustowski, gmina Petropawłowska, parafia Lipsk. Leży na wzgórzach
ponad błotami rzeki Biebrzy, na lewo od drogi z Rajgrodu do Lipska, o 10 wiorst od
ostatniego a 21 wiorst od Augustowa. Wieś Jastrzębna liczy 100 domów, 760 mieszkańców,
folwark zaś 7 domów, 69 mieszkańców .
Na przełomie XIX i XX wieku wieś rozrastała się coraz bardziej i wyodrębniły się
wtedy dwie części; Jastrzębna Pierwsza i Druga, zapewne Pierwsza jest miejscem
pierwotnego osadnictwa w tej okolicy. W pierwszej połowie XX wieku miejscowy folwark
stanowił nadal własność rządową lub rosyjską, przed I wojną światową mieszkał tu niejaki
5
PLAN ODNOWY WSI JASTRZEBNA DRUGA NA LATA 2010 -2016
__________________________________________________________________________________________
Ejsmond . Po odrodzeniu się Rzeczpospolitej majątek został przejęty przez państwo, nadal był
dzierżawiony, ale też stopniowo parcelowany (patrz Kolonia Jastrzębiańskie Drugie).
Początkowo majątek liczył 336 ha i następnie się zmniejszał. Według Księgi
Adresowej Polski z 1929 roku dzierżawcą był Zygmunt Bojnowski . Innymi dzierżawcami
byli: Podhorodyński, Bogdan Świętkowski i pułkownik Bzowski, przed II wojną dzierżawił
go Czesław Wojewnik z Lebiedzina. Wojska radzieckie w czasie wycofywania się w 1941
roku podpaliły budynki gospodarskie. W ten sposób zniszczono ich drewniane konstrukcje i
po wojnie rozebrano. Budulec wykorzystano w budowie szkoły w Krasnymborze. Wtedy też
majątek uległ parcelacji, a piękny i obszerny drewniany dwór rozebrano. Wcześniej, bo w
1940 roku wgłęb Rosji wywieziono około 20 miejscowych rodzin .
Na przełomie XIX i XX wieku duża wieś Jastrzębna zaczęła się dzielić na dwie
mniejsze części zwane Jastrzębna Pierwsza i Druga. Opis z 1882 roku nie wspomina jeszcze
podziałów, za to dane z początku XX wieku przekazują informacje o dwóch
miejscowościach. W Jastrzębnej Drugiej, według danych z 1921 roku, było 68 mieszkańców i
364 mieszkańców, a miejscowość należała do gminy Lipsk . Od 1921 roku istniała tutaj
jednoklasowa szkoła powszechna z liczbą 90 uczniów. W dwa lata później przemianowano ją
na szkołę dwuklasową, jednak rok później przestała ona funkcjonować. Od 1925 istniała
znowu, ale była już jednostką jednoklasową z liczbą 56 uczniów. Istniała przynajmniej do
1930 roku. Uczyli tutaj Józefa Dobrowolska (1925), Aniela Krysowata (1927), od 1926
znowu Dobrowolska .
Kiedy prześledzimy historię nieistniejącej już obecnie szkoły w Jastrzębnej Drugiej,
przekonamy się, że była ona zawsze punktem społecznej aktywności, niezależnie od czasów,
częściej trudnych niż łatwych. Najgorzej było po wojnie. Młodzież przerośnięta uczyła się po
kilka roczników w jednej licznej klasie, mieszczącej się w budynku prywatnym. Pierwsza
powojenna nauczycielka to Pani Maria Skarga, która sama prowadziła szkołę w latach 1945 –
1949. W latach 1949 – 1952 szkołę w Jastrzębnej Drugiej prowadziło już dwoje nauczycieli –
Pan Stanisław Turowski (kierownik) i jego żona. Z czasem liczba nauczycieli zwiększyła się.
Już od roku 1952 w szkole pracowało czterech nauczycieli – Państwo Kochanowscy,
Wasilewska Jadwiga i Harasimowicz Jadwiga . Następnie na miejsce Państwa
Kochanowskich do pracy w tej szkole przybyli: Chomiczewski Antoni (kierownik) oraz
absolwent Liceum Pedagogicznego w Augustowie – Stanisław Czokało. Nadal prowadzono
szkołę we czwórkę. W roku 1958 placówkę opuszcza kierownik Chomiczewski Antoni, a na
jego miejsce przybył nauczyciel Bartoszewicz Stanisław. Obowiązki kierownika szkoły w
roku 1958 – 59 pełniła Wasilewska Jadwiga. Od roku szkolnego 1959/60 stan kadry
stabilizuje się, kiedy to na miejsce Stanisława Czokało i Stanisława Bartoszewicza pracę w tej
szkole objęli Państwo Irena i Marian Jakubowscy. Inspektorat Oświaty w Augustowie
mianował kierownikiem szkoły Mariana Jakubowskiego. W tym czasie w szkole w
budynkach prywatnych u następujących gospodarzy (Edwarda Kanozy, Marii Żylińskiej,
Bolesławy Krotoszyńskiej, Antoniego Gałażyna, Edwarda Sztuka, Wacława Zyskowskiego,
Jana Ostapowicza) uczyło się 82-u uczniów. Warunki pracy były trudne, małe pomieszczenia
lekcyjne, brak boiska, budynki położone od siebie w dość znacznej odległości. Zaczęto
myśleć o budowie szkoły. 21 lutego 1960 roku mieszkańcy wsi Jastrzębna Druga
uczestniczyli w wielkim wydarzeniu. Do ich wsi przyjechał podinspektor szkolny Wacław
Cudnik i technik z Augustowskiego BP, aby zaznaczyć linie pod fundamenty nowej szkoły.
Kierownik szkoły Marian Jakubowski ten czas aktywności społecznej tak utrwalił w kronice
szkolnej - „Jeszcze śnieg leży a już aktywny przewodniczący Komitetu Rodzicielskiego ob.
Siniło Antoni i przewodniczący PGRN w Jastrzębnej Drugiej ob. Koszycki Kazimierz i dwaj
gospodarze w obecności inspektora szkolnego obywatela Cudnika kopią ziemię pod
fundamenty. Ziemia zamarznięta, śnieg miesza się z piaskiem, ale to nie studzi zapału, by
budować szczęście dla naszych dzieci”.
6
PLAN ODNOWY WSI JASTRZEBNA DRUGA NA LATA 2010 -2016
__________________________________________________________________________________________
Rok szkolny 1961/62 uczniowie rozpoczęli w nowej, ładnej szkole, w której pracowało pięciu
nauczycieli - Marian Jakubowski z żoną Ireną, Jadwiga Mielnik, Stanisława Skowrońska
(później Suszyńska), Henryk Suszyński. W budynku szkolnym, który z tak dużym trudem i
wkładem społecznym budowano, szkoła samorządowa funkcjonowała do roku 2001.
Nastąpiły jednak trudne czasy dla szkolnictwa – niż demograficzny. Szkoła samorządowa z
powodu niedużej liczby dzieci została zlikwidowana. Mieszkańcy tej wsi wykazali się jednak
aktywnością i założyli Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Jastrzębna Druga – Ostrowie, którego
głównym celem było prowadzenie szkoły stowarzyszeniowej z klasami 0-III. Pierwszy
Zarząd Stowarzyszenia stanowili: Prezes - Kozłowski Zygmunt , Wiceprezes – Sulik Joanna,
Sekretarz – Białous Ewa Szkoła była prowadzona przez Stowarzyszenie do roku 2005.
Dyrektorami tej szkoły były Urszula Pastewska, a następnie Halina Baranowska. Obecnie
dzieci z Jastrzębnej Drugiej i Ostrowia uczą się w Zespole Szkół Samorządowych w
Krasnymborze.
Struktura przestrzenna miejscowości
Elementem charakterystycznym układu przestrzennego Jastrzębnej Drugiej jest zwarta
zabudowa zagrodowa tzw. „ulicówka” usytuowana wzdłuż głównej drogi przebiegającej
przez tą miejscowość tj. drogi powiatowej nr 1228 B Sztabin – Lipsk. Przy drodze tej, obok
budynków mieszkalnych i gospodarczych zlokalizowane są m.in. obiekty usługowe (sklepy
spożywczo – przemysłowe, zakład przetwórstwa drzewnego) oraz budynek byłej szkoły
podstawowej. Zabudowa tej wsi zlokalizowana jest również przy uliczce odchodzącej od
drogi głównej w okolicy szkoły. We wsi zachowało się także wiele drewnianych chałup i
budynków gospodarczych. Wśród krajobrazu architektonicznego jest wiele obiektów
drewnianych typowych dla północnego Podlasia. Większość obejść dzisiejszej Jastrzębnej
Drugiej posiada budynki gospodarcze i inwentarskie murowane. Obecnie przeważająca część
architektury również jest murowana i pochodzi z lat 50-70 XX wieku.
INWENTARYZACJA ZASOBÓW SŁUŻĄCYCH ODNOWIE MIEJSCOWOŚCI.
Dziedzictwo kulturowe
Na terenie wsi Jastrzębna Druga
zachowało się wiele obiektów o
charakterze
zabytkowym.
Kilkanaście z nich ze względu na
swoją historię i architekturę zostało
wpisanych do rejestru zabytków .
Są to :
− Dom nr 29, drewniany, 1922 r.
− Dom nr 40, drewniany, ok.
1925 r.
− Dom nr 60, drewniany, 1927 r.
− Dom nr 74a, drewniany, ok.
1920 r.
− Dom nr 78, drewniany, ok.
1920 r.
−
−
Krzyż przydrożny, drewniany pocz. XX w.
Pozostałości zespołu dworskiego, ruiny zabudowań gospodarczych, mur., poł. XIX w.
7
PLAN ODNOWY WSI JASTRZEBNA DRUGA NA LATA 2010 -2016
__________________________________________________________________________________________
We wsi znajduje się wiele budynków o konstrukcji drewnianej wybudowanych na
przełomie XIX i XX w.
Olbrzymi wkład w folklor tej wsi ma lokalna kuchnia. Większość regionalnych specjałów
jest przyrządzana z ziemniaków pod różnymi postaciami. Największym powodzeniem cieszą
się kartacze, bliny czy kiszka ziemniaczana. Niewątpliwym regionalnym przysmakiem jest
sękacz. Miejscowe gospodynie, swoje wypieki i wytworzone potrawy corocznie prezentują
na gminnych dożynkach odbywających się w Sztabinie.
W celu zapewnienia właściwej opieki nad zabytkami i obiektami dziedzictwa
kulturowego znajdującymi się m. in. w Jastrzębna Druga, Rada Gminy Sztabin uchwałą nr
VI/35/07 z dnia 25 czerwca 2007r. przyjęła program Opieki nad Zabytkami Gminy Sztabin na
lata 2007-2010. Zadania wytyczone w w/w programie w szczególności mają na celu promocję
walorów kulturowych Gminy Sztabin w całym kraju i zagranicą.
Zasoby przyrodnicze
Wieś Jastrzębna Druga położona jest na obszarze, który posiada szczególne walory
przyrodnicze ze względu na położenie w dolinie rzeki Biebrzy oraz dużą ilość kompleksów
leśnych. Na obszarze sołectwa Jaminy występują następujące formy ochrony przyrody:
− zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 września 1993r. w sprawie
utworzenia Biebrzańskiego Parku Narodowego (Dz.U. Nr 86, poz.399), cała wieś
Jastrzebna Druga znajduje się w otulinie Biebrzańskiego Parku Narodowego,
− zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie
obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. nr 229 poz. 2313 z dnia
21 października 2004r. ze zm.) cześć wsi Jastrzębna Druga położona na południe od drogi
powiatowej Sztabin – Lipsk zlokalizowana jest w granicach specjalnego obszaru ochrony
ptaków Natura 2000 „Ostoja Biebrzańska” kod: PLB 200006
− zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie
obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. nr 229 poz. 2313 z dnia
21 października 2004r. ze zm.) cześć wsi Jastrzębna Druga położona na północ od drogi
powiatowej Sztabin – Lipsk zlokalizowana jest w granicach specjalnego obszaru ochrony
ptaków Natura 2000 „Puszcza Augustowska” kod: PLB 200002
− cześć wsi Jastrzębna Druga położona na południe od drogi powiatowej Sztabin – Lipsk
zlokalizowana jest w granicach specjalnego obszaru ochrony siedlisk Natura 2000
„Dolina Biebrzy” kod: PLB 200008, zgłoszonym do komisji europejskiej.
− zgodnie z rozporządzeniem nr 15/05 Wojewody Podlaskiego z dnia 25 lutego 2005 r.
w sprawie Obszaru Chronionego Krajobrazu „Dolina Biebrzy” (Dz. Urz. Woj.
Podlaskiego nr 54 poz. 728) wieś Jastrzębna Druga położona jest w Obszarze
Chronionego Krajobrazu „Dolina Biebrzy”.
W okolicznych lasach oraz na łąkach występują liczne gatunki ptaków, spotyka się
zbiorowiska wodne, bagienne, torfowiskowe, szuwary, a także zbiorowiska leśne (olsy,
brzeziny, łęgi). Szczególnie cenna jest duża grupa zbiorowisk mechowiskowych,
zawierających liczne gatunki rzadkie i reliktowe (brzoza niska, wierzba lapońska, gnidosz
królewski), zanikające w innych częściach kraju. Szata roślinna odznacza się ogromną
różnorodnością, wysokim stopniem naturalności i obecnością wielu rzadkich gatunków
zwierząt (bobry, łosie, wilki).
8
PLAN ODNOWY WSI JASTRZEBNA DRUGA NA LATA 2010 -2016
__________________________________________________________________________________________
Turystyka
Nieopodal wsi Jastrzębna Druga przebiega turystyczny szlak rowerowy „Podlaski
Szlak Bociani. Cała wieś położona jest w otulinie Biebrzańskiego Parku Narodowego oraz
przy głównej drodze w tym rejonie gminy Sztabin, dlatego też często można spotkać tu wielu
turystów przemierzających te okolice. Zwiedzający wschodnią część Gminy Sztabin, w
której właśnie położna jest wieś Jastrzębna Druga, napotkają tu szereg malowniczych
kapliczek przydrożnych zlokalizowanych na trasie Sztabin – Lipsk. Położone wśród
malowniczego krajobrazu pięknie się z nim komponują i stanowią dosyć oryginalny zespół
zabytkowy tych ziem.
Gospodarka i rolnictwo
Miejscowość Jastrzębna Druga jest przede wszystkim wsią rolniczą. Producenci rolni
zajmują się w większości hodowlą bydła i produkcją mleka. Na terenie wsi znajdują się 54
gospodarstwa rolne.
Zestawienie powierzchni użytków dla obrębu geodezyjnego Jastrzębna Druga na dzień
20 stycznia 2009 r. przedstawia się następująco:
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Oznaczenie użytku
R ( grunty orne)
Ł (łąki trwałe)
Ps (pastwiska trwałe)
Ls (Lasy)
Lz (Zakrzaczenia)
S (Sady)
N (Nieużytki)
dr (drogi)
B (tereny zabudowane)
Bp (tereny przemysłowe)
Wp (wody płynące)
W (rowy)
Powierzchnia (ha)
242,6330
296,1100
99,2570
324,1016
11,3700
1,6500
6,5400
16,6480
11,2320
1,0800
1,1400
9,7900
Działalność gospodarcza miejscowej ludności związana jest w większości z
rolnictwem ( hodowla bydła i uprawa roślin ) oraz z gospodarką leśną prowadzoną na terenie
lasów Nadleśnictwa Augustów. W Jastrzębnej Drugiej znajduje się również tartak
(zatrudniający około 20 osób), i sklep wielobranżowe, zaspokajający najważniejsze potrzeby
mieszkańców.
Infrastruktura społeczna
We wsi występują następujące obiekty infrastruktury społecznej:
1) Były budynek Szkoły Podstawowej w Jastrzębnej Drugiej zaadoptowany w części na
świetlicę wiejską ,
2) Biblioteka Publiczna w Sztabinie, Filia w Jastrzębnej Drugiej
Na szczególne wyróżnienie zasługuje działalność miejscowej ludności należącej do
Stowarzyszenia Rozwoju Wsi Jastrzębna Druga – Ostrowie , którego celem działania jest
organizowanie działalności edukacyjnej, wspieranie wszechstronnego rozwoju społecznego,
kulturalnego i gospodarczego lokalnej społeczności. Mieszkańcy tych wsi bardzo często
organizują wspólne spotkania z okazji świąt religijnych i państwowych. Spotkania takie
pogłębiają więź pomiędzy poszczególnymi grupami wiekowymi miejscowej ludności i
9
PLAN ODNOWY WSI JASTRZEBNA DRUGA NA LATA 2010 -2016
__________________________________________________________________________________________
pozwalają przekazywać z pokolenia na pokolenie lokalne tradycje. Spotkania, festyny i
imprezy okolicznościowe odbywają się w większości w budynku byłej szkoły tj. w świetlicy
wiejskiej
Z miejscowego oddziału biblioteki publicznej w Sztabinie, korzystają mieszkańcy
(głównie młodzież i dzieci) nie tylko Jastrzębnej Drugiej, ale i również innych okolicznych
wsi. Biblioteka jest czynna codziennie i przyczynia się do pogłębiania wiedzy i kultury wśród
mieszkańców. W bibliotece organizowane są dla dzieci spotkania literackie, przedstawienia i
teatrzyki.
ANALIZA SWOT. OCENA MOCNYCH I SŁABYCH STRON MIEJSCOWOWSCI ,
W KTÓREJ BĘDZIE REALIZOWANA OPERACJA
W celu dokładnego przebadania posiadanego potencjału oraz wynikających z niego
możliwości dokonano wielokryterialnej analizy zasobów, którą przeprowadzono na kilku
płaszczyznach, m.in. pod uwagę brano ochronny charakter terenu (pokrywanie się badanego
obszaru z terenem Biebrzańskiego Parku Narodowego i Obszarem Chronionego Krajobrazu i
obszaru specjalnej ochrony ptaków NAUTRA 2000), rozważono możliwości rozwojowe
takich dziedzin jak turystyka, rolnictwo i osadnictwo. Dane te przedstawiono w poniżej tabeli:
Mocne strony
− unikalna różnorodność gatunków roślin i
zwierząt oraz naturalnych ekosystemów,
− niska emisja lokalnych zanieczyszczeń,
− rozwijanie produkcji zdrowej żywności,
− brak obiektów uciążliwych dla
środowiska,
− duża lesistość terenu,
− rolnicze tradycje terenu z dużym
udziałem terenów zielonych,
− dobre połączenie z głównymi ciągami
komunikacyjnymi (przebieg drogi
powiatowej Sztabin - Lipsk Nr 1228B
oraz bliskie położenie drogi
wojewódzkiej Nr 664 Augustów – Lipsk,
a także linii kolejowej Suwałki Białystok
− dobrze zachowany układ przestrzenny i
charakter zabudowy wsi,
− cenne obiekty o znaczeniu
ponadmiejscowym,
− zorganizowany system gospodarki
odpadami stałymi,
− przywiązanie „rdzennych” mieszkańców
do zamieszkiwanego obszaru,
− duża aktywność organizacji
pozarządowych działających na terenie
wsi,
Słabe strony
− nieuregulowana gospodarka ściekowa
(brak kanalizacji i oczyszczalni ścieków
we wsi),
− słaby stan dróg (oprócz drogi powiatowej)
− brak urządzeń obsługi ruchu
turystycznego,
− brak wyeksponowanego produktu
spożywczego charakterystycznego dla
regionu oraz brak miejsca spotkań
mieszkańców, gdzie starsze pokolenie
mogłoby przekazywać swoją wiedzę
młodszym,
− nadmierna migracja kobiet,
− niski przyrost naturalny, systematyczny
spadek liczby urodzin i pogarszanie się
struktury ludności według wieku i płci,
− brak obiektów służby zdrowia i kultury na
analizowanym obszarze,
− brak szkolnictwa średniego na terenie
gminy,
− brak wydzielonych gruntów pod
realizację inwestycji o znaczeniu
ponadlokalnym,
− brak możliwości prowadzenia całorocznej
obsługi ruchu turystycznego,
10
PLAN ODNOWY WSI JASTRZEBNA DRUGA NA LATA 2010 -2016
__________________________________________________________________________________________
− świadomość konieczności połączenia
zrównoważonego rozwoju z potrzebą
ochrony obszarów przyrodniczo cennych
oraz istotnych z punktu widzenia
znaczenia historycznego,
− akceptacja społeczna podejmowanych
działań, co umożliwi przyniesienie
szybkich efektów,
− świadomość potrzeby inwestowania w
kapitał ludzki, jako podstawowy czynnik
rozwoju,
− wysoki stan zwodociągowania terenów
objętych oddziaływaniem,
− oznaczenie rowerowych szlaków
turystycznych,
− prowadzenie konsekwentnej polityki
przestrzennej, zmierzającej do
zachowania dziedzictwa
architektonicznego i przyrodniczego wsi,
−
−
−
−
−
−
−
Szanse
promocja obszaru jako terenu
atrakcyjnego turystycznie (rozwój
agroturystyki),
prężny rozwój gospodarstw rolnych,
szczególnie w branży mleczarskiej,
rozwój rolnictwa ekologicznego,
pszczelarstwa, zielarstwa,
realizacja projektu umożliwi włączenie w
lokalne życie społeczne jak największej
grupy mieszkańców,
wzmocnienie lokalnej więzi społecznej w
czasie wspólnych działań na rzecz
dobrych praktyk,
zapoczątkowanie pozytywnych „ciągów”
zdarzeń, (zmiany dokonane w jednym
obszarze życia zawsze powodują zmiany
w innych jego dziedzinach- ciąg
oczekiwanych zmian to: przebudowa
świetlicy wiejskiej – umożliwienie
mieszkańcom spotkań w jednym punkcie
– przekazanie młodszym pokoleniom
tradycji, kultury, dawnych obyczajów –
wypracowanie charakterystycznego dla
danego regionu produktu – zwiększenie
identyfikacji młodych mieszkańców z
regionem),
postęp techniczny w rolnictwie,
−
−
−
−
−
−
−
−
−
11
Zagrożenia
zewnętrzne zanieczyszczenie środowiska,
brak środków zewnętrznych na
planowane do realizacji zadania,
położenie na terenach prawnie
chronionych i w bliskim ich sąsiedztwie,
odgórne tendencje skłaniające ku nie
respektowaniu zasady zrównoważonego
rozwoju na rzecz ochrony środowiska
przyrodniczego za wszelką cenę,
zahamowanie rozwoju przestrzennego wsi
wynikające z trwającego procesu
wyludniania się,
konkurencyjne oddziaływanie sąsiednich
miejscowości (szczególnie miasta
powiatowego Augustów),
postępująca urbanizacja i przejmowanie
miejskich wzorów budowlanych przez
ludność wiejską może doprowadzić do
konfliktu z krajobrazem,
niechęć mieszkańców do porządkowania
terenów zabudowy mieszkaniowej i
zagrodowej,
starzenie się społeczeństwa,
PLAN ODNOWY WSI JASTRZEBNA DRUGA NA LATA 2010 -2016
__________________________________________________________________________________________
− coraz większe przywiązywanie wagi do
wyglądu zagrody wiejskiej,
− powrót młodzieży po ukończeniu nauki
w szkołach średnich i wyższych w swoje
rodzinne strony,
− rozwój pozarolniczych dziedzin
wytwórczości oraz usług,
− ochrona dziedzictwa kulturowego i
krajobrazu,
− integracja mieszkańców poprzez wspólne
działania,
− zagospodarowanie zaniedbanych terenów
publicznych w celu przystosowania ich
na miejsca wypoczynku i rekreacji, które
przy odpowiednim urządzeniu scalą
przestrzeń wsi,
− poszukiwanie specyficznego charakteru
miejscowości, nawiązującego do tradycji
regionu,
− likwidacja dysproporcji i barier
rozwojowych,
− poprawa funkcjonalności układu
osadniczego,
− zachowanie walorów kulturowych terenu,
− utrzymanie tożsamości kulturowej
zabudowy,
− powstanie i prowadzenie zespołów
ludowych, nauka rękodzieła i
wytwórczości ludowej,
ODNIESIENIE DO STRATEGII DECYDUJĄCYCH O KIERUNKACH
ODNOWY I ROZWOJU WSI JAMINY
Zgodność ze Strategią Ekorozwoju Społeczno - Gospodarczego opracowanej dla Gminy
Sztabin na lata 2004-2020.
W Planie Odnowy Wsi Jastrzębna Druga ujęto elementy istotne z punktu widzenia
rozwoju Gminy Sztabin, określone w Strategii Ekorozwoju Społeczno - Gospodarczego
Gminy Sztabin. Podjęte działania są realizacją określonej dla Gminy Sztabin misji, czyli
dążeniem do zapewnienia zrównoważonego rozwoju gminy ze szczególnym uwzględnieniem
ochrony i wykorzystania zasobów przyrody.
Zgodnie z zapisami w/w dokumentu celem generalnym zagospodarowania
przestrzennego gminy jest kształtowanie jej przestrzeni w kierunku wyrównywania
dysproporcji w poziomie zagospodarowania w stosunku do rozwiniętych regionów gminy,
powiatu, województwa i kraju, przy wykorzystaniu walorów przyrodniczych, kulturowych i
położenia.
12
PLAN ODNOWY WSI JASTRZEBNA DRUGA NA LATA 2010 -2016
__________________________________________________________________________________________
Zgodność ze Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego
Gminy Sztabin.
Zgodnie z treścią w/w dokumentu celem polityki przestrzennej władz Gminy Sztabin
jest zaspokajanie potrzeb mieszkańców, stwarzanie warunków umożliwiających wzrost
poziomu życia. Realizacja tych założeń będzie możliwa poprzez przyjęcie planowanego
projektu, czyli remont budynku byłej szkoły w skład której wchodzą świetlica wiejska i
biblioteka. Działanie te wpisuje się w cel strategiczny numer 3 Gminy Sztabin: rozwój
infrastruktury społecznej.
Jako jeden z kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Sztabin uznano
kształtowanie systemu osadniczego, stwarzającego warunki rozwoju infrastruktury społecznej
oraz racjonalizacji relacji funkcjonalno - przestrzennych między zamieszkaniem – pracą –
rekreacją – usługami. Podjęte działania mają również za zadanie kształtowanie struktur
przestrzennych umożliwiających ochronę krajobrazu kulturowego i pojedynczych obiektów
zabytkowych przed zniszczeniem i dewastacją oraz ich racjonalne wykorzystanie do celów
społecznych i gospodarczych.
Zgodność z Planem Rozwoju Lokalnego Gminy Sztabin
Plan Rozwoju Lokalnego zakłada rozwój społeczny, kulturowy, gospodarczy i
infrastrukturalny m. in. wsi Jastrzębnej Drugiej w oparciu o wykorzystanie funduszy
unijnych. Główne założenie dotyczące miejscowości Jastrzębnej Drugiej dotyczą
modernizacji gminnej infrastruktury społecznej i technicznej
PRIORYTETY ORAZ OPIS ZADAŃ INWESTYCYJNYCH ORAZ PRZEDSIĘWZIĘĆ
AKTYWIZUJACYCH SPOŁECZNOŚĆ LOKALNĄ
Najważniejsze przedsięwzięcia związane są z realizacją zadań przyczyniających się do
poprawy warunków życia mieszkańców oraz dających szanse na rozwój sołectwa. Ważnym
celem dla tej społeczności jest zapewnienie dzieciom i młodzieży, jak również i ich rodzicom,
warunków do wspólnego i efektywnego spędzenia czasu. Jest to ważne dla rozwoju
fizycznego jak tez i emocjonalnego.
Główne priorytety jakie stawiają sobie mieszkańcy sołectwa Jastrzębna Druga to :
PRIORYTET I : POPRAWA WIZERUNKU WSI.
PRIORYTET II : STWORZENIE WARUNKÓW DO WSPÓLNYCH ZABAW I
SPOTKAŃ.
PRIORYTET III: KULTYWOWANIE I ROZWIJANIE TRADYCJI , KULTURY I
OBYCZAJÓW.
W ramach Priorytetu I planuje się realizację następujących projektów:
1. Poprawa wyglądu budynków i zagród.
2. Ustawienie w centrum wsi tablicy informacyjnej z opisem miejscowości, zabytków,
tras turystycznych, obszarów chronionych
W ramach Priorytetu II planuje się realizację następujących projektów:
1. Remont budynku byłej szkoły podstawowej - świetlicy wiejskiej z przeznaczeniem na
bibliotekę, kącik regionalny, organizację szkoleń, konkursów, zabaw.
13
PLAN ODNOWY WSI JASTRZEBNA DRUGA NA LATA 2010 -2016
__________________________________________________________________________________________
2. Zagospodarowanie i uporządkowanie terenu przy budynku świetlicy wiejskiej
3. Zakup wyposażenia do świetlicy wiejskiej.
4. Zagospodarowanie terenu przy świetlicy na plac zabaw dla dzieci oraz wykonanie
boiska sportowego do gier zespołowych.
W ramach Priorytetu III planuje się realizację następujących projektów:
1. Utrzymanie działalności Stowarzyszenia Rozwoju Wsi Jastrzębna Druga – Ostrowie.
2. Zintegrowanie gospodyń wiejskich wokół idei ogrodu przydomowego.
3. Organizowanie festynów i spotkań społeczności lokalnej z okazji świąt i uroczystości
(np. dożynki, sylwester itp.) wraz z wystawami lokalnej kuchni oraz wyrobami
rzemieślniczymi.
4. Organizowanie wycieczek dla dzieci i młodzieży, po terenie gminy, powiatu i
województwa.
5. Organizowanie kursów związanych z lokalną tradycją pieczenia i gotowania
regionalnych potraw, rzemiosła, agroturystyki
14
PLAN ODNOWY WSI JASTRZEBNA DRUGA NA LATA 2010 -2016
__________________________________________________________________________________________
Harmonogram realizacji zadań w ramach planu odnowy wsi
L.p.
Nazwa zadania
Okres
realizacji
1.
Remont budynku byłej szkoły podstawowej –
świetlicy wiejskiej i bibkioteki
2010
2.
Zakup wyposażenia do świetlicy wiejskiej oraz
informatyzacja biblioteki wiejskiej.
3.
Cel
Przeznaczenie
Koszt ogólny
( źródło
finansowania)
PLN
Poprawa wizerunku wsi ,
poprawa warunków życia
społeczeństwa
Zadanie pozwoli na właściwe przystosowanie budynku
dla potrzeb miejscowej ludności zorganizowanej wokół
Stowarzyszenia Rozwoju Wsi Jastrzębna Druga –
Ostrowie . Stworzą się warunków do wspólnego i
efektywnego spędzenia czasu dla mieszkańców.
2010-2013
Stworzenie warunków do
wspólnego i efektywnego
spędzenia czasu dla
mieszkańców
Świetlica wiejska to miejsce spotkań dla miejscowej
ludności. Zakup wyposażenia ( np. audiowizualnego,
nagłaśniającego, stolików, krzeseł ) pozwoli na bardziej
przyjemne i efektywne spędzanie czasu, zwłaszcza dla dzieci
i młodzieży.
20 000,00
( budżet gminy,
środki sołectwa )
Zagospodarowanie i uporządkowanie terenu
wokół świetlicy, budowa placu zabaw
2011
Poprawa wizerunku wsi,
poprawa warunków życia
lokalnego społeczeństwa
Zapewnienie mieszkańcom wsi warunków do wspólnego
spędzania wolnego czasu. Świetlica wiejska to miejsce
spotkań szczególnie dla młodych ludzi. We wsi brakuje
miejsc odpoczynku i rekreacji dla młodych mieszkańców.
Miejsce będzie pełniło funkcje integrujące jako miejsce
spotkań młodych mieszkańców. Zadanie ma propagować
zdrowy tryb życia
20 000,00
( budżet gminy,
środki sołectwa )
4.
Ustawienie w centrum wsi tablicy
informacyjnej
2011
Promocja wsi, rozwój turystyki Przedstawienie informacji o historii wsi, środowisku
naturalnym i formach rozwoju turystyki.
5.
Poprawa wyglądu budynków i zagród
6.
Zintegrowanie gospodyń wiejskich wokół idei
ogrodu przydomowego
2010-2016
2010-2016
Poprawa estetyki i wizerunku
wsi
Jastrzębna Druga leży przy jednej z głównych dróg i w
okresie letnim przez wieś przejeżdża wielu turystów . Wiele
zagród zostało już odnowionych , ale inne są zaniedbane.
Zadanie w sposób znaczny wpłynie na wygląd wsi,
przyczyni się rozwoju turystyki na tym obszarze.
Integracja pokoleń, poprawa
wizerunku wsi, dobre kontakty
międzyludzkie
Piękne ogrody przydomowe stanowią o wyglądzie i
wizerunku wsi. Utworzenie w każdym gospodarstwie takiego
ogrodu ( najlepiej od strony drogi ) przyczyni się do
poprawienia estetyki otoczenia. Piękne ogrody świadczą
29 590,00 zł
( PROW –
18 190,00, budżet
gminy – 11 400,00 )
3 000,00
( budżet gminy,
środki sołectwa )
60 000,00
(środki sołectwa )
10 000,00
(środki sołectwa )
PLAN ODNOWY WSI JASTRZEBNA DRUGA NA LATA 2010 -2016
__________________________________________________________________________________________
pozytywnie o ich właścicielach i przyczyniają się do
ukazania piękna miejscowej architektury.
7.
Organizacja festynów, spotkań mieszkańców z
okazji świąt i uroczystości, akcji
charytatywnych w ramach Stowarzyszenia
Rozwoju Wsi Jastrzębna Druga – Ostrowie,
kursów związanych z lokalną tradycją
przygotowywania potraw, agroturystyką oraz
wycieczek
2010-2016
Kultywowanie tradycji i
historii, integracja
społeczeństwa, pomoc
najuboższym
16
Zadanie związane jest z wspieraniem różnorodnych form
życia kulturalnego i społecznego.
5 000,00
(środki sołectwa )
PLAN ODNOWY WSI JASTRZEBNA DRUGA NA LATA 2010 -2016
__________________________________________________________________________________________
Projekt przewidziany do realizacji w roku, przy dofinansowaniu ze środków unijnych
w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013.
Tytuł projektu: Remont budynku byłej szkoły podstawowej – świetlicy wiejskiej i
biblioteki
Najważniejszym z planowanych przedsięwzięć jest wykonanie remontu budynku który
przez wiele lat służył mieszkańcom jako szkoła podstawowa, a obecnie jego znaczna część
wykorzystywana jest jako świetlica wiejska oraz punkt biblioteczny.
Zakłada się, że świetlica wiejska we wsi Jastrzębna Druga będzie pełnić rolę centrum
kulturalnego wsi, w związku z czym podjęto decyzję o odremontowaniu budynku, w którym
się ona mieści. Świetlica będzie głównym ośrodkiem życia kulturalnego, miejscem
codziennej pracy i twórczych poczynań w środowisku lokalnym. Jej zadaniem będzie
pełnienie funkcji kulturotwórczej, wychowawczej, dydaktycznej oraz opiekuńczej w
odniesieniu do dzieci. Z myślą o nich przygotowywane będą zajęcia, które dadzą możliwość
rozwijania umiejętności, zainspirują do twórczych poczynań, a ludziom utalentowanym
otworzą możliwość ukazania swych umiejętności.
Pomieszczenia świetlicy będą wykorzystywane również do prowadzenia zebrań
wiejskich. Organizowane będą zebrania sołeckie, rolnicze, strażackie itp. oraz imprezy
kulturalne w szczególności dla dzieci i młodzieży. W świetlicy organizowane będą imprezy
urodzinowe, komunijne, zabawy karnawałowe, sylwester itp. Świetlica zapewni dzieciom
rozrywkę w postaci gier i zabaw. Placówka będzie miejscem spotkań lokalnej społeczności.
W okresie wiosenno-letnim organizowane będą wycieczki rowerowe, ogniska i pikniki. W
przypadku organizacji imprez obejmujących swym zasięgiem teren całej Gminy Sztabin np.
dzień strażaka, w świetlicy będą odbywać się narady techniczne. Do stałych imprez świetlicy
PLAN ODNOWY WSI JASTRZEBNA DRUGA NA LATA 2010 -2016
__________________________________________________________________________________________
będzie należał turniej tenisa stołowego o tytuł mistrza wsi. Zajęcia dostosowywane będą do
potrzeb odwiedzających świetlicę.
Świetlica jest umieszczona w bezpośrednim sąsiedztwie kościoła w związku, z czym ma
szansę stać się miejscem niedzielnych popołudniowych spotkań mieszkańców i wypoczynku.
Utworzenie świetlicy wiejskiej, gdzie lokalna społeczność będzie mogła się spotykać,
organizować różnego typu spotkania umożliwi jej spajanie, przyczyni się do budowania
lokalnego patriotyzmu, którego przejawem będzie podejmowanie przez mieszkańców działań
na rzecz rozwoju swojej „małej ojczyzny”. Ważne jest, aby mieszkańcy czuli się związani z
miejscem pochodzenia. Podniesienie poziomu lokalnego patriotyzmu sprawi, że zwiększy się
prawdopodobieństwo, że niezależnie od tego, czy po ukończeniu edukacji mieszkańcy
pozostaną na miejscu, czy wyemigrują, będą podejmowali działania na rzecz terenów, z
których pochodzą.
Promowanie postaw i wartości zwiększających poziom kapitału społecznego, które jest
pojęciem szerszym od kapitału ludzkiego, obejmującym ludzi oraz ich umiejętności i
kwalifikacje przyniesie korzyści w postaci zaufania i lojalności, działania mieszkańców na
rzecz wspólnego dobra, co ma pośredni wpływ na rozwój gospodarczy
Niekorzystne trendy demograficzne sprawiają, że często liczba dzieci w określonym
wieku na danym obszarze jest tak mała, że nie ma możliwości utrzymania tam szkoły, która
do tej pory była jedynym miejscem spotkań i krzewienia kultury na danym terenie. Obecnie
taką rolę przejęły świetlice wiejskie.
Po modernizacji świetlica będzie posiadała dobre warunki bazowe do prowadzenia
działalności kulturalnej. Będzie to placówka ogólnodostępna i miejsce, do którego będzie
przychodzić dzieci, młodzież i dorośli, aby aktywnie odpocząć.
Z powyższego opisu jasno wynika, iż podjęcie działania polegającego na modernizacji
świetlicy wiejskiej będzie miało korzystny wpływ na zaspokojenie potrzeb społecznych i
kulturalnych mieszkańców.
W ramach remontu planuje się przeprowadzić następujące prace:
− wymianę starej drewnianej stolarki okiennej na nowa z PCV,
− wymianę stolarki drzwiowej
− remont pomieszczeń wewnątrz budynku,
− remont pokrycia dachowego na budynku gospodarczym przy świetlicy,
− przebudowa instalacji cieplnej budynku ( przebudowa istniejących pieców kaflowych lub
montaż nowej instalacji )
Wykonalność projektu (dotychczasowe działania podjęte w celu jak najlepszego
przygotowania się do realizacji projektu):
Pracownicy Gminy Sztabin posiadają odpowiednią wiedzę, umiejętności i
doświadczenie w realizacji projektów o podobnym zakresie i wartości. Na uwagę zasługuje tu
również fakt, iż władze lokalne przejawiają wolę budowania relacji między gospodarką a
kulturą i dlatego podejmują inicjatywę wspierania funkcjonowania w regionie obiektów
będących miejscami krzewienia kultury. Również współpraca i partnerstwo z takimi
instytucjami i organizacjami jak Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Jastrzębna Druga – Ostrowie,
Filia Gminnej Biblioteki Publicznej w Jastrzębnej Drugiej, jest istotna ze względu na
niematerialny wkład, który zaowocuje sprawnym funkcjonowaniem i ubogacaniem oferty
świetlicy wiejskiej.
18
PLAN ODNOWY WSI JASTRZEBNA DRUGA NA LATA 2010 -2016
__________________________________________________________________________________________
7. PODSUMOWANIE
Brak dostatecznej infrastruktury kulturalnej wpływa zasadniczo na zahamowanie
procesu rozwoju życia społeczno - kulturalnego mieszkańców sołectwa Jastrzębna Druga
Opracowany Plan Odnowy Sołectwa Jastrzębna Druga zakłada w przeciągu 7 najbliższych lat
realizację kilu zadań.
Istotą tych działań jest pobudzenie aktywności środowisk lokalnych oraz
stymulowanie współpracy na rzecz rozwoju i promocji wartości związanych z miejscową
specyfiką społeczną i kulturową.
Zakładane cele Planu przewidują wzrost znaczenia wsi jako lokalnego ośrodka
rozwoju kultury, edukacji, sportu i rekreacji.
Realizacja Planu Odnowy Wsi Jastrzębna Druga ma także służyć integracji
społeczności lokalnej, większemu zaangażowaniu w sprawy wsi, zagospodarowania wolnego
czasu dzieci i młodzieży oraz rozwojowi organizacji społecznych
19