czytaj dalej
Transkrypt
czytaj dalej
Globalne Perspektywy Ekonomiczne MAJ 2011 R. Perspektywy wg zespołu Franklin Templeton Fixed Income Group® • PROGNOZY DLA EUROPY Christopher Molumphy Michael Materasso Roger Bayston Michael Hasenstab John Beck MOZOLNE OŻYWIENIE W USA Gospodarki USA i Europy nadal rosną, choć wzrosty te z pewnością nie mają gładkiego przebiegu. Jednocześnie, uwaga władz znacznie szybciej rozwijających się krajów azjatyckich i latynoamerykańskich w coraz większym stopniu koncentruje się na walce z inflacją i powstrzymywaniu tych gospodarek przed przegrzaniem. Jeżeli chodzi o sektor prywatny, przedsiębiorstwa europejskie i amerykańskie cały czas zbierają owoce globalnego ożywienia gospodarczego i cięć kosztów w okresie recesji, co oznacza, że trendy zmian rentowności spółek i ich czynników fundamentalnych są korzystne. Uważamy, że dane statystyczne nadal uzasadniają ostrożne podejście banków centralnych do podnoszenia stóp procentowych. Europejski Bank Centralny (EBC) wprawdzie podniósł na początku kwietnia swe stopy bazowe, ale Bank of England i Rezerwa Federalna (Fed) wstrzymały się od jakichkolwiek działań w tym obszarze. Fed może uzasadniać swe stanowisko dość rozczarowującymi danymi o wzroście gospodarczym w pierwszym kwartale; zannualizowany produkt krajowy brutto (PKB) USA wyniósł 1,8%, a poprawę sytuacji na rynku pracy można w najlepszym wypadku nazwać „stopniową”, cytując przedstawicieli komitetu FOMC (Federal Open Market Committee). Z kolei Europa boryka się z utrzymującymi się problemami finansowymi kilku gospodarek peryferyjnych. Niektóre ostatnio publikowane w USA dane statystyczne mogą jednak po głębszej analizie skłaniać do umiarkowanego optymizmu. Według raportu o PKB za pierwszy kwartał, spadek udziału wydatków rządowych we wzroście gospodarczym został zrównoważony przez rosnące wydatki konsumentów i przedsiębiorstw. Wskaźnik zamówień w przemyśle wzrósł w marcu bardziej niż oczekiwano, sygnalizując ożywienie w amerykańskim sektorze produkcji dzięki większej produktywności i deprecjacji dolara. Nawet w obliczu rosnących cen surowców, względnie dobra kondycja sektora prywatnego uzasadnia prognozy Fedu zakładające wzrost gospodarczy FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS Obok spadku wydatków publicznych, innym poważnym problemem dla amerykańskiej gospodarki jest rynek nieruchomości mieszkaniowych. Z drugiej strony, powoli poprawia się sytuacja na rynku pracy. Wskaźnik nowo rejestrowanych bezrobotnych poszedł w kwietniu w górę, za to wzrost średnich zarobków poza rolnictwem w okresie trzech miesięcy do końca kwietnia był najwyższy od początku 2007 r. Liczba osób zatrudnionych poza rolnictwem wyprzedziła w kwietniu wstępne prognozy, natomiast wyniki badań gospodarstwach domowych sugerowały, że faktyczny wzrost zatrudnienia w USA może być wkrótce jeszcze wyższy. Według danych amerykańskiego Biura Statystyki Pracy, tempo wzrostu produktywności słabnie (spadek zannualizowanego wzrostu z 2,9% w ostatnim kwartale 2010 r. do 1,6% w pierwszym kwartale 2011 r.), a to oznacza, że firmy nie są już w stanie wycisnąć więcej ze swych pracowników, co powinno skłonić je do zwiększania zatrudnienia. Wykres 1: Zmiany wskaźnika zatrudnienia w USA (skorygowane o czynniki sezonowe), wyniki badań gospodarstw domowych Styczeń 2010 r. – kwiecień 2011 r. 600 500 400 300 200 100 0 -100 -200 -300 -400 Ja n Fe -10 bM 10 ar Ap 10 M r-10 ay Ju 10 nJu 10 l Au -10 gSe 10 pOc 10 No t-10 v De -10 c Ja -10 nFe 11 b M -11 ar Ap 11 r-1 1 • ZRÓŻNICOWANIE POLITYKI PIENIĘŻNEJ W tys. • ŻÓŁTA KARTKA OD S&P w 2011 r. rzędu 3,1 - 3,3% (po lekkiej korekcie w dół z 3,4 – 3,9%). Po dość głębokiej recesji w latach 2008 – 2009, takie prognozy tempa rozwoju nie są może spektakularne, jednak pozwalają przypuszczać, że USA są w stanie „wygrzebać się” z trudnej sytuacji, pomimo trudności i zagrożeń obecnych w globalnej gospodarce. Thousands • MOZOLNE OŻYWIENIE W USA Źródło: Biuro Statystyki Pracy, maj 2011 r. Wyniki historyczne nie gwarantują wyników przyszłych, a faktyczne wyniki w przyszłości mogą odbiegać od zaprezentowanych powyżej. Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 1 Globalne Perspektywy Ekonomiczne Ogólną poprawę warunków odzwierciedlają także wyniki przedsiębiorstw. W pierwszym kwartale, amerykańskie spółki giełdowe nadal notowały solidne wzrosty rentowności, w większości przypadków przewyższające jakiekolwiek wstępne oczekiwania. W okresie recesji, firmy koncentrowały się na gromadzeniu kapitału, cięciu kosztów i wstrzymywaniu się od jakichkolwiek ryzykownych działań, co okazało się korzystne dla posiadaczy obligacji. Zawężenie się spreadów do papierów skarbowych, jakie obserwowaliśmy w ciągu ostatnich dwóch lat, może się już nie powtórzyć, a spółki zaczynają czuć się zmuszone do wydania uzbieranej gotówki; niemniej jednak, inwestorzy koncentrujący się na instrumentach o stałym dochodzie niezmiennie nie mają podstaw, by wątpić w wiarygodność kredytową i coraz lepsze czynniki fundamentalne wielu amerykańskich przedsiębiorstw. Lepsze fundamenty mogą wyjaśniać wzrost zatrudnienia w sektorze prywatnym, jak również wzrost popytu na kredyty dla firm na przestrzeni ostatnich miesięcy, co z kolei dobrze wróży dla dalszej stabilizacji amerykańskiej gospodarki. Innym powodem do optymizmu jest dobra koniunktura na rynku lewarowanych kredytów bankowych oraz papierów o ratingu niższym niż inwestycyjny (instrumentów o wysokim dochodzie). Według kwietniowych prognoz Standard & Poor’s (S&P), w okresie jednego roku do końca marca 2012 r., odsetek amerykańskich spółek o ratingu niższym niż inwestycyjny, które ogłoszą niewypłacalność, może wynieść zaledwie 1,6%; tak dobry wynik ma być efektem poprawy warunków kredytowania oraz obniżenia kosztów kapitału zewnętrznego. Według informacji firmy badawczej CreditSights, amerykański rynek przekroczył pod koniec 2010 r. barierę 1 biliona USD, a z kolei Thomson Reuters donosi, że w marcu ustanowiono rekord miesięcznych emisji papierów w ujęciu globalnym. Wykres 2: Spready obligacji przedsiębiorstw z USA o ratingu inwestycyjnym do amerykańskich papierów skarbowych o tym samym czasie zapadalności 30 maja 2008 r. – 29 kwietnia 2011 r. 730 w USA są bardzo złożone. Wierzymy jednak, że lokalne władze w wielu regionach kraju (w odróżnieniu od władz federalnych) mają odwagę, by chwycić byka za rogi i nadal podejmować bolesne, ale konieczne decyzje mające na celu naprawę stanowych finansów. Ten proces z pewnością będzie źródłem wielu trudności w krótkiej i średniej perspektywie, które powinny jednak zostać złagodzone przez rosnące przychody z podatków od coraz prężniejszych przedsiębiorstw. W dłuższej perspektywie, działania związane z ograniczaniem deficytu i rozwiązywaniem problemów z finansowaniem świadczeń emerytalnych powinny zniwelować niekorzystny wpływ wycofania środków publicznych na inwestycje w sektorze prywatnym. Wiele krajów i regionów poza USA wykazuje się zdolnością do utrzymania solidnego tempa wzrostu oraz potencjałem do wzrostu wartości waluty. Uważamy, że fundamentalne czynniki napędzające długoterminowy wzrost gospodarczy rynków wschodzących pozostały nienaruszone, co znajduje potwierdzenie w solidnym wzroście inwestycji i konsumpcji w sektorach publicznych i prywatnych tych gospodarek. Zaostrzenie polityki pieniężnej i budżetowej, koniec fazy uzupełniania zapasów oraz słabszy popyt na eksport do Europy, Japonii i USA mogą przekładać się na nieco niższy wzrost PKB na początku 2011 r., w porównaniu z tym notowanym w szczytowym momencie odbicia w 2010 r., jednak sądzimy, że takie umiarkowanie tempa rozwoju okaże się korzystne w dłuższej perspektywie. Ubiegłoroczne obawy przed „twardym lądowaniem” gospodarki chińskiej i innych rynków wschodzących okazały się mocno przesadzone; uważamy, że rynki wschodzące nadal będą liderami światowego odbicia gospodarczego. ŻÓŁTA KARTKA OD S&P 18 kwietnia, agencja ratingowa S&P obniżyła swoją perspektywę ratingu kredytowego dla USA ze „stabilnej” na „negatywną”, w obliczu rosnącego długu publicznego tego kraju. Taka decyzja nie była żadnym zaskoczeniem, w związku z czym jej bezpośredni wpływ na wycenę amerykańskich papierów skarbowych był raczej ograniczony. Wykres 3: Deficyt budżetowy jako % PKB 630 2001–2016 (prognoza) 4 Punkty bazowe Basis Points 530 2 430 0 W% Percentage 330 230 130 -6 -8 Źródło: Barclays Capital, maj 2011 r. Wyniki historyczne nie gwarantują wyników przyszłych, a faktyczne wyniki w przyszłości mogą odbiegać od zaprezentowanych powyżej. Jeżeli chodzi o pojedyncze stany USA borykające się z nadmiernym zadłużeniem, uważamy, że ich perspektywy w ostatnich miesiącach uległy poprawie dzięki redukcjom kosztów i działaniom w kierunku reformowania systemu emerytalnego. Kwestie finansowania stanów FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS -14 20 01 20 02 20 03 20 04 20 05 20 06 20 07 20 08 20 09 20 20 10 11 20 F 12 20 F 13 20 F 14 20 F 15 20 F 16 F Ap r-1 1 Se p10 De c-1 0 Ja n10 M ay -1 0 Se p09 Ja n09 M ay -0 9 -12 Se p08 ay -0 8 -4 -10 30 M -2 Kanada Canada United States USA Japan Japonia Euro area Strefa euro Kingdom WUnited ielka Brytania Źródło: Międzynarodowy Fundusz Walutowy; „World Economic Outlook”, kwiecień 2011 r. Realizacja jakichkolwiek prognoz nie jest w żaden sposób gwarantowana. Wyniki historyczne nie gwarantują wyników przyszłych, a faktyczne wyniki w przyszłości mogą odbiegać od zaprezentowanych powyżej. Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 2 Globalne Perspektywy Ekonomiczne Niemniej jednak uważamy, że amerykańscy politycy mają jeszcze trochę czasu, zanim S&P przejdzie od obniżenia perspektywy do faktycznej redukcji ratingu kredytowego USA. Obydwie strony sporu wydają się mieć świadomość konieczności współpracy, przynajmniej w pewnym zakresie, na co wskazują działania grupy sześciu członków Kongresu zorientowane na wypracowanie międzypartyjnego kompromisu w sprawie budżetu. Obniżenie ratingu kredytowego USA wydaje się nam bardzo mało prawdopodobne, jednak kwestia ta niesie za sobą pewne ryzyko, szczególnie jeżeli żadne działania z nią związane nie zostaną podjęte dostatecznie szybko. Ostatnią decyzję S&P można wręcz postrzegać jako pozytywny wkład w debatę o konieczności szybkiej redukcji rosnącego krajowego deficytu budżetowego. Zaostrzenie polityki fiskalnej, kiedy wreszcie nastąpi, może uratować rating USA przed spadkiem, ale jednocześnie będzie miało poważne konsekwencje dla wzrostu gospodarczego, popytu na kredyty i stóp procentowych. ZRÓŻNICOWANIE POLITYKI PIENIĘŻNEJ W obliczu podobnych presji inflacyjnych, Fed i EBC reprezentują uderzająco odmienne stanowiska dotyczące prowadzonej polityki pieniężnej. Według danych Eurostat i amerykańskiego Departamentu Pracy, w marcu, indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) wzrósł w ujęciu rok do roku o 2,7% zarówno w strefie euro, jak i w USA, a w „eurolandzie” wzrósł dodatkowo w kwietniu do 2,8%. Ceny dóbr produkcyjnych rosły w marcu w jeszcze szybszym tempie 6,7% w strefie euro i 5,8% w USA, co może wywierać dodatkową presję na wzrost cen produktów końcowych. FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS Maj 2009 r. – marzec 2011 r. 3 2 W% Percentage 1 0 -1 -2 -3 ay -0 9 Ju l-0 9 Se p09 No v-0 9 Ja n10 M ar -1 0 M ay -1 0 Ju l-1 0 Se p10 No v-1 0 Ja n11 M ar -1 1 Obecnie może się wydawać, że republikańscy i demokratyczni kongresmeni wręcz prześcigają się w formułowaniu planów konsolidacji budżetowej, a obydwie strony sygnalizują potrzebę i wolę redukcji deficytu publicznego do 2% PKB (lub mniej) w ciągu dekady z niemal 10% w roku bieżącym, a tym samym do obniżenia krajowego wskaźnika zadłużenia do PKB. Oczywiście nie ma zgody co do sposobu osiągnięcia tych celów, przez co konieczne podniesienie limitu zadłużenia państwa może zostać przesunięte w czasie. Stawiałoby to pod znakiem zapytania zdolność gospodarki USA do wywiązywania się ze swych zobowiązań. Wykres 4: Wskaźnik inflacji konsumenckiej w strefie euro i USA (w ujęciu rok do roku) M Do niedawna nie dostrzegaliśmy zbyt wielu przejawów większej odpowiedzialności za politykę budżetową w postawie amerykańskich władz federalnych. Kwietniowy spór wokół dość nieznacznych cięć w budżecie (50-60 mld USD w porównaniu z deficytem, który według administracji Obamy ma w przyszłym roku sięgnąć 1,5 mld USD) niemal zakończył się klęską rządu federalnego, a na scenie politycznej coraz częściej do głosu dochodzi retoryka przedwyborcza. Kanada i niektóre duże kraje europejskie, m.in. Francja i Niemcy, także mają ratingi AAA i deficyty strukturalne, jednak S&P uważa, że te gospodarki (w odróżnieniu od USA) wdrażają realistyczne średnioterminowe plany kontroli długu publicznego. USA U.S. Strefa euro Eurozone Źródło: Departament Pracy USA, Eurostat, kwiecień 2011 r. Wyniki historyczne nie gwarantują wyników przyszłych, a faktyczne wyniki w przyszłości mogą odbiegać od zaprezentowanych powyżej. Ogłaszając podniesienie prognoz inflacyjnych Fedu na rok bieżący, szef Rezerwy Federalnej Ben Bernanke powiedział pod koniec kwietnia, że obecny wzrost cen jest, jego zdaniem, zjawiskiem przejściowym, a dynamika inflacji powinna wkrótce zacząć spadać wraz ze spowolnieniem wzrostu cen surowców. Według Bena Bernanke, pomimo ogólnego wzrostu cen, trend inflacyjny nadal jest „ograniczony”, a długoterminowe prognozy dotyczące inflacji pozostają „stabilne”. W obliczu takiego stanowiska Fedu oraz pod wpływem bieżących stóp funduszy federalnych, rynki zaczęły wyceniać wstrzymanie zaostrzania polityki pieniężnej w USA aż do pierwszego kwartału 2012 r. Jednocześnie, wiele krajów rozwiniętych – od Szwecji po Australię – nadal dość agresywnie podnosiło swe stopy procentowe do „normalnych” poziomów; w kwietniu, Szwecja przeprowadziła szóstą podwyżkę stóp na przestrzeni ostatnich dziewięciu miesięcy, a kontrast wobec USA jest bodaj najbardziej uderzający w przypadku EBC, który 7 kwietnia podniósł stopy procentowe (o 25 punktów bazowych) po raz pierwszy od blisko trzech lat. Stanowiska i komentarze przedstawicieli banków centralnych po obydwu stronach Atlantyku także odzwierciedlają różnice poglądów. Można powiedzieć, że względnie spokojne podejście Bena Bernanke do tematu inflacji i prognoz inflacyjnych jest zgodne ze słowami prezesa EBC Jeana Trichet, który powiedział, że nie uważa, by prognozowane wskaźniki inflacji wymykały się spod kontroli, ale już wypowiedź nowego prezesa Bundesbanku Jensa Weidmanna, podczas jego pierwszego wystąpienia po nominacji, wzywająca do powrotu do „normalnej” polityki pieniężnej w strefie euro jest jednoznaczną zapowiedzią kolejnych podwyżek stóp EBC w najbliższej przyszłości. Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 3 Globalne Perspektywy Ekonomiczne Wyraźna rozbieżność poglądów Fedu i EBC może mieć swe korzenie w różnych misjach, jakie realizują obydwie instytucje. Fed ma dwa kluczowe zadania: utrzymywanie inflacji na stabilnym poziomie oraz maksymalne wspieranie zatrudnienia, natomiast nadrzędnym celem EBC jest zapewnienie stabilności cen. Istotne znaczenie ma także dłuższa historia Rezerwy Federalnej. Zaledwie 13-letni EBC ma znacznie więcej do udowodnienia, co może tłumaczyć większą odwagę jego władz do zaostrzania polityki pieniężnej. Poza konwencjonalnymi działaniami w obszarze stóp procentowych, banki centralne zaczynają wycofywać niektóre niestandardowe elementy swej polityki, takie jak programy nieograniczonych pożyczek, wykup obligacji czy rozluźnione przepisy dotyczące zabezpieczeń. W Europie, program wykupu obligacji przez EBC, uruchomiony w okresie kryzysu zadłużenia budżetowego ponad rok temu, został skutecznie wstrzymany – według EBC, bank nie prowadził żadnego wykupu papierów dłużnych w okresie pięciu tygodni do 30 kwietnia. Jeżeli chodzi o nadzwyczajne działania, jakie mają być wstrzymywane po drugiej stronie Atlantyku, Rezerwa Federalna planuje zakończenie swojego programu wykupu aktywów (QE2) do końca czerwca 2011 r., a Ben Bernanke zasugerował, że pierwszym etapem zaostrzania polityki będzie rezygnacja z ponownych inwestycji w papiery z portfela Fedu o upływającym terminie zapadalności. PROGNOZY DLA EUROPY Potrzeba wypracowania ostatecznego rozwiązania kryzysu zadłużenia budżetowego w strefie euro stała się jeszcze bardziej paląca po tym, jak do grupy krajów wymagających pomocy finansowej dołączyła Portugalia. Jednocześnie, w krajach północnoeuropejskich nadal rosła ogólna niechęć wobec finansowania takiej pomocy. Na początku maja, Unia Europejska (UE) i Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) wspólnie zadecydowały o przekazaniu Portugalii pakietu pomocowego o wartości 78 mld euro, z których 12 mld euro ma być wpompowane w portugalski sektor bankowy. Pomoc finansowa dla Portugalii nie miała wpływu na zrealizowane zgodnie z zapowiedziami zawieszenie programu wykupu obligacji, uruchomionego rok temu w krytycznej fazie kryzysu zadłużenia budżetowego w strefie euro. Przez pięć kolejnych tygodni do końca kwietnia, Europejski Bank Centralny nie wykupił żadnych papierów w ramach tego programu, co może być częścią strategii mającej na celu zmuszenie polityków do podjęcia określonych działań, by odzyskać zaufanie inwestorów. Z kolei decyzja europejskich władz o pomocy dla Portugalii może być postrzegana jako próba rozdzielenia problemów pojedynczych krajów „eurolandu” i ich sektorów bankowych z płynnością i wypłacalnością od ogólnej polityki pieniężnej EBC dla całej strefy euro. FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS Oprócz zagwarantowania krótkoterminowej płynności banków w Grecji, Irlandii, a teraz także Portugalii, EBC musi również radzić sobie z rosnącą w strefie euro inflacją, która poszła w górę do 2,7% w marcu i 2,8% w kwietniu (w ujęciu rocznym), znacząco przewyższając średnioterminowy poziom docelowy ustalony przez bank na maks. 2%. Inflacja (w tym wzrost cen ropy) zaczęła wywierać negatywny wpływ na nastroje konsumentów w UE, choć dynamika wzrostu gospodarczego jest nadal solidna, przynajmniej w kluczowych gospodarkach europejskich. Tempo rozwoju może jednak wkrótce nieco spaść; publikowany przez Komisję Europejską wskaźnik nastrojów konsumenckich poszedł w dół w marcu i w kwietniu, odzwierciedlając ostatnie spowolnienie w USA. Pomimo doskonałej koniunktury gospodarki niemieckiej, sprzedaż detaliczna w Niemczech spadła w kwietniu o 2,1% w porównaniu z miesiącem poprzednim, a ostatni mocny kurs euro (lub słaby kurs dolara) utrudnia takim krajom, jak Irlandia, zrekompensowanie problemów krajowych rozwojem działalności eksportowej. Nastroje gospodarcze generalnie słabną w całej strefie euro, jednak dysproporcja pomiędzy tempem rozwoju kluczowych gospodarek „eurolandu” a wzrostem pogrążonych w kłopotach krajów peryferyjnych jest nadal znacząca i prawdopodobnie będzie się dalej powiększać. Choć indeks PMI opublikowany w kwietniu przez Markit Economics wykazał ożywienie europejskiej produkcji, ta poprawa została wypracowana głównie przez fabryki niemieckie i francuskie, a dynamika działalności włoskiego i hiszpańskiego sektora produkcji faktycznie spadła. Ponadto, choć bezrobocie w Niemczech, według niektórych wskaźników, spadło do końca kwietnia poniżej 3 milionów bezrobotnych, Hiszpania ma już 5 milionów bezrobotnych, przy populacji niemal o połowę mniejszej od populacji Niemiec. Po zasileniu Portugalii zewnętrznym kapitałem ratunkowym, inwestorzy zaczęli obawiać się, że Hiszpania wkrótce może podzielić los swego sąsiada. Poprzez poddanie Grecji, Irlandii i Portugalii „kwarantannie” i wycofanie ich z rynku, Europa próbuje kupić trochę czasu dla Hiszpanii i dla hiszpańskich banków o dużej ekspozycji na rynek nieruchomości i Portugalię na niezbędną rekapitalizację. Decentralizacja hiszpańskiej administracji, wrażliwość niektórych segmentów krajowego sektora bankowego, brak wzrostu gospodarczego oraz ogromne bezrobocie zwiększają podatność Hiszpanii na wpływ spadku nastrojów inwestorów, ale kraj ten jednocześnie podejmuje znaczące działania w kierunku stabilizacji swych finansów publicznych i rozwiązania problemów banków. Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 4 Globalne Perspektywy Ekonomiczne Wykres 5: Zannualizowane stopy wzrostu gospodarczego w wybranych krajach strefy euro 3Q 2005 – 4Q 2010 9 6 W% Percentage 3 0 -3 Tabela 1: Stosunek kredytów hipotecznych o zmiennym oprocentowaniu do kredytów hipotecznych o stałym oprocentowaniu (jako % wszystkich kredytów) w wybranych krajach strefy euro na koniec 2009 r. Zmienne Stałe Niemcy 15 85 Francja 35 65 Włochy 85 15 Hiszpania 95 5 Austria 58 42 -6 Belgia 52 48 -9 Luksemburg 81 19 Finlandia 97 3 Holandia 44 56 Irlandia 92 8 Portugalia 98 2 Se p D e -05 c M -05 ar Ju -06 n Se -06 pD e 06 c M -06 ar Ju -07 n Se -07 pD e 07 c M -07 ar Ju -08 n Se -08 pD e 08 c M -08 ar Ju -09 n Se -09 pD e 09 c M -09 ar Ju -10 n Se -10 pD e 10 c-1 0 -12 Grecja Greece Niemcy Germany Portugalia Portugal Irlandia Ireland Holandia Netherlands Źródło: Eurostat, kwiecień 2011 r. Wyniki historyczne nie gwarantują wyników przyszłych, a faktyczne wyniki w przyszłości mogą odbiegać od zaprezentowanych powyżej. Poza strefą euro, bank centralny Szwecji nadal zaostrzał politykę pieniężną, przeprowadzając w kwietniu szóstą podwyżkę stóp na przestrzeni ostatnich dziewięciu miesięcy. Zachowując większą ostrożność, EBC podniósł stopy procentowe na początku kwietnia, nie zapowiadając jednak jednoznacznie kolejnych podwyżek. Jeszcze większą ostrożnością niż EBC wykazał się Bank of England, który pozostawił stopy procentowe na dotychczasowym poziomie, w obliczu mizernego wzrostu brytyjskiej gospodarki. Wzrost PKB Wielkiej Brytanii o 0,5% kwartał do kwartału w pierwszym kwartale praktycznie wyrównał spowolnienie o 0,5% zanotowane w kwartale poprzednim, a tempo wzrostu brytyjskiego sektora produkcji spadło w kwietniu do najniższego poziomu od siedmiu miesięcy. Uważamy, że ostrożność Bank of England i EBC jest zrozumiała nie tylko z punktu widzenia ogólnie słabej kondycji europejskich gospodarek: wyższe stopy procentowe mogą wywołać kryzys na rynku kredytowym w takich krajach, jak Wielka Brytania czy Hiszpania, gdzie kredyty hipoteczne są w większości powiązane ze zmiennymi stopami oprocentowania. W trzech krajach peryferyjnych korzystających już z pomocy zewnętrznej, których systemy bankowe są dziś w ogromnych tarapatach, zmienne stopy były najczęściej stosowaną formą oprocentowania kredytów hipotecznych. Cytując słowa gubernatora Bank of England, Mervyna Kinga: „Konsekwencje ekonomiczne wysokiego poziomu zadłużenia staną się znacznie poważniejsze, jeżeli stopy procentowe pójdą w górę”. FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS Grecja 88 12 Źródło: Krajowe banki centralne, Natixis, kwiecień 2011 r. Wyniki historyczne nie gwarantują wyników przyszłych, a faktyczne wyniki w przyszłości mogą odbiegać od zaprezentowanych powyżej. Na domiar złego, potrzeba wprowadzenia radykalnego rozwiązania problemów z zadłużeniem budżetowym w Grecji stała się w ostatnich tygodniach jeszcze bardziej paląca. Pomimo międzynarodowej pomocy finansowej, wszystko wskazuje na to, że Grecja nie będzie w stanie powrócić na rynki papierów dłużnych do końca 2012 r., jak optymistycznie zakładano. Obecnie kraj ten wydaje się potrzebować jeszcze więcej europejskich pieniędzy, zmniejszenia oprocentowania aktualnego zadłużenia wobec UE i MFW oraz dodatkowego przesunięcia terminu spłaty swych długów (pomimo, że termin ten już został znacząco wydłużony, a oprocentowanie zostało zredukowane nie dalej jak w marcu). Problemy Grecji są tak poważne, że niektóre media mówią o możliwych planach restrukturyzacji greckiego zadłużenia, jakie miałyby być już opracowywane w Berlinie. Wszelkie tego typu plany awaryjne z pewnością uwzględniałyby możliwy wpływ restrukturyzacji na niemieckie banki o dużej ekspozycji na grecki rynek, a także na innych beneficjentów europejskiej pomocy finansowej. Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 5 Globalne Perspektywy Ekonomiczne REALNY PKB W STREFIE EURO, ROK DO ROKU (%) DANE MAKROEKONOMICZNE DLA STREFY EURO WYNIK KOŃCOWY Produkt krajowy brutto (PKB)1 PKB, rok do roku (%) Konsumpcja indywidualna, rok do roku (%) Nakłady brutto na środki trwałe, rok do roku (%) 1KWA10 2KWA10 3KWA10 4KWA10 0.8 0.5 -4.7 2.0 0.6 -0.6 2.0 1.0 0.5 2.0 1.1 1.1 6 3 0 -3 -6 4Q05 DANE EKONOMICZNE1 GRUD10 STYC11 LUTY 11 MARZ11 Sprzedaż detaliczna, rok do roku (%) Wskaźnik bezrobocia (%) Produkcja przemysłowa, rok do roku (%) -0.1 10.0 9.0 0.6 9.9 6.2 1.3 9.9 7.7 -1.7 9.9 — INFLACJA I PRESJA NA WZROST ZAROBKÓW Wskaźniki inflacji1 GRUD10 STYC11 LUTY 11 MARZ11 Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), rok do roku (%) CPI z pominięciem cen żywności i energii, rok do roku(%) 2.2 1.0 2.3 1.1 2.4 1.0 2.7 1.3 STYC11 LUTY 11 MARZ11 KWIE11 RYNKI FINANSOWE DJ Euro Stoxx 2 50 Price Index EUR, cena/zysk za 4 ostatnie kwartały Stopa refinansowania ECB (%)3 10-Year Yield—German Bunds (%)2 11.97 12.20 11.48 11.89 1.00 3.16 1.00 3.17 1.00 3.35 1.25 3.24 BILANS PŁATNICZY1 4Q06 4Q07 4Q08 4Q09 4Q10 Źródło: © Komisja Europejska 1995–2010 Eurostat, dane na Grudzień 2010. INDEKS WZROSTU CEN TOWARÓW I USŁUG KONSUMPCYJNYCH (CPI), ROK DO ROKU (%) 6 4 2 0 -2 Mar-06 CPI Mar-07 Mar-08 Mar-09 Mar-10 Mar-11 Core CPI Źródło: © Komisja Europejska 1995–2010 Eurostat, dane na Marzec 2011. LISTO10 GRUD10 STYC11 LUTY 11 BILANS HANDLOWY -2.22 w mld euro -1.28 -15.62 -1.48 1KWA10 2KWA10 3KWA10 4KWA10 Saldo obrotów bieżących -0.8 % PKB -0.8 -0.3 0.3 ZEWNĘTRZNY BILANS HANDLOWY JAKO % PKB 0.5 0.0 DANE MAKROEKONOMICZNE DLA JAPONII -0.5 WYNIK KOŃCOWY PRODUKT KRAJOWY BRUTTO (PKB)4 -1.0 PKB, kwartał do kwartału w ujęciu średniorocznym (%) Konsumpcja indywidualna, kwartał do kwartału w ujęciu średniorocznym (%) Nakłady brutto na środki trwałe, kwartał do kwartału w ujęciu średniorocznym (%) 1KWA10 2KWA10 3KWA10 4KWA10 6.1 2.1 3.3 -1.3 6.2 1.4 5.7 -0.3 2.7 12.0 5.6 2.0 DANE EKONOMICZNE GRUD10 STYC11 Wskaźnik bezrobocia (%)5 Produkcja przemysłowa, rok do roku (%)6 Wskaźnik popytu na usługi, rok do roku (%)6 4.9 6.4 2.1 4.9 2.9 1.4 LUTY 11 MARZ11 4.6 2.9 1.8 4.6 -12.9 — 2KWA10 3KWA10 4KWA10 1KWA11 DZIAŁALNOŚĆ SPÓŁEK Wzrost zysków spółek (%)7 Kwartalny indeks Tankan8 83.4 1 54.1 8 27.3 5 — 6 INFLACJA Wskaźniki inflacji5 GRUD10 STYC11 LUTY 11 MARZ11 Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), rok do roku (%) CPI z pominięciem cen świeżej żywności, rok do roku (%) 0.0 0.0 0.0 0.0 -0.4 -0.2 -0.3 -0.1 RYNKI FINANSOWE2 STYC11 LUTY 11 MARZ11 KWIE11 Nikkei 225, Trailing P/E Ratio 3-miesięczne japońskie obligacje rządowe (%) 10-letnie japońskie obligacje rządowe (%) 18.5 0.110 1.219 19.2 0.115 1.264 17.1 0.110 1.260 17.2 0.110 1.210 BILANS PŁATNICZY 7 Miesięczny bilans handlowy w mld jenów Saldo obrotów bieżących9 jako % PKB LIST10 256 764 -395 723 3.4 3.5 3.6 Skróty: Kwa/Kwa (Q/Q): kwartał do kwartału w ujęciu średniorocznym. R/R (Y/E): rok do roku 1. Źródło: © Wspólnota Europejska 1995–2011. 2. Źródło: Bloomberg. Wskaźnik ceny/zysku Dow Jones EURO STOXX 50 Price Index i Nikkei-225 średnia obliczona przez Bloomberg. 3. Źródło: Europejski Bank Centralny 4. Źródło: Ekonomiczno Społeczny Instytut Badawczy, Urząd Rady Ministrów, Rząd Japonii. 5. Źródło: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Komunikacji, Japonii. 6. Źródło: Ministerstwo Gospodarki, Handlu i Przemysłu Japonii. 7. Źródło: Ministerstwo Finansów Japonii. 8. Źródło: Bank Japonii. 9. Źródło: Indeksy Bloomberga. Wyniki historyczne nie gwarantują wyników przyszłych. FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS 4Q08 4Q09 4Q10 Źródło: © Komisja Europejska 1995–2010 Eurostat, dane na Grudzień 2010. REALNY PKB W JAPONII, ROK DO ROKU (%) 15 5 -5 -15 -25 4Q05 4Q06 4Q07 4Q08 4Q09 4Q10 Źródło: Ekonomiczno-Społeczny Instytut Badawczy Urząd Rady Ministrów, Rząd Japonii, Grudzień 2010. INDEKS WZROSTU CEN TOWARÓW I USŁUG KONSUMPCYJNYCH (CPI), ROK DO ROKU (%) 3 1 -1 -3 Mar-06 GRUD10 STYC11 LUTY 11 1KWA10 2KWA10 3KWA10 4KWA10 3.3 4Q07 CPI Mar-07 Mar-08 Mar-09 Mar-10 Mar-11 CPI ex-Fresh Food Źródło: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Komunikacji, Marzec 2011. BILANS HANDLOWY JAKO % PKB 3 2 1 0 -1 4Q07 4Q08 4Q09 4Q10 Źródło: Ministerstwo Finansów, Japoński Ekonomiczno-Społeczny Instytut badawczy, Rada Ministrów, Rząd Japonii, dane na 31 Grudzień 2010. Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 6 Globalne Perspektywy Ekonomiczne PRODUKT KRAJOWY BRUTTO (PKB), KWARTAŁ DO KWARTAŁU W UJĘCIU ŚREDNIOROCZNYM (%) DANE MAKROEKONOMICZNE DLA STANÓW ZJEDNOCZONYCH kwartał do kwartału w ujęciu średniorocznym (%) 4KWA10 1KWA11 2KWA11E2 3KWA11E2 3.1 1.8 3.2 3.3 GRUD10 STYC11 LUTY 11 MARZ11 3.8 3.9 5.6 4.1 4.9 5.9 4.5 5.2 5.5 4.6 5.3 5.5 DANE EKONOMICZNE KONSUMPCJA / POPYT ZYSKI / OSZCZĘDNOŚCI 1 Wydatki konsumpcyjne, rok do roku (%) Dochody osób fizycznych, rok do roku (%) Stopa oszczędności (%) ZATRUDNIENIE Wskaźnik bezrobocia (%) 3 Wskaźnik aktywności zawodowej(%) 3 Zmiana w zatrudnieniu poza rolnictwem (w tysiącach)3 Liczba osób starających się o pracę, średnio dla 4 tygodni (w tysiącach)4 RYNEK MIESZKANIOWY5 Sprzedaż domów na rynku wtórnym (w milionach) Zmiana rok do roku (%) STYC11 LUTY 11 MARZ11 8.9 64.2 8.8 64.2 9.0 64.2 68 430 235 393 221 395 244 431 GRUD10 STYC11 LUTY 11 MARZ11 5.40 6.1 4.92 -2.0 1Q06 5.10 -6.3 27.97 8.1 9.8 GRUD10 STYC11 LUTY 11 MARZ11 6.8 76.8 5.7 76.9 5.6 76.9 5.9 77.4 Inwestycje nie związane z budynkami mieszkalnymi1 2KWA10 3KWA10 4KWA10 1KWA11 5.2 8.2 10.6 9.0 GRUD10 STYC11 LUTY 11 MARZ11 1.1 1.2 1.6 1.8 rok do roku (%) INFLACJA I PRODUKTYWNOŚĆ Wskaźniki inflacji Osobiste wydatki konsumpcyjne (PCE), rok do roku (%)1 PCE z pominięciem cen żywności i energii, rok do roku (%)1 Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI), rok do roku (%)1 CPI z pominięciem cen żywności i energii, rok do roku (%)3 Indeks cen dóbr produkcyjnych (PPI), rok do roku (%)3 PPI z pominięciem cen żywności i energii, rok do roku (%)3 Wydajność3 Wydajność, kwartał do kwartału w ujęciu średniorocznym (%) Koszty pracy, kwartał do kwartału w ujęciu średniorocznym(%) RYNKI FINANSOWE Wycena P/E S&P 5006 Główna federalna stopa procentowa (Fed Funds Rate)7,8 BILANS PŁATNICZY MIESIĘCZNY DEFICYT HANDLOWY USA1,9 1Q09 1Q10 1Q11 DOCHODY I WYDATKI OSÓB FIZYCZNYCH, ROK DO ROKU (%) 10 5 0 -5 Mar-06 0.7 0.8 0.9 0.9 1.5 1.6 2.1 2.7 0.8 4.0 1.0 3.6 1.1 5.6 1.2 5.8 1.3 1.6 1.8 1.9 2KWA10 3KWA10 4KWA10 1KWA11 -1.7 2.3 2.9 1.6 4.9 0.1 -1.0 1.0 MARZ11 KWIE11 MAJ 11 15.06 15.45 — — 0.25 0.25 0.11 0.12 GRUD10 STYC11 LUTY 11 MARZ11 CZER11(E) Mar-07 Mar-08 Consumer Spending Mar-09 Mar-10 Mar-11 Personal Income Źródła: Biuro Analiz Ekonomicznych, Marzec 2011. ZATRUDNIENIE POZA ROLNICTWEM I WSKAŹNIK BEZROBOCIA Thousands 4KWA10 1KWA11E 2KWA11E 3KWA11E 36.22 1Q08 Źródło: Biuro Analiz Ekonomicznych, Marzec 2011. INWESTYCJE ZYSKI SPÓŁEK6 Zyski rok do roku (%) PRODUKCJA I WYKORZYSTANIE DÓBR KAPITAŁOWYCH7 Produkcja przemysłowa, rok do roku (%) Wskaźnik wykorzystania dóbr kapitałowych (%) 1Q07 KWIE11 9.0 64.2 5.22 -4.0 10 5 0 -5 -10 500 0 -500 -1,000 Apr-06 Jul-07 Oct-08 12 8 4 0 Apr-11 Jan-10 Percent WYNIK KOŃCOWY PRODUKT KRAJOWY BRUTTO (PKB) 1 Nonfarm Payrolls Net Charge Unemployment Rate (right-hand scale) Źródła: Bureau of Labor Statistics, Kwiecień 2011. Wszystkie dane wyrównane sezonowo. INDEKS WZROSTU CEN TOWARÓW I USŁUG KONSUMPCYJNYCH (CPI), ROK DO ROKU (%) 10 5 0 -5 Mar-06 CPI Mar-07 Mar-08 Mar-09 Mar-10 Mar-11 Core CPI Źródło: Biuro Statystyk Pracy, Marzec 2011. WYDAJNOŚĆ I KOSZTY PRACY, KWARTAŁ DO KWARTAŁU W UJĘCIU ŚREDNIOROCZNYM (%) -40.3 -47.0 -45.4 -48.2 1KWA10 2KWA10 3KWA10 4KWA10 -108.7 -2.7 -122.7 -3.0 -125.5 -3.1 -113.4 -3.2 10 10 Skróty: Kwa/Kwa (Q/Q): kwartał do kwartału w ujęciu średniorocznym. R/R (Y/E): rok do roku 0 0 (w mld USD) DEFICYT OBROTÓW BIEŻĄCYCH USA Kwartalnie (w mld USD)1 10 Rocznie, jako procent PKB 1. 2. 3. 4. 5. 6. Źródło: Analiz Ekonomicznych. Źródło: Bloomberg Prognozy Gospodarcze. Źródło: Biuro Statystyk Pracy. Źródło: Departament Pracy. Źródło: Prawa autorskie National Association of REALTORS®. Przedruk za zgodą. Źródło: Bloomberg. Zyski przedsiębiorstw według obliczeń Bloomberg, obliczenia zarobków według S&P 500 Index components as of 30/04/11. STANDARD & POOR’S®, S&P® i S&P 500® są zastrzeżonymi znakami towarowymi Standard & Poor’s Financial Services LLC. Standard & Poor’s nie sponsoruje, popiera, sprzedaje lub promuje produktów opartych na wszelkich indeksach S&P. 7. Źródło: Rezerwy Federalne. Na dzień 16 grudnia 2008, posiedzenia Rezerwy Federalnej cięcia głównej stopy procentowej w USA do "poziomu docelowego od 0 do 0,25. 8. Źródło: Chicago Board of Trade (30-dniowe stopy kontraktów terminowych z Kwiecień i Maj 2011), dane na 30/04/11. 9. Źródło: Amerykańskie Biuro Spisu Ludności. 10. Źródło: Indeksy Bloomberga. Wyniki historyczne nie gwarantują wyników przyszłych. FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS -10 -10 1Q06 1Q07 Unit Labour Costs 1Q08 1Q09 1Q10 1Q11 Productivity Źródło: Biuro Statystyk Pracy, Marzec 2011. DEFICYT HANDLOWY USA W UJĘCIU ŚREDNIOROCZNYM JAKO % PKB -2.0 -3.0 -4.0 -5.0 -6.0 -7.0 4Q05 4Q06 4Q07 4Q08 4Q09 4Q10 Źródła: Departament Handlu USA i Biuro Analiz Ekonomicznych, Grudzień 2010. Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 7 Globalne Perspektywy Ekonomiczne Niniejszy dokument został sporządzony wyłącznie do celów informacyjnych i nie stanowi porady prawnej ani podatkowej ani oferty sprzedaży ani zachęty do kupna tytułów uczestnictwa jakiegokolwiek funduszu zarejestrowanej w Luksemburgu spółki SICAV Franklin Templeton. Żadnych informacji zawartych w niniejszym dokumencie nie należy traktować jako porady inwestycyjnej. Wszelkie informacje zawarte w niniejszym dokumencie zostały zebrane przez Franklin Templeton Investments z zachowaniem zasad profesjonalizmu i należytej staranności. Niemniej jednak, dane pochodzące z zewnętrznych źródeł mogły zostać wykorzystane na potrzeby opracowania niniejszego dokumentu. Takie dane nie zostały odrębnie zweryfikowane, potwierdzone ani poddane kontroli przez Franklin Templeton. Opinie zawarte w niniejszym dokumencie mogą ulegać zmianom bez odrębnego powiadomienia. Wszelkie badania i analizy uwzględnione w niniejszym dokumencie zostały opracowane na potrzeby i do wyłącznych celów Franklin Templeton Investments i mają charakter informacji pobocznych. Franklin Templeton Investments nie ponosi żadnej odpowiedzialności wobec odbiorców niniejszego dokumentu ani żadnych innych osób czy podmiotów z tytułu nieścisłości, błędów lub pominięć w treści niniejszego dokumentu, niezależnie od przyczyn takich nieścisłości, błędów lub pominięć. Dokument wydany przez Franklin Templeton Investments Poland Sp. z o.o. Franklin Templeton Investments Poland Sp. z o.o.; Rondo ONZ 1; 00-124 Warszawa - Tel.: +48 22 337 13 50 Faks: +48 22 337 13 70. www.franklintempleton.pl Prawa autorskie © 2011 Franklin Templeton Investments. Wszelkie prawa zastrzeżone. © 2011 Franklin Templeton Investments. All rights reserved. FRANKLIN TEMPLETON INVESTMENTS Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 8