autoreferat - Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej

autoreferat - Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej

D r Z b i g n i e w M o ź d z i e r z
Muzeum Tatrzańskie im. Dra T. Chałubińskiego
Główny specjalista ds. ochrony zabytków
ZAŁĄCZNIK NR 2
AUTOREFERAT
AUTOREFERAT
1. Imię i nazwisko
Zbigniew Moździerz
2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe/artystyczne – z podaniem nazwy, miejsca i roku ich
uzyskania oraz tytuł rozprawy doktorskiej
a. Dyplom magistra chemii (nr W. IV/896/72/73) – Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego, 23 czerwca 1973 r.;
b. Świadectwo ukończenia Studium Podyplomowego w zakresie konserwacji zabytków – Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej, 4 grudnia 1981 r.
Temat pracy: „Zespół dworski we Frydmanie. Koncepcja konserwatorska restauracji i adaptacji na cele
użyteczności publicznej”;
Promotor: prof. dr hab. inż. arch. Andrzej Gruszecki
c. Dyplom doktora nauk humanistycznych w zakresie nauk o sztuce – historii sztuki, nadany uchwałą
Rady Naukowej Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, 16 czerwca 2005 r.
Temat rozprawy doktorskiej: Dom „Pod Jedlami” Pawlikowskich
Promotor: prof. dr hab. Andrzej K. Olszewski
Recenzenci: dr hab. Lechosław Lameński, dr hab. Marta Leśniakowska
Ponadto uprawnienia mykologiczno-budowlane nr 445/77 uzyskane w 1977 r.
3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu
a. 1973 (wrzesień) – 1976 (sierpień): nauczyciel chemii i technologii tworzyw artystycznych w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych im. A. Kenara w Zakopanem, w latach 1975–1976 p.o. zastępcy dyrektora
b. 1976 (wrzesień) – nadal: pracownik naukowy w Muzeum Tatrzańskim im. Dra Tytusa Chałubińskiego w
Zakopanem (asystent, adiunkt, kustosz, starszy kustosz), w latach 1991–2010 kierownik Działu Ochrony Zabytków, od 2010 Główny specjalista ds. ochrony zabytków
4. Wskazanie osiągnięcia wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. 2016,
poz. 882 ze zm. w Dz. U. 2016, poz. 1311)
a. TYTUŁ OSIĄGNIĘCIA NAUKOWEGO
Architektura i rozwój przestrzenny Zakopanego od powstania po współczesność
b. DANE WYDAWNICZE
Autor: ZBIGNIEW MOŹDZIERZ:
Tytuł publikacj: Architektura i rozwój przestrzenny Zakopanego 1600–2013.
Wydawca: Towarzystwo Muzeum Tatrzańskiego im. Dra T. Chałubińskiego w Zakopanem
Miejsce i rok wydania: Zakopane 2013 (ISNN 1426–6539, ISBN 978–83–928125–2–4)
Objętość: 464 stron, 320 il. czarno-białych, 64 fot. kolorowych, streszczenie w języku angielskim
(9 stron)
Recenzenci: prof. dr hab. Małgorzata Omilanowska, prof. dr hab. inż. arch. Wojciech Kosiński,
dr hab. Andrzej Szczerski
2
c. OMÓWIENIE CELU NAUKOWEGO/ARTYSTYCZNEGO WW. PRACY I OSIĄGNIĘTYCH WYNIKÓW WRAZ Z OMÓWIENIEM ICH
EWENTUALNEGO WYKORZYSTANIA
Książka przedłożona do oceny jest podsumowaniem moich wieloletnich badań nad historią architektury i rozwoju przestrzennego miejscowości Polskiego Podtatrza, w szczególności Zakopanego. Ostatnia
syntetyczna publikacja na ten temat, opracowana przez Stefana Żychonia, ukazała się przeszło dwadzieścia lat temu i stanowiła jeden z rozdziałów dwutomowej monografii zatytułowanej Zakopane czterysta
lat dziejów (Kraków 1991), przygotowanej do druku pod red. Renaty Dutkowej. Ponadto cenna praca Stefana Żychonia powstała na piętnaście lat przed jej opublikowaniem, a więc w wielu punktach jest już
zdezaktualizowana. Celem mojej publikacji było przedstawienie rozwoju Zakopanego na tle historycznych
dziejów Polskiego Podtatrza i uchwycenie momentu pojawienia się u podnóża Tatr budownictwa i architektury obcych podhalańskiej tradycji ludowej.
Moją publikację podzieliłem na sześć rozdziałów: 1) Zanim powstało Zakopane (1200–1600). Architektura historyczna i budownictwo wiejskie; 2) Powstanie Zakopanego i jego rozwój (1601–1830). Budownictwo
ludowe; 3) Początki uzdrowiska pod Giewontem (1831–1890). Obce wzory i chałupy letniskowe; 4) Letnia
stolica Polski (1891–1918). Styl zakopiański, eklektyzm, wczesny modernizm; 5) Zimowa stolica Polski (1918–
1939). Historyzm lat 20., półmodernizm, funkcjonalizm, regionalizm; 6) Miasto wypoczynku i rekreacji (1939–
2013). Między regionalizmem a modernizmem. Integralną część publikacji stanowią liczne ilustracje, w
znacznej mierze publikowane po raz pierwszy (320 ilustracje czarono-bałe – rysunki, projekty i zdjęcia
archiwalne oraz 64 kolorowe fotografie współczesne). Tekst został wzbogacony licznymi cytatami nieznanych dokumentów i publikacji.
W rozdziale pierwszym omówione zostało osadnictwo Podtatrza od czasów prehistorycznych do
ostatecznego jego zasiedlenia. Osadnictwo prehistoryczne opracowane zostało na podstawie współczesnych publikacji archeologicznych (omawiających m.in. badania z lata 70. i 80. XX w. – S. Kołodziejski, P.
Valde-Nowak i in.) i palinologicznych (badania pyłkowe A. Obidowicza i W. Koperowej). Zestawienie tych
danych daje obraz osadnictwa prehistorycznego na terenie całego Podtatrza. M.in. wyniki badań archeologicznych prowadzonych na terenach przykarpackich w latach 70. i 80. XX w. – tak po stronie południowej, jak i północnej – dają podstawy do zweryfikowania poglądów na temat osadnictwa i rozwoju
społeczeństw ludzkich zamieszkujących wokół Karpat, cofając je o kilkadziesiąt tysięcy lat (pierwsze ślady
osadnictwa 80 tysięcy lat temu).
Istotne dla tematyki publikacji jest omówienie osadnictwa historycznego, na fali którego powstało też
Zakopane. Obejmuje ono osadnictwo pasterskie (rzetelnie przebadane już w okresie międzywojennym i
zaraz po II wojnie światowej – Z. Hołub-Pacewiczowa, J. Kolowca) oraz hawiarskie, które nadal stanowi
przedmiot badań i nowych odkryć. Do tej problematyki zostały wykorzystane historyczne i aktualne publikacje (S. Żychoń, H. Jost. P. Kutaś, W. Siarzewski). Na zakończenie przedstawiona została synteza początków architektury (świeckiej i sakralnej), a także budownictwa ludowego, które stanowiły podstawę
późniejszego rozwoju Zakopanego, stanowiące najczęściej odrębne opracowania, choć niesłusznie pomijane w tym kontekście (m.in. A. Majewski, M. Kornecki, T. Chrzanowski, A. Skorupa).
Rozdział drugi to już właściwy początek rozwoju Zakopanego oraz jego budownictwa i architektury.
Budownictwo pasterskie, dobrze przebadane i opracowane w latach 50. i 60. (m.in. P. Szafer i R. Śmiałowski). W dalszej części omówione zostało podhalańskie budownictwo, które nie zostało do tej pory
dostatecznie opracowane. W omawianej publikacji, oprócz znanych już opracowań (W. Matlakowski,
S. Witkiewicz, S. Barabasz) wykorzystane zostały niepublikowane dotąd materiały archiwalne (Z. Ostafin)
i planistyczne (mapy z XIX w.). Zakończenie tego rozdziału stanowi ponowny powrót do rozwoju budow-
3
nictwa i architektury całego polskiego Podtatrza. Zwłaszcza istotne jest omówienie architektury z lat
1600–1830, z którego wynika, jak w tym czasie peryferyjnym miejscem było Zakopane.
Bardzo ważną częścią omawianej publikacji jest rozdział trzeci poświęcony początkom architektury i
rozwojowi przestrzennemu Zakopanego w latach przedwitkiewiczowskich (1800–1890). W tym czasie
obok podhalańskiego budownictwa ludowego pojawiła się i rozwinęła architektura obca ludowej tradycji,
która od tej pory stała się równoprawną formą zabudowy. Było to początkowo późnoklasycystyczne budownictwo dworskie i przemysłowe rozwijające się w dzisiejszych Kuźnicach, przenikające stopniowo do
„Nawsia”, tj. centrum Zakopanego, stanowiącego jeszcze na początku XIX w. obszar zabudowy ludowej.
Te dwa ogniska osiedleńcze, moim zdaniem, połączyły Krupówki, które w 4 ćw. XIX stulecia stały się
główną osią rozwoju wsi i zaczątkiem miejskiej tkanki Zakopanego.
Odrębną wartością tej części jest niepublikowany dotąd, materiał rysunkowy i fotograficzny z Archiwum Muzeum Tatrzańskiego (projekt „Eljaszówki II” autorstwa Stanisława Eljasza, projekt Szkoły Snycerskiej autorstwa Antoniego Łuszkiewicza) oraz Archiwum Parafii Najświętszej Rodziny (projekt tzw.
nowego kościoła parafialnego autorstwa Józefa Piusa Dziekońskiego). Analiza różnych wpływów kształtujących architekturę uzdrowiskową to moim zdaniem ważny przyczynek do badań nad tym nurtem architektury, nie tylko pod Tatrami, ale także na ziemiach polskich.
Rozdział czwarty obejmuje najważniejszy okres w rozwoju Zakopanego i jego architektury. Zajmowałem się tym okresem wielokrotnie, m.in. szczegółowo omawiając genezę i rozwój stylu zakopiańskiego,
pierwszego praktycznie realizowanego i rozpowszechnianego polskiego stylu narodowego (Dom „Pod
Jedlami” Pawlikowskich. Zakopane 2003; Gmach Muzeum Tatrzańskiego. Zakopane 2005). Do jego opracowania udało mi się wykorzystać niepublikowane dotąd wątki, pogłębiające poglądy na temat genezy
stylu na tle XIX-wiecznej architektury europejskiej. Dużo uwagi poświęciłem rozwojowi architektury murowanej, reprezentującej zarówno historyzm i eklektyzm, „murowanice” w stylu zakopiańskim, jak i
pierwsze jaskółki architektury modernistycznej („Bazar Polski” proj. Franciszek Mączyński). Dotarłem też
do rysunków pierwszego planu regulacyjnego (Kazimierz Engel, 1899), znanego dotąd jedynie z opisów w
ówczesnej miejscowej prasie, a zachowanego w Archiwum Państwowym w Krakowie.
W opracowaniu znalazło się także miejsce na omówienie rozwoju infrastruktury technicznej miejscowości, które zapoczątkowane zostało w 1905 r. budową wodociągu gminnego. Do podrozdziału wykorzystałem notatki prasowe oraz mało znane oryginalne dokumenty, projekty i fotografie z archiwów:
Spółki Eksploatacji Wodociągu i Kanalizacji w Zakopanem, Muzeum Tatrzańskiego oraz Archiwum Państwowego. Do analizy rozwoju przestrzennego miał zastosowanie bogaty materiał kartograficzny ze
zbiorów archiwalnych MT i TPN-u.
W kolejnym rozdziale, piątym, omówiłem rozwój przestrzenny i architekturę okresu międzywojennego, a więc lat odrodzenia Rzeczpospolitej, rozwoju infrastruktury dotyczącej narciarstwa klasycznego i
alpejskiego, powrotu do poszukiwań stylu narodowego w architekturze (pogłosy stylu zakopiańskiego,
historyzm lat 20., art dèco), rozwoju funkcjonalizmu (stylu międzynarodowego) i wreszcie narodzin wolnego funkcjonalizmu – nowego regionalizmu współzawodniczącego ze stylem zakopiańskim drugim.
Omawiam tu mniej lub bardziej znane fakty z budowy skoczni narciarskich (w Dolinie Jaworzynki i na zboczach Krokwi), kolejek na Kasprowy Wierch i Gubałówkę, mauzoleum Jana Kasprowicza na Harendzie
(niedocenionego wybitnego dzieła art dèco autorstwa Karola Stryjeńskiego), schronisk tatrzańskich i regionalnych willi.
W części ilustracyjnej zaprezentowane zostały zupełnie nieznane projekty (np. projekt mauzoleum J.
Kasprowicza, uważany za zaginiony) oraz zdjęcia (np. tzw. zagrody projektowanej przez Jana Witkiewicza
4
Koszczyca przy willi „Budrysówka” gen. Kazimierza Sosnkowskiego na Uboczy). Oprócz problemów architektonicznych omawiam też dalszy rozwój infrastruktury technicznej (budowa sieci kanalizacyjnej)
oraz projekty rozwoju przestrzennego (m.in. koncepcje Zespołu „U”).
Ostatni szósty rozdział obejmuje okres od wybuchu II wojny światowej do czasów współczesnych. Na
wstępie omówiłem mało znane projekty i realizacje z okresu okupacji wykorzystując unikatowe fotografie
z tego okresu, zachowane w Archiwum Bauamtu (depozyt w Muzeum Tatrzańskim). Okres socrealizmu
pod Giewontem to styl nowozakopiański, znany zwłaszcza z twórczości Anny Górskiej (m.in. schroniska
tatrzańskie, gospoda w Kuźnicach, remiza) oraz Tadeusza Brzozy i Zbigniewa Kupca (Dom Turysty). Okres
ten, dość dobrze udokumentowany w literaturze, został wzbogacony o nowe materiały z archiwum Anny
Górskiej.
Natomiast mało znany nurt architektury socmodernistycznej Zakopanego może nieco zaskakiwać
swym wczesnym datowaniem (pierwsze bloki – 1953, proj. J. Dajewski). Ważną częścią tego rozdziału jest
omówienie i scharakteryzowanie architektury fisowskiej z lat 60. XX w. (Ośrodek Sportowy Przygotowań
Olimpijskich – proj. A. Skoczek z zespołem, bary „Fis” i „Pod Smrekami” – proj. S. Tylka) i zaliczenie jej – w
odróżnieniu od większości publikacji – do architektury modernistycznej, równorzędnej z zachodnioeuropejską. Ostatnie dwa podrozdziały to śledzenie meandrów późnego modernizmu i postmodernizmu pod
Tatrami, z kolejnymi próbami do stworzenia nowoczesnej podhalańskiej architektury regionalnej.
Reasumując, dzisiejsze Zakopane powstało dzięki powiązaniu dwóch odrębnych czynników gospodarczych powiązanych ze sobą ekonomicznie – rolniczo-pasterskiego osadnictwa u podnóża Gubałówki (koniec XV w.) z centrum w obrębie tzw. Nawsia (usytuowanego we wschodniej części ulicy Kościeliskiej i
stanowiącego najstarszą część wsi Zakopane) oraz osadnictwa przemysłowego skupionego w obrębie
górniczo-hutniczej osady w dzisiejszych Kuźnicach (ok. poł. XVIII w.). Komunikację między tymi ośrodkami
stanowiły Krupówki, ciągnące się pierwotnie od zbiegu ul. Kościeliskiej i Nowotarskiej, aż do Hut Hamerskich „Zakopane” [znanych lepiej jako Hamry]. Tak więc krzyżowanie różnych interesów gospodarczych
w Tatrach stało od zarania u podstaw rozwoju Zakopanego.
Wypasający owce na halach tatrzańskich pasterze ze wsi Niżniego Podhala wznosili na polanach szałasy i koliby pasterskie. Był to początek podhalańskiego budownictwa ludowego w tym rejonie. Pierwsze
formy architektoniczne obce ludowej tradycji przyniesione zostały przez hawiarzy i hamerników, prawdopodobnie jeszcze w XVII w. Budownictwo ludowe przybrało zdecydowane formy stylistyczne na przełomie XVIII i XIX w., a dworsko-przemysłowe na początku XIX w.
W pierwszych latach XIX w. Tatry stały się też magnesem przyciągającym turystów, a w tatrzańskim
klimacie zaczęto upatrywać właściwości lecznicze. Tak więc Zakopane stało się ośrodkiem turystycznouzdrowiskowym ściągającym coraz większe rzesze turystów, letników i kuracjuszy. Sprzyjało to nadal
rozwojowi w Zakopanem obu tendencji – obok budownictwa ludowego, a potem architektury regionalnej
(podhalańskie budownictwo ludowe, styl zakopiański, styl zakopiański drugi, nowy regionalizm-wolny
funkcjonalizm, styl nowo-zakopiański, po współczesny regionalizm) rozwijał się nurt kosmopolityczny
(klasycyzm, styl szwajcarski, historyzm i eklektyzm, modernizm i funkcjonalizm, socmodernizm po późny
modernizm).
To wczesne zróżnicowanie form architektonicznych pod Giewontem wpłynęło na dzisiejszy wygląd
Zakopanego i stanowi wiecznie powracający dylemat zarówno dla planistów formułujących wytyczne
architektoniczne do projektowania, jak i dla architektów będących autorami dokumentacji wznoszonych
w naszym mieście budynków – architektura regionalna, czy uniwersalna? Być może należy różnorodność
5
form architektonicznych pod Giewontem zacząć traktować jako wartość, a nie wadę. Sądzę, że wykorzystanie materiału historycznego zawartego w książce pozwoli zarówno historykom architektury, jak i badaczom dziedzin pokrewnych, łatwiejsze poruszanie się po zaułkach problematyki regionalizmu podhalańskiego. Dla konserwatorów architektury książka może stanowić punkt wyjścia do ustalania faz przebudowy zabytkowych obiektów, a tym samym ułatwiać im podejmowanie decyzji dotyczących ich konserwacji i restauracji.
W założeniu publikacja ma stanowić punkt wyjścia do przeprowadzenia w przyszłości klasyfikacji architektury Zakopanego, na wzór klasyfikacji architektury polskiej, którą opracował Andrzej K. Olszewski.
Klasyfikacja ta winna obejmować analizę pod względem chronologii oraz formy architektonicznej.
5. Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo-badawczych
I. Publikache z zakresu chrony zabytków i historia architektury
Po trzech latach pracy (1973–1976) w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych im. Antoniego Kenara w
Zakopanem (trzy lata w charakterze nauczyciela chemii i technologii materiałów stosowanych w sztukach, w ostatnim roku dodatkowo pełniąc obowiązki zastępcy dyrektora), w roku 1976 rozpocząłem pracę w Muzeum Tatrzańskim im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem w Dziale Ochrony Zabytków, na
stanowisku asystenta konserwatorskiego. Rok później uzyskałem uprawnienia mykologiczno-budowlane.
Również w roku 1977 zdałem egzamin wstępny na studia eksternistyczne w zakresie historii sztuki na
Uniwersytecie Jagiellońskim, których niestety nie ukończyłem ze względu na sytuację rodzinną. W roku
1980 rozpocząłem dwusemestralne studia podyplomowe w zakresie konserwacji architektury na Politechnice Warszawskiej (trzeci semestr dyplomowy), które ukończyłem w grudniu 1981 roku obroną pracy
dyplomowej pt. „Zespół dworski we Frydmanie. Koncepcja konserwatorska restauracji i adaptacji na cele
użyteczności publicznej” pisanej pod kierunkiem dr inż. arch. Andrzeja Gruszeckiego.
Od tego momentu rozpocząłem badania nad historią architektury i ochrony zabytków Tatr Polskich i
Podtatrza. Ich efektem było przygotowanie pracy doktorskiej pod kierunkiem prof. dra hab. Andrzeja K.
Olszewskiego pt. Dom „Pod Jedlami” Pawlikowskich. W rozdziale wstępnym przedstawiłem szczegółowo
genezę i rozwój stylu zakopiańskiego na tle poszukiwań stylów narodowych w architekturze europejskiej,
ze szczególnym uwzględnieniem prób ich tworzenia na gruncie budownictwa ludowego i tradycyjnego.
Moje zainteresowania badawcze koncentrują się na pięciu grupach zagadnień obejmujących: 1) ochronę
zabytków w Tatrach Polskich i na Podtatrzu, 2) dziedzictwo kulturowe na terenie Tatrzańskiego Parku
Narodowego, 3) historię budownictwa i architektury oraz rozwoju przestrzennego na Podtatrzu, 4) genezę i rozwój stylu zakopiańskiego, pierwszego polskiego stylu narodowego, 5) historię budownictwa i
architektury oraz rozwój przestrzenny Zakopanego. Wynikiem badań były następujące publikacje:
1) Ochrona zabytków na w Tatrach Polskich na Podtatrzu i kształtowanie myśli konserwatorskiej w działalności Muzeum Tatrzańskiego (1976–2016)
 W zgodzie z naturą, historią i duchem czasu. (O ochronie zabytków na Podtatrzu) [współautor: T. Jabłońska]. „Rocznik Podhalański” T. 4: 1987, s. 357–396. Ochrona krajobrazu „kulturowego” Tatr Polskich [w:] Ochrona Tatr w obliczu zagrożeń. Materiały z sesji popularnonaukowej «Zanim zginą sasanki». Zakopane, 5 września 1993. Pod red. Włodzimierza Cichockiego. Zakopane 1993, s. 129–147.
 Muzeum Stylu Zakopiańskiego im. Stanisława Witkiewicza w Zakopanem. „Muzealnictwo” 1995, nr
35, s. 31–37.
 Działalność konserwatorska dr Hanny Pieńkowskiej na Podtatrzu. „Architektura Współczesna Ziem
Górskich” [pod red. T. Przemysława Szafera] Teka 2: 1996, s. 30–33.
6
 Od skansenu do muzeum przestrzennego. O roli Muzeum Tatrzańskiego w ochronie zabytków Podtatrza [w:] Skanseny po latach – założenia a realizacja. Pod red. Marii Brylak-Załuskiej i Mariana Długosza. Nowy Sącz 1996, s. 69–82.
 O ochronie zabytków Tatr Polskich i Podtatrza. „Teki Krakowskie” T. 8: 1998, s. 55–80.
 Krajobraz «kulturowy» Tatr Polskich i jego ochrona [w:] Krajobrazy. Księga pamiątkowa w 70. rocznicę urodzin profesora Janusza Bogdanowskiego. Kraków 2000, s. 181–198.
 O początkach Muzeum Tatrzańskiego nieco inaczej. „Wierchy” 67: 2001 [wyd. 2002], s. 87–94.
 Narodziny i rozwój myśli konserwatorskiej w działalności Muzeum Tatrzańskiego. „Rocznik Podhalański” T. 9: 2003, s. 221–280.
 Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem. Muzeum przestrzenne [w:] Małopolskie muzea na wolnym powietrzu. Architektura drewniana. Kraków 2008, s. 44–55.
 Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej [w:] Małopolskie muzea na wolnym powietrzu. Architektura drewniana. Kraków 2008, s. 56–66.
 Muzeum Kultury Ludowej w Sidzinie [w:] Małopolskie muzea na wolnym powietrzu. Architektura
drewniana. Kraków 2008, s. 74–75.
 Chochołów [w:] Małopolskie muzea na wolnym powietrzu. Architektura drewniana. Kraków 2008, s.
80–81.
 Wieś letnia na Polanie Podokólne w Jurgowie [w:] Małopolskie muzea na wolnym powietrzu. Architektura drewniana. Kraków 2008, s. 84.
 Spichlerz i celnica w Niedzicy [w:] Małopolskie muzea na wolnym powietrzu. Architektura drewniana.
Kraków 2008, s. 85–86.
 Muzeum Tatrzańskie (idea i realizacja muzeum przestrzennego. „Pamiętnik Polskiego Towarzystwa
Tatrzańskiego” T. 17: 2008 [wyd. 2009], s. 131–164, 25 fot. i 4 rys.
 Ratowanie zabytków architektury drewnianej. „Małopolskie Studia Regionalne” 2011, nr 1/21, s. 77–
82.
 Muzea na Polskim Spiszu [w:] Kultura ludowa Górali Spiskich. Pod red. Małgorzaty Janickiej-Krzywdy.
Kraków 2012, s. 341–364.
 Muzealnictwo [w:] Kultura ludowa Górali Pienińskich. Pod red. Katarzyny Ceklarz i Urszuli JanickiejKrzywdy. Kraków 2014, s. 531–560, 13 fot.
 Remont dworca kolejowego w Rabce. „Zeszyty Rabczańskie” 2015, nr 3.
Uwaga! Publikacje powyższe wiążą się z realizacją przez Muzeum Tatrzańskie programu tzw. muzeum
przestrzennego, który polegał na poszerzeniu działalności muzealnej o problemy konserwatorskie. Program ten opracowany przez dr Hannę Pieńkowską, Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Krakowie, we współpracy z Politechniką Krakowską (prof. Janusz Bogdanowski z zespołem).
2) Dziedzictwo kulturowe na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego (1990–2016)
 Schroniska nad Morskim Okiem [w:] Spór o Morskie Oko. Materiały z sesji naukowej poświęconej 90.
rocznicy procesu w Grazu. Zakopane, 12–13 września 1992 r. Pod red. Jerzego M. Roszkowskiego.
Zakopane 1993, s. 107–134.
 Działalność człowieka w Dolinie Bystrej w Tatrach i jej ślady [w:] Kultura a natura. Materiały sesji naukowej. Pod red. Zbigniewa Mirka i Zbigniewa Krzana. Kraków–Zakopane 1997, s. 103–114.
 Krzyż na Giewoncie [w:] 150 lat organizacji parafialnej w Zakopanem (1847–1997). Pod red. Mieczysława Rokosza. Kraków 1998, s. 357–366.
 Historia krzyża na Giewoncie [w:] Sto lat krzyża na Giewoncie. Pod red. Zbigniewa Moździerza. Zakopane 2001, s. 47–88.
7
 Zimowe obiekty turystyczne i sportowe w Tatrach Polskich i Zakopanem (1891–2000) [w:] Sporty zimowe u progu XXI wieku oraz tradycje i perspektywy Zakopanego. Pod red. Szymona Krasickiego i
Kazimierza Chojnackiego. Kraków 2001, s. 277–288.
 Dziedzictwo kulturowe Tatrzańskiego Parku Narodowego [w:] Ochrona dóbr kultury i historycznego
związku człowieka z przyrodą w parkach narodowych. Pod red. Józefa Partyki. Ojców 2003, s. 425–
458.
 Architektura schronisk tatrzańskich [w:] Ochrona dóbr kultury i historycznego związku człowieka z
przyrodą w parkach narodowych. Pod red. Józefa Partyki. Ojców 2003, s. 685–711.
 Historia krzyża na Giewoncie w datach [w:] 110 lat krzyża na Giewoncie. Udział Akademii GórniczoHutniczej w kompleksowym zabezpieczeniu konstrukcji. Pod red. Tadeusza Mikosia i Artura Bluma.
Kraków 2012, s. 159–167.
Uwaga! Publikacje powyższe są wynikiem współpracy Muzeum Tatrzańskiego z Tatrzańskim Parkiem
Narodowym oraz Politechniką Krakowską rozpoczętą w 1996 roku podczas opracowywania elaboratu
kulturowego do Planu Ochrony Tatrzańskiego Parku Narodowego (zespół w składzie: Janusz Bogdanowski, Zbigniew Myczkowski, Roman Marcinek, Zbigniew Moździerz, Wiesław Siarzewski, Paweł Skawiński).
3) Budownictwo ludowe i architektura na Podtatrzu (1979–2016)
 Budownictwo ludowe na Podtatrzu. „Teki Krakowskie” T. 9: 1999, s. 115–137.
 Podhalańskie budownictwo ludowe. „Góry – Literatura – Kultura” T. 4: 2001, s. 71–98.
 Drewniana architektura sakralna na Polskim Podtatrzu w XIX i XX w. [w:] Drewniane budownictwo sakralne w górach. Materiały z sympozjum. Kraków, 1 grudnia 2001. Kraków 2001, s. 71–106.
 Architektura Zakopanego i Podtatrza na zdjęciach i pocztówkach [w:] Od dagerotypu do pocztówki.
Pod red. Renaty Kowalskiej. Zakopane 2013, s. 125-144.
 Budownictwo ludowe [w:] Kultura ludowa Górali Pienińskich. Pod red. Katarzyny Ceklarz i Urszuli Janickiej-Krzywdy. Kraków 2014, s. 227–246, 11 fot.
Uwaga! Publikacje powyższe są wynikiem moich zainteresowań drewnianym budownictwem i architekturą i stanowiły początek poważniejszych opracowań w przyszłości.
4) Styl zakopiański w architekturze – geneza i rozwój na tle europejskich doświadczeń w tworzeniu
stylów narodowych (inspirowanych budownictwem ludowym) oraz malowniczego stylu wiejskiego
(1980–2016)
 Z Dziejów «Koliby», pierwszej willi w stylu zakopiańskim. „Wierchy” 59: 1993 [wyd. 1994], s. 165–172.

«Koliba», pierwszy dom w stylu zakopiańskim [współautor: T. Jabłońska]. Zakopane 1994.

Styl zakopiański w architekturze [w:] Regionalizm — regiony — Podhale. Pod red. Jerzego M. Roszkowskiego. Zakopane 1995, s. 23–52.

Stanisława Witkiewicza klucz do stylu narodowego. „Góry – Literatura – Kultura” [pod red. Jacka
Kolbuszewskiego] T. 2: 1996, s. 107–114.

Stanisław Witkiewicz (1851–1915). Szkic biograficzny [w:] Stanisław Witkiewicz – człowiek, artysta,
myśliciel. Materiały z sesji zorganizowanej w osiemdziesiątą rocznicę śmierci artysty. Zakopane,
20–22 października 1995. Pod red. Zbigniewa Moździerza. Zakopane 1997, s. 11–49.

Koncepcja stylu narodowego Stanisława Witkiewicza i jej realizacja [w:] Stanisław Witkiewicz – człowiek, artysta, myśliciel. Materiały z sesji zorganizowanej w osiemdziesiątą rocznicę śmierci artysty.
Zakopane, 20–22 października 1995. Pod red. Zbigniewa Moździerza. Zakopane 1997, s. 293–328.

Powstanie «Domu pod Jedlami» (1895–1897) [w:] Kultura a natura. Materiały sesji naukowej. Pod red.
Zbigniewa Mirka i Zbigniewa Krzana. Kraków–Zakopane 1997, s. 47–59.
 Wnętrza w stylu zakopiańskim [w:] Warsztaty projektowe Harenda 97. Kraków [1997], s. 31–34.
 Pomnik Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem. „Biuletyn Instytutu Odlewnictwa” 1999, nr 6, s. 84–86.
8
 The Zakopane Style and the Vernacular Movement in European Architecture in the Second Half of the
XIX. century [in:] Vernacular Art in Central Europe. Academic editor Jacek Purchla Kraków 2001 [edited in 2002], pp. 307–322.
 Dom «Pod Jedlami» Pawlikowskich. Wydawnictwa MT. Zakopane 2003.
 Pomnik doktora Tytusa Chałubińskiego. Materiały TMT. Zakopane 2003, ss. 196 [60 il. cz.b. w tekście+ 16 kolor na wkładkach].
 Stanisław Witkiewicz. Willa „Pod Jedlami” [w:] W kręgu Art Nouvau. Paryż–Kraków–Bukareszt–
Bratysława 2005, s. 65–69.
 Gmach Muzeum Tatrzańskiego. Zakopane 2005.
 Styl zakopiański w architekturze i sztuce sakralnej [w:] Kaplica Najświętszego Serca Pana Jezusa w
Jaszczurówce (1907–2007). Pod red. Zbigniewa Moździerza. Fot. Dawid Moździerz. Zakopane 2007,
s. 7–48.
 Zarys historii kaplicy Najświętszego Serca Pana Jezusa w Jaszczurówce [w:] Kaplica Najświętszego Serca Pana Jezusa w Jaszczurówce (1907–2007). Pod red. Zbigniewa Moździerza. Fot. Dawid Moździerz.
Zakopane 2007, s. 49–64.
 Lata syberyjskie Stanisława Witkiewicza i ich wpływ na późniejszy dorobek twórczy [w:] Polacy w nauce i kulturze Tomska oraz Zachodniej Syberii. Pod red. Antoniego Kuczyńskiego i Mirosława Marczyka. Wrocław 2008 [wyd. 2009], s. 219–232.
 Styl zakopiański i jego reperkusje. „2+3D. Grafika plus produkt” 2010, nr 34, s. 2–10, 12 fot.
 Pierwsze lata „Okszy” (willa Kossakowskich i Kęszyckich w Zakopanem). „Pamiętnik Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego” T. 19: 2010 [wyd. 2011], s. 241–254.
 Stanisław Witkiewicz. Twórca stylu zakopiańskiego [w:] Rzeczy niepospolite. Polscy projektanci XX
wieku. Pod red. Czesławy Frejlich. Kraków 2013, s. 28–37.
 Willa „Witkiewiczówka” w Zakopanem i jej znaczenie dla kultury polskiej. „Góry - Literatura - Kultura”
T. 7: 2013 [pod red. Ewy Grzędy], s. 69-88.
 Jan Kasprowicz i styl zakopiański. „Góry - Literatura - Kultura” T. 8: 2014 [pod red. Ewy Grzędy],
s. 85–103.
Uwaga! Publikacje powyższe są efektem moich zainteresowań stylami narodowymi w architekturze europejskiej oraz tzw. malowniczym stylem wiejskim, a bezpośrednim bodźcem był remont willi „Koliba”,
pierwszego domu w stylu zakopiańskim (1892–1893, proj. S. Witkiewicz) i jej adaptacja na Muzeum Stylu
Zakopiańskiego im. Stanisława Witkiewicza.
5) Historia budownictwa i architektury oraz rozwoju przestrzennego zabudowy w Zakopanem i Tatrach
Polskich (1990-2016)
 Początki architektury sakralnej w Zakopanem [w:] 150 lat organizacji parafialnej w Zakopanem (1847–
1997). Pod red. Mieczysława Rokosza. Kraków 1998, s. 123–148.
 Architekt Franciszek Kotoński (1887–1939). „Wierchy” 65: 1999 [wyd. 2000], s. 198–202.
 Franciszek Kotoński – zakopiański architekt i budowniczy. „Rocznik Podhalański” T. 8: 2002, s. 233–264.
 «Budrysówka», willa generała Kazimierza Sosnkowskiego w Zakopanem. „Wierchy” R. 68: 2002 [wyd.
2003], s. 235–244.
 Historia zakopiańskich wodociągów i kanalizacji (1895–1992) [w:] Zakopiańskie wodociągi i kanalizacja
1905–2005. Pod red. Jerzego M. Roszkowskiego. Wydawnictwa MT. Zakopane 2006, s. 13–178 [całość: ss. 272, 40 il. cz.-b. w tekście + 16 il. kolor. na wkładkach].
 Kościół Najświętszej Rodziny w Zakopanem. Fot. Dawid Moździerz. Zakopane 2006, ss. 80, 62 il.
 „Odskocznia” na Krokwi. „Wierchy” 72: 2006 [wyd. 2008], s. 133–148.
9
 Początki „Atmy” — chałupa Józefa Kasprusia Stocha [w:] 30 lat Muzeum Karola Szymanowskiego w
willi „Atma” w Zakopanem jako oddziału Muzeum Narodowego w Krakowie (1976–2006). Część I: Z
historii „Atmy”. Kraków 2007, s. 54–56.
 Architektura budowli turystycznych w Tatrach Polskich i Zakopanem (ok. 1826–1918) . „Wierchy” R.
73: 2007 [wyd. 2009], s. 103–128, 12 il.
 Urbanistyka i architektura [w:] 75 lat praw miejskich Zakopanego. Zakopane 2008, s. 55–94, 40 fot.
 Architektura budowli turystycznych w Tatrach Polskich i Zakopanem (1918–1975). „Wierchy” R. 74:
2008 [wyd. 2010], s. 65–104, 19 il.
 Dwór Homolacsów w Kuźnicach. „Pamiętnik Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego” T. 18: 2009
[wyd. 2010], s. 51–62, 5 il.
 Dwór Tatrzański. O pierwszej siedzibie Towarzystwa Tatrzańskiego pod Giewontem. „Pamiętnik Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego” T. 18: 2009 [wyd. 2010], s. 63–94.
 Główne nurty architektury Zakopanego (1600–2008) [w:] Architektura Ziem Górskich wczoraj – dziś –
jutro. Międzynarodowa Konferencja Naukowa Instytutu Architektury i Urbanistyki Podhalańskiej
Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Nowym Targu. Nowy Targ, 12–13 grudnia 2008. Nowy
Targ 2011, s. 39–58, 4 il.
 O powstaniu „Bazaru Polskiego” w Zakopanem [w:] W stulecie Bazaru Polskiego. Henryk Grohman i
grafika Młodej Polski. Zakopane 2011, s. 4–11.
 „Chałupa Sabały” na Krzeptówkach. „Wierchy” 76: 2010 [wyd. 2012], s. 141–170.
 Mauzoleum Jana Kasprowicza na Harendzie —niedocenione dzieło Karola Stryjeńskiego. „Pamiętnik
Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego” T. 20: 2011 [wyd. 2012], s. 177–216, 10 il.
 Budynki Muzeum Tatrzańskiego i ich twórcy [w:] O ojcach założycielach i pierwszych budowniczych
Muzeum Tatrzańskiego. Pod red. Mieczysława Rokosza. Zakopane 2012, s. 170–214.
 Anna Górska – pasja życia [w:] Pasja życia. Katalog wystawy Anny Górskiej. Zakopane, czerwiec 2013,
s. 10–15.
 Architektura i rozwój przestrzenny Zakopanego 1600–2013. Zakopane 2013.
 Budownictwo i architektura Olczy [w:] Setna rocznica parafii na Olczy pw. Matki Bożej Objawiającej
Cudowny Medalik 1914–2014. Przygotował do druku Zbigniew Moździerz. Zakopane 2014, s. 61–78.
 Architektura kościoła na Olczy [w:] tamże, s. 245–268.
 Architektura i funkcje budynków Władysława hr. Zamoyskiego w Zakopanem [w:] Władysław hr. Zamoyski (1853–1924) i jego bliscy. Działalność w kraju i za granicą. [„Zeszyty Tatrzańskie” nr 5]. Pod
red. Jerzego M. Roszkowskiego. Zakopane 2015, s. 71–112.
Uwaga! Wcześniejsze zainteresowania autora historią architektury i sztuki sprecyzowane zostały dzięki
współpracy z prof. Andrzejem K. Olszewskim (późniejszym promotorem doktoratu autora) oraz historykami sztuki z Instytutu Sztuki PAN (Hanna Faryna-Paszkiewicz, Marta Leśniakowska, Małgorzata Omilanowska, Grażyna Ruszczyk).
II. Udział w konferencjach naukowych i popularnonaukowych (1992–2016)
Prace badawcze dały też efekt w postaci licznych udziałów w krajowych i międzynarodowych sesjach
naukowych.
 Spór o Morskie Oko, sesja naukowa zorganizowana przez Muzeum Tatrzańskie i Tatrzański Par Narodowy – Zakopane, 12–13 IX 1992
referat: Schroniska nad Morskim Okiem
 Zanim zginą sasanki, sesja popularnonaukowa zorganizowana przez Muzeum Tatrzańskie i Tatrzański Par Narodowy – Zakopane, 5–7 VI 1993
referat: Ochrona tatrzańskiego krajobrazu „kulturowego”
10
 V Konwersatorium Pracowni Regionalnej Politechniki Krakowskiej, zorganizowana przez Politechnikę
Krakowską – Zakopane, willa „Stara Polana”, 28 IV – 1 V 1993
referat: Urbanistyka i architektura zakopiańskich Krupówek
 Regionalizm – regiony – Podhale, sesja naukowa zorganizowana przez Muzeum Tatrzańskie – Zakopane, 4–6 XII 1993
referat: Styl zakopiański w architekturze
 II Konferencja na szczycie, sesja naukowa zorganizowana przez Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego – Ustrzyki Górne, 25–27 V 1995
referat: Stanisława Witkiewicza klucz do stylu narodowego
 Skanseny po latach – założenia a realizacja, ogólnopolska konferencja skansenowska zorganizowana
przez Sądecki Park Etnograficzny – Nowy Sącz, 5–6 X 1995
referat: Od skansenu do „muzeum przestrzennego”. O Muzeum Tatrzańskim i jego roli w ochronie zabytków Tatr Polskich i Podtatrza
 Stanisław Witkiewicz – człowiek, artysta, myśliciel, sesja popularnonaukowa zorganizowana przez
Towarzystwo Muzeum Tatrzańskiego i Muzeum Tatrzańskie – Zakopane, 20–22 X 1995 [współorganizacja i kierownictwo merytoryczne]
referat: Koncepcja stylu narodowego Stanisława Witkiewicza i jej realizacja
 Vernacular Art in Central Europe, międzynarodowa konferencja naukowa zorganizowana przez Międzynarodowe Centrum Kultury – Kraków, 1–5 X 1997
referat: The Zakopane Style and the Vernacular Movement in European Architecture in the Second
Half of the 19th Century
 Kultura a Natura. W stulecie „Domu pod Jedlami” 1897–1997, sesja naukowa zorganizowana w ramach Festiwalu Między Wawelem a Giewontem przez Tatrzański Park Narodowy – Zakopane, 9–11 X
1997
referat: Powstanie „Domu pod Jedlami” (1895–1897)
sesja terenowa: Działalność człowieka w Dolinie Bystrej w Tatrach [współautor: Paweł Skawiński]
 W 150-lecie parafii zakopiańskiej (1847–1997), sympozjum historyczne zorganizowane przez Towarzystwo Muzeum Tatrzańskiego – Zakopane, 24–25 X 1997
referat: Początki architektury sakralnej w Zakopanem
 Sto lat krzyża na Giewoncie, sesja popularnonaukowa zorganizowana przez Urząd Miasta Zakopane
– Zakopane, 16–17 VII 2001
referat: Historia krzyża na Giewoncie
 Sporty zimowe u progu XXI w. oraz tradycje i perspektywy Zakopanego, sesja zorganizowana przez
Akademię Wychowania Fizycznego i Urząd Gminy Zakopane – Kraków, 20–21 VI 2001
referat: Obiekty i urządzenia sportowe oraz turystyczne w Tatrach Polskich i Zakopanem (1890–2000)
 Drewniane budownictwo sakralne w górach, sympozjum zorganizowane przez Komisję Turystyki
Górskiej ZG PTTK i Centralny Ośrodek Turystki Górskiej – Kraków, 1 XII 2001
referat: Drewniana architektura sakralna na Podtatrzu w XIX i XX w.,
 Ochrona dóbr kultury i historycznego związku z przyrodą w parkach narodowych, konferencja zorganizowana przez Ojcowski Park Narodowy, Regionalny Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków w
Krakowie oraz Stowarzyszenie „Kultura i natura” im. J. G. Pawlikowskiego – Ojców, V 2003
referat: Dziedzictwo kulturowe Tatrzańskiego Parku Narodowego
referat: Architektura schronisk tatrzańskich
 Jan Witkiewicz-Koszczyc i styl zakopiański. W 100. rocznicę „Chaty” S. Żeromskiego, sesja naukowa
zorganizowana przez Muzeum Okręgowe w Lublinie – Nałęczów, 16–17 IX 2006
referat: Geneza i rozwój stylu zakopiańskiego
11
 Wierchy. Góry w historii i cywilizacji Europy Środkowej, międzynarodowa sesja naukowa zorganizowana przez Polską Akademię Umiejętności we współpracy z Węgierską Akademią Nauk i Komisją
Polsko-Węgierską PAN – Kraków, 21–22 X 2005
referat: Budownictwo i architektura drewniana na Podtatrzu w XIX i XX w.
 Kaplica Najświętszego Serca Pana Jezusa w Jaszczurówce (1907–2007), sympozjum naukowe zorganizowana przez Towarzystwo Muzeum Tatrzańskiego i Tatrzański Park Narodowy przy współpracy
Gminy Miasta Zakopane – Zakopane, 15 VI 2007 [organizacja i kierownictwo merytoryczne]
referat: Styl zakopiański w sztuce sakralnej
referat: Zarys historii kaplicy Najświętszego Serca Jezusowego w Jaszczurówce
 Polacy w nauce i kulturze Tomska oraz Syberii Zachodniej, międzynarodowa konferencja naukowa
zorganizowana przez Ośrodek Badań Wschodnich Uniwersytetu Wrocławskiego – Wrocław, 11–13
VI 2007
referat: Lata syberyjskie Stanisława Witkiewicza i ich wpływ na późniejszy dorobek twórczy artysty
 120-lecie zawiązania się Towarzystwa i narodzin Muzeum oraz 120-lecia urodzin Juliusza Zborowskiego,
sympozjum poświecone ojcom założycielom i pierwszym „budowniczym” Muzeum Tatrzańskiego
w Zakopanem zorganizowane przez Towarzystwo Muzeum Tatrzańskiego przy współpracy Muzeum Tatrzańskiego – Zakopane, 25 IX 2008
referat: Budynki Muzeum Tatrzańskiego i ich twórcy
 Architektura ziem górskich – wczoraj, dziś, jutro, międzynarodowa konferencja naukowa zorganizowana przez Instytut Architektury i Urbanistyki Państwowej Podhalańskiej Wyższej Szkoły Zawodowej – Nowy Targ, 12–13 XII 2008
referat: Główne nurty architektury Zakopanego (1600–2008)
 Sympozjum Komisji Turystyki Górskiej ZG PTTK, współorganizowane przez Centralny Ośrodek Turystki Górskiej – Kraków, 7–8 XII 2013
referat: Górska — architektura schronisk. W 10. rocznicę śmierci Anny Górskiej
 Góry. Symbolika – znaczenia – wartości, konferencja naukowa zorganizowana przez Instytut Filologii
Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego we współpracy z Tatrzańskim Parkiem Narodowym – Zakopane, 9–11 V 2013
referat: Jan Kasprowicz i styl zakopiański
 Władysław hr. Zamoyski (1854–1924) i jego ród — działalność w kraju i za granicą, konferencja naukowa zorganizowana przez Tatrzański Park Narodowy, Muzeum Tatrzańskie, Starostwo Powiatowe i
Związek Polskiego Spisza – Zakopane, 7–8 VI 2013
referat: Architektura i funkcje budynków Władysława hr. Zamoyskiego w Zakopanem
 Od dagerotypu do fotopocztówki, sesja popularnonaukowa zorganizowana przez Tatrzański Park
Narodowy – Zakopane, 18–19 X 2013
referat: Architektura Zakopanego i Podtatrza na zdjęciach i pocztówkach
referat: Pocztówki w zbiorach Muzeum Tatrzańskiego
 Rabczańskie Baden Baden – aspekty lecznictwa uzdrowiskowego w Rabce – konferencja popularnonaukowa zorganizowana przez Uzdrowisko Rabka – Rabka, 8–9 II 2014
referat: Zmieniające się trendy w architekturze uzdrowiskowej Rabki
 Stulecie parafii Olcza w Zakopanem – konferencja popularnonaukowa zorganizowana przez parafię
rzymskokatolicką pw. Matki Boskiej Objawiającej Cudowny Medalik – Zakopane–Olcza, 18–19 VII
2014
referat: Zabudowa i rozwój przestrzenny Olczy
referat: Architektura kościoła na Olczy
 Człowiek i góry – konferencja naukowa zorganizowana przez Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu
Wrocławskiego we współpracy z Tatrzańskim Parkiem Narodowym i Muzeum Tatrzańskim – Zakopane, 9–10 X 2014
12
referat: Od szałasu do apartamentowca. O zmianach krajobrazu kulturowego Tatr i Zakopanego na
przestrzeni wieków
 Teatr, teatralizacja perfomatywność – konrerencja naukowa zorganizowana przez Zakład Estetyki,
Instytutu Filozofii Wydziału Filozofii i Socjologii UMCS w Lublinie - Zakopane, 28–31 V 2015
referat: Architektura perfomatywna
 Wokół Witkiewiczów – międzynarodowa konferencja naukowa zorganizowana przez Muzeum Tatrzańskim – Zakopane, 14–16 X 2015 ([organizacja i kierownictwo merytoryczne]
referat: Dwie koncepcje stylu zakopiańskiego. O twórczości architektonicznej Stanisława Witkiewicza i
Jana Witkiewcza Koszczyca
 Góry w wyobraźni literackiej, kulturalnej, społecznej i politycznej na przełomie wieków – konferencja
naukowa zorganizowana przez Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego we współpracy z Tatrzańskim Parkiem Narodowym i Muzeum Tatrzańskim – Zakopane, 9–10 X 2015
referat: Architektura w gorach na przykładzie twórczości Dušana Jurkoviča. Od „narodowego romantyzmu” do „stylu międzynarodowego”
 Wernakularyzm i neowernakularyzm w sztuce, literaturze i myśli o sztuce,– konferencja naukowa
zorganizowana przez Akademię Pomorską w Słupsku – Ustka-Słupsk, 18–19 IV 2016
referat: Budownictwo i rzemiosło ludowe jako inspiracja do stylów narodowych (na wybranych przykładach
 Miasta w kontekście wielkich i małych narracji – konferencja naukowa zorganizowana przez Stowarzyszenie Historyków Sztuki i Akademę Sztuk Pięknych w Katowicach – Katowice, 18–19 V 2016
referat: Architektoniczne narracje w Zakopanem
 Przestrzenie Autonomii – sztuka, filozofia, kultura – konferencja naukowa zorganizowana przez Zakład Estetyki, Instytutu Filozofii Wydziału Filozofii i Socjologii UMCS w Lublinie – Zakopane, 2–5 V
2016
referat: Problemy autonomii architektury w przestrzeni kulturowej. Oce-na z perspektywy historycznej twórców działających w Zakopanem
III. Działalność konserwatorska
Moje zainteresowania zastosowaniem chemii w konserwacji zabytków sztuki zrodziły się jeszcze podczas
studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1968–1973. Miało to wpływ na moją decyzję zatrudnienia się po ukończeniu studiów w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych im. Antoniego Kenara w Zakopanem, gdzie przepracowałem trzy lata w charakterze nauczyciela chemii i technologii materiałów stosowanych w sztukach plastycznych (1973–1976). Przez jeden rok szkolny, 1975/1976, pełniłem tam obowiązki zastępcy dyrektora. W związku z redukcją etatów musiałem zrezygnować z dalszej pracy w szkole.
Jeszcze w 1976 roku zostałem zatrudniony w Muzeum Tatrzańskim na stanowisku asystenta konserwatorskiego. Dyrektorem MT został w tym właśnie roku Tadeusz Szczepanek, który znając program dr
Hanny Pieńkowskiej ochrony małych miasteczek i wsi w formie „muzeum przestrzennego” rozpoczął
jego realizację w części dotyczącej terenu statutowej działalności Muzeum Tatrzańskiego. W roku 1977
zostałem zakwalifikowany na kurs mykologiczno-budowlany i po zdaniu egzaminu państwowego uzyskałem uprawnienia mykologiczno-budowlane (nr 445/77).
Rok później, w 1978 roku zdałem egzamin i zostałem przyjęty na studia eksternistyczne na Wydział Historyczno-Filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego, na kierunek historia sztuki, których nie ukończyłem
ze względu na sytuację rodzinną. W 1980 roku zostałem przyjęty na studia podyplomowe w zakresie konserwacji zabytków architektury na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, które ukończyłem z
wynikiem bardzo dobrym 4 grudnia 1981 roku, po zdaniu wszystkich egzaminów i obronie pracy dyplomowej zatytułowanej „Zespół dworski we Frydmanie. Koncepcja konserwatorska restauracji i adaptacji
na cele użyteczności publicznej”.
13
Ze względu na wykształcenie współpracowałem w opracowywaniu szczegółowego programu ochrony zabytków na terenie Tatr Polskich i Podtatrza, na którym Muzeum Tatrzańskie pełniło obowiązki Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków [porozumienia z WKZ w Nowym Sączu]. Opracowywałem też, lub
współpracowałem w opracowaniu, dokumentacji konserwatorskich remontów wielu zabytkowych obiektów, jak również prowadziłem nadzory konserwatorskie i mykologiczno-budowlane samych remontów.
1) Programy ochrony:
 Program ochrony zabytków Muzeum Tatrzańskiego na Podtatrzu, zgodnie z ideą „muzeum przestrzennego” wprowadzoną do praktyki konserwatorskiej przez Hannę Pieńkowską przy współpracy Janusza Bogdanowskiego z Politechniki Krakowskiej, polegającą na ochronie „in situ” zagrożonych cennych obiektów zabytkowych; w części z nich, po remontach konserwatorskich, urządzano
filie MT, które z innymi cennymi zabytkami regionu, łączą „niebieskie szlaki zabytków” (pierwszy
etap: 1976–1994, kontynuacja: 2006–2016). Współautorzy: Tadeusz Szczepanek, Teresa Jabłońska.
 „Strefy ochrony konserwatorskiej do Planu Ogólnego Zagospodarowania Przestrzennego Zakopanego” opracowywanego przez zespół prof. dra hab. inż. arch. Andrzeja Skoczka. Współautor:
Agnieszka Grzegorczyk-Sikorska (1993).
 „Operat kulturowy zasobów kulturowych TPN” oprac. przez zespół: Zbigniew Myczkowski, Olga
Dyba, Roman Marcinek, Zbigniew Moździerz, Wiesław Siarzewski, Paweł Skawiński, stanowiącego
obecnie podstawę m.in. programu ochrony szałasów pasterskich (1997).
 „Walory środowiska i krajobrazu kulturowego Zakopanego i ich ochrona” do „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Zakopanego” oprac. przez zespół dr
Barbary Zastawniak (1997).
 „Inwentaryzacja historyczno-urbanistycznej Zakopanego. Elementy układu przestrzennego”, stanowiąca uaktualnienie kartoteki adresowej zabytków miasta z 1982 r., opracowanej przez Barbarę
Tondos [współautor: Olga Dyba] (1999).
 „Program ochrony Parku Kulturowego Krupówki”. Zespół w składzie: dr hab. inż. arch. Zbigniew
Myczkowski, dr Andrzej Siwek (kierownik zespołu), mgr Roman Marcinek, dr Zbigniew Moździerz, .
Część historyczna i diagnoza (2016).
Uwaga! Dokumentacje stanowiły podstawę do opracowań planistyczno-urbanistycznych.
2) Dokumentacje historyczno-konserwatorskie i projektowe ważniejszych obiektów (1979–2016):
 zabytki budownictwa ludowego wszystkich 14 wsi na Polskim Spiszu (1979),
 drewniana zagroda Korkoszów w Czarnej Górze (k. XIX w., 1919), remont z adaptacją na Muzeum
Kultury Ludowej Spisza (zagroda bogatego chłopa), [współautor: Teresa Jabłońska] (1981),
 drewniana zagroda Sołtysów w Jurgowie (1862), remont z adaptacją na Muzeum Kultury Ludowej
Spisza (zagroda biedniacka), [współautor: T. Jabłońska] (1982),
 zespół dworski w Łopusznej (1790, 1891) oraz „Weryfikacja programu konserwatorskiego dworu”
remont z adaptacją na Muzeum Kultury Szlacheckiej, [współautor: T. Jabłońska] (1982),
 drewniana kaplica cmentarna św. Sebastiana (1821) w Maniowach, przeniesienie ze starych do nowych Maniów (1986),
 skansen ratowniczy w Maniowach – program konserwatorski + projekt architektoniczny [współautorzy: Teresa Jabłońska i Zenon Remi] (1986),
 willa drewniana „Koliba” w Zakopanem przy ul. Kościeliskiej (1892-1893, proj. S. Witkiewicz), restauracja z adaptacją na Muzeum Stylu Zakopiańskiego im. S. Witkiewicza, [współautor: T. Jabłońska] + „Projekt konserwatorsko-architektoniczny”, współautorzy: T. Jabłońska, Z. Remi (1987),
 willa drewniana „Staszeczkówka” w Zakopanem przy ul. Krupówki (1895–1897) – przebudowa
(1993),
14
 willa drewniana „Rialto” przy ul. Zamoyskiego (1897-1898, proj. S. Witkiewicz), remont z modernizacją (1993),
 pensjonat murowany «Radowid» w Zakopanem przy ul. Sienkiewicza, rozbudowa (2000),
 kościół drewniany pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Zakopanem przy ul. Kościeliskiej (1847,
1947) – remont z modernizacją do współczesnych potrzeb (2001),
 willa drewniana „Orla” w Zakopanem przy ul. Kościeliskiej (1905) – remont wnętrz (2002),
 willa drewniana „Budrysówka” w Zakopanem na Uboczy (1930, proj. Leopold Toruń) – remont z
modernizacją (2002),
 tzw. zagroda drewniana przy willi „Budrysówka” w Zakopanem na Uboczy (1933, proj. Jan Witkiewicz Koszczyc) – remont z adaptacją poddasza na cele użytkowe (2003),
 „Murowanica”, dawna walcownia Zakładu Hutniczego „Zakopane I”, przy al. Przewodników Tatrzańskich (ok. 1850, 1914) – remont z modernizacją (2004),
 willa drewniana „Dyrektorówka” w Kościelisku (1908, proj. S. Witkiewicz) – remont z modernizacją
i adaptacją poddasza na cele użytkowe (2004–2005),
 dworska osada turystyczna w Kuźnicach: wozownia, spichlerz, kuźnia, założenie ogrodowe, dawny
budynek szkoły – restauracja (2006),
 willa drewniana „Oksza” w Zakopanem przy ul. Zamoyskiego (1895-1896, proj. S. Witkiewicz) – restauracja z adaptacją na Galerię Sztuki XIX i XX w. (2006),
 kaplica drewniana Najświętszego Serca Jezusowego w Zakopanem w Jaszczurówce (1904-1907,
proj. S. Witkiewicz) – remont bieżący (2006),
 dom drewniany „Pod Jedlami” w Zakopanem na Kozińcu (1896-1897, proj. S. Witkiewicz), pierwszy
remont – wymiana dachu (1984); drugi remont – remont dachu, zrębu, stolarki drzwiowej i okiennej, wzmocnienie posadowienia, modernizacja do współczesnych potrzeb (2007),
 willa murowana „Kresy” w Zakopanem przy ul. Gen. Galicy (1907) – remont z modernizacją (2008),
 willa drewniana „Witkiewiczówka” w Zakopanem na Antałówce (1903–1904, proj. Jan Witkiewicz
Koszczyc), pierwszy remont – remont dachu i ścian zrębowych, wzmocnienie posadowienia (1993);
drugi remont – wymiana pokrycia dachowego, adaptacja poddasza do celów użytkowych (2001);
trzeci remont – konserwacja (2012),
 murowany gmach Muzeum Tatrzańskiego im. Dra T. Chałubińskiego w Zakopanem przy ul. Krupówki (1913–1920, proj. S. Witkiewicz i F. Mączyński) – modernizacja sali ekspozycyjnej na I piętrze
(2005) oraz wymiana pokrycia dachowego i ocieplenie przestrzeni strychowej (2009),
 murowany klasztor ss. Sercanek w Zakopanem przy ul. Jana Pawła II (1906, proj. Stanisław Majerski) – renowacja (2010),
 murowany kościół pw. Najświętszej Rodziny w Zakopanem przy ul. Krupówki (1877–1899, proj. Józef Pius Dziekoński) – renowacja (2011),
 kościół murowany pw. Św. Michała Archanioła w Mszanie Dolnej – renowacja (2011),
 willa drewniana „Koszysta” Sztaudyngerów w Zakopanem przy ul. Piłsudskiego (k. XIX w., ok. 1925)
– remont z modernizacją do współczesnych potrzeb (2011),
 willa drewniana „Jutrzenka” w Zakopanem przy ul. Grunwaldzkiej (1900, proj. Kazimierz Kreczmer)
– modernizacja do współczesnych potrzeb (2011),
 murowany dworzec kolejowy w Rabce (1920) – remont z modernizacją i adaptacją na cele kultury
(2012),
 murowany Dworzec Tatrzański w Zakopanem przy ul. Krupówki (1903, proj. Wandalin Beringer) –
remont i modernizacja (2013),
15
 willa drewniana „Czerwony Dwór” w Zakopanem przy ul. Kasprusie (1902, proj. Wojciech Roj) – remont z przebudową (2013),
 dom drewniany Muzeum Jana Kasprowicza w Zakopanem na Harendzie (1920, proj. Jan Kluś Fudala) – remont z modernizacją do współczesnych potrzeb (2014),
 budynek drewniany dawnej Szkoły Muzycznej w Zakopanem na Placu Niepodległości 6 (1896–1897)
– remont z modernizacją (2015),
 gmach murowany Muzeum Tatrzańskiego im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem przy ul.
Krupówki 10 (1913–1922, proj. S. Witkiewicz i F. Mączyński) – remont z modernizacją (2015–2016),
 murowana willa „Opolanka” w Zakopanem przy ul. Tetmajera 15 (1930–1931, proj. Francuszek Kopkowicz), Muzeum Kornela Makuszyńskiego, filia Muzeum Tatrzańskiego – remont z modernizacją
(2015–2016),
 murowana willa Koziańskich w Zakopanem przy Drodze na Koziniec 8 (1924, proj. Wacław Ryttel),
Galeria Sztuki im. J. i W. Kulczyckich, filia Muzeum Tatrzańskiego – remont z modernizacją (2015–
2016),
 drewniana leżakownia hotelu „Warszawianka” w Zakopanem przy ul. Jagiellońskiej 18b (1934–1935,
proj. Wacław Nowakowski), Galeria Hasiora, filia Muzeum Tatrzańskiego – remont z modernizacją
(2015–2016),
 drewniana willa „Koliba” w Zakopanem przy ul. Kościeliskiej 18 (1892–1893, proj. S. Witkiewicz),
Muzeum Stylu Zakopiańskiego im. Stanisława Witkiewicza, filia Muzeum Tatrzańskiego – remont z
modernizacją (2015–2016),
 drewniana willa „Oksza” w Zakopanem przy ul. Zamoyskiego 26 (1895–1896, proj. S. Witkiewicz),
Galeria Sztuki XX wieku, filia Muzeum Tatrzańskiego – remont z modernizacją (2015–2016),
 drewniana chałupa Gąsieniców Sobczaków w Zakopanem przy Drodze do Rojów 6 (1830, 1870),
Muzeum Stylu Zakopiańskiego – Inspiracje im. Marii i Bronisława Dembowskich, filia Muzeum Tatrzańskiego – remont z modernizacją (2015–2016),
 drewniana zagroda Korkoszów w Czarnej Górze, Za Górą 86, Muzeum Kultury Ludowej Spisza, filia
Muzeum Tatrzańskiego – remont z modernizacją (2015–2016),
 drewniana zagroda Sołtysów w Jurgowie nr 215, Muzeum Kultury Ludowej Spisza, filia Muzeum Tatrzańskiego – remont z modernizacją (2015–2016),
 murowany dworzec kolejowy PKP w Zakopanem (1899, proj. Henryk Starck) – remont z modernizacją (2016),
 drewniana dom Krzeptowskiego (Restauracja Wnuka) w Zakopanem przy ul. Kościeliskiej – remont
z modernizacją (2016),
 19 obiektów sakralnych (kapliczki murowane, figury kamienne, krzyże żeliwne) na terenie Gminy
Kościelisko – 8 w Dzianiszu, 6 w Kościelisku, 5 w Witowie (2016),
 drewniana willa „Jadwiniówka” w Zakopanem przy ul. Zamoyskiego 32 (1885, proj. Józef Pius Dziekoński) – remont z modernizacją (2016).
Uwaga! Dokumentacje historyczno-konserwatorskie zawierają: historię obiektu, orzeczenie mykologiczno-budowlane oraz program konserwatorski zawierający szczegółowe wytyczne projektowe i zalecenia
technologiczne, stanowiące podstawę projektów budowlanych i remontów konserwatorskich.
3) Nadzory konserwatorskie ważniejszych remontów z dokumentacją fotograficzną (1976–2016):
 chałupa Gąsieniców Sobczaków przy Drodze do Rojów (1830, 1870) – adaptacja na cele muzealnomieszkalne (1978),
 zagroda Bafii w Chochołowie (1878) – remont i adaptacja na Muzeum Powstania Chochołowskiego
(1978, 1986),
16
 chałupa Sabały na Starych Krzeptówkach (1849) – remont i adaptacja na cele muzealne (1979),
 kościół paraf. pw. Matki Boskiej Szkaplerznej w Witowie (1915, proj. Jan Tarczałowicz) – remont z
wykonaniem nowej dekoracji wnętrz (1981),
 56 szałasów tatrzańskich spośród 107 wpisanych do rejestru zabytków, m.in. w Dolinie Chochołowskiej, na Polanach Strążyskiej i Kopieniec, w Starej Roztoce, w Dolinie Pięciu Stawów Polskich, na
Hali Gąsienicowej (1978-1986) – remonty konserwatorskie, dzięki którym nie uległy one całkowitemu zniszczeniu i zachowane są do dzisiaj,
 28 szałasów na Polanie Podokólne spośród 56 wpisanych do rejestru zabytków (1979–1984),
 zespół dworski w Łopusznej (1790, 1892), adaptowany na Muzeum Kultury Szlacheckiej (1980–
1986; 2014),
 zagroda Korkoszów w Czarnej Górze (k. XIX w., 1919, 0k. 1930) – remont i adaptacja na Muzeum
Kultury Ludowej Spisza, zagroda bogatego chłopa (1982–1983),
 zagroda Sołtysów w Jurgowie (1862) – remont i adaptacja na Muzeum Kultury Ludowej Spisza, zagroda biedniacka (1986),
 kaplica cmentarna św. Sebastiana (1821) – przeniesienie ze starych do nowych Maniów (1986),
 willa „Koliba” w Zakopanem przy ul. Kościeliskiej (1892–1893, proj. S. Witkiewicz; 1901, proj. T.
Prauss; 1935, proj. S. Meyer) – remont i adaptacja na Muzeum Stylu Zakopiańskiego (1985–1993),
 skansen ratowniczy w Kluszkowcach (udział w komisji konserwatorskiej w składzie: prof. dr hab.
Tadeusz Chrzanowski, dr Marian Kornecki, dr Stanisław Karczmarczyk, Adam Szybowicz, Krystyna
Menio, Zbigniew Moździerz (1997–1998),
 kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej (1848, 1851) w Zakopanem przy ul. Kościeliskiej – remont
i modernizacja (2001),
 kaplica Najświętszego Serca Jezusowego w Jaszczurówce (1904–1907, proj. S. Witkiewicz – remont
pierwszy (1980) i drugi (2007–2008),
 chałupa Gąsieniców Sobczaków (1830, ok. 1870) – remont i modernizacja na Muzeum Stylu Zakopiańskiego – Inspiracje im. Marii i Bronisława Dembowskich (2009–2010),
 dom Pawlikowskich „Pod Jedlami” na Kozińcu (1896–1897, proj. S. Witkiewicz) – remont pierwszy –
wymiana pokrycia dachowego (1984), drugi – wzmocnienie fundamentów (1994), trzeci – remont
dachu, zrębu, stolarki drzwiowej i okiennej oraz modernizacja do współczesnych potrzeb (2009–
2012),
 willa „Oksza” w Zakopanem przy ul. Zamoyskiego (1894–1895, proj. S. Witkiewicz) – remont i adaptacja na Galerię Sztuki XIX i XX w. (2009–2011),
 willa rodzinna Sztaudyngerów „Koszysta” w Zakopanem przy ul. Piłsudskiego (k. XIX w., ok. 1925) –
remont i modernizacja do współczesny potrzeb (2010–2012),
 willa „Jutrzenka” w Zakopanem przy ul. Grunwaldzkiej (1900, proj. K. Kreczmer) – remont i modernizowana do współczesnych potrzeb (2012–2013),
 dawna willa Dłuskich „Dyrektorówka” w Kościelisku, modernizowana do współczesnych potrzeb
(2007–2015),
 klasztor Zgromadzenia Służebnic Najświętszego Serca Jezusowego przy ul. Jana Pawła II w Zakopanem (2012–2014),
 kościół pw. Najświętszej Rodziny przy ul. Krupówki w Zakopanem (1877–1899, proj. J. P. Dziekońskiego), renowacja elewacji (2012–2016).
Uwaga! Nadzór połączony był z wykonaniem dokumentacji fotograficznej i w przypadku braku dokumentacji konserwatorskiej, udzielaniem na bieżąco zaleceń konserwatorskich i technologicznych dotyczących
m.in. porażenia przez grzyby i owady.
17
IV. Działalność dydaktyczna i popularyzatorska
Z nauczaniem na poziomie średnim miałem kontakt krótko, gdy pracowałem w latach 1973–1976 w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych im. A. Kenara w Zakopanem. Pracując w Muzeum Tatrzańskim mój
kontakt ze studentami ogranicza się do okresowych zajęć z Podyplomowym Studium Muzealnym przy
Uniwersytecie Jagiellońskim (coroczne jednodniowe zajęcia w maju z zaliczeniem wpisywanym do indeksu). Co dwa lata prowadzę zajęcia ze słuchaczami Międzynarodowej Podyplomowej Szkoły Letniej „Akademia Nieświeska” prowadząc zajęcia z zagadnień ochrony zabytków, na przykładzie Zakopanego i Podhala.
Sporadycznie miałem również zajęcia ze słuchaczami Podyplomowego Studium Konserwacji Zabytków Architektury przy Politechnice Krakowskiej, a także ze studentami architektury w Państwowej Podhalańskiej Wyższej Szkole Zawodowej w Nowym Targu. Liczne kontakty mam także ze studentami piszącymi prace licencjackie, magisterskie, a także z doktorantami przygotowującymi dysertacje na temat
obiektów z terenu Tatr Polskich, Zakopanego i Podtatrza.
Jako pracownik muzeum jestem też zobowiązany do upowszechniania wiedzy w formie wydawnictw
popularnonaukowych, lekcji muzealnych, udziału w konferencjach naukowych i popularnonaukowych,
udział w filmach i wywiadach, a także poprzez działalność w organizacjach społecznych oraz współpracę
krajową i zagraniczną.
1) Publikacje popularno-naukowe (1984–2016):
 Zagroda Korkoszów w Czarnej Górze. Muzeum Kultury Ludowej Spisza. Odział Muzeum Tatrzańskiego
w Zakopanem [współautor: Teresa Jabłońska]. Zakopane 1984 [folder].
 Muzeum Tatrzańskie – muzeum przestrzenne. Informator o ochronie zabytków Podtatrza [współautor: T. Jabłońska]. Zakopane 1986.
 Z działalności konserwatorskiej Muzeum Tatrzańskiego w latach 1976–1984 [współautor: T. Jabłońska]. „Wierchy” R. 54: 1985 [wyd. 1988] s. 233–240.
 Muzeum przestrzenne [współautor: T. Jabłońska]. „Spotkania z zabytkami” 1988, nr 3, s. 16–21.
 Zwiedzanie muzeum przestrzennego. „Gazeta Krakowska” 1992, nr 99.
 Niebieskim szlakiem muzeum przestrzennego. „Gazeta Krakowska” 1992, nr 112, 118, 129, 130, 136, 141,
146, 153, 159.
 Ochrona zabytków na Podtatrzu. „Tygodnik Podhalański” 1993, nr 27–33.
 Zabytki Zakopanego. Informator turystyczny z mapą [współautor: Agnieszka Grzegorczyk-Sikorska].
Zakopane 1994.
 Z dziejów «Koliby», pierwszej willi w stylu zakopiańskim. „Wierchy” 59: 1993 [wyd. 1994], s. 165–172.
 Od Tatr do morza [o stylu zakopiańskim]. „Wiedza i życie” 1994, nr 6, „Dodatek humanistyczny” nr
4, s. 14.
 Muzeum Stylu Zakopiańskiego im. Stanisława Witkiewicza w Zakopanem. „Muzealnictwo” 1995, nr
35, s. 31–37.
 Niebieskim szlakiem zabytków „muzeum przestrzennego”. Informator Muzeum Tatrzańskiego.
Zakopane 2001.
 Remont Starego Kościoła w Zakopanem. „Wierchy” 67: 2001 [wyd. 2002], s. 171–174.
 Na obłap i na rybi ogon [Typologia szałasów]. „Tatry” 2005, nr 4 (14), s. 68–69.
 Tatrzański Park Narodowy [współautor: Paweł Skawiński]. Wydawnictwo Kluszczyński. Kraków
2005.
 Góry polskie. Wydawnictwo Kluszczyński. Kraków 2006 [w rozdziale Tatry trzy podrozdziały: Zabytki Tatr Polskich, s. 76–81; Zakopane, s. 82–89; Chochołów, s. 90–91.
 Szałasy Tatrzańskie [folder]. Fot. Dawid Moździerz. Wydawnictwa TPN [Zakopane 2006].
18
 Dwór w Łopusznej [folder]. Fot. Dawid Moździerz. Wydawnictwa MT. [Zakopane 2007].
 Szlakiem zakopiańskich zabytków. Między Wawelem a Giewontem. Fot. Dawid Moździerz. Kraków
2008.
 Muzeum Tatrzańskie (idea i realizacja muzeum przestrzennego. „Pamiętnik Polskiego Towarzystwa
Tatrzańskiego” T. 17: 2008 [wyd. 2009], s. 131–164.
 Zakopane młodopolskie. Fot. Dawid Moździerz. Kraków 2010.
 Ratowanie zabytków architektury drewnianej. „Małopolskie Studia Regionalne” 2011, nr 1/21, s. 77–82.
 Szlak Zamoyskiego. Zakopane 2013 [współautor: Jerzy M. Roszkowski].
 Szlak Stylu Zakopiańskiego. Przewodnik. Zakopane 2014.
 The Zakopane Style Trail. A guide. Zakopane 2014.
Uwaga! Powyższe publikacje miały na celu popularyzację zarówno formy ochrony zabytków poprzez
tworzenie „muzeum przestrzennego” i „niebieskiego szlaku zabytków”, jak również budownictwa i architektury na Polskim Podtatrzu.
2) Udział w filmach telewizyjnych, reportażach i programach informacyjnych (1994–2016), m.in.:
 „Koliba” – film dokumentalny z cyklu Skarby kultury, reż. Lucyna Smolińska i Mieczysław Sroka, TVP 1, 1994
udział: współautor scenariusza, komentarz, wypowiedź do kamery, współpraca przy realizacji
 Przewodnik po Zakopanem – reportaż, TVP 2, 1995
udział: komentarz, wypowiedź do kamery, współpraca przy realizacji
 Kultura Zakopanego – reportaż, TVP 2, 1995
udział: komentarz, wypowiedź do kamery
 Architekci Zakopanego – reportaż, TVP 2, 1995
udział: komentarz, wypowiedź do kamery
 Ochrona zabytków Zakopanego – reportaż, TVP 1, 1995
udział: komentarz, wypowiedź do kamery
 Artystyczna Szkoła Podstawowa w Zakopanem – reportaż, TVP 2, 1996
udział: komentarz, wypowiedź do kamery, współpraca przy realizacji
 Styl zakopiański – reportaż, TVP Kraków, 1996
udział: komentarz, wypowiedź do kamery
 Architektura Podhala – reportaż, TVP 2, 1996
udział: komentarz, wypowiedź do kamery
 Styl zakopiański –film edukacyjny TVP, marzec 1997
udział: konsultacje i wypowiedź
 Giewont – film edukacyjny TVP, marzec 1997
udział: konsultacje i wypowiedź
 Tatrzańskie sacrum – film Lucyny Smolińskiej i Mieczysława Sroki, zrealizowanego przez TVP z okazji
siódmej pielgrzymki Jana Pawła II do Ojczyzny, kwiecień 1997
udział: konsultacje i pomoc w realizacji
 Między Giewontem a Wawelem –reportaż telewizyjny zrealizowany przez Telewizję Kraków z okazji
„Festiwalu – Kraków 2000”, październik 1997
udział: wypowiedź
 Stary Cmentarz na Pęksowym Brzyzku – film (wypowiedź), zrealizowany przez TVN na Święto Zmarłych, październik 1997
udział: wypowiedź na temat Stanisława Witkiewicza
19
 Współczesna architektura regionalna na Podhalu – film dokumentalny (wypowiedź), zrealizowany
przez producenta prywatnego, kwiecień 1998
udział: wypowiedź
 Kościoły Podhala – 6 odcinków filmu dokumentalnego, zrealizowanych przez Telewizję Gdańsk,
kwiecień 1999
udział: konsultacje, materiały do scenariusza i wypowiedź
 Krzyż na Giewoncie – reportaż telewizyjny zrealizowany przez Telewizję Kraków, czerwiec 1999
udział: konsultacje, materiały do scenariusza i wypowiedź
 Fotografia tatrzańska – film dokumentalny Lucyny Smolińskiej i Mieczysława Sroki zrealizowany
przez TVP, wrzesień 2000
udział: pomoc w realizacji
 Jubileusz setnej rocznicy postawienia krzyża na Giewoncie – program telewizyjny zrealizowany przez
Telewizję Kraków, grudzień 2000
udział: konsultacje i wypowiedź
 Dom «Pod Jedlami» Pawlikowskich – promocja książki, program telewizyjny „Skarbiec” dla telewizji
Polonia (Lektury z górnej półki), maj 2004
udział: konsultacje i wypowiedź
 Pomnik doktora Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem — promocja książki, program telewizyjny
„Skarbiec” dla telewizji Polonia (Lektury z górnej półki)), maj 2004
udział: konsultacje i wypowiedź
 Jubileusz setnej rocznicy powstania zakopiańskich wodociągów – cykl audycji w Radio „Alex” (10 IV,
18 IV, 25 IV, 9 V 2006);
udział: udział w rozmowach
 Wartości zabytkowe „Murowanicy” – reportaż zrealizowany dla „Kroniki” w TVP 3 (6 V kręcenie, 9 V
2006 emisja);
udział: konsultacje i wypowiedź
 Gmach Muzeum Tatrzańskiego – promocja książki, program telewizyjny „Skarbiec” dla telewizji Polonia (Lektury z górnej półki), 9 V kręcenie, 18 V 2006 emisja
udział: konsultacje i wypowiedź
 Nie tylko Witkiewiczowie – nagranie dla Polskiego Radia dotyczące wystawy zorganizowanej z okazji setnej rocznicy śmierci Stanisława Witkiewicza i sto trzydziestej rocznicy urodzin Stanisława
Ignacego Witkiewicza (Lektury z górnej półki), lipiec 2015
udział: wypowiedź
Uwaga! Większość wypowiedzi w filmach i reportażach realizowana była w formie tzw. setek, natomiast
część wypowiedzi w reportażach i programach radiowych realizowano na gorąco.
3) Ważniejsze wystawy naukowe i popularnonaukowe architektury i budownictwa (1987–2016):
 Styl zakopiański w architekturze Zakopanego – okresowa wystawa fotograficzna w gmachu głównym Muzeum Tatrzańskiego [dalej: MT], 1987 [współautorzy: Teresa Jabłońska, Zenon Remi],
 Willa „Koliba”, pierwszy dom w stylu zakopiańskim – okresowa wystawa fotograficzna w gmachu
głównym MT (ok. 50 fot.), 1992,
 Wnętrza w stylu zakopiańskim – scenariusz ekspozycji stałej wnętrz w Muzeum Stylu Zakopiańskiego im. S. Witkiewicza w Zakopanem w willi „Koliba” [aranżacja: Władysław Hasior, współpraca: Teresa Jabłońska, Marta Nodzyńska], otwarcie 4 XII 1993,
 Zakopiańskie lata Stanisława Witkiewicza – wystawa okresowa w gmachu głównym Muzeum Tatrzańskiego z okazji 80. rocznicy śmierci artysty (ok. 50 fot.), IX–XII 1995,
20
o
o
o
o
o
o
o
o
.
o
o
o
o
o
o
- styl zakopiański dziś- wystawa zorganizowana W ramach Festiwalu
Wawelem
w willi,,Koliba'', 15 X -31 Xll1997,
a
Giewontem"
,,Między
Malowniczy styl wiejski w architekturze - okresowa wystawa fotograficzna w gmachu głównym MT
(ok. 5o fot.), r Vlll - 14 lX 1998,
Budowanie pod Ciewontem
Stanisław Witkiewicz - życie i twórczość, częśćpoświęcona stylowi zakopiańskiemu obejmująca ok.
50 fot. - wystawa zorganizowana przez konsulat w Lovranie, Vlll-lx 1998,
Działalnośćkonserwatorska Muzeum Tatrzańskiego
ba" (ok. 5o fot.), 1 Vll - 31 Xll 1999,
- okresowa wystawa fotograficzna w willi
,,Koli-
Stanisław Witkiewicz _ twórca stylu zakopiańskiego, scenariusz i organizacja stałej wystawy historycznej poświeconej stylowi zakopiańskiemu ijego twórcy _ Muzeum Stylu Zakopiańskiego w willi
,rKolibatt, 2001,
Drewniana architektura sakralną na Podtatrzu
(8o fot.), wrzesień-grudzień zooz,
- okresowa wystawa fotograficzna
Najstarsze kościoĘdrewniane na Podhalu (Xv_Xvil w.)
rze w Łopusznej (3o fot.), styczeń-grudzień zoo3,
Styl zakopiański w sztuce
piec-sierpień zoo3,
11o
lat ,,Koliby
W willi ,,Koliba''
- okresowa wystawa fotograficzna we dwo-
polskiei- okresowa wystawa fotograficzna w willi ,,Koliba" (8t fot.),
li-
- okresowa wystawa fotograficzna w willi ,,Koliba" (46 fot.), grudzień zoo4-styczeń
2OO5,
8o lat Wielkiej Krokwi - okresowa wystawa fotograficzna w willi ,,KoIiba" (3o fot)' styczeń_luty
zoo5 fwspółautor: Wojciech Szatkowski],
Architektura okresu międzywojennego w Zakopanem _ wystawa okresowa w ,,Kolibie'' (-),
Sto dwudziesta rocznicąwzniesienia ,,Koliby" - wystawa w skrzydIe zachodnim ,,Koliby" (E),
Nie tylkoWitkiewiczowie * współpraca z autorką scenariusza Elżbietą Witkiewicz-Schiele, wystawa
w skrzydle zachodnim ,,Koliby" (E),
ceneza i rozwój stylu zakopiańskiego na tle sztuki europejskiei _ scenariusz nowej wystawy stałej na
parterze zachodniego skrzydła ,,Koliby'', w ramach Muzeum Stylu Zakopiańskiego (- planowana realizacja zotT).
Stanisław Witkiewicz artysta wszechstronny - scenariusz nowej wystawy stałej na poddaszu zachodniego skrzydła ,,Koliby'', w ramach Muzeum Stylu Zakopiańskiego (- planowana realizacja z-ot7).
Uwaga! Większość wystaw realizowanych było na podstawie własnych scenariuszy opracowanych na
podstawie kwerend archiwalnych iw oparciu o własne fotografie.
^(*
luł,r^u,