Materiały konferencyjne

Transkrypt

Materiały konferencyjne
11 października 2016 r., Poznań
PROGRAM KONFERENCJI
„Niska emisja – poważny problem”
11 października 2016 r., Poznań
9:30-10:00
10:00-10:15
Rejestracja uczestników
Otwarcie konferencji, powitanie uczestników
Blok I
10.15-10.30
10.30-10.45
10.45-11.00
11.00-11.15
11.15-11.30
Jakość powietrza w Polsce na tle Europy i świata
dr hab. inż. Artur Badyda, Politechnika Warszawska, Wydział Instalacji
Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska
Wpływ niskiej emisji na zdrowie społeczeństwa
prof. nadzw. dr hab. med. Aleksander Barinow-Wojewódzki,,
Wielkopolskie Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii
Krajowy Program Ochrony Powietrza
Kinga Majewska, Zastępca Dyrektora Departamentu Ochrony Powietrza,
Ministerstwo Środowiska
Niska emisja w polskim i unijnym prawie środowiskowym
Daniel Chojnacki, kancelaria Domański Zakrzewski Palinka
Finansowanie ochrony powietrza
Urszula Zając, Dyrektor Departamentu Energii i Innowacji, Narodowy
Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
11.30-11.45
Paleniska pod kontrolą – interwencje straży miejskiej w zakresie
niskiej emisji
Wojciech Swinarski, Straż Miejska Toruń
11.45-12.00
Przerwa kawowa
Blok II
12.00-12.15
Efektywność energetyczna i OZE - perspektywy ograniczania
niskiej emisji
Kinga Świtalska, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
12.15-12.30
Rola zrównoważonego transportu w ograniczaniu niskiej emisji
Łukasz Bandosz, Zarząd Transportu Miejskiego w Poznaniu, Wyższa
Szkoła Logistyki w Poznaniu
12.30-12.45
Inicjatywy lokalne na rzecz ograniczania niskiej emisji –
korzyści dla samorządów
Andrzej Guła, Polski Alarm Smogowy
12.45-13.00
13.00-13.15
Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji
Barbara Lampart, Wydział Kształtowania Środowiska Urząd Miasta
Katowice
Edukacja ekologiczna na rzecz czystego powietrza – dobre
praktyki
Małgorzata Masłowska-Bandosz, Dział Edukacji Ekologicznej, ABRYS
13.15-13.30
Inwestycje w system ciepłowniczy Poznania i ich wpływ na
jakość powietrza w mieście
Katarzyna Borowczyk, Kierownik Wydziału Ochrony Środowiska, Veolia
Energia Poznań ZEC, Veolia Energia Poznań
13.30-13.45
Podsumowanie i zakończenie konferencji
ORGANIZATOR:
PARTNER:
PATRONI MEDIALNI:
Więcej na www.misja-emisja.pl w zakładce „Misja: Wielkopolska”
Dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej w Poznaniu.
MIĘDZYNARODOWY KONGRES OCHRONY ŚRODOWISKA
ENVICON
JAKOŚĆ POWIETRZA W POLSCE NA TLE
EUROPY I ŚWIATA
Artur Jerzy BADYDA
Poznań, 11 października 2016 r.
Wprowadzenie
2
PRESJA CZŁOWIEKA NA JAKOŚĆ POWIETRZA
Główne źródło emisji SOx (56,1% w UE; 52,0% w PL)
Główne źródło emisji Hg (42,0% w UE; 57,2% w PL)
Istotne źródło emisji NOx (21,0% w UE; 33,5% w PL)
3
PRESJA CZŁOWIEKA NA JAKOŚĆ POWIETRZA
Główne źródło emisji NMLZO (49,8% w UE; 40,5% w PL)
Istotne źródło emisji Hg (20,1% w UE; 8,4% w PL)
Zauważalne źródło emisji pyłów
4
PRESJA CZŁOWIEKA NA JAKOŚĆ POWIETRZA
Główne źródło emisji NOx (39,4% w UE; 31,7% w PL)
Istotne źródło emisji CO (22,4% w UE; 20,2 w PL)
Istotne źródło emisji pyłów
 PM10 (11,7% w UE; 8,7% w PL)
 PM2,5 (12,9% w UE; 12,9% w PL)
5
PRESJA CZŁOWIEKA NA JAKOŚĆ POWIETRZA
Główne źródło emisji pyłów
 PM10 (42,9% w UE; 53,5% w PL)
 PM2,5 (58,0% w UE; 56,8% w PL)
Główne źródło emisji WWA (63,2% w UE; 87,4% !!! w PL)
 W tym BaP (73,4% w UE; 78,9% w PL)
Główne źródło emisji CO (46,9% w UE; 66,7% w PL)
Główne źródło emisji PCDD/PCDF (65,6% w PL)
6
Jakość powietrza
7
PROBLEMY JAKOŚCI POWIETRZA
o W Polsce jakość powietrza kształtują przede wszystkim
źródła komunalno-bytowe i transport drogowy
o Skutkiem relatywnie dużej emisji zanieczyszczeń do
powietrza są regularne przekroczenia stężeń
dopuszczalnych
 Powszechnie pyłów (PM10 i PM2,5) i BaP
 Lokalnie NOx i O3
o Problemy odpowiedniej jakości powietrza są szczególnie
istotne na terenach miejskich, ze względu na
 Koncentrację licznych źródeł emisji na stosunkowo
niewielkich obszarach (zarówno w dużych aglomeracjach
miejskich, jak i w miastach małej i średniej wielkości)
 Narastający udział ludności miejskiej w ogólnej liczbie
ludności
8
DLACZEGO ZAJMUJEMY SIĘ JAKOŚCIĄ
POWIETRZA?
o Według Światowej Organizacji Zdrowia1, w skali
globalnej z zanieczyszczeniem powietrza
zewnętrznego w 2012 roku związanych było
3,7 miliona zgonów (z czego 88% dotyczyło
krajów o niskim i średnim poziomie dochodów)
o Przy uwzględnieniu dodatkowo zanieczyszczeń
pochodzących z gospodarstw domowych
(wewnętrznych), liczba ta osiągnęła poziom
7 milionów zgonów
1
”Burden of disease from the joint effects of Household and Ambient Air Pollution for 2012”.
http://www.who.int/phe/health_topics/outdoorair/databases/FINAL_HAP_AAP_BoD_24March2014.pdf World
Health Organization, 2014
9
ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA
A UMIERALNOŚĆ W EUROPIE I W POLSCE
„Air quality in Europe – 2015 report”. EEA report, No 5/2015.
ISSN: 1977-8449, doi: 10.2800/62459. European Environment
Agency, Copenhagen 2015
10
SMOG
o Problem zanieczyszczenia powietrza często
utożsamiany jest z terminem SMOG
o Czym zatem jest ów SMOG?
o Nazwa SMOG pochodzi od złożenia dwóch
angielskich słów „smoke” i „fog”)
o Jest to zjawisko współwystępowania
mieszaniny różnych zanieczyszczeń powietrza i
specyficznych warunków meteorologicznych
o Warunkiem sprzyjającym powstawaniu smogu
jest również topografia terenu utrudniająca
mieszanie mas powietrza
11
SMOG
o Pyły (PM)
o Inwersja termiczna
o Tlenek węgla (CO)
o Słaby wiatr lub brak wiatru
o Tlenki siarki (SOx)
o Pogoda wyżowa
o Tlenki azotu (NOx)
o Niekorzystna topografia
o Związki organiczne
Smog czarny (zimowy)
nad Zakopanem
Smog czarny (zimowy)
nad Londynem
ziemianarozdrozu.pl
britishcouncil.org
12
SMOG
o Ozon (O3)
o Wysoka temperatura
o Tlenki azotu (NOx)
o Znaczne nasłonecznienie
o Tlenek węgla (CO)
o Słaby wiatr lub brak wiatru
o Lotne związki organiczne
o Pogoda wyżowa
o Drobne pyły
o Inwersja termiczna
o Niekorzystna topografia
Smog fotochemiczny (letni)
nad Los Angeles
Smog fotochemiczny (letni)
nad Los Angeles
ocenaworld.tamu.edu
engin.umich.edu
13
JAKOŚĆ POWIETRZA W EUROPIE
14
„Air quality in Europe – 2015 report”. EEA report,
No 5/2015. ISSN: 1977-8449, doi: 10.2800/62459.
European Environment Agency, Copenhagen 2015
JAKOŚĆ POWIETRZA W EUROPIE
15
„Air quality in Europe – 2015
report”. EEA report, No 5/2015.
ISSN: 1977-8449, doi:
10.2800/62459. European
Environment Agency,
Copenhagen 2015
JAKOŚĆ POWIETRZA W EUROPIE
16
„Air quality in Europe – 2015 report”. EEA report,
No 5/2015. ISSN: 1977-8449, doi: 10.2800/62459.
European Environment Agency, Copenhagen 2015
JAKOŚĆ POWIETRZA W EUROPIE
17
„Air quality in Europe – 2015
report”. EEA report, No 5/2015.
ISSN: 1977-8449, doi:
10.2800/62459. European
Environment Agency,
Copenhagen 2015
JAKOŚĆ POWIETRZA W EUROPIE
18
„Air quality in Europe – 2015 report”. EEA report,
No 5/2015. ISSN: 1977-8449, doi: 10.2800/62459.
European Environment Agency, Copenhagen 2015
JAKOŚĆ POWIETRZA W EUROPIE
19
„Air quality in Europe – 2015
report”. EEA report, No 5/2015.
ISSN: 1977-8449, doi:
10.2800/62459. European
Environment Agency,
Copenhagen 2015
JAKOŚĆ POWIETRZA W EUROPIE
20
„Air quality in Europe – 2015 report”. EEA report,
No 5/2015. ISSN: 1977-8449, doi: 10.2800/62459.
European Environment Agency, Copenhagen 2015
JAKOŚĆ POWIETRZA W EUROPIE
21
„Air quality in Europe – 2015
report”. EEA report, No 5/2015.
ISSN: 1977-8449, doi:
10.2800/62459. European
Environment Agency,
Copenhagen 2015
JAKOŚĆ POWIETRZA W POLSCE
Na podstawie:
„Ochrona środowiska
2015”. Główny Urząd
Statystyczny,
Warszawa 2015
22
JAKOŚĆ POWIETRZA W POLSCE
Na podstawie:
„Ochrona środowiska
2015”. Główny Urząd
Statystyczny,
Warszawa 2015
23
JAKOŚĆ POWIETRZA W POLSCE
Na podstawie:
„Ochrona środowiska
2015”. Główny Urząd
Statystyczny,
Warszawa 2015
24
JAKOŚĆ POWIETRZA W POLSCE
Na podstawie:
„Ochrona środowiska
2015”. Główny Urząd
Statystyczny,
Warszawa 2015
25
JAKOŚĆ POWIETRZA W POLSCE
Ogólna liczba
stref w
województwie
Liczba stref zaliczonych do klasy C
o Najczęstsze
Razemprzekroczenia
SO
NO
O dopuszczalnych
PM
PM
As
Województwo
dolnośląskie
lubuskie
łódzkie
małopolskie
mazowieckie
2
3
10
2.5
stężeń zanieczyszczeń powietrza dotyczą
kujawsko-pomorskie
lubelskie
2
4
4
4
4
1
3
3
3
2
2
podkarpackie
2
2
podlaskie
2
2
pomorskie
2
2
śląskie
5
5
świętokrzyskie
2
2
warmińsko-mazurskie
3
3
wielkopolskie
3
3
zachodniopomorskie
26
3
3
SUMA:
46
46
2
2
 Pyłów
PM2,5
4
4
opolskie
2
4
3
2
 Pyłów
PM10
2
2
3
2
4
2
2
 Benzo(a)pirenu
3
4
B(a)P
3
2
2
2
1
3
3
2
1
4
4
3
2
1
4
2
2
2
1
2
1
1
1
5
5
2
2
2
5
2
1
1
2
3
1
3
3
0
4
6
36
24
4
42
JAKOŚĆ POWIETRZA W POLSCE
o Według informacji EEA
Miasto
z 2011 roku aż 6 polskich
Pernik – BG
miast znajduje się, w grupie
Plovdiv – BG
10 miast UE, cechujących się Kraków – PL
największą liczbą
Pleven – BG
przekroczeń dopuszczalnego
Dobrich – BG
średniodobowego stężenia
Nowy Sącz – PL
pyłów PM10
27
Liczba dni
180
161
151
150
145
126
Gliwice – PL
125
Zabrze – PL
125
Sosnowiec – PL
124
Katowice – PL
123
JAKOŚĆ POWIETRZA W POLSCE
o Z kolei informacje WHO z
maja 2016 roku wskazują, że
wśród 10 miast cechujących
się najwyższymi stężeniami
pyłów PM2,5 w UE, figuruje
aż 7 polskich miast
28
Miasto
PM2,5 [g/m3]
Żywiec – PL
43
Pszczyna – PL
43
Dimitrovgad – BG
42
Rybnik – PL
40
Wodzisław Śląski – PL
39
Opoczno – PL
39
Sucha Beskidzka – PL
39
Godów – PL
38
Dolny Voden – BG
38
Montana – BG
37
Kraków – PL
37
JAKOŚĆ POWIETRZA NA ŚWIECIE
o Według Światowej Organizacji Zdrowia (Ambient Air Pollution
Database) wśród 10 najbardziej zanieczyszczonych miast Świata
 Pod względem PM10 (ze średniorocznymi stężeniami w zakresie
329-594 g/m3)
 3 znajdują się Nigerii
 Po 2 znajdują się w Pakistanie i Arabii Saudyjskiej
 Po 1 znajduje się w Iranie, Afganistanie i Indiach
 Pod względem PM2,5 (ze średniorocznymi stężeniami w zakresie
126-217 g/m3)
 4 znajdują się w Indiach
 Po 2 znajdują się w Arabii Saudyjskiej i Chinach
 Po 1 znajduje się w Iranie i Kamerunie
 Pierwsze polskie miasta (Żywiec, Pszczyna i Rybnik) pojawiają się tam
 W przypadku PM10 na pozycjach 445, 449 i 492 ze stężeniami w zakresie
53-58 g/m3
 W przypadku PM2,5 na pozycjach 336, 343 i 381 ze stężeniami w zakresie
40-43 g/m3
29
Podsumowanie
30
PODSUMOWANIE
o W warunkach miejskich kluczowymi źródłami
kształtującymi jakość powietrza są źródła komunalnobytowe oraz transport drogowy
o W wielu ośrodkach miejskich rejestruje się przekroczenia
dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń powietrza
(regulowanych na mocy dyrektywy CAFE), a tym bardziej
poziomów rekomendowanych przez WHO
o W miastach UE (według raportu EEA Air quality in Europe
2015) 9-30% populacji żyje w warunkach niedotrzymania
stężeń dopuszczalnych w zakresie pyłów PM10i PM2,5
o Szacuje się również, że powietrzem niespełniającym
rekomendacji WHO w zakresie zanieczyszczeń pyłowych
oddycha obecnie 61-93% populacji miast UE
31
PODSUMOWANIE
o Pomimo relatywnie dobrej sytuacji, jaka pod
względem jakości powietrza panuje w Europie, są
kraje, w których problem ten jest szczególnie silnie
widoczny
o Skutkuje to zwiększoną zachorowalnością z powodu
chorób obturacyjnych, innych chorób układu
oddechowego, alergii, czy chorób układu sercowonaczyniowego, jak również chorób nowotworowych
o Efektem tego są również przedwczesne zgony,
których w Europie ponad 400 tysięcy przypisuje się
tylko zanieczyszczeniom pyłowym obecnym w
powietrzu atmosferycznym, których substancjami
składowymi są m.in. metale ciężkie i WWA
32
MIĘDZYNARODOWY KONGRES OCHRONY ŚRODOWISKA
ENVICON
JAKOŚĆ POWIETRZA W POLSCE NA TLE
EUROPY I ŚWIATA
Artur Jerzy BADYDA, [email protected]
Poznań, 11 października 2016 r.
Krajowy Program Ochrony Powietrza
Kinga Majewska
Zastępca Dyrektora
Departament Ochrony Powietrza i Klimatu
Ministerstwo Środowiska
Warszawa, dnia 11 października 2016 r.
Przyczyny przekroczeń – PM10 (24h)
S1 - oddziaływanie emisji związanej z
intensywnym ruchem pojazdów w centrum
miasta
S2 - oddziaływanie emisji związanej z
ruchem pojazdów na głównej drodze
leżącej w pobliżu stacji
S3 - oddziaływanie emisji z zakładów
przemysłowych, ciepłowni, elektrowni
zlokalizowanych w pobliżu stacji
pomiarowej
S5 - oddziaływanie emisji związanych z
indywidualnym ogrzewaniem
budynków
S16 - emisja wtórna zanieczyszczeń
pyłowych z powierzchni odkrytych, np.
dróg, chodników, boisk
S18 - emisja zanieczyszczeń pyłowych z
powierzchni pylących, np. pól,
nieutwardzonych dróg i placów
S22 - zanieczyszczeń spoza strefy przeważa emisja z indywidualnego
ogrzewania domów i mieszkań
2
Podstawa prawna do podjęcia działań
na szczeblu krajowym
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska
(Dz. U. z 2016 r. poz. 672, z późn. zm.)
Art. 91c. 1:
„W przypadku gdy przekroczenie poziomów dopuszczalnych lub docelowych substancji
w powietrzu występuje na znacznym obszarze kraju, a środki podjęte przez organy
samorządu terytorialnego nie wpływają na ograniczenie emisji zanieczyszczeń
do powietrza, minister właściwy do spraw środowiska może opracować krajowy
program ochrony powietrza, który jest dokumentem o charakterze strategicznym
wyznaczającym cele i kierunki działań, jakie powinny zostać uwzględnione w
programach ochrony powietrza.
2. Minister właściwy do spraw środowiska, w przypadku opracowania krajowego
programu ochrony powietrza, ogłasza w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej
Polskiej ,,Monitor Polski” komunikat o adresie strony internetowej, na której
zamieszczono ten program oraz o terminie, od którego ma być on stosowany.”
3
Cel Krajowego Programu Ochrony Powietrza
Osiągnięcie
maksymalnej
redukcji
negatywnych
skutków zanieczyszczenia powietrza na zdrowie ludzi w
kraju, a w szczególności wyeliminowanie przekroczeń
poziomów dopuszczalnych i docelowych substancji
w powietrzu w Polsce.
Program na lata 2015-2020, z perspektywą do 2030 r.
4
Podniesienie rangi zagadnienia poprawy
jakości powietrza w Polsce
Partnerstwo na rzecz poprawy jakości
powietrza:
•
•
•
stworzenie
szerokiej
platformy
dla
współpracy
i
współodpowiedzialności
właściwych resortów za sprawy jakości
powietrza w Polsce,
uwzględnienie działań i zaleceń KPOP
podczas
aktualizacji
innych
polityk,
strategii czy programów priorytetowych,
nadanie
odpowiedniego
priorytetu
poprawie jakości powietrza – w działaniach
NFOŚiGW oraz WFOŚiGW.
5
Podniesienie rangi zagadnienia poprawy
jakości powietrza w Polsce c.d.
•
w dniu 12 września br. Stały Komitet Rady
Ministrów przyjął projekt zarządzenia Prezesa
Rady Ministrów w sprawie Komitetu Sterującego
do spraw Krajowego Programu Ochrony Powietrza,
•
Przewiduje się publikację zarządzenia w Dzienniku
Urzędowym w październiku 2016 r.
6
Stworzenie ram prawnych sprzyjających
realizacji efektywnych działań naprawczych
Wprowadzenie zmian w
prawnym, m.in. poprzez:
obowiązującym
porządku
• zmianę ustawy - Prawo ochrony środowiska, w tym przede
wszystkim poprzez wprowadzenie:
 możliwości określenia na danym obszarze dopuszczalnych
rodzajów i jakości paliw - doprecyzowanie art. 96,
 możliwości przeprowadzenia kompensacji emisji poprzez
ograniczenie niskiej emisji,
 sezonowej efektywności energetycznej oraz dopuszczalnej
emisji substancji z instalacji spalania paliw o mocy cieplnej do
0,5 MW – rozpoczęcie prac przez Ministerstwo Rozwoju we
współpracy z Ministerstwem Środowiska nad projektem
rozporządzenia Ministra Rozwoju – planowane przekazanie
projektu do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji
społecznych – październik 2016 r.
• zmianę ustawy o systemie monitorowania i kontroli jakości
paliw oraz niektórych innych ustaw,
 zmianę projektu rozporządzenia Ministra Energii w sprawie
7
wymagań jakościowych dla paliw stałych.
Włączenie społeczeństwa
Bez szerokiego udziału i zrozumienia
zdrowotnych konsekwencji własnych
działań skuteczność i efektywność
programu będzie ograniczona
• „TworzyMY Atmosferę” – w 2015 r.
przeprowadzona
została
ogólnopolska
kampania informacyjna, której celem jest
podniesienie świadomości społecznej nt.
wpływu nieodpowiedniej jakości powietrza na
zdrowie ludzkie oraz środowisko:
• edukacja dot. technik spalania paliw
stałych
• edukacja dot. ekojazdy
• kształtowanie
zachowań
sprzyjających
oszczędzaniu energii.
8
Rozwój i upowszechnienie technologii
sprzyjających poprawie jakości powietrza
• wymiana wysokoemisyjnych kotłów na paliwa stałe,
• wymagania jakościowe dla paliw stałych,
wykorzystywanych w sektorze bytowo-komunalnym,
• standardy dla kotłów < 1MW,
• niskoemisyjne oze,
• niskoemisyjny transport,
• efektywność energetyczna budynków,
•
współpraca ze środowiskiem naukowym.
9
Rozwój mechanizmów kontrolowania źródeł
niskiej emisji sprzyjających poprawie jakości
powietrza
•
przygotowanie
ujednoliconych
Wytycznych
dotyczących metodyki detekcji spalania odpadów
w małych źródłach ciepła - planowane do realizacji
w 2017 r.
10
Upowszechnianie mechanizmów finansowych
sprzyjających poprawie jakości powietrza
 Przygotowanie
i
promocja
nowych
programów
priorytetowych NFOŚiGW ze środków krajowych:
• „Poprawa jakości powietrza Część 1) Energetyczne
wykorzystanie zasobów geotermalnych”
• „Poprawa jakości powietrza Część 2) Zmniejszenie
zużycia energii w budownictwie”,
• „Wsparcie przedsięwzięć w zakresie niskoemisyjnej i
zasobooszczędnej gospodarki Część 3) Efektywne
systemy ciepłownicze i chłodnicze”.
11
Upowszechnianie mechanizmów finansowych
sprzyjających poprawie jakości powietrza c.d.
Program Operacyjny Infrastruktura i
Środowisko 2014-2020:
Do przedsiębiorców, jednostek samorządu terytorialnego
spółdzielni mieszkaniowych adresowane są:
•Działanie 1.5 „Efektywna dystrybucja ciepła i chłodu”,
• Poddziałanie 1.6.2 „Sieci ciepłownicze i chłodnicze”.
i
Ponadto do końca października 2016 r. można składać wnioski o
dofinansowanie w ramach Poddziałania 1.3.2 „Wspieranie
efektywności energetycznej w sektorze mieszkaniowym”.
12
Upowszechnianie mechanizmów finansowych
sprzyjających poprawie jakości powietrza c.d.
Program Operacyjny Infrastruktura i
Środowisko 2014-2020:
Na podstawie umowy Ministra Energii z NFOŚiGW w POIŚ 20142020 realizowany jest również ogólnopolski projekt pod nazwą
„Ogólnopolski system wsparcia doradczego dla sektora
publicznego, mieszkaniowego oraz przedsiębiorstw w
zakresie efektywności energetycznej oraz OZE”.
Projekt dedykowany bezpośrednio poprawie jakości powietrza pt.
„Kompleksowa likwidacja niskiej emisji na terenie konurbacji
śląsko–dąbrowskiej”
13
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
Kinga Majewska
Zastępca Dyrektora
Departament Ochrony Powietrza
Ministerstwo Środowiska
Warszawa, dnia 11 października 2016 r.
XX Międzynarodowy Kongres Ochrony
Środowiska ENVICON
Niska emisja w polskim i unijnym
prawie środowiskowym
Daniel Chojnacki
Counsel
11 października 2016, Poznań
Agenda
 Pojęcie niskiej emisji
 Perspektywa prawa Unii Europejskiej
 Perspektywa prawa polskiego:
 implementacja dyrektywy CAFE
 mechanizmy niezależne od dyrektywy CAFE
 instrumenty prawa odpadowego i prawa wykroczeń
Perspektywa prawa Unii Europejskiej
 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE w sprawie jakości powietrza
i czystszego powietrza dla Europy (CAFE)
 Każda substancja znajdująca się w powietrzu, która wywołuje prawdopodobieństwo
szkodliwego oddziaływania na zdrowie ludzkie i/lub środowisko jako całość
 Ocena jakości powietrza i zarządzanie jakością powietrza w strefach lub aglomeracjach –
problematyka uzdrowisk?
 Dwutlenek siarki, pył zawieszony PM10, ołów i tlenek węgla:
 wartości dopuszczalne (załącznik XI)
 Pył zawieszony PM2,5 :
 krajowy cel redukcji narażenia (załącznik XIV sekcja B)
 wartość docelowa (załącznik XIV sekcja D)
 wartości dopuszczalne (załącznik XIV sekcja E)
Perspektywa prawa Unii Europejskiej
 Plany ochrony powietrza dla stref lub aglomeracji – przekroczenie wartości
dopuszczalnych lub docelowych (powiększonych o marginesy tolerancji – załącznik XI)
 Ocena polskiego procesu implementacji przez Komisję Europejską:
 26.02.2015 – uzasadniona opinia: przekroczenie maksymalnych dziennych limitów
cząstek pyłu zawieszonego PM10 w 36 strefach, a rocznych limitów w 12 strefach
 10.12.2015 – skierowanie sprawy do TSUE: przekroczenie maksymalnych dziennych
limitów cząstek pyłu zawieszonego PM10 w 35 strefach, a rocznych limitów w 9
strefach „spowodowane głównie tzw. niską emisją (tj. emisją ze źródeł o wysokości
nieprzekraczającej 40 m) z ogrzewania gospodarstw domowych”
Perspektywa prawa Unii Europejskiej
 Rozporządzenie Komisji (UE) 2015/1189 w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących
ekoprojektu dla kotłów na paliwo stałe
 Nie stosuje się do kotłów:
−
−
−
−
wytwarzających ciepło wyłącznie na potrzeby zapewnienia ciepłej wody użytkowej
przeznaczonych do ogrzewania i rozprowadzania gazowych nośników ciepła
kogeneracyjnych na paliwo stałe o maksymalnej mocy elektrycznej 50kW lub większej
na biomasę niedrzewną
 Określa wymogi w zakresie:
−
−
−
−
parametrów (projektu) kotłów
sezonowej efektywności energetycznej ogrzewania pomieszczeń
dostarczanych przez producenta informacji o kotłach
pomiarów i obliczeń do celów weryfikacji
 1.01.2020 – wejście w życie wymogów:
− możliwość i zakres wcześniejszego podjęcia działań przez państwa członkowskie?
Perspektywa prawa polskiego – implementacja dyrektywy CAFE
 11.06.2010 – termin na implementowanie dyrektywy CAFE
 Ustawa z dnia 13 kwietnia 2012 roku o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz
niektórych innych ustaw:
 słowniczek ustawowy
 dział Ochrona powietrza (art. 86-96a p.o.ś.)
 odpowiedzialność administracyjna (art. 315a-315c p.o.ś.)
 odpowiedzialność karna (art. 332, art. 334 p.o.ś.)
Perspektywa prawa polskiego – implementacja dyrektywy CAFE
 W przypadku gdy przekroczenie poziomów (…) substancji w powietrzu występuje na
znacznym obszarze kraju, a środki podjęte przez organy samorządu terytorialnego nie
wpływają na ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza, minister właściwy do
spraw środowiska może opracować krajowy program ochrony powietrza (art. 91c ust. 1
p.o.ś.)
 3.09.2015 – Ministerstwo Środowiska, Krajowy Program Ochrony Powietrza do 2020
(z perspektywą do 2030)
 Cele:
− osiągnięcie oraz utrzymanie w możliwie krótkim czasie poziomów dopuszczalnych
i docelowych niektórych substancji
− osiągnięcie w perspektywie 2030 roku stężeń substancji na poziomach wskazanych w prawie
międzynarodowym (WHO) oraz projektowanym prawie Unii Europejskiej
 Kierunki działań:
− wprowadzenie wymagań jakościowych dla paliw dopuszczonych do sprzedaży dla
gospodarstw domowych oraz dla kotłów grzewczych dopuszczonych do obrotu
− rozwój mechanizmów kontrolowania źródeł niskiej emisji
− upowszechnienie mechanizmów finansowych sprzyjających poprawie jakości powietrza
Perspektywa prawa polskiego – mechanizmy niezależne od dyrektywy
CAFE
 Przepis art. 96 p.o.ś. (do 12.11.2015):
Sejmik województwa może, w drodze uchwały, w celu zapobieżenia negatywnemu
oddziaływaniu na środowisko lub na zabytki określić dla terenu województwa bądź jego
części rodzaje lub jakość paliw dopuszczonych do stosowania, a także sposób realizacji
i kontroli tego obowiązku.
 Wątpliwości z punktu widzenia zasady proporcjonalności (art. 31 ust. 3 Konstytucji RP)
 Losy uchwały nr XLIV/703/13 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 25 listopada
2013 roku w sprawie określenia rodzajów paliw dopuszczonych do stosowania na
obszarze Gminy Miejskiej Kraków:
 22.08.2014 – wyrok WSA w Krakowie (sygn. akt II SA/Kr 490/14)
 25.09.2015 – wyrok NSA (sygn. akt II OSK 255/15)
 Odpowiedź ustawodawcy?
Perspektywa prawa polskiego – mechanizmy niezależne od dyrektywy
CAFE
 Ustawa z dnia 10 września 2015 roku o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska
 Wyeliminowanie dotychczasowych wątpliwości prawnych (orzecznictwo):
 obligatoryjne elementy uchwał (ust. 6):
− rodzaje podmiotów lub instalacji, dla których wprowadza się ograniczenia lub zakazy
− rodzaje lub jakość paliw dopuszczonych do stosowania lub których stosowanie jest zakazane
− parametry techniczne lub rozwiązania techniczne lub parametry emisji instalacji, w których
następuje spalanie paliw, dopuszczonych do stosowania
 fakultatywne elementy uchwał (ust. 7):
− sposób lub cel wykorzystania paliw, który jest objęty ograniczeniami
− okres obowiązywania ograniczeń lub zakazów w ciągu roku
− obowiązki podmiotów objętych uchwałą w zakresie niezbędnym do kontroli realizacji
uchwały
Perspektywa prawa polskiego – mechanizmy niezależne od dyrektywy
CAFE
 Ustawa z dnia 10 września 2015 roku o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska:
 udział społeczeństwa w ochronie środowiska oraz opiniowanie przez organy
wykonawcze gmin i powiatów (ust. 2-5)
 wyłączenie stosowania względem instalacji wymagających pozwoleń na korzystanie
ze środowiska albo dokonania zgłoszenia (ust. 8)
 Dalsze losy uchwały nr XVIII/243/16 Sejmiku Województwa Małopolskiego w sprawie
wprowadzenia na obszarze Gminy Miejskiej Kraków ograniczeń w zakresie eksploatacji
instalacji, w których następuje spalanie paliw lub podobnych instrumentów?
 27.09.2016 – wyrok WSA w Krakowie (sygn. akt II SA/Kr 521/16)
 skarga kasacyjna?
Perspektywa prawa polskiego – mechanizmy niezależne od dyrektywy
CAFE
 Ustawa z dnia 10 września 2015 roku o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska
 Nowelizacja w zakresie postępowania kompensacyjnego (art. 225-229 p.o.ś.):
 w ramach postępowania o wydanie pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów
 instalacje nowo budowane lub zmieniane w sposób istotny
 redukcja ilości danej substancji wprowadzanej z instalacji spalania paliw stałych
eksploatowanych na obszarze gminy (lub gminy sąsiadującej) w ramach zwykłego
korzystania ze środowiska przez osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami
 zgoda osoby fizycznej na sfinansowanie trwałej likwidacji instalacji
 uczestnictwo w postępowaniu organów wykonawczych gmin zamiast osób
fizycznych:
− konsekwencje dla pozycji poszczególnych podmiotów? relacje pomiędzy nimi?
 łączna redukcja ilości substancji powinna być o co najmniej 30% większa niż ilość
substancji dopuszczona do wprowadzania do powietrza:
− metody weryfikacji? forma potwierdzenia?
Perspektywa prawa polskiego – mechanizmy niezależne od dyrektywy
CAFE
 Projekt rozporządzenia Ministra Rozwoju w sprawie wymagań dla kotłów na paliwo stałe
o mocy nie większej niż 500 kW (z dnia 23 września 2016 roku):
 Spełnianie granicznych wartości emisji zanieczyszczeń:
− potwierdzone na podstawie przepisów o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku
 Przeniesienie części przepisów rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1189 w odniesieniu
do wymogów dotyczących ekoprojektu dla kotłów na paliwo stałe w zakresie:
− granicznych wartości zanieczyszczeń (CO, cząstki stałe, organiczne związki gazowe)
− wyłączeń z zakresu stosowania
 Okres obowiązywania od 1.01.2018 do 31.12.2019:
− wcześniejsze wprowadzenie regulacji prawa Unii Europejskiej
− w ocenie projektodawcy, przygotowanie rynku kotłów na paliwo stałe do nowych
standardów
 Wpływ na producentów/importerów kotłów – perspektywa prawa Unii Europejskiej
 Przepisy przejściowe?
 Doniosłość dla użytkowników kotłów?
Perspektywa prawa polskiego – instrumenty prawa odpadowego
i prawa wykroczeń
 Odzysk (energetyczny) odpadów na potrzeby własne – ograniczony katalog odpadów
(art. 27 ust. 8 i 10 ustawy o odpadach)
 Gospodarka odpadami w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz
środowiska (art. 16 ustawy o odpadach):
 zakaz powodowania zagrożeń dla powietrza
 zakaz powodowania uciążliwości zapachowych
 Prowadzenie gospodarki odpadami w sposób zgodny z przepisami o ochronie
środowiska lub przepisami art. 16-31 ustawy o odpadach (art. 33 ust. 1 ustawy
o odpadach)
 Kto prowadzi gospodarkę odpadami niezgodnie z nakazem określonym w art. 16,
podlega karze aresztu albo grzywny (art. 171 ustawy o odpadach)
 Kto wbrew przepisowi art. 33 ust. 1 prowadzi procesy przetwarzania odpadów w sposób
niezapewniający, aby procesy te nie stwarzały zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi
albo środowiska podlega karze aresztu albo grzywny (art. 176 ust. 1 ustawy o odpadach)
Perspektywa prawa polskiego – instrumenty prawa odpadowego
i prawa wykroczeń
 Kto, mając obowiązek opieki lub nadzoru nad małoletnim do lat 7 albo nad inną osobą
niezdolną rozpoznać lub obronić się przed niebezpieczeństwem, dopuszcza do jej
przebywania w okolicznościach niebezpiecznych dla zdrowia człowieka, podlega karze
grzywny albo karze nagany (art. 106 Kodeksu wykroczeń)
 Kto zanieczyszcza lub zaśmieca miejsca dostępne dla publiczności, a w szczególności
drogę, ulicę, plac, ogród, trawnik lub zieleniec, podlega karze grzywny do 500 złotych
albo karze nagany (art. 145 Kodeksu wykroczeń)
Podsumowanie
 Niewyodrębnienie problematyki niskiej emisji w ramach unijnego i polskiego prawa
ochrony środowiska
 Ogólny charakter dyrektywy CAFE – pozostawienie swobody wyboru formy i środków
realizacji celów
 Postępy w implementacji dyrektywy CAFE
 Dotychczasowa realizacja instrumentów niezależnych od dyrektywy CAFE – wpływ
orzecznictwa sądów administracyjnych oraz korekt ze strony ustawodawcy
 Instrumenty w zakresie wymagań dla kotłów na paliwo stałe
 Ogólny charakter instrumentów prawa odpadowego oraz prawa wykroczeń
 Skuteczność regulacji dotyczących ochrony powietrza względem niskiej emisji?
Kontakt
Daniel Chojnacki
Counsel
T: +48 22 557 76 43
M: +48 660 440 308
E: [email protected]
Domański Zakrzewski Palinka sp. k.
Warszawa
Rondo ONZ 1 | 00-124 Warszawa
T: +48 22 557 76 00 | F: +48 22 557 76 01
Poznań
ul. Paderewskiego 8 | 61-770 Poznań
T: +48 61 642 49 00 | F: +48 61 642 49 50
Wrocław
ul. Gwiaździsta 66 | 53-413 Wrocław
T: +48 71 712 47 00 | F: +48 71 712 47 50
www.dzp.pl
www.linkedin.com/company/dzp
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Finansowanie gospodarki niskoemisyjnej
Urszula Zając – Dyrektor
Departament Energii i Innowacji
11.10.2016 r.
Agenda
Nowa strategia NFOŚiGW
Środki UE
Środki krajowe
Gmina Samodzielna Energetycznie
Zainwestujmy razem w środowisko
Agenda
MR
Zainwestujmy razem w środowisko
ME
Nowa strategia NFOŚiGW
wspieranie lokalnego potencjału OZE i wykorzystanie lokalnych uwarunkowań
pełne wykorzystanie dostępnej alokacji środków UE
dostarczenie niezbędnego finansowania uzupełniającego i komplementarnego
wsparcie polskich przedsiębiorców celem dostosowywania się do narzuconych norm środowiskowych
wsparcie rozwoju polskiej myśli innowacyjnej
PGN jako podstawa zidentyfikowania najbardziej efektywnego miksu energetycznego
samowystarczalność energetyczna gmin
Zainwestujmy razem w środowisko
POIiŚ 2014-2020 I OŚ – Zmniejszenie emisyjności gospodarki
Poddziałanie 1.1.1 Wspieranie inwestycji dotyczących wytwarzania
energii z odnawialnych źródeł wraz z podłączeniem tych źródeł do sieci
dystrybucyjnej/przesyłowej
Działanie 1.2 Promowanie efektywności energetycznej i korzystania
z odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach
Poddziałanie 1.3.1 Wspieranie efektywności energetycznej
w budynkach publicznych
Poddziałanie 1.3.2 Wspieranie efektywności energetycznej
w sektorze mieszkaniowym
Działanie 1.5 Efektywna dystrybucja ciepła i chłodu
Działanie 1.6 Promowanie wykorzystywania wysokosprawnej
kogeneracji ciepła i energii elektrycznej w oparciu o zapotrzebowanie
na ciepło użytkowe
Zainwestujmy razem w środowisko
Działanie 1.3, poddziałanie 1.3.3
Ogólnopolski system wsparcia doradczego
dla sektora publicznego, mieszkaniowego
oraz przedsiębiorstw w zakresie efektywności
energetycznej oraz OZE
POIiŚ 2014-2020 I OŚ – Zmniejszenie emisyjności gospodarki
NFOŚiGW jako Instytucja Wdrażająca w dniu 31.05.2016 r. ogłosił 5 konkursów i uruchomił 2 nabory ciągłe
Działanie 1.2
Efektywność energetyczna dla przedsiębiorstwa
500 mln zł
Pomoc zwrotna
Poddział. 1.3.2
Efektywność energetyczna w sektorze
mieszkaniowym
821 mln zł
Pomoc zwrotna + dotacja
Działanie 1.5
Efektywna dystrybucja ciepła i chłodu
Konkurs: 66,8 mln zł
Nabór ciągły poza konkursem: 1 200 mln zł
dotacja
300 mln zł
dotacja
Konkurs: 65 mln zł
dotacja
Poddział. 1.6.1
Źródła wysokosprawnej kogeneracji
Poddział. 1.6.2
Sieci ciepłownicze i chłodnicze dla źródeł
wysokosprawnej kogeneracji
Nabór ciągły poza konkursem: 641,6 mln zł
Zainwestujmy razem w środowisko
dotacja
dotacja
POIiŚ 2014-2020 I OŚ – Zmniejszenie emisyjności gospodarki
Wspieranie efektywności energetycznej w budynkach użyteczności
publicznej
Poddziałanie 1.3.1
Podsumowanie I konkursu
Złożone zostały 204 wnioski o dofinansowanie przez 154 Beneficjentów.
1 092 561 000,00 zł
•
Koszty całkowite:
•
Koszty kwalifikowane:
963 848 000,00 zł
•
Wydatki kwalifikowane:
840 301 000,00 zł
•
Wnioskowane dofinansowanie: 714 916 000,00 zł (nadkontraktacja)
Zainwestujmy razem w środowisko
Programy priorytetowe NFOŚiGW
Wsparcie dla Innowacji sprzyjających
zasobooszczędnej i niskoemisyjnej gospodarce
• Część 1) Sokół – wdrożenie innowacyjnych technologii środowiskowych
Poprawa jakości powietrza
• Część 1) Energetyczne wykorzystanie zasobów geotermalnych
• Część 2) Zmniejszenie zużycia energii w budownictwie
Wsparcie przedsięwzięć w zakresie niskoemisyjnej i
zasobooszczędnej gospodarki
• Część 1) E-KUMULATOR – Ekologiczny Akumulator dla Przemysłu
• Cześć 2) Współfinansowanie projektów Programu Operacyjnego Infrastruktura
i Środowisko w ramach I osi priorytetowej PO IiŚ 2014-2020 – Zmniejszenie emisyjności gospodarki
• Część 3) Efektywne systemy ciepłownicze i chłodnicze
Zainwestujmy razem w środowisko
Wsparcie dla Innowacji sprzyjających zasobooszczędnej
i niskoemisyjnej gospodarce
• Część 1) SOKÓŁ – wdrożenie innowacyjnych technologii
środowiskowych
Alokacja
Beneficjenci
Forma finansowania
1 000 mln zł, w tym:
50 mln zł bezzwrotne (faza B+R)
950 mln zł zwrotne (faza W)
Przedsiębiorcy
Dotacja (faza B+R)
Pożyczka (B+R oraz W)
Inwestycja kapitałowa (faza W)
Zainwestujmy razem w środowisko
Poprawa jakości powietrza
Część 1) Energetyczne wykorzystanie zasobów geotermalnych
Alokacja
500 mln zł zwrotne
Przedsiębiorcy
Beneficjenci
Pożyczka/ Inwestycja kapitałowa
Forma finansowania
Część 2) Zmniejszenie zużycia energii w budownictwie
200 mln zł zwrotne + 300 mln zł bezzwrotne
Alokacja
Beneficjenci
Forma finansowania
Zainwestujmy razem w środowisko
Sektor niekomercyjny (np. zabytki, opieka zdrowotna)
•
•
dotacja do 85% kosztów kwalifikowanych
pożyczka do 50% kosztów kwalifikowanych
Wsparcie przedsięwzięć w zakresie niskoemisyjnej
i zasobooszczędnej gospodarki
Cel
Alokacja łącznie
Celem programu jest zmniejszenie negatywnego oddziaływania
przedsięwzięćna środowisko poprzez działania inwestycyjne
2 500 mln zł
Beneficjenci
Przedsiębiorcy
Część 1) E-KUMULATOR – Ekologiczny Akumulator dla Przemysłu
Alokacja/ Finansowanie
1 000 mln zł zwrotne
Pożyczka
Część 2) Współfinansowanie projektów Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko w ramach I osi priorytetowej
PO IiŚ 2014-2020 – Zmniejszenie emisyjności gospodarki
Alokacja/ Finansowanie
500 mln zł zwrotne
Pożyczka
Część 3) Efektywne systemy ciepłownicze i chłodnicze
Alokacja/ Finansowanie
Zainwestujmy razem w środowisko
1 000 mln zł zwrotne
Pożyczka
Planowany Program NFOŚiGW:
Gmina samodzielna energetycznie
wsparcie infrastruktury produkcji energii zgodnie z lokalnym potencjałem
(np. źródła geotermalne, MEW, biogazownie rolnicze)
wsparcia dla inwestycji w lokalną infrastrukturę dystrybucji energii
wykorzystanie wytworzonej energii na potrzeby własne lokalnych społeczności
integracja systemów z krajowym systemem elektroenergetycznym
planowany miernik: liczba gmin posiadających/tworzących systemy energetyczne
zapewniające samowystarczalność energetyczną
do rozstrzygnięcia: kwestia minimalnego poziomu samodzielności
bilans energetyczny
Zainwestujmy razem w środowisko
Dziękuję za uwagę!
Urszula Zając
www.nfosigw.gov.pl
Dyrektor
Departament Energii i Innowacji
[email protected]
Kontrola
Straży Gminnych (Miejskich)
dotycząca spalania odpadów
Poznań 11.10.2016r.
Problemy przy przeprowadzaniu
kontroli
 Interpretacja przypisów prawnych
 Niewpuszczenie strażników na teren nieruchomości
 Ustalenie sprawcy spalania odpadów w budynkach
wielorodzinnych
 Ujęcie sprawcy na „gorącym uczynku”
 Trudność w udowodnieniu czynu zabronionego
 Brak możliwości pobierania próbek przez strażników
Podstawa prawna kontroli
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo Ochrony Środowiska
art. 379 ust. 3 pkt. 1
3. Kontrolujący, wykonując kontrolę, jest
uprawniony do:
1) wstępu wraz z rzeczoznawcami i niezbędnym
sprzętem przez całą dobę na teren
nieruchomości, obiektu lub ich części, na
których prowadzona jest działalność
gospodarcza, a w godzinach od 6 do 22 – na
pozostały teren;
Podstawa prawna kontroli
Podstawa prawna kontroli
Podstawa prawna kontroli
Art. 79a. Podjęcie czynności kontrolnych
2. Podjęcie czynności kontrolnych po okazaniu legitymacji
służbowej, na podstawie przepisów szczególnych, może
dotyczyć jedynie przypadków, gdy czynności kontrolne są
niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub
wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa
skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia
dowodów jego popełnienia, a także gdy przeprowadzenie
kontroli jest uzasadnione bezpośrednim zagrożeniem życia,
zdrowia lub środowiska naturalnego
Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej
Sankcje karne
•
Art. 155.
Termiczne przekształcanie odpadów prowadzi się wyłącznie
w spalarniach odpadów lub we współspalarniach odpadów,
z zastrzeżeniem art. 31
•
Art. 191.
Kto, wbrew przepisowi art. 155 termicznie przekształca odpady
poza spalarnią odpadów lub współspalarnią odpadów
podlega karze aresztu albo grzywny.
•
Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach
Pobieranie próbek
Wykonywanie zadań kontrolnych przez Inspekcję Ochrony
Środowiska
• Art. 9. 1. Kontrolę wykonują Główny Inspektor Ochrony
Środowiska, wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska oraz
upoważnieni przez nich pracownicy Inspekcji Ochrony
Środowiska, zwani dalej „inspektorami”.
• 2. Przy wykonywaniu kontroli przestrzegania wymagań ochrony
środowiska inspektor uprawniony jest do:
• 2) przeprowadzania niezbędnych pomiarów lub badań, w tym
pobierania próbek, lub wykonywania innych czynności
kontrolnych w celu ustalenia na terenie kontrolowanej
nieruchomości, w obiekcie lub jego części, stanu środowiska
oraz oceny tego stanu w świetle przepisów o ochronie
środowiska, a także indywidualnie określonych w decyzjach
administracyjnych warunków wykonywania działalności
wpływającej na środowisko;
Ustawa z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska
Sankcje karne
Kodeks Karny art. 225. § 1
Kto osobie uprawnionej do przeprowadzania
kontroli w zakresie ochrony środowiska lub
osobie przybranej jej do pomocy udaremnia
lub utrudnia wykonanie czynności służbowej,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Memorandum dla Fundacji
Ekologicznej „Arka”
listopad 2008
określenie ram prawnych mających zastosowanie
do spalania odpadów w piecach domowych,
wskazanie sankcji związanych obowiązującymi
przepisami, z zagospodarowaniem odpadów
niezgodnie z obowiązującymi przepisami,
wskazanie sposobu kontroli przestrzegania
przepisów o odpadach.
Interpelacja nr 22303
z dnia 11 kwietnia 2011 r.
1. Jakimi instrumentami prawnymi dysponują policja, straże
gminne, straż pożarna czy też Państwowa Inspekcja
Sanitarna w walce z procederem
spalania odpadów gospodarstw domowych
w piecach grzewczych?
2. Jak problem walki z nielegalnym spalaniem śmieci jest
uregulowany w innych krajach UE,
a zwłaszcza w Niemczech?
3. Jakimi możliwościami w walce z tym procederem
dysponują samorządy gminne?
4. Czy ministerstwo zamierza podjąć działania legislacyjne
w tym zakresie?
Departament Prawny
Ministerstwa Środowiska
lipiec 2012r.
Syg. DP-024-102/24348/12/EN
cyt.: „ … czy możliwe jest wykonywanie
czynności kontrolnych samodzielnie
przez kontrolującego, należy udzielić
odpowiedzi twierdzącej.”
Departament Nadzoru Ministerstwa
Spraw Wewnętrznych
grudzień 2012r.
Syg. DN-NKSPP-026-212/2012r.
cyt.: „ … użyty przez ustawodawcę zwrot „prawo
do wstępu z rzeczoznawcą” oznacza, iż wstęp
na teren posesji możliwy jest wyłącznie z
rzeczoznawcą.”
Departament Prawny
Ministerstwa Środowiska
maj 2015r.
Syg.DP-022-57/17279/15/EN
cyt. „ obecność rzeczoznawcy jest
uzasadniona wtedy, gdy dla organu
jego wiedza na określony temat ,
będący przedmiotem kontroli jest
niezbędna.”
Departament Prawny
Ministerstwa Środowiska
lipiec 2016r.
Syg. DP-I.022.26/2016/EN
cyt.: ” podtrzymuje dotychczasową opinie
w kwestii przeprowadzenia kontroli
i braku konieczności udziału w niej
rzeczoznawcy, czy określonego
sprzętu”.
braku konieczności udziału w niej
rzeczoznawcy, czy określonego
sprzętu”.
Trybunał Konstytucyjny
czerwiec 2015r.
Skarga Konstytucyjna nr 26/15 o zbadanie
zgodności z Konstytucją RP
art. 379 ust.3 pkt.1-4 ustawy z dnia
27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska,
na mocy którego podmioty uzyskują uprawnienia
kontrolne.
Trybunał Konstytucyjny
Postanowienie z dnia 29 czerwca 2016r.
Sygn. akt SK 26/15
na podstawie art. 39 ust.1 pkt.1 ustawy
z dnia 1 sierpnia 1997r. O Trybunale
Konstytucyjnym w związku z art. 134 pkt.3 ustawy
z dnia 25 czerwca 2015r. o Trybunale
Konstytucyjnym
umorzyć postępowanie
Zagadnienia budzące
wątpliwości interpretacyjne
Czy do przeprowadzenia kontroli wymagana jest
obecność strażnika łącznie z rzeczoznawcami?
Czy dla przeprowadzania kontroli wymagana jest
obecność strażnika nie tylko łącznie
z rzeczoznawcami ale i z niezbędnym sprzętem?
Jaki rzeczoznawca miałby uczestniczyć w kontroli
wraz ze strażnikiem, ponieważ pojęcie to nie
zostało bliżej sprecyzowane w ustawie?
Dziękuję za uwagę
mgr Wojciech Swinarski
Naczelnik Wydziału Dzielnicowych
Straż Miejska Toruń
Efektywność energetyczna i OZE perspektywy ograniczenia niskiej emisji
Kinga Świtalska
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
Wydział Towaroznawstwa
Katedra Towaroznawstwa i Ekologii Produktów Przemysłowych
Jakość powietrza w Polsce
Prognoza wielkości wskaźnika pyłu PM 2,5 dla roku 2020 (na podstawie danych GIOŚ)
www.ure.gov.pl (na podstawie World Energy Outlook, IEA)
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
Wydział Towaroznawstwa
Katedra Towaroznawstwa i Ekologii Produktów Przemysłowych
Problemy związane z gospodarowaniem energią
i środowiskiem w Polsce
 Niska efektywność energetyczna zasobów gmin, budżetu Państwa,
osób prywatnych oraz przedsiębiorców,
 Wzrost cen nośników energii,
 Uzależnienie od importu energii oraz wzrost cen paliw prowadzi
do wzrostu deficytu płatniczego,
 Niskie bezpieczeństwo energetyczne,
 Niezadowalający stan środowiska naturalnego,
 Brak efektywnych narzędzi do zarządzania energią związanych
z realizacją celów strategicznych rozwoju lokalnego,
 Problemy finansowe samorządów napotykających trudności
w zapewnieniu funduszy dla długoterminowych inwestycji.
Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej
Cele szczegółowe zostały określone jako:
• rozwój niskoemisyjnych źródeł energii,
• poprawa efektywności energetycznej,
• poprawa efektywności gospodarowania surowcami
i materiałami,
• rozwój i wykorzystanie technologii niskoemisyjnych,
• zapobieganie powstawaniu oraz poprawa efektywności
gospodarowania odpadami,
• promocja nowych wzorców konsumpcji.
Efektywność energetyczna i odnawialne źródła
energii – czy pomogą rozwiązać problem?
Czyste technologie
energetyczne
Odnawialne
źródła energii
Efektywność
energetyczna
Efektywność energetyczna i odnawialne źródła
energii – czy pomogą rozwiązać problem?
Prognoza zapotrzebowania i wykorzystania różnych nośników energii dla Europy
do roku 2050 wg Eurostatu
www.borocert.pl
Zapobieganie niskiej emisji
– sektor budownictwa
Zapobieganie niskiej emisji
– sektor transportowy
Zapobieganie niskiej emisji
– zastosowanie OZE
Planowanie energetyczne w gminie
Efektem planowania energetycznego powinno być:
•
•
•
•
•
•
zmniejszenie zapotrzebowania na energię pierwotną w JST,
redukcja emisji gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń,
zwiększenie wykorzystania lokalnych zasobów energetycznych,
poprawa bezpieczeństwa energetycznego,
utworzenie lokalnych miejsc pracy i wzmocnienie lokalnej gospodarki,
stosowanie innowacyjnych rozwiązań na szczeblu lokalnym.
Plan Gospodarki Niskoemisyjnej (PGN)
PGN to dokument strategiczny, którego celem jest określenie wizji rozwoju gminy
(lub kilku gmin) w kierunku gospodarki niskoemisyjnej.
Jego kluczowym elementem jest wyznaczenie celów strategicznych i
szczegółowych, realizujących określoną wizję gminy. Powinny one być:
konkretnie określone, mierzalne, ambitne, realne i określone w czasie.
Plany gospodarki niskoemisyjnej mają przyczynić się do osiągnięcia celów
określonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym do roku 2020, tj.:
 redukcji emisji gazów cieplarnianych,
 zwiększenia udziału energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych,
 redukcji zużycia energii finalnej, co ma zostać zrealizowane poprzez
podniesienie efektywności energetycznej,
 a także do poprawy jakości powietrza na obszarach, na których
odnotowano przekroczenia jakości poziomów dopuszczalnych stężeń w
powietrzu i realizowane są programy (naprawcze) ochrony powietrza
(POP) oraz plany działań krótkoterminowych (PDK).
Możliwości pozyskania funduszy na inwestycje
ograniczające niską emisję
Najważniejsze obecnie instrumenty i mechanizmy finansowania
inwestycji w zakresie OZE i EE to m.in.:
 fundusze strukturalne Unii Europejskiej (Program Operacyjny
Infrastruktura i Środowisko, Regionalne Programy Operacyjne),
Fundusz Spójności i inne środki zagraniczne (Norweski Mechanizm
Finansowy, Europejski Obszar Gospodarczy),
 środki Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej oraz Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i
Gospodarki Wodnej,
 preferencyjne kredyty bankowe.
Jakie plany w zakresie gospodarki
niskoemisyjnej dla Gmin?
 W samorządach gminnych drzemie potencjał w zakresie poprawy
efektywności energetycznej i wykorzystania zasobów lokalnych
źródeł energii. Gminy stanowią podstawową jednostkę w realizacji
polityki energetycznej kraju, zapisów pakietu energetycznoklimatycznego oraz celów Narodowego Programu Rozwoju
Gospodarki Niskoemisyjnej. Działania te pozwolą na ograniczenie
niskiej emisji, a także pozwolą zapoczątkować konkurencyjną,
innowacyjną i niskoemisyjną gospodarkę, wspierając rozwój
ekonomiczny Polski na arenie międzynarodowej przy jednoczesnym
zachowaniu walorów środowiska przyrodniczego.
Dziękuję za uwagę
mgr inż. Kinga Świtalska
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
Wydział Towaroznawstwa
Katedra Towaroznawstwa i Ekologii Produktów Przemysłowych
[email protected]
Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
Wydział Towaroznawstwa
Katedra Towaroznawstwa i Ekologii Produktów Przemysłowych
Inicjatywy lokalne na rzecz ograniczania
niskiej emisji
Andrzej Guła
Polski Alarm Smogowy
Krakowski Alarm Smogowy
Poznań, 11 października 2016 r.
Warszawa
Łódź
Postulaty alarmów smogowych –
niska emisja
OKREŚLIĆ
NORMY JAKOŚCI
WĘGLA
OKREŚLIĆ PARAMETRY
EMISYJNE KOTŁÓW
UCHWAŁY
ANTYSMOGOWE
Art. 96 POŚ
WSPIERAĆ TERMOMODERNIZACJĘ I
WYMIANĘ KOTŁÓW
25 kW
15 kW
Dziękują za uwagę
SmogLab.pl
Rola zrównoważonego transportu
w ograniczaniu niskiej emisji
Poznań, 11 października 2016 r.
O co chodzi?
W jaki sposób transport zbiorowy może walczyć z niską emisją?
Przyciągając pasażerów i ograniczając indywidualny transport
samochodowy.
A co jest ważne dla pasażera?
Czas
Cena
Komfort
Dostępność
Pewność
2
Jak pozyskujemy pasażera?
1. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury tramwajowej
i autobusowej
2. Nowoczesny system biletowy i atrakcyjna taryfa opłat dla pasażerów
3. Integracja transportu zbiorowego
4. Poprawa standardów informacji pasażerskiej
5. Promocja transportu zbiorowego i systemu PEKA
6. Inne działania na rzecz rozwoju transportu miejskiego
3
1. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury
tramwajowej i autobusowej
Zaległości, dokonania, priorytety
Planowane nowe inwestycje w infrastrukturę
tramwajową:
budowa trasy tramwajowej na
Naramowice,
modernizacja trasy tramwajowej na
Górnym Tarasie Rataj wraz z budową
trasy w ul. Unii Lubelskiej,
Trasa tramwajowa Os. Lecha – Franowo
przebudowa torowisk w centrum wraz
z rewitalizacją,
modernizacja trasy tramwajowej na
ul. Dąbrowskiego,
budowa trasy tramwajowej na
os. Kopernika.
Przedłużenie trasy PST do Dworca Zachodniego
4
1. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury
tramwajowej i autobusowej
- remonty, zmiany, utrudnienia
+ bezpieczeństwo, komfort, czas podróży, niezawodność, dostępność
5
2. Nowoczesny system biletowy i atrakcyjna
taryfa opłat dla pasażerów
Taryfa PEKA od 1 lipca 2014
Taryfa podstawowa – opłaty z tPortmonetki za rzeczywistą trasę wg liczby
przejechanych przystanków, z możliwością przesiadania się (czas na przesiadkę: do
20min, max 3 przesiadki na 1 podróż). Od momentu osiągnięcia przez opłaty z
tPortmonetki ceny biletu 24h dalsze opłaty przestają być naliczane (do godziny 24:00
tego samego dnia)
Elastyczne bilety na dowolny okres wybrany przez klienta (bilet na sieć 14 – 366 dni,
bilet trasowany 14 – 90 dni)
Ulga 50% oraz bilety specjalne dopasowane do konkretnych grup klientów
Odrębna, korzystniejsza oferta dla osób płacących podatki w Poznaniu
lub w podpoznańskich gminach
6
3. Integracja transportu zbiorowego
Poznań w ramach porozumień międzygminnych w zakresie lokalnego transportu
zbiorowego oraz oferty wspólnego biletu Bus-Tramwaj-Kolej realizuje działania
zachęcające do korzystania z transportu zbiorowego mieszkańców aglomeracji
poznańskiej.
ZTM Poznań przede wszystkim pracuje nad:
integracją gminnych linii autobusowych z systemem komunikacji zbiorowej na
terenie Miasta Poznania,
rozwojem sieci połączeń autobusowych oraz wzrostem funkcjonalności
połączeń autobusowych na terenie
aglomeracji,
wspólnym biletem na przejazdy
koleją i komunikacją miejską.
7
4. Poprawa standardów informacji pasażerskiej
8
5. Promocja transportu zbiorowego
i systemu PEKA
Wykorzystując
różnorodne
kanały
przekazywana
jest
informacja
o funkcjonowaniu transportu zbiorowego, a także promowane jest korzystanie
z niego.
9
6. Inne działania na rzecz rozwoju transportu
zbiorowego
Inne działania na rzecz rozwoju transportu zbiorowego i ochrony środowiska
podejmowane przez Miasto Poznań, sąsiednie samorządy i przewoźników:
sukcesywna wymiana taboru autobusowego na nowy, spełniający
najbardziej surowe normy emisji spalin – nie tylko MPK, ale także inni
operatorzy gminni,
wymiana taboru tramwajowego na niskopodłogowy, z częściowym
odzyskiem energii (rekuperacją),
projekt stworzenia Poznańskiej Kolei Metropolitalnej,
rozwój sieci Poznańskiego Roweru Miejskiego – w planach także poza
Poznaniem,
organizacja ruchu (buspasy, wydzielone torowiska, pasy tramwajowoautobusowe, priorytet na skrzyżowaniach),
rozwój sieci sprzedaży biletów.
10
6. Poznański Rower Miejski
System PRM to 443 rowery
rozlokowane w 37 stacjach
rowerowych
Rozbudowa PRM w latach
2016-18 powiększy system do
1083 rowerów i 101 stacji
rowerowych
11
Zarząd Transportu Miejskiego w Poznaniu
60-770 Poznań, ul. Matejki 59
tel. +48 61 834 61 53
www.ztm.poznan.pl
[email protected]
12
Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji
„Niska emisja – poważny problem” - Poznań, 11.10.2016 r.
Plan prezentacji:
1. Trochę o powietrzu (i energii)…..
2. Straż Miejska i spalanie odpadów.
3. Możliwość dofinansowania zmiany systemu
ogrzewania.
4. Edukacja mieszkańców.
5. Wymiana doświadczeń.
„Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji” – Poznań, 11.10.2016 r.
1. Trochę o powietrzu (i energii)…
Oszacowana ilość energii końcowej:
24 443 [TJ]
6 790 [GWh]
Struktura zużycia nośników energii w bilansie energetycznym
Udział poszczególnych grup odbiorców
Źródło: „Plan gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Katowice”; FEWE; Katowice 2014 r.
„Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji” – Poznań, 11.10.2016 r.
1. Trochę o powietrzu (i energii)…
Oszacowana ilość energii końcowej:
10 840 [TJ]
3 011 [GWh]
Źródło: „Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla miasta Katowice”; Energoprojekt Katowice; Katowice 2014 r.
„Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji” – Poznań, 11.10.2016 r.
1. Trochę o powietrzu (i energii)…
Źródło: „Plan gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Katowice”; FEWE; Katowice 2014 r.
„Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji” – Poznań, 11.10.2016 r.
1. Trochę o powietrzu (i energii)…
Norma dobowa PM 10: 50 [μg/m3]
Źródło: WIOŚ Katowice
Źródło: www.google.pl/maps; opracowanie własne
Źródło: „Program ochrony powietrza dla terenu województwa śląskiego mającego na
celu osiągnięcie poziomów dopuszczalnych substancji w powietrzu oraz pułapu
stężenia ekspozycji”; Atmoterm; Opole 2014 r.
„Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji” – Poznań, 11.10.2016 r.
1. Trochę o powietrzu (i energii)…
Podział powierzchni miasta Katowice
Emisja zanieczyszczeń pyłowych w latach 1998 – 2014
(GUS)
Średnioroczne stężenie pyłu PM10
Źródło: http://powietrze.katowice.wios.gov.pl/
„Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji” – Poznań, 11.10.2016 r.
2. Straż Miejska a spalanie odpadów
„Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji” – Poznań, 11.10.2016 r.
2. Straż Miejska a spalanie odpadów
Ilość przeprowadzonych kontroli nieruchomość w zakresie gospodarowania
odpadami z podaniem ilości sankcji zastosowanych tylko za spalanie odpadów.
Ilość
Rok
Potwierdzone
Niepotwierdzone
Próbka
popiołu
Zastosowane sankcje
Mandat
Pouczenie
Skierowanie
do sądu
2011
27
1
26
0
0
1
0
2012
360
165
195
142
22
1
6
2013
671
171
500
159
10
2
2
2014
699
172
527
163
9
0
1
2015
1549
242
1307
221
21
0
13
Razem
3306
751
2555
685
62
4
21
Rok 2016 – ponad 2 100 kontroli.
„Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji” – Poznań, 11.10.2016 r.
2. Straż Miejska a spalanie odpadów
22 września na auli Wydziału Prawa i Administracji
Uniwersytetu Śląskiego odbyło się
I Sympozjum naukowo - szkoleniowe „Zadania straży
gminnych i miejskich w zakresie ochrony środowiska”.
Sympozjum zostało zorganizowane przez Straż Miejską w Katowicach
oraz Fundację "Facultas Iuridica" pod honorowym patronatem
Prezydenta Miasta Katowice.
Głównym inicjatorem spotkania był zastępca ds. Komunalnych
Komendanta Straży Miejskiej w Katowicach, który w swojej codziennej
pracy nadzoruje funkcjonariuszy zajmujących się tematyką kontroli
gospodarowania odpadami.
„Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji” – Poznań, 11.10.2016 r.
3. Możliwość dofinansowania zmiany systemu ogrzewania
„MODEL KATOWICKI”
Podział powierzchni miasta Katowice
wymiana indywidualnych źródeł ogrzewania
i instalacja OZE
na podstawie uchwały Rady Miasta
- dotacje dla mieszkańców
...realizowane od 1995 r.
...od 2009 r. 50 %
kwota 6 000 zł
...od 2016 r. 80 %
kwota 10 000 zł
„Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji” – Poznań, 11.10.2016 r.
3. Możliwość dofinansowania zmiany systemu ogrzewania
W latach 2011 - 2015 wymieniono 1 524 źródła ciepła przy dofinansowaniu
w wysokości ponad 8,01 mln zł.
ROK
2011
2012
2013
2014
2015
sieć cieplna
szt.
0
82
80
18
65
ogrzewanie elektryczne
szt.
20
11
9
10
19
ogrzewanie gazowe
szt.
141
90
140
174
158
ogrzewanie olejowe
szt.
1
0
0
0
1
ogrzewanie retortowe - węglowe
szt.
118
53
100
114
110
ogrzewanie kominkowe
szt.
2
1
3
2
2
Ilość źródeł ciepła
szt.
282
237
332
318
355
Kwota dofinansowania wymian źródeł ciepła
zł
1 501 576,00
1 261 573,00
1 664 293,00
1 736 729,00
1 847 650,00
2016 r. – 513 wniosków
„Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji” – Poznań, 11.10.2016 r.
3. Możliwość dofinansowania zmiany systemu ogrzewania
W latach 2011 - 2015 zamontowano 543 instalacji wykorzystujących OZE przy
dofinansowaniu wynoszącym ponad 2,85 mln zł.
ROK
2011
2012
2013
2014
2015
układ kolektorów słonecznych
szt.
38
75
101
154
63
pompa ciepła
szt.
0
4
12
18
40
rekuperator
szt.
3
0
0
1
3
ogrzewanie na pelet
szt.
2
1
3
2
1
ogniwa fotowoltaiczne
szt.
0
0
0
3
19
ilość instalacji OZE
szt.
43
80
116
178
126
Kwota dofinansowania instalacji OZE
zł
244 448,00
267 882,00
670 362,00
981 885,00
689 248,00
2016 r. – 121 wniosków
„Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji” – Poznań, 11.10.2016 r.
4. Edukacja mieszkańców
W grudniu 2009 r. uruchomiony został portal
informacyjno-edukacyjny „Energia i Środowisko w Katowicach”
http://www.katowice.energiaisrodowisko.pl
„Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji” – Poznań, 11.10.2016 r.
4. Edukacja mieszkańców
W ramach aktualizacji strony internetowej, planowane jest
udostępnienie tematycznego profilu FB, jako pierwszego
elementu tworzonego w mieście Katowice „Centrum
Informacji o Efektywności Energetycznej”
„Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji” – Poznań, 11.10.2016 r.
4. Edukacja mieszkańców
„Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji” – Poznań, 11.10.2016 r.
4. Edukacja mieszkańców
IV Leśny Piknik Rodzinny
„EKOODPOWIEDZIALNI”
22.05.2016 r.
Park Leśny Katowice
„Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji” – Poznań, 11.10.2016 r.
4. Edukacja mieszkańców
II Dni Energii Miasta Katowice
23-24.09.2015 r.
PNT Euro Centrum
Plac Kwiatowy – Rynek Katowice
„Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji” – Poznań, 11.10.2016 r.
4. Edukacja mieszkańców
Jak hajcować żeby nie smrodzić? - … do czasu zmiany ogrzewania.
Źródło: www.czysteogrzewanie.pl
„Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji” – Poznań, 11.10.2016 r.
4. Edukacja mieszkańców
„Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji” – Poznań, 11.10.2016 r.
4. Edukacja mieszkańców
Partnerzy:
Spotkania informacyjno –
szkoleniowe dla
mieszkańców Katowic
w zakresie możliwości
dofinansowania wymiany
źródeł ciepła i innych
działań ograniczających
emisję zanieczyszczeń.
„Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji” – Poznań, 11.10.2016 r.
5. Wymiana doświadczeń
Aktywnie uczestniczymy w posiedzeniach Komisji ds. Ekologii oraz
Lokalnej Polityki Energetycznej, powołanych przy Śląskim Związku
Gmin i Powiatów, w Zespole ds. ochrony powietrza i adaptacji do zmian
klimatu, powołanym przy Górnośląskim Związku Metropolitalnym oraz
Komisji ds. Ochrony Krajobrazu i Środowiska przy Unii Metropolii
Polskich.
Ponadto przedstawiciel Katowic uczestniczy w pracach Zespołu
roboczego ds. ograniczania niskiej emisji, powołanego przy Marszałku
Województwa Śląskiego, na potrzeby przygotowania tzw. uchwały
antysmogowej (3 grupy zadaniowe – techniczna, edukacyjna
i samorządowa).
Dnia 20.03.2014 r. Pan Petr Kajmar, Prezydent Miasta Statutowego
Ostrawy oraz Pan Piotr Uszok, Prezydent Miasta Katowice podpisali
”Memorandum Miasta Statutowego Ostrawa i Miasta Katowice dotyczące
wspólnego interesu poprawy czystości powietrza na polsko-czeskim
pograniczu” .
„Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji” – Poznań, 11.10.2016 r.
Podsumowanie
„Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji” – Poznań, 11.10.2016 r.
Dziękuję za uwagę
Barbara LAMPART
Naczelnik
Wydział Kształtowania Środowiska
Urząd Miasta Katowice
Rynek 1
40-003 Katowice
Tel. (32) 25 93 870
email: [email protected]
„Doświadczenia Katowic w zakresie likwidacji niskiej emisji” – Poznań, 11.10.2016 r.
EDUKACJA EKOLOGICZNA
NA RZECZ CZYSTEGO
POWIETRZA
DOBRE PRAKTYKI
Ogólnopolska kampania
na rzecz likwidacji niskiej emisji
„Misja- emisja”
ELEMENTY KAMPANII
•
portal internetowy: www.misja-emisja.pl dostarczający informacje na temat zagrożeń,
wynikających z niskiej emisji, ekologicznych źródeł energii, prezentacja dobrych praktyk
w zakresie walki z niską emisją, a także proekologicznych urządzeń, służących do
spalania paliw w sektorze komunalno-bytowym.
ELEMENTY KAMPANII
• konferencja dla gmin „Niska emisja – poważny
problem”, podczas której uczestnicy dowiedzieli się m.in. jak
pozyskiwać fundusze na przedsięwzięcia proekologiczne oraz
przygotowywać „Plany gospodarki niskoemisyjnej dla gmin”.
• gra miejska „Porwanie Dymskiego” (Poznań, 25 maja
2014 r.), w trakcie której uczestnicy, poszukując Dymskiego,
edukowali mieszkańców Poznania czym jest niska emisja
i jakie są sposoby jej likwidacji.
ELEMENTY KAMPANII
• komiks „Dymski kontra dymony” –
przeznaczony dla dzieci i młodzieży, które
biorą udział w programie edukacyjnym,
realizowanym w ramach projektu „Misjaemisja” (np. w ramach Dni Otwartych
Ciepłowni, czy też konkursu dla gmin).
Bohaterem komiksu jest Dymski, który
walczy z niską emisją i uświadamia
czytelnikom, jakie zagrożenia się z nią
wiążą.
ELEMENTY KAMPANII
• dodatki
tematyczne
do
„Przeglądu
Komunalnego” (luty i grudzień), stanowiące
materiał informacyjno-edukacyjny na temat
problemu niskiej emisji, a także zbiór dobrych
praktyk w zakresie walki z tym problemem.
• spoty filmowe, które promują kampanię,
a tym samym prezentują zagrożenia zdrowotne
i środowiskowe wynikające m.in. z palenia
odpadów w piecach domowych.
ELEMENTY KAMPANII
• konkurs dla gmin „Gmina z misją” –
promujący inicjatywy podejmowane przez
gminy mające na celu likwidację niskiej
emisji.
Konkurs odbył się w trzech kategoriach:
• miasta pow. 100 tys. mieszkańców,
• miasta od 50 do 100 tys. mieszkańców,
• gminy i miasta do 50 tys. mieszkańców.
Konkurs
wygrały
gminy
Bielsko-Biała,
Piaseczno
i
Koszęcin.
Laureaci
zostali
uhonorowani
podczas
uroczystej
Gali
Międzynarodowego
Kongresu
Ochrony
Środowiska ENVICON.
ELEMENTY KAMPANII
• konkurs dla szkół i studentów pedagogiki „Lekcja
o niskiej emisji” na scenariusz lekcji, rozwijający wśród
uczniów postawy proekologiczne
Jego celem jest popularyzacja w szkołach zagadnień
związanych z niską emisją.
Przedmiotem konkursu były autorskie,
niezgłaszane do żadnych konkursów
scenariusze lekcji, poświęcone
zagadnieniu niskiej emisji.
Na
konkurs
wpłynęło
blisko
100
scenariuszy lekcji. Wyboru dokonała
kapituła konkursowa.
ELEMENTY KAMPANII
• w ramach której ciepłownie inicjatywa „Ciepło,
cieplej… ciepłownia”, są zachęcane do organizacji Dni
Otwartych Ciepłowni, których tematem przewodnim jest
likwidacja niskiej emisji.
Celem imprezy było zwrócenie uwagi
mieszkańców miast na problemy niskiej
emisji, a jednoczesne zachęcenie ich do
skorzystania z bardziej przyjaznego
środowisku źródła ciepła w porównaniu
z ogrzewaniem indywidualnym z wykorzystaniem przestarzałych pieców.
Każda ciepłownia była odpowiedzialna
za przygotowanie Dni Otwartych Ciepłowni
i ich program.
Zrealizowano już ponad 40 inicjatyw, w
których wzięło udział ok. 10 000 osób.
ELEMENTY KAMPANII
-
Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Gliwicach,
Przedsiębiorstwo Therma w Bielsku- Białej,
Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Przemyślu,
Przedsiębiorstwie KOS-EKO Kościerzyna,
Dalkia Poznań,
Dalkia Łódź,
Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Łomży,
Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Żyrardowie,
Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej we Włocławku,
Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Dobrym Mieście
ELEMENTY KAMPANII
ELEMENTY KAMPANII
• symulator niskiej emisji – aplikacja, mająca na celu oszacowanie ilości
emitowanych substancji na skutek spalania w piecu odpadów, takich jak pieluchy,
gazety, kapcie, butelek czy mebli.
Kampania edukacyjno-informacyjna
„Policzmy się z niską emisją”,
realizowana na zlecenie UM Bydgoszczy
Zakres działań:
 opracowanie materiałów informacyjnych i ich dystrybucja (ekspozycja) –
ulotki, plakaty, citylighty, billboardy,
 opracowanie spotów filmowych i radiowych oraz ich emisja w lokalnym radio
i telewizji,
 realizacja gry miejskiej,
 przygotowanie artykułów prasowych i ich emisja w lokalnej prasie,
 prowadzenie działań komunikacyjnych – organizacji konferencji prasowej,
 promocja projektu w mediach własnych,
Materiały informacyjno-edukacyjne
Gra miejska – maj 2015 r.
plakaty, billboardy, citylighty
ulotka informacyjna
artykuły w prasie regionalnej
Gra miejska „Policzmy się z niską emisją”
Gra miejska – maj 2015 r.
Spoty filmowe
Filmy promocyjne
https://www.youtube.com/watch?v=REQKuCLQ-jA
https://www.youtube.com/watch?v=U_ySiw3mlcE
https://www.youtube.com/watch?v=RXrrsHGb71I
Kampania edukacyjno-informacyjna
„Niska emisja – wielka sprawa”,
realizowana na zlecenie Veolia Energia Łódź
Zakres działań:
 opracowanie materiałów informacyjnych – ulotki, plakaty,
 prowadzenie
działań
komunikacyjnych
–
przygotowywanie
informacji
prasowych, newsletterów, aktualności,
 zamieszczanie informacji na temat wydarzeń związanych z kampanią na
portalach misja-emisja.pl oraz zielonalekcja.pl
 organizacja konkursu fotograficznego „Niska emisja – wielka sprawa”,
 organizacja warsztatów kreatywnych podczas Ciepłej Soboty
Materiały informacyjno-edukacyjne
plakat kampanii
Materiały informacyjno-edukacyjne
ulotka kampanii
Warsztaty i konkursy podczas Ciepłej Soboty
Ciepła Sobota z Veolią
Kampania edukacyjno-informacyjna
„Odpowiedzialne ogrzewanie = czyste powietrze”,
realizowana na zlecenie
Urzędu Miasta i Gminy Nakło nad Notecią
Zakres działań:
 opracowanie materiałów informacyjnych – ulotki, plakaty,
 realizacja prelekcji w szkołach na temat niskiej emisji (30 zajęć),
 prowadzenie
działań
komunikacyjnych
–
przygotowywanie
informacji
prasowych, newsletterów, aktualności,
 opracowanie artykułu na temat projektu i niskiej emisji i jego emisja w
lokalnej prasie,
 zamieszczanie informacji na temat wydarzeń związanych z kampanią na
portalach misja-emisja.pl oraz zielonalekcja.pl,
 zamówienie gadżetów promujących projekt,
ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPRACY
KONTAKT:
Małgorzata Masłowska-Bandosz
[email protected]
tel. 61 655 81 62, 784 001 823
Inwestycje w system ciepłowniczy Poznania
i ich wpływ na jakość powietrza w mieście
Katarzyna Borowczyk
Poznajmy się ….
Veolia – partner miast i przemysłu
7 200
obiektów,
w których Veolia
świadczy usługi
74
miasta,
w których
jest obecna
Veolia
Energia
Woda
5,66 mln m2
zarządzanej
powierzchni
Poznajmy się ….
Veolia w liczbach
3,67 mld PLN
obrotu
4 500
pracowników w Polsce
ENERGIA
40
miast, w których Veolia zarządza
sieciami ciepłowniczymi
3,12
mln mieszkańców objętych
usługami
51,1
TJ sprzedanego ciepła
3 500
km sieci ciepłowniczych
WODA
13
obsługiwanych ujęć wody
49
obsługiwanych przepompowni
362
km eksploatowanej sieci
kanalizacyjnej
683
km eksploatowanej sieci
wodociągowej
Poznajmy się ….
Veolia w Poznaniu
BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE
udział w sprzedaży 65%
DYSTRYBUCJA CIEPŁA
I ENERGII ELEKTRYCZNEJ
PRZEMYSŁ
I USŁUGI
udział w
sprzedaży 20%
USŁUGI ZARZĄDZANIA
ENERGIĄ W BUDYNKACH
PRODUKCJA ENERGII
ELEKTRYCZNEJ
OBIEKTY UŻYTECZNOŚCI
PUBLICZNEJ
udział w sprzedaży 15%
Veolia: pokrycie 60% zapotrzebowania na ciepło w Poznaniu,
14 mln m2 ogrzewanej powierzchni budynków.
PRODUKCJA CIEPŁA
480 km sieci
6 TJ sprzedanego
ciepła
Dbamy o środowisko czyli :
obniżamy niską emisję w mieście…
Emisja 40 kominów
budynków
wyposażonych w piece
węglowe
• Niska emisja, w tym pył PM 10, PM 2,5
• Niskie kominy (do 30m) = wysokie stężenia
substancji
• Niska jakość paliwa
• Niska sprawność kotłowni
• Utrudniona kontrola spalania odpadów
Elektrociepłownia
• Komin >200m
• Kontrola jakości paliwa i emisji
• Wysoka sprawność kotłów
• Brak możliwości spalania odpadów
• Wysokosprawne instalacje
oczyszczania spalin
• Produkcja ciepła w połączeniu z
energią elektryczną - skojarzenie
…poprzez przyłączanie do sieci ciepłowniczej..
160
140
120
100
80
60
40
20
0
Veolia w programie Kawka (2015):
42 zlikwidowane piece węglowe
Łączny efekt ekologiczny programu:
3,6 tony redukcji pyłu PM10
462 tony redukcji opału
Emisja uniknięta
[tys. ton CO2] wskutek
realizacji włączeń źródeł
obcych do msc w latach
2002-2015
2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014
Dzięki podłączeniom istniejących budynków do sieci ciepłowniczej w latach 2002 – 2015
lokalna niska emisja CO2 zmniejszyła się o 142 tysiące ton
… a także kogenerację oraz zieloną energię.
• Kogeneracja w Elektrociepłowni
Karolin:
• jednoczesna produkcja ciepła i energii
elektrycznej
• 20% ogólnej produkcji ciepła – ze spalania
biomasy
• energia elektryczna sprzedawana do
krajowego systemu elektroenergetycznego
7
Skąd pewność że jest dobrze? Monitorujemy
środowisko, podnosimy świadomość ekologiczną
Monitorujemy substancje wprowadzane
do środowiska, w tym prowadzimy ciągły
monitoring do powietrza z każdego kotła
Na bieżąco analizujemy trendy zmian
emisji do powietrza
Szkolimy Pracowników w zakresie
wskaźników środowiskowych
Podnosimy świadomość ekologiczną
pracowników firm zewnętrznych
świadczących usługi
Posiadamy Zintegrowany System
Zarządzania w tym ISO 14001
(zarządzanie środowiskiem)
8
Inwestujemy w ekologiczne rozwiązania
ZAKOŃCZONA 2012
PRZEBUDOWA KOTŁA
WĘGLOWEGO NA
BIOMASOWY
ZAKOŃCZONA 2015
ZABUDOWA INSTALACJI
ODSIARCZANIA SPALIN i
MODERNIZACJA ISTNIEJĄCEJ
Inwestycja: 125 mln PLN
Inwestycja: 121 mln PLN
Dofinansowanie:
20 mln PLN NFOŚiGW
Dofinansowanie:
20 mln PLN NFOŚiGW
13 mln PLN Norway Grants
W TRAKCIE REALIZACJI 2016
ZABUDOWA INSTALACJI
ODAZOTOWANIA SPALIN
Inwestycja: 81 mln PLN
Inwestujemy w zieloną energię …
przebudowaliśmy kocioł węglowy
KOCIOŁ ZE ZŁOŻEM FLUIDALNYM BFB
Energia ze źródeł odnawialnych
Paliwo o niskiej zawartości siarki, pyłu
Zero emisyjne paliwo (176 tys. ton unikniętego CO2)
10
Walczymy z siarką i pyłami …
Instalacje odsiarczania spalin
PÓŁSUCHA INSTALACJA ODSIARCZANIA SPALIN
TECHNOLOGIA NID™
Wysoka efektywność odsiarczania (>95%)
Wysoka skuteczność odpylania (>99%)
Wysoka skuteczność wykorzystania reagentu
11
Liczy się efekt ekologiczny –
stężenia siarki i pyłu przed i po inwestycji [mg/nm3]
Emisja siarki
900
800
700
600
500
400
300
200
100
0
Pozwolenie
Dyrektywa IED
BAT
Rzeczywiste
BAT
Rzeczywiste
Emisja pyłu
100
80
60
40
20
0
Pozwolenie
Dyrektywa IED
IED – Industrial Emissions Directive ; BAT – Best Available Technology
Inwestycji ekologicznej ciąg dalszy …
Pora na tlenki azotu
I etap – metody
pierwotne
TECHNOLOGIA ODAZOTOWANIA SPALIN
RROFA i RRMIX SNCR
Redukcja CO, części palnych w popiele i pyle
Wzrost sprawności spalania
II etap – metody wtórne
Redukcja NOX>30% a w połączeniu z RROFA >80%
Niski poziom ulotu NH3 w spalinach
Wtrysk reagenta w osłonie powietrza RRMIX pozwala na
użycie mniejszej ilości chemikaliów niż w tradycyjnym
systemie SNCR
13
Liczy się efekt ekologiczny …
stężenia NOx przed i po inwestycji [mg/nm3]
Emisja NOx
600
500
400
300
200
100
0
Pozwolenie
Dyrektywa IED
Parametry
gwarantowane
IED – Industrial Emissions Directive ; BAT – Best Available Technology
I to nie koniec pozytywnych efektów
Inwestycje modernizacyjne w
Elektrociepłowni Karolin
(327mln PLN)
• dostosowanie instalacji do
wymogów Unii
Europejskiej
•
trzykrotne zmniejszenie
emisji dwutlenku siarki,
dwu- i półkrotne tlenków
azotu; dwukrotne
zmniejszenie emisji pyłu
• po modernizacji emisja
zanieczyszczeń z komina
elektrociepłowni będzie
mniejsza od emisji z
kominów 40 budynków z
ogrzewaniem piecowym
Akcja miejska
na rzecz poprawy
jakości powietrza
Niska emisja – wielka sprawa
Cele edukacyjne
Zwiększanie świadomości
mieszkańców
• nt. skali problemu niskiej emisji, jej przyczyn i możliwości
zapobiegania (oraz finansowania rozwiązań zapobiegawczych,
np. KAWKA)
Wywołanie dyskusji nt. problemu niskiej
emisji
• wśród różnych grup interesariuszy (władze miasta,
mieszkańcy, właściciele nieruchomości, media)
Skierowanie uwagi na problem paliwa niskiej
jakości
• stosowanego w indywidualnych piecach grzewczych (dot.
zarówno zanieczyszczonego węgla, jak również palenia odpadów
komunalnych)
1
7
Przykłady
VEOLIA ENERGIA W POZNANIU –
INWESTUJE NA RZECZ ŚRODOWISKA
Zapraszamy do Elektrociepłowni