Wartość kąta nosowo- wargowego w zależności od położenia żuchwy

Wartość kąta nosowo- wargowego w zależności od położenia żuchwy

Badania kliniczne
Clinical research
Tom 8, nr 1, 2012
Volume 8, no 1, 2012
Assessment of the nasolabial
angle in relation to the
position of the mandible and
skeletal Class
Wartość kąta nosowowargowego w zależności od
położenia żuchwy oraz klasy
szkieletowej
Magdalena Dobrowolska-Zarzycka1
Iwona Mitura2 B D E F
Łukasz Sidorowicz1 B D E F
Izabella Dunin-Wilczyńska3 A D E
Wkład autorów:
A B D E
A – Plan badań; B – Zbieranie danych; C – Analiza statystyczna;
E – Redagowanie pracy; F – Wyszukiwanie piśmiennictwa
D – Interpretacja danych;
Authors’ Contribution: A – Study design; B – Data Collection; C – Statistical Analysis; D – Data Interpretation;
E – Manuscript Preparation; F – Literature Search
1, 2, 3
Katedra i Zakład Ortopedii Szczękowej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
Chair and Departament of Jaw Orthopedics Medical University of Lublin
Streszczenie
Abstract
Podczas oceny profilu ortodonci badają kąt nosowowargowym (KNW), zawarty pomiędzy styczną do podstawy
nosa, a styczną do konturu wargi górnej. Powszechnie
znana jest zależność wartości tego kąta z wychyleniem
siekaczy górnych. Ze względu na często pojawiające się
w literaturze doniesienia o związku pomiędzy tym kątem,
a położeniem żuchwy, autorzy postanowili rozszerzyć
badania. Celem pracy jest sprawdzenie związku pomiędzy
wartością kąta nosowo-wargowego a położeniem żuchwy
zobrazowanym przez wartość kąta SNB oraz zależności
pomiędzy wartością KNW a kątem ANB, obrazującym klasę
szkieletową. Materiał i metody: Badania przeprowadzono
na 163 zdjęciach cefalometrycznych bocznych losowo
wybranych pacjentów. Na wszystkich zdjęciach wyznaczo-
While assessing the facial profile orthodontists examine
the nasolabial angle (NLA) formed between a line tangent to
the base of the nose and a line tangent to the contour of the
upper lip. The relationship between the value of this angle
and the inclination of upper incisors is well known. Due to
the multiple researches into the correlation between NLA
and the position of the mandible found in the literature , the
authors decided to make further inquiries into this subject.
The aim of the study was to investigate a correlation
between nasolabial angle value and position of the mandible
depicted by SNB value and relationship between NLA value
and ANB value illustrating the skeleton Class. Material
and methods: The study involved 163 analysis of lateral
cephalometric radiograms obtained from randomly selected
asystent; assistant
stażysta specjalizacyjny; postgraduate student
3
adiunkt; MDS, assistant professor
1
2
Adres do korespondencji; correspondence adress:
ul. Karmelicka 7, 20-081 Lublin, Poland
tel./fax: (081) 528-79-40
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
7
Badania kliniczne
Clinical research
Tom 8, nr 1, 2012
Volume 8, no 1, 2012
no następujące punkty: sella turcica (S), nasion (N), punkt
A, punkt B, upper lip (UL), subnasale (Sn) oraz linie: SN,
NA, NB, oś siekaczy centralnych górnych, styczną do
podstawy nosa i wargi górnej. Zmierzono kąty: nosowowargowy, SNA, SNB, ANB i 1:SN. Uzyskane wyniki poddano
analizie statystycznej, wykorzystując test t-Studenta oraz
współczynnik korelacji r Pearsona. Wyniki: W wyniku
przeprowadzonej analizy statystycznej wykryto istotną
zależność pomiędzy wartościami kąta nosowo-wargowego
a kątem SNB, ANB i kątem 1:SN. Stwierdzono również, że
wraz ze zmniejszaniem wartości kątów SNB i 1:SN oraz
przy wzroście wartości kąta ANB wartości kąta nosowowargowego ulegają powiększeniu. Pacjenci z wadą klasy III
charakteryzują się mniejszymi wartościami kąta nosowowargowego w stosunku do pacjentów z wadą klasy I,
a największe wartości KNW zaobserwowano u pacjentów
z II klasą szkieletową. (Forum Ortod. 2012; 8: 7 - 15).
Nadesłano: 29.02.2012
Przyjęto do druku: 29.03.2012
patients treated in the Department of Jaw Orthopedics of
the Medical University in Lublin. In all studied images sella
turcica (S), nasion (N), point A, point B, upper lip (UL),
subnasale (Sn) were marked as well as the lines: SN, NA,
NB and axis of the upper central incisors, tangent to the
base of the nose and upper lip. The nasolabial angle, SNA,
SNB, ANB and 1:SN angles were assessed. The data was
statistically analyzed using Student's t-test and Pearson's
correlation coefficient r. Results: Performed analysis
revealed a significant correlation between the values of the
nasolabial angle and SNB, ANB, 1:SN. It was found that the
lower the values of SNB and 1:SN angles are and the higher
the values of ANB are, the higher the NLA values are. Class
III malocclusion patients had characteristically lower values
of the nasolabial angle in comparison to the Class I patients.
The highest values of NLA were observed in patients with
skeletal Class II. (Orthod. Forum 2012; 8: 7 -15).
Received: 29.02.2012
Accepted: 29.03.2012
Słowa kluczowe: kąt nosowo-wargowy, klasa szkieletowa, położenie żuchwy
Keywords: nasolabial angle, position of the mandible,
skeletal class
Wstęp
Introduction
Piękno twarzy od wieków intryguje ludzkość,
a w ortodoncji znajduje szczególne miejsce. Już Angle,
„ojciec ortodoncji”, pisał o harmonii, pięknie i brzydocie
twarzy. Zauważył, że ortodoncja jest nierozerwalnie
związana ze sztuką oceny ludzkiej twarzy (1). Do dzisiaj
estetyka pozostaje w kręgu zainteresowania ortodontów
i jest jednym z głównych celów leczenia ortodontycznego.
Mogą ją zaburzyć między innymi nieprawidłowe
proporcje, asymetria, czy nieestetyczny profil. Podczas
oceny profilu specjaliści dużą uwagę skupiają na kącie
nosowo-wargowym (KNW), zawartym pomiędzy styczną
do podstawy nosa, a styczną do konturu wargi górnej.
Zarówno ostry jak i zbyt rozwarty kąt nosowo-wargowy
jest uznawany za nieestetyczny, najładniej prezentują
się twarze z wartościami kąta zawartymi w przedziale
od 94° do 110° (2). W niniejszej pracy przyjęto normy
i sposób wyznaczania kąta nosowo-wargowego podany
przez McNamarę jako najbardziej rozpowszechniony
i uwiarygodniony w licznych doniesieniach (2, 3).
W piśmiennictwie podawane są różne średnie wartości
kąta nosowo-wargowego, które mieszczą się w przedziale od 88,14° do 114,08° ( 3, 4, 5, 6). Rozbieżności
spowodowane są pochodzeniem etnicznym pacjentów.
Szczególnie widoczne różnice stwierdza się wśród rasy
czarnej (88,14° ± 12,52°), u której częściej występuje
protruzja obuszczękowa (4).
Dotychczas najczęściej zauważano korelację pomiędzy
The beauty of the face has intrigued man from times
immemorial and in orthodontics it is an issue of special
importance. Even Angle, father of orthodontics, wrote about
harmony, beauty and ugliness of the face. He realized that
orthodontics was closely connected with the art of assessing
the human face (1). Up to the present day aesthetics has been
in the range of orthodontists interest and it remains one of
the main objectives of the orthodontic treatment. Facial
aesthetics may be disturbed by, e.g. incorrect proportions,
asymmetry or unaesthetic profile. While assessing the facial
profile, specialists pay considerable attention to the nasolabial
angle (NLA), formed between a line tangent to the base of the
nose and a line tangent to the contour of the upper lip. Both
an acute nasolabial angle too obtuse NLA are regarded as
unaesthetic; those faces in which the values of the nasolabial
angle are between 94 and 110 degrees are regarded as the
most presentable. In this study McNamara`s standards and
ways of appointing the nasolabial angle have been accepted
since numerous reports regard them as most commonly used
and reliable (2). Literature reports provide different mean
values of the nasolabial angle, usually within the range of
88.14- 114.08 degrees (3, 4, 5, 6). Discrepancies result from
different ethnic origins of the patients. Particularly noticeable
differences are found among the black race (88.14 degrees
± 12.52 degrees) in whom bimaxillary protrusion is more
frequent (4).
So far a correlation between the size of the nasolabial angle
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
8
Badania kliniczne
Clinical research
Tom 8, nr 1, 2012
Volume 8, no 1, 2012
wielkością kąta nosowo-wargowego, a nachyleniem
długiej osi siekaczy górnych w stosunku do przedniego
dołu czaszki (7). Jednak w literaturze pojawiają się
liczne doniesienia o związku KNW z położeniem żuchwy
(8, 9, 10, 11, 12, 13). Stąd celem niniejszej pracy było
sprawdzenie związku pomiędzy wartością kąta nosowowargowego a położeniem żuchwy zobrazowanym przez
wartość kata SNB (badanie przeprowadzono na tej
samej grupie pacjentów u której wcześniej sprawdzono
wpływ położenia szczęki i siekaczy górnych na KNW).
Postanowiono również zbadać zależność pomiędzy
wartością kąta nosowo-wargowego, a wartością kąta
ANB, który obrazuje klasę szkieletową.
(NLA) and the inclination of the upper incisors` long axis in
relation to the anterior bottom of the skull has been spotted
(7). However, in literature there are numerous reports about
the relationship between NLA value and the position of the
mandible (8, 9, 10, 11, 12, 13). In this paper, however, we
make an attempt to investigate a correlation between the
value of the nasolabial angle and the position of the mandible
depicted by the value of the SNB angle (study was conducted
on the same group of patients, which they has previously
examined correlation between position of the maxilla and
upper incisors and NLA value). It has been agreed that a
relationship between the value of the nasolabial angle and the
value of the ANB angle should also be investigated.
Materiał i metody
Material and methods
Badania
przeprowadzono
na
163
zdjęciach
cefalometrycznych
bocznych
losowo
wybranych
pacjentów. Przebadano pacjentów z wadami klasy I, II
i III w przedziale wieku 7-30 lat. Nie zostały uwzględnione
zdjęcia pacjentów z wadami wrodzonymi: (np.
z zespołem Bindera, połowiczym niedorozwojem twarzy,
rozszczepem wargi i podniebienia). Wśród zbadanych
pacjentów było 100 osób płci żeńskiej (61,3%) oraz 63
płci męskiej (38,7%).
Na wszystkich zdjęciach wyznaczono następujące
punkty: sella turcica (S), nasion (N), punkt A, punkt B,
upper lip (UL), subnasale (Sn) oraz linie: SN, NA, NB, oś
siekaczy centralnych górnych, styczną do podstawy nosa
i wargi górnej. Zmierzono kąty: nosowo-wargowy (KNW),
SNA, SNB, ANB i 1:SN (Ryc. 1.). Narysy wykonywał jeden
badacz. Za normę kąta nosowo-wargowego przyjęto
wartość 102° (±8) podaną przez McNamarę.
Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej
w celu określenia zależności pomiędzy wartością kąta
SNB i ANB a wartością kąta nosowo-wargowego. Zbadano
również zależność między wartością kąta nosowowargowego a płcią. Wartości analizowanych parametrów
mierzonych w skali nominalnej scharakteryzowano za
pomocą liczności i odsetka, natomiast w skali ilorazowej
za pomocą wartości średniej i odchylenia standardowego
z podaniem zakresu zmienności. Do porównania dla
dwóch grup niezależnych użyto testu t-Studenta,
natomiast do zbadania istnienia zależności między
dwoma parametrami mierzalnymi użyto testu istotności
współczynnika korelacji r Pearsona. Przyjęto 5% błąd
wnioskowania i związany z nim poziom istotności p < 0,05
wskazujący na istnienie istotnych statystycznie różnic
bądź zależności. Analizy statystyczne przeprowadzono
w oparciu o oprogramowanie komputerowe STATISTICA
v. 8.1 (StatSoft, Polska).
The study involved analysis of 163 cephalometric lateral
radiographs obtained from randomly selected patients
treated in the Department of Jaw Orthopedics of the Medical
University in Lublin. Investigated patients presented Class I, II
and III malocclusion and were within the age range between 7
– 30 years. Cephalographic images obtained from individuals
with congenital defects were excluded from the study: (e.g.
those with Binder`s syndrome, hemifacial microsomia /
HFM/, cleft lip and palate). 100 of the studied patients were
females (61.3%) and the remaining 63 were males (38.7%).
In all the studied cephalometric images the following
landmarks were traced: sella turcica (S), nasion (N), point A,
point B, upper lip (UL), subnasale (Sn) as well as the following
lines: SN, NA, NB, the axis of the upper central incisors, a line
tangent to the base of the nose and upper lip. The nasolabial
angle (NLA) as well as SNA, SNB, ANB and 1:SN were assessed
(Fig. 1).The outlines were carried out by the same researcher.
McNamara`s values for the nasolabial angle between 94 and
110 degrees were accepted as the study standard.
In order to determine a correlation between the values of
the nasolabial angle and the SNB and ANB angles, the obtained
results were subjected to statistical analysis. A correlation
between the value of the nasolabial angle and gender was also
investigated. Values of the investigated parameters measured
on a nominal scale were characterized by means of multiplicity
and percentage, whereas those measured on a quotient scale
were characterized by means of the mean value and standard
deviation with a specified range of variability. For comparison
purposes, the Student–t test was used for two independent
groups, whereas in order to investigate a correlation between
two measurable parameters, the Pearson`s r correlation
coefficient test was applied. The application error of 5% and
subsequent level of significance equal to p < 0.05 indicative
of statistically significant differences or dependencies were
assumed. Statistical analyses were based on the STATISTICA
v.8.1 computer programme (StatSoft).
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
9
Badania kliniczne
Clinical research
Tom 8, nr 1, 2012
Volume 8, no 1, 2012
Tabela 1. Wartości średnie kątów: nosowo-wargowego, SNB oraz ANB w badanych grupach
Table 1. Mean values of angles: nasolabial, SNB and ANB in studied groups
Grupa
Group
A
Zmniejszona wartość kąta
Decreased value of angle
B
Prawidłowa wartość kąta
Normal value of angle
C
Zwiększona wartość kąta
Increased value of angle
Średnia wartość
Średnia wartość kąta SNB
Średnia wartość kąta ANB
Mean nasolabial angle
(confidence interval)
Mean SNB
(confidence interval)
Mean ANB
(confidence interval)
kąta nosowo-wargowego
(przedział ufności)
87,8°
(przedział ufności)
79,78°
(85,4 - 90,2)
(76,7 - 82,9)
105,2°
78,62°
(103,6 – 105,6)
(77,4 – 79,5)
121,2°
76,86°
(118,9 – 122,3)
(76,2 – 77,7)
(przedział ufności)
0,7°
(-1,3 - 2,8)
2,4°
(1,6 – 3,2)
3,7°
(3,0 – 4,2)
Wyniki
Results
W badanej grupie wartość kąta nosowo-wargowego
wahała się w przedziale od 74° do 147,2°, średnia
wynosiła 111,8°. Pacjentów zaszeregowano do trzech
podgrup: A, B i C. Podgrupa A charakteryzowała się
zmniejszonymi wartościami KNW (poniżej 94°) gdzie
średnia wynosiła 87,8°. Podgrupa B obejmowała wartości
prawidłowe (94°- 110°) - średnia 105,2°, a podgrupa C
wartości zwiększone (powyżej 110°) - średnia 121,2°.
Rozkład pacjentów w poszczególnych podgrupach
obrazuje Rycina 2. Średnie wartości kątów: nosowowargowego, SNB i ANB w poszczególnych podgrupach
obrazuje Tabela.1.
Na podstawie kąta ANB diagnozowano klasy
szkieletowe. Wada klasy I występowała u 72 pacjentów,
wada klasy II u 67 pacjentów, a wada klasy III u 24
badanych. Średnia wartość kąta nosowo-wargowego
w poszczególnych klasach wynosiła: klasa I – 111,4°,
klasa II 115,1°, a klasa III 104,1° (Tab. 2).
Aby ocenić wpływ położenia siekaczy na kąt nosowowargowy wszystkich pacjentów podzielono na przypadki
z protruzją, retruzją oraz prawidłową inklinacją siekaczy
górnych. U pacjentów z protruzją siekaczy górnych
(powiększony kąt 1:SN) średnie wartości KNW w wadzie
klasy I wynosiły 106,5°, w wadzie klasy II 112,8° oraz
w wadzie klasy III 101,2° (Tab.3). Przypadki, gdzie kąt
1:SN mieścił się w normie, średnie wartości kąta nosowowargowego były wyższe i w wadach klasy I, II i III wynosiły
odpowiednio 112,9°, 116,2° i 102° (Tab.4). Natomiast dla
badanych z retruzją siekaczy górnych średnie wartości
KNW były jeszcze wyższe i dla wady klasy I wynosiły
114,9°, II -116,4° i III-111° - Tab. 5 (p>0,05).
W zależności od płci średnie wartości kąta nosowo-
In the study group the values of the nasolabial angle were
between 74 and 147.2 degrees and the mean NLA value was
111.8 degrees. The patients were categorized into three
subgroups: A, B and C. Subgroup A was characterized by
decreased values of the nasolabial angle (below 94 degrees)
and the mean NLA value was 87.8 degrees. Subgroup B
comprised patients with normal NLA values (94 – 110 degrees)
- the mean value was 105.2 degrees. Subgroup C consisted of
patients with increased NLA values (above 110 degrees) - the
mean NLA value was 121.2 degrees. Distribution of the patients
in individual subgroups is presented in Fig. 2 The mean values
of the angles: nasolabial (NLA), SNB and ANB in individual
subgroups are presented in Table 1.
Skeletal Class was assigned on the basis of the ANB angle.
Class I malocclusion was detected in 72 patients, 67 patients
were diagnosed with Class II malocclusion, and Class III
malocclusion was found in 24 patients. The mean value of
the nasolabial angle within individual Classes was: Class I –
111.4 degrees, Class II – 115.1 degrees and Class III – 104.1
degrees (Table 2).
In order to assess the impact of the position of the incisors
on the nasolabial angle, all patients were divided into cases
with protrusion, retrusion and proper inclination of the
upper incisors. In patients with protrusion of upper incisors
(increased values of the 1:SN angle) the mean values of the
nasolabial angle were 106.05 degrees in Class I, 112.8 degrees
in Class II and 101.02 degrees in Class III (Table 3). In patients
who had normal values of the 1:SN angle the mean values
of the nasolabial angle were higher in Class I, II and III and
they were 112.9 degrees, 116.2 degrees and 100 degrees
respectively ( Table 4). The patients with retrusion, however,
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
10
Badania kliniczne
Clinical research
Tom 8, nr 1, 2012
Volume 8, no 1, 2012
wargowego wynosiły dla kobiet 110,5°, a dla mężczyzn
113,8°.
W wyniku przeprowadzonej analizy statystycznej
wykryto istotną zależność pomiędzy wartościami kąta
nosowo-wargowego a kątem SNB (p < 0,005), ANB
(p < 0,001) i kątem 1:SN (p < 0,05). Stwierdzono również,
że wraz ze wzrostem wartości kąta nosowo-wargowego
zmniejsza się wartość kąta SNB (R = -0,22) oraz wartość
kąta 1:SN (R = -0,21) a wartość kąta ANB (R = 0,27) rośnie
(Tab. 6). Natomiast nie było istotności statystycznej
pomiędzy wartością tego kąta i płcią badanych pacjentów
(p>0,05).
had mean values of the nasolabial angle even higher and
accounted for respectively: in Class I patients- 114.9 degrees,
in Class II patients– 116.4 degrees and in Class III patients–
111 degrees (Table 5).
With regard to the gender, the mean values of the nasolabial
angle were 110.5 degrees in females and 113.8 degrees in
males (p>0,05).
Performed statistical analysis allowed detection of a
statistically significant dependence between the values of
the nasolabial angle (NLA) and the SNB angle (p<0.005),
ANB angle (p<0.001) and 1:SN angle (p<0,05). It was also
found that together with the increase in the values of the
nasolabial angle (NLA), the values of the SNB angle (R= -0.22)
and the 1:SN angle (R= -0.21) decreased, whereas the value
of the ANB angle (R=0.27) increased (Table 6). However, no
statistical significance was observed in relation to the gender
of the studied subjects.
Tabela 2. Średnia wartość kąta nosowo-wargowego w poszczególnych klasach szkieletowych
Table 2. Mean values of the nasolabial angle in individual skeletal Classes
Średnia wartość kąta nosowo-wargowego
Mean nasolabial angle
Klasa I
I Class
Klasa II
II Class
Klasa III
111,4°
115,1°
104,1°
F=6,755 ; p=0,0015
(1>3 ; 2>3)
±13,6
±10,9
III Class
±11,9
Tabela 3. Wartość kąta nosowo-wargowego u pacjentów z protruzją siekaczy górnych (1:SN > 110°)
Table 3. Value of the nasolabial angle in patients with protrusion of the upper incisors (1:SN > 110°)
Klasa szkieletowa
Skeletal Class
I
II
III
Średnia wartość kąta nosowo-wargowego
106,5°
112,8°
101,2°
Mean nasolabial angle
±16,1
±9,4
±11,9
Dyskusja
Discussion
Wartość kąta nosowo-wargowego jest jedną ze
składowych oceny estetyki profilu. W planowanym
leczeniu należy uwzględnić, czy wprowadzane zmiany
wpłyną na jego wartość.
Na podstawie wyników przeprowadzonych badań
można stwierdzić, iż istnieje istotna statystycznie
zależność między kątami SNB i ANB a KNW. Kąt nosowowargowy w podobnym stopniu zależy od kąta SNB, ANB
oraz 1:SN (porównywalny współczynnik korelacji).
Badania wykazały, że wraz ze zmniejszaniem wartości
kąta SNB i wzrostem wartości kąta ANB, wartości kąta
The value of the naso-labial angle is one of the component
of assessing aesthetic profile. The proposed treatment
should be considered whether the changes will affect its
value. In the presented paper a statistically significant
correlation between the nasolabial angle (NLA) and the
SNB and ANB angles has been found. The nasolabial angle is
similarly dependent on the ANB, SNB and 1:SN angles (the
correlation coefficient comparable). Studies have shown
that along with the decrease in the values of the SNB angle
whereas the value of the ANB angle increases, the value of the
nasolabial angle increases. Therefore, the patients’ value of
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
11
Badania kliniczne
Clinical research
Tom 8, nr 1, 2012
Volume 8, no 1, 2012
nosowo-wargowego maleją. Zatem wartość kąta nosowowargowego jest u pacjenta wypadkową: klasy szkieletowej
(kąta ANB), położenia punktu B oraz nachylenia długiej
osi siekaczy górnych. Ze względu na doniesienia o braku
wpływu położenia szczęki opisanego wartością kata SNA
na KNW (7), należy uznać, że wpływ klasy szkieletowej
(ANB) na ten kat zależy tak naprawdę od położenia punktu
B. Duży wpływ położenia żuchwy na KNW oznacza,
że wysuwanie żuchwy spowoduje zmniejszenie kąta
nosowo-wargowego, a cofanie żuchwy jego zwiększenie
(Ryc. 3). Ten sam wniosek pojawia się w pracy Naoumova
i wsp., którzy wykazali istnienie zależności pomiędzy kątem
nosowo-wargowym a kątem SNB. Badali oni zmianę profilu
tkanek miękkich po operacyjnym cofnięciu żuchwy. Pacjenci
z kostną wadą klasy III charakteryzowali się małym kątem
nosowo-wargowym, który uległ powiększeniu, średnio
o 3,2°, po pionowej osteotomii gałęzi żuchwy. Ponadto
pacjenci po operacji wykazywali znaczne pogłębienie
bruzdy wargowo-bródkowej, zwiększenie wypukłości
profilu, zmniejszenie grubości wargi górnej, a warga dolna
zwiększała swoją grubość (8). Takie same wyniki wykazali
Lew i wsp. (9), Gjörup i Athanasiou (10), Hu i wsp. (11),
Chunmaneechote i Friede (12) oraz Mobarak (13).
the nasolabial angle is influenced by the skeletal class (ANB),
point B and inclination of the long axis of the upper incisors.
Due to the study reported lack of influence the position of
the maxilla (SNA angle) on NLA (7), it is considered that the
impact of skeletal class (ANB) for nasolabial angle depends
on the position of point B. Significant influence of the
position of the mandible on NLA means that advancement of
the mandible will reduce the nasolabial angle, and moveing
backward will increase this angle. The same conclusion
appears in the paper by Naoumova et al. (8), which proved
the correlation between the nasolabial angle and the SNB
angle, which is in agreement with the results of this study.
They studied changes in the soft tissue profile after surgical
mandibular setback. Patients with mandibular prognathism
were characterized by an acute nasolabial angle, which
increased on average by 3.2 degrees after vertical ramus
osteotomy. Moreover, post-operative patients presented
a considerably deep mentolabial fold, increased facial
convexity, thinner upper lip and increased thickness of the
lower lip. Similar results were reported by Lew et al. (9),
Gjorup and Athanasiou (10), Hu et al. (11), Chunmaneechote
and Friende (12) as well as Mobarak et al. (13).
Tabela 4. Wartość kąta nosowo-wargowego u pacjentów z prawidłowym ustawieniem siekaczy
górnych (98° < 1:SN < 110°)
Table 4. Value of the nasolabial angle in patients with correct position of the upper incisors
(98° < 1:SN < 110°)
Klasa szkieletowa
Skeletal Class
I
II
Średnia wartość kąta nosowo-wargowego
112,9°
116,2°
Mean nasolabial angle
±12,8
±11,1
III
102°
±13,3
Tabela 5. Wartość kąta nosowo-wargowego u pacjentów z retruzją siekaczy górnych (1:SN < 98°)
Table 5. Value of the nasolabial angle in patients with retrusion of the upper incisors (1:SN < 98°)
Klasa szkieletowa
Skeletal Class
I
II
III
Średnia wartość kąta nosowo-wargowego
114,9°
116,4°
111º
Mean nasolabial angle
±12,9
W świetle badań naukowych ostrożnie należy
planować leczenie przypadków wady klasy II podgrupy
1, ponieważ różne opcje terapeutyczne mają odmienny
wpływ na wielkość kąta nosowo-wargowego. Leczenie
z zastosowaniem kamuflażu ortodontycznego z ekstrak-
±12,5
±4,5
In the scientific research treatment planning for Class
II Division 1 patients should be conducted with caution
as different therapeutic options affecting the size of the
nasolabial angle in various way. The treatment option
including orthodontic camouflage with extraction of the first
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
12
Badania kliniczne
Clinical research
Tom 8, nr 1, 2012
Volume 8, no 1, 2012
cją przedtrzonowców górnych oraz z retrakcją siekaczy
górnych spowoduje cofnięcie wargi górnej oraz
zwiększenie wartości kąta nosowo-wargowego (14, 15,
16). Natomiast podczas leczenia czynnościowego należy
uwzględnić, że zmiana KNW będzie wypadkową ruchu
żuchwy i siekaczy górnych, dlatego w piśmiennictwie są
różne doniesienia o wpływie leczenia czynnościowego
na kąt nosowo-wargowy. Lange i wsp. oraz Quintão i wsp.
nie zauważyli statystycznie istotnych zmian wartości
kąta nosowo-wargowego po zastosowaniu leczenia
z wykorzystaniem aparatu Twin Block, natomiast Moriss
i wsp. oraz Varlik i wsp. wykazali, że w zależności od rodzaju
zastosowanego aparatu czynnościowego kąt nosowowargowy ulega zmianie (bez istotności statystycznej)
i po zastosowaniu aparatu Twin Block KNW rośnie, a po
zastosowaniu aktywatora pozostaje niezmieniony (17, 18,
19, 20).
Dodatkowo należy pamiętać, że istnieją również inne
zmienne wpływające na wartość kąta nosowo-wargowego.
W badaniach Lo i Hunter wykazano istotną zależność
pomiędzy wzrostem KNW, a wzrostem dolnej wysokości
twarzy. Zauważono, że wydłużenie dolnego odcinka twarzy
o 1 mm powoduje zwiększenie KNW o 2,2°. Stwierdzono
także, że wzrost o 1° kąta zawartego między płaszczyzną
żuchwy a płaszczyzną frankfurcką powoduje powiększanie
kąta nosowo-wargowego średnio o 3° (16).
Analiza statystyczna wyników badania nie wykazała
zależności pomiędzy wartością kąta nosowo-wargowego
a płcią badanych pacjentów (p>0,05). Podobne wnioski
w swoich pracach wykazali Bishara (21) oraz Lo i Hunter
(16). Nie zauważyli oni dużych zmian kąta nosowowargowego zachodzących wraz z wiekiem oraz zależności
od płci. Do całkiem odmiennych wniosków doszła PrahlAndersen (22), która stwierdziła, że zależność od płci
i wieku istnieje. W badaniach doniosła, że KNW jest
większy u płci żeńskiej i ulega zmniejszeniu z wiekiem,
przy czym jest to bardziej wyrażone u dziewcząt niż
u chłopców.
upper premolars as well as retraction of the upper incisors
causes retraction of the upper lip and increased value of the
nasolabial angle (14, 15, 16). However, during functional
treatment it should be considered that the modification
of NLA will result in the movement of the mandible and
upper incisors, because in the references there are different
reports about the impact of the functional treatment on
nasolabial angle. Lange et al. and Quintao et al. (17, 18) did
not find any statistically significant changes in the values of
the nasolabial angle following the treatment with the use of
Twin Block appliance, whereas Morris et al. as well as Varlik
et al. found that the value of the nasolabial angle changed
depending on the type of the used functional appliance
(with no statistical significance) and that the nasolabial
angle increased after the use of Twin Block appliance, while
the use of a functional appliance did not bring about any
change (19, 20).
A significant correlation between an increase in the
values of the nasolabial angle and an increase in the lower
facial segment was observed by Lo and Hunter who noticed
that elongation of the lower facial segment by 1 mm
resulted in an increase in the value of the nasolabial angle
by 2.2 degrees. They also found that a 1 mm increase in the
value of the angle formed between the mandibular plane
and Frankfort plane results in an increase in the size of the
nasolabial angle by approx. 3 degrees (16).
Analysis of the obtained results revealed no correlation
between the value of the nasolabial angle and the gender
of the studied patients (p>0,05). Bishara et al. (21) as well
as Lo and Hunter (16) drew similar conclusions in their
studies. They did not observe considerable changes in
the size of the nasolabial angle in relation to the growth
changes or gender. Different results showed some authors,
Prahl-Andersen et al. (22) among others, are of the opinion
that there is a correlation between the age and gender.
They found that the nasolabial angle was bigger in females
and it decreased with age and was stronger depicted in
girls than in boys.
Tabela 6. Korelacja pomiędzy wartością kąta nosowo-wargowego, a wartościami kątów SNB,
ANB oraz 1:SN oceniana za pomocą współczynnika r Pearsona; istotność statystyczna przy p< 0,05
Table 6. Correlation between value nasolabial angle and SNB, ANB and 1:SN angles by means
of r Pearson index; level of significance p<0,05
Zmienna
Variable
Kąt nosowo-wargowy
Nasolabial angle
Kąt SNB
SNB angle
R= - 0,22
p= 0,00394
Kąt ANB
ANB angle
R= 0,27
p= 0,00036
Kąt 1:SN
1:SN angle
R=-0,21
p=0,006
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
13
Badania kliniczne
Clinical research
Tom 8, nr 1, 2012
Volume 8, no 1, 2012
54
89
20
zwiększona
increase
normalna
normal
zmniejszona
decrease
Ryc. 2. Podział na grupy A, B, C w zależności od
wartości kąta nosowo-wargowego.
Fig. 2. Material devided in groups A, B, C depending on
value of the nasolabial angle.
Ryc. 1. Obrys zdjęcia cefalometrycznego bocznego z zaznaczeniem kątów nosowo-wargowego,
SNA, SNB, ANB, 1:SN.
Fig. 1. Landmarks and angles used: nasolabial,
SNA, SNB, 1:SN.
Ryc. 3. Zmiana wartości kąta nosowo-wargowego w zależności od zmiany kąta SNB i ANB, przy
podobnym kącie wychylenia siekaczy.
Fig. 3. Change the value of the nasolabial angle depending on changes in SNB and ANB angles.
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
14
Badania kliniczne
Clinical research
Tom 8, nr 1, 2012
Volume 8, no 1, 2012
Conclusions
Wnioski
1. Zmiana położenia żuchwy (punktu B) oraz wartość
kąta ANB wpływa na wielkość kąta nosowowargowego.
2. Wraz ze wzrostem wartości kąta SNB oraz
zmniejszaniem wartości kąta ANB wartości kąta
nosowo-wargowego ulegają zmniejszeniu.
1. The change in the position of the mandible (point B)
as well as the size of the ANB angle affect the size of
the nasolabial angle
2. It was found that the values of the nasolabial angle
tend to increase as a result of the decrease in the
SNB angle values and the increase in the ANB angle
values.
Piśmiennictwo / References
1.
Angle EH. Malocclusion of the teeth, 7th edition. Philadelphia:
S.S. White Dental MFG, Co., 1907.
3.
McNamara JA, Brudon WL. Orthodontic and orthopedic
treatment in the mixed dentition. Ann Arbor: Needham Press
1993; 17 p.
2.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
12. Chunmaneechote P, Friede H. Mandibular setback osteotomy:
facial soft tissue behavior and possibility to improve the
accuracy of the soft tissue profile prediction with the use of a
computerized cephalometric program: Quick Ceph Image Pro:
v. 2.5 Clin Orthod Res 1999; 2: 85-98.
McNamara JA, Brudon WL. Orthodontic and orthopedic
treatment in the mixed dentition. Ann Arbor: Needham Press
1993; 17 p.
13. Mobarak KA, Krogstad O, Espeland L, Lyberg T. factors
influencing the predictability of soft tissue profile changes
following mandibular setback surgery. Angle Orthod 2001; 71:
216-27.
Magnani MB, Nouer DF, Nouer PR, Neto JS, Garbui IU, Boeck
EM. Assessment of the nasolabial angle in young Brazilian
black subjects with normal occlusion. Braz Oral Res 2004;18:
233-7.
14. Talass MF, Talass MS, Baker RC. Soft-tissue profile changes
resulting from retraction of maxillary incisors. Am J Orthod
Dentofac Orthop 1987; 91: 385-94.
15. Ramos AL, Sakima MT, Pinto AS, Bowman SJ. Upper lip changes
correlated to maxillary incisor retraction – a metallic implant
study. Angle Orthod 2005; 75: 499-05.
Fitzgerald JP, Nanda RS, Currier GF. An evaluation of the
nasolabial angle and the relative inclination of the nose and
upper lip. Am J Orthod Dentofac Orthop 1992; 102: 328-34.
16. Lo FD, Hunter WS. Changes in nasolabial angle related to
maxillary incisor retraction. Am J Orthod 1982; 82: 384-91.
Scheideman GB, Bell WH, Legan HL. Finn RA, Reisch JS.
Cephalometric analysis of dentofacial normals. Am J Orthod
1980; 78: 405-20.
17. Lange D W , Kalra V , Broadbent Jr B H , Powers M , Nelson S.
Changes in soft tissue profi le following treatment with the
bionator. Angle Orthod 1995; 6: 423 – 30.
Dobrowolska-Zarzycka M, Mitura I, Sidorowicz Ł. Wpływ
położenia szczęki i siekaczy górnych na wartość kąta nosowowargowego. Forum Ortod 2008; 4:166-73
18. Quintão C , Helena I , Brunharo V P , Menezes RC , Almeida
MAO Soft tissue facial profi le changes following functional
appliance therapy. Eur J Orthod 2006; 28 : 35 – 41
Naoumova J, Söderfeldt B, Lindman R. Soft tissue profile
changes after vertical ramus osteotomy. Eur J Orthod 2008; 30:
359-65.
19. Morris D O , Illing H M , Lee RT . A prospective evaluation of
Bass, Bionator and Twin Block appliances. Part II — The soft
tissues. Eur J Orthod 1998; 20: 663 – 84.
Lew KKK, Loh FC, Yeo JF, Loh HS. Evaluation of soft tissue
profile following intraoral ramus osteotomy in Chinese adults
with mandibular prognathism. International J Adult Orthod
and Orthogn Surg 1990; 5: 189-97.
20. Varlik SK, Gültan A, Tümer N. Comparison of the effects of Twin
Block and activator treatment on the soft tissue profile. Eur J
Orthod 2008; 30: 128–34.
10. Gjörup H, Athanasiou AE. Soft-tissue and dentoskeletal profile
changes associated with mandibular setback osteotomy. Am J
Orthod Dentofac Orthop 1991; 100: 312-23.
21. Bishara SE, Jakobsen JR, Hession TJ, Treder JE. Soft tissue
profile changes from 5 to 45 years of age. Am J Orthod
Dentofac Orthop 1998; 114: 698-706.
11. Hu J, Wang D, Luo S, Chen Y. Diferences in soft tissue profile
changes following mandibular setback in Chinese men and
women. J Oral Maxillofac Surg 1999; 57: 1182-6.
22. Prahl-Andersen B. Ligthelm-Bakker ASWMR. Wattel E. Nanda
R. Adolescent growth changes in soft tissue profile. Am J
Orthod Dentofac Orthop 1995; 107: 476-83.
ForumOrthodontic
Ortodontyczneforum
15