Email Template

Podgrupa
Kriofity
Termofity
Rośliny
cieniolubne
Rośliny
światłolubne
Rośliny
acydofilne
(kwasolubne)
Rośliny
bazofilna (gleb
wapiennych)
Hydrofity
rośliny
wodne
Charakterystyka
♦
Optimum wzrostu poniżej 20 C,
♦
Typowi przedstawiciele to rośliny alpejskie lub arktyczne;
♦
Optimum wzrostu powyżej 40 ć,
♦
Typowi przedstawiciele żyją w gorących źródłach, stertach gnijącej materii organicznej itp.;
♦
Nie wymagają do wzrostu zbyt intensywnego oświetlenia, może ono wręcz hamować ich wzrost;
Przykłady
Brzoza, wierzba, osika, pszenica, płucnica islandzka;
♦
Potrzebują dużej ilości światła, najczęściej jednocześnie wyższej temperatury;
Cebula, słoneczki, ogórek, pomidor;
♦
♦
Grupa roślin preferująca gleby zakwaszone,
Dobre wskaźniki zakwaszenia gleb;
Szczaw polny, bratek polny, wrzos, szczawik zajęczy, czarna jagoda, wełnianka;
♦
Grupa roślin preferująca gleby zasadowe
Szałwia lekarska, ostróżka polna, powój polny, koniczyna, gorczyca białą, podbiał;
♦
♦
♦
♦
⇒
⇒
♦
Rośliny stale bytujące w wodzie lub w środowisku wodno - lądowym: rośliny podwodne, z liśćmi pływającymi, lub częściowo zanurzone,
Niektóre np. ramiennice potrafią pobierać dwutlenek węgla z węglany wapnia,
Cytoplazma ich jest bardzo wrażliwa na odwodnienie,
Wchłaniają wodę osmotycznie cała powierzchnią,
Przy niewielkiej utracie wody szybko obumiera,
HYDROMORFIZM:
Korzenie słabo wykształcone, bez włośników ,ze względu ma rodzaj podłoża, pełni funkcję statecznika, lub ich zupełny brak (np. pływacz - swobodnie unosi się po
c wodzie),
Korzeń nie pobiera wody i soli mineralnych, a jego funkcję mocownicze przejmuje często kłącze np. u grążela białego, grzybienia białego,
Łodygi są cienkie, giętkie, wiotkie, podatne na prądy, pobierają także wodę,
Słabe wykształcenie tkanek mechanicznych i przewodzących,
Słaby rozwój epidermy na organach zanurzonych, gdzie brak włosków i aparatów szparkowych, a silny na pływających - wynurzonych, komórki skórki są zaopatrzone
w aparaty w aparaty szparkowe,
Liście cienkie, tylko z miękiszem gąbczastym, giętkie, silnie rozczłonkowane pobierają wodę, nie stawiają jej oporu, podwodne często o dużej powierzchni, u
ziemnowodnych gatunków zjawisko różnolistności (heterofilia),
Brak kutykuli (na liściach podwodnych, na pływających tylko po stronie wynurzonej) i aparatów szparkowych (u pływających po spodniej stronie blaszki liściowej, na
wzniesionych liściach po obu stronach lub wzniesione na słupie żywych komórek),
Aerenchyma - tj. tkanka przewietrzająca, ma duże przestwory komórkowe wypełnione powietrzem, zapewni transport tlenu - system wentylacyjny,
Niskie ciśnienie osmotyczne komórek - dochodzi 8 atmosfer,
Większość hydrofitów kwiatowych wytwarza kwiaty nad powierzchnią wody, a zapylenie odbywa się za jej pośrednictwem,
Owoce i nasiona hydrofitów maja urządzenia ułatwiające unoszenie się przez dłuższy czas na powierzchni;
Żyją w środowisku stale wilgotnym, do stanu nasycenia powietrza parą wodną,
Zajmują stanowiska lądowo - bagienne, nisze torfowiskowe, okresowo zalewane, cieniste lasy, pospolite w tropiku
Po zerwaniu szybko więdną,
Nie są zdolne do przetrwania okresów suszy,
Korzeń jest słabo rozwinięty, często wykształcają korzenie powietrzne z aparatami szparkowymi, wykazujące geotropizm ujemny,
Liście są duże, cienkie (miękisz palisadowy jednowarstwowy), z kilku warstw mezofilu, o słabo wykształconym miękiszu palisadowym z cienką kutykulą i aparatami
s szparkowymi po obu stronach,
Komórki epidermy cienkościenne, brodawkowato uwypuklone na zewnątrz, często z żywymi włoskami (zwiększenie powierzchni parowania)
Aparaty szparkowe są stale otwarte, po obu stronach blaszki liściowej, często wzniesione ponad powierzchnię,
Wydzielają wodę przez hydatody, tj. wypotniki,
Tkanka przewodząca wodę (drewno), okrywająca i miękiszowa - słabo rozwinięte,
Unerwienie dość luźne, a wiązka ma słabo rozwinięty ksylem,
Ciśnienie osmotyczne 8 - 11 atmosfer, stały przepływ wody przez roślinę, dzięki transpiracji,
Wydzielanie wody przez gutację,
Transpiracja szparkowa do kutykularnej, ma się jak 10:1
Rzęsa wodna, moczarka kanadyjska, strzałka wodna, grążel żółty, grzybień biały,
rdestnice, włosienicznik;
⇒
♦
⇒
♦
♦
♦
Higrofity
rośliny
wilgociolubne
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
Niektóre glony, bakterie, sinice;
Szczawik zajęczy, rabarbar, paprocie, bluszcz;
Szczawik zajęczy, paprocie, kozłek lekarski, zawilec gajowy, begonie, gloksynie,
niecierpek pospolity, piżmak wiosenny, knieć błotna, rzeżucha łąkowa, ryż;
FITY.DOC Strona 1 z 3 Data utworzenia 1998-06-14 21:27 Anna M. Czarnecka
Mezofity
Tropofity
Kserofity
♦
Optimum wzrostowe w zakresie 20 - 40 C,
♦
Dobrze znoszą krótkotrwałe susze,
♦
Przystosowane do warunków umiarkowanie wilgotnych,
♦
Mają liście o dużej powierzchni, o budowie grzbietowobrzusznej,
♦
Liście pokrywa kutikula,
♦
System korzeniowy jest dobrze rozwinięty, tak aby dostać do warstwy wodonośnej,
♦
Aparaty szparkowe umieszczone są głównie po spodniej stronie liści,
♦
Mogą zagęszczać cytoplazmę w czasie suszy, co powoduje chwilowe “uśpienie”,
♦
Ciśnienie osmotyczne około 20 atmosfer,
♦
Rośliny klimatu zmiennego,
♦
Charakteryzują się periodycznością rozwoju;
♦
Rośliny klimatu suchego i gorącego, oraz dalekiej północy,
Porastają pustynie, stepy, suche skały
Przystosowane do dłuższych okresów braku wody,
⇒ KSEROMORFIZM:
∗
Slkerofity tj. suchorosty:
♦
Rośliny sztywne, skórzaste
♦
Ich cytoplazma znosi bez zaburzeń nawet większe odwodnienie,
♦
Dobrze rozwinięty, palowy system korzeniowy (w okresie deszczu pobiera duże ilości wody) - sięga głęboko do warstw wodonośnych, silnie rozgałęziony - często ich
masa
przewyższa masę pędy,
♦
Dobrze rozwinięta tkanka przewodząca,
♦
Przystosowane do obniżania transpiracji, ale przy dostatecznej ilości wody intensywnie transpirują (pobierają wtedy dużo soli mineralnych), w okresie suszy ograniczają
transpirację:
⇒ Zdolne do sprawnego i szybkiego zamykania aparatów szparkowych,
⇒ Okrywająca je wielowarstwowa skórka ma mocno zgrubiałe, skutynizowana, a nawet zdrewniałe zewnętrzne ściany
⇒ Skórka pokryta grubą kutykulą, a często nalotami woskowymi, martwymi włoskami tworzącymi gęsty kutner,
⇒ W liściach aparaty szparkowe znajdują się w zagłębieniach skórki (krypty szparkowe), gdzie gęste włoski obniżają dyfuzję pary wodnej,
♦
Wysokie ciśnienie osmotyczne 25 - 60 (100) atmosfer)
⇒ Wielka siła ssąca pozwalająca pobierać wodę z gleb suchszych
⇒ Pobieranie roztworu glebowego o dużej koncentracji,
♦
Silnie rozwinięta tkanka sklerenchymatyczna,
♦
Liście grube, sztywne, o małej powierzchni, czasem rynienkowato zwinięte, z grubą kutykulą, kutnerem, wielowarstwowym nabłonkiem i głęboko wciśniętymi szparkami,
♦
Mezofil jest tkanką zwartą, gdzie przestwory międzykomórkowe są słaby wykształcone, dominuje tam miękisz palisadowy,
♦
W warunkach suszy liście wielu sklerofitów ulegają zwinięciu - ich powierzchnia zmniejsza się,
♦
Często liście ulegają uwstecznieniu w utwory łuskowate, przekształcone w ciernie lub zupełnemu zanikowi,
♦
Kiedy zanikają liście ich funkcje asymilacyjne przejmują łodygi - gałęziaki
∗
Sukulenty tj. gruboszowate:
♦
Specjalna grupa kserofitów pustynnych,
Charakterystyczne dla obszarów o niewielkich, regularnych opadach (środkowa Ameryka, południowa
Afryka)
♦
Przystosowane do dłuższych okresów braku wody, np. ich szparki mogą otwierać się chłodną nocą, a w zamykać w gorące dni,
⇒ Brak wymiany gazowej w dzień, a więc niedostatek dwutlenku węgla,
⇒ Szczególny szlak fotosyntetyczny CAM (ang. crassulacean acid metabolism) tj. metabolizm kwaso gruboszowatych in. gospodarka kwasowa sukulentów
♦
Bardzo silnie rozwinięta tkanka gromadząca wodę (miękisz wodny) w śluzowatym soku komórkowym, W organy sukulentne (in. guboszowate) przekształcają liście,
łodygi, wyjątkowo korzenie,
♦
U sukulentów liściowych, tkanka wodna znajduje się albo pod powierzchnią liścia (podpowierzchniowe warstwy wielowarstwowej skórki lub mezofilu) albo w jego środku
(tkanek wodna wewnętrzna),
♦
U sukulentów łodygowych (formy kaktusowate) woda magazynowana jest w rozwiniętych tkankach miękiszowych łodygi,
♦
Przystosowanwe do bezpośredniego pobierania wody deszczowej,
⇒ Gromadzą wodę w grubych i mięsistych liściach lub łodygach
♦
W przeciwieństwie do sukulentów to rośliny mięsiste i soczyste,
♦
Ich sok komórkowy i cytoplazma mają zdolność silnego wiązania wody,
♦
Gruba kutykula,
♦
Znikoma transpiracja,
⇒ Zabezpieczają się przed nadmierną transpiracją wytwarzając twardą skórkę,
♦
Niskie ciśnienie osmotyczne 2 - 3 atmosfery,
♦
Liście zamieniają się w drobne łuski, ciernie lub całkowicie zanikają,
♦
Powierzchniowy system korzeniowy pozwala na szybkie odbudowanie rośliny p np. przewróceniu przez wiatr,
Większość roślin klimaty umiarkowanego:
pomidor, kukurydza, winorośl, ogórek, fasola, groch, żywotniki, jałowce;
Lucerna sierpowata, nostrzyk;
Kaktusy, wilczomlecze, rojniki, rozchodniki;
FITY.DOC Strona 2 z 3 Data utworzenia 1998-06-14 21:27 Anna M. Czarnecka
Rośliny gleb
eutroficznych
Rośliny gleb
oligotroficznyc
h
Słonorośla
(halofity)
Aerofity
Epifity
♦
Rośliny preferujące gleby bogate w związki mineralne i substancje odżywcze;
Przylaszczka pospolita, bodziszek łąkowy, pokrzywa;
♦
Mogą prawidłowo rosnąć na glebach stosunkowo ubogich;
Czarna jagoda, czerwiec roczny;
♦
♦
Dobrze tolerują wysokie stężenie soli (NaCl) w glebie,
Posiadają mechanizmy chroniące komórki przed uszkodzeniami;
Soliród zielny, bylica piołun, tamaryszek;
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
Rośliny rosnące nie na glebie, lecz wysoko w konarach drzew, przytwierdzone do gałęzi,
Nie pasożytują na drzewach, lecz żyją w komensalizmie,
Potrafię redukować transpirację,
Na drzewie umocowywują je korzenie czepne,
Każda urna zawiera korzeń przybyszowy pobierający te substancje,
U storczyków korzeń przejmuje funkcje asymilacyjne, czasem stanowiące główną masę rośliny;
U storczyków występują korzenie powietrzne otoczone wielowarstwową skórką welamenem, pobierające wodę z powietrza,
Liście ich przekształcone są w wydłużone urny o wąskich wylotach - gromadzące wodę i substancje mineralne zmywane z drzewa, tam tworzy się też próchnica,
Storczyki, mchy, widłaki, porosty, paprocie,
Na podstawie:
“Tablice biologiczne” Warszawa 1994r.
“Botanika” Janina Jasnowska, Mieczysław Jasnowski, Jan Radomski Szczecin 1995r.
“Biologia” Solomon, Berg, Marti, Villee, Warszawa 1996r.
“Botanika” Stanisław W. Tołpa, Jan Radomski Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne Warszawa 1971r.
“Botanika” Adam Pałczyński, Zbigniew Podbielkowski, Benon Polakowski PWN 1995r.
FITY.DOC Strona 3 z 3 Data utworzenia 1998-06-14 21:27 Anna M. Czarnecka